14/12/55

1

PROBLEM BASED LEARNING

ดร.ภทราวด มากม

“การเรยนทใชปญหาเปนฐาน”

กระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ

• การจดการศกษาทยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด โดยกระบวนการจดการศกษาจะตองสงเสรม ใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตาม ศกยภาพ

14/12/55

2

เปนรปแบบการเรยนรทเกดจากแนวความคดตามทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม โดยใหผเรยนสรางความรใหม จากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรงเปนบรบทของการเรยนรเพอใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและคดแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาวชาทตนศกษาดวย

ความหมาย

Dr. Howard Barrows และ Ann Kelson (1985)

1. Neufeld & Barrow(1974) การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก เปนวธการเรยนรทเปนผลจากการแกปญหา โดยใชความรทผเรยนท าการสบคนเอง

2. Barrows (1982) หมายถง การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก วธการเรยนรบนหลกการของการใชปญหาเปนจดเรมตนในการเชอมโยงความรทมอยเดม ใหผสมผสานกบขอมลใหม แลวประมวลเปนกบความรใหม

14/12/55

3

3. Duch, Groh, & Allen (2001) หมายถง การเรยน การสอนทเนนใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง โดยใชปญหาเปนเครองกระตนใหผเรยนเกดความตองการทจะศกษาคนควาหาความร โดยใชกระบวนการแกปญหาไดดวยตนเอง เพอใหผเรยนมการตดสนใจทดมความคดอยางมวจารณญาณ สามารถเรยนรการท างานเปนทม ใฝร และมการเรยนรอยาง ตอเนองตลอดชวต เพอใหสามารถกาวทนกบสภาพการเปลยนแปลงของโลก วทยาศาสตร และเทคโนโลยการเรยนร

การจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลก เปนทงวธการพฒนาหลกสตรและวธการสอน ในดานการพฒนาหลกสตร เปนวธการจดหลกสตรใหมกจกรรมการเรยนรโดยอาศยปญหาทเปนจรงในการปฏบตของวชาชพวธการเรยนการสอนและวธการประเมนผลโดยเนนนกศกษาเปนศนยกลางของการเรยนร มหลกส าคญในการจดใหเกดการเรยนรโดยใชกลไก 3 ประการคอ

14/12/55

4

ม 3 กลไก คอ

การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก(Problem-based Learning)

การเรยนรดวยตนเอง(Self-directed Learning)

การเรยนรในกลมยอย(Small Group Learning)

กลบ

“การเรยนทใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning)

หมายถง รปแบบการเรยนการสอนทมผเรยนเปนศนยกลาง โดยใช

สถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอน ามา

แกปญหานน”

สรป

14/12/55

5

ลกษณะทส าคญของการเรยนทใชปญหาเปนฐาน

• 1.ผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนรอยางแทจรง (student-centered learning)

• 2.การเรยนรเกดขนในกลมผเรยนทมขนาดเลก• 3.ครผสอนเปนผอ านวยความสะดวก (facilitator) หรอผใหค าแนะน า (guide)• 4.ใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร• 5.ปญหาทน ามาใชมลกษณะคลมเครอไมชดเจน ปญหา 1 ปญหาอาจมค าตอบได

หลายค าตอบหรอมทางแกไขปญหาไดหลายทาง (ill- structured problem)• 6.ผเรยนเปนคนแกปญหาโดยการแสวงหาขอมลใหม ๆ ดวยตนเอง (self-

directed learning)• 7.ประเมนผลจากสถานการณจรง โดยดจากความสามารถในการปฏบต

(authentic assessment)

(มณฑรา ธรรมบศย, 2545; ภทราวด มากม, 2554)

สวนประกอบของ PBL

1. ปญหา (problem)

2. การบรณาการความคด (integration of idea)

3.การท างานเปนทม (teamwork)

4.กระบวนการแกปญหา (problem solving process)

5.การเรยนรดวยตนเอง (self - learning)

14/12/55

6

กระบวนการของการเรยนทใชปญหาเปนฐาน

• Bridges (1992) ไดจ าแนกการเรยนทใชปญหาเปนฐานทน าไปใชในหองเรยนออกเปน 2 รปแบบ คอ

1) แบบเนนปญหา (problem-stimulated PBL) และ 2) แบบเนนผเรยน (Student Centered PBL)

การเรยนทใชปญหาเปนฐานทเนนปญหา (Problem-stimulated PBL)

รปแบบนจะใชบทบาทของปญหาตางๆ ทเกยวของเพอทจะแนะน าและเรยนรความรใหม การเรยนทใชปญหาเปนฐานทเนนปญหานใหความส าคญกบเปาหมายหลก 3 ประการ คอ 1) การพฒนาทกษะเฉพาะเจาะจง (domain-specific skills)2) การพฒนาทกษะการแกปญหา (problem-solving skills) 3) การไดมาซงความรเฉพาะเจาะจง (domain-specific

knowledge)

14/12/55

7

โดยประกอบดวยกระบวนการดงตอไปน

1. ผเรยนไดรบทรพยากรการเรยนร ดงน - ปญหา -วตถประสงคทผเรยนคาดหวงวาจะไดรบขณะปฏบตการแกปญหา -รายการอางองของทรพยากรตางๆ ทเกยวกบวตถประสงคพนฐาน -ค าถามทเนนมโนทศนทส าคญและการประยกตใชฐานความร

2. ผเรยนรวมกนท างานเปนกลมเพอใหโครงการประสบความส าเรจ สามารถแกปญหา และท าใหบรรลวตถประสงคการเรยนร -ผเรยนแตละคนมบทบาทหนาทตางๆ กนในกลม ไมวาจะเปนบทบาทผน า ผชวยเหลอ ผบนทก และสมาชกกลม -จดสรรเวลาทชดเจนในแตละชวงของโครงการ -จดตารางกจกรรมการปฏบตงานของทมและวางแผนใหเปนไปตามเวลาทก าหนด -ความสามารถของผเรยนถกวดโดยผสอน เพอนรวมชน และตวผเรยนเองโดยใชแบบสอบถาม การสมภาษณ การสงเกต และวธการประเมนอนๆ กระบวนการทงหมด ผสอนจะท าหนาทเปนผสนบสนนแกกลม และใหค าแนะน า รวมทงก าหนดทศทางถากลมรองขอหรอเกดปญหาอปสรรคใน

14/12/55

8

การเรยนทใชปญหาเปนฐานทเนนผเรยน (Student Centered PBL)

รปแบบนคลายกบรปแบบแรกในบางลกษณะ เชน มเปาหมายเหมอนกน แตมสงทมากกวาคอ สงเสรมทกษะการเรยนรตลอดชวต (Fostering life-long learning skills) กลมแพทยเปนผทตองการการพฒนาท างานอยตลอดเวลา ทกษะการเรยนรตลอดชวตจงเปนสวนทส าคญในการปฏบตงาน เพราะฉะนนโรงเรยนแพทยจงนยมใชรปแบบนในการเรยนการสอน

โดยประกอบดวยกระบวนการทคลายกบรปแบบแรกดงตอไปน

1. ผเรยนไดรบสถานการณของปญหา2. ผเรยนท าการฝกปฏบตการแกปญหาในรปแบบกลม3. ผเรยนถกประเมนผลโดยวธการทหลากหลายโดยผสอน เพอนรวมชน

และตวผเรยนเอง

14/12/55

9

จากทง 2 แนวทาง สามารถสรปไดวา กระบวนการเรยนทใชปญหาเปนฐาน นาจะประกอบดวย 8 ขนตอน ดงน

1. เตรยมความพรอมผเรยน2. เสนอสถานการณของปญหา 3. ก าหนดกรอบการศกษา4. สรางสมมตฐาน5. คนควาขอมลเพอพสจนสมมตฐาน6. ตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหา7. สรางผลงาน หรอปฏบตตามทางเลอก8. ประเมนผลโดยวธทหลากหลาย

ทมา A.K.A. PBL (2010)

1

2

3

4

5

6

สรปขนตอนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน ทมา: ส านกวจย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย (2553)

สรปขนตอนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน

14/12/55

10

ตวอยางกรณปญหา รชนพร อาย 28 ปมอาการเลอดออกตามไรฟนเวลา

แปรงฟน กลนตวแรงจมกไมไดกลน ลนไมไดรส ตา ปากและจมกแหง จงไปตรวจสขภาพประจ าปทโรงพยาบาลแหงหน ง แพทยวนจฉยวา เธอมแนวโนมจะเปนโรคขาดสารอาหาร นกเรยนคดวาอาการรชนนาจะเกดจากสาเหตใด และจะมวธการแกปญหา หรอไมใหเกดโรคนไดอยางไร

ล าดบขนการเรยนรของผเรยน การเรยนรของผเรยนมอย 4 ขนตอน1. ขนก าหนดประเดนปญหาอยางรอบคอบ2. ขนส ารวจแนวทางปญหาทเปนไปได3. ขนจ ากดทางเลอก4. ขนทดสอบผลการแกปญหา

14/12/55

11

ผงความคดแบบ PBL

PBLลกษณะส าคญ

>> ผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร

>> การเรยนรเกดขนโดยกลมยอย

>> ครอ านวยความสะดวก

>> ใชปญหาเปนตวกระตนการเรยน

>> ปญหาทน ามาใชมหลายค าตอบ

>> ผเรยนเปนคนแกปญหา

>> ประเมนผลจากสถานการณจรง

การศกษาทใชปญหาเปนหลก

มาจากสถานการณจรง6.ขนตอนการเรยนร

1) กระตนใหเดกเกดความอยากร

2) ผ เ รยนท าความกระจางเกยวกบเรอง

3) แบงกลม>> ศกษาคนควา

4) สงเคราะหขอมล

5) น าเสนอและระเมนผล

ความร>>ระดบการแกปญหา

>>ไมเนนความจ า

ทกษะ>>เรยนรดวยตวเอง

>>ใชเหตผล

>>คดอยางมวจารณญาณ

>>การตดสนใจ

>> กระบวนการกลม

>>การท าหตถการ

>>ประเมนตนเอง

>>ปฏสมพนธ

>>การสอสาร

>>การมสวนรวม

>>ผเรยนเกดการเรยนรดวยตวเอง >>ผเรยนคนพบดวยตนเอง

>> เกดการเรยนรนอกหองเรยน >>ผเรยนเกดการเรยนรทด

>>มความส าคญตอการเรยนรของผเรยน

>> ผเรยนน าความรไปใชไดจรง

>>การพงพาเกอกล

>>ปรกษาหารออยางใกลชด

>>ใชทกษะระหวางบคคล และทกษะการท างานกลม

>>ความรบผดชอบทตรวจสอบ

เจตคต

>>มนษยสมพนธ

>>ซอสตย

>>หนาท

>>ใฝร

>>ตรงตอเวลา

>>สวนประกอบ

>>ปญหา

>>บรณาการความคด

>>ท างานเปนทม

>>กระบวนการแกปญหา

>>การเรยนรดวยตนเอง

>>ล าดบผสอน

>>สรางกลมยอย

>>เสนอปญหา

>> กระบวนการกลม

>>เ ส น อ ผ ล ก า ร ร ะ ด มความคด

>>การเสนอแนวทางปญหา

>>ล าดบผเรยน

>>ก าหนดประเดนปญหา

>>ส ารวจแนวทางปญหาทเปนไปได

>>ก าจดทางเลอก

>>ทดสอบผลการแกปญหา

สรป

การเรยนทใชปญหาเปนฐานจะชวยเพมแรงจงใจในการเรยน เนองจากผเรยนมสวนรวมในการเรยนร มากกวาการรบฟงเนอหาจากครผสอนเพยงฝายเดยว สงส าคญกคอสถานการณปญหาฐานหรอกรณศกษาทน ามาใชเปนแรงกระตนและผลกดนใหผเรยนน าความร หรอประสบการณทมอยเดมมาใชแกปญหา ดงนนลกษณะของปญหาตองมความนาสนใจ ทาทายและนาคนหาค าตอบ รวมทงควรเกยวของสมพนธกบผเรยน เพอผเรยนจะไดแสดงความสามารถในการแกปญหาโดยการระบประเดน โครงสราง และเสนอแนวทางในการแกปญหาดวยตนเอง

14/12/55

12

การเรยนทใชปญหาเปนฐานท าใหผเรยนไดรบความรในเนอหาวชาทเปนการบรณาการ และสามารถน าความรไปประยกตใชเปนเครองมอในการจดการปญหาไดอยางมประสทธภาพ ชวยพฒนาความสามารถในการแกปญหา การใชเหตผลในการคดวเคราะห และตดสนใจ

อยางไรกตาม การเรยนทใชปญหาเปนฐาน มขอจ ากด คอ เปนการเรยนทเหมาะส าหรบสายวชาชพซงเปนวทยาศาสตรประยกต ไมสามารถน ามาใชไดกบทกรายวชา และในการน ามาใชตองมการวางแผนและเตรยมการเปนอยางด ผสอนจะตองมทกษะในการเปนผสอนประจ ากลม ผเรยนจะตองมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองและใหความรวมมอในการเรยนรวมกน เปนหองเรยนทเปดกวาง และมแหลงเรยนรทเออตอการเรยนร ใหผเรยนศกษาไดอยางอสระ

สรป

ขอดของการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน

ขอด1. สนบสนนใหมการเรยนรอยางลมลก (Deep Approach)

2. สนบสนนใหเกดการเรยนรดวยตนเอง 3. โจทยปญหาทใชในการเรยนร จะสงผลใหผเรยนเหนความส าคญของสงทเรยนกบการปฏบตงานในอนาคต ท าใหเกดแรงจงใจในการเรยนรสามารถจดจ าไดดขน4. ทงครและผเรยนสนกกบการเรยน 5. สงเสรมสนบสนนการท างานเปนทม

14/12/55

13

6. สงเสรมสนบสนนใหมโอกาสฝกทกษะการสอสาร การแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การหาขอสรปเมอมความขดแยงเปนตน

1. ผสอนสวนใหญยงไมสามารถเปลยนแปลงตนเองจากผเชยวชาญการบรรยาย (expert teacher) ไปสการเปนผอ านวยความสะดวก (facilitator)

2. ผเรยนจ านวนมากพอใจทจะเรยนรอยางผวเผนมากกวาทจะเรยนรแบบเจาะลก (dip learning) บางคนเกดความวตกกงวล บางคนรสกขนเคองใจ ไมพอใจเมอรวาผสอนจะใชกระบวนการ PBL ในการสอน

อปสรรคของ PBL

14/12/55

14

3. ไมคมคาเรองเวลา เพราะ PBL ตองใชเวลามาก ผสอนตองวางแผนการสอนลวงหนาเปนเวลานาน โดยเฉพาะตองเตรยมปญหาทจะน ามาใหศกษาใหด

4. ไมไดรบการสนบสนนจากผมอ านาจผเกยวของกบการจดการศกษา

การสอนโดยใชรปแบบ Problem-based Learning ไมใชการสอนแบบแกปญหา (Problem solving method) มครจ านวนไมนอยทน าวธสอนแบบแกปญหาไปปะปนกบ PBL เชน สอนเนอหาไปบางสวนกอน จากนนกทดลองใหนกเรยนแกปญหาเปนกลมยอย แลวครกบอกวา “ฉนสอนแบบ PBL แลวนะ” ซงเปนความเขาใจผดอยางมาก

14/12/55

15

เพราะการสอนแบบ PBL นน ปญหาทเกยวของกบศาสตรของผเรยนโดยตรงตองมากอน โดยปญหาจะเปนตวกระตนหรอน าทางใหผเรยนตองไปแสวงหาความรความเขาใจดวยตนเอง เพอจะไดคนพบค าตอบของปญหานน กระบวนการหาความรดวยตนเองนท าใหผเรยนเกดทกษะในการแกไขปญหา (Problem solving skill)

ปญหา

สงทเรายงไมรคออะไร

เรยนรสงทเรายงไมร

น าความรไปใช

14/12/55

16

1. PBL ยอมาจากค าวาอะไร (เฉลย)2. PBL คออะไร (เฉลย)3. การจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลก(PBL) มกกลไก อะไรบาง (เฉลย)4. ขอดของ PBL คออะไร (เฉลย)5. ลกษณะทส าคญของ PBL มอะไรบาง (เฉลย)

แบบฝกหด

YOUR OBJECTIVES FOR TODAY!

1. Choose a Problem Based Topic for your students2. Write your problem statement3. Write the rubric for your student product4. Create a teacher product to be used as you teach the lesson

14/12/55

17

จบการน าเสนอขอบคณคะ

ลองฝกปฏบตตามเอกสาร