1

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม

รายวชาศาสนาและหนาทพลเมอง (สค21002)

ระดบมธยมศกษาตอนตน

หลกสตรการศกษานอกระบบ ระดบการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551

(ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2557)

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

หามจาหนาย

หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน

ลขสทธเปนของ สานกงาน กศน. สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

เอกสารทางวชาการลาดบท 42 /2557

2

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม

รายวชาศาสนาและหนาทพลเมอง (สค 21002)

ระดบมธยมศกษาตอนตน

หลกสตรการศกษานอกระบบ ระดบการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551

(ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2557)

หามจาหนาย

หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน

ลขสทธเปนของ สานกงาน กศน. สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

เอกสารทางวชาการหมายเลข 42 /2557

3

คานา

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยไดดาเนนการจดทา

หนงสอเรยนชดใหมนขน เพอสาหรบใชในการเรยนตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมวตถประสงคในการพฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรม

มสตปญญา และศกยภาพในการประกอบอาชพ การศกษาตอและสามารถดารงชวตอยในครอบครว

ชมชน สงคมไดอยางมความสข โดยผเรยนสามารถนาหนงสอเรยนไปใชในการศกษาดวยวธการศกษา

คนควาดวยตนเอง ปฏบตกจกรรม รวมทงทาแบบฝกหดเพอทดสอบความรใหกบผเรยน และไดมการ

ปรบเพมเตมเนอหาเกยวกบ การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต เพอใหสอดคลอง

กบนโยบายของกระทรวงศกษาธการ นน

ขณะนคณะกรรมการรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) มนโยบายในการปลกจตสานกใหคน

ไทยมความรกชาต เทดทนสถาบนพระมหากษตรย เสรมสรางคณธรรม จรยธรรม คานยมในการอย

รวมกนอยาง สามคค ปรองดอง สมานฉนท สานกงาน กศน.จงไดมการดาเนนการปรบเพมตวชวดของ

หลกสตร และเนอหาหนงสอเรยนใหสอดคลองตามนโยบายดงกลาว โดยเพมเนอหาเกยวหลกสาคญ

ของประชาธปไตยและ คณธรรม จรยธรรมในการอยรวมกนอยางสนต สามคคปรองดอง สามานฉนท

เพอใหสถานศกษานาไปใชในการจดการเรยนการสอนใหกบนกศกษา กศน.ตอไป

ทงนสานกงานสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ไดรบ

ความรวมมอทดจากผทรงคณวฒและผเกยวของหลายทานทคนควาและเรยบเรยงเนอหาสาระจากสอ

ตางๆ เพอใหไดสอทสอดคลองกบหลกสตร และเปนประโยชน ตอผเรยนทอยนอกระบบอยางแทจรง

ขอขอบคณคณะทปรกษา คณะผเรยบเรยง ตลอดจนคณะผจดทาทกทานทไดใหความรวมมอดวยดไว

ณ โอกาสน

สานกงาน กศน.

กนยายน 2557

4

สารบญ หนา

คานา

คาแนะนาการใชหนงสอเรยน

โครงสรางรายวชาศาสนาและหนาทพลเมอง สค 21002

ขอบขายเนอหา

บทท 1 ศาสนาในประเทศไทยและในเอเชย 10

เรองท 1 ความเปนมาของศาสนาในประเทศไทย 12

เรองท 2 ความเปนมาของศาสนาในทวปเอเซย 38

เรองท 3 หลกธรรมของศาสนาตางๆ 50

เรองท 4 หลกธรรมในแตละศาสนาททาให

อยรวมกบศาสนาอนไดอยางมความสข 75

บทท 2 วฒนธรรม ประเพณ และคานยมของไทยและเอเชย 88

เรองท 1 วฒนธรรม ประเพณของไทยและเอเชย 90

เรองท 2 การอนรกษและการสบสานวฒนธรรม ประเพณ 105

เรองท 3 แนวทางการอนรกษและการสานวฒนธรรม ประเพณ 109

เรองท 4 คานยมทพงประสงค 111

บทท 3 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 114

เรองท 1 ความเปนมาหลกการและเจตนารมณ

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร ไทย 115

เรองท 2 โครงสรางและสาระสาคญของรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย 136

เรองท 3 จดเดนของรฐธรรมนญทเกยวกบสทธเสรภาพ

และหนาทของประชาชน 138

5

เรองท 4 หลกการสาคญของประชาธปไตยและคณธรรม จรยธรรม

คานยม ในการอย รวมกนอยาง สนต สามคค ปรองดอง 142

บทท 4 พฒนาการทางการเมองและการอยรวมกนในระบอบประชาธปไตย 158

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

เรองท 1 พฒนาการทางการปฏรปทางการเมองเพอการปกครอง

ในระบอบ ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมข 160

เรองท 2 การมสวนรวมทางการเมองและการอยรวมกน

อยางสนตในระบอบ ประชาธปไตย อนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข 172

บทท 5 สทธมนษยชน 185

เรองท 1 กาเนดและหลกสทธมนษยชน 187

เรองท 2 การคมครองตนเองและผอนตามหลกสทธมนษยชน 199

บทท 6 การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต 202

บรรณานกรม 229

คณะผจดทา 233

6

คาแนะนาในการใชหนงสอเรยน

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม รายวชาศาสนาและหนาทพลเมอง ระดบมธยมศกษาตอนตน

เปนหนงสอเรยนทจดทาขน สาหรบผเรยนทเปนนกศกษานอกระบบใชประกอบ การศกษารายวชา

ศาสนาและหนาทพลเมอง (สค 21002) จานวน 2 หนวยกต 80 ชวโมง

ในการศกษาหนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม รายวชาศาสนาและหนาทพลเมองผเรยน

ควรปฎบตดงน

1) ศกษาโครงสรางรายวชาใหเขาใจในหวขอ สาระสาคญ ผลการเรยนรทคาดหวง และ

ขอบขายเนอหา

2) ศกษารายละเอยดเนอหาของแตละบทอยางละเอยด และปฏบตกจกรรมทายเรอง

เพอเปนการสรปความร ความเขาใจของเนอหาในตอนนนๆ อกครง โดยผเรยน

สามารถนาไปตรวจสอบ กบคร เพอนๆ ทเรยนในรายวชาและระดบเดยวกนได

3) หนงสอเลมนม 6 บท ดงน

บทท 1 ศาสนาในประเทศไทยและในเอเชย

บทท 2 วฒนธรรม ประเพณ และคานยมของไทยและเอเชย

บทท 3 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยและหลกสาคญของ

ประชาธปไตยและมคณธรรม จรยธรรมในการอยรวมกนอยางสนต

สามคคปรองดอง สมานฉนท

บทท 4 พฒนาการทางการเมองและการอยรวมกน

ในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

บทท 5 สทธมนษยชน

บทท 6 การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

7

โครงสรางรายวชาศาสนาและหนาทพลเมอง

ระดบมธยมศกษาตอนตน

สาระสาคญ

ประเทศไทยเปนประเทศทมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมข มประชากรอาศยอยหลายเชอชาต มภาษา ศาสนา วฒนธรรม ความเชอ ทแตกตางกน

การใหความรเกยวกบความสาคญ หลกธรรมทางศาสนา และวฒนธรรม คานยม ของประเทศตางๆ

ตลอดจนความเปนมา หลกการ ความสาคญของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย หลกการอยรวมกน

หลกการสาคญของประชาธปไตยและคณธรรม จรยธรรม คานยมในการอยรวมกนอยางสนต สามคค

ปรองดอง หลกสทธมนษยชน และความตระหนกในการมจตสานกในการมสวนรวมทจะปองกนและปราบ

การการทจรต จะทาใหคนในสงคมไทยสามารถ นาหลกการ คาสอนและกฎระเบยบตางๆ ของสงคมมา

ปรบใชในการใชในการดาเนนชวต ของตนไดอยางถกตอง มความสข อนจะสงผลตอความสนตสข

ของสงคม

ผลการเรยนทคาดหวง 1. อธบายความเปนมา ความสาคญ หลกคาสอน ศาสนาวฒนธรรม ประเพณ คานยม

ของประเทศไทยและประเทศในทวปเอเชยได

2. ยอมรบและปฏบตตนเพอการอยรวมกนอยางสนตสข ในสงคมทมความ หลากหลาย

ทางศาสนา วฒนธรรม และประเพณ

3. อนรกษและสบสานประเพณ วฒนธรรม ตลอดจนปฏบตคามคานยมทพง ประสงค

ของไทย และอธบายวฒนธรรม ประเพณ คานยมของชาตตางๆ ในเอเชย

4. อธบายความเปนมา หลกการ เจตนารมณ โครงสราง สาระสาคญของ รฐธรรมนญได

5. มความรความเขาใจในหลกสาคญของประชาธปไตยและมคณธรรม จรยธรรมในการ

อยรวมกนอยางสนต สามคคปรองดอง สมานฉนท

6. อธบายจดเดนของรฐธรรมนญเกยวกบสทธ เสรภาพ และหนาทของประชาชน ได

8

7. อธบายสทธ เสรภาพและคณธรรม จรยธรรม การอยรวมกนตามวถทาง

ประชาธปไตยได

8. อธบายการปฏรปการเมอง การปกครอง และมสวนรวมการเมองการปกครอง

ตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขได

9. อธบายหลกสทธมนษยชนตระหนกถงประโยชนและมสวนรวมตามหลกสทธ

มนษยชนได

10. วเคราะหการแกปญหาการทจรตและมสวนรวมในการปองกนและปราบปราม

การทจรต

ขอบขายเนอหา บทท 1 ศาสนาในประเทศไทยและในเอเชย

บทท 2 วฒนธรรม ประเพณ และคานยมของไทยและเอเชย

บทท 3 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และหลกสาคญของประชาธปไตยและ

มคณธรรม จรยธรรมในการอยรวมกนอยางสนต สามคคปรองดอง สมานฉนท

บทท 4 พฒนาการทางการเมองและการอยรวมกนในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

บทท 5 สทธมนษยชน

บทท 6 การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

สอประกอบการเรยนร 1. ซดศาสนาสากล

2. ซดวฒนธรรม ประเพณไทยและประเทศตางๆในเอเชย

3. เอกสารทเกยวของกบศาสนา วฒนธรรม การเมองการปกครอง สทธมนษยชน

4. อนเทอรเนต

5. แหลงเรยนร ภมปญญาในทองถน

10

บทท 1

ศาสนาในประเทศไทยและในทวปเอเชย

สาระสาคญ

เน อหาสาระเกยวกบความเปนมาของศาสนาตางๆในประเทศไทยและประเทศ

ในทวปเอเชยหลกธรรมสาคญของศาสนาตาง ๆ การอยรวมกบคนตางศาสนาไดอยางมความสขกรณ

ตวอยางของบคคลตวอยางในแตละศาสนา

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. ประวตความสาคญหลกคาสอนศาสนาวฒนธรรมประเพณของประเทศในทวปเอเชย

2. ยอมรบและปฏบตตนเพอการอยรวมกนอยางสนตสขในสงคมทมความหลากหลายทาง

ศาสนา

ขอบขายเนอหา เรองท 1 ความเปนมาของศาสนาในประเทศไทย

เรองท 2 ความเปนมาของศาสนาในทวปเอเชย

เรองท 3 หลกธรรมของศาสนาตางๆ

สอการเรยนร 1. ใบงาน

2. หนงสอเรยน

11

แผนทประเทศในทวปเอเชย

12

เรองท 1 ความเปนมาของศาสนาในประเทศไทย ศาสนาในประเทศไทยทรฐบาลใหการอปถมภดแลมทงสน 5 ศาสนาไดแกศาสนาพทธ

ศาสนาอสลาม ศาสนาครสต ศาสนาฮนดและศาสนาซกซ ซงทกศาสนาลวนมองคประกอบหลก

ทสาคญ ๆ 5 ประการคอ

1. ศาสดา หมายถ งผ ท ค นพบศาสนาและเผยแผคา ส งสอนหร อหลกธร รม

ของศาสนา

2. ศาสนธรรม หรอหลกธรรมของศาสนาเปนคาสงสอนของแตละศาสนา

3. ศาสนกชน หมายถงบคคลและปวงชนทใหการยอมรบนบถอในคาสงสอนของศาสนา

นนๆ

4. ศาสนาสถาน หมายถงสถานทอยอาศยของนกบวชใชเปนทประกอบพธกรรม

ทางศาสนารวมถงการเปนททใหศาสนกชนไปปฏบตกจกรรมทางศาสนา

5. ศาสนพธ หมายถงพธทางศาสนาตางๆทถกกาหนดขนจากศาสดาโดยตรงหรอจาก

การคดคนของผปฏบตมเนอหาเกยวกบความตองการขจดความไมร ความกลว

ความอตคด สนองความตองการในสงทตนขาดแคลนจงจาเปนตองมวตถประสงคของ

การศกษาคนควาปฏบตตามหลกของศาสนา

13

ประเทศไทยมศาสนาพทธเปนศาสนาประจาชาตและมผนบถอจานวนมากทสดในประเทศ

รองลงมาคอศาสนาอสลามศาสนาครสตและศาสนาฮนด การศกษาความเปนมาของศาสนาดงกลาว

ในประเทศไทยมความสาคญและจาเปนเพราะทาใหเกดความเขาใจในศาสนาทตนนบถอและเพอรวม

ศาสนาอนๆในประเทศอนจะสงผลใหสามารถอยรวมกนไดอยางมความสข

1.1 ศาสนาพทธในประเทศไทย

พทธประวต ศาสดาผทคนพบศาสนาและเผยแผคาสงสอนหรอหลกธรรมของศาสนาพทธคอ

พระพทธเจา

พระพทธเจาพระนามเดมวา"สทธตถะ"เปนพระราชโอรสของพระเจาสทโธทนะและพระนาง

สรมหามายา แหงกรงกบลพสดแควนสกกะพระองคทรงถอกาเนดในศากยวงศสกลโคตมะพระองค

ประสตในวนศกรขน 15 คาเดอน 6 (เดอนวสาขะ) ปจอกอนพทธศกราช 80 ป ณ สวนลมพนวน

ซงตงอยระหวางกรงกบลพสดแควนสกกะกบกรงเทวทหะแควนโกลยะ (ปจจบนคอตาบลรมมนเด

ประเทศเนปาล) ทงนเปนเพราะธรรมเนยมทสตรจะตองไปคลอดบตรทบานบดามารดาของตน

พระนางสรมหามายาจงตองเดนทางไปกรงเทวทหะ

หลงจากประสตได 5 วนพระเจาสทโธทนะโปรดใหประชมพระประยรญาตและเชญพราหมณ

ผเรยนไตรเพทจานวน 108 คน เพอมาทานายพระลกษณะของพระราชกมาร

พระประยรญาตไดพรอมใจกนถวายพระนามวา "สทธตถะ" มความหมายวา"ผมความสาเรจ

สมประสงคทกสงทกอยางทตนตงใจจะทา" สวนพราหมณเหลานนคดเลอกกนเองเฉพาะผททรง

วทยาคณประเสรฐกวาพราหมณทงหมดได 8 คนเพอทานายพระราชกมารพราหมณ 7 คนแรก ตางก

ทานายไว 2 ประการคอ "ถาพระราชกมารเสดจอยครองเรอนกจกเปนพระเจาจกรพรรดผทรงธรรม

หรอถาเสดจออกผนวชเปนบรรพชตจกเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา

ผไมมกเลสในโลก" สวนโกณทญญะพราหมณผมอายนอยกวาทกคนไดทานายเพยงอยางเดยววา

“พระราชกมารจกเสดจออกจากพระราชวงผนวชเปนบรรพชตแลวตรสรเปนพระอรหนตสมมา

สมพทธเจาผไมกเลสในโลก" เมอเจาชายสทธตถะประสตได 7 วนพระราชมารดากเสดจสวรรคต

พระเจาสทโธทนะทรงมอบหมายใหพระนางมหาปชาบดโคตมซงเปนพระกนษฐาของพระนางสรมหา

มายาเปนผถวายอภบาลเลยงดเมอพระสทธตถะทรงพระเจรญมพระชนมายได 8 พรรษาไดทรงศกษา

14

ในสานกอาจารยวศวามตรซงมเกยรตคณแผขจรไกลไปยงแควนตางๆเจาชายสทธตถะทรงศกษา

ศลปวทยาเหลานไดอยางวองไวและเชยวชาญจนหมดความสามารถของพระอาจารย

ดวยพระราชบดามพระราชประสงคมนคงทจะใหเจาชายสทธตถะทรงครองเพศฆราวาสเปน

พระจกรพรรดผทรงธรรมจงพระราชทานความสขเกษมสาราญแวดลอมดวยความบนเทง

นานาประการแกพระราชโอรสเพอผกพระทยใหมงคงในทางโลกเมอเจาชายสทธตถะเจรญพระชนม

ได 16 พรรษาพระเจาสทโธทนะมพระราชดารวาพระราชโอรสสมควรจะไดอภเษกสมรสจงโปรดให

สรางประสาทอนวจตรงดงามขน 3 หลง สาหรบใหพระราชโอรสไดประทบอยางเกษมสาราญตาม

ฤดกาลทง 3 คอ ฤดรอน ฤดฝน และฤดหนาว จากนนทรงสขอพระนางพมพายโสธราพระราชธดาของ

พระเจาสปปพทธะและพระนางอมตาแหงเทวทหะนครในตระกลโกลยวงศใหอภเษกดวยเจาชาย

สทธตถะไดเสวยสขสมบตจนพระชนมายได 29 พรรษาพระนางพมพายโสธราจงประสตพระโอรส

พระองคมพระราชหฤทยสเนหาในพระโอรสเปนอยางยง เมอพระองคทรงทราบถงการประสตของ

พระโอรสพระองคตรสวา“ราหลชาโตพนธนาชาต”แปลวา“บวงเกดแลวเครองจองจาเกดแลว”

ถงแมเจาชายสทธตถะจะทรงพรงพรอมดวยสขสมบตมหาศาลกมไดพอพระทยในชวต

คฤหสถ พระองคยงทรงมพระทยฝกใฝใครครวญถงสจธรรมทจะเปนเครองนาทางซงความพนทกขอย

เสมอพระองคไดเคยเสดจประพาสอทยานไดทอดพระเนตรเทวทตทง 4 คอคนแก คนเจบ คนตายและ

บรรพชต พระองคจงสงเวชพระทยในชวตและพอพระทยในเพศบรรพชตมพระทย แนวแนทจะทรง

ออกผนวชเพอแสวงหาโมกขธรรมอนเปนทางดบทกขถาวรพนจากวฏสงสาร ไมกลบมาเวยนวายตาย

เกดอกพระองคจงตดสนพระทยเสดจออกผนวช โดยพระองคทรงมากณฐกะพรอมดวยนายฉนนะมงส

แมน าอโนมานทแควนมลละรวมระยะทาง 30 โยชน (ประมาณ 480 กโลเมตร)

เสดจขามฝงแมนาอโนมานทแลวทรงอธษฐานเพศเปนบรรพชตและทรงมอบหมายใหนายฉนนะนา

เครองอาภรณและมากณฐกะกลบนครกบลพสด

การแสวงหาธรรมระยะแรกหลงจากทรงผนวชแลวสมณสทธตถะไดทรงศกษาในสานก

อาฬารดาบสกาลามโคตรและอทกดาบสรามบตร ณ กรงราชคฤหแควนมคธ พระองคไดทรง

ประพฤตพรหมจรรยในสานกของอาฬารดาบสกาลามโคตรทรงไดสมาบต คอ ทตยฌาน ตตยฌานอา

กาสานญจายตนฌาน วญญานญจายตนฌาน และอากญจญญายตนฌานสวนการประพฤตพรหมจรรย

ในสานกอทกดาบสรามบตรนนทรงไดสมาบต ๘ คอเนวสญญา นาสญญายตนฌานสาหรบฌานท 1

คอปฐมฌานนนพระองคทรงไดขณะกาลงประทบขดสมาธเจรญอานาปานสตกมมฏฐานอยใตตนหวา

15

เนองในพระราชพธวปปมงคล (แรกนาขวญ) เมอครงทรงพระเยาวเมอสาเรจการศกษาจากทงสอง

สานกนแลวพระองคทรงทราบวามใชหนทางพนทกขบรรลพระโพธญาณตามททรงมงหวงพระองคจง

ทรงลาอาจารยทงสองเสดจไปใกลบรเวณแมนาเนรญชรา ทตาบลอรเวลาเสนานคม กรงราชคฤห

แควนมคธ

เมอพระองคทรงหนมาศกษาคนควาดวยพระปญญาอนยงดวยพระองคเองแทนการศกษาเลา

เรยนในสานกอาจารย ณ ทวเขาดงคสรใกลลมแมนาเนรญชรานน พระองคไดทรงบาเพญ

ทกรกรยา คอ การบาเพญอยางยงยวดในลกษณะตาง ๆ เชน การอดพระกระยาหาร การทรมาน

พระวรกายโดยการกลนพระอสสาสะพระปสสาสะ(ลมหายใจ)การกดพระทนตการกดพระตาล

(เพดาน) ดวยพระชวหา (ลน) เปนตนพระมหาบรษไดทรงบาเพญทกรกรยาเปนเวลาถง 6 ป กยงมได

คนพบสจธรรมอนเปนทางหลดพนจากทกขพระองคจงทรงเลกการบาเพญทกรกรยาแลวกลบมาเสวย

พระกระยาหาร เพอบารงพระวรกายใหแขงแรงในการคดคนวธใหมในขณะทพระมหาบรษทรง

บาเพญทกรกรยานนไดมปญจวคคย คอ พราหมณทง 5 คนไดแกโกณฑญญะ วปปะ ภททยะ

มหามานะและอสสช เปนผคอยปฏบตรบใชดวยหวงวาพระมหาบรษตรสรแลวพวกตนจะไดรบการสง

สอนถายทอดความรบางและเมอพระมหาบรษเลกลมการบาเพญ ทกรกรยาปญจวคคยกไดชวนกนละ

ทงพระองคไปอย ณ ปาอสปตนมฤคทายวนนครพาราณส เปนผลใหพระองคไดประทบอยตามลาพง

ในทอนสงบเงยบปราศจากสงรบกวนทงปวงพระองคไดทรงตงพระสตดาเนนทางสายกลางคอการ

ปฏบตในความพอเหมาะพอควรนนเอง

พระพทธเจาทรงตรสรเวลารงอรณในวนเพญเดอน 6 (เดอนวสาขะ) ประกากอน

พทธศกราช 45 ป นางสชาดาไดนาขาวมธปายาสเพอไปบวงสรวงเทวดาครนเหนพระมหาบรษ

ประทบทโคนตนอชปาลนโครธ (ตนไทร) ดวยอาการอนสงบนางคดวาเปนเทวดาจงถวาย

ขาวมธปายาสแลวพระองคเสดจไปสทาสปดษฐรมฝงแมนาเนรญชรา หลงจากเสวยแลวพระองคทรง

จบถาดทองคาขนมาอธษฐานวา“ถาเราจกสามารถตรสรไดในวนนกขอใหถาดทองคาใบนจงลอยทวน

กระแสนาไปไกลถง 80 ศอกจงจมลงตรงทกระแสนาวน”ในเวลาเยนพระองคเสดจกลบมายงตนโพธ

ทประทบคนหาบหญาชอโสตถยะไดถวายปลาดทประทบ ณ ใตตนโพธพระองคประทบหนพระพกตร

ไปทางทศตะวนออกและทรงตงจตอธษฐานวา“แมวาเลอดในกายของเราจะเหอดแหงไปเหลอแตหนง

เ อ น ก ร ะ ด ก ก ต า ม ถ า ย ง ไ ม บ ร ร ล ธ ร ร ม ว เ ศ ษ แ ล ว จ ะ ไ ม ย อ ม ห ย ด ค ว า ม เ พ ย ร เ ป น

อนขาด”เมอทรงตงจตอธษฐานเชนนนแลวพระองคกทรงสารวมจตใหสงบแนวแนมพระสตตงมน

16

มพระวรกายอนสงบมพระหทยแนวแนเปนสมาธบรสทธผดผองปราศจากกเลสปราศจากความเศรา

หมองมความตงมนไมหวนไหว

ในปฐมยามแหงราตรพระองคทรงตรสรปพเพนวาสญาณคอญาณทระลกถงชาตตาง ๆในปาง

กอนตอมาในมชฌมยาม คอ ยามกลางแหงราตร พระองคทรงตรสรจตปปาตญาณ คอ ญาณกาหนดร

การเกดของสตวทงหลายและในยามสดทายคอปจฉมยามพระองคทรงตรสรอาสวกขยญาณ คอญาณ

หยงรในการสนไปแหงอาสาวกเลสทงหลายพระองคทรงตรสร อรยสจ 4 คอทกข สมทย นโรธ มรรค

วนทพระองคทรงตรสรในวนเพญเดอน 6 ประกา พระชนมายได35พรรษา นบแตวนทออกผนวช

จนถงวนตรสรธรรมรวมเปนเวลา 6 ป

หลงจากตรสรแลวพระองคทรงเสวยวมตตสข ณ บรเวณตนพระศรมหาโพธเปนเวลา 7

สปดาห ทรงราพงวาธรรมะของพระองคเปนเรองยากสาหรบคนทวไปจะรพระองคนอมพระทย

ทจะไมประกาศศาสนาแตเมอพจารณาแลวเหนสภาวธรรมวาสตปญญาของบคคลเปรยบเสมอน

ดอกบว 4 เหลา คอ พวกทฟงธรรมแลวรเขาใจโดยงายคอบวทอยพนนา พวกทฟงธรรมทอธบาย

ขยายความแลวจะรธรรมคอบวทอยปรมนา พวกทฟงธรรมแลวตองใชระยะเวลานานไตรตรอง

ทบทวนไปมาจงจะเขาใจเหมอนบวทอยใตนา และพวกสดทายคอพวกทฟงธรรมแลวทาอยางไรกไม

เขาใจเหมอนบวทอยใตตมเปนอาหารเตาปปลาจากนนดวยพระเมตตาของพระองคจงประกาศเผยแผ

ศาสนาพระองคทรงพจารณาจะสอนพระธรรมใหกบใครกอนเปนคนแรกครงแรกคดจะสอนพระธรรม

แกอาฬารดาบส แตอาจารยทงสองทานตายแลวพระองคจะเผยแผธรรมแกปญจวคคย ทง 5 ทปา

อสปตนมฤคทายวนพระองคทรงแสดงปฐมเทศนาในวนขน 15 คาเดอน 8 (เดอนอาสาฬหะ) เรยกวา

ธรรมจกกปปวตตนสตรทานโกณทญญะฟงธรรมแลวเกดดวงตาเหนธรรมคอ บรรลโสดาบนจงทลขอ

อปสมบทเรยกการบวชครงนวา“เอหภกขอปสมปทา”เปนพระสงฆทพระพทธเจาบวชใหคาเดอน 8

เปนวนทพระรตนตรยคอพระพทธพระธรรมและพระสงฆครบเรยกวาอาสาฬหบชาเปนครงแรก

การเผยแผศาสนาเมอพระพทธเจาไดโปรดปญจวคคยและสาวกอนๆซงเลอมใสนบถอ

ศาสนาพทธตอมาพระพทธเจาทรงอนญาตใหพทธสาวกสามารถบวชใหกบผทเลอมใสในศาสนาพทธ

ไดเรยกวธบวชเชนนวา "ตสรณคมนปสมปทา"คอการบวชดวยการปฏญาณตนเปนผถง

ไตรสรณคมน พระพทธศาสนาจงหยงรากฝงลกในดนแดนสวรรณภมเชนประเทศอนเดยประเทศ

ปากสถานประเทศเนปาลเปนตนมาพระพทธเจาประกาศเผยแผคาสอนจนเกดพทธบรษท 4 อน

17

ม ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกาและพทธบรษท 4 นจะทาหนาทเผยแผคาสอนของพระพทธเจาและ

สบทอดพระพทธศาสนาใหคงอยตอไป

เมอพระพทธเจามพระชนมาย 80 พรรษาพระองคเสดจจาพรรษาสดทาย ณ เมองเวสาล

ในวาระนนพระพทธองคทรงชราภาพและประชวรหนกพระองคไดทรงดาเนนจาก เวสาลสเมอง

กสนาราเพอเสดจดบขนปรนพพาน ณ เมองนนพระองคเสวยอาหารมอสดทายท นายจนทะปรงดวย

เนอสกรถวายพระองคเสวยและใหนาอาหารนนไปฝงทรงมอาการประชวร ถายเปนพระโลหต

กอนทพระองคจะเสดจปรนพพานซงหมายถงการไมมาเวยนวายตายเกดในวฏสงสาร

พระองคทรงมพระดารสกบพระอานนทซงเปนพทธอนชาและเปนพระอปฏฐากของพระพทธเจาความ

วา“โยโวอานทธมมจวนโยมหาเทสโตปญตโตโสโวมมจจเยนสตถา”แปลวา “ดกอนอานนทธรรม

และวนยอนทเราแสดงแลวบญญตแลวแกเธอทงหลายธรรมวนยนนจกเปนศาสดาของเธอทงหลาย

เมอเราลวงลบไปแลว”

และพระพทธองคไดแสดงปจฉมโอวาทแกพระภกษสงฆวา“ดกอนภกษทงหลายนเปน

วาจาครงสดทายทเราจะกลาวแกทานทงหลายสงขารทงหลายทงปวงมความสนไปและเสอมไป

เปนธรรมดาทานทงหลายจงทาความรอดพนใหบรบรณถงทสดดวยความไมประมาทเถด"

พระพทธเจาประสตตรสรปรนพพานในวนเดอนกนคอวนเพญเดอน 6 เรยกวา

วน“วสาขบชา”

วนวสาขบชา

ประสต ตรสร ปรนพพาน

18

การเผยแผพทธศาสนาเขาสประเทศไทย พระพทธศาสนาเผยแผเขามาในประเทศไทยประมาณป พ.ศ. 270 หลงจากพระพทธเจา

เสดจปรนพพานพระเจาอโศกมหาราชสถาปนาศาสนาพทธเปนปกแผนและสงพระเถระไปเผยแผ

พระพทธศาสนายงประเทศตาง ๆรวมทงประเทศไทยพระเถระทเขามาม 2 รปคอพระโสณเถระและ

พระอตตระเถระซงเปนนกายเถรวาทขณะนนไทยอยบนดนแดนทเรยกวาสวรรณภมมขอบเขต

ประเทศทรวมกนคอไทยพมาเวยดนามกมพชาลาวมาเลเซยและสนนษฐานวาใจกลางอยทจงหวด

นครปฐมมหลกฐานคอพระปฐมเจดยและรปธรรมจกรกวางหมอบสมยนเรยกวาสมยทวารวด

ตอมาสมยอาณาจกรอายลาวศาสนาพทธนกายมหายานเผยแผมายงอาณาจกรนเพราะ

พระเจามงตกษตรยจนทรงรบพระพทธศาสนาไปเผยแผในประเทศจนและสงฑตมาเจรญสมพนธไมตร

กบอาณาจกรอายลาว จงทาใหไทยนบถอศาสนาพทธแบบมหายานเปนครงแรกแทนการนบถอเทวดา

แบบดงเดม

ในพทธศตวรรษท 13 พ.ศ. 1300 สมยอาณาจกรศรวชยในเกาะสมาตราไดเจรญรงเรอง

และนาพระพทธศาสนาแบบมหายานเขามาเผยแผดงมหลกฐานทปรากฏอยคอ พระบรมธาตไชยา

จงหวดสราษฎรธานและพระมหาธาตจงหวดนครศรธรรมราช

ในพทธศตวรรษท 15 พ.ศ. 1500 อาณาจกรลพบรเจรญรงเรองในขณะเดยวกน

อาณาจกรขอมกเจรญรงเรองดวย ในสมยราชวงศสรยวรมนเรองอานาจพระองครบเอาพทธศาสนา

แบบมหายานผสมผสานกบศาสนาพราหมณ และทรงสรางศาสนาสถานเปนพระปรางคและปราสาท

อาณาจกรลพบรของไทยรบอทธพลนมาดวยมภาษาสนสกฤตเปนภาษาหลกของศาสนาพราหมณเขา

มามอทธพลในภาษาไทย วรรณคดไทยจะเหนสงกอสราง คอ พระปรางคสามยอด จงหวดลพบร

ปราสาทหนพมาย ทจงหวดนครราชสมา ปราสาทหนพนมรงทจงหวดบรรมย สวนพระพทธรปไดรบ

อทธพลของขอม เชน ศลปะแบบขอม

พทธศตวรรษท 16 พ.ศ. 1600 อาณาจกรพกามประเทศพมาเจรญรงเรองกษตรย

ผปกครองชอพระเจาอนรทธมหาราชกษตรยพกามเรองอานาจทรงรวบรวมเอาพมากบมอญเขาเปน

อาณาจกรเดยวกนและแผขยายอาณาจกรถงลานนา ลานชาง คอเชยงใหม ลาพน เชยงราย จงรบ

19

พระพทธศาสนาแบบเถรวาทหลกฐานทปรากฏคอการกอสรางเจดยแบบพมาซงปรากฏอยตามวด

ตางๆ

สมยสโขทย เจรญรงเรองเปนปกแผนมอาณาจกรของไทยคออาณาจกรลานนาและ

อาณาจกรสโขทยพอขนรามคาแหงมหาราช ทรงสดบกตตศพทของพระสงฆลงกาซงเผยแผศาสนา

อยทนครศรธรรมราช จงนมนตมาทสโขทยนบเปนจดสาคญททาใหพทธศาสนาดารงมนคงมาใน

ประเทศไทยสบมาจนทกวนนพระพทธศาสนาแบบลงกาวงศไดเขามาเผยแผในประเทศไทยถง 2 ครง

คอครงท 1 ในสมยพอขนรามคาแหงมหาราชในสมยท 2 คอสมยพระยาลไทกษตรยทกพระองค

ปกครองบานเมองดวยความสงบรมเยน ประชาชนอยดวยความผาสกศลปะสโขทยมความงดงาม

โดยเฉพาะพระพทธรปไมมศลปะสมยใดงามเสมอน

สมยลานนา พ.ศ. 1839 พระยามงรายทรงสรางราชธานชอนพบรศรนครพงคเชยงใหม

ตงถนฐานทลมแมนาปง สนบสนนใหพทธศาสนารงเรองในเมองเชยงราย ลาพน ลาปาง แพรนาน

พะเยา ในสมยพระเจาตโลกราชแหงเชยงใหมทาการสงคายนาพระไตรปฎกเปนครงแรกในประเทศ

ไทย

สมยกรงศรอยธยา พทธศาสนาสมยนไดรบอทธพลจากศาสนาพราหมณเปนอนมาก

พ ธก รรมต าง ๆ จ งปะปนกบพ ธพร าหมณปร ะชาชนท าบญกศลสร า งวดบ าร งศา สนา

พระมหากษตรยททรงผนวชคอสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ และทรงรเรมใหเจานายและขาราชการ

บวชเรยน ทรงรจนาหนงสอมหาชาตคาหลวงขนในป พ.ศ. 2025 และในสมยพระเจา ทรงธรรมได

พบรอยพระพทธบาททจงหวดสระบร จงโปรดใหสรางมณฑปวรรณคดในสมยนไดแกกาพยมหาชาต

ในสมยพระเจาอยหวบรมโกษฐ พ.ศ. 2275-2300 พทธศาสนาไดเจรญรงเรองมาก พระเจาแผนดน

ของลงกามพระราชสาสนมาทลเชญพระภกษสงฆไปเผยแผศาสนาทลงกาเพราะศาสนาพทธทเรยกวา

ลงกาวงศนนเสอมลงไทยจงสงพระอบาลไปประกาศศาสนาและเผยแผศาสนาจนรงเรองอกครงและ

เรยกศาสนาพทธในครงนวานกายสยามวงศ

สมยกรงธนบร ปพ.ศ. 2310 กรงศรอยธยาถกพมายกทพเขาตจนบานเมองแตกยบเยน

วดวาอารามถกทาลายยอยยบ พระเจาตากสนมหาราชทรงเปนผนาในการกอบกอสรภาพทรงตงเมอง

หลวงทกรงธนบรและทรงบรณปฏสงขรณวดวาอารามและสรางวดเพมเตมอกมากและไดอญเชญพระ

แกวมรกตจากเวยงจนทนมายงประเทศไทย

20

สมยรตนโกสนทร รชกาลท1 พ.ศ . 2325-2352) พระองคยายเมองหลวงมาต ง

ทกรงเทพมหานคร และทรงปฏสงขรณวดตาง ๆ คอ การสรางวดพระศรรตนศาสดาราม

วดสทศนเทพวราราม วดสระเกศ และวดพระเชตพนวมลมงคลาราม และโปรดใหมการสงคาย

นาพระไตรปฎกครงท 9 และถอเปนครงท 2 ในดนแดนประเทศไทยปจจบน

รชกาลท 2 (พ.ศ. 2352-2367) ทรงบรณะวดอรณราชวราราม วดสทศนเทพวรารามและ

ฟนฟประเพณวสาขบชา

รชกาลท 3 พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2367-2394) ทรงสราง

3 วด คอวดเฉลมพระเกยรต วดเทพธดารามวรวหาร และวดราชนดดารามวรวหารและทรง

บรณะปฏสงขรณวดมจานวนมากถง 50 วด พระองคเชดชกาเนดธรรมยตกนกายในป พ.ศ. 2376

เนองจากพระองคเลอมใสในจรยาวตรของพระมอญซงเปนรปแบบนกายธรรมยตมวดบวรนเวศราช

วรวหารเปนศนยกลางทรงสรางพระไตรปฎกเปนจานวนมากยงกวารชกาลใด ๆ

ตอมาสมยรชกาลท 4 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2394-2411)

ทรงสรางพระไตรปฎกปฏสงขรณวด กาเนดการบาเพญกศลพธมาฆบชาเปนครงแรกทวดพระศรรตน

ศาสดารามและสงสมณฑตไปลงกา

สมยรชกาลท 5 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2411-2453) ทรงสราง

พระไตรปฎกแปลจากอกษรขอมเปนอกษรไทย ปฏสงขรณวดตาง ๆ ทรงตราพระราชบญญตคณะ

สงฆและสถาปนาการศกษาสาหรบพระสงฆ 2 แหง คอ มหามกฏราชวทยาลยทวดบวรนเวศวหาร

และมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยทวดมหาธาต

สมยรชกาลท6 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (พ.ศ.2453-2468) ทรงประกาศใช

พทธศกราชทางราชการตงแตวนท 1 เมษายน 2456 เปนตน มาทรงสรางโรงเรยนและบรณะวดตาง

ๆ ทรงพระราชนพนธหนงสอทางพระพทธศาสนาคอพระพทธเจาตรสรอะไรและเทศนาเสอปา

สมยรชกาลท 7 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2468-2477) ทรงพมพ

พระไตรปฎกเรยกวา "พระไตรปฎกสยามรฐ" มตราชางเปนเครองหมายเผยแพรทรงประกวดหนงสอ

สอนพระพทธศาสนาสาหรบเดกทรงเพมหลกสตรจรยศกษา(อบรมใหมศลธรรมดงามขนแตเดมมเพยง

หลกสตรพทธศกษา (ใหมปญญาความร) และพลศกษา (ฝกหดใหเปนผมรางกายสมบรณ)

21

สมยรชกาลท 8 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล (พ.ศ. 2477-2489) มการ

แปลพระไตรปฎกเปนภาษาไทยทรงตราพระราชบญญตคณะสงฆพ.ศ. 2484 เลกการปกครองสงฆ

แบบมหาเถรสมาคมทใชมาตงแตสมยรชกาลท 5

สมยรชกาลท 9 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช (พ.ศ. 2489-ปจจบน)

มการจดงานฉลอง 25 พทธศตวรรษในป พ.ศ. 2500 มการสรางพทธมณฑลไวทตาบลศาลายา

จงหวดนครปฐม มการส งพระสงฆไปเผยแผศาสนาพทธในตางประเทศเสดจออกผนวช

ทวดบวรนเวศราชวรวหารและมโรงเรยนพทธศาสนาในวนอาทตย

1.2 ศาสนาอสลามในประเทศไทย ประวตศาสดา

ศาสดาของศาสนาอสลามคอทานนบมฮมมดเปนบตรของอบดลลอหแหงอารเบย

ทานไดรบมอบหมายใหเผยแผสาสนของอลลอฮพระผเปนเจา

ทานศาสดานบมฮมมด เกดทมหานครมกกะห(เมกกะ) ตรงกบวนจนทรท 17 (บางกวา

12) เดอนรอบอลเอาวล ในปชาง ค.ศ. 570 (พ.ศ. 1113) ในตอนแรกเกดกายของมฮมมดมรศม

สวางไสวและมกลนหอมเปนศภนมตบงถงความพเศษของทารกปททานเกดนนเปนปทอปราช

อบรอฮะหแหงอาณาจกรอกซม (เอธโอเปยปจจบน) กรฑาทพชางเขาโจมตมหานครมกกะฮ

เพอทาลายกะอบะฮอนศกดสทธ แตอลลอฮไดทรงพทกษมกกะฮดวยการสงกองทพนกทคาบกรวด

22

หนลงมาทงบนกองทพนจนไพรพลตองลมตายระเนระนาดเนอตวทะลดจเหมอนใบไมถกหนอนกดกน

อปราชอบรอฮะหจงตองถอยทพกลบไปและเสยชวตไปในทสด

ในปเดยวกนนนมแผนดนไหวเกดขนในเปอรเซยเปนเหตใหพระราชวงอะนชรวานของ

จกรพรรดเปอรเชยสนสะเทอนถงรากเหงาและพงทลายลง ยงผลใหไฟศกดสทธในวหารบชาไฟของ

พวกโซโรอสเตอรทลกอยเปนพนปนนตองดบลงไปดวย

เมอมฮมมดมอายได 20 ปกตตศพทแหงคณธรรมและความสามารถในการคาขายกเขาถงห

ของเคาะดญะฮ บนตควยลค เศรษฐนหมายผมเกยรตจากตระกลอะซดแหงเผากเรชนางจงเชญให

ทานเปนผจดการในการคาของนาง โดยใหทานนาสนคาไปขายยงประเทศซเรยในฐานะหวหนากอง

คาราวานปรากฏผลวาการคาดาเนนไปดวยความเรยบรอยและไดกาไรเกนความคาดหมายจงทาให

นางพอใจในความสามารถและความซอสตยของทานเปนอยางมาก

เมออาย 30 ป ทานไดเขารวมเปนสมาชกในสหพนธฟดลอนเปนองคการพทกษสาธารณภย

ประชาชนเพอขจดทกขบารงสขใหประชาชน กจการประจาวนของทานกคอประกอบแตกศลกรรม

ปลดทกขขจดความเดอดรอน ชวยเหลอผตกยาก บารงสาธารณกศล

เมออาย 40 ป ทานไดรบววรณจากอลลอฮพระผเปนเจาในถาฮรออ ซงอยบนภเขาลกหนง

นอกเมองมกกะฮ โดยทตสวรรคญบรลเปนผนามาบอกเปนครงแรกเรยกรองใหทานรบหนาทเปนผ

เผยแผศาสนาของอลลอฮ ดงทศาสดามซา(โมเสส) อซา (เยซ) เคยทามานนคอประกาศใหมวลมนษย

นบถอพระเจาเพยงองคเดยว ทานไดรบพระโองการตดตอกนเปนเวลา 23 ป พระโองการเหลาน

รวบรวมขนเปนเลมเรยกวาคมภรอลกรอาน

23

ในตอนแรกทานเผยแผศาสนาแกวงศญาตและเพอนใกลชดเปนภายในกอน ทานคอดญะห

เองไดสละทรพยสนเงนทองของทานไปมากมายและทานอบฎอลบกไดปกปองหลานชายของตนดวย

ชวต ตอมาทานไดรบโองการจากพระเจาใหประกาศเผยแผศาสนาโดยเปดเผยทาใหญาตพนองใน

ตระกลเดยวกนชาวกเรชและอาหรบเผาอน ๆ ทเคยนบถอทานพากนโกรธแคนตงตนเปนศตร กบทาน

อยางรนแรงถงกบวางแผนสงหารทานหลายครง แตกไมสาเรจชนมสลมถกควาบาตรไมสามารถ

ทาธรกจกบผใดจนตองอดอยากเพราะขาดรายไดและไมมเงนทจะซออาหาร อบซฟยานแหงตระกลอ

มยยะหและอบญะฮลคอสองในจานวนหวหนามชรกนทไดพยายามทาลายลางศาสนาอสลาม

เมอชาวมชรกนเอาชนะรฐอสลามไมไดกไดมการทาสญญาสงบศกกนในเดอนมนาคม ค.ศ.

628 เรยกสญญาสงบศกครงนนวาสญญาฮดยบยะห

ต อม า ใน เด อ นพฤ ศจ ก ายน ค .ศ .629 ช า วม กก ะห ไ ด ล ะ เม ด สญญาส งบศ ก ใน

เดอนมกราคม ป ค.ศ. 630 ทานนบจงนาทหาร 10,000 คน เขายดเมองมกกะหทานจงประกาศ

นรโทษกรรมใหชาวมกกะหเกอบทงหมดยกเวนบางคนในจานวนนนมอลฮะกมแหงตระกลอมยยะห

ททานนบประกาศใหทกคนควาบาตรเขา การนรโทษกรรมครงนมผลใหชาวมกกะหซาบ ซงในความ

เมตตาของทานจงพากนหลงไหลเขานบถอศาสนาอสลามเปนจานวนมาก ทานนบมฮมมดไดสนชวต

ทเมองมดนะห เมอวนจนทรท 12 ป ค.ศ. 632 รวมอายได 63 ป

การเผยแผศาสนาอสลามเขามาสประเทศไทย จากบนทกทางประวตศาสตรของมสลมชนชาตเปอรเซยและชนชาตอาหรบไดเดนทางมาทาง

ทะเลมาทาการคาขายกบเมองไทยตงแตสมยสโขทยแตไมมผใดรบราชการในราชสานกไทยนอกจาก

ชาวมสลมในทองถนภาคใตนบตงแตนครศรธรรมราชลงไปจรดปลายแหลมมลายสงคโปรและมะละกา

นนเจาผครองนครแทบทกเมองเปนชาวมสลมมาแตเดมไมปรากฏวาทางกรงสโขทย สงคนทางสโขทย

ไปปกครองแมแตคนเดยวและเมองตาง ๆ ทางภาคใตเปนประเทศราชของกรงสโขทยตองสงดอกไม

เงนดอกไมทองเปนเครองบรรณาการตามกาหนด หากเมองใดแขงเมอง ทางเมองหลวงจะยกกองทพ

ไปปราบเปนครงคราวและอยรวมกนอยางมความปกตสขเปนเวลาหลายรอยป

เจาพระยาบวรราชนายกตาแหนงวางจางมหาดไทยนบวาทานเปนผนาศาสนาอสลามนกาย

ชอะหเขามาสประเทศไทย และเปนจฬาราชมนตรคนแรกเมอทานถงแกกรรมศพทานฝงไวทสสาน

บร เวณทากาย ปจจบน เปนมหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยาทานเปนตนตระกล

24

อหะหมดจฬา ตระกลจฬารตน ตระกลบญนาค ตระกลศรเพญ ตระกลบรานนท ตระกลศภมตร

ในสมยพระเจาทรงธรรมมชาวเปอรเซยชอวาทานโมกอลอพยพครอบครวและบรวารมาจากเมองสา

เลหเกาะชวากลาง เนองจากถกชาตโปรตเกสรกรานทานสะสมกาลงสรางปอมคายทบานหวเขาแดง

จงหวดสงขลา เพราะตองปองกนตวจากโจรสลดเจาพระยานครศรธรรมราชซงมหนาทดแลหวเมอง

ภาคใตไดรายงานเรองนใหกรงศรอยธยาทราบเรองพระเจาทรงธรรมโปรดเกลาฯแตงตงใหทานโมกอล

เปนขาหลวงผสาเรจราชการเมองสงขลา เมอทานโมกอลถงแกอสญกรรมบตรชายคอทานสลยมาน

เปนผสาเรจราชการตอมาและเมอเจาพระยากลาโหมศรสรยวงศปราบดาภเษกโดยทาการประหาร

พระเชษฐาธราชคอพระเจาทรงธรรมและพระโอรสสนชวตและสถาปนาตนเปนกษตรย ทรงพระนาม

วาพระเจาปราสาททองทานสลยมานจงรกภกดตอพระเจาหลวงจงไมเหนดวยแลวประกาศแขงเมอง

เมอ พ.ศ. 2173 สถาปนาตนเปนสลตานชอสลตาน สลยมานชาห ตลอดสมยปรบปรงเมองสงขลา

เปนเมองทาสาคญมกาลงทหารเขมแขงทงทางนา และทางบกกรงศรอยธยาเคยยกกองทพไปปราบ 2

ครง แตเอาชนะไมไดสลตานสลยมานชาหปกครองสงขลาอย 46 ป สรางความเจรญกาวหนาทง

ดานการคามโกดงสนคามากมายและการทางคมนาคม ทาใหไมตองออมเรอไปยงสงคโปรทาใหยน

ระยะทางไดมากทานถงแกกรรม เมอ พ.ศ 2211 ศพทานฝงไว ณ สสานบรเวณเขาแดง ปจจบนขน

ทะเบยนเปนโบราณสถานของชาต คนทวไปนบถอทานมากเรยกทานวาดาโตะมะหรม หมายถง

ดาโตะผลวงลบนนเองในสมยสมเดจพระนารายณมหาราชดารวาในพระราชอาณาจกรของพระองคไม

ควรมกษตรยองคอนอก จงยกทพไปปราบนครสงขลาซงสลตานมตตาฟาบตรของสลตานสลยมาน

ชาหครองอยและรบชนะสมเดจพระนารายณมหาราชจงใหทานสลตานมตตาฟาและครอบครวยายไป

อยเมองไชยาและสลายเมองสงขลาเสย สมเดจพระนารายณมหาราชมไดถอโทษสลตานมตตาฟา

เพราะถอวาเปนชวงผลดแผนดน ตอมาพระองคโปรดเกลาฯใหสลตานมตตาฟาเปนพระไชยา ภาษา

ถนนามวายา มตาแหนงเปน“พระยาพชตภกดศรพชยสงคราม”ทไชยาเกดเปนหมบางสงขลามการ

ปกหลกประตเมองเรยกวา เสาประโคน อยกลางเมองเปนหลกฐานมาจนทกวนนสวนนองชาย

ของพระชายาคอ

ทานหะซนและทานรเซนโปรดเกลาฯใหรบราชการในกรงศรอยธยาพรอมกบบตรชายคนโตคอ

เตาฟค ทานหะซนชานาญการเดนเรอและทหารเรอจงโปรดเกลาฯเปนพระยาราชบงสนวา

ทแมทพเรอของกรงศรอยธยา และตาแหนงนไดสบทอดตอเนองในสายสกลของทานนบวาโชคดของ

ประเทศไทยทตลอดระยะเวลาของกรงศรอยธยากรงธนบรและกรงรตนโกสนทรจนถงสมยของ

25

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 4 มขาราชการตาแหนงสาคญๆนบถอศาสนาอสลาม

ไมขาดสาย เชนตาแหนงลกษมณา เปนภาษามาเลเซย แปลวา นายพลเรอ ตงแตสมยกรงศรอยธยาถง

กรงรตนโกสนทรเปนตาแหนงทแตงตงเฉพาะคนมสลมเทานน

เปนทนาสงเกตอกอยางหนงวาศาสนาอสลามนกายซนหนและนกายชอะหในประเทศไทยอย

รวมกนมาตงแตสมยพระเจาทรงธรรมแหงกรงศรอยธยา นกายซนหนนนมมาแตเดมในแผนดน

สวรรณภมสวนนกายชอะหนนไดเขามาพรอมกบทานเฉกอะหมด สมยพระเจาทรงธรรมทงสองนกาย

นผกมตรกนโดยมการแตงงานระหวางกน

หวเมองชายแดนภาคใตตงแตสมยกรงศรอยธยาดนแดนของไทยครอบคลมถงหลายหวเมอง

ในประเทศมาเลเซยปจจบนคอไทรบร (เคดาห) กลนตน ตรงกาน ปะลศ สวนดนแดนในเขตประเทศ

ไทยปจจบนมปตตานเปนเมองใหญครอบคลมไปถงยะลา นราธวาส สตล ตกอยในประเทศราชของ

ไทย ตองสงดอกไมเงนดอกไมทองเปนบรรณาการมายงกรงศรอยธยามาโดยตลอดบางครงเมอมการ

ผลดแผนดนโดยการปราบดาภเษกเจาเมองเหลานนมกถอโอกาสแขงเมองตงตนเปนอสระบอยครงทาง

กรงศรอยธยาตองสงกองทพไปปราบเมอปราบแลวไดกวาดตอนคนมากรงศรอยธยาดวย เชน ทตาบล

คลองตะเคยน จงหวดพระนครศรอยธยา มชาวมสลมเชอสายปตตานจานวนมากสวนชาวมสลมแขก

เทศหรอแขกแพเชอสายเปอรเซยหรออาหรบมภมลาเนาอยแถบหวแหลมหรอทากายเปนชาวมสลม

ชอะหเชอสายเปอรเซย

ในปจจบนชาวมสลมในประเทศไทยสามารถอยรวมกบคนไทยพทธไดโดยมกจกรรมทสาคญ

ๆ รวมกนคอการตดตอคาขาย การศกษารฐธรรมนญไทยทกฉบบปรากฏขอความสาคญ คอ

พระมหากษตรยไทยทรงเปนอครศาสนปถมภกทกศาสนาแตในปจจบนมปญหาท 3 จงหวดภาคใต คอ

ยะลา ปตตาน นราธวาส ซงไมไดเกดจากปญหาความแตกตางทางศาสนาแตเกดจากคนบางกลมยงไม

เขาใจกนดเพยงพอจงเกดการปะทะกนและรฐบาลไทยทกสมยพยายามแกไขปญหานโดยตลอด

ในป พ.ศ. 1847-1921 อบนบาตเตาะหชาวโมรอกโกเชอสายอาหรบทาการเผยแพรศาสนา

อสลามนกายซนหนขน ทางเกาะสมาตราตะวนตกเฉยงเหนอโดยทาใหราชาซอและหยอมรบ นบถอ

ศาสนาอสลาม เพราะในคมภรอลกรอานนนมบทบญญตทงทางโลกทางธรรมมหลกวชาเศรษฐศาสตร

นตศาสตร วทยาศาสตร ปรชญา การเมอง การสงคม การอาชพ การคาขายการแพทย การเปน

หนสน การบรโภคอาหาร การสมรส การหยาราง การครองเรอน การแบงมรดก การศกษา

การทต การสงคราม และกจวตรประจาวนของบคคลแตละคนดงนนเมอมพระราชาศรทธาในศาสนา

26

จงเผยแผศาสนาอสลามไปในหมพสกนกรและจดระบบการเมองการปกครองเศรษฐกจ สงคม

การสมรส การครองเรอน ตามพระราชบญญตพระคมภรอลกรอาน และพระราชาธบดเปลยนจาก

ราชาซอและหมาเปนสลตานซอและหทเขมแขงและเดดขาด และจากนนศาสนาอสลามเผยแผไปยงรฐ

ใกลเคยงจนกลายเปนรฐอสลามและขยายขนมาจากตอนเหนอของมลายเขามาสตอนใตของประเทศ

ไทย และปรากฏหลกฐานวาเจาผครองนครทางภาคใตของประเทศไทยจนถงเมองนครศรธรรมราช

นบถอศาสนาอสลามทงสน ศาสนาอสลามจากอนเดยใตเขามาสมาเลเซยภาคใตของประเทศไทย

สมาตรา ชวา บอรเนยว แบบพธของศาสนาอสลามในสวนนของโลกเปนแบบอนโด-เปอรเซยน

เชนเดยวกบในอนเดยและเปอรเซยซงตางจากศาสนาอสลามในอาระเบย ประมาณครสตศตวรรษท

9 อสลามไดมาถงฝงมะละกาเมอมารโคโปโลเดนทางเรอผานชวาเขาเขยนวาผคนตามเมองทาเปน

มสลมทงสน

27

1.3 ศาสนาครสตในประเทศไทย ประวตศาสดา

ศาสดาของศาสนาครสตคอพระเยซ เกดในชนชาตฮบรหรอยวหรออสราเอลพระเยซครสต

ถอเปนพระบตรของพระเจามาบงเกดในชาตน เมอจดศาสนาของพระเจาคอพระยะโฮวาครสตมราก

ศพทมาจากภาษาโรมนหรอภาษากรกทแปลมาจาก คาวา เมสสอาห ในภาษาฮบรแปลวาผปลด

เปลองทกขภย

พระเยซเกดทหมบานเบธเลเฮม แขวงยดายกรงเยรซาเลมในปาเลสไตนเมอพ.ศ. 543

แตไปเตบโตทเมองนาซาเรธ แควนกาลน หางจากนครยซาเลมประมาณ 55 ไมลมารดาของ

พระเยซชอมาเรยหรอมารย บดาชอโยเซฟอาชพชางไม ตามประวตมาเรยมารดาพระเยซนนตงครรภ

มากอนขณะทโจเซฟยงเปนคหมนมไดอยกนดวยกน รอนถงเทวทตของพระเจาหรอพระยะโฮวาหคอ

เทวาคาเบรยลตองมาเขาฝนบอกโยเซฟใหรวาบตรในครรภของมาเรยเปนบตรของพระเจาเปนผมบญ

มากใหตงชอวาพระเยซ ตอไปคนผนจะชวยไถบาปใหชาวยวรอดพนจากความทกขทงปวง โยเซฟ

ปฏบตตามคาของทตแหงพระเจารบมาเรยมาอยดวยกนโดยมไดสมสเยยงสามภรรยา พระเยซไดรบ

การเลยงดอยางดมความรภาษากรกแตกฉานศกษาพระคมภรเกาไดมอบตวเปนศษยของโยฮนผ

แตกฉานในคมภรของยวเมอเยซเตบโตเปนผใหญมนสยใฝสงบชอบอยในวเวกใฝใจทางศาสนา

เมออายได 30 ป ไดรบศลลางบาปจากจอหนโดยอาบนาลางบาปทแมนาจอรแดนตงแตนน

มาถอวาพระเยซไดสาเรจภมธรรมสงสดในศาสนาครสตเปนศาสดาบาเพญพรตอดอาหารเพอการคด

พจารณาธรรมอยในปาสงดถง 40 วน จากนนจงออกประกาศศาสนาเผยแผศาสนาอย 3 ปพระเยซสง

สอนไปทวประเทศปาเลสไตนหรออสราเอลประมาณ 3 ป มผนบถอพระเยซมากขนแต กทาใหพวก

ปโรหตพวกธรรมาจารยและพวกฟารซเกลยดชงขณะทพระเยซพรอมสาวก 12 คนกาลงรบประทาน

อาหารคามอสดทาย ทหารโรมนกจโจมเขาจบพระเยซและสาวกในขอหาเปนกบฏตอซซารโรมนตง

ตนเปนบตรพระเจาเปนพระเมสสอาหถกตดสนใหลงโทษประหารชวต โดยการตรงกบไมกางเขนไว

3 วน ไดสนพระชนมและเสดจไปสสวรรคพระเยซไดเลอกอครสาวก 12 คน เปนหลกสบศาสนา

ตอไปโดยมนกบญเปโตร (Saint Peter) เปนหวหนาผรบตาแหนงนกบญเปโตรตอ ๆ มาจนถงปจจบน

เรยกวาสมเดจพระสนตะปาปา

28

ประเทศไทยมศาสนาครสตทสาคญอย 2 นกายโรมนคาทอลกและนกายโปรเตสแตนด

ดงน

1. นกายโรมนคาทอลก ครสตศาสนานกายโรมนคาทอลกนบถอพระแมมารและนกบญ

ตาง ๆ มศนยกลางอยทกรงวาตกนกรงโรมมพระสนตะปาปาเปนประมขโดยสบทอดมา

ตงแตสมยอครสาวกกลมแรกโดยถอวานกบญเปโตรหรอนกบญปเตอรคอพระ

สนตะปาปาพระองคแรกทรงไปสงสอนทกรงโรมขณะนนเทยบไดกบนครหลวงของโลก

ทรงเผยแผคาสอนอย 25 ปทาใหกรงโรมเปนศนยกลางของศาสนาจงเกดคาวา

โรมนคาทอลกพระองคไดรบการยนยอมจากพระเจาใหปกครองศาสนาจกรทงมวลและ

สบทอดมาถงพระสนตะปาปาเบนนดกท 16 องคปจจบนเปนองคท 265 คาทอลก

นนจะมนกบวชทเรยกวาบาทหลวงและซสเตอร (แมช) ชาวไทยจะเรยนผนบถอนกาย

นวา“ครสตรง”ตามเสยงอานภาษาโปรตเกสผเผยแพรยคแรกๆมผนบถอนกายน

ประมาณ 1,000 ลานคนนกายนถอวาพระ (บาทหลวง) เปนสอกลางของพระเจา

2. นกายโปรเตสแตนต แยกตวมาจากนกายโรมนคาทอลกในชวงครสตศตวรรษท 16

เปนนกายทถอวาศรทธาของแตละคนทมตอพระเจาสาคญกวาพธกรรมซงยงแตกยอย

ออกเปนหลายรอยนกายเนองจากมความเหนแตกตางเกยวกบพระคมภรและการ

ปฏบตในพธกรรมนกายนมเพยงไมกางเขนเปนเครองหมายแหงศาสนาเทานนมผนบ

ถอรวมกนทกนกายยอยประมาณ 500 ลานคน

การเผยแผนกายโรมนคาทอลกในประเทศไทย ครสตศาสนาทเผยแผในไทยเปนครงแรกตรงกบสมยกรงศรอยธยาตงแตรชสมยสมเดจพระ

มหาธรรมราชาประมาณพ.ศ. 2127 (ค.ศ. 1584) โดยนกายแรกทมาเผยแพรคอนกาย

โรมนคาทอลกซงมทงคณะโดมนกน (Dominican) คณะฟรงซสกน (Franciscan) และคณะ

เยซอต (Jesuit) บาทหลวงสวนมากมาจากโปรตเกสและสเปนโดยเดนทางมาพรอมกบทหารและ

พอคา

ระยะแรกทยงถกปดกนทางศาสนามชชนนารจงเนนการดแลกลมคนชาตเดยวกนกระทง

รชสมยสมเดจพระนารายณมหาราชประเทศไทยไดมสมพนธภาพอนดกบฝรงเศสตรงกบรชสมย

29

พระเจาหลยสท 4 ทาใหมจานวนบาทหลวงเขามาเผยแผศาสนามากขนและการแสดงบทบาททาง

สงคมมากขนบางกอยจนแกหรอตลอดชวตกม

ดานสงคมสงเคราะหมการจดตงโรงพยาบาลดานศาสนามการตงโรงเรยนสาหรบสามเณร

ครสเตยนเพอผลตนกบวชพนเมองและมการโปรดศลบวชใหนกบวชไทยรนแรกและจดตง คณะภคณ

คณะรกไมกางเขน

เมอสนรชสมยสมเดจพระนารายณมหาราชแลวครสตศาสนากลบไมไดรบความสะดวกในการ

เผยแผศาสนาเชนเดมเพราะถกจากดขอบเขตถกหามประกาศศาสนาถกหามเขยนหนงสอศาสนาเปน

ภาษาไทยและภาษาบาล ประกอบกบพมาเขามารกรานประเทศไทยบาทหลวงถกยายโบสถถกทาลาย

มชชนนารทงหลายรบหนออกนอกประเทศการเผยแผครสตศาสนายตในชวงเสยเอกราชใหพมา

กระทงพระเจาตากสนมหาราชกอบกเอกราชสาเรจแมการเผยแผครสตศาสนาเรมตนขนใหม

แตเพราะประเทศกาลงอยในภาวะสรางบานเมองขนใหมจงไมกาวหนาเทาทควร

เมอเขาสราชวงศจกรแลวชาวครสตอพยพเขามามากขน โดยเฉพาะอยางยงในรชสมย

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวพระองคทรงเปดเสรการนบถอศาสนาและทรงประกาศ

พระราชกฤษฎกาใหทกคนมสทธในการนบถอศาสนาใดกได

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวแมวาสมพนธภาพระหวางไทยกบ

ฝรงเศสไมดนกแตพระองคกทรงรบรองมสซงโรมนคาทอลกเปนนตบคคล

ดานสงคมสงเคราะหในรชสมยนทรงพระราชทานเงนทนในการกอสรางโรงเรยนเกดโรงเรยน

อสสมชญในพ.ศ. 2420 (ค.ศ. 1877) ภายหลงเกดโรงเรยนอกหลายแหงเชนโรงเรยนอสสมชญ

คอนแวนตโรงเรยนเซนตฟรงซสซาเวยรและโรงพยาบาลเซนตหลยส

การเผยแพรครสตศาสนานกายโปรเตสแตนตในประเทศไทย คณะเผยแพรของนกายโปรเตสแตนตกลมแรกทเขามาประเทศไทยตามหลกฐานทปรากฏ

คอศษยาภบาล 2 ทานศาสนาจารยคารลออกสตสเฟรดเดอรคกตสลาฟเอม.ด (Rev. Carl Friedrich

Augustus Gutzlaff) ชาวเยอรมนจากสมาคมเนเธอรแลนดมชชนนาร(Netherlands Missionary

Society) และศาสนาจารยจาคอบทอมลน(Rev.Jacob Tomlin) ชาวองกฤษจากสมาคมลอนดอน

มชชนนาร (London Missionary Society) มาถงประเทศไทยเมอวนท 23 สงหาคมพ.ศ. 2371

(ค.ศ. 1828) ทงสองทานชวยกนเผยแพรศาสนาดวยความเขมแขง

30

ตอมาจงมศาสนาจารยจากคณะอเมรกนบอรด (The American Board of

Commissioners for Foreign Missions หรอ A.B.C.F.M.) เขามา

ในบรรดานกเผยแพรศาสนานนผทมชอเสยงคอหมอสอนศาสนาแดนบชบรดเลยเอมด

(Rev. Dan Beach Bradley,M.D.) หรอหมอบรดเลย (คนไทยมกเรยกวาหมอบลดเล) ซงเปน

เพรสไบทเรยนในคณะอเมรกนบอรดเขามากรงเทพฯ (ขณะนนเรยกวาบางกอก) พรอมภรรยาเมอ

วนท 18 กรกฎาคมพ.ศ. 2378 (ค.ศ. 1835)

ตลอดเวลาททานอยในประเทศไทยไดสรางคณประโยชนมากมายโดยเฉพาะอยางยงทาง

การแพทยและการพมพทงรกษาผปวยไขทรพษและอหวาตกโรค นาการผาตดเขามาครงแรกการ

ทดลองปลกฝดาษในประเทศไทยรเรมการสรางโรงพมพเรมจากจดพมพใบประกาศหามคาฝนและ

จดพมพหนงสอ“บางกอกกาลนเดอร”ซงเปนจดหมายเหตรายวน กลาวไดวาความเชอมนของชาวไทย

ตอการเผยแพรครสตศาสนาเกดจากคณะสมาคมอเมรกนมชชนนารนาความเจรญเขามาควบคไปกบ

การเผยแพรศาสนา

มชชนนารทสาคญอก 2 กลมไดแกคณะอเมรกนแบพตสมชชน (The Americam

Baptist Mission) เปนผกอตงครสตจกรโปรเตสแตนตแหงแรกในกรงเทพฯเมอประมาณกลางปพ.ศ.

2380 (ค.ศ. 1837) และจดพมพหนงสอภาษาไทยและภาษาองกฤษรวมทงออกหนงสอพมพ“สยาม

สมย”

คณะอเมรกนเพรสไบทเรยนบอรด (The American Presbyterian Board) เปนอกกลม

หนงทนาความเจรญสประเทศไทยเชนดร.เฮาส (Samuel R. House) นาการใชอเทอรเปนยาสลบ

ครงแรกในประเทศไทยขณะทศาสนาจารยแมตตนและภรรยา (Rev. and Mrs. Stephen

Mattoon) รเรมเปดโรงเรยนแบบเชาไปเยนกลบซงตอมาไดรวมกบโรงเรยนประจาของมชชนและ

พฒนาตอมาเปนโรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลยในปจจบน

31

1.4 ศาสนาพราหมณ - ฮนดในประเทศไทย ประวตศาสนา

ศาสนาพราหมณศาสนาพราหมณ-ฮนด ไมมศาสนาแตนบถอเทพเจาหลายองคศาสนานเกด

ในประเทศอนเดยเมอประมาณ 1,400 ปกอนพทธศกราชโดยเกดในสมยพวกอารยนอพยพเขามาอย

ในประเทศอนเดยเมอประมาณ 1,400 ปกอนพทธศกราชถอวาเปนศาสนาทเกาแกทสดในโลกแตเดม

ศาสนานเรยกวาสนาตนธรรมหมายถงธรรมอนเปนนตยคอไมสนสดไมรจกตาย แปลเอาความหมาย

คอพระวษณหรอเรยกอกอยางหนงวาวษณธรรมพระวษณและพระนารายณเปนองคเดยวกน

พระวษณไดสอนธรรมะและวธปฏบตธรรมแกพระพรหมธาดาและพระพรหมธาดาผไดสอน

สนตกมารผเปนบตรอกชนหนงตอมาทงสองทานกไดสงสอนแกพระนารถมนผเปนเทพฤๅษ เพอให

เผยแพรตอไปยงนานาโลก

สาหรบในโลกมนษยพระอปเทศกะคอผแสดงเรองราวทางศาสนารองลงมาจากนารถมนคอ

พระกปลมนผเกดมาเปนมนษยมตวตนอยในโลกไดแสวงธรรมครงแรกทวนทอาศรมตอมาไดตงอาศรม

ขนทปลายแมนาคงคาทเรยกวากนคงคาสาครดงนนในเดอนธนวาคมและมกราคมของทกปจะม

ประชาชนจานวนมากไปจารกแสวงบญณทดงกลาว

พระปรมาตมนเปนพระเจาสงสดมอปาสยเทพอยสามองค คอ พระพรหมพระวษณและพระ

ศวะพระปรมาตมนไมมรปและไมมตวตน จงกลาวกนวาเปนนรงการหรอนรากาล คอ ไมมอาการหรอ

ปราศจากอาการ

ตอมาเมอพระปรมาตมนประสงคจะสรางโลกกเลยกลายเปนสาการภาพคอเกดภาวะอนม

อาการและเปนสามรปไดแกพระพรหมธาดาพระวษณและพระศวะ

พระพรหมเปนผสรางโลกตางๆ

พระวษณเปนผคมครองโลกตางๆ

พระศวะเปนผสงหารหรอทาลายโลกตางๆ

เทพเจาของศาสนาพราหมณ-ฮนด มอยเปนจานวนมากเปนศาสนาประเภทพหเทวนยมนบถอพระเจาหลายองคแตละเทวสถาน

มเทพเจาแตละองคดไมออกวาองคไหนสาคญกวาหรอสงกวาแตละกลมนบถอแตละองคบางทใน

ครอบครวเดยวกนแตละคนในครอบครวกนบถอเทพตางๆกนไป

32

คมภรพระเวทเปนคมภรทประมวลความรตางๆอนเปนความรทางศาสนาและสงศกดสทธ

ซงไดแกบทสรรเสรญบทสวดออนวอนพธกรรมเพอการบชายญเวทมนตรคาถาและกวนพนธ

อนไพเราะเกยวกบธรรมชาต

ชาวอารยนเมอไดครอบครองอนเดยอยางมนคงแลวไดรวบรวมคมภรพระเวทตามความเชอ

ในศาสนาของพวกตนคาวา“เวทะ”หรอ“เวท”แปลวา“ความร”อนหมายถงความรทไมไดเขยนไวเปน

ตาราแตเปนความรทเกดขนเองเปนทพยทออกมาจากพระพรหม

ความรหรอเวทะเกดขนได 2 ทางดงน

1. ศรต การไดยนไดฟงหมายถงการไดยนเสยงทเปนทพยผทไดยนเสยงทพยคอฤษ

ผศกดสทธพวกฤษทงไดเหนและทงไดยนพระเวทเมอไดยนแลวจดจาไวอยางแมนยา

ตวอยางเชนพระเวททง 4

2. สมฤต เปนคมภรทแตงเพมเตมภายหลงเพออธบายความหรอประกอบพระเวท

ตลอดจนเรองทอางวาไดจดจามาจากคาบอกเลาตอกนมาเชนคมภรธรรมศาสตร

คมภรอตทาสและคมภรปราณะเปนตนความรหรอเวทะทสาคญทสดคอคมภรไตรเวท

คมภรพระเวทเดมไดแกฤคเวท ซงนบไดวาเปนหนงสอทเกาแกทสดตอมาพวกพราหมณผม

หนาททาพธตางๆไดคดนาบทสวดตางๆในคมภรฤคเวทมารวมไวเปนหมวดๆเพอใหสะดวกแกการคน

จงไดเกดมยชรเวทและสามเวทขนตามลาดบคมภรพระเวทจงหมายรวมทง 3 คมภรและเรยกชอวา

“ไตรเวท”และหลงจากนไปเปนเวลาหลายรอยปพวกพราหมณไดแตงคมภรขนมาอกเลมหนงเรยกวา

“อถรรพเวท”รวมกนกบคมภรเกาเปน 4 คมภรแตคงเรยกรวมกนวา“ไตรเวท”เหมอนเดม

คมภรไตรเวทมอย 4 คมภรดงน

1. คมภรฤคเวท (Rig Veda) เปนคมภรทวาดวยการสวดสรรเสรญและออนวอนเทพเจา

ตางๆ

2. คมภรยชรเวท (Yajur Veda) เปนคมอพธกรรมของพราหมณเปนบทรอยแกว

อธบายพธประกอบพธกรรมและบวงสรวง

3. คมภรสามเวท (Sama Veda) เปนคมภรรวบรวมบทสวดมนตโดยนามาจากฤคเวท

เปนสวนมากแตงขนใหมมประมาณ 78 บทใชสาหรบสวดในพธถวายนาโสมและขบ

กลอมเทพเจา

33

4. คมภรอถรรพเวท (Athava Veda) เปนคมภรทแตงขนใหมในปลายสมยพราหมณ

เปนคาถาอาคมมนตขลงศกดสทธสาหรบทาพธขบไลเสนยดจญไรและอปมงคลให

กลบมาเปนสวสดมงคลนาความชวรายไปบงเกดแกศตร

คมภรทง 4 นองคประกอบเหมอนกน 4 หมวดตอไปน

1. มนตระ เปนหมวดทรวบรวมมนตตางๆสาหรบเปนบทบรกรรมและขบกลอมออนวอน

สดดเทพเจาเนองในพธกรรมบวงสรวงทาพลกรรมบชา

2. พราหมณะ หมวดนเปนบทรอยแกวหรอเรยงความอธบายระเบยบการประกอบ

พธกรรมตางๆไวอยางละเอยด

3. อารญญกะ เปนบทรอยแกวใชเปนตาราคมอการปฏบตของพราหมณผประสงคดาเนน

ตนเปนวานปรชสถชฎลหรอปรพาชกเพอหาความสขสงบตดความกงวลจากการอย

ครองเรอน

4. อปนษท เปนคมภรทมแนวคดทางปรชญาอยางลกซงเปนตอนสดทายแหงพระเวท

คมภรน เนนเรองอาตมนเทพเจาโลกและมนษยถอวาเปนคมภรเลมสดทายของ

การศกษาเปนบทสนทนาโตตอบไดอธบายถงธรรมชาตและจกรวาลวญญาณของมนษย

การเวยนวายตายเกดกฎแหงกรรมและหลกปฏบตปรชญาสงคมซงเปนการอธบาย

สาระสาคญของคมภรพระเวททงหมดดงน

1) ปรมาตมน คอวญญาณดงเดมหรอความเจรญสงสดของโลกและชวตหรอ

จกรวาลซงเรยกวาพรหมนสรรพสงมาจากพรหมนและในทสดกจะกลบคนส

ความเปนเอกภาพกบพรหมนปรมาตกบพรหมจงเปนสงเดยวกน

2) อาตมนหรอชวาตมน เปนสวนอตตายอยหรอวญญาณยอยซงปรากฏแยก

ออกมาอยในแตละคนดงนนการทอาตมนหรอชวาตมนยอยนไปรวมกบพรหมน

หรอปรมาตมนไดจงจะพนจากทกขไมมการเวยนวายตายเกดอกตอไป

3) เรองกรรม การทชวาตมนจะกลบคนสพรหมนเปนเอกภาพอมตะไดนน

ผนนจะตองบาเพญเพยรทากรรมดและประกอบพธกรรมตางๆทเรยกวาโยคะคอ

กรรมโยคะทากรรมดภกตโยคะมความภกดในเทพเจาและชญานโยคะการศกษา

จนเขาใจพระเวทอยางถกตองคมภรของศาสนาพราหมณ-ฮนดคอไตรเวทหรอ

ไตรเพท

34

การเผยแพรของศาสนาพราหมณในประเทศไทย ศาสนาฮนดทมอทธพลตอวฒนธรรมไทยนนคอชวงทเปนศาสนาพราหมณโดยเขามา

ทประเทศไทยเมอใดนนไมปรากฏระยะเวลาทแนนอนนกประวตศาสตรสวนมากสนนษฐานวาศาสนา

พราหมณนนาจะเขามากอนสมยสโขทยโบราณสถานและรปสลกเทพเจาเปนจานวนมากไดแสดงให

เหนถงอทธพลของศาสนาเชนรปสลกพระนารายณ 4 กร ถอสงข จกร คทา ดอกบวสวมหมวก

กระบอกเขาใจวานาจะมอายประมาณพทธศตวรรษท 9-10 หรอเกาไปกวานน (ปจจบนอยท

พพธภณฑสถานแหงชาตกรงเทพมหานคร)

นอกจากน ไดพบรปสลกพระนารายณทาดวยศลาทอาเภอไชยาจงหวดสราษฎรธาน

โบราณสถานทสาคญทขดพบเชนปราสาทพนมร งจงหวดบรรมย ปราสาทหนพมายจงหวด

นครราชสมาพระปรางคสามยอดจงหวดลพบร เทวสถานเมองศรเทพ จงหวดเพชรบรณ ตอมาในสมย

สโขทยศาสนาพราหมณไดเขามามบทบาทมากขนควบคไปกบพทธศาสนาในสมยนมการคนพบเทวร

ปพระนารายณพระอศวรพระพรหมพระแมอมาพระหรหระสวนมากเปนรปหลอสารด

นอกจากหลกฐานทางศลปกรรมแลวในดานวรรณคดไดแสดงใหเหนถงความเชอของศาสนา

พราหมณเชนตารบทาวศรจฬาลกษณหรอนางนพมาศหรอแมแตประเพณลอยกระทงเพอขอสมาลา

โทษพระแมคงคานาจะไดอทธพลจากศาสนาพราหมณเชนกน

ในสมยอยธยาเปนสมยทศาสนาพราหมณเขามามอทธพลทางวฒนธรรมประเพณ

เชนเดยวกบสโขทย พระมหากษตรยหลายพระองคทรงยอมรบพธกรรมทมศาสนาพราหมณเขามาเชน

พธแชงนาพธทานาอภเษกกอนขนครองราชสมบตพธบรมราชาภเษกพระราชพธจองเปรยงพระราชพธ

จรดพระนงคลแรกนาขวญพระราชพธตรยมปวายเปนตนโดยเฉพาะสมเดจพระนารายณมหาราชทรง

นบถอทางไสยศาสตรมากถงขนาดทรงสรางเทวรปหมดวยทองคาทรงเครองลงยาราชาวดสาหรบตงใน

การพระราชพธหลายองคในพธตรยมปวายพระองคไดเสดจไปสงพระเปนเจาถงเทวสถานทก ๆ ป

ตอมาในสมยรตนโกสนทรตอนตน

35

พธตางๆในสมยอยธยายงคงไดรบการยอมรบนบถอจากพระมหากษตรยและปฏบตตอกนมา คอ

1. พระราชพธบรมราชาภเษก

พระราชพธนมความสาคญเพราะเปนการเทดพระเกยรตขององคพระประมข

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกไดโปรดเกลาฯใหผรแบบแผนครงกรงเกาทาการคนควา

เพอจะไดสรางแบบแผนทสมบรณตามแนวทางแตเดมมาในสมยกรงศรอยธยาและเพมพธสงฆเขาไป

ซงม 5 ขนตอนคอ

1.1 ขนเตรยมพธ มการทาพธเสกนาการทาพธจารกพระสพรรณบฏดวงพระราช

สมภพและแกะพระราชลญจกรประจารชกาล

1.2 ขนพธเบองตน มการเจรญพระพทธมนต

1.3 ขนพธบรมราชาภเษก มการสรงพระมรธาภเษก จากนนรบการถวายสรราช

สมบตและเครองสรราชกกธภณฑ

1.4 ขนพธเบองปลาย เสดจออกมหาสมาคมและสถาปนาสมเดจพระบรมราชนแลว

เส ด จพระร าชด า เ น น ไปท าพ ธป ร ะก าศพระองค เ ป นศ าสน ปถ มภก

ในพระพทธศาสนาพรอมทงถวายบงคมพระบรมศพพระบรมอฐพระเจาอยหว

องคกอนและเสดจเฉลมพระราชมณเฑยรเสดจเลยบพระนคร

2. การทานาอภเษก

พระมหากษตรยทจะเสดจขนเถลงถวลยราชสมบตบรมราชาภเษกจะตองสรงพระมรธา

ภเษกและทรงรบนาอภเษกกอนไดรบการถวายสรราชสมบตตามตาราพราหมณนาอภเษกนใชนา

จากปญจมหานทคอคงคายมนามหอจรวดและสรภซงทาเปนนาทไหลมาจากเขาไกรลาสอนเปนทสถต

ของพระศวะสมยรตนโกสนทรตงแตรชกาลท 1 ถงรชกาลท 4 ใชนา 4 สระในเขตสพรรณบร คอ

สระเกษ สระแกว สระคงคาและสระยมนาและไดเพมนาจากแมนาสาคญในประเทศ 5 สาย คอ

นาในแมนาบางปะกงตก ทบงพระอาจารยแขวงนครนายก

นาในแมนาเจาพระยาตก ทตาบลบางแกวเขตอางทอง

นาในแมนาราชบรตก ทตาบลดาวดงสเขตสมทรสงคราม

นาในแมนาเพชรบรตก ทตาบลทาไชยเขตเมองเพชรบร

36

3. พระราชพธจองเปรยง

คอการยกโคมตามประทปบชาเทพเจาตรมรตกระทาในเดอนสบสองหรอเดอนอายโดย

พราหมณเปนผทาพธในพระบรมมหาราชวงพระราชครฯตองกนถวกนงา 15 วน สวนพราหมณอนกน

คนละ 3 วน ทกเชาตองถวายนามหาสงขทกวนจนถงลดโคมลงตอมสมยรชกาลท 4 ไดทรงโปรดให

เพมพธพทธศาสนาเขามาดวยโดยโปรดใหมสวดมนตเยนแลวฉนเชาอาลกษณอานประกาศพระราชพธ

จากนนแผพระราชกศลใหเทพยดา พระสงฆเจรญพทธมนตตอไปจนไดฤกษแลวทรงหลงนาสงขและ

เจมเสาโคมชยจงยกโคมขนเสาโคมชยนทยอดมฉตรผาขาว 9 ชนโคมประเทยบ 7 ชนตลอดเสาทานา

ปนขาวมหงสตดลกกระพรวนนอกจากนมเสาโคมบรวารประมาณ 100 ตนยอดฉตรมผาสขาวสาม

ชน

4. พระราชพธตรยมปวาย

เปนพธสงทายปเกาตอนรบปใหมของพราหมณเชอกนวาเทพเจาเสดจมาเยยมโลกทกป

จงจดพธตอนรบใหใหญโตเปนพธหลวงทมมานานแลวในสมยรตนโกสนทรไดจดกนอยางใหญโตมาก

กระทาพระราชพธนทเสาชงชาหนาวดสทศนเทพวรารามชาวบานเรยกพธนวา“พธโลชงชา”เดมพธน

กระทาในเดอนอายตอมาเปลยนเปนเดอนย

5. พระราชพธพชมงคลจรดพระนงคล

แดเดมมาเปนพธพราหมณภายหลงไดเพมพธสงฆจงทาใหเกดเปน 2 ตอน คอพธพช

มงคลเปนพธสงฆเรมตงแตการนาพนธพชมารวมพธพระสงฆสวดมนตเยนททองสนามหลวง จนกระทงรง

เชามการเลยงพระตอสวนพธจรดนงคลเปนพธของพราหมณกระทาในตอนบายปจจบนน พธกรรม

ของพราหมณทเขามามอทธพลตอสงคมไทยเรมลดบทบาทลงไปมากเพราะพทธศาสนาไดเขามาม

อทธพลแทน ทงในพระราชพธและพธกรรมทวๆไปในสงคมอยางไรกตามพธพราหมณเทาทเหลออย

และยงมผปฏบตสบกนมาไดแก พธโกนผมไฟ พธโกนผมจก พธตงเสาเอกพธตงศาลพระภม พธเหลาน

ยงคงมผนยมกระทากนทวไป ในสงคมสวนพระราชพธทปรากฏอย ไดแก พระราชพธพชมงคลจรด

พระนงคลแรกนาขวญ พระราชพธบรมราชาภเษกและพธทานาอภเษก เปนตน

สาหรบพธกรรมในศาสนาฮนดซงเปนพราหมณใหมไมใครมอทธพลมากนกแตกมผนบถอและ

สนใจรวมในพธกรรมเปนครงคราว ทงนอาจเปนเพราะความเชอในพระเปนเจาตรมรตทง 3 องค

ยงคงอทธพลควบคไปกบการนบถอพทธศาสนาประกอบกบในโบสถของพวกฮนดมกจะตงพระพทธรป

37

รวมๆไปกบรปปนของพระผเปนเจาทงนสบเนองมาจากความเชอในเรองอวตารของพระวษณทาใหคน

ไทยทนบถอพทธศาสนาบางกลมนยมมาสวดออนวอนขอพรและบนบานหลายคนถงขนาดเขารวม

พธกรรมของฮนดจงเขาลกษณะทวานบถอทงพทธทงฮนดปนกนไป

กจกรรมท 1

ใหผเรยนศกษารายละเอยดและนามาอภปลายรวมกนในเรองตอไปน

1. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชกบพระพทธศาสนา

2. บคคลทมชอเสยงและมผลงานในการเผยแพรศาสนาครสตในประเทศไทย

38

เรองท 2 ความเปนมาของศาสนาในทวปเอเชย

ทวปเอเชยเปนแหลงกาเนดศาสนาทสาคญของโลกเชนศาสนาครสต ศาสนาอสลามศาสนา

พทธ ศาสนาฮนด และยดาห ในเอเชยตะวนตกเฉยงใตประชากรสวนใหญนบถอศาสนาฮนดกวา 500

ลานคน ในอนเดยรองลงมาคอศาสนาอสลาม มผนบถอประมาณ 450 ลานคนนอกจากนยงมลทธ

เตาลทธขงจอ ทแพรหลายในจน ลทธชนโตในญปน

ประเทศฝงแผนดนใหญในทวปเอเชยจะนบถอศาสนาพทธเปนสวนมากประเทศเหลานน คอ

ไทย เวยดนาม ลาว กมพชา พมา และสงคโปร สวนทางดานคาบสมทรมลายและหมเกาะอนโดนเซย

จะนบถอศาสนาอสลาม ไดแก ประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และ บรไน สาหรบประเทศฟลปปนสนบ

ถอศาสนาครสตประเทศตมอรตะวนออกนน กนบถอศาสนาครสตเปนหลก เหมอนกนดงตาราง

จาแนกดงตอไปน

39

40

41

2.1 พทธศาสนาในเอเชย

พทธศาสนานกายใหญ 2 นกายคอเถรวาทกบมหายาน

เถรวาทแปลวา“วาทะของพระเถระ”หมายถงพระพทธศาสนาแบบดงเดม พยายามรกษา

พระธรรมวนยตามแบบอยางทพระเถระอรหนตสาวกของพระพทธเจา เชน พระมหากสสปะ

พระอบาล และ พระอานนททาสงคายนาคอรวบรวมจดระเบยบพระธรรมไว ตามหลกของนกายนจะ

ไมพยายามปรบเปลยนแกไขนกายน บางทเรยกวาทกษณนกาย แปลวานกายฝายใต เพราะนกายน

ต งอยทา งภาคใต ของประเทศอน เด ย จ ง ไดร บนามตามทศทางท ต งอย อ กอย า งมช อท

ฝายมหายานตงใหวาหนยานแปลวายานเลกหรอยานเลวเพราะนาสตวใหเขาวฏสงสารไมไดเหมอน

มหายานนามนไดมาในสมยแขงขนกนระหวางนกายจงมการยกฝายหนงกดฝายหนงและเมอป พ.ศ.

2493 มการประชมพทธศาสนกสมพนธแหงโลกครงท 1 ในประเทศลงกาซงผแทนทนบถอ

พระพทธศาสนาทกฝายไดรวมมอกนเพอใหพทธศาสนาเขมแขงขนทประชมจงลงมตใหเลกใชคาวา

หนยานใหใชคาวาเถรวาทแทนตงแตนนมา

42

ประ เทศทน บถ อพทธศาสนาแบบเถรวาท คอ ไทย พมา ล งกา ลาว และเขมร

พระพทธศาสนาแบบเถรวาทน ใชพระไตรปฎกเปนภาษาบาล อานขอความตรงกนแมจะพมพ

ตวอกษรตางกน

มหายาน แปลวายานใหญเปนนามตงขนเพอแสดงวาพทธศาสนาแบบนสามารถชวยใหสตว

ขามพนวฏสงสารไดมากมการแกไขดดแปลงพระธรรมวนยนกายนเกดขนเมอพระพทธเจาปรนพพาน

แลว 100 ปมการสงคายนาครงท 2 เพอแกไขความประพฤตทางวนยบางขอและความแตกแยก

ความคดเหน ซงในภายหลงบางสวนกลายเปนมหายานไปนกายมหายานมนามเรยกวา“อตตรนกาย”

แปลวานกายฝายเหนอเพราะตงอยภาคเหนอของอนเดยบางเรยกวาอาจารยวาทแปลวาวาทะของพระ

อาจารยเปนคาคกบเถรวาท หมายถงวาทะของพระเถระรนแรกททนเหนพระพทธเจา สวนอาจาร

ยวาทหมายถงวาทะของอาจารยรนตอ ๆมา ประเทศทนบถอพระพทธศาสนาแบบมหายานคอ ทเบต

เวยดนาม จน เกาหล และญปน นอกจากนยงมประเทศสกขมภฏาน ทเบต ทงนกายเถรวาท และ

มหายาน ตางมหลกธรรมสวนใหญทเขากนไดคออรยสจเมอมการจดตงพทธศาสนกสมพนธแหงโลก

เปนองครวมของพระพทธศาสนาทกนกายเขาดวยกนจะสงผลใหเกดความรวมมอรวมใจกนทางานเพอ

พระพทธศาสนาดยงขน

43

ตามหลกฐานของประเทศลงกาวาหลงจากทาสงคายนาพระไตรปฎกครงท 3 พระโมคคลล

บตรตสสเถระภายใตพระราชปถมภของพระเจาอโศกมหาราชตสสเถระดาบสไดด ารว า

พระพทธศาสนาควรตงโดยชอบในปจจนตประเทศทงหลายจงไดสงสมณทตไปสทตางๆดงนคอ

1. พระมธณมตกเถระไปกษมระคนธาระ

2. พระมหาเทวเถระไปมหสณฑละแควนไมสอร

3. พระรกขตเถระไปวนวาสปเทสทางทศเหนอแควนกนทระ

4. พระโยนกธมมรกขตเถระไปอรนตปเทศแควนคชราต

5. พระมหาธมมรกขตเถระไปมหารฐแควนมรถะ

6. พระมหารกขตเถระไปโยนกปเทศอาณาจกรกรก

7. พระมชฌมเถระไปหมวนตปเทศแขวงหมาลยทศเหนอ

8. พระมหามหนทเถระไปตามพปณณเกาะลงกา

9. พระโสณเถระอตตรเถระไปสวรรณภม (เอเชยนอาคเนย)

ดนแดนสวรรณภมนนตามหลกฐานของจนหลกฐานของปโตเลมทเดนทางมาสเอเชยอาคเนย

ในอดตกาลคอดนแดนสวรรณภมประกอบกบวฒนธรรมอนเดยโบราณวตถ โบราณสถาน เทวรปศลา

จารกโบราณตางๆเปนศนยกลางทพระอตตระเถระมาเผยแผศาสนาพทธกลาวไดวาศาสนาพทธรงเรอง

มาตงแตพทธศตวรรษท 3 และรงเรองมาตงแตตนครสตศตวรรษมา

ดนแดนสวรรณภมมหลกฐานวฒนธรรมทางพทธศาสนาแยกเปน 6 มณฑลคอ

1. ภาคตะวนออกประเทศจมปาดนแดนของจามในอดตมหลกฐานเปนพระพทธรป

สมฤทธศลปกรรมแบบอมราวดทเมองดงเคองจงหวดกวางนามพทธศตวรรษท 3

หรอท 4

2. ภาคตะว นออกกลางประ เทศก มพ ชาป จ จ บนม ศ ลาจ า ร ก เก า แกท ส ด ใน

ครสตศตวรรษท 2-3 และพระพทธรปจานวนมาก

3. ภาคตะวนตกตอนกลาง (ดนแดนมอญกบเขมร) ดนแดนประเทศไทยปจจบนมวงลอ

จารกวา“เยธมมา...”ท โบราณสถานของนครปฐมพบศลปกรรมแบบอมราวด

ครสตศตวรรษท 3 หรอ 4 มพระพทธรปสมฤทธทจงหวดนครราชสมา

44

4. ภาคตะวนตกประเทศมอญประเทศพมาปจจบนมลานทองหลายแผนจารกวา

“เยธมมา...”อยทมาซาและมองกานใกลเมองโปรม

5. แหลมมลายมหลกฐานของจนกลาววามรฐเลกๆถอตามวฒนธรรมอนเดยตงแต

ครสตศตวรรษท 2

6. หมเกาะมศลาจารกหลายแหงทเมองกไตและทภาคตะวนตกของหมเกาะชวา

ภมภาคทง 6 แหงเปนศนยกลางทพระโสภณเถรไดเพาะหวานพชสมมาทฏฐ

คอ พระพทธศาสนาใหลงรากแกวจนปจจบนนประชาชนของประเทศเหลานนบถอศาสนาพทธ

เปนศาสนาชนะทกขในโลกน

การเผยแผพระพทธศาสนาประเทศตางๆในทวปเอเชย 1. พระพทธศาสนาไปสประเทศลงกา เมอพระเจาอโศกมหาราชเสดจขนครองราชสมบต

นนประมาณพ.ศ. 218 ตอมาอก 16 ปหรอ 17 ป คอระหวางพ.ศ. 233-235 จงม

การทาสงคายนาครงท 3 เมอทาสงคายนาเสรจแลวพระเจาอโศกไดทรงสง สมณทต

ไปเผยแพรพระพทธศาสนาในประเทศตาง ๆ รวมหลายสายดวยกนโดยเฉพาะไดทรง

สงพระมหนทเถระผเปนพระราชบตรไปประกาศศาสนาในลงกาทวปซงเปนผลให

พระพทธศาสนาประดษฐานมนคงในประเทศลงกาจวบจนปจจบนน

2. พระพทธศาสนาไปสประเทศพมาพทธศาสนกชนชาวพมามความเชอกนวาพระโสณะ

กบพระอตตระสมณทตของพระเจาอโศกมหาราชซงเดนทางไปเผยแผพระพทธศาสนา

ทสวรรณภมนนกคอไปสเมองสะเทม (Thaton) ของพมานนเองเปนแตวาในสมยนน

เปนอาณาจกรมอญหรอตะเลง กลาวคอมอญหรอตะเลงครอบครองเมองพะโค

(หรอเปกหรอหงสาวด) และเมองสะเทม (หรอสธมมาวด) แตนกประวตศาสตรบาง

คนกกลาววาพระพทธศาสนาไปสประเทศพมาภายหลงพทธปรนพพานแลวประมาณ

พนปเศษคอจบเอาประวตศาสตรตอนทพระเจาอโนรธามงชอหรออนรทธะนบถอ

พระพทธศาสนาและเผยแผพระพทธศาสนา

3. พระพทธศาสนาไปสประเทศไทยพทธศาสนกชนชาวไทยกเชอคลายชาวพมาวา

พระพทธศาสนาไปสประเทศไทยครงแรกเมอพระโสณะและพระอตตระเดนทางไป

ประกาศศาสนาทสวรรณภมและเชอวาบรเวณพระปฐมเจดยและใกลเคยงจะเปน

45

สวรรณภมเพราะไดขดพบโบราณวตถรนราวคราวเดยวกบสมยพระเจาอโศก-มหาราช

หลายอยางตกลงวาถาเชอตามนพระพทธศาสนากไปสประเทศพมาและไทยไมเกนพ.ศ.

300 แตนกประวตศาสตรบางคนกเชอวาพระพทธศาสนาไปสประเทศไทยประมาณ

ครสตศตวรรษท 1 หรอ 2 คอประมาณ พ.ศ. 544 ถง พ.ศ. 743

4. พระพทธศาสนาไปสประเทศกมพชาตามรายงานของผแทนกมพชาตอพทธศาสนก

สมพนธแหงโลกพระพทธศาสนาไปสประเทศนนประมาณศตวรรษท 3 แหง

คร สตศ ก ร าชค อ เมอ พ .ศ .743 ป ล ว งมาแล วผ ใ ช นามว า อาร .ซ .มช มด า

(R.C.Majumdar) ไดเขยนเรองนไววาการคนพบทางโบราณคดกบประวตศาสตร ฝาย

จนยนยนตรงกนวาปลายศตวรรษท 5 แห งครสต ศกราชคอประมาณ

พ.ศ.1000 นนพระพทธศาสนาไดเจรญอยแลวในกมพชาแมวาจะไมแพรหลายไปทว

ประเทศฉะนนจงพอสนนษฐานไดวาพระพทธศาสนาคงเขาไปสกมพชาในป พ.ศ. 743

เปนตนไป

5. พระพทธศาสนาไปสประเทศเวยดนามหรอจมปา ภาคใตของฝงทะเลตะวนออกของ

แหลมอนโดจน ซงเรยกวา อนนม นนปจจบนเรยกวาเวยดนามสมยกอนเรยกวา จมปา

มหลกฐานวาพระพทธศาสนาไดไปประดษฐานอยในเวยดนามกอนครสตศตวรรษท 3

คอกอน พ.ศ. 744 ถง พ.ศ. 843 เหตผลกคอการพบพระพทธรปสารดสมยอมราวด

ในประเทศนนและหลกฐานจากประวตศาสตรฝายจน

6. พระพทธศาสนาไปสประเทศจน ตงแตพทธศตวรรษท 6 จนถงพทธศตวรรษท 13

จนเปนศนยกลางทสาคญของศาสนาพทธเมอ พ.ศ. 604 สมยราชวงศฮนพระเจามงต

ทรงสงทตไปสบพระพทธศาสนาในประเทศอนเดยและไดพระพทธรปพรอมคมภร

พระพทธศาสนามการสรางวดมาขาวซงยงคงอยถงปจจบนพทธศาสนาเจรญรงเรองมา

ในสมยราชวงศถงเมองฉางอานเปนศนยกลางสาคญของพทธศาสนาและเปนแหลงเผย

แผศาสนาพทธไปยงเกาหลและญปนตอมาในปลายราชวงศถง พ.ศ. 1388

จกรพรรดหวซงประกาศใหศาสนาจากตางชาตไดแกศาสนาครสตศาสนาโซโรอสเตอร

และศาสนาพทธเปนศาสนาทผดกฎหมายและหนไปสนบสนนลทธเตาแทนในสมยม

การทาลายวดบงคบใหพระภกษสงฆสก ความรงโรจนของพทธศาสนาจงสนสด

46

แตพทธศาสนานกายสขาวดและนกายฌานยงคงรงเรองมากลายเปนนกายเซนในญปน

และนกายฌานมอทธพลในราชวงศซอง

7. พระพทธศาสนาไปสประเทศเกาหล พระพทธศาสนาพรอมทงขอเขยนตางๆใน

ภาษาจนเขาสประเทศเกาหลประมาณป ค.ศ. 372 หรอพ.ศ. 915 เมอราชทตจนนา

คมภรและภาพวาดไปยงอาณาจกรโคกรยอศาสนาพทธรงเรองในเกาหลนกายเซนใน

พทธศตวรรษท 12 จนกระทงถงยคของการฟนฟลทธขงจอในสมยราชวงศโซซอน

ตงแต พ.ศ. 1935 ศาสนาพทธจงเสอมลง

8. พระพทธศาสนาไปสประเทศญปน ญปนไดรบพทธศาสนาเมอราวพทธศตวรรษ

ท 11โดยพระภกษชาวเกาหลนาคมภและศลปะทางพทธศาสนาเขาสญปนเมอศาสนา

พทธเสอมลงในอนเดยเอเชยกลางจนและญปนยงคงรกษาศาสนาพทธไวได ตงแต

พ.ศ.1253 เปนตนมามการสรางวดและรปเคารพจานวนมากในเมองหลวงคอเมอง

นาราพทธศลปแบบญปนรงเรองในชวงพทธศตวรรษท 13-18 ในราวพทธศตวรรษท

17-18 พทธศาสนานกายเซนรงเรองรวมทงศลปะทสบเนองจากนกายเซนดวยพทธ

ศาสนายงคงรงเรองในญปนจนถงปจจบน

9. พระพทธศาสนาไปสประเทศทเบตและในประเทศภฏานสกขม ประมาณ พ.ศ. 944

ถง 1043 มผนาคมภรพระพทธศาสนาจากอนเดยไปสทเบตแตไมไดรบความสนใจจน

ประทงถงกลางศตวรรษท 7 ประมาณค.ศ.1194 เปนตนไปพระพทธศาสนาจงเจรญใน

ประเทศทเบตสกขมและภฏาน

2.2 ศาสนาอสลามในทวปเอเชย ประเทศสาคญๆในเอเชยทนบถอศาสนาอสลามคอสาธารณรฐประชาชนบงกลาเทศแต

เดมเปนชมพทวปเชนเดยวกบอนเดยและปากสถานเปนดนแดนทรงเรองดวยศาสนาพราหมณและ

ศาสนาพทธตอมามพอคาอาหรบนาศาสนาอสลามมาเผยแผปจจบนประเทศบงคลาเทศมประชาชน

140 ลานคนประชาชน 88.3% นบถอศาสนาอสลามศาสนาฮนด 10.5% นอกนนเปนศาสนาอนๆ

เชนเดยวกบประเทศปากสถานมประชากร 159.6 ลานคนประชาชน 97% นบถอศาสนาอสลาม

ประเทศอนเดยประชากรมจานวนพนลานคนนบถอศาสนาอสลามจานวน 11.67% ประเทศ

อนโดนเซยมพนทเปนเกาะมประชากร 215 ลานคนจานวน 181 ลานคนนบถอศาสนาอสลาม

47

อนโดนเซยเปนประเทศทนบถอศาสนาอสลามมากทสดในโลกรองลงมาคอปากสถาน 141 ลานคน

อนเดย 124 ลานคนบงคลาเทศ 111 ลานคนตรกอยปตอหรานและไนจเรยม 63-61 ลานคนและ

มาเลเซยมผนบถอ 12 ลานคนจากประชากร 22 ลานคน

ดงนนกลาวโดยสรปกลมประเทศในภมภาคเอเชยและเอเชยกลางจานวน 15 ประเทศทนบ

ถอศาสนาอสลามและไมใชแตประเทศทใชภาษาอาหรบเปนภาษากลางประเทศตางๆเหลานคอ

อฟกานสถานอาเซอรไบจนบงกลาเทศบรไนอนโดนเซยอหรานคาซคสถานครกสถานมาเลเซยมลดฟส

ปากสถานสาธารณรฐทาจสถานตรกเตรกเมนสถานอซเบกสถาน

ประเทศในทวปเอเชยทประชากรมสลมเปนชาวอาหรบใชภาษากลางคอบาหเรนสาธารณรฐ

อรกรฐคเวตสาธารณรฐเลบานอนราชอาณาจกรซาอดอาระเบยสาธารณรฐอาหรบซเรยสหรฐอาหรบ

เอมเรตสสาธารณรฐเยเมน

นอกจากนยงมประเทศสาธารณรฐคาซคสถานมประชากร 15 ลานคนนบถอศาสนาอสลาม

รอยละ 47 ทเหลอรอยละ 44 นบถอศาสนาครสตนกายกรกออรโธดอกซสาธารณรฐเลบานอน

ประชาชนรอยละ 59.7 นบถอศาสนาอสลามสาธารณรฐมลดฟสประชาชนนบถอศาสนาอสลามรฐ

สลตานโอมานประชาชนรอยละ 85% นบถอศาสนาอสลามรฐกาตารประชาชนรอยละ 90 นบถอ

ศาสนาอสลาม

2.3 การเผยแพรศาสนาครสตในเอเชย ศาสนาครสตเผยแผในทวปเอเชยในสมยโบราณมาพรอมกบการคาแตเนองจากอารยธรรมใน

เอเชยมความเขมแขงมากการเผยแผศาสนาครงนนจงทาไดนอยตอมาอารยธรรมตะวนตกมความ

เขมแขงทงความเจรญดานวตถการทหารเศรษฐกจและประเพณตางๆตองการมอานาจทางเศรษฐกจ

มากขนจงเกดการลาอาณานคมเขามาทางเอเชยประเทศทมความเขมแขงทางทะเลคอองกฤษฝรงเศส

และตอมาเมอมการพฒนาการคมนาคมทางอากาศประเทศทเรมแผอทธพลขนมาคออเมรการสเซย

ศาสนาครสตจงมอทธพลในทวปเอเชยมากขนทสาคญคอประเทศฟลปปนสซงอยในความยดครองของ

อเมรกาในชวงสงครามโลกครงท 2 ประชาชนฟลปปนสนบถอศาสนาครสตรอยละ 84 และเกาหล

ใตมผนบถอศาสนาครสตมากขนเวยดนามและตมอรตะวนออกนบถอศาสนาครสตเกอบทงหมดของ

ประเทศนอกจากนในประเทศอน ๆ คอมาเลเซยไทยญปนอนเดยมผนบถอศาสนาครสตอยบาง

48

2.4 ศาสนาพราหมณ-ฮนดในเอเชย ศาสนาพราหทณ-ฮนดเปนศาสนาทเกาแกทสดในโลกแลวยงเปนตนแบบของอารยธรรม

วฒนธรรมของโลกเมอศกษาประวตศาสนาพราหมณ-ฮนดและศาสนาพทธในอนเดยจะเหนความ

รงโรจนของศาสนาทงสองศาสนาแตกตางกนตามยคสมยตามอทธพลทสาคญคอกษตรยปกตแลว

ศาสนาพราหมณ-ฮนดรงเรองในอนเดยมาโดยตลอดจนมาถงสมยพทธกาลและตอมาศาสนาพทธเสอม

ลงและมารงเรองอกครงในสมยพระเจาอโศกมหาราชและตอมาพทธศาสนาเสอมลงอกศาสนา

พราหมณ-ฮนดจงยงคงรงเรองอยในอนเดยมาโดยตลอด

ในสมยโบราณประเทศอนเดยเปนประเทศทเขมแขงทางวฒนธรรมเปนประเทศมหาอานาจ

ประเทศหนงในสมยนนไดตดตอคาขายกบอนโดนเซยซงศาสนาฮนด-พราหมณเขามาสอนโดนเซย

เนองจากอนโดนเซยเปนประเทศทเปนหมเกาะคราวใดทประเทศทมาตดตอคาขายมอทธพลทาใหเจา

ผครองประเทศศรทธาเลอมใสนบถอจะทาใหคนในประเทศนบถอไปดวยตอมาศาสนาพราหมณ-ฮนด

เสอมลงมศาสนาพทธมาแทนศาสนาพทธเสอมลงแลวและในปจจบนคนในอนโดนเซยสวนใหญจะนบ

ถอศาสนาอสลาม

กจกรรมท 2

ใหผเรยนคนควาขอมลเพอเขยนรายงานและความหนาแนนของจานวนประชากรของ

ประเทศตาง ๆ ทนบถอศาสนาตางๆในทวปเอเชย

49

50

เรองท 3 หลกธรรมของศาสนาตางๆ 3.1 หลกธรรมของศาสนาพทธ

หลกธรรมของศาสนาพทธหรออาจกลาวสนๆวาศาสนธรรมไดจดไวเปนหมวดหม 3 หมวด

ดวยกน เรยกหมวดหมทจาแนกจดในกระจาดหรอตะกราคอคาวา“ปฎก”แปลไดอกอยางวา “คมภร”

ดงนนพระไตรปฎกหมายความวาเปนทรวบรวมคาสงสอนของพระพทธเจาไวเปนหมวดหมไมให

กระจดกระจายคลายกระจาดหรอตะกราเปนทใสสงของ และไตรแปลวา 3

ดงนนใน 3 ปฎกประกอบดวย

1. พระวนยปฎก วาดวยวนยหรอศลของภกษภกษณ

2. พระสตตนตปฎก วาดวยพระธรรมเทศนาทวๆไป

3. พระอภธรรมปฎก วาดวยธรรมะลวนหรอธรรมะทสาคญ

ในสมยของพระพทธเจายงไมมพระไตรปฎก แตเรยกธรรมทพระองคประทานไวมากมายตาง

กาล เวลาสถานท พระสาวกทองจ ากน ไว ได และจด ระ เบยบหมวดหม เปนปฎกต าง ๆ

เมอพระพทธเจาปรนพพานแลวจง ไดมการสงคายนาหรอตรวจชาระจดระเบยบคาสอนของพระองค

เปนหมวดหมดวยการทอง การจารกในตวหนงสอดวยการพมพเปนเลม

หลกธรรมสาหรบชาวพทธ หลกศาสนาพทธเชอเร องการเวยนวายตายเกดของสตว โลกชวต เปนทกข เปนไป

ตามกฎแหงกรรม ทาดไดดทาชวไดชว ภพภมทเวยนวายตายเกดภพภมของสตวโลกม 3 ภมคอ

มนษยโลก เทวโลก และนรกภม จนกวาสตวโลกนนจะขจดกเลสหมดสนและเขาสโลกพระนพพานไม

มการเวยนวายตายเกดอก

51

การปฏบตตามหลกธรรมของศาสนาพทธนนควรเปนไปตามลาดบชน คอ

1. การปฏญาณตนเปนพทธมามกะ

2. การปฏบตตนตามศล 5

3. การปฏบตตนเพอความพนทกข

1. การปฏบตตนเปนพทธมามกะหรอเรยกวาการปฏบตตนถงไตรสรณคมณนนคอ

ปฏญาณวาจะนบถอพระรตนตรยโดย

พทธงสะระณงคจฉาม

แปลวา ขาพเจาขอถงพระพทธเจาเปนทพงในการดาเนนชวต

ธมมงสะระณงคจฉาม

แปลวา ขาพเจาขอถงพระธรรมเปนทพงในการดาเนนชวต

สงฆงสะระณงคจฉาม

แปลวา ขาพเจาขอถงพระสงฆเปนทพงในการดาเนนชวต

ทตยมปพทธงสะระณงคจฉาม

แปลวาขาพเจาขอถงพระพทธเจาเปนทพงในการดาเนนชวตแมครงทสอง

ทตยมปธมมงสะระณงคจฉาม

แปลวาขาพเจาขอถงพระธรรมเปนทพงในการดาเนนชวตแมครงทสอง

ทตยมปสงฆงสะระณงคจฉาม

แปลวา ขาพเจาขอถงพระสงฆเปนทพงในการดาเนนชวตแมครงทสอง

ตะตยมปพทธงสะระณงคจฉาม

แปลวาขาพเจาขอถงพระพทธเจาเปนทพงในการดาเนนชวตแมครงทสาม

ตะตยมปธมมงสะระณงคจฉาม

แปลวาขาพเจาขอถงพระธรรมเปนทพงในการดาเนนชวตแมครงทสาม

ตะตยมปสงฆงสะระณงคจฉาม

แปลวาขาพเจาขอถงพระสงฆเปนทพงในการดาเนนชวตแมครงทสาม

52

2. การปฏบตตนตามศล 5 ศล 5 เปนพนฐานของพทธศาสนกชนพงประพฤตปฏบต คอ

1. ปาณาตปาตาเวระมะณสกขาปะทงสะมาทยาม

แปลวางดเวนการฆาเบยดเบยนทารายรางกายคนและสตว

2. อะทนนาทานาเวระมะณสกขาปะทงสะมาทยาม

แปลวางดเวนจากการถอเอาสงของทเขาไมให

3. กาเมสมจฉาจาราเวระมะณสกขาปะทงสะมาทยาม

แปลวางดเวนจากการประพฤตผดในกาม

4. มสาวาทาเวระมะณสกขาปะทงสะมาทยาม

แปลวางดเวนจากการพดปดพดสอเสยดพดเพอเจอ

5. สราเมระยะมชชะปะมาทฏฐานะเวระมะณสกขาปะทงสะมาทยาม

แปลวางดเวนจากสรายาเสพตดทงปวง

ศล 5 มประโยชน คอ

1. เพอความสงบสขของสงคมคอการปองกนการลวงละเมดสทธของผอนอนจะสงผลให

เกดการทะเลาะเบาะแวงความหวาดระแวงและความวนวายในสงคม

2. เพอพฒนาจตใจของผประพฤตปฏบตตามศลเพราะศล 5 บญญตขนมาเพอควบคม

ไมใหมการแสดงออกทางกายหรอวาจาไปในทางทตอบสนองอานาจของกเลสในการให

ศลนนตอนสดทายพระจะกลาววา

สเลนะสคะตงยนตสเลนะโภคะสมปะทา

สเลนะนพพตงยนตตสมาสลงวโสธะเย

คากลาวน แสดงถงอานสงสของการรกษาศล คอ ศลทา ใหผประพฤตปฏบต

เขาถงสคต คอ ไปในทางทดศลกอใหเกดโภคทรพยและศลนามาใหไดถงความดบ

หรอพระนพพาน

3. การปฏบตตนเพอความพนทกขชาวพทธควรศกษาธรรมทสาคญๆคออรยสจ 4 อทธ

บาท 4 ทศ 6 สปปรสธรรม 7 อบายมข 6 พรหมวหาร 4 สงคหวตถ 4 และ

ชาวพทธควรบรหารจตตามหลกพทธศาสนา

3.1 อรยสจ 4 คอธรรมทพระพทธเจาทรงตรสรอรยสจ 4 คอ ความจรง

4 ประการ คอ

53

1) ทกข คอความไมสบายกายไมสบายใจอนเนองมาจากสภาพททนไดยาก

คอสภาวะทบบคนจตใจความขดแยงความไมสมปรารถนาการพลดพราก

จากสงทรกทชอบใจ

2) สมทย คอเหตททาใหเกดความทกขจากตณหาหรอความอยากความ

ตองการมสาเหตมาจาก

กามตณหาคอความอยากไดในสงทปรารถนา เชน อยากไดบาน

ภวตณหาคอความอยากเปนโนนอยากเปนน

วภวตณหาคอความไมอยากเปนนนความไมอยากเปนน

3) นโรธ หมายถงความดบทกขคอการดบตณหาความอยากใหสนไป ถาเรา

ตดความอยากไดมากเทาใดทกขกมนอยลงไปดวย และถาเราดบได

ความสขจะเกดขน

4) มรรค หมายถงขอปฏบตใหถงความดบทกขไดแกการเดนทางสายกลาง

หรอเรยกอยางหนงวามรรคมสวนประกอบ 8 ประการคอ

1. สมมาทฎฐ คอความเหนชอบ

2. สมมาสงกปปะ คอความดารชอบ

3. สมมาวาจา คอความเจรจาชอบ

4. สมมากมมนตะ คอการกระทาชอบ

5. สมมาอาชวะ คอการเลยงชพชอบ

6. สมมาวายามะ คอการเพยรชอบ

7. สมมาสต คอการระลกชอบ

8. สมมาสมาธ คอการตงใจชอบ

3.2 อทธบาท 4 เปนธรรมะทปฏบตตนในสงทมงหมายใหพบความสาเรจ

เปนธรรมะทใชกบการศกษาเลาเรยนการทางานอาชพตางๆ อทธบาท หมายถง

ธรรมทใหบรรลความสาเรจมาจากคาวา อทธ คอ ความสาเรจ บาท คอ ทางวถ

นาไปสดงนนอทธบาทจงแปลวา วถแหงความสาเรจประกอบดวย

1) ฉนทะ คอความพอใจรกใครสงนนเชนรกใครในการงานททาในวชา

ทเรยน

54

2) วรยะ คอเพยรหมนประกอบในสงนนมกาลงใจเขมแขงอดทนหนกเอา

เบาส

3) จตตะ คอเอาใจใสสงนนไมวางธระตงใจจตใจจดจอกบงาน

4) วมงสา คอหมนตรตรองพจารณาเหตผลในสงนนปรบปรงพฒนาแกไขสง

นนได

3.3 ทศ 6 คอสงททกคนทอยรวมกนในสงคมพงปฏบตตอกนในทางทดงาม

รายละเอยดคอ

1. ทศเบองหนา ไดแกบดามารดาเปนผอปการะบตรธดามากอน นบตงแต

ปฏสนธในครรภมารดาและประคบประหงมเลยงด

บตรธดาควรบารงบดามารดา ดงน

1) ทานไดเลยงเรามาแลวใหเลยงทานตอบ

2) ชวยทากจของทาน (ใหสาเรจดวยด)

3) ดารงวงศสกล (ใหเปนทนบถอ)

4) ประพฤตตนใหเปนคนควรรบทรพยมรดก

5) เมอทานลวงลบไปแลวทาบญอทศให

และบดามารดาควรอนเคราะหบตรธดา 5 ประการคอ

1) หามมใหทาชว

2) ใหตงอยในความด

3) ใหศกษาศลปวทยา

4) หาคครองทสมควรให

5) มอบทรพยใหตามเวลาอนควร

2. ทศเบองขวาไดแกอาจารย เพราะอาจารยเปนผอบรมสงสอนศษยใหรวชาการ

ตางๆและบาปบญคณโทษ

ศษยควรปฏบตตออาจารย ดงน

1) ดวยการลกขนตอนรบตอนรบดวยความเตมใจ

2) ดวยเขาไปยนคอยรบใชเมอทานมกจธระไหววาน

3) ดวยการเชอฟง

55

4) ดวยการอปฏฐากดแลรกษาชวยเหลอตามควร

อาจารยควรอนเคราะหศษย คอ

1) แนะนาดใหประพฤตดประพฤตชอบ

2) ใหเรยนดใหเขาใจดและถกตอง

3) บอกศลปะใหสนเชงไมปดบงอาพราง

4) ยกยองใหปรากฏในเพอนฝง

5) ทาความปองกนในทศทงหลาย (คอ จะไปทางทศไหนกไมอดอยาก)

3. ทศเบองหลงไดแกสามภรรยา เพราะสามภรรยาเปนผมาทหลงจงยกไวเปนทศ

เบองหลง

สามพงบารงภรรยา ดงน คอ

1) ยกยองนบถอวาเปนภรรยา

2) ดวยการไมดหมน

3) ดวยการไมประพฤตนอกใจ

4) ดวยการมอบความเปนใหญให

5) ดวยการใหเครองแตงตว

ภรรยาพงอนเคราะหสามดงตอไปน คอ

1) จดการงานดคอขยนหมนทากจการในบาน

2) สงเคราะหคนขางเคยงของสามดตอนรบพดจาปราศรย

3) ไมประพฤตนอกใจ

4) รจกรกษาทรพยทสามหามาไดรจกเกบออม

5) ขยนไมเกยจครานในกจการทงปวง

4. ทศเบองซายไดแกมตรสหาย เพราะเปนผชวยเหลอในกจธระตางๆทเกดขนให

สาเรจ เหมอนกบมอซายชวยประคองมอขวาใหทางาน การปฏบตตนตอมตร คอ

1) ดวยการใหแบงทรพยสนใหมตรตามควร

2) ดวยการเจรจาถอยคาไพเราะพดจาออนหวานมสาระ

3) ดวยการประพฤตประโยชนชวยเหลอแนะนาสงทเปนประโยชน

56

4) ดวยความเปนผมตนเสมอทาตวเสมอกนกบมตรไมแสดงกรยาเยอหยง

จองหองกบมตร

5) ไมกลาวใหคลาดจากความจร ง จตใจซอตรงสจรตมความจรงใจ

ไมหวาดระแวงตอมตร

มตรพงอนเคราะหเพอนตอบดงตอไปนคอ

1) รกษามตรผประมาทแลวสกดกนอนตรายไมใหเกดขน

2) รกษามตรของผประมาทแลวรกษาทรพยไมใหเกดอนตราย

3) เมอมภยเอาเปนทพงไดเปนทพงพงได

4) ไมละทงในยามวบต เมอมตรเสอมลาภยศทรพยสมบตใหความชวยเหลอ

ไมทอดทง

5) นบถอตลอดถงวงศญาตมตรใหความรกใครนบถอญาตพนองของมตร

เหมอนญาตตนเองดวย

5. ทศเบองลางไดแกบาวไพรกรรมกร เพราะเปนผทตากวาจงยอมตนเปน

คนรบใช นายพงบารง ดงตอไปน คอ

1) ดวยการจดการงานใหทาตามสมควรแกกาลงความสามารถ

2) ดวยการใหอาหารและรางวล

3) ดวยการพยาบาลเวลาเจบไข

4) ดวยการปลอยในสมย ผอนผนใหหยดงานตามเทศกาลตามความสมควร

คนรบใชบาวไพรควรปฏบตตน ดงตอไปน

1) ลกขนทางานกอนนาย

2) เลกงานทหลงนาย

3) ถอเอาแตของทนายให

4) ทางานใหดขน

5) นาคณของนายไปสรรเสรญ

57

6. ทศเบองบนไดแกสมณพราหมณ ผทเปนทเคารพสกการะทวไปเปนผปฏบตธรรมเปน

อรยสาวกพระพทธเจาเราควรปฏบตตอสมณพราหมณ ดงน คอ

1) ดวยกายกรรมทาสงทเปนประโยชน

2) ดวยวจกรรมพดมสมมาคารวะ

3) ดวยมโนกรรมคดสงใดประกอบดวยเมตตา

4) ดวยความเปนผไมปดประตตอนรบถวายอาหารให

5) ดวยอามสทานถวายปจจย 4

สมณพราหมณควรอนเคราะหตอบดงนคอ

1) หามไมใหกระทาชว

2) ใหตงอยในความด

3) อนเคราะหดวยนาใจอนงาม

4) ใหไดฟงในสงทยงไมเคยฟง

5) ทาสงทเคยฟงแลวใหแจมแจง

6) บอกทางสวรรคให

3.4 สปปรสธรรม 7 คอธรรมของคนด 7 อยางคอ

1) ความเปนผรจกเหต (ธมมญตา)

2) ความเปนผรจกผล (อตกญตา)

3) ความเปนผรจกตน (อตตญตา)

4) ความเปนผรจกประมาณ (มตตญตา)

5) ความเปนผรจกกาล (กาลญตา)

6) ความเปนผรจกชมชน (ปรสญตา)

7) ความเปนผรจกเลอกบคคล (ปคคลปโรปรญตา)

3.5 อบายมข 6 ละเวนจากอบายมข 6 คอ

1) การดมนาเมา

2) เทยวกลางคน

3) เทยวดการละเลน

4) เลนการพนน

58

5) คบคนชวเปนมตร

6) เกยจครานการทางาน

3.6 พรหมวหาร 4 คอธรรมะของผใหญทควรปฏบตคอ

1) เมตตา คอความปรารถนาใหผอนมความสข

2) กรณา คอความปรารถนาใหผอนพนจากความทกข

3) มทตา คอความยนดเมอผอนไดด

4) อเบกขา คอการวางเฉยไมลาเอยงทาใหเปนกลางใครทาดยอมไดด

3.7 สงคหวตถ 4คอธรรมทเปนเครองยดเหนยวนาใจผอน

1) ทานการใหการเสยสละเออเฟอเผอแผ

2) ปยวาจาการพดดวยถอยคาทไพเราะ

3) อตถจรยาการสงเคราะหทกชนดหรอการประพฤตในสงทเปนประโยชน

ตอผอน

4) สมานตตตาการเปนผมความสมาเสมอมความประพฤตเสมอตน

เสมอปลาย

59

สรปหลกธรรมทชาวพทธพงปฏบตคอการละความชวการทาความดการทาจตใจใหแจมใส

และการทาสมาธภาวนา

การละความชวคอการไมทาบาปอกศลทงมวลการถอศล 5 หรอศลอน ๆ ตามบทบาทหนาท

ของตนเองการทาความดมความกตญกตเวทตอผมคณตอส งคมสวนรวมประเทศชาต

ความขยนหมนเพยรในการงานอาชพไมเอาเปรยบคดโกงผอน และการทาจตใจใหแจมใสไมคดทกข

โศกเศรา อนเกดจากการเสอมของสงขารโรคภยไขเจบความอยากมอยากเปนอยากไดตาง ๆ

รวมทงการสญเสยสงทรกตางๆโดยใชหลกการทาสมาธภาวนา

การเจรญภาวนา การเจรญภาวนาเปนการพฒนาจตบรหารจตหลกพระพทธศาสนาเปนการสรางบญบารม

ทสงทสดและยงใหญทสดในพระพทธศาสนาจดวาเปนแกนแท

การเจรญภาวนาม 2 อยางคอสมถภาวนาและวปสสนาภาวนา

1. สมถภาวนา ไดแกการทาจตใจใหเปนสมาธ คอทาจตใหตงมนอยในอารมณเดยว

ไมฟงซาน วธภาวนามหลายชนดพระพทธองคบญญตเปนแบบอยางไว 40 ประการ

เรยกวากรรมฐาน 40 ทนยมคอการ หายใจ เขาบรกรรม พทธ หายใจออก บรกรรม

โธเรยกวาอานาปานสตผใดจะปฏบตภาวนาจะตองรกษาศลใหบรสทธตามฐานะเชน

เปนฆราวาสถอศล 5 ศล 8 เปนเณรถอศล 10 เปนพระถอศล 227 ขอ

เพราะในการปฏบตสมถภาวนานนศลเปนพนฐานทสาคญอานสงสของสมาธมากกวา

รกษาศลเทยบกนไมได พระพทธองคไดตรสวา“แมไดอปสมบทเปนพระภกษรกษาศล

227 ขอไมเคยขาดไมดางพรอยมานานถง 100 ป กยงไดกศลนอยกวาผททาสมาธ

เพยงใหจตสงบนานเพยงชวไกกระพอปก ชางกระดกห” คาวาจตสงบในทนหมายถง

จตทมอารมณเดยวเพยงชววบ แมกระนนยงมอานสงสมากมาย แตอยางไรกดการ

เจรญสมถภาวนาหรอสมาธแมจะไดบญอานสงสมากมายมหาศาลอยางไรกไมใชบญ

กศลทสงสดยอดในพระพทธศาสนา การเจรญวปสสนา (การเจรญปญญา) จงจะเปน

การสรางกศลทสดยอดในพระพทธศาสนาโดยแท

2. วปสสนาภาวนา (การเจรญปญญา) เมอจตของผบาเพญเพยรตงมนอยในสมาธจต

ของผบาเพญเพยรยอมมกาลงอยในสภาพทนมนวลควรแกการวปสสนาภาวนาตอไป

60

อารมณของวปสสนาแตกตางจากอารมณของสมาธเพราะสมาธนนมงใหจตตงมนอยใน

อารมณหนงแตอารมณเดยว โดยแนนงอยเชนนนไมนกคดอะไร แตวปสสนาไมใชใหจตตงมนอยใน

อารมณเดยวนงอยเชนนนแตเปนจตทคดใครครวญหาเหตและผลในสภาวธรรมทงหลายและสงทเปน

อารมณของวปสสนานนมแตเพยงอยางเดยวคอขนธ 5 ซงนยมเรยกวารป-นาม โดยรปม 1 นาม นนม

4 คอเวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ซงนามนนเปนเพยงสงขารธรรมเกดจากการปรงแตงแต

เพราะอวชชาคอไมรเทาสภาวธรรม จงทาใหเกดความยดมนเปนตวเปนตนการเจรญวปสสนามจต

พจารณาเหนสภาวธรรมทงหลายคอขนธ 5 เปนอาการของพระไตรลกษณคอเปนอนจจงคอไมเทยง

ทกขงคอลวนเปนทกขอยในสภาพเดมไมไดตองแปรเปลยนไป และอนตตาไดแกความไมใชตวตนไมใช

สตวบคคลไมใชสงของสรรพสงทงหลายเพยงชวคราวเทานนเมอนานไปยอมเปลยนแปลงกลบไปส

สภาวะเดมสมาธและวปสสนาเปนทงเหตและผลของกนและกนและอปการะซงกนและกนจะม

วปสสนาปญญาเกดขนโดยขาดกาลงสมาธไมไดเลย

การเจรญวปสสนาอยางงายๆประจาวน

1. มจตใครครวญถงมรณสตกรรมฐาน คอใครครวญถงความตายเปนอารมณเพอไมให

ประมาทในชวตไมมวเมาเรงทาความดและบญกศลเกรงกลวตอบาปทจะตดตามไปใน

ภพหนา

2. มจตใครครวญถงอสภกรรมฐาน ไดแกสงทไมสวยไมงามเชนซากศพรางกายคนทเปน

บอเกดแหงตณหาราคะกามกเลสวาเปนของสวยงามเปนทเจรญตาเจรญใจไมวา

รางกายของตนเองและของผอนกตามแทจรงแลวเปนอนจจงคอไมเทยงแทแนนอนวน

เวลายอมพรากจากความสวยงามจนเขาสวยชราซงจะมองหาความสวยงามใดๆ

หลงเหลออยไมไดเลย

3. มจตใครครวญถงกายคตานสสตกรรมฐาน เรยกกนวากายคตาสตกรรมฐานจต

ใครครวญผมขนเลบหนงฟนพจารณาใหเหนความโสโครกของรางกายเพอใหนาไปส

การละสกกายทฏฐคอความเหนผดในรางกายของตน

4. มจตใจใครครวญถงธาตกรรมฐานคอการพจารณาวารางกายของเราและของผอน

ไมใชตวของเราแตอยางใดเลยเปนแตเพยงธาต 4 ทมาประชมเกาะกมรวมกน

61

เพยงชวคราวถงเวลาเกาแกแลวแตกสลายตายไปกลบไปสความเปนธาตตางๆในโลก

ตามเดม

แบบอยางชาวพทธทด

หมอมเจาหญงพนพสมยดศกล

พระประวต หมอมเจาหญงพนพสมยดศกลประสตเมอวนจนทรท 17 กมภาพนธพ.ศ. 2438

เปนพระธดาในสมเดจพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยาดารงราชานภาพผไดรบการยกยองวาเปนบดา

แหงประวตศาสตรไทยและหมอมเฉอย พระองคสนชพตกษยดวยโรคชราเมอวนท 11 สงหาคม

พ.ศ. 2533 รวมพระชนษาได 95 พรรษา

กรณยกจดานพระพทธศาสนา สามารถสรปได ดงน

1. ทรงเปนทปรกษาชมรมพทธศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยโดยเสดจไปประทาน

ความรดานพระพทธศาสนาสปดาหละ 2 ครงและเปนทปรกษาชมรมพทธศาสนา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

2. ทรงเปนองคปาฐกถาและบรรยายวชาการทางพระพทธศาสนาทงในและตางประเทศ

3. ทรงเปนกรรมการบรหารและอปนายกพทธสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม-

ราชปถมภ

4. ทรงเปนรองประธานองคการพทธศาสนกสมพนธแหงโล (พ.ส.ล.)ใน พ.ศ. 2496 และ

ประธานองคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลกใน พ.ศ. 2507

5. ทรงมงานนพนธทางพระพทธศาสนาหลายเรองเชนหนงสอชอศาสนาคณหนงสอสอน

ศาสนาพระพทธศาสนาสาหรบเยาวชนเปนตน

62

แบบอยางชาวพทธทด (1) ทรงเปนอบาสกาทเครงครด ตระหนกในหนาทของอบาสกาดวยการศกษาปฏบต

ธรรม

(2) ทรงเปนพหสต โดยศกษาบาลจนมความรความเขาใจเปนอยางดและมผลงานวชาการ

ดานอนๆอกทงดานสงคมสงเคราะหประวตศาสตรโบราณคดเปนตน

(3) ทรงเปนแบบอยางพลเมองทด ดวยการจงรกภกดและพทพษสมบตลาคาของชาต

กลาวคอเมอพระบดาสนพระชนมมชาวตางชาตเสนอซอผลงานนพนธทางวชาการของ

พระบดาดวยราคาสงแตพระองคทรงแจงความจานงบรจาคหนงสอใหแกรฐบาลเพอ

เกบไวเปนสมบตของชาตและเปนคลงความรของประชาชนรฐบาลในขณะนนจงสราง

หองสมดขนรองรบเรยกวาหอดารง

63

3.2 หลกธรรมของศาสนาอสลาม อสลามเปนคาภาษาอาหรบแปลวาการสวามภกดซงหมายถงการสวามภกดอยางบรบรณ

แกอลลอฮพระผเปนเจาดวยการปฏบตตามคาบญชาของพระองค

บรรดาศาสนฑตในอดตลวนแตไดรบมอบหมายใหสอนศาสนาอสลามแกมนษยชาตศาสนา

ฑตทานสดทายคอมฮมมดบตรของอบดลลหแหงอารเบยไดรบมอบหมายใหเผยแผสาสนของอลลอฮ

ในชวงปค.ศ. 610-632 เฉกเชนบรรพศาสดาในอดตโดยมมะลกญบรลเปนสอระหวางอลลหพระผเปน

เจาและมฮมมดพระโองการแหงพระผเปนเจาททะยอยลงมาในเวลา 23 ปจนทรคตไดรบการรวบรวม

ขนเปนเลมชอวาอลกรอานซงเปนธรรมนญแหงชวตมนษยเพอทจะไดครองตนบนโลกนอยางถกตอง

กอนกลบคนสพระผเปนเจา

สาสนแหงอสลามทถกสงมาใหแกมนษยทงปวงมจดประสงคหลก 3 ประการคอ

1. เปนอดมการณทสอนมนษยใหศรทธาในอลลอหพระผเปนเจาเพยงพระองคเดยวท

สมควรแกการเคารพบชาและภกดศรทธาในความยตธรรมของพระองคศรทธาในพระ

โองการแหงพระองคศรทธาในวนปรโลกวนซงมนษยฟนคนชพอกครงเพอรบคา

พพากษาและรบผลตอบแทนของความดความชวทตนไดปฏบตไปในโลกนมนใจและ

ไววางใจตอพระองคเพราะพระองคคอทพงพาของทกสรรพสงมนษยจะตองไมสนหวง

ในความเมตตาของพระองคและพระองคคอปฐมเหตแหงคณงามความดทงปวง

2. เปนธรรมนญสาหรบมนษยเพอใหเกดความสงบสขในชวตสวนตวและสงคมเปน

ธรรมนญทครอบคลมทกดานไมวาในดานการปกครองเศรษฐกจหรอนตศาสตรอสลาม

สงสอนใหมนษยอยกนดวยความเปนมตรละเวนการรบราฆาฟนการทะเลาะเบาะแวง

การละเมดและรกรานสทธของผอนไมลกขโมยฉอฉลหลอกลวงไมผดประเวณหรอทา

อนาจารไมดมของมนเมาหรอรบประทานสงทเปนโทษตอรางกายและจตใจไมบอน

ทาลายสงคมแมวาในรปแบบใดกตาม

3. เปนจรยธรรม อนสงสงเพอการครองตนอยางมเกยรตเนนความอดกลนความซอสตย

ความเออเฟอเผอแผความเมตตากรณาความกตญกตเวทความสะอาดของกาย

64

และใจความกลาหาญการใหอภยความเทาเทยมและความเสมอภาคระหวางมนษยการ

เคารพสทธของผอนสงสอนใหละเวนความตระหนถเหนยวความอจฉารษยาการตฉน

นนทาความเขลาและความขลาดกลวการทรยศและอกตญการลวงละเมดสทธของ

ผอน

ศาสนาอสลามไมใชศาสนาทววฒนาการมาจากศาสนาอนหรอศาสนาทมนษยประดษฐขน

อยางเชนศาสนาอนๆทมอยในโลกอสลาเปนศาสนาของพระผเปนเจาทเปนทางนาในการดารงชวตทก

ดานแกมนษยทกคนไมยกเวนอายเพศเผาพนธหรอฐานนดร

หลกคาสอน

ศาสนาอสลามเกดในดนแดนอาหรบโดยมความเชอตามโบราณเดมเกยวกบหนศกดสทธ

เรยกวาหนกาบะหอานาจลกลบผสางเทวดาเวทมนตรคาถาพอมดหมอผคาทานายการเสยงทายการ

นบถอภเขาตนไมนาพบชาดวงอาทตยดวงจนทรดวงดาวตางๆอสลามมาจากคาวาอสละมะแปลวา

สนตการยอมนอบนอมตนชาวมสลมมงตามความคดเหนของพระเจาโดยไมเหนแกชวตมความเชอ

ศรทธา 6 ประการ

1. ศรทธาในพระเจา

2. ศรทธาในบรรดามะลาอกะหคอเทวทตของพระเจาซงเปนคนกลางทาหนาทสอสาร

ระหวางศาสดามฮมมดกบพระเจาบนทกความดความชวของมนษยถอดวญญาณออก

จากรางเวลามนษยตายและสมภาษณผตายณหลมฝงศพ

3. ศรทธาในคมภรอลกรอานเปนคมภรสดทายทพระเจาสงตรงผานพระมฮมมดลงมาให

มนษยโลก

4. ศรทธาตอบรรดาศาสนฑต

5. ศรทธาตอวนพพากษาโลกเรยกวนนวาวนกยามะห

6. ศรทธาในกฎสภาวะของพระเจามทงกฎตายตวและไมตายตว

กฎตายตวคอกาหนดเพศพนธกฎไมตายตวคอทาดไดดทาชวไดชว

65

หลกคาสอนของศาสนาอสลามแบงไว 3 หมวดดงน

1. หลกการศรทธา

อสลามสอนวาถาหากมนษยพจารณาดวยสตปญญาและสามญสานกจะพบวาจกรวาล

และมวลสรรพสงทงหลายทมอยมไดอบตขนดวยตนเองเปนทแนชดวาสงเหลานไดถกอบตขนมาโดย

พระผสรางดวยอานาจและความรทไรขอบเขตทรงกาหนดกฎเกณฑทไมมการเปลยนแปลงไวทวทง

จกรวาลทรงขบเคลอนจกรวาลดวยระบบทละเอยดออนไมมสรรพสงใดถกสรางขนมาอยางไรสาระ

พระผเปนเจาผทรงเมตตาทรงสรางมนษยขนมาอยางประเสรฐจะเปนไปไดอยางไรท

พระองคจะปลอยใหมนษยดาเนนชวตอยไปตามลาพงโดยไมทรงเหลยวแลหรอปลอยใหสงคมมนษย

ดาเนนไปตามยถากรรมของตวเอง

พระองคทรงขจดความสงสยเหลานดวยการประทานกฎการปฏบตตางๆผานบรรดา

ศาสดาใหมาสงสอนและแนะนามนษยไปสการปฏบตสาหรบการดาเนนชวตแนนอนมนษยอาจมองไม

เหนผลหรอไดรบประโยชนจากการทาความดหรอไดรบโทษจากการทาชวของตน

จากจดนทาใหเขาใจไดทนทวาตองมสถานทอนอกอนเปนสถานทตรวจสอบการกระทา

ของมนษยอยางละเอยดถถวนถาเปนความดพวกเขาจะไดรบรางวลเปนผลตอบแทนแตถาเปนความชว

จะถกลงโทษไปตามผลกรรมนนศาสนาไดเชญชวนมนษยไปสหลกการศรทธาและความเชอมนทสตย

จรงพรอมพยายามผลกดนมนษยใหหลดพนจากความโงเขลาเบาปญญา

1.1 หลกศรทธาอสลามแนวซนหน

1) ศรทธาวาอลลอหเปนพระเจา

2) ศรทธาในบรรดาคมภรตางๆทอลลอหประทานลงมาในอดตเชนเตารอต

อนญลซะบรและอลกรอาน

3) ศรทธาในบรรดาศาสนทตตาง ๆทอลลอหไดทรงสงมายงหมมนษยและนบ

มฮมมดศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลมเปนศาสนฑตคนสดทาย

4) ศรทธาในบรรดามะลาอกะหบาวผรบใชอลลอห

5) ศรทธาในวนสนสดทายคอหลงจากสนโลกแลวมนษยจะฟนขนเพอรบการ

ตอบสนองความดความชวทไดทาไปบนโลกน

6) ศรทธาในกฎสภาวะ

66

1.2 หลกศรทธาอสลามแนวชอะห

1) เตาฮด (เอกภาพ) คอศรทธาวาอลลอหทรงเปนพระผเปนเจาเพยง

พระองคเดยวไมมพระเจาอนใดนอกเหนอจากพระองค

2) อะดาละห (ความยตธรรม) คอศรทธาวาอลลอหทรงยตธรรมยง

3) นบวะห (ศาสดาพยากรณ) คอศรทธาวาอลลอหไดทรงสงศาสนฑตตางๆ

ทอลลอหไดทรงสงมายงหมมนษยหนงในจานวนนนคอนบมฮมมด

4) อมามะห (การเปนผนา) ศรทธาวาผนาสงสดในศาสนาจะตองเปนผทรบ

การแตงตงจากศาสนฑตมฮมมดเทานนจะเลอกหรอแตงตงกนเองไมได

ผนาเหลานนม 12 คนคออะลยบนอะปฏอลบและบตรหลานของอะลห

และฟาฏมะหอก 11 คน

5) มะอาด (การกลบคน) วนสนโลกและวนกยามตศรทธาในวนฟนคนชพคอ

หลงจากสนโลกแลวมนษยจะฟนขนเพอรบการตอบสนองความดความชว

ทไดทาไปบนโลกน

2. หลกจรยธรรม

ศาสนาสอนวาในการดาเนนชวตจงเลอกสรรเฉพาะสงทดอนเปนทยอมรบของสงคมจง

ทาตนใหเปนผดารงอยในศลธรรมพฒนาตนเองไปสการมบคลกภาพทดเปนคนทรจกหนาทหวงใยม

เมตตามความรกซอสตยตอผอนรจกปกปองสทธของตนไมละเมดสทธของผอนเปนผมความเสยสละไม

เหนแกตวและหมนใฝหาความรทงหมดทกลาวมานเปนคณสมบตของผมจรยธรรมซงความสมบรณ

ทงหมดอยทความยตธรรม

3. หลกการปฏบต

ศาสนาสอนวากจการงานตางๆทจะทานนมความเหมาะสมกบตนเองและสงคม

ขณะเดยวกนตองออกหางจากการงานทไมดทสรางความเสอมเสยอยางสนเชง

สวนการประกอบคณงามความดอนๆการถอศลอดการนมาซและสงทคลายคลงกบสง

เหลานเปนการแสดงใหเหนถงการเปนบาวทจงรกภกดและปฏบตตามบญชาของพระองคกฎเกณฑ

และคาสอนของศาสนาทาหนาทคอยควบคมความประพฤตของมนษยทงทเปนหลกศรทธาหลกปฏบต

และจรยธรรม

67

เราอาจกลาวไดวาผทละเมดคาสงตาง ๆ ของศาสนามไดถอวาเขาเปนผทศรทธาอยาง

แทจรงหากแตเขากระทาการตางๆไปตามอารมณและความตองการใฝตาของเขาเทานน

ศาสนาอสลามในความหมายของอลกรอานนนหมายถง“แนวทางในการดาเนนชวตท

มนษยจะปราศจากมนไมได”สวนความแตกตางระหวางศาสนากบกฎของสงคมนนคอศาสนาไดถก

ประทานมาจากพระผเปนเจาสวนกฎของสงคมเกดขนจากความคดของมนษยอกนยหนงศาสนา

อสลามหมายถงการดาเนนของสงคมทเคารพตออลลอหและเชอฟงปฏบตตามคาบญชาของพระองค

อลลอหตรสเกยวกบศาสนาอสลามวา“แทจรงศาสนาณอลลอหคออสลามบรรดาผท

ไดรบคมภรไดขดแยงกนนอกจากภายหลงทความรมาปรากฏแกพวกเขาทงนเนองจากความอจฉา

ระหวางพวกเขาและผใดปฏเสธโองการตางๆของอลลอหแลวไซรแนนอนอลลอหทรงสอบสวนอยาง

รวดเรว” (อลกรอานอาลอมรอน)

หลกการปฏบตตางๆมดงน

1. วาญบคอหลกปฏบตภาคบงคบทมกลกฟ (มสลมผอยในศาสนนตภาวะ) ทกคน

ตองปฏบตตามผทไมปฏบตตามจะตองถกลงฑณฑเชนการปฏบตตามฐานบญญต

ของอสลาม (รกน) ตางๆการศกษาวยาการอสลามการทามาหากนเพอเลยงด

ครอบครวเปนตน

2. ฮะรอมคอกฎบญญตหามทมกลลฟทกคนตองละเวนผท ไมละเวนจะตอง

ถกลงฑณฑ

3. ฮะลาลคอกฎบญญตอนมตใหมกลลฟกระทาไดอนไดแกการนกคดวาจาและการ

กระทาทศาสนาไดอนมตใหเชนการรบประทานเนอปศสตวทไดรบการเชอด

อยางถกตองการคาขายโดยสจรตวธการสมรสกบสตรตามกฎเกณฑทไดระบไว

เปนตน

4. มสตะฮบหรอทเรยกกนตดปากวาซนนะห (ซนนะห, ซนนต) คอกฎบญญต

ชกชวนมสลมและมกลลฟกระทาหากไมปฏบตกไมไดเปนการฝาฝนศาสนวนย

โดยทวไปจะเกยวของกบหลกจรยธรรมเชนการใชนาหอมการขลบเลบใหสน

เสมอการนมาซนอกเหนอจากการนมาซภาคบงคบ

5. มกรหคอกฎบญญตอนมตใหมกลลฟกระทาไดแตพงละเวนคาวามกรหในภาษา

อาหรบมความหมายวานารงเกยจโดยทวไปจะเกยวของกบหลกจรยธรรมเชน

68

การรบประทานอาหารทมกลนนาราคาญการสวมเสอผาอาภรณทขดตอ

กาลเทศะเปนตน

6. มบาฮคอสงทกฎบญญตไมไดระบเจาะจงจงเปนความอสระสาหรบมกลลฟทจะ

เลอกกระทาหรอละเวนเชนการเลอกพาหนะอปกรณเครองใชหรอการเลนกฬาท

ไมขดตอบทบญญตหาม

หลกปฏบตทางศาสนาอสลาม 1. ดารงนมาซวนละ 5 เวลา

2. จายซะกาต

3. จายคมสนนคอจายภาษ 1 ใน 5 ใหแกผครองอสลาม

4. บาเพญอจญหากมความสามารถทงกาลงกายและกาลงทรพย

5. ถอศลอดในเดอนรอมะฎอนทกป

6. ญฮาดนนคอการปกปองและเผยแผศาสนาดวยทรพยและชวต

7. สงใชในสงทด

8. สงหามไมใหทาชว

9. การภกดตอบรรดาอมามอนเปนผนาทศาสนากาหนด

10. การตดขาดจากศรตรของบรรดาอมามอนเปนผนาทศาสนากาหนด

11. การปฏญาณตนวาไมมพระเจาอนใดนอกจากอลลอหและมฮมมดเปนศาสนฑต

ของอลลอห

แบบอยางของอสลามกชนทด บคคลตวอยางวนอลหมดอลฟาตอน“เสอมกกะฮ”

วนอลหมดอลฟาตอน“เสอมกกะฮ”เกดทหมบานยามยะหรงปตตานเมอ 10 เมษายน

2399 เมออาย 4 ขวบทานไดตามบดามารดาไปเมองเมกกะเรยนภาษาอาหรบและศาสนาอสลามจน

อายได 12 ปจงเดนทางไปเรยนวชาแพทยและเภสชกรรมสมยใหมทเยรซาเลมเปนเวลา 2 ปจากนน

ทานจงกลบไปศกษาดานศาสนาตอทเมกกะและทกรงไคโรประเทศอยปตทานเดนทางไปศกษาโดยม

69

เงนเพยงเลกนอยสวมเสอผาชดเดยวทนอลกรอานไวบนศรษะขณะวายนาขามแมนาไนลจนถงเมอง

ไคโร

ขณะททานอาศยอยมสยดในเมองไคโรเพอการศกษาทานยงชพดวยการรบบรจาคอาหารและ

เสอผาจากผมาละหมาดทานเปนชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตคนแรกทเขาศกษาในอล-อซฮารทานเปน

ผมความสามารถไดแขงขนบรรยายปราศรยขบกลอนอาหรบโตตอบกนจนไดรางวลชนะเลศจาก

พระราชาเมองเมกกะและทานกลาววาชออลหมดอลฟาตอนชางเหมาะสมกบเขาเหลอเกนเพราะคาวา

ฟาฏอนในภาษาอาหรบแปลวา“ผฉลาด”ทานเปนผมความรและมทกษะในการใชภาษาอาหรบเปนท

รจกและไดรบฉายาวา“harimau Mekak” (เสอมกกะฮ)

70

3.3 หลกธรรมของศาสนาครสต ครสตศาสนา (Chirstianity) เปนศาสนาแหงความรกเพราะพระเจาทรงรกมนษยทรงรก

ประชาชนของพระองคทรงสรางสตวตางๆขนมาเพอรบใชเปนอาหารแกมนษยและทรงใหมนษยลงส

นรกเมอไมศรทธาในพระเจา

ศาสนาครสตเปนศาสนาทนบถอศรทธาในพระเจาองคเดยวเชอวาพระเจาเปนผสรางโลก

และทกสงทกอยางรวมถงมนษยโดยใชเวลาเพยง 6 วนและหยดพกในวนท 7 พระเจาในศาสนาครสต

คอพระยาเวห (นกายโรมนคาทอลก, นกายออรโธดอกซ) หรอพระยโฮวาห (นกายโปรเตสแตนต)

มพระเยซครสตเปนศาสดาครสตศาสนาเชอในพระเจาหนงเดยวซงดารงในสามพระบคคลในพระ

ลกษณะ“ตรเอกภพ”หรอ“ตรเอกานภาพ” (Trinity) คอพระบดาพระบตรและพระจต

(พระวญญาณบรสทธ) มพระคมภรคอพระครสตธรรมคมภรหรอคมภรไบเบล(The Bible) ศาสนา

ครสตมผนบถอประมาณ 2,000 ลานคนถอวาเปนศาสนาทมจานวนผนบถอมากทสดในโลก

ศาสนาครตสมรากฐานมาจากศาสนายดาย (หรอศาสนายว) โดยมเนอหาและความเชอ

บางสวนเหมอนกนโดยเฉพาะคมภรไบเบลฮบรทครสตศาสนกชนรจกในชอพนธสญญาเดมทเรยกวา

เบญจบรรณ/ปญจบรรพ (Pebtatench) ไดรบการนบถอเปนพระคมภรของศาสนายดายและศาสนา

อสลามดวยเชนกนโดยในพระธรรมหลายตอนไดพยากรณถงพระเมสสยาห (Messiah) ทชาวครสต

เชอวาคอพระเยซเชนหนงสอประกาศอสยาหบทท 53 เปนตน

ครสตชนนนมความเชอวาพระเยซครสตเปนพระบตรของพระเจาทมาบงเกดเปนมนษยจาก

หญงพรหมจรรย (สาวบรสทธ) โดยฤทธอานาจของพระเจาเพอไถมนษยใหพนจากความบาปโดยการ

สนพระชนมทกางเขนและทรงฟนขนมาจากความตายในสามวนหลงจากนนและเสดจสสวรรคประทบ

เบองขวาพระหตถของพระบดาผทเชอและไววางใจในพระองคจะไดรบการอภยโทษบาปและจะเขาส

การพพากษาในวนสดทายเหมอนกนทกคนแตจะเปนการพพากษาเพอรบบาเหนจรางวลแทนในวนสน

โลกและไดเขาสชวตนรนดรในแผนดนสวรรคแตถาผใดไมเชอและไมนบถอพระเจาจะถกตดสนใหลง

นรกชวนรนดร

หลกคาสอนพระธรรมคาสอนปรากฏในพระครสตธรรมคมภร (คมภรไบเบล) ผนบถอ

ครสตศาสนาทกคนตองยดมนในหลกปฏบตสาคญของครสตศาสนาเรยกวาบญญต 10 ประการคอ

1) จงนมสการพระเจาเพยงพระองคเดยวพงทาความเคารพตอพระเปนเจา

2) จงอยาออกนามพระเจาอยางพลอยๆโดยไมสมเหตสมผล

71

3) จงฉลองวนพระอนเปนวนศกดสทธ

4) จงอยางบชารปเคารพ

5) จงเคารพนบถอบดามารดาของตน

6) จงอยาฆาคน

7) จงอยาลวงประเวณในคครองของผอน

8) จงอยาลกขโมย

9) จงอยาพดเทจ

10) จงอยามกไดในทรพยของเขา

หลกคาสอนของพระเยซสวนใหญจะอยบนพนฐานของบญญต 10 ประการของศาสนายดาย

โดยขยายอธบายความเพมเตมหรออนรกษคาสอนเดมไวเชนสอนใหมเมตตากรณาตอกนสอนใหรกกน

ในระหวางพนองสอนใหทาความดสอนใหเหนแกบญทรพยมากกวาสนทรพยสอนใหแสวงหาคณธรรม

ยงกวาสงอนสอนหลกการคบหาซงกนและกนสอนใหตอตานความอยตธรรมสอนเรองจตใจวาเปน

รากฐานแหงความดความชวสอนถงความกรณาของพระเจาสอนถงความขดแยงกนระหวางพระเจากบ

เงนสอนใหรกษาศลรกษาธรรมสอนวธไปสวรรคสอนเรองความสขจากการทาใจใหอสระฯลฯเปนตน

นกบวช/ ผสบทอดศาสนาผสบทอดครสตศาสนาคอสาวกพระบาทหลวงหมอสอนศาสนา

และครสตศาสนกชนผเลอมใสในครสตศาสนา

ศาสนสถานศาสนสถานทใชประกอบกจกรรมสาคญทางศาสนาของครสตศาสนกชนคอโบสถ

วหาร

สญลกษณสญลกษณคอเครองหมายแสดงความเปนครสตศาสนกชนทกนกายใชเครองหมาย

ไมกางเขนเหมอนกนหมดไมกางเขนเปนหลกใชประหารนกโทษชาวปาเลสไตน ในสมยโบราณ

นกโทษทถกตดสนประหารจะถกตรงไมกางเขนแลวนาไปปกตงไวกลางแดดใหไดรบความทกข

ทรมานจากความรอนและความหวกระหายจนกวาจะตายพระเยซสนพระชนมโดยถกตรงไมกางเขนจง

ถอเอาไมกางเขนเปนสญลกษณแสดงถงความเสยสละทยงใหญเปนนรนดรของพระองค

72

พธกรรมสาคญในครสตศาสนา พธกรรมในศาสนานมสาคญ ๆอย 7 พธเรยกวาพธรบศลศกดสทธมดงน

1) ศลลางบาปหรอการรบบพตสมาเปนพธแรกทครสตชนตองรบโดยบาทหลวงจะใชนา

ศกดสทธเทลงบนศรษะพรอมเจมนามนทหนาผาก

2) ศลอภยบาปเปนการสารภาพบาปกบพระเจาโดยผานบาทหลวงบาทหลวงจะเปนผ

ตกเตอนสงสอนไมใหทาบาปนนอกและทาการอภยบาปใหในนามพระเจา

3) ศลมหาสนทเปนพธกรรมรบศลโดยรบขนมปงและเหลาองนมารบประทานโดยเชอวา

พระกายและพระโลหตของพระเยซ

4) ศลกาลงเปนพธรบศลโดยการเจมหนาผากเพอยนยนความเชอวาจะนบถอศาสนา

ครสตตลอดไปและไดรบพระพรของพระจตเจาทาใหเขมแขงในความเชอมากขน

5) ศลสมรสเปนพธประกอบการแตงงานโดยบาทหลวงเปนพยานเปนการแสดง

ความสมพนธวาจะรกกนจนกวาชวตจะหาไม

6) ศลบวชสงวนไวเฉพาะผทจะบวชเปนบาทหลวงและเปนชายเทานน

7) ศลเจมคนไขเปนพธเจมคนไขโดยบาทหลวงจะเจมนามนลงบนหนาผากและมอทงสอง

ขางของผปวยใหระลกวาพระเจาจะอยกบตนและใหพลงบรรเทาอาการเจบปวย

สาหรบนกายโรมนคาทอลกและนกายออรโธดอกซจะมพธกรรมทง 7 พธแตสาหรบนกายโป

รเตสแตนทจะมเพยง 2 พธคอพธบพตสมาและพธมหาสนท

แบบอยางของครสเตยนทด

มารตนลเธอรคง

มารตนลเธอรคงเกดในครอบครวทปตดสรามหนสนมากมายแตพอของคงใฝดในชวตอดทน

เรยนตอในมหาวทยาลยและเปนศาสนาจารยประจาโบสถสามารถสรางฐานะไดดวยตนเองจน

กลายเปนบคคลชนสงของคนผวดาในแอตแลนตาแตในสงคมขณะนนยงแยกผวสคนดาเปนทาสและ

ถกเฆยนตคงเปนเดกฉลาดและราเรงเปนหวหนากลมของเพอนเขาไดรบการฝกใหอดกลนและม

ระเบยบวนยเขาตองไปโรงเรยนสอนศาสนาและโบสถในวนอาทตยบายสงหนงสอพมพนอนแตหวคา

และตนเชาเรยนคมภรไบเบลตองสวดมนตกอนรบประทานอาหารคงอยากเรยนแพทยแตเมอไดรบ

การดหมนจากคนผวขาวเขาจงเรยนทนายความทมหาวทยาลยมอรเฮารเขาฝกเปนนกพดไดรางวลใน

73

การประกวดวาทศลปเปนนกศกษาทมผลการเรยนดเยยมและเขาตดสนใจเปนนกเทศนเขาเขยน

บทความลงในหนงสอพมพเรยกรองใหคนผวดาเขมแขงจนประธานาธบดลนดอนบ.จอหนสนยนยอม

ออกกฎหมายวาดวยสทธมนษยชนดร.มารตนลเธอรคงจเนยรไดรางวลโนเบลและเขาเสยชวตลงดวย

นามอชาวผวขาวเมอวนท 4 เมษายน 1968

3.4 หลกธรรม-คาสอนของศาสนาพราหมณ-ฮนด คาสอนสาคญของศาสนาพราหมณ-ฮนด

ศาสนาพราหมณ-ฮนดเปนศาสนาทเกาแกทสดมหลกธรรมสาคญๆดงน

1. หลกธรรม 10 ประการ

1) ธฤตไดแกความพอใจความกลาความมนคงซงหมายถงการพากเพยรจนไดรบ

ความสาเรจ

2) กษมาไดแกความอดทนนนคอพากเพยรและอดทนโดยยดความเมตตากรณาเปน

ทตง

3) ทมะไดแกการขมจตใจของตนดวยเมตตาและมสตอยเสมอ

4) อสเตยะไดแกการไมลกขโมยไมกระทาโจรกรรม

5) เศาจะไดแกการกระทาตนใหบรสทธทงกายและใจ

6) อนทรยนครหะไดแกการหมนตรวจสอบอนทรย 10 ประการใหไดรบการ

ตอบสนองทถกตอง

7) ธไดแกปญญาสตมตความคดความมนคงยนนานนนคอมปญญาและรจกระเบยบ

วธตางๆ

8) วทยาไดแกความรทางปรชญา

9) สตยาไดแกความจรงคอซอสตยตอกนและกน

10) อโกธะไดแกความไมโกรธ

2. หลกอาศรม (ขนตอนแหงชวต) 4 คอ

1) พรหมจารขนตอนเปนนกศกษา

2) คฤหสถขนตอนเปนผครองเรอน

3) วานปรสถขนตอนละบานเรอนเขาปาหาความสงบวเวก

74

4) สนยาสขนตอนสละเพศฆราวาสออกบวชบาเพญพรตเพอหาความสขทแทจรง

ของชวต

3. หลกเปาหมายของชวต 4 ประการคอ

1) กามะ การหาความสขทางโลกอยางถกตองสมดล

2) ธรรมะ ปฏบตหนาทตามวรรณะไดถกตอง

3) อรรถะ สรางฐานะทางครอบครวใหมนคงในทางเศรษฐกจ

4) โมกษะ แสวงหาทางหลดพน

บคคลตวอยางในศาสนาพราหมณ-ฮนด มหาตมะคานธเปนบคคลตวอยางของศาสนาพราหมณ-ฮนดไดอยางดทานมหาตมะคานธ

เปนชาวอนเดยไดรบการศกษากฎหมายจากประเทศองกฤษแตทานยงคงไวซงความเปน

ผอนรกษวฒนธรรมชาวอนเดยไวไดทานเปนผนาของชาวอนเดยในการตอสเพอเอกราชของ

ชาวอนเดยดวยวธการอหงสาคอการตอตานอยางสงบอดอาหารเปนบคคลตวอยางทใชชวตอยางสมถะ

เรยบงายเปนวรบรษของชาวอนเดยทสามารถตอสเอาอธปไตยคนจากองกฤษไดสาเหตททานเรมการ

ตอสเกดจากเมอทานไปทางานทประเทศแอฟรกาทานโดยสารรถไฟชนหนงแตพนกงานรถไฟไมให

ทานนงชน 1 เพราะทนงเอาไวสาหรบคนผวขาวทานจงโดนไลลงจากรถไฟทานนงอยทสถานรถไฟทง

คนครนคดในเรองนและทานสามารถรวมกลมชาวอนเดยตอตานชาวผวขาวในแอฟรกาเมอทานมาอย

ทอนเดยแตเดมทานสนบสนนการทางานขององกฤษแตเมอองกฤษออกกฎหมายตรวจรปพรรณหญง

อนเดยตองถอดเสอผาตอหนาเจาหนาทองกฤษทานจงเรมตนนาอนเดยสองกฤษจนไดรบชยชนะดวย

วธอหงสาตอสดวยความสงบ

กจกรรมท 3

3.1 ใหผเรยนยกตวอยางบคคลในชมชนของทานทนาหลกธรรมทางศาสนามาปฏบตและ

เปนทยอมรบของสงคมและชมชน

3.2 ผเรยนยดหลกธรรมขอใดในศาสนาทตนเองนบถอในการแกไขปญหาชวตและพฒนา

ชวต

3.3 ใหผเรยนอธบายหนาทและการปฏบตทดตามหลกศาสนาของตน

75

เรองท 4 หลกธรรมในแตละศาสนาททาให

อยรวมกบศาสนาอนไดอยางมความสข 4.1 ศาสนาพทธไดแกพรหมวหาร 4 และฆราวาสธรรม พรหมวหาร 4

วหารแปลวาทอยพรหมแปลวาประเสรฐคาวาพรหมวหารหมายความวาเอาใจจบอยใน

อารมณแหงความประเสรฐหรอเอาใจไปขงไวในความดทสดซงมคณธรรม 4 ประการคอ

1. เมตตา

2. กรณา

3. มทตา

4. อเบกขา

เมตตาแปลวาความรกหมายถงรกทมงเพอปรารถนาดโดยไมหวงผลตอบแทนใดๆจงจะตรง

กบคาวาเมตตาในทนถาหวงผลตอบแทนจะเปนเมตตาทเจอดวยกเลสไมตรงตอเมตตาในพรหมวหารน

ลกษณะของเมตตาควรสรางความรสกคมอารมณไวตลอดวนวาเราจะเมตตาสงเคราะหเพอน

ทเกดแกเจบตายจะไมสรางความลาบากใหแกสรรพสตวทงหลายความทกขทเขาม

เรากมเสมอเขาความสขทเขามเรากสบายใจไปกบเขารกผอนเสมอดวยรกตนเอง

กรณาแปลวาความสงสารหมายถงความปรานปรารถนาใหผอนพนทกขความสงสารปรานนก

ไมหวงผลตอบแทนเชนเดยวกนสงเคราะหสรรพสตวทมความทกขใหหมดทกขตามกาลงกายกาลง

ปญญากาลงทรพย

ลกษณะของกรณาการสงเคราะหทงทางดานวตถโดยธรรมวาผทจะสงเคราะหนนขดของทาง

ใดหรอถาหาใหไมไดกชชองบอกทาง

มทตาแปลวามจตออนโยนหมายถงจตทไมมความอจฉารษยาเจอปนมอารมณสดชนแจมใส

ตลอดเวลาคดอยเสมอวาถาคนทงโลกมความโชคดดวยทรพยมปญญาเฉลยวฉลาดเหมอนกนทกคน

แลวโลกนจะเตมไปดวยความสขสงบปราศจากอนตรายทงปวงคดยนดโดยอารมณพลอยยนดนไมเนอง

เพอผลตอบแทนการแสดงออกถงความยนดในพรหมวหารคอไมหวงผลตอบแทนใดๆทงสน

76

อเบกขาแปลวาความวางเฉยนนคอมการวางเฉยตออารมณทมากระทบความวางเฉยใน

พรหมวหารนหมายถงเฉยโดยธรรมคอทรงความยตธรรมไมลาเอยงตอผใดผหนง

- คนทมพรหมวหาร 4 สมบรณ ศลยอมบรสทธ

- คนทมพรหมวหาร 4 สมบรณ ยอมมฌานสมาบต

- คนทมพรหมวหาร 4 สมบรณ เพราะอาศยใจเยอกเยนปญญาเกด

ฆราวาสธรรม หมายถงการปฏบตตนเปนฆราวาสทดซงเปนธรรมสาหรบผครองเรอนม 4 ประการคอ

1) สจจะความจรงใจความจรงจงตลอดจนความซอตรงตอกนและกนสรปรวมคอ“ความ

รบผดชอบ”เปนหลกสาคญทจะใหเกดความไววางใจและไมตรจตสนทตอกนขาดสจจะเมอใดยอมเปน

เหตใหเกดความหวาดระแวงแคลงใจกนเปนจดเรมตนแหงความราวฉานซงยากนกทจะประสานใหคน

ดไดดงเดมซงถามความรบผดชอบในตนเองหรอแมแตรบผดชอบผอนกจะสงผลใหเกดความผาสกได

คนมสจจะจงมกจะแสดงความรบผดชอบออกมา 4 ดานคอ

1.1 ดานหนาทและการงานทางานชนนนใหสาเรจไมวาจะเกดอปสรรคใดๆกตามหรอ

แมแตสภาพแวดลอมจะไมเอออานวยกตาม

1.2 ดานคาพดพดอยางไรทาอยางนนและทาอยางไรกพดอยางนน

1.3 ดานการคบคนจรงใจไมมเหลยมควากนตรงๆซอๆจรงใจไมลาเอยงไมมอคต 4

ประการไดแก

1. ไมลาเอยงเพราะรก

2. ไมลาเอยงเพราะชง

3. ไมลาเอยงเพราะโง

4. ไมลาเอยงเพราะกลว

1.4 ดานศลธรรมความดยดหลกคณธรรมไมผดศลผดธรรมผดประเพณและผด

กฎหมายบานเมอง

2) ทมะการรจกขมจตขมใจตนเอง มความกระตอรอรนในการเคยวเขญฝกตนเองบงคบ

ควบคมอารมณขมใจระงบความรสกตอเหตบกพรองของกนและกนอยางไมมขอแมเงอนไขเพอให

77

ตนเองมทงความรความสามารถและความดเพมพนมากขนทกวนๆรจกฝกฝนปรบปรงตนแกไข

ขอบกพรองปรบนสยและอธยาศยไมเปนคนดอดานเอาแตใจและอารมณของตน

3) ขนตความอดทนอดกลนตอความหนกและความรายแรงทงหลายชวตของผอยรวมกน

นอกจากมขอแตกตางขดแยงทางอปนสยการอบรมและความตองการบางอยางซงจะตองหาทาง

ปรบปรงเขาหากนบางรายอาจจะมเหตลวงเกนรนแรงแสดงออกจากฝายใดฝายหนงซงอาจจะเปน

ถอยคาหรอกรยาอาการจะโดยตงใจหรอไมกตามเมอเกดเหตเชนนอกฝายหนงจะตองรจกอดกลน

ระงบใจไมกอเหตใหเรองลกลามกวางขยายตอไปความรายจงจะระงบลงไปนอกจากนยงจะตองมความ

อดทนตอความลาบากตรากตราและเรองหนกใจตาง ๆในการประกอบการงานอาชพเปนตน

โดยเฉพาะเมอเกดภยพบตความตกตาคบขนไมตโพยตพายแตมสตอดกลนคดอบายใชปญญาหาทาง

แกไขเหตการณใหลลวงไปดวยดชวตของคครองทขาดความอดทนยอมไมอาจประคบประคองพากนให

รอดพนเหตรายตางๆอนเปนประดจมรสมแหงชวตไปได

ความอดทนพนฐานใน 4 เรองตอไปนเปนสงทตองเจอในชวตของเราโดยทวไปคอ

3.1 ตองอดทนตอธรรมชาตทไม เอออานวยทนทงแดดลมฝนสงแวดลอมทไม

เอออานวยเปนตน

3.2 ตองทนตอทกขเวทนาคอการทนตอสภาพสงขารของตนเชนการเจบปวยกไม

โวยวายคราครวญจนเกนเหตเปนตน

3.3 ตองอดทนตอการกระทบกระทงคอการอดทนกบคนอนรวมถงอดทนกบตนเอง

ในเรองทไมไดดงใจตนเองการกระทบกระทงจตใจตนเองดวย

3.4 ตองอดทนตอกเลสคอการอดทนตอนสยไมดของเราเองไมใหระบาดไปตดคนอน

และตองอดทนตอการยวยของอบายมขซงเปนสงแวดลอมภายนอกทพยายาม

กระตนกเลสในใจตนเองอดทนตออบายมข 6 คอการดมสราการเทยวกลางคน

การเทยวในสถานบนเทงเรงรมยการเลนพนนการคบคนชวเปนมตรและการ

เกยจครานตอหนาทการงาน

4) จาคะความเสยสละความเผอแผแบงปนตลอดถงความมนาใจเออเฟอตอกนนกถง

สวนรวมของครอบครวเปนใหญชวตบคคลทจะมความสขจะตองรจกความเปนผใหดวยมใชเปนผรบ

ฝายเดยวการใหในทนมใชหมายแตเพยงการเผอแผแบงปนสงของอนเปนเรองทมองเหนและเขาใจได

งายๆเทานนแตยงหมายถงการใหนาใจแกกนการแสดงนาใจเออเฟอตอกนตลอดจนการเสยสละความ

78

พอใจและความสขสวนตวไดเชนในคราวทคครองประสบความทกขความเจบไขหรอประสบปญหาทาง

ธรกจเปนตนกเสยสละความสขความพอใจของตนขวนขวายชวยเหลอเอาใจใสดแลเปนทพงอาศยเปน

กาลงสงเสรมหรอชวยใหกาลงใจไดโดยประการใดประการหนงตามความเหมาะสมรวมความวาเปนผ

จตใจกวางขวางเออเฟอเผอแผเสยสละไมคบแคบเหนแกตวชวตครอบครวทขาดจาคะกคลายกบการ

ลงทนทปราศจากผลกาไรมาเพมเตมสวนทมมาแตเดมกคงทหรอหมดไปเหมอนตนไมทมไดรบการ

บารงกมแตอบเฉารวงโรยไมมความสดชนงอกงาม

4.2 ศาสนาอสลาม มหลกธรรมททาใหอยรวมกบศาสนาอนไดอยางมความสขเพราะยดหลกจรยธรรมเปน

ธรรมนญสาหรบมนษยทครอบคลมทกดานทงสวนตวครอบครวสงคมสอนใหมนษยอยกนดวยความ

เปนมตรละเวนการรบราฆาฟนการทะเลาะเบาะแวงรกรานสทธผอนไมลกขโมยฉอฉลหลอกลวงไมผด

ประเวณทาอนาจารไมดมของมนเมาไมบอนทาลายสงคมไมวารปแบบใดและศาสนาอสลามถอวาพ

นองมสลมทวโลกเปนครอบครวกนเปนนาหนงใจเดยวกนสามคคกน และรกกน

ศาสนาอสลามมวธฝกตนใหอดทนดวยการถอศลอดและรกผอนดวยการบรจาคทานเรยกวา

ซะกาด

การถอศลอด การถอศลอดคองดเวนจากการกระทาตางๆดงตอไปนตงแตแสงอรณขนจนถงตะวนตกใน

เดอนรอมะฎอน (เดอนท 9 ขอฮจเราะหศกราช) เปนเวลา 1 เดอนคอ

1. งดการกนและการดม

2. งดการมเพศสมพนธ

3. งดการใชวตถภายนอกเขาไปในอวยวะภายใน

4. งดการแสดงอารมณรายและความผดตาง ๆพรอมทงกระทาในสงตางๆ

ดงตอไปน

- ทานมสการพระเจาใหมากกวาวนธรรมดาถาเปนการถอศลรอมะฎอนให

ทาละหมาดตะรอวหจานวน 20 รอกอะฮ

- อานคมภรอลกรอานใหมาก

79

- สารวมอารมณและจตใจใหด

- ทาทานแกผยากไรและบรจาคเพอการกศล

- กลาว“ซกร”อนเปนบทราลกถงพระเจา

- ใหนงสงบสตสงบจต“อตตกาฟ”ในมสยด

การถอศลอดมเปาหมายเพอเปนการฝกฝนใหตวเองมจตผกพนและยาเกรงตอพระเจาเพอ

การดาเนนชวตในทกดานตามคาบญชาของพระองคอนเปนผลดทาใหเกดปกตสขทงสวนตวและสวน

สงคม

นอกจากนนประโยชนของการถอศลอดยงเปนผลดในดานสขภาพอนามยอกดวยเพราะการ

ถอศลอดเปนการอดอาหารในชวงเวลาทถกกาหนดไวอยางตายตวนนจะทาใหรางกายไดละลาย

สวนเกนของไขมนทสะสมเอาไวอนเปนบอเกดของโรครายหลายประการดวย

การถอศลอดทาใหเกดการประหยดทงอาหารของโลกและสงฟมเฟอยตางๆในหนงเดอนทถอ

ศลอดคาอาหารทลดลงจะเปนจานวนมหาศาลเทากบเดอนถอศลอดนนมสลมชวยทาใหโลกประหยด

โดยตรง

ซะกาต ซะกาตในศาสนาอสลามหมายถงทานประจาซงศาสนาบงคบใหผมทรพยสนมากเกนจานวน

ทกาหนดไว (ในศาสนา) จายแกผควรไดรบ (ตามอตราทศาสนากาหนด)

ทมาของการบรจาคซะกาต

1. คาสอนในศาสนาทใหมสลมทกคนถอวาบรรดาทรพยสนทงหลายทหามาไดนนคอของ

ฝากจากอลเลาะหเจาใหจายสวนหนงแกคนยากคนจน

2. ชวตจรงของพระศาสดามะหะหมดเคยผานความยากจนมากอน

วตถประสงคของการบรจาคซะกาด

1. เพอชาระจตใจของผบรจาคใหบรสทธไมตกเปนทาสแหงวตถดวยความโลภและเหนแก

ตว

2. เพอปลกฝงใหมสลมทงหลายเปนผมจตใจเมตตากรณาเออเฟอเผอแผซงกนและกน

3. เพอลดชองวางระหวางชนชนในสงคมดวยวธการสงคมสงเคราะห

80

ลกษณะของการบรจาคซะกาดทถอไดวาไดบญกศลตามความมงหมายไดแก

1. ทรพยสนทบรจาคตองไดมาดวยความสจรต

2. ตองเตมใจในการบรจาคไมหวงสงตอบแทนไมเจตนาเพออวดความมงมและไมลาเลก

บญคณ

อตราการบรจาคซะกาด

1. ซะกาดพชผลอนไดแกการเพาะปลกทนาผลผลตมาเปนอาหารหลกในทองถนนนเชน

ขาวขาวสาลเปนตนเมอมจานวนผลตได 650 กก. ตองจายซะกาด 10% สาหรบการ

เพาะปลกทอาศยฝนและเพยง 5% สาหรบการเพาะปลกทใชนาจากแรงงาน

2. ทองคาเงนและเงนตราเมอมจานวนเหลอใชเพยงเทาทองคาหนก 5.6 บาทเกบไว

ครอบครองครบรอบปกตองบรจาคออกไป 2.5% จากทงหมดทมอย

3. รายไดจากการคาเจาของสนคาตองคดหกในอตรา 2.5% ในทกรอบปบรจาคเปน

ซะกาตทงนทรพยสนจะตองไมนอยกวาเทยบนาหนกทองคาเทากบ 4.67 บาท

4. ขมทรพยเหมองแรเมอไดขดกรสมบตแผนดนหรอเหมองแรไดสมปทานจะตองซะกาต

20% หรอ 1 ใน 5 จากทรพยสนทงหมดทได

5. ปศสตวผทประกอบอาชพเลยงสตวคอววควายอฐแพะจะตองบรจาคในอตราทแนนอน

เปนซะกาตออกไปเชนมววควายครบ30 ตวใหบรจาคลกววอาย 1 ขวบ ครบ 100 ตว

บรจาคลกววอาย 2 ขวบ 1 ตวและ 1 ขวบ 2 ตวเปนตน

4.3 ศาสนาครสต ไดแกหลกความรกซงกอใหเกดความรกสามคคของคนในโลกทงนเพราะหลกความรกเปนคา

สอนทางจรยธรรมทสาคญทสดของศาสนาครสตความรกในทนมใชความรกอยางหนมสาวอน

ประกอบดวยกเลสตณหาและอารมณปรารถนาอนเหนแกตวแตหมายถงความเปนมตรและความ

ปรารถนาใหผอนมความสขพระครสตธรรมทงพระครสตธรรมใหมและพระครสตธรรมเกาตางกมคา

สอนทเนนเรองความรกซงมอย 2 ประเภทไดแกความรกระหวางมนษยกบพระเจาและความรก

ระหวางมนษยกบมนษย

81

ในพระครสตธรรมเกาความรกเปนเรองของความผกพนระหวางพระเจากบชนชาตอสราเอล

โดยทพระเจาทรงเปนผใหความรกแกชนชาตอสราเอลกอนจากนนชาวอสราเอลจงสนองตอบความรก

ของพระเจาพระครสตธรรมเกาไดบนทกหลกความรกระหวางมนษยกบมนษยไววา

“จงอยาเกลยดชงพนองของเจาอยในใจแตเจาจงตกเตอนเพอนบานของเจาเพอจะไมตองรบ

โทษเพราะเขาเจาอยาแคนหรอผกพยาบาทลกหลานญาตพนองของเจาแตจงรกเพอนบานเหมอนรก

ตนเอง”

ในพระครสตธรรมใหมคาสอนเรองหลกความรกระหวางมนษยกบพระเจาไดเปลยนไปโดยให

พระเยซเปนสญลกษณของความรกสงสดทพระเจาทรงมตอมนษยเหนไดจากการทพระเยซทรงยอม

สนพระชนมบนไมกางเขนเพอใหผมศรทธาในพระองคจะไดพนจากความผดบาปเจตนารมณของพระ

เยซททรงยอมสละพระชนมชพเพอไถบาปของมวลชนนนปรากฏอยใน คาอธษฐานของพระองคกอนท

ทหารโรมนจะเขาจบกมและพระครสตธรรมใหมไดบนทกความสาคญของความรกระหวางมนษยกบ

มนษยวา

“มธรรมาจารยคนหนงเมอมาถงไดยนเขาไลเลยงกนและเหนวาพระองคทรงตอบเขาไดดจง

ทลถามพระองควา“ธรรมบญญตขอใดเปนเอกเปนใหญกวาธรรมบญญตทงปวง”พระเยซจงตรสตอบ

คนนนวา“ธรรมบญญตเอกนนคอวาโอชนอสราเอลจงฟงเถดพระเจาของเราทงหลายทรงเปนพระเจา

องคเดยวและพวกทานจงรกพระเจาดวยสดจตสดใจของทานดวยสดความคดและดวยสนสดกาลงของ

ทานและธรรมบญญตทสองนนคอจงรกเพอนบานเหมอนรกตนเองธรรมบญญตอนทใหญกวาธรรม

บญญตทงสองนไมม”

คาวา“เพอนบาน”นหมายถงเพอนมนษยทวไปพระเยซทรงสอนใหมนษยเผอแผความรกไป

รอบดานไมเลอกทรกผลกทชงหลกคาสอนสาคญนมอยในบทเทศนาบนภเขาความรกระหวางมนษย

กบมนษยแสดงออกไดโดยความเมตตากรณาและความเสยสละสวนความรกทมนษยมตอพระเจา

แสดงออกโดยความศรทธาความศรทธาสรปได 5 ประการ คอ

1. ศรทธาวาพระเจาคอพระเยโฮวาหเปนพระเจาสงสดเพยงองคเดยว

2. ศรทธาวาพระเจาทรงรกมนษยอยางเทาเทยมกน

3. ศรทธาวาพระเยซเปนบตรของพระเจา

4. ศรทธาวาพระเยซเปนพระผชวยใหรอด

5. ศรทธาวาในแผนดนสวรรคหรออาณาจกรของพระเจาทกาลงจะมาถง

82

หลกความรกและหลกอาณาจกรของพระเจามความสมพนธกนกลาวคอมนษยจะสามารถ

เขาถงอาณาจกรของพระเจาไดกโดยอาศยความรกเปนคณธรรมนาทางและอาณาจกรของพระเจาก

เปนอาณาจกรทบรบรณดวยรก

4.4 ศาสนาพราหมณ - ฮนด ศาสนาพราหมณ - ฮนดยดหลกปรมาตมนมความหมายดงน

หลกปรมาตมน คาวาปรมาตมนหมายถงสงยงใหญอนเปนทรวมของทกสงทกอยางในสากลโลกซงเรยกชอสง

นวาพรหมปรมาตมนกบพรหมจงเปนสงเดยวกนและมลกษณะดงตอไปน

1) เปนสงทเกดขนเอง

2) เปนนามธรรมสงสถตอยในสงทงหลายทงปวงเรยกวาอาตมนเปนสงทมองไมเหนดวย

ตา

3) เปนศนยรวมแหงวญญาณทงปวง

4) สงทงหลายทงปวงในสากลโลกลวนเปนสวนยอยทแยกออกมาจากพรหม

5) เปนตวความจรง (สจธรรม) สงเดยว (โลกและสงอนๆลวนเปนมายาภาพลวงทมอยชว

ครงชวคราวเทานน)

6) เปนผประทานวญญาณความคดและความสนต

7) เปนสงทดารงอยในสภาพเดมตลอดกาล

วญญาณของสตวโลกทงหลาย (อาตมน) คอสวนทแยกออกมาจากวญญาณรวมของพรหม

(ปรมาตมน) วญญาณยอยแตละดวงเหลานเมอแยกออกมาแลวยอมเขาสงสถตในสงมชวตรปแบบ

ตางๆกนเชนในรางกายมนษยเทวดาสตวและพชมสภาพดบางเลวบางสดแตผลกรรมททาไวซงถอวาเปน

ทกขทงสนตราบใดทวญญาณเหลานยงไมสนกรรมยอมตองเวยนวายตายเกด

ผจญทกขอยตลอดไป

ดงนนเมอทกสงทกอยางในสากลโลกเปนสงเดยวกนจงควรอยดวยกนดวยสนตและสงบสขได

83

กจกรรมท 4

ใหครแบงผเรยนออกเปน 3 กลมแลวอภปรายถงโทษของการขาดคณธรรมจรยธรรมทเกดกบ

ตนเองสงคมและประเทศชาตกลมละ 5 ประเดนโดยวเคราะหจากสถานการณความเดอดรอนใน

ปจจบนแลวนามาเสนอในการพบกลม

กจกรรมท 5

ใหผเรยนอานเรองตอไปนแลวอภปรายพรอมยกตวอยางอน ๆ จากหนาหนงสอพมพ

ทแสดงโทษผดศลไมรกษาศล 5

เพยงเสยวทบดซบ เสยงปรบมอดงกกกองในหองประชมเมอพธกรประกาศรายชอของแมดเดนประจาป

การศกษา 2540 มอของแมเยนเฉยบเมอตอนจบมอของผมผมประคองแมออกไปรบรางวลจาก

ผอานวยการวทยาลยนาตาแหงความปลมปตของแมเออลนขอบตาเมอพธกรอานประวตของแม

“...มความวรยะอสาหะในการเลยงดลกทาหนาทเปนทงพอและแมอบรมพราสอนใหลก

ประพฤตตนเปนคนด ... สาหรบลกนนมความประพฤตดบาเพญตนเปนประโยชนตอสงคมเปนทรก

ของคร - อาจารยและเพอนๆในวทยาลย”คาสรรเสรญเยนยอมากมายจนทาใหหวใจของผมพองโต

“ลกแมวนนเปนวนทแมมความสขทสดถงพอจะทงแมไปแตแมกทาหนาทไดดทสด”แมนาโล

ทไดรบไปวางไวบนหลงตยนพจารณาอานขอความซาแลวซาอก

“ดแมเจาสภาคภมใจในตวเจามากเลยนะหลงจากพอเจาไปมเมยใหมแมกทมเทความรกให

เจาจนหมดไมยอมแตงงานใหมกเพอไมใหเกดปญหาตอเจาตองรกแมใหมากๆนะ”คณตาวยเจดสบป

พดเตอนหลานชายดวงตาฝาฟางมองดหลานดวยความรกทไมแตกตางจากผเปนแม

“ผมจะรกษาความดนไวตลอดไปคณตาเชอไหมกวาอาจารยจะคดเลอกไดแมดเดนตองด

ความประพฤตของลกกอนดการยอมรบจากอาจารยทกคนตลอดทงพๆและเพอนๆในวทยาลย”

เชาวนใหมผมเดนเขาวทยาลยอยางสงาผาเผยรนพรนนองและเพอนๆมองผมดวยความชน

ชมผมกลายเปนดาวรงโดยไมรตว

84

“เฮยไอทศหบปากเสยบางยมอยไดทงวน”เพอนในหองเรยนแซวขนหลงจากอาจารยท

ปรกษาแสดงความชนชมในชวโมงโฮมรม

“พทศวางไหมคนนจะโทรไปคยดวยนะ”สาวรนนองชอแปงหนาตาสะสวยเปนทหมายปอง

ของหนมๆเรมทอดสะพานใหผม

“โทรดกๆหนอยนะกลวตากบแมจะบน”ผมทงทายใหหลอนเพอสานสมพนธตอไป

“ไอนอยจะมวแตเรยนอยางเดยวไมไดหรอกนะเพอนฝงมนกตองคบบางมการสงสรรคกนบาง

ตามประสาเดกหนมๆ”รนพสาขาเดยวกนเอยขนหลงจากเลกเรยน

“ผมกลวตาและแมจะเปนหวงครบพ”

“โธเอย! แกเปนผชายอกสามศอกนะไมใชกะเทย”กลมพหลายๆคนสพยอกผมพรอมเสยง

หวเราะเยาะในท ... คาพดของพวกเขาทาใหผมเกบไปครนคดจนนอนไมหลบทงคน

ผมยอมรบวาตวเองคอนขางออนแอในดานจตใจมอะไรมากระทบจตใจไมไดจนบางครงกเหมอนกบ

เปนคนแบทกขหรอแบกทงโลกไวคนเดยว

“เปนลกผชายตองเขมแขงนะลกจตใจตองหนกแนน”แมจะสอนบอยครงทเวลาเหนผมแสดง

ความออนแอ

“แมจะไปราชการ 1 สปดาหลกตองรบกลบบานเพอมาดแลตานะลก”แมกาชบผมกอนทจะ

ขนรถไปตางจงหวด

“วนนตองทารายงานสงอาจารยคนนเราระดมสมองกนทบานไอมดนะเออ...แลวไอทศมนจะ

ไปหรอเปลา”สายตาทกคจองมาททศเปนตาเดยวกน

“เออ...ขาตองรบกลบบานมตา...”เสยงโหฮาปาดงลนทงหอง

“ตดมนออกจากกลมเลยเรองมากไปไดราคาญวะ”

‘เออ... ไปกไปวะเดยวจะโทรบอกตากอน”ผมพดขนเพอตดความราคาญ

บานสองชนในซอยเปลยวทพวกเพอนๆนดกนระดมสมองเพอทารายงานนนผมมองดรอบๆ

บรเวณบานทมตนไมและหญาขนเตมไปหมดภายในบานปลอยใหรกรงรงกลนเหมนอบคละคลงไป

หมดจนผมตองใชมอปดจมก

85

“อยาทาเปนผดเลยไอทศนหละคอทระดมสมองแกเอยไมใชระดมสมองเวยเพอนขอโทษ...

ขอ โทษข า พ ด ผ ด ไป”สายตา ของร นพ แ ละ เพ อนๆหลา ยคนด แปลก ไป เหม อนม อะ ไ ร

ซอนเรนและปกปดผมอย

เสยงวทยเปดดงลนทวบานผมมองออกไปนอกหนาตางเหนทงนาเวงวางสดลกหลกตาผมคด

ในใจวาถามบานขางเคยงคงไมมใครยอมทนฟงเสยงพวกนได

“เฮยทศมานงตรงนยนเชอยได”รนพกวกมอเรยกผมเดนเขาไปสมทบมองเหนเหลาและแกว

วางเตรยมพรอมไวแลว

“จะเรมทางานกนเมอไหร”ผมเอยถามขนเมอเหนเพอนแตละคนนงเปนกลมรองราทาเพลง

บางกดนตามจงหวะอยางเมามนบางกตงวงดมเหลา

“เฮย... ไอโยงเอาปศาจแดงใหมนกนดวยจะไดลบประสาทมน”แคปซลสแดงถกยนใหผมเมอ

ผมปฏเสธเสยงเพอนๆกดงขน

“มนเปนกะเทยไปเอากระโปรงมาใหมนนงดวย”

“แกเกดเปนผชายมนกตองมทงบและบนไมลองไมรแกจะเกดมาเสยชาตนะ”

“ชวยเชยรมนหนอยเพอนๆ”เสยงปรบมอและเสยงลนดงลนความคดของผมขณะนนมน

สบสนไปหมด

“พจะกนเปนตวอยาง”รนพนาเจาปศาจแดงหยอนลงในปากตามดวยนาโซดา

“เหนไหมพยงไมเปนอะไรเลยกนเขาไปแลวความวตกกงวลตางๆจะหมดไป”มอของผมเรม

สนเทาตอนรบยาจากรนพผมครนคดถงแมแตคดในใจวา

“แมครบผมขอลองครงเดยวเพอศกดศรของลกผชาย”

การทดลองของผมในครงนนมนคอความคดทเปนเพยงเสยวทบดซบททาใหชวตของผมตอง

จมปลกอยกบสงเสพตดชนดทถอนตวไมขนพอวางทกครงผมจะตองมามวสมกบพวกเขาผมเสพทก

อยางตงแตยากระตนประสาทยากลอมประสาทจนขณะนผมกาวหนาถงขนตองฉดมอรฟนและเฮโรอน

เขากลามเนอหรออาจเสพโดยยดไสในบหรจดบหรแลวจมสบบางครงกแตะจมกสดดมรางกายของผม

เรมซบผอมเหลองออนเพลยอารมณเปลยนแปลงงายคมดคมรายบางครงผมทาอะไรลงไปโดยทไม

รสกตว

86

เชาวนรงขนผมลมตาตนขนมามองดรอบๆทถกรายลอมดวยซกรงเหลกผมมองดเจาหนาท

ตารวจเดนกนขวกไขวไปมา

“ตนแลวเหรอรตวหรอเปลาวาทาอะไรลงไป”นายรอยเวรยนถามผมทหนาประต

“หมวดครบผมจาอะไรไมไดเลยจรงๆ”ผมใชกาปนทบศรษะทเรมจะปวดรนแรงขนทกท

“เมอคนนแกใชคอนทบตามรางกายของตาแกเองจนถงแกชวตกมดเสอแกสคราบเลอดยงตด

เตมไปหมด”

ผมรบกมดเสอสขาวของตวเองหวใจของผมเรมเตนไมเปนจงหวะสมองสบสนจบตนชนปลาย

ไมถกกอนทผมจะลาดบเหตการณตางๆนนภาพทปรากฏขนขางหนาผมคอรางของแมทวง

กระเซอะกระเซงผมเผารงรงแตสงทผมตองตกใจมากทสดในชวตคอภาพของสองมอแมกอดโลพรอม

ตะโกนเสยงดงวา

“ฉนคอแมดเดนประจาปดโลทฉนไดรบส... แสดงวาลกของฉนเปนคนด...ดจรงๆนะ ...”แมวงช

โลใหคนนนคนนดเสยงตารวจพดกนบนโรงพกชดเจนและกองไปในหของผมทงสองขางวา

“เปนบาเพราะลกแทๆ ... นาสงสารจง”

(จากรวมเรองสนสงเสรมคณธรรมจรยธรรมกระทรวงศกษาธการ)

87

กจกรรมท 6

ใหผเรยนแบงกลมละ 5-7 คนอภปรายประโยชนของการมหลกคณธรรมจรยธรรมประจาใจ

วาเกดผลตอตนเองอยางไรและใหตวแทนออกมารายงานกลมใหญ

ใหผเรยนแสวงหาบคคลในชมชนททานเหนวาเปนคนดมคณธรรมจรยธรรมแลวเขยน

ภาพประกอบแสดงถงความดงามของบคคลนนๆ

กจกรรมท 7

ใหครแบงผเรยนออกเปน 3 กลมแลวอภปรายถงโทษของการขาดคณธรรมจรยธรรมทเกดกบ

ตนเองสงคมและประเทศชาตกลมละ 5 ประเดนโดยวเคราะหจากสถานการณความเดอดรอนใน

ปจจบนแลวนามาเสนอในการพบกลม

กจกรรมท 8

1. ใหผ เร ยนฝกน งทาจตใจใหสงบโดยต งมนอยกบส งใดส งหน ง เชนลมหายใจ

เขาออกแลวเปรยบเทยบความรสกในขณะททาจตใจใหสงบกบความรสกในยามท

เสยใจหรอดใจวามสภาพตางกนอยางไรแลวนามาอภปรายรวมกนในการพบกลม

2. สภาพจตทเปนสมาธกบสภาพจตของบคคลทอยในภาวะเหมอลอยตางกนหรอ

เหมอนกนอยางไร

3. ศกษาคนควาขาวอาชญากรรมตามสอสารมวลชนแลวใหผเรยนวเคราะหถงสาเหตของ

การเกดอาชญากรรมนนๆแลวเปรยบเทยบวาถาเปนผเรยนจะมวธการปองกนแกไข

เพอไมใหเกดเหตการณดงกลาวไดอยางไร

4. ใหผเรยนเลาประสบการณเหตการณวกฤตอนตรายทเกดขนกบตนเองและผเรยนไดใช

สตมาแกไขชวงวกฤตดงกลาวอยางไรถาหากขาดสตในชวงวกฤตนนจะสงผลตอตวเอง

อยางไรในปจจบน

88

บทท 2

วฒนธรรมประเพณของไทยและเอเชย

สาระสาคญ วฒนธรรมประเพณไทยและในประเทศเอเชยเปนสงทมคณคาสาหรบชาวไทยและประชาชน

ชาตอน ๆ ในทวปเอเชยเพราะเปนสงทสบทอดมาจากบรรพบรษสงผลใหเอเชย มเอกลกษณของ

ตนเองในปจจบนทสงคมโลกสอสารไรพรมแดนวฒนธรรมและประเพณของเอเชยจงเปนสงทนาสนใจ

ศกษาคนควารวมทงการเขามาทองเทยวเพอการพกผอนหยอนใจการอนรกษสบสานตลอดจนการ

สงเสรมคานยมทพงประสงคใหเกดขนในประเทศไทยและเอเชยเปนสงสาคญและจาเปนในสงคม

ปจจบนเพราะจะเปนการเสรมสรางวฒนธรรมประเพณของไทยและเอเชยใหดารงสบตอไป

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. มความรความเขาใจในวฒนธรรมประเพณของประเทศไทยและประเทศในทวปเอเชย

2. ตระหนกถงความสาคญในวฒนธรรมประเพณของประเทศไทยและประเทศในทวป

เอเชย

3. มสวนรวมในการปฏบตตนตามวฒนธรรมประเพณของประเทศไทยและประเทศใน

ทวปเอเชย

4. ประพฤตตนตามคานยมจรยธรรมทพงประสงคของสงคมไทย

89

ขอบขายเนอหา เรองท 1 วฒนธรรมประเพณของไทยและเอเชย

เรองท 2 การอนรกษและการสบสานวฒนธรรมประเพณ

เรองท 3 แนวทางการอนรกษและการสานวฒนธรรมประเพณ

เรองท 4 คานยมทพงประสงค

สอการเรยนร 1. วซดวฒนธรรมประเพณคานยมของไทยและประเทศตางๆในเอเชย

2. คอมพวเตอรอนเทอรเนตวฒนธรรมประเพณคานยมของไทยและประเทศตาง ๆ

ในเอเชย

90

เรองท 1 วฒนธรรมประเพณของไทยและเอเชย

1. วฒนธรรมประเพณของไทย 1.1 วฒนธรรมไทย

วฒนธรรมในภาษาไทยเกดมาจากการรวมคา 2 คาคอ วฒนะ หมายถง ความเจรญงอกงาม

รงเรองและคาวา ธรรม หมายถง การกระทาหรอขอปฏบตรวมแลวแปลวาวฒนธรรมคอขอปฏบต

เพอใหเกดความเจรญงอกงามพระยาอนมานราชธนกลาววา วฒนธรรม คอ สงทมนษยเปลยนแปลง

ปรบปรงหรอผลตหรอสรางขนเพอความสวยงามในวถชวตของสวนรวมวฒนธรรมคอวถทางแหงชวต

มนษยในสวนรวมทถายทอดกนไดเรยกกนไดเอาอยางกนไดกลาวโดยสรปแลว วฒนธรรมหมายถงทก

สงทกอยางทมนษยสรางขนไวเพอนาเอาไปชวยพฒนาชวตความเปนอยในสงคม ซงจะรวมถง

ชวยแกปญหาและชวยสนองความตองการของสงคม

ตามพระราชบญญตวฒนธรรมแหงชาต พ.ศ. 2485 ไดแบงประเภทของวฒนธรรมไทย

ไว 4 ประเภท คอ

1. คตธรรม คอ วฒนธรรมเกยวกบหลกในการดาเนนชวตสวนใหญเปนเรองความเชอ

ซงเปนเรองของจตใจทไดมาจากศาสนา

2. เนตธรรม คอ วฒนธรรมทางกฎหมายรวมทงระเบยบประเพณทยอมรบนบถอวาม

ความสาคญพอๆกบกฎหมาย

3. วตถธรรม หมายถง วฒนธรรมทางวตถเชนเครองนงหมบานเรอนยารกษาโรค

เครองมอเครองใชตาง ๆ

4. สหธรรม หมายถง วฒนธรรมทางสงคมคอคณธรรมตางๆททาใหคนอยรวมกนอยางม

ความสขรวมทงระเบยบมารยาทตางๆการแตงกายในโอกาสตาง ๆ

กลาวโดยสรปวฒนธรรมม 2 ประเภท คอ วฒนธรรมทางวตถและวฒนธรรมทไมใชวตถ

91

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาตแบงเนอหาวฒนธรรมเปน 5 ประเภท คอ

1. ศลปกรรม ไดแก ภาษา วรรณกรรม การละคร นาฏศลป ดนตร จตรกรรม

สถาปตยกรรมรม ประตมากรรม และศลปะการแสดง

2. มนษยศาสตร ไดแก คณธรรม จรยธรรม คานยม กฎหมาย ขนบธรรมเนยม ประเพณ

การปกครอง ประวตศาสตร โบราณคด ปรชญา ศาสนา

3. การชางฝมอ ไดแก การเยบปกถกรอย การแกะสลก การทอ การจกสาน การทา

เครองถมเครองเงนเครองทอง

4. กฬาและนนทนาการ ไดแก มวยไทย กระบ กระบอง ตระกรอ การละเลนพนเมอง

5. คหกรรม ไดแก ระเบยบในเรองการกนอย มารยาทในสงคม การแตงกาย การตกแตง

เคหสถาน การดแลเดก เปนตน

ลกษณะของวฒนธรรมไทย วฒนธรรมไทยไดรบการพฒนามาโดยลาดบจากอทธพลสงแวดลอมทางสงคมและสงแวดลอม

ทางธรรมชาต ประกอบกบความสามารถของคนไทยกอใหเกดการสรางสรรคการหลอหลอมรวมกน

จนมลกษณะเดนๆดงตอไปน คอ

1. การมพทธศาสนาเปนศาสนาประจาชาตวถคนไทยเกยวของกบพทธศาสนาอยางลกซง

กจกรรมตาง ๆ ลวนนาศาสนามาเกยวของวธคดการดาเนนชวตทคนไทยมความ

เออเฟอเผอแผใจด ลวนมาจากคาสงสอนทางศาสนาโดยเฉพาะคนไทยในชนบททชวต

เรยบงายไมตองตอสแขงขนมากยงคงมวถชวตแบบพทธ

2. การมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมข สงคมไทยมพระมหากษตรยทรงเปนพระ

ประมขสบทอดมาตงแตสมยโบราณมาจนถงปจจบน ดงนนคนไทยทกคนจงถวาย

ความจงรกภกดตอพระมหากษตรย และพระมหากษตรยจะมพระราชกรณยกจตาง ๆ

ททรงคณประโยชนตอชาวไทย

3. อกษรไทย ภาษาไทย สงคมไทยมอกษรใชมาตงแตกรงสโขทยและไดรบการพฒนา

อกษรไทยโดยพอขนรามคาแหงมหาราชจดเปนเอกลกษณทนาภาคภมใจ เชน คาวา

พอ แม พ นองฯลฯ เปนตน

92

4. วฒนธรรมทแสดงออกถงความเปนไทย บานเรอนไทยทมเอกลกษณเหมาะสมกบ

สภาพธรรมชาตของเมองไทย เรอนไทยสงโปรง หลงคาลาดชน ทาใหเยนสบายอาหาร

ไทยมลกษณะเฉพาะมแกง นาพรก กวยเตยว ผดไทย ตมยากงฯลฯลวนแตอรอยและ

แพรหลายไปในตางชาต ยาไทยยงมใชอยถงปจจบน เชน ยาเขยว ยาลมเปนตน ยาท

กลาวมายงเปนทนยมมสรรพคณในการรกษาได ศลปกรรมไทยเปนวฒนธรรมท

แ ส ด ง อ อ ก ถ ง ค ว า ม เ พ ย ร พ ย า ย า ม ใ น ก า ร ป ร บ ป ร ง ค ณ ภ า พ ช ว ต ข อ ง

คนไทยตงแตอดต คอ วรรณคดไทยแสดงออกในทางตวหนงสอเชนรามเกยรต

พระอภยมณ ดนตรไทย ยงทรงคณคาวฒนธรรมไทยสอถงความไพเราะออนหวานใช

ดนตรไทยทงระนาด กลอง ซอดวง ซออ ฯลฯ ครบทงดด ส ต เปา เพลงไทยเปนการ

รอยกรองบทเพลงรวมกบดนตรไทย สบทอดมาจนถงปจจบน เชน เพลงลาวคาหอมเขมร

ไทรโยคฯลฯ จตรกรรมไทยการวาดเขยนบนผนงโบสถมสสวยงามมกวาดเปนพทธ

ประวต สาหรบจตรกรรมไทยตองคอยซอมแซมทะนบารงรกษาประตมากรรมไทยม

การปนหลอพระพทธรปและการตกแตงลายปนปนในพระพทธศาสนาสถาปตยกรรม

ไทยการออกแบบโบสถวหารพระราชวงตาง ๆ

1.2 ประเพณไทย ประเพณไทยเปนวฒนธรรมทสบทอดกนมา เปนสงทแสดงถงวถชวตของคนไทยทงในอดต

และปจจบน ประเพณแสดงถงความเจรญรงเรองของประเทศไทยทสบเนองมาเปนสงทคนไทยควร

ศกษาทาความเขาใจและชวยกนอนรกษ โดยปกตแลวศาสนาและความเชอมอทธพลตอประเพณไทย

สาหรบประเพณไทยจาแนกออกเปน 2 ประเภท คอ พระราชประเพณและประเพณในทองถนตาง ๆ

พระราชประเพณทสาคญ ๆ คอ

พระราชพธถอนาพพฒนสตยา ไดรบอทธพลมาจากศาสนาพราหมณทาในโอกาส

ท พระเจาแผนดนขนครองราชสมบต เปนการแสดงออกของจตใจขาราชการชนผใหญททรงอานาจ

อย ในแผนดนจะมความยนยอมพรอมใจ พระราชประเพณนไดลมเลกตงแตสมยเปลยนแปลงการ

ปกครองมาเปนระบอบประชาธปไตย การถอนาพพฒนสตยานใชนาเปนสอกลางเอาคมศาสตราวธ

93

ตาง ๆ วาคาถาแลวเสยบลงในนาแลวนาไปแจกกนดมและในวนท 25 มนาคม พ.ศ.2512

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงฟนฟการถอนาในวนพระราชทานตรารามาธบดแกทหารหาญของ

ชาตซงเปนสงทนาปลมใจทพระองคพยายามรกษาพระราชประเพณดงเดมไว

พระราชพธทอดพระกฐนหลวง โดยการเสดจพระราชดาเนนทางชลมารคขบวน

พยห ยาตราอยางแบบโบราณ ปจจบนทาในวาระสาคญ ๆ เปนการอนรกษโบราณประเพณไวมการ

ซอมฝพายเรอพระทนงสพรรณหงส เรอพระทนงอนนตนาคราช ฯลฯ ความสวยงามวจตรตระการตา

ของพระราชพธนไมมประเทศใดเสมอเหมอนสวนมากการทอดกฐนหลวงทาเปนประจาทกปเสดจทรง

ชลมารคเปนปกต

ประเพณตางๆในทองถนของไทย

ประเพณตรษสงกรานต มทกทองถนในวนขนปใหมของไทยมประเพณสรงนาพระทาบญ

ไหวพระ รดนาของพรผสง อายตรงกบวนท 13 เมษายนของทกป แตละทองถนจะแตกตางกนใน

รายละเอยดปลกยอย สาหรบประเพณตรษสงกรานตในภาคเหนอยงคงสวยงามนาชมสมควรอนรกษ

วฒนธรรมการรดนาดาหวใหดารงสบตอไป

ประเพณลอยกระทง ทาในเดอน 12 ประเพณนเกดขนตงแตสมยกรงสโขทยมวตถประสงค

คอ ตกแตงกระทงดวยวสดดอกไม จดธปเทยนลอยกระทงลงแมนาลาคลอง เพอขอโทษพระแมคงคา

ทประชาชนไดอาศยดมกนและเพอไหวพระพทธเจาปางประทบอยใตเกษยรสมทร

ประเพณทาบญวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนมาฆบชาแหเทยนวนเขาพรรษา วนออก

พรรษา ทาบญวนธรรมสวนะ ถวายผาอาบนาฝน ทอดผาปา ทอดกฐน เทศนมหาชาต

เปนประเพณสาคญของชาวพทธ

ประเพณการแตงงาน การสงตวคสมรส การตาย การบวช การเกด ขนบานใหม

การทาบญฉลองในโอกาสตาง ๆ ตงศาลพระภม เปนประเพณสวนตวสวนบคคลซงแตกตางไป

ตามภาคและทองถน

นอกจากนนยงมประเพณสาคญ ๆ ของภาคตาง ๆ อกเชน ฮตสบสองคลององสบสของ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอบายศรสขวญของภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอประเพณ

แหผตาโขนของจงหวดเลย แหเทยนพรรษาของจงหวดอบลราชธาน ประเพณทาบญเดอนสบ

ของภาคใตเปนตน

94

2. วฒนธรรมประเพณของประเทศในทวปเอเชย ประเทศในเอเชยสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมรายไดจงขนอยกบผลตผลทางการ

เกษตรแตมบางประเทศมความเจรญกาวหนาทางอตสาหกรรม เชน ญปนและบางประเทศ

เจรญกาวหนาทางการผลตนามน เชน ประเทศอรก อหราน คเวต

ในการศกษาวฒนธรรมประเพณของประเทศในเอเชยควรรเรองราวทเกยวกบลกษณะสาคญ

ของประชากรและสงทมอทธพลตอวฒนธรรมประเพณดงน

2.1 ลกษณะสาคญทางประชากร ประชากรทอยในภมภาคนมหลายเผาดวยกนคอ

1) ออสตราลอยด เปนพวกทอยในหมเกาะตงถนฐานในแหลมมาลายหมเกาะอนโดนเซย

นวกน จนถงทวปออสเตรเลย มรปรางเตย ผวคลา ผมหยก จมกใหญ

2) นโกรลอยด อพยพเขามาในขณะทพวกออสตราลอยดมความเจรญในภมภาคนแลว

พวกนมลกษณะผวดา จมกใหญ รมฝปากหนา ผมหยก ในปจจบนยงมอยในรฐเปรค

กลนตน ของมาเลเซยภาคใตของอนเดย(ดราวเดยน) ไดแก เงาะซาไกเซมงปาปวน

3) เมลานซอยด สนนษฐานวาเปนเผาผสมระหวางนโกรลอยดและออสตราลอยด

ปจจบนพวกนไมมอยในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตแตมอยมากตามหมเกาะใน

มหาสมทรแปซฟกหมเกาะนวกนและออสเตรเลย

4) มองโกลอยด อพยพมาจากตอนกลางของทวปเอเชยเขามาอยบนผนแผนดนใหญ

ประชากรสวนใหญในปจจบนเปนพวกเชอสายมองโกลอยด เชน มอญ เขมร ไทยลาว

เปนตน

จากลกษณะทาเลทตงทางภมศาสตรและการอพยพของชนเผาตางๆทาใหเกด

การผสมผสานของเผาพนธตาง ๆ จนปจจบนแทบแยกไมออกวาใครมาจากเผาพนธ

แทจรง

นอกจากนยงมประชากรทอพยพมาจากเอเชยตะวนออก คอ จนและมาจาก

เอเชยใต คอ อนเดยเขามาอยในภมภาคน

95

5) คอเคซอยด เปนพวกผวขาวหนาตารปรางสงใหญอยางชาวยโรปแตตาและผม

สดา สวนใหญอาศยอยในเอเชยตะวนออกและทางภาคเหนอของอนเดย ไดแก

ชาวอาหรบ ชาวปากสถาน ชาวอนเดยและประชากรในเนปาลและภฏาน

2.2 สงทมอทธพลสาคญตอวฒนธรรมของเอเชย สงทมอทธพลสาคญตอวฒนธรรมของเอเชย คอ ภาษาและอทธพลของอารยธรรม

ภายนอกหรออารยธรรมจากตางชาต

1) วฒนธรรมทางภาษา

ลกษณะสาคญทางภาษาในภมภาคนมประชากรหลายเชอชาตหลายวฒนธรรมจงทาให

มภาษาพดภาษาเขยนแตกตางกนไปหลายกลม คอ

1. ภาษามาลาโย – โพรเนเชยน ไดแก ภาษาพดกนในแหลมมาลาย หมเกาะอนโด

นเชย และภาษาตากาลอกในหมเกาะฟลปปนส

2. ภาษาออสโตร – เอเชยตก ไดแก ภาษามอญ เขมร เวยดนาม

3. ภาษาทเบโต – ไชนส ไดแก ภาษาพมา ภาษาไทย

4. ภาษาอน ๆ เชน ภาษาฮนด ภาษาจน ภาษาอาหรบ ภาษาของชาวตะวนตก

โดยเฉพาะภาษาองกฤษซงใชในการตดตอระหวางประเทศทางการศกษา

และการคา

สาหรบภาษาเขยนหรอตวหนงสอ ม 4 ลกษณะ คอ

1. ดดแปลงมาจากตวหนงสอของอนเดย ภาคใตใชกนมากในประเทศทนบถอ

พระพทธศาสนา เชน พมา ไทย ลาว กมพชา

2. ดดแปลงมาจากภาษาอาหรบใชกนมากในประเทศทนบถอศาสนาอสลาม เชน

มาเลเซย บรไน อนโดนเซย

3. ตวหนงสอทอาศยแบบของตวหนงสอจนมทงทดดแปลงมาใชและนาตวหนงสอ

จนมาใชโดยตรง มใชกนมากในประเทศเวยดนามสวนกลมทใชภาษาจนเปน

ภาษาพด เชน สงคโปร กลมพอคาชาวจนในทกประเทศนยมใชภาษาจนเปนทง

ภาษาเขยนและภาษาพด

96

4. ตวหนงสอโรมนใชกนมากในประเทศมาเลเซยอนโดนเซยฟลปปนสสวนใน

เวยดนามกเคยนามาใชเหมอนกนแตปจจบนนยมใชในชนบทบางกลมเทานน

2) อทธพลของอารยธรรมภายนอกหรออารยธรรมจากตางชาต ไดแก

อารยธรรมอนเดย

มหลายดานเชนกฎหมายอกษรศาสตรศาสนาภาษาขนบธรรมเนยมประเพณ

การปกครองการเกษตร เปนตน

ดานศาสนา อนเดยนาศาสนาพราหมณและพทธศาสนาเขามาเผยแพร

ดานการปกครอง มการปกครองแบบเทวราชาการประกอบพธกรรมตาง ๆ ของ

พระมหากษตรย ใชหลกคมภรของพระมนธรรมศาสตรเปนหลกในการปกครองของ

ภมภาคน

ดานอกษรศาสตร ไดแก วรรณคดสนสกฤตภาษาบาลเขามาใช

ดานศลปกรรม สวนใหญเปนเรองเกยวกบศาสนาเชนวหารโบสถ

อารยธรรมจน

จนเขามาตดตอคาขายในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ตงแตอดตและเขามาม

อทธพลทางดานการเมอง วฒนธรรมและเศรษฐกจ แตอทธพลดงกลาวมไมมากทางดานการเมองจน

อยในฐานะประเทศมหาอานาจอาณาจกรตาง ๆ ทเปนเมองขนตองสงบรรณาการใหจน 3 ปตอครง

เพอใหจนคมครองจากการถกรกรานของอาณาจกรอน สวนทางดานเศรษฐกจจนไดทาการคากบ

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตสนคาทสาคญ ไดแก ผาไหม เครองปนดนเผา เปนตน การคาของจน

ทาใหอาณาจกรทเปนเสนทางผานมความเจรญมนคงขน ทางดานวฒนธรรมจนมอทธพลทางดานน

นอยมากจนจะเผยแพรวฒนธรรมไปยงประเทศของตนเทานน อาณาจกรเวยดนามเคยตกเปน

ประเทศราชของจนเปนเวลานานจงรบวฒนธรรมของจนไวมาก เชน การนบถอลทธขงจอ ลทธเตา

ประเพณการแตงกาย การทาศพและการใชชวตประจาวน

อารยธรรมอาหรบ

ในราวพทธศตวรรษท 18 ศาสนาอสลามมาจากตะวนออกกลางไดแผเขามาในอนเดย

ทาใหชาวอนเดยสวนหนงหนมานบถอศาสนาอสลามโดยเฉพาะพอคาจากอนเดยตอนใตซงตดตอ

97

คาขายในบรเวณหมเกาะของเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยเปนประจาไดนาศาสนาอสลามเขามาเผยแผ

ในภมภาคนผนาทางการเมองของรฐในหมเกาะตางๆของเอเชยตะวนออกเฉยงใตเวลานนตองการ

ตอตานอานาจทางการเมองของอาณาจกรมชปาทตอาณาจกรฮนดบนเกาะชวาซงกาลงแผอานาจอย

จงหนมานบถอศาสนาอสลามเพราะใหประโยชนทางการคากบพวกพอคามสลมตามหลกของศาสนา

อสลามทวาทกคนทนบถอศาสนาอสลามนนเปนพนองกนชวยเหลอเกอกลกนจงทาใหศาสนาอสลาม

เปนทนยมของกษตรยชนชนสงและสามญชนดวย

อารยธรรมตะวนตก

ชาตตะวนตกเรมเขามาในภมภาคนโดยมจดประสงคทจะทาการคาและเผยแผศาสนา

สนคาทชาวยโรปตองการไดแกพรกไทยและเครองเทศตางๆในระยะแรกๆนน ความสนใจของชาว

ยโรปจะจากดอยเฉพาะบรเวณหมเกาะและบรเวณชายฝงตลอดจนดนแดนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

เกอบทงหมด

เดมอาณาจกรตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมความแตกตางกนทางดาน

เชอชาตและภาษา หลงจากทไดรบอารยธรรมอนเดย จนและอาหรบแลว อารยธรรมใหมทเกดจาก

การผสมผสานกนทาใหประชาชนมสงคมขนบธรรมเนยมประเพณทคลายคลงกนและยดมนเปน

เอกลกษณประจาชาต นอกจากนภายในภมภาคกยงมการแขงขนกนทางดานการเมองสงคมและ

เศรษฐกจจนขาดความสามคคไมสามารถทจะตอตานการขยายตวของชาตตะวนตกไดในทสดกตกเปน

อาณานคมของชาตตะวนตก (ขอมลจากหนงสอสาหรบเยาวชนชดประเทศเพอนบานของไทยของกรมวฒนธรรมสมพนธกรมสารนเทศ

กระทรวงการตางประเทศ)

เพอใหเกดความรวฒนธรรมประเพณเกยวกบประเทศตาง ๆ ในทวปเอเชยซงมรายละเอยด

วฒนธรรมประเพณทเขมแขงคอวฒนธรรมประเพณของอนเดยจนอาหรบและตะวนตก

2.3 วฒนธรรมประเพณของประเทศอนเดยจนอาหรบและตะวนตก

1) วฒนธรรมประเพณของประเทศอนเดย

อนเดยเปนแหลงอารยธรรมใหญของเอเชย ประชากรสวนใหญของประเทศ

อนเดยนบถอศาสนาฮนดและมศาสนาอน เชน ศาสนาอสลาม ศาสนาพทธ ศาสนาเชน ศาสนาครสต

โดยทวไปประชาชนระหวางศาสนาจะใหความเคารพซงกนและกนชาวอนเดยถอวฒนธรรมซงจดเปน

วฒนธรรมทเขมแขงและเครงครด อาท สตรนยมสวมสาหรหรอสลวารกามซการใหเกยรตสตรและการ

98

เคารพบชาเทพเจา เปนตน คนอนเดยมนสยรกสงบและสภาพแตคอนขางอยากรอยากเหนรวมทงจะ

ไมทารายสตวทกชนด (ยกเวนงานเทศกาลของบางศาสนา) โดยเฉพาะววซงถอเปนสตวเทพเจา อาจ

เหนอยตามทองถนนเปนกจวตรสวนสตวเลก ๆ อยางกระรอกและนกจะมใหเหนอยเสมอแมจะเปน

เมองใหญกตามการทอนเดยทประชาชนจานวนมากเมอเทยบกบทรพยากรของประเทศทาใหการดน

รนเพอเลยงชพและครอบครวเปนสงจาเปนกอใหเกดวฒนธรรมทมมาชานานและซมซบอยในวถชวต

ของชาวอนเดย ซงกคอการตอรองและการแขงขนเราจะเหนไดวาตงแตพอคาจนถงคนขบรถสามลอ

มกขอราคาเพมดวยเงอนไขตาง ๆ นานาสวนผซอกมกขอลดราคาอยเสมอสาหรบดานการแขงขนเหน

เดนชดมากขนจากการทปจจบนนกศกษาคราเครงกบการเรยนเพอสอบเขามหาวทยาลยชนนาซงแต

ละปมผสอนนบแสนนบลานคนแตรบไดเพยงปละไมกคนเทานนการศกษาจงเปนหนงในการแขงขนท

เขมแขงเพอทจะพฒนาคณภาพชวตของชาวอนเดยในทกวนน

99

วฒนธรรมของอนเดยทสาคญ ๆ พอจะยกมาเปนตวอยาง คอ

1. การถอดรองเทากอนเขาศาสนสถานทกแหง

2. หามนาเครองหนงโดยเฉพาะหนงววเขาไปในศาสนสถานทกแหง

3. หามถายรปภายในศาสนสถานหากตองการใหขออนญาตกอน

4. การไปเยอนศาสนสถานสามารถชมสงตาง ๆ ไดตามสบายและอาจอยรวมประกอบ

พธกรรมไดแตควรแตงกายใหสภาพหาก ไปวดซกขควรมหมวกหรอผาคลมศรษะสวม

เสอแขนยาวและกระโปรงยาวและควรบรจาคเงนในกลองรบบรจาคดวย

5. หากมการเลยงอาหารแบบใชมอเปบควรใชมอขวาเทานน

6. อยานงหนฝาเทาชไปทางใครอยางเดดขาดเพราะเปนการดหมนและไมควรใชนวชสงใด

โดยเฉพาะบคคลใหใชการผายมอแทน

7. การขยบคอสายศรษะไปมาเลกนอยหมายถง " YES"

8. ควรใหเกยรตสตรและไมถกเนอตองตวสตร การขนรถประจาทางสาธารณะโดยทวไป

ผชายจะขนและลงดานหลงเทานนสวนดานหนาเปนของสตร

9. ไมควรขนรถประจาทางทมคนแออดเพราะอาจมมจฉาชพปะปนอยสวนผหญงอาจถก

ลวนลามได

10. การใชบรการบางอยางควรสงเกตใหดเพราะอาจมการแยกหญง - ชายซงอาจทาใหเกด

การลวงละเมดโดยไมตงใจได

100

11. สตรไมควรสวมกางเกงขาสนเสอแขนกดสายเดยวหรอเอวลอยเพราะนอกจากจะถก

มองมากกวาปกต (ปกตชาวตางชาตจะเปนเปาสายตาจากความชางสงสยของชาว

อนเดยอยแลว) ยงอาจเปนเปาหมายของอาชญากรรมได

2) วฒนธรรมประเพณของจน ประเทศสาธารณรฐประชาชนจนเปนประเทศทมประชากรมากทสดเปนอนดบหนง

ของโลกประชากรรอยละ 93 เปนชาวฮนทเหลอเปนชนกลมนอย

ในสมยโบราณจนนบเปนดนแดนทมศาสนาและปรชญารงเรองเฟองฟอยมากมายโดย

ลทธความเชอเดมนนมอยสองอยางคอลทธเตาและลทธขงจอซงเนนหลกจรยธรรมมากกวาทจะเปน

หลกศาสนาทแทจรงสวนพทธศาสนานนจนเพงรบมาจากอนเดยในชวงครสตศตวรรษแรกนเทานน

ครนมาถงยคคอมมวนสตศาสนากลบถกวาเปนปฏปกษตอลทธทางการเมองโดยตรงตอมาทางการกได

ยอมผอนปรนใหกบการนบถอศาสนาและความเชอตางๆของประชาชนมากขนทาใหลทธขงจอลทธเตา

ศาสนาพทธศาสนาอสลาม (ในเขตตะวนตกของจน) และศาสนาครสตจงไดกลบมาเฟองฟขนอกครง

วฒนธรรมประเพณจนทสาคญ

ความเชอ

คนจนนยมมลกชายมากกวาลกหญงเพราะลกชายเปนผสบนามสกล คอ แซ การเรยกชอสกล

ของจนตรงขามกบภาษาไทยคอเรยกตนเปนชอสกล ชอตวใชเรยกกนในหมญาตและเพอนสนท

นามสกลเปนลกษณะพเศษเชอตระกลการสบทอดพงศเผาตอมาเปนพน ๆ ป ดงนนวฒนธรรมจนจงม

จตสานกการบชาบรรพบรษเปนแกนแทของวฒนธรรมน

ตราบจนปจจบนชาวจนโพนทะเลทอาศยอยตางประเทศยงคงรกษาประเพณทจะกลบมาสบ

หาบานเกดและบรรพบรษทแผนดนใหญจน หลายปมานในฐานะทเปนผลตผลจากประวตศาสตรทม

ลกษณะพเศษของสงคมโบราณจน วฒนธรรมเกยวกบนามสกลและเชอตระกลของจนไดกลายเปน

คลงสมบตขนาดใหญสาหรบการศกษาประวตศาสตรอนยาวนานของชนชาตจนจากแงมมใหม เชน

การศกษาแหลงกาเนด การแบงแยกและการผสมผสานของนามสกลนนสามารถเพมความเขาใจการ

เปลยนแปลงรปแบบสงคมทแตกตางกนในสมยโบราณใหลกซงยงขนอกทงการศกษาสงของทเปน

รปธรรมตาง ๆ เชน หนงสอลาดบญาตของวงศตระกล ระบบการสบชวงวงศตระกล ฯลฯ สามารถ

สะทอนถงบทบาททางประวตศาสตรของความสมพนธทางสายเลอดทมตอพฒนาการของสงคม

101

โบราณและชวตสงคม อยางไรกตามลกษณะพเศษหลายประการของสงคมโบราณจน เชน ระบบรวม

ศนยอานาจโครงสรางของสงคมแบบครอบครวคานยมทางดานศลธรรมและจรยธรรมและหลกความ

ประพฤตทถอความซอสตยตอกษตรยและการกตญตอพอแมเปนบรรทดฐาน เปนตน ลวนแสดง

ออกมาในวฒนธรรมชอและนามสกลอยางเตมทและกเปนสาเหตอกประการหนงทวฒนธรรมนามสกล

ไดรบความสนใจอยางมากจากวงวชาการ

วฒนธรรมการใหความสาคญตระกลสงผลมาถงปจจบนการประกอบอาชพความมนคงทาง

เศรษฐกจเกดจากการสนบสนนสงเสรมเปนเครอขายของตระกลตาง ๆ

สงสาคญอกอยางคอชาวจนมเครอขายคนรจก กลาวกนวาชาวจนทไรเครอขายคนรจกเปนผ

ทเปนจนเพยงครงเดยวจงจาเปนตองทาความรจกกบผคนและชาวตางชาตดงนนจนจงใหความสาคญ

ของวฒนธรรมนดวยการเชอเชญ

อาหาร

เปนวฒนธรรมทเขมแขงเผยแพรไปทวโลกและเปนทยอมรบวาอาหารจนมรสชาตอรอย

อาหารจนจะตองถงพรอมสสน รสชาตและหนาตามอาหารอยเพยงไมกอยางเทานนทปรงอยางเดยว

โดด ๆ สงสาคญคอสวนประกอบตาง ๆ จะตองกลมกลนเขากนไดกบเครองปรงรสจาพวกซอว

กระเทยม ขง นาสม นามนงา แปง ถวเหลองและหอมแดง

ประเพณการแตงงาน

สงแรกทบอกถงพธการแตงงานของชาวจนกคอสแดงสาหรบชาวจนสแดงหมายถง ความ

ผาสกและความมงคง ปจจบนเจาสาวจนจะเลอกชดแตงงานสขาวตามสไตลตะวนตก แตสาหรบ

สมยกอนแลวสแดงจะปรากฏใหเหนทกทในงานแตงงานตงแตเสอผาของตกแตงแมกระทงของขวญ

พธแตงงานของชาวจนโบราณมกจะถกจดโดยผเปนพอแมจะเปนฝายเลอกเจาสาวให กบบตร

ของตนนอกจากนยงมขนตอนตาง ๆ ทตองปฏบตตามเปนลาดบตงแตการเจรจาตอรองการสขอการ

วาจางซนแสมาตรวจดดวงของคบาวสาววาสมพงษกนหรอไม จนไปถงการตกแตงเรอนหอตองเปนส

แดงเพอความเปนสรมงคลจะมการจดหาชายหนมและหญงสาวมาทาการเตรยมเตยงใหกบเจาสาว

นอกจากนยงมขบวนแหรบเจาสาวจากบานของเจาสาวมาทบานของเจาบาว ตามดวยพธ

แตงงานการสกการะบชาฟาดน การถวายสตยปฏญาณและการมอบของขวญใหแกกนหลงจากนน

กจะเปนงานเลยงฉลองซงถอเปนเรองสาคญไมแพพธแตงงานซงเตมไปดวยแขกเหรอญาตสนทมตร

สหายและคนรจกอาหารชนดและสรา จนกระทงเจาบาวเจาสาวพรอมทจะยายเขาสเรอนหอหลงจาก

102

นนเจาสาวกจะกลบไปเยยมบานเดมของเธอเปนเวลาสามวนกอนทจะยายกลบมาอยกบเจาบาวเปน

การถาวรพรอมกบมพธฉลองยงใหญอกครง

3) วฒนธรรมประเพณของชาตอาหรบ ศาสนาอสลามมอทธพลตอชวตความเปนอยของ“ชนชาตอาหรบ”และการแพรขยาย

วฒนธรรมประเพณจากศาสนาอสลาม จนทาใหศาสนาอสลามเปนศาสนาทมจานวน ผนบถอมาก

ทสดในเอเชยวฒนธรรมประเพณทสาคญ ๆ ไดแก

การแตงกาย ผหญงมสลมแตงกายมดชดมผาคลมรางกายและแตละชาตอาจแตกตาง

กนบางในรายละเอยด

103

การถอศลอด ชาวมสลมจะถอศลอดในชวงเดอนรอมะฎอนและชาวมสลมทวโลก

รวมกนปฏบตศาสนกจและเฉลมฉลองวาระสนสดการถอศลอดในเดอนรอมะฏอนอนประเสรฐ

หลงจากมผพบเหนจนทรเสยวหรอฮลาส เมอคาคนทผานมาทาใหวนนเปนวนแรกของเดอน

เชาวาลฮจเราะหหรอวนอดลฟตร โดยในวนนพนองมสลมจะปฏบตตนตามแบบอยางของทานนบมฮม

มดศอลลลลอฮอลยฮวะซลลม โดยจะจายซะกาตฟตเราะหซงเปนการนาอาหารหลกไปจายใหกบคน

ยากจนและทกคนอาบนาชาระรางกายตงแตหวจรดเทาและแตงกายดวยเสอผาทสวยงามทาน

อนทผลมกอนเดนทางไปยงทละหมาดหรอมศอลลา รวมละหมาดอดลฟตร และเดนทางกลบในอก

ทางโดยเมอมการพบปะกนจะมการกลาวทกทายกนดวยวา“ตะกอบบะลลลอฮมนนาวะมนก”

4) วฒนธรรมตะวนตกกบประเทศตางๆในทวปเอเชย วฒนธรรมตะวนตกแมแบบมาจากอารยธรรมกรกและโรมน(เกรโค-โรมน) อารยธรรม

นมแหลงกาเนดในบรเวณทะเลเมดเตอรเรเนยนและไดรบอทธพลจากศาสนาครสต

การเผยแพรวฒนธรรมตะวนตกสบเนองมาจากความตองการคาขายและการเผยแผ

ศาสนาซงวฒนธรรมตะวนตกทสาคญ ๆ ไดแก

104

การแตงกาย แบบสากลนยมใชทวไปทกประเทศในเอเชยโดยเฉพาะคนชนสงในเอเชย

นกปกครอง นกธรกจนยมแตงกายแบบตะวนตก มชดสากล กางเกง เสอเชต เสอยด มบาง

ประเทศทมวฒนธรรมของตวเองเขมแขงยงใสชดประจาชาตอย คอ อนเดย พมา อนโดนเซยและ

ประเทศอาหรบ

การศกษา วฒนธรรมตะวนตกเหนความสาคญของการศกษาทกแขนงและมความ

เจรญกาวหนาทสาคญคอการศกษาทปพนฐานวทยาศาสตรและเทคโนโลย สงผลใหวทยาศาสตรโลก

กาวหนา

อาหาร อาหารของวฒนธรรมตะวนตกแพรหลายไปทวโลกใหความสาคญอาหาร ทม

คณคาทมสวนปรงจากแปงสาล นม เนย เนอสตวตาง ๆ รวมทงเครองดมอน ไดแก ไวน เปนตน

วฒนธรรมประเพณ ไดรบอทธพลจากศาสนาครสต เชน ประเพณเทศกาลเฉลมฉลอง

วนครสตมาส เทศกาลอสเตอรและพธแตงงาน ประเทศทไดรบอทธพลวฒนธรรมตะวนตก

คอนขางมาก คอประเทศสงคโปร เปนเกาะเลก ๆ ปกครองแบบประชาธปไตยประชาชนมหลาย

เชอชาต ไดแก จน มาเลย ประชาชนสวนมากนบถอศาสนาครสต

ประเทศสงคโปรมระบบการศกษาทดประชาชนไดรบการศกษาสงและประกอบอาชพ

การคาธรกจประชาชนมรายไดตอหวสง ชาวสงคโปรเรยกประเทศของเขาวา "Intelligence Island"

ปจจบนวฒนธรรมตะวนตกแพรหลายไปในประเทศตางๆในเอเชยทงดานอาหารดนตร

การแตงกายการปกครองระบอบประชาธปไตยวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชน ความเจรญกาวหนา

ทางการแพทยการอตสาหกรรมโทรคมนาคมตางๆเปนตน

105

เรองท 2 การอนรกษ

และการสบสานวฒนธรรมประเพณ

สภาพสงคม วฒนธรรม ประเพณของประเทศตาง ๆ มการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

ดวยอทธพลของประเทศทมอารยธรรมเขมแขง สงผลใหชวตความเปนอยของประชาชนเปลยนไปทง

ภาษา การแตงกาย อาหาร ดงนนประเทศตาง ๆ มแนวทางในการอนรกษและสบสานวฒนธรรม

ประเพณของชาตตนเองไว โดยระดมสรรพกาลงทงภาครฐและเอกชนนอกจากนน โดยสภาพ

ธรรมชาตวฒนธรรมประเพณทไมดจะคอย ๆ สญหายไปจากสงคมคงเหลอแตวฒนธรรม ทเขมแขง

เขามาแทนทการดารงรกษาวฒนธรรมประเพณเปนการแสดงถงความเปนชาตเกาแกทมมรดกตกทอด

มาถงลกหลาน จาเปนตองใชวธการรณรงคอยางสมาเสมอและประพฤตปฏบต จนเปนประเพณสบ

ตอกนชานานกอใหเกดความภมใจในชาตตวเอง

ในทวปเอเชยประเทศทมความเจรญและมวฒนธรรมประเพณทแขงแกรงสามารถอนรกษ

และสบสานวฒนธรรมประเพณของตนเอาไว เชน ประเทศเกาหลมการอนรกษวฒนธรรมทางดานการ

แตงกาย อาหารและการแสดง สวนประเทศญปนจะคงเอกลกษณของตนในดานเครองแตงกาย

ภาษาและอาหาร เปนตน

2.1 การอนรกษและการสบสานวฒนธรรมประเพณไทย ชาตไทยมความมนคงสบทอดมาตงแตอดตถงปจจบนเปนเพราะบรรพบรษไดรกษาไว

ใหลกหลานอยอาศยซงจะปลอยใหสญเสยไปยอมไมได นอกจากรกชาตแลวจะตองรกษาเกยรตภม

ของชาตไวดวยและวฒนธรรมประเพณของชาตเปนลกษณะเฉพาะทแสดงถงความเปนชาตไทยทเรา

คนไทยทกคนตองอนรกษและชวยกนสบสานเพอใหคงอยตอไปถงลกหลาน

ชาตทมอทธพลตอวฒนธรรมไทยแตโบราณคออนเดยและจน จากการศกษาในอดต

พบวาชาตทมอารยธรรมเกาแกและมอทธพลตอประเทศตาง ๆ รวมทงประเทศไทยดวยคอประเทศ

อนเดยมความเจรญมากอน 4,000 ป พบทเมองโมหนโจดาโรมระบบระบายนาเสยทดมอกษรใชแลว

เปนอารยธรรมทยงใหญกอนกรกและโรมน อารยธรรมของอนเดยซงเปนแหลงอารยธรรมศาสนาฮนด

106

ทแพรหลายมากอนพทธศาสนาและตอมาอนเดยเปนแหลงอารยธรรมของศาสนาพทธและจนเปน

ประเทศทเจรญรงเรองดวยอารยธรรมเกาแกทสดแหงหนงของโลกโดยอารยธรรมนเกดบรเวณลม

แมนาฮวงโหราว 4,000 ปมาแลว และจนเปนประเทศทคาขายกบประเทศตาง ๆ มา ในอดตอทธพล

ของอารยธรรมจนทสงผลกบไทย คอ เครองปนดนเผา วรรณคดเรองสามกกนาฏกรรมจน หนจน งว

การบชาบรรพบรษ

อารยธรรมของชาตตะวนตกทสงผลตอสงคมไทยคอความกาวหนาของเทคโนโลยและ

การศกษารวมทงภาษา คานยม การบนเทง นนทนาการตาง ๆ ยงปจจบนความเจรญในการคมนาคม

ขนสงสอสารตาง ๆ รวดเรวเปนโลกไรพรมแดน สงผลใหอารยธรรมตะวนตกเขามาสสงคมไทยอยาง

รวดเรว ยงในปจจบนอารยธรรมตาง ๆ ในเอเชยทเขมแขงเรมมอทธพลตอสงคมไทยทสาคญคอ ญปน

เกาหล

จากการศกษาประวตความเปนมาของวฒนธรรมไทยจะพบวามการเปลยนแปลงตลอด

มาทกยคทกสมย แตอยางไรกตามวฒนธรรมไทยทยงคงอยสบทอดมาจนถงปจจบนแสดงถงความด

ความมประโยชนตอส งคมไทยจงย งคงส ง เหลานนอยทส าคญ คอ อาหารไทย ภาษาไทย

การแตงกายไทย มารยาทไทย ประเพณไทยและการมศาสนาพทธเปนศาสนาประจาชาตการม

พระมหากษตรยเปนสถาบนทสาคญของประเทศไทย

2.2 เหตผลและความจาเปนในการอนรกษและการสบสานวฒนธรรมประเพณ ความกาวหนาทางเทคโนโลยสงผลการเปลยนแปลงทางสงคมของแตละประเทศ

ทาใหตองอนรกษและสบสานวฒนธรรมประเพณ

การเปลยนแปลงเปนลกษณะธรรมชาตของสงคมมนษยและยอมเกดขนในทกสงคมแต

จะเรวหรอชาขนอยกบกาลเวลาและอาจเปลยนไปในทางทดขนหรอเลวลงกได

ประเภทของการเปลยนแปลงเราอาจจาแนกการเปลยนแปลงทเกดขนในสงคมออก

เปน 2 ประเภท คอ

1) การเปลยนแปลงทางสงคม หมายถง การเปลยนแปลงโครงสรางของสงคม

และระบบความสมพนธของกลมคนเชนความสมพนธในครอบครวระหวางพอแม

ลกนายจาง เปนตน

107

2) การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม หมายถง การเปลยนแปลงวถการดาเนนชวต

ความรความคดคานยมอดมการณและบรรทดฐานทางสงคมซงรวมถ ง

ขนบธรรมเนยมประเพณตางๆของสงคมโดยรบวฒนธรรมของตนเองบางอยาง

ปจจยทเปนสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

มปจจยหลก 2 ประการ ดงน

1) ปจจยภายในสงคม หรอการเปลยนแปลงทเกดจากสาเหตภายในสงคมหมายถง

การเปลยนแปลงทเกดจากสมาชกหรอสงแวดลอมภายในสงคม นนเอง เชน

การทสงคมมประชากรเพมขนอยางรวดเรวยอมทาใหเกดการเปลยนแปลงใน

ด าน การ ต ง ถ น ฐ านท อย อ าศ ย เ ก ด กา รบ ก ร ก ท ด น แล ะกา ร ท า ล า ย

ทรพยากรธรรมชาตเพมขนเปนตน

2) ปจจยภายนอกสงคม หรอการเปลยนแปลงทเกดจากสาเหตภายนอกสงคม

เนองจากปจจบนมการตดตอสมพนธกบสงคมอนๆมากขนสงคมไทยไดรบ

อทธพลมาจากสงคมตะวนตกและยงรบวฒนธรรมแบบตะวนตกอกมากมาย

ไดแก การแตงกาย ดนตร สถาปตยกรรมและสงประดษฐตาง ๆ เปนตน

เหตผลความจาเปนในการอนรกษสบสานวฒนธรรม

วฒนธรรมเปนเครองวดเครองกาหนดความเจรญหรอความเสอมของสงคมในทานองเดยวกน

วฒนธรรมยงกาหนดชวตความเปนอยของประชาชนในสงคม ดงนนวฒนธรรมจงมอทธพลตอความ

เปนอยและความเจรญกาวหนาของชาตมาก

ความสาคญของวฒนธรรม มอยหลายประการ คอ

1. วฒนธรรมชวยแกปญหาและสนองความตองการตาง ๆ ของมนษยมนษยพนจาก

อนตราย สามารถเอาชนะธรรมชาตไดเพราะมนษยสรางวฒนธรรมขนมาชวย

2. วฒนธรรมชวยเหนยวรงสมาชกในสงคมใหมความเปนหนงอนเดยวกนและสงคมทม

วฒนธรรมเดยวกนยอมจะมความรสกผกพนเปนพวกเดยวกน

108

3. วฒนธรรมเปนเครองแสดงเอกลกษณของชาตชาตทมวฒนธรรมสงยอมไดรบการ

ยกยองและเปนหลกประกนความมนคงของชาต

4. วฒนธรรมเปนเครองกาหนดพฤตกรรมของคนในสงคมชวยใหผคนอยรวมกนอยางสนต

สข

5. วฒนธรรมชวยใหประเทศชาตมความรงเรองถาวรโดยเฉพาะอยางยงหากชาตนน

มวฒนธรรมทด มทศนคต ในการดาเนนชวตทเหมาะสมยดมนในหลกขยนประหยด

อดทน ความมระเบยบวนยทดงามสงคมนนจะมความเจรญรงเรอง

6. วฒนธรรมประเพณเปนสงทนาสนใจมผลตออตสาหกรรมการทองเทยวมากปจจบน

อตสาหกรรมนเปนจดดงดดนกทองเทยวสงผลใหภาวะเศรษฐกจดขน

109

เรองท 3 แนวทางการอนรกษ

และการสบสานวฒนธรรมประเพณ

แนวทางการอนรกษและสบสานวฒนธรรมประเพณ 1. การอนรกษวฒนธรรมและประเพณควรเรมตนจากการปลกจตสานกใหเยาวชนและ

ประชาชนทกคนตระหนกถงคณคาและความสาคญของวฒนธรรมทถอเปนหนาทของ

ทกคนทชวยกนอนรกษโดยการศกษาวฒนธรรมใหเขาใจจะไดชวยกนรวมมอรกษา

2. รวมกนเผยแพรวฒนธรรมและประเพณโดยการศกษาเรยนรและสบทอดวฒนธรรม

ประเพณของชาตตนเองตวอยางคอการเรยนรดนตรการเลนดนตรการศกษาเพลงฟง

เพลงและรองเพลงประจาชาตประจาทองถนเปนตน

3. เรมตนจากครอบครวโดยรวมมอกนในครอบครวชมชนสงคมจดตงชมรมสมาคม

สถาบนเพอจดกจกรรมอนรกษสบทอดวฒนธรรมประเพณในทองถนและชาต

4. สอตางๆในสงคมเหนความสาคญทจะศกษาและถายทอดวฒนธรรมเปนประจา

สมาเสมอ

5. ทกคนตองรวมมอกนหวงแหนรกษาวฒนธรรมอนดงามใหคงอยมใหแปรเปลยนเชน

ประเพณสงกรานตตองรวมมอกนทากจกรรมอนดงามคอสรงนาพระรดนาขอพร

ผสงอายไมควรสาดนาใสกนแบบไมสภาพเรยบรอยและรนแรง

6. การ ร วมมอ ร กษาและถ ายทอดภมปญญาให ไปส ส งคมและร นบตรหลาน

ภมปญญาหมายถงความรความสามารถความคดความเชอทกลมคนเรยนรจาก

ประสบการณสงสมไวในการดารงชพมการพฒนาเปลยนแปลงสบทอดกนมามการ

แลกเปลยนเรยนรกบกลมคนอนทมการตดตอสมพนธกนแลวนามาปรบใชใหเปน

ประโยชนสาหรบตนเองตวอยางภมปญญาการปลกพชพนธพนเมองการทานาปลาการ

ปนปนเปนตน

7. หาแนวทางการอนรกษและสบสานวฒนธรรมของชมชนและของประเทศตาง ๆ ใน

ทวปเอเชย รวมกนทงหนวยงานทงภาครฐและเอกชนททาหนาทสงเสรมสนบสนนการ

110

แลกเปลยนวฒนธรรมระหวางชมชนและประเทศตาง ๆ ตวอยางคอเรามการ

แลกเปลยนวฒนธรรมแสดงการละเลนของประเทศตาง ๆ ทหอประชมวฒนธรรม

แหงชาต

โดยเฉพาะอยางยงปจจบนวฒนธรรมประเพณของเอเชยเปนทดงดดนกทองเทยวจากทวโลก

ทนยมศกษาทองเทยว เพราะมเรองราวทางวฒนธรรมทนาสนใจนาศกษาเรยนรนกทองเทยวสนใจ

วฒนธรรมประเพณตาง ๆ ในประเทศเอเชยทนาสนใจแตกตางกนไป ตวอยาง เชน นาฏศลปไทย

อนเดย ญปน อนโดนเซยและทกประเทศตางอนรกษสบสานวฒนธรรมของตนเองโดยมหลกสตรสอน

ในโรงเรยนสถานศกษาตาง ๆ เพอใหวฒนธรรมคงอยซงสงผลตอเอกลกษณของชาตตนเองเปนความ

ภาคภมใจและทสาคญคอทาใหอตสาหกรรมการทองเทยวเจรญเตบโต มเงนตราไหลเขาสประเทศได

เปนอยางด

111

เรองท 4 คานยมทพงประสงค

คานยมทดงามของชาตตาง ๆ ในเอเชย คานยมทควรสงเสรมพฒนาใหเกดขนในประเทศตาง ๆ ในเอเชย คอ

1. ความสภาพออนโยนเปนนสยทดของประชาชนในทวปเอเชย

2. ความสามารถในการสรางสรรควฒนธรรมดานศลปะสาขาตาง ๆ ซงมความสวยงาม

มสนทรยะคงความเปนวฒนธรรมเอเชยไวอยางโดดเดน

3. ความสะอาด ความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมองเพอใหเปนแหลงทองเทยว

ทมคณคา

4. ความซอสตยความขยนในการประกอบอาชพและตรงตอเวลา

คานยมสาคญทกลาวมาน ลวนเปนพนฐานใหความเปนชาตมนคงและคงเอกลกษณ

วฒนธรรมประเพณทสงผลใหเอเชยยงคงเปนแรงดงดดใจทมเสนหในการเรยนรศลปวฒนธรรม

ประเพณและอตสาหกรรมการทองเทยวสบตอไปนานเทานาน

คานยมในสงคมไทย คานยม คอ สงทกลมสงคมหนง ๆ เหนวาเปนสงทนานยม นากระทา นายกยอง เปนสงท

ถกตองดงาม เหมาะสมทจะยดถอพงปฏบตรวมกนในสงคม

คานยมเปนสวนหนงของวฒนธรรม เนองจากมการเรยนรปลกฝงและถายทอดจากสมาชก

รนหนงไปสอกรนหนง สงคมแตละสงคมจงมคานยมตางกนไป คานยมชวยใหการดาเนนชวตใน

สงคมมความสอดคลองสมพนธกนและทาใหการดาเนนชวตของสมาชก มเปาหมายชวยสรางความ

เปนปกแผนใหแกสงคม อยางไรกดคานยมเปนสงทมการเปลยนแปลงไดในปจจบนนสงคมไทย ม

คานยมใหม ๆ เกดขนมาก เชน คานยมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต คานยมในการนา

เทคโนโลยใหม ๆ มาใชในชวตประจาวนเปนตน

112

คานยมทควรปลกฝงในสงคมไทย ไดแก

1) การรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย

2) ความเออเฟอเผอแผ

3) ความกตญกตเวท

4) ความซอสตยสจรต

5) การเคารพผอาวโส

6) การนยมใชของไทย

7) การประหยด

113

กจกรรมท 9

1. ใหผเรยนแบงกลมกน 5 - 6 คน คนควาวฒนธรรมประเพณทองถนในประเทศไทยแต

ละภาคพรอมแนวทางการอนรกษวฒนธรรมประเพณนนๆแลวนามาแลกเปลยนเรยนร

ดวยการนาเสนอแลวใหผเรยนชวยกนใหขอคดเหนเพมเตม

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ใหผเรยนแบงกลมกน 5 - 6 คน คนควาวฒนธรรมประเพณทสาคญของประเทศตาง ๆ

ในเอเชย พรอมทงแนวทางอนรกษวฒนธรรมประเพณของประเทศนน ๆ แลวนามา

แลกเปลยนเรยนรดวยการนาเสนอแลวใหผเรยนชวยกนใหขอคดเหนเพมเตม

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………...................................................................................

3. ใหผเรยนอภปรายปญหาคานยมของประเทศและชมชนพรอมทงใหขอเสนอแนะวธการ

สรางเสรมคานยมความซอสตยความสามคคใหเกดขนในชมชนและสงคมไดอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

114

บทท 3

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย สาระสาคญ

ประเทศไทยมการปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข

มรฐธรรมนญซงเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ ทประชาชนชาวไทยควรมความรความ

เขาใจเกยวกบความเปนมาหลกการเจตนารมณ โครงสรางและสาระสาคญของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย ตลอดจนการศกษาจดเดนของรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบสทธเสรภาพและ

หนาทของประชาชนเพอการปฏบตตนไดอยางถกตองตามทรฐธรรมนญกาหนด

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. อธบายความเปนมาหลกการและเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยได

2. มความร ค วามเข า ใจ โครงสร า งและบอกสาระสาคญของร ฐธร รมนญแห ง

ราชอาณาจกรไทย

3. อธบายจดเดนของรฐธรรมนญทเกยวกบสทธเสรภาพหนาทของประชาชนได

ขอบขายเนอหา เรองท 1 ความเปนมาหลกการและเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

เรองท 2 โครงสรางและสาระสาคญของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

เรองท 3 จดเดนของรฐธรรมนญทเกยวกบสทธเสรภาพและหนาทของประชาชน

สอการเรยนร 1. คอมพวเตอรอนเทอรเนต

2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550

3. บทความตางๆ

4. หนงสอพมพ

115

เรองท 1 ความเปนมาหลกการและเจตนารมณ

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

1.1 ความเปนมาของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย รฐธรรมนญ(Constitution) หมายถง กฎหมายสงสดในการจดการปกครองรฐถาแปล

ตามความคาจะหมายถงการปกครองรฐอยางถกตองเปนธรรม (รฐ + ธรรม + มนญ)

ในความหมายอยางแคบ“รฐธรรมนญ” ตองมลกษณะเปนลายลกษณอกษรและไมใช

สงเดยวกบกฎหมายรฐธรรมนญ (Constitutional Low) “เพราะกฎหมายรฐธรรมนญ”มความหมาย

กวางกวาและจะเปนรปแบบลายลกษณอกษรหรอจารตประเพณกได

สหรฐอเมรกาและฝรงเศสเปนประเทศแรก ๆ ทรางรฐธรรมนญขนมาในภาษาของ ประเทศ

ทงสองคาวารฐธรรมนญตางใชคาวา(Constitution) ซงแปลวาการสถาปนาหรอ การจดตงซงหมายถง

การสถาปนาหรอการจดตงรฐนนเอง โดยทงสองประเทศมรฐธรรมนญท เปนลายลกษณอกษรแต

ประเทศ องกฤษไมมรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรมแตจารตประเพณหรอ“ธรรมเนยมทางการ

ปกครอง” ทกระจายอยตามกฎหมายคาพพากษาตาง ๆ รวมทงธรรมเนยมปฏบตทสบทอดกนมาจน

กลายเปนจารตประเพณซงถอเปนกฎหมายรฐธรรมนญทสบทอดมาจากประวตศาสตรของชาตนนเอง

(ทมา http://www.sale2thai.com/constiution.htm 13 #<เมอวนท 11 กมภาพนธ 2552>)

หลวงประดษฐมนธรรม (ดร.ปรด พนมยงค) ไดอธบายวา “กฎหมายธรรมนญการ

ปกครองแผนดนเปนกฎหมายทบญญตถงระเบยบแหงอานาจสงสดในแผนดนทงหลายและวธการ

ดาเนนการทวไปแหงอานาจสงสดในประเทศ”

ศาสตราจารยหยด แสงอทย ทานอธบายวาหมายถง “กฎหมายทกาหนดระเบยบแหง

อานาจสงสดในรฐและความสมพนธระหวางอานาจเหลานตอกนและกน”

(ทมาhttp://e-learning.mfu.ac.th/mflu/1604101/chapter1/Lesson1.htm#13 <เมอวนท 11

กมภาพนธ 2552>)

ประเทศไทยเรมใชรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ เมอเกดการปฏวต

โดยคณะราษฎร เพอเปลยนแปลงการปกครองประเทศจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย มาเปน

116

ระบอบประชาธปไตย โดยอนมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมขททรงอยใตรฐธรรมนญเมอวนท

24 มถนายน 2475 ในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวรชกาลท 7 แหงราชวงศจกร

หลงการเปลยนแปลงการปกครองพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวทรงพระราชทาน

รฐธรรมนญใหแกปวงชนชาวไทย ตามทคณะราษฎรไดนาขนทลเกลาฯถวาย ใหทรงลง

พระปรมาภไธย นอกจากนพระองคกทรงมพระราชประสงคมาแตเดมแลววาจะพระราชทาน

รฐธรรมนญใหเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศแกประชาชนอยแลว จงสอดคลองกบ

แผนการของคณะราษฎรประกอบกบพระองคทรงเหนแกความสงบเรยบรอยของบานเมองและ

ความสขของประชาชนเปนสาคญยงกวาการดารงไวซงพระราชอานาจของพระองค

รฐธรรมนญทคณะราษฎรไดนาขนทลเกลาฯถวาย เพอทรงลงพระปรมาภไธยม 2 ฉบบ คอ

พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พ.ศ. 2475 และรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรสยาม พ.ศ. 2475

กองกาลงของคณะราษฎรถาย ณ บรเวณหนาวงปารสกวน ตอมาเมอเกดความขดแยงระหวางพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว กบคณะราษฎร

จนกระทงพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวไดตดสนพระทยสละราชสมบต เมอวนท 2 มนาคม

พ.ศ. 2477 โดยทรงมพระราชหตถเลขาสละราชสมบตความละเอยด ดงน

117

(สาเนาพระราชหตถเลขาสละราชสมบต) ปปร

บานโนล

แครนล ประเทศองกฤษ

เมอพระยาพหลพลพยหเสนากบพวกไดทาการยดอานาจการปกครองโดยใชกาลง

ทหารในวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 แลว ไดมหนงสอมาอญเชญขาพเจาใหดารงอยใต

ตาแหนงพระมหากษตรยภายใตรฐธรรมนญ ขาพเจาไดรบคาเชญดงนนเพราะเขาใจวา

พระยาพหลฯ และพวกจะสถาปนารฐธรรมนญตามแบบอยางประเทศทงหลายซงใชการ

ปกครองตามหลกนนเพอใหประชาราษฎรไดมสทธทจะออกเสยงในวธดาเนนการปกครอง

ประเทศและนโยบายตาง ๆ อนเปนผลไดเสยแกประชาชนทวไป ขาพเจามความเลอมใส

ในวธการเชนนนอยแลว และกาลงดารจะจดการเปลยนแปลงการปกครองของประเทศ

สยามใหเปนไปตามรปแบบนน โดยมไดมการกระทบกระเทอนอนรายแรง เมอมามเหต

รนแรงขนเสยแลวและเมอมผกอการรนแรงนนอางวามความประสงคจะสถาปนา

รฐธรรมนญขนเทานนกเปนไมผดกบหลกการทขาพเจามความประสงคอยเหมอนกน

ขาพเจาจงเหนสมควรโนมตามความประสงคของผกอการยดอานาจนนไดเพอหวง

ความสงบราบคาบในประเทศ ขาพเจาไดพยายามชวยเหลอในการทจะรกษาความสงบ

ราบคาบเพอใหการเปลยนแปลงอนสาคญนนเปนไปโดยราบรนทสดทจะเปนไดแตความ

พยายามของขาพเจาไรผล โดยเหตทผกอการเปลยนแปลงการปกครองไดกระทาใหบงเกด

มความเสรภาพในบานเมองอยางบรบรณขนไมและมไดฟงความคดเหนของราษฎรโดย

แทจรงและจากรฐธรรมนญทง 2 ฉบบ จะพงเหนไดวาอานาจ ทจะดาเนนนโยบายตาง

ๆ นนจะตกอยแกคณะผกอการและผทสนบสนนเปนพวกพองเทานนมไดตกอยแกผแทน

ซงราษฎรเปนผเลอก เชน ในฉบบชวคราวแสดงใหเหนวาถาผไดไมไดรบความผดชอบ

ของผกอการจะไมใหเปนผแทนราษฎรเลย ฉบบถาวรไดมการเปลยนแปลงใหดขนตามคา

รองขอของขาพเจา แตกยงใหมสมาชกซงตนเลอก เขากากบอยในสภาผแทนราษฎรท

1 การทวาขาพเจาไดยนยอมใหมสมาชก 2 ประเภท กโดยหวงวาสมาชกประเภทท 2

ซงขาพเจาตงนนจะเลอกจากบคคลทรอบรการงานและชานาญในวธการดาเนนการ

ปกครองประเทศโดยทว ๆ ไปไมจากดวาเปนพวกใดคณะใดเพอจะไดชวยเหลอนาทาง

118

ใหแกสมาชก ซงราษฎรเลอกตงขนมาแตครนเมอถงเวลาทจะตงสมาชกประเภทท 2 ขน

ขาพเจาหาไดมโอกาสแนะนาในการเลอกเลยและคณะรฐบาลกเลอกเอาแตเฉพาะผทเปน

พวกของตนเกอบทงนน มไดคานงถงความชานาญนอก จากนคณะผกอการบางสวนไดม

ความคดทจะเปลยนแปลงโครงการเศรษฐกจของประเทศอยางใหญหลวง จงเกดแตกราว

กนขนเองในคณะผกอการและพวกพองจนตองมการปดสภาและงดใชรฐธรรมนญบาง

มาตรา โดยคาแนะนาของรฐบาลซงถอตาแหนงอยในเวลาทาการนน ทงนเปนเหตใหม

การปนปวนในการเมองตอมาพระยาพหลฯกบพวกกกลบเขาทาการยดอานาจ โดยกาลง

ทหารเปนครงท 2 และตงแตนนมาความหวงทจะใหการเปลยนแปลงตาง ๆ เปนไปโดย

ราบรนกลดนอยลง

เนองจากเหตทคณะผกอการมไดกระทาใหมเสรภาพในการเมองอนแทจรงและ

ประชาชนมไดมโอกาสออกเสยงกอนทจะดาเนนนโยบายอนสาคญตางๆ จงเปนเหตใหม

การกบฎขนถงกบตองตอสฆาฟนกนเองในระหวางคนไทย

เมอขาพเจาไดขอรองใหเปลยนแปลงรฐธรรมนญเสยใหเขารปประชาธปไตย

อนแทจรงเพอใหเปนทพอใจแกประชาชน คณะรฐบาลและพวกซงกมอานาจอยบรบรณ

ในเวลานกไมยนยอม ขาพเจาไดขอรองใหราษฎรไดมโอกาสออกเสยงกอนทจะเปลยน

หลกการและนโยบายอนสาคญ มผลไดเสยแกพลเมองรฐบาลกไมยนยอมและแมแตการ

ประชมในสภาผแทนราษฎรในเรองสาคญ เชน เรองคารองขอตาง ๆ ของขาพเจาสมาชก

กมไดมโอกาสพจารณาเรองโดยถองแทและละเอยดลออเสยกอนเพราะถกเรงรดใหลงมต

อยางรบดวนภายในวาระประชมเดยว นอกจากนรฐบาลไดออกกฎหมายใชวธปราบปราม

บคคลซงถกหาวาทาความผดทางการเมองในทางทผดยตธรรมของโลกคอไมใหโอกาสตอส

คดในศาล มการชาระโดยคณะกรรมการอยางลบไมเปดเผยซงเปนวธการทขาพเจาไมเคย

ใชในเมออานาจอนสทธขาดยงอยในมอของขาพเจาเองและขาพเจาไดรองขอใหเลกวธน

รฐบาลกไมยอม

ขาพเจาเหนวาคณะรฐบาลและพวกพองใชวธการปกครองซงไมถกตองตามหลกการ

ของเสรภาพในตวบคคล และหลกความยตธรรมตามความเขาใจและยดถอของขาพเจา

ขาพเจาไมสามารถทจะยนยอมใหผใดคณะใดใชวธการปกครองอยางนนในนามขาพเจา

ตอไปได

119

ขาพเจาเตมใจทจะสละอานาจอนเปนของขาพเจาอยแตเดม ใหแกราษฎรโดยทวไป

แตขาพเจาไมยนยอมยกอานาจทงหลายของขาพเจาใหแกผใดคณะใดโดยเฉพาะเพอใช

อานาจนนโดยสทธขาดและโดยไมฟงเสยงอนแทจรงของประชาราษฎร

บดนขาพเจาเหนวาความประสงคของขาพเจาทจะใหราษฎรมสทธออกเสยงใน

นโยบายของประเทศโดยแทจรงไมเปนผลสาเรจ และเมอขาพเจารสกวาบดนเปนอนหมด

หนทางทขาพเจาจะชวยเหลอ หรอใหความคมครองแกประชาชนไดตอไปแลวขาพเจาจง

ขอสละราชสมบตและออกจากตาแหนงพระมหากษตรยแตบดนเปนตนไปขาพเจาขอสละ

สทธของขาพเจาทงปวงซงเปนของขาพเจาในฐานะทเปนพระมหากษตรย แตขาพเจา

สงวนไวซงสทธทงปวงอนเปนของขาพเจาแตเดมมากอนทขาพเจาไดรบราชสมบตสบสนต

วงศ

ข าพเจ าไมม ความประสงคท จะบ งนามผ หน งผ ใดให เป นผ ร บราชสมบ ต

สบสนตตวงศตอไป ตามทขาพเจามสทธทจะทาไดตามกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบสนต

วงศ

อนง ขาพเจาไมมความประสงคทจะใหผใดกอการไมสงบขนในประเทศเพอ

ประโยชนของขาพเจา ถาหากมใครอางใชนามของขาพเจาพงเขาใจวามไดเปนไปโดย

ความยนยอมเหนชอบหรอสนบสนนของขาพเจา

ขาพเจามความเสยใจเปนอยางยง ทไมสามารถจะยงประโยชนใหแกประชาชนและ

ประเทศชาตของขาพเจาตอไปไดตามความตงใจและความหวงซงรบสบตอกนมาตงแต

บรรพบรษยงไดแตตงสตยอธษฐานขอใหประเทศสยามจงไดประสบความเจรญและของ

ประชาชนชาวสยามจงไดมความสขสบาย

(พระปรมาภไธย) ประชาธปกปร

วนท 2 มนาคม พ.ศ. 2477

เวลา 13 นาฬกา 55 นาท

ทมาhttp://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/<เมอวนท 11 กมภาพนธ 2552>

120

จากพระราชหตถเลขาสละราชสมบตมขอความทถอวาเปนหลกการสาคญของการปกครอง

ในระบอบประชาธปไตยวา“ขาพเจาเตมใจทจะสละอานาจอนเปนของขาพเจาอยแตเดมใหแกราษฎร

โดยทวไปแตขาพเจาไมยนยอมยกอานาจทงหลายของขาพเจาใหแกผใดคณะใดโดยเฉพาะเพอใช

อานาจนนโดยสทธขาดและโดยไมฟงเสยงอนแทจรงของประชาราษฎร”

นบแตป พ.ศ. 2475 เปนตนมาจนถงป พ.ศ. 2552 ประเทศไทยมการประกาศใชรฐธรรมนญ

มาแลวรวม 18 ฉบบดงน

1. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475

ประกาศใชเมอวนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2475 มทงหมด 39 มาตราแบงเปน 6 หมวด

พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475 ไดม

การยกเลกไป เมออนกรรมการรางรฐธรรมนญซงมพระยามโปกรณนตธาดาเปน

ประธานไดรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยามเสรจและประกาศใชรฐธรรมนญ

ฉบบใหมในปเดยวกน

2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475

ประกาศใชเมอวนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2475 ดงนนจงถอวาวนท 10 ธนวาคมของ

ทกปเปนวนรฐธรรมนญ รฐบาลใหหยดราชการได 1 วน มทงหมด 68 มาตรา

ประกอบดวยบททวไปและหมวดตาง ๆ อก 7 หมวด รฐธรรมนญฉบบนมผลบงคบใช

นานถง 14 ป มการแกไขเพมเตมถง 3 ครง คอ

ครงท 1 รฐธรรมนญแกไขเพมเตมวาดวยนามประเทศ พทธศกราช 2482 ให

เรยกวาประเทศไทยและบทแหงรฐธรรมนญหรอกฎหมายอนใดทใชคาวา

“สยาม”ใหใชคาวา“ไทย”แทน

ครงท 2 รฐธรรมนญแกไขเพมเตมวาดวยบทเฉพาะกาล พทธศกราช 2483 ให

ยกเลกความในมาตรา 65 แหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยใหยด

อายเวลาการมสมาชกประเภทท 2 ออกไปเปน 20 ป

121

ครงท 3 รฐธรรมนญแกไขเพมเตมวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

พทธศกราช 2485 ใหยกเลกความในมาตรา 18 ของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยถามเหตขดของทาการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

ไมไดเมออายสมาชกสภาผแทนราษฎรครบสปแลวใชขยายเวลาเลอกตง

ออกไปเปนคราวละไมเกนสองป

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยามพทธศกราช 2475 ไมมบทบญญตหามขาราชการ

ประจายงเกยวการเมอง จงเปนผลใหบคคลสาคญของคณะราษฎรทเปนขาราชการประจาสามารถ

เขาคมตาแหนงทางการเมอง ทงในสภาผแทนราษฎรและในคณะรฐมนตรรฐธรรมนญ ไมรบรอง

สทธในการตงพรรคการเมอง จงทาใหไมสามารถรวมพลงเพอเสรในเรองอน ๆ ไดรฐบาลยง

ไดออกพระราชบญญตปองกนรฐธรรมนญ มผลใหบคคลจานวนหนงถกจบกมและลงโทษเพราะ

ละเมดพระราชบญญตดงกลาวตอมา พ.ศ. 2489 ซงเปนชวงสมยทพนตรควง อภยวงศเปน

นายกรฐมนตรและนายปรด พนมยงค เปนผสาเรจราชการแทนพระองคบคคลทงสองพจารณาวา

สมควรจะเลกบทเฉพาะกาลของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 และได

ปรบปรงแกไขใหม เพราะไดใชรฐธรรมนญมาแลว 14 ป เหตการณบานเมองเปลยนแปลงไปดงนนจง

ไดมรฐธรรมนญฉบบใหมเปนฉบบท 3

3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489

ประกาศใชเมอวนท 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 มทงหมดรวม 96 มาตรา

รฐธรรมนญฉบบนมแนวทางในการดาเนนการปกครองเปนประชาธปไตยมากกวา

รฐธรรมนญฉบบท 2 กลาวคอสมาชกรฐสภามาจากการเลอกตงใหประชาชนม

เสรภาพรวมกนตงพรรคการเมองเพอดาเนนกจกรรมทางการเมองไดเปนการใหโอกาส

รวมกลมเพอรกษาประโยชนของตน และถวงดลอานาจของกลมอน อก

ประการหนงคอใหแยกขาราชการการเมองออกจากขาราชการประจา การแยก

ขาราชการการเมองออกจากขาราชประจาทาความไมพอใจแกกลมขาราชการทม

บทบาททางการเมองนบแตมการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ประกอบใน

ระยะนนเกดภาวะเศรษฐกจตกตาหลงสงครามโลกครงท 2 พลเอกผน ชณหะวน

นาทหารกอการรฐประหารในวนท 8 พฤศจกายน พ.ศ. 2490 ไดยกเลกรฐธรรมนญ

122

แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 ซงรฐธรรมนญฉบบท 3 หลงจาก

ทประกาศใชไดเพยง 18 เดอน

4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2490

ประกาศใชในวนท 9 พฤศจกายน พ.ศ. 2490 โดยมการอางเหตผลในการเปลยน

รฐธรรมนญฉบบท 3 วา“เพราะประเทศชาตอยในภาวะวกฤตประชาชนไดรบความ

ลาบากเพราะขาดแคลนเครองอปโภคและบรโภคราคาสนคาสงขนมความเสอมทราม

ในศลธรรมรฐธรรมนญฉบบทใชอยเปนเหตใหประเทศชาตทรดโทรมจงขอใหยกเลก

และมาใชรฐธรรมนญฉบบใหมทจะชวยจรรโลงชาตและบาบดยคเขญใหเขา สภาวะ

ปกต”มทงหมด 98 มาตรา

5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2492

เกดขนโดยสภารางรฐธรรมนญประกาศใชบงคบเมอวนท 23 มนาคม 2492 มทงหมด

188 มาตรา ซงนบวาเปนรฐธรรมนญทเปนประชาธปไตยมากฉบบหนงแตในทสดกถก

ฉกทงเมอวนท 29 พฤศจกายน 2494 โดยการทารฐประหารภายใตการนาของจอม

พลป.พบลสงครามรวมอายการประกาศและบงคบใช 2 ป 8 เดอน 6 วน

6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช

2495

หลงจากทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 ถกใชไดเพยง

2 ปเศษ กมการทารฐประหารเพอนาเอารฐธรรมนญ พ.ศ. 2475 กลบมาใชอกครง

โดยอางวารฐธรรมนญ พ.ศ. 2492 นนใหสทธเสรภาพมากเกนไปทาใหไมสามารถ

ปองกนภยคกคามจากลทธคอมมวนสตได จงไดเกดการรฐประหารนารฐธรรมนญ

ฉบบท 2 พ.ศ. 2475 ฉบบแกไขเพมเตม (พ.ศ. 2482 กบ พ.ศ. 2483)มาใชแทนเปน

การชวคราวไปพลางกอน และใหสภาผแทนราษฎรประชมปรกษาเพอแกไข

รฐธรรมนญฉบบดงกลาวใหสมบรณยงขน เพอใชเปนรฐธรรมนญฉบบถาวรตอไปซงก

ไดตงคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางรฐธรรมนญจานวน 24 คน เมอได

ดาเนนการเสรจแลวจงไดเสนอตอผแทนราษฎรและสภามมตเหนชอบจงไดประกาศม

123

ผลใชบงคบตงแตวนท 8 มนาคม 2495 ประกอบดวย บทบญญตทงหมด 123 มาตรา

โดยมบทบญญตเดมของรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2475 อยเพยง 41 มาตราเทานน

นอกนนอก 82 มาตรา เปนบทบญญตทเขยนเพมเตมขนใหมซงบทบญญตดงกลาวนน

สวนใหญกนามาจากรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2492 รฐธรรมนญฉบบท 6 นจงมลกษณะ

ผสมผสานกนระหวางรฐธรรมนญทง 2 ฉบบ ขางตนนนเองในระหวางทมการใช

รฐธรรมนญฉบบนไปไดประมาณ 5 ป ไดเกดการเลอกตงทมความไมบรสทธและเปน

ธรรมโดยการเจาหนาทผดาเนนการเลอกตงไมสจรต มการโกงการเลอกตงใหแก

ผสมครพรรคเสรมนงคศลาของจอมพล ป.พบลสงคราม โดยเฉพาะตามหนวยเลอกตง

หลายหนวยในจงหวดพระนคร กรณนเปนสาเหตสาคญททาใหคณะรฐประหารภายใต

การนาของจอมพลสฤษด ธนะรชต ไดทาการยดอานาจการปกครองประเทศเมอวนท

16 กนยายน 2500 และประกาศยบเลกสมาชกสภาผแทนราษฎรทง 2 ประเภท แตก

มไดยกเลกรฐธรรมนญ ทวายงคงใหใชรฐธรรมนญตอไป ในขณะเดยวกนกกาหนดให

มการเลอกตงสมาชกประเภทท 1 ภายใน 90 วน เมอเลอกตงเสรจเรยบรอยแลวกลบ

ปรากฏวาการบรหารราชการแผนดนกไมเปนไปโดยราบรนนก ในทสดรฐธรรมนญ

ฉบบนกจงไดถก“ฉกทง”เมอวนท 20 ตลาคม 2501 โดยการทารฐประหารอกครงหนง

ของคณะรฐประหารชดเดมซงมจอมพลสฤษด ธนะรชต ในฐานะผบญชาการทหาร

สงสดและผบญชาการทหารบกเปนหวหนาคณะปฏวต รวมอายการประกาศและ

บงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม

พทธศกราช2495 ทงสน 6 ป 7 เดอน 12 วน

7. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2502

ประกาศใชเมอวนท 28 มกราคม 2502 หลงการปฏวต เมอวนท 20 ตลาคม 2501

จอมพลสฤษด ธนะรชต ไดออกประกาศคณะปฏวตฉบบท 3 ยกเลกรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2475 แกไขเพมเตมพทธศกราช 2495 (ฉบบท 6)และ

ประกาศใหสมาชกภาพแหงสภาผแทนราษฎรและคณะรฐมนตรสนสดลงโดยคณะ

ปฏวตทาหนาทบรหารประเทศโดยจอมพลสฤษด ธนะรชต ผทเปนทงหวหนาคณะ

ปฏวตและเปนผบญชาการสงสด ไมมการแบงแยกอานาจนตบญญตอานาจบรหาร

124

และอานาจตลาการใหออกจากกน คณะปฏวตเปนผสงการเปนผใชอานาจ ประเทศ

ไทยจงมการปกครองโดยปราศจากรฐธรรมนญเปนเวลา 101 วนนบตงแตวนท

20 ตลาคม 2501 จนถงวนท 28 มกราคม 2502 จงไดประกาศใชธรรมนญการ

ปกครองราชอาณาจกรพทธศกราช 2502 ซงเปนรฐธรรมนญไทยทสนทสด คอมเพยง

20มาตรา รฐธรรมนญฉบบนถงแมจะไดชอวาเปนรฐธรรมนญฉบบชวคราวเพอรอการ

รางรฐธรรมนญฉบบถาวรแตถกใชเปนเวลายาวนานรวม ถง 9 ป 4 เดอน20 วน

จนกระทงถกยกเลกอยาง“สนต”เมอสภารางรฐธรรมนญ รางรฐธรรมนญฉบบถาวร

แลวเสรจ และประกาศบงคบใชเปนรฐธรรมนญฉบบใหมเมอวนท 20 มถนายน 2511

8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511

ประกาศใชเมอวนท 20 มถนายน 2511 มทงหมด 183 มาตราถอเปนรฐธรรมนญฉบบ

ท 2 ของไทยซงถกยกรางโดยสภารางรฐธรรมนญเปนรฐธรรมนญทใชเวลาในการยก

รางจดทายาวนานทสดถง 9 ปเศษ แตทวากลบมอายการใชงานเพยง 3 ป 4 เดอน 27

วน กลาวคอหลงจากใชบงคบไดไมนานนก เพราะรฐธรรมนญฉบบนใชขาราชการ

ประจาเปนเครองมอรกษาเสถยรภาพของรฐบาล โดยฝายวฒสภาซงมอานาจทสาคญ

เทาเทยมกบสมาชกสภาผแทนราษฎรซงมาจากการเลอกตงอกทงรฐธรรมนญฉบบท 8

ยงหามมใหสมาชกผแทนราษฎรเปนรฐมนตรในคณะเดยวกนดวยจงเทากบกดกนมให

ผแทนราษฎรซงมาจากการเลอกตงเขามามสวนรวมในการใชอานาจบรหาร อนเปน

ความปรารถนาของนกการเมองทกคน จงสรางความไมพอใจใหแกผแทนราษฎรเปน

อยางมากในขณะเดยวกนเมอปรากฏวารฐบาลไมสนบสนนจดสรรงบประมาณแผนดน

ใหแกผ แทนราษฎรในรปของงบประมาณจงหวด อนเปนขอเรยกรองของ

ผแทนราษฎร เพอพวกเขาจะไดเงนงบพฒนาจงหวดไปใชใหเกดประโยชนในการ

เลอกตงครงตอไปจงทาใหผแทนราษฎรรวม หวกนพยายามจะตดเงนงบประมาณท

รฐบาลเสนอขออนมตจากสภาทกป ทาใหตองมการเจรจาตอรองกนอยางหนกกวาจะ

ตกลงกนได ดวยเหตนรางพระราชบญญตงบประมาณของรฐบาลจงประกาศใชลาชา

ทกป คณะทหารและบรรดาขาราชการประจาทไมชอบตอการบรหารงานแบบ

ประชาธปไตย ดงนนเมอวนท 17 พฤศจกายน 2514 รฐธรรมนญฉบบท 8 กจงถก

125

“ฉกทง”อกครงหนงโดยการทารฐประหารตนเองของจอมพลถนอม กตตขจร ซงเปน

นายกรฐมนตรและผบญชาการสงสดในขณะนนและกไดนาเอารฐธรรมนญฉบบท 7 มา

แกไขปรบปรงรายละเอยดใหมเลกนอยกอนประกาศใชบงคบ

9. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรพทธศกราช 2515

ประกาศใชเมอวนท 15 ธนวาคม 2515 มทงหมด 23 มาตรา รฐธรรมนญฉบบน

ไดนาเอาอานาจพเศษของนายกรฐมนตรตามมาตรา 17 มาบญญตไวอกดวยขณะทม

เวลาใชบงคบอยเพยง 1 ป 9 เดอน 22 วน ตองถกยกเลกไปเมอเกดเหตการณวนมหา

วปโยคเมอวนท 14 ตลาคม 2516 สบเนองจากการทมกลมบคคลไมพอใจทรฐบาลของ

จอมพลถนอม กตตขจร ใชเวลารางรฐธรรมนญฉบบใหมนานเกนไปทง ๆ ทเคยราง

รฐธรรมนญมาครงหนงแลว กลมดงกลาวประกอบดวย ผนานสตนกศกษาและ

ประชาชนทวไปเรมรณรงคเรยกรองใหรฐบาลประกาศใชรฐธรรมนญฉบบใหมโดยเรว

ปร ากฏว า ร ฐบาลกลบตอบโต ก า ร เร ยกร อ งด งกล า ว โดยการจ บก มกล ม

ผเรยกรองรฐธรรมนญจานวน 13 คนโดยตงขอหาวาเปนการทาลายความสงบ

เรยบรอยภายในประเทศและมการกระทาอนเปนคอมมวนสตรวมทงใชอานาจตาม

มาตรา 17 แหงรฐธรรมนญฉบบท 9 ควบคมผตองหาดงกลาวในระหวางการสอบสวน

โดยไมมกาหนดทาใหศนยกลางนสตนกศกษาแหงประเทศไทยตองออกมาเคลอนไหว

ใหรฐบาลปลอยตวผตองหาทงหมดโดยไมมเงอนไขและขอใหรฐบาลประกาศใช

รฐธรรมนญใหมภายใน 1 ป ดวย แตรฐบาลไมยอมปฏบตตามขอเรยกรองนกเรยน

นสตนกศกษาและประชาชนจงไดเดนทางมาชมนมกน ณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

จานวนเรอนแสน วนท 13 ตลาคม 2516 ในตอนบาย ๆ ฝงชนกไดเดนขบวนออกจาก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ผานถนนราชดาเนนไปชมนมอยทบรเวณพระบรมรปทรงมา

จนกระทงชวงเชามดของวนท 14 ตลาคม 2516 กลมผชมนมจานวนหนงปะทะกบกอง

กาลงของเจาหนาทตารวจอยางรนแรงทขางพระตาหนกจตรลดา เหตการณลกลาม

ใหญโตจนในทสดกนาไปสการจลาจลครงสาคญในประวตศาสตรไทยโดยมผเสยชวต

นบรอยและบาดเจบอกเปนจานวนมากขณะทสถานทราชการตาง ๆ อนเปนสญลกษณ

ของอานาจเผดจการกไดถกประชาชนเผาทาลายไปหลายแหงดวยเชนกน

126

10. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2517

ประกาศใชเมอวนท 7 ตลาคม 2517 มบทบญญตรวมทงสน 238 มาตราเปน

รฐธรรมนญฉบบหนงทไดชอวาเปนประชาธปไตยมากทสด เพราะวามบทบญญตท

เปลยนแปลงไปในทางกาวหนาและเปนแบบเสรนยมมากขนในหลายเรองดวยกน

เรมตนในหมวด 1 บททวไป ไดมบทบญญตหามมใหมการนรโทษกรรมแกผกระทาการ

ลมลางสถาบนกษตรยหรอรฐธรรมนญและหมวด 2 พระมหากษตรยไดบญญตขนเปน

ครงแรกวาในการสบราชสนตวงศนนในกรณทไมมพระราชโอรสรฐสภาอาจใหความ

เหนชอบในการใหพระราชธดาสบราชสนตวงศไดนอกจากนนยงมบทบญญตอนเปนการ

เพมหลกประกนในเรองสทธเสรภาพและประโยชนของประชาชนไวมากกวา

รฐธรรมนญทกฉบบทผาน ๆ มากอนหนานนรฐธรรมนญฉบบนไดรบการแกไขเพมเตม

1 ครงเมอ พ.ศ. 2518 ในเรองการรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงวฒสมาชกจาก

เดมใหประธานองคมนตร เปนผรบสนองพระบรมราชโองการเปล ยนมาเปน

นายกรฐมนตร รฐธรรมนญฉบบนมการแกไขเพมเตมเพยงครงเดยวและมระยะเวลา

การใชเพยง 2 ป กถก“ฉกทง”โดยประกาศของ“คณะปฏรปการปกครองแผนดน”

ซงม พล.ร.อ.สงด ชะลออย ผบญชาการทหารสงสดและผบญชาการทหารเรอเปน

หวหนาคณะปฏรปเมอวนท 6 ตลาคม 2519

11. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2519

หลงจากปฏวตลมรฐบาลอนเนองมาจากเหตการณนองเลอด เมอวนท 6 ตลาคม

2519 แลวคณะปฏวตกไดแตงตงนายธานนทร กรยวเชยร ขนเปนนายกรฐมนตร

พรอม ๆ กบประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2519 ซงเปน

รฐธรรมนญฉบบท 11 เมอวนท 22 ตลาคม 2519 โดยมบญญตเพยง 29 มาตรา

เทานนตอมาเกดการทารฐประหารของคณะปฏรปการปกครองแผนดนชดเดม ในชอ

ใหมวา“คณะปฏวต”ในวนท 20 ตลาคม 2520 ซงมหวหนาคนเดมคอ พล.ร.อ.สงด

ชะลออย ดงนนอายการบงคบใชรฐธรรมนญฉบบนเพยงแค 1 ปเทานน

127

12. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรพทธศกราช 2520

รฐธรรมนญฉบบนเกดจากการทารฐประหารของคณะปฏวตเมอวนท 20 ตลาคม2520

โดยคณะปฏวตใหเหตผลในการปฏวตวา“เพราะภยคกคามของคอมมวนสต”หลงจาก

ยกเลกรฐธรรมนญฉบบท 11 แลว คณะปฏวตไดจดตงคณะกรรมการยกราง

รฐธรรมนญฉบบชวคราวขน ตามหลกการทคณะปฏวตกาหนดไวจากนนคณะปฏวต

จงไดประกาศใชธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2520 ในวนท 9

พฤศจกายน 2520 รฐธรรมนญฉบบนมบทบญญต 32 มาตรา และถกยกเลกเมอวนท

22 ธนวาคม 2521 เนองจากการประกาศใชธรรมนญฉบบใหมคอรฐธรรมนญแหงราช

อาณาไทยพทธศกราช 2521 อนเปนรฐธรรมนญฉบบท 13 ของประเทศไทย

13. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2521

เปนผลจากการรางของคณะกรรมาธการรางรฐธรรมนญของสภานตบญญตแหงชาต

ตามขอกาหนดในธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรพทธศกราช 2520 ซงราง

รฐธรรมนญใหมขน เพอใชแทนรฐธรรมนญเกาและสภานตบญญตแหงชาตไดใหความ

เหนชอบแลวประกาศใชเปนรฐธรรมนญตงแตวนท 22 ธนวาคม 2521 มทงหมด 206

มาตรา สาระสาคญของรฐธรรมนญฉบบนนบวาเปนประชาธปไตยพอสมควรหากไม

นบบทบญญตเฉพาะกาลทมผลใชบงคบอยในชวง 4 ปแรกของการใชรฐธรรมนญฉบบ

นไดมความพยายามทจะแกไขเพมเตมรฐธรรมนญฉบบนอยหลายครง ซงครงสดทายก

ประสบความสาเรจเมอป พ.ศ. 2528 วาดวยเรองระบบการเลอกตงโดยแกไขจาก

แบบรวมเขตรวมเบอรหรอคณะเบอรเดยวมาเปนการเลอกตงแบบผสมเขตละไมเกน 3

คนการแกไขเพมเตมครงนถอวาเปนการแกไขเพมเตมครงท 1 ขณะทการแกไขเพมเตม

อกครงคอครงท 2 นนเกดขนในปพ.ศ. 2532 เกยวกบเรองประธานรฐสภาโดยแกไขให

ประธานสภาผแทนราษฎรดารงตาแหนงเปนประธานรฐสภารฐธรรมนญฉบบท 13

ไดใชบงคบเปนเวลาคอนขางยาวนานถง 12 ปเศษแตกถก“ยกเลก”โดยคณะรกษา

ความสงบเรยบรอยแหงชาต (ร.ส.ช.) ภายใตการนาของพลเอกสนทร คงสมพงษ

ไดเขาทาการยดอานาจการปกครองประเทศจากรฐบาลของนายกรฐมนตรพลเอกชาต

ชาย ชณหะวณ เมอวนท 23 กมภาพนธ 2534

128

14. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรพทธศกราช 2534

ภายหลงจากทคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (ร.ส.ช.) ไดทาการยดอานาจ

แลวกกาหนดใหรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2521 และวฒสภาสภา

ผแทนราษฎรคณะรฐมนตรสนสดลงโดยชแจงถงเหตผลและความจาเปนของการเขา

ยดและและควบคมอานาจในการปกครองประเทศโดยกลาวหารฐบาลและผบรหาร

ประเทศวา“มพฤตการณการฉอราษฎรบงหลวงขาราชการการเมองใชอานาจ

กดขขมเหงขาราชการประจาผซอสตยสจรตรฐบาลเปนเผดจการทางรฐสภาการทาลาย

สถาบนการทหารและการบดเบอนคดลมลางสถาบนกษตรย”ธรรมนญการปกครอง

ราชอาณาจกร พ.ศ. 2534 ประกาศเมอวนท 1 มนาคม 2534 มทงหมด 33 มาตราม

ระยะเวลาการใชบงคบ 9 เดอน 8 วนกถกยกเลกไปจากผลการประกาศใชรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2534 เมอวนท 9 ธนวาคม พ.ศ. 2534

15. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2534

มกจะถกเรยกขานกนวาเปน “รฐธรรมนญฉบบ ร.ส.ช.” เพราะเปนผลงานการ

ยกรางและจดทาของสภานตบญญตแหงชาตอนประกอบดวยสมาชก จานวน

292 คน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามคากราบบงคมทลของประธานสภา รกษา

ความสงบเรยบรอยแหงชาต ประกาศใชเมอวนท 9 ธนวาคม 2534 มทงหมด

233 มาตรา ในการรางรฐธรรมนญฉบบท 15 นมประเดนปญหาทางกฎหมาย

รฐธรรมนญหลายประเด นอนกอ ให เกดความขดแยงทางความคดระหวา ง

คณะกร รมา ธ ก า รพ จ า รณาร า ง ร ฐ ธร ร มนญของสภาน ต บญญตแห ง ช าต

กบสาธารณชนโดยทวไป โดยเฉพาะประเดนเรองวานายกรฐมนตรตองเปน

สมาชกสภาผแทนราษฎร เพราะประชาชนตางเขาใจกนดวาการกาหนดให

บคคลภายนอกเขามาเปนนายกรฐมนตร ไดนน เทากบวา เปนการเปดโอกาส

ให มการสบทอดอานาจใหกบคณะ ร.ส.ช. ออกไปไดอก ในทสดเมอรฐธรรมนญนมผล

บงคบใชบทบญญตมาตรา159 กไดเปดโอกาสใหเชญบคคลภายนอกมาเปน

นายกรฐมนตรได และหลงจากทมการเลอกตงทวไปตามรฐธรรมนญน เนองดวย

129

ปญหาบางประการทาใหพรรคการเมองทไดเสยงขางมากในฐานะพรรคแกนนาในการ

จดตงรฐบาลไดเชญนายทหารในคณะ ร.ส.ช. คอพลเอกสจนดาคราประยรใหมาเปน

นายกรฐมนตรพรอมกบเหตผลทวา “เสยสตยเพอชาต” ซงนบวาเปนการทวนกระแส

กบความรสกของประชาชนไมนอย เพอทจะควบคมสถานการณเอาไวรฐบาลกเลยออก

คาสงใหทหารและตารวจเขาสลายการชมนมของกลมประชาชน ซงรวมตวกนประทวง

อยทบรเวณอนสาวรยประชาธปไตยและถนนราชดาเนนในชวงระหวางวนท 17 ถง 20

พฤษภาคม พ.ศ. 2535 แตทวากลบเปนการนาสเหตการณนองเลอดทเรยกกนวา

เหตการณพฤษภาทมฬ ในทสด ซงตอ มาสถานการณตางๆ กบบรดจนทาใหพลเอกส

จนดา คราประยร ตองลาออก จากตาแหนงนายกรฐมนตรไปอยางจายอม รฐบาล

ชวคราวภายหลงเหตการณ ดงกลาวและบรรดาสมาชกสภาผแทนราษฎรในขณะนนได

ดาเนนการ แกไขวกฤตการณ อนสบเนองมาจากรฐธรรมนญโดยเสนอใหมการแกไข

รฐธรรมนญรวม 4 ฉบบ ซงนบวาเปนความสาเรจครงแรกทสมาชกสภาผแทนราษฎร

ไดแสดงเจตนาเปนอนหน งอนเดยวกนในการแกไขรฐธรรมนญไปสความเปน

ประชาธปไตยใหมากยงขน แตทวาความสาเรจในครงนกเปนผลสบเนองมาจากการ

สญเสยครงสาคญอกครงหนงของการเมองไทยเพราะรฐธรรมนญฉบบท 15

มระยะเวลาใชบงคบรวมทงสน 5 ป10 เดอน 2 วนไดถก“ยกเลก”เมอวนท 11

ตลาคม 2540 โดยการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช

2540

16. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540

ประกาศใชเมอวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2540 มทงหมด 336 มาตรา รฐธรรมนญฉบบท

16 นถอเปนรฐธรรมนญทรเรมขนโดยพรรคชาตไทยมนายบรรหาร ศลปะอาชา เปน

นายกรฐมนตรในคณะนนไดแตงตงคณะกรรมการปฏรปการเมองเขามาดาเนนงานและ

ไดแตงตงคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางรฐธรรมนญขนมาและมการเลอกตง

สมาชกสภารางรฐธรรมนญจานวน 99 คน โดย 76 คน เปนตวแทนของแตละจงหวด

และอก 23 คน มาจากผเชยวชาญหรอผมประสบการณ ซงถอวาเปนรฐธรรมนญทมา

จากการเลอกตงฉบบเดยวของประเทศไทยโดยกอนหนาน15 ฉบบ มาจาคณะรฐมนตร

130

ทมาจากการแตงตงหรอรฐบาลทหารเจตนารมณของรฐธรรมนญฉบบท 16 คอการ

ปฏรปการเมองโดยมเปาหมาย 3 ประการ คอ

1) ขยายสทธเสรภาพและสวนรวมของพลเมอง

2) การเพมการตรวจสอบการใชอานาจรฐโดยประชาชนเพอใหเกดความ

สจรตและโปรงใสในระบอบการเมอง

3) การทาใหระบบการเมองมเสถยรภาพและประสทธภาพ

รฐธรรมนญฉบบท 16 ไดสนสดลงดวยการรฐประหารเมอวนท 19 กนยายน

พ.ศ.2549 สมย พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตรโดยคณะปฏรปการปกครอง

ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขนาโดย พลเอกสนธ บญย

รตกลน ผบญชาการทหารบกไดออกประกาศรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยฉบบ

ชวคราวพทธศกราช 2549 ทงนคณะปฏรปฯไดออกประกาศคงบทบญญตบางหมวด

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2549 ไวภายหลง

17. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2549

ประกาศใชเมอวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2549 มทงหมด 39 มาตรา เปนรฐธรรมนญฉบบ

ช วค ร าวทห วหน าคณะปฏ ร ปการปกครองในระบอบประชาธป ไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมขเปนผสนองพระบรมราชโองการหลงจากทไดกระทา

การรฐประหารเปนผลสาเรจเมอวนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549 สนสดลงเมอมการ

ประกาศใชแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 เมอวนท 24 สงหาคม

พ.ศ.2550

18. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 (ฉบบปจจบน)

ประกาศใชเมอวนท 24 สงหาคม พ.ศ. 2550 มทงหมด 309 มาตรา ดาเนนการยก

รางโดยสภารางรฐธรรมนญ (สสร.) ระหวาง พ.ศ. 2549 - พ.ศ. 2550 ภายหลงการ

รฐประหารในประเทศโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.) เมอวนท 19 กนยายน พ.ศ.2549 รฐธรรมนญ

ฉบบท 18 เปนรฐธรรมนญฉบบแรกทเมอรางเสรจและไดรบความเหนชอบฝายนต

131

บญญตแลวไดมการเผยแพรใหประชาชนทราบและจดใหมการลงประชามต เพอขอ

ความเหนชอบหรอไมเหนชอบในการรางรฐธรรมนญจากประชาชนทงประเทศเมอวนท

19 สงหาคม พ.ศ. 2550 ผลปรากฏวามผลงมตเหนชอบรอยละ 57.81 และไมเหนชอบ

รอยละ 42.19 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ยงคงมผลบงคบ

ใชในปจจบนทามกลางเสยงเรยกรองใหมการแกไข แตตกลงกนไมไดวาจะแกไข

ประเดนใดบางซงเปนเรองทตองรอดกนตอไปวาจะเปนอยางไร

จากความเปนมาของรฐธรรมนญทง 18 ฉบบ เมอศกษาใหดจะพบวามทมาใน 2 ลกษณะ คอ

1. มงใชเปนการถาวรมกใชชอวา“รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร”

2. มงใชบงคบเปนการชวคราวมกใชชอวา“ธรรมนญการปกครอง”

รฐธรรมนญฉบบชวคราวบางฉบบใชบงคบเปนเวลานาน เชน ธรรมนญการปกครอง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2502 ซงเกดขนโดยการทารฐประหารของจอมพลสฤษด ธนะรชต

ใชบงคบเปนเวลา 9 ปเศษ แตรฐธรรมนญฉบบใชบงคบในระยะสน ๆ เพราะเปนรฐธรรมนญ

ทมหลกการสอดคลองกบการปกครองในระบอบประชาธปไตย แตไมสอดคลองกบโครงสรางอานาจ

ทางการเมองของประชาชนอยางแทจรง ทวาตกอยในมอของกลมขาราชการประจาโดยเฉพาะอยาง

ยงคณะนายทหารระดบสง ดวยเหตนรฐธรรมนญทมงจะใชบงคบเปนการถาวร จงมกจะถกยกเลก

โดยการทารฐประหารโดยคณะผนาทางทหาร เมอคณะรฐประหารซงมชอเรยกแตกตางกนไป เชน

คณะปฏวต คณะปฏรปหรอคณะรกษาความสงบเรยบรอย ยดอานาจไดสาเรจ ทจะประกาศใช

รฐธรรมนญ ทมงจะใชบงคบเปนการถาวรแลวกจะมการเลอกตงและตามดวยการจดตงรฐบาลใหม

ตามวถทางของรฐธรรมนญฉบบถาวรแลวกประกาศใชรฐธรรมนญฉบบชวคราวพรอมทงจดใหมการ

รางรฐธรรมนญฉบบถาวรใหมอกครง มการรางแลวรางอกหมนเวยนเปนวงจรการเมองของรฐบาล

ไทยมาอยางตอเนองเปนเวลานานนบหลายสบปนบตงแตเปลยนแปลงการปกครองเมอ พ.ศ. 2475

เปนตนมา

แมจะเกดกรณ 14 ตลาคม พ.ศ. 2516 ซงเปนเหตการณทประชาชนเขารวมเรยกรอง

รฐธรรมนญทเปนประชาธปไตยมากทสดเปนประวตการณ หลงจาก จอมพลถนอม กตตขจร

ทารฐประหารรฐบาลของตนเอง เพราะขณะทารฐประหารยดอานาจการปกครองนน จอมพลถนอม

132

กตตขจร ดารงตาแหนงเปนนายกรฐมนตรตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2511 และเมอมการประกาศใช

รฐธรรมนญฉบบชวคราว พรอมกบเตรยมรางรฐธรรมนญฉบบถาวรตามวงจรการเมองของไทยทเคย

เปนมา กเกดกระบวนการเรยกรองรฐธรรมนญจนนาไปสเหตการณนองเลอดเมอวนท 14

ตลาคม พ.ศ. 2516 จนทาให จอมพลถนอม กตตขจร ตองลาออกจากตาแหนงนายกรฐมนตรและ

เดนทางออกนอกประเทศไทย และแมตอมาจะมการรางรฐธรรมนญ พ.ศ. 2517 ทเปนรฐธรรมนญซง

มหลกการทเปนประชาธปไตยมากฉบบหนงแตในทสดกมการทารฐประหารอกและกเกดเหตการณ

นองเลอดเมอวนท 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 ทาใหวงจรการเมองไทยหมนกลบไปสวงจรเดมคอ

รฐประหารประกาศใชรฐธรรมนญฉบบชวคราว รางรฐธรรมนญฉบบถาวรจดใหมการเลอกตงจดตง

รฐบาลตามรฐธรรมนญฉบบถาวรและทารฐประหารยกเลกรฐธรรมนญฉบบถาวรซาซากวนเวยนอยใน

วงวนตอไปไมจบไมสน

ดวยเหตนกระบวนการเปลยนแปลงทางการเมองของไทยทผานมาจงมสภาพชะงกงน

ในขนตอนของการพฒนาไปสเปาหมายอดมการณประชาธปไตยตลอดมา วฏจกรของความ

ไมตอเนองดงกลาวขางตนมสภาพเปนวงจรดงภาพ

133

จนกระทงเกดกระบวนการปฏรปการเมองเพอแกไขปญหาของระบบการเมองไทย ทงระบบ

หลงการรฐประหารเมอ พ.ศ. 2534 และเกดเหตการณนองเลอดอกครงหนงเมอเดอนพฤษภาคม

2535 ในทสดกระบวนการปฏรปการเมองก ไดน า ไปสการร างรฐธรรมนญ พ.ศ .2540

ซงถอวาเปนรฐธรรมนญฉบบประชาชน ซงใชมาจนถงเหตการณการปฏรปการปกครองในป พ.ศ.

2549 และนาไปสการรางรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 และจดใหมการลงประชามตรบรางรฐธรรมนญ

เปนครงแรกของประเทศไทยและใชมาจงถงปจจบน

1.2 หลกการและเจตนารมณ

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

จากการศกษาความเปนมาของรฐธรรมนญนนพบวามความสมพนธกบการเปลยนแปลงการ

ปกครองมาตงแตป พ.ศ.2475 และไมวาจะเกดการปฏวตรฐประหารกครงกตามกระแสการเรยกรอง

ใหมการปกครองในระบอบประชาธปไตย และเรยกรองใหรฐธรรมนญมความเปนประชาธปไตยก

เกดขนอยางตอเนองและมววฒนาการมาตามลาดบหากศกษาถงมลเหตของการเรยกรองใหมการ

134

เปลยนแปลงการปกครองและประกาศใชรฐธรรมนญในประเทศไทยนนพบวา การประกาศใช

รฐธรรมนญมเปาหมายสาคญอยางนอย 2 ประการ คอ

1. เปนหลกประกนในเรองสทธและเสรภาพของประชาชนซงผปกครองจะละเมดมได

2. เปนบทบญญตทกลาวถงขอบเขตอานาจหนาทของผปกครองและปองกนมให

ผปกครองใชอานาจตามอาเภอใจ

ดงนน ในการประกาศใชรฐธรรมนญแตละฉบบคณะผยกรางจงไดเขยนหลกการและ

เจตนารมณในการจดทาไวทกครง ซงหลกการและเจตนารมณทคณะผยกรางเขยนไวนนชวยให คน

รนหลงไดมความรความเขาใจในเนอหาทมาของรฐธรรมนญแตละฉบบ วามมาอยางไรรวมทงสภาพ

สงคมในชวงเวลานนดวยซงในทนจะขอยกตวอยางหลกการและเจตนารมณของรฐธรรมนญฉบบแรก

คอ “พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราวพทธศกราช 2475” และรฐธรรมนญ

ฉบบท 18 คอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ดงน

1. หลกการและเจตนารมณของรฐธรรมนญฉบบแรกคอ “พระราชบญญตธรรมนญการ

ปกครองแผนดนสยามชวคราวพทธศกราช 2475” สรปสาระสาคญ คอ

1) ประกาศวาอานาจสงสดของประเทศเปนของราษฎร (มาตรา 1) ซงแสดงถงการ

เปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบ

ประชาธปไตย

2) พระมหากษตรยเปนประมขของประเทศ กจการสาคญของรฐทาในนามของ

พระมหากษตรย

3) เปนการปกครองแบบสมชชาโดยกาหนดใหคณะกรรมการราษฎรซงมจานวน 15

คน ทาหนาทบรหารราชการแผนดนดาเนนการใหเปนไปตามวตถประสงคของ

สภาผแทนราษฎร

4) เรมมรฐสภาขนเปนครงแรกโดยกาหนดใหเปนสภาเดยวคอสภาผแทนราษฎรซง

มอานาจสงสดกลาว คอ

- ตรากฎหมาย

- ควบคมดแลราชการกจการของประเทศ

- มอานาจถอดถอนหรอสามารถปลดกรรมการราษฎรและขาราชการ ทก

ระดบชนไดโดยคณะกรรมการราษฎรไมมอานาจทจะยบสภาผแทนราษฎร

135

- วนจฉยการกระทาของพระมหากษตรย

5) รฐธรรมนญฉบบนไดกาหนดอายของผมสทธออกเสยงเลอกตงและผมสทธสมคร

รบเลอกตงไว 20 ปบรบรณเทากน สวนวธการเลอกตงเปนการเลอกตงทางออม

คอใหราษฎรเลอกผแทนตาบลและผแทนตาบลกเลอกสมาชกสภาผแทนราษฎร

อกทอดหนง

6) ศาลมอานาจพจารณาพพากษาคดตามกฎหมายแตไมมหลกประกนความอสระ

ของผพพากษา

2. หลกการและเจตนารมณของรฐธรรมนญฉบบท 18 คอ รฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 สรปสาระสาคญได ดงน

1) คมครองสงเสรมขยายสทธและเสรภาพของประชาชนอยางเตมท

2) ลดการผกขาดอานาจรฐและเพมอานาจประชาชน

3) การเมองมความโปรงใสมคณธรรมและจรยธรรม

4) ทาใหองคกรตรวจสอบมความอสระเขมแขงและทางานอยางมประสทธภาพ

136

เรองท 2 โครงสรางและสาระสาคญ

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

โครงสรางและสาระสาคญของรฐธรรมนญทง 18 ฉบบ มววฒนาการมาเปนลาดบจาก

การศกษาพบวามโครงสรางและสาระสาคญทบญญตไว ดงน

1) ประมขแหงรฐ สวนนจะระบถงองคพระมหากษตรยและพระราชอานาจของพระ

องคการแตงตงผสาเรจราชการและการสบราชสนตวงศ

2) ระบอบการปกครอง สวนนจะระบรปแบบของรฐและลกษณะการปกครองไว

กลาวคอประเทศไทยเปนรฐเดยวและมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข

3) สทธเสรภาพความเสมอภาคและหนาท สวนนรฐธรรมนญระบไวโดยในสวนของสทธ

เชน สทธในการศกษา สทธในการรกษาพยาบาล เปนตน ในสวนของความเสมอภาค

เชน การไมเลอกปฏบตอนเนองมาจากเชอชาต สผว รายไดและสภาพรางกาย เปนตน

ในสวนของหนาท เชน ประชาชนมหนาทตองไปเลอกตง มหนาทตองเสยภาษและม

หนาทตองรกษาชาต ศาสนาพระมหากษตรย เปนตน

4) แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ สวนนจะระบแนวนโยบายทจะทาใหประเทศมความ

มนคง มความเจรญเตบโต มสนตสขและประชาชนมมาตรฐานการครองชพและ

มคณภาพชวตทดเชนการรกษาธรรมชาตการสรางความเขมแขงของชมชนการกระจาย

รายไดทเปนธรรมเปนตน

5) อานาจอธปไตย สวนนจะกาหนดสถาบนทใชอานาจอธปไตยไดแกฝายบรหาร

ฝายนตบญญตและฝายตลาการรวมถงความสมพนธระหวางสถาบนทงสามสถาบน

6) การตรวจสอบการใชอานาจรฐ สวนนจะระบกลไกทใชสาหรบตรวจสอบการทางาน

ของรฐเพอใหเกดความโปรงใสและความบรสทธยตธรรมเชนศาลรฐธรรมนญ

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตคณะกรรมการการเลอกตง

เปนตน

137

รฐธรรมนญแตละฉบบจะกาหนดโครงสรางและสาระสาคญแตกตางกนไปการจะตดหรอเพม

เรองใดเขาไปในรฐธรรมนญ เปนเรองของความจาเปนในขณะนน ๆ ซงผเรยนไมตองยดถอตายตว

เพราะสงเหลานเปนความเหมาะสมของสถานการณในแตละยคสมยโดยจะตองพจารณาบรบทของ

สภาพสงคมโดยรวมของทงประเทศและสถานการณของโลกประกอบดวย

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ซงเปนฉบบทมผลบงคบใชในปจจบน

แบงโครงสรางออกเปน 15 หมวด ดงน

หมวด 1 บททวไป

หมวด 2 พระมหากษตรย

หมวด 3 สทธและเสรภาพของชนชาวไทย

หมวด 4 หนาทของชนชาวไทย

หมวด 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

หมวด 6 รฐสภา

หมวด 7 การมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน

หมวด 8 การเงนการคลงและงบประมาณ

หมวด 9 คณะรฐมนตร

หมวด 10 ศาล

หมวด 11 องคกรตามรฐธรรมนญ

หมวด 12 การตรวจสอบการใชอานาจรฐ

หมวด 13 จรยธรรมของผดารงตาแหนงทางการเมอง

และเจาหนาทของรฐ

หมวด 14 การปกครองสวนทองถน

หมวด 15 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

บทเฉพาะกาล

เพอใหมความรความเขาใจเพมมากขนผเรยนสามารถศกษารายละเอยดของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 เพมเตมได

138

เรองท 3 จดเดนของรฐธรรมนญทเกยวกบ

สทธเสรภาพและหนาทของประชาชน

สทธและเสรภาพเปนรากฐานสาคญในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยการทจะรวา

การปกครองของประเทศใดมความเปนประชาธปไตยไดมากนอยเพยงใด ตองดทสทธเสรภาพของ

ประชาชนในประเทศนน ๆ เปนสาคญถาประชาชนมสทธเสรภาพมากความเปนประชาธปไตยของ

ประเทศนนกมมาก หากสทธเสรภาพของประชาชนถกจากดหรอถกลดรอนโดยผมอานาจในการ

ปกครองประชาธปไตยกจะมไมไดดวยเหตนกฎหมายรฐธรรมนญของไทยทกฉบบจงไดบญญตคมครอง

สทธเสรภาพของประชาชนไว และมการบญญตเพมและชดเจนขนเรอย ๆ จนถงรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ซงเปนรฐธรรมนญทยงคงมผลบงคบใชในปจจบนไดบญญตไว

เรองสทธและเสรภาพของประชาชนไวอยางชดเจนและเปนหมวดหมปรากฏอยในหมวดท 3 ดงน

สวนท 1 บททวไป

สวนท 2 ความเสมอภาค

สวนท 3 สทธและเสรภาพสวนบคคล

สวนท 4 สทธในกระบวนการยตธรรม

สวนท 5 สทธในทรพยสน

สวนท 6 สทธและเสรภาพในการประกอบอาชพ

สวนท 7 เสรภาพในการแสดงความคดเหนของบคคลและสอมวลชน

สวนท 8 สทธและเสรภาพในการศกษา

สวนท 9 สทธในการไดรบบรการสาธารณสขและสวสดการจากรฐ

สวนท 10 สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน

สวนท 11 เสรภาพในการชมนมและสมาคม

สวนท 12 สทธชมชน

สวนท 13 สทธพทกษรฐธรรมนญ

139

ผเรยนสามารถศกษารายละเอยดของสทธและเสรภาพไดในเอกสารรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 หมวด 3

นอกจากจะบญญตสทธและเสรภาพของประชาชนไวแลวรฐธรรมนญกยงไดบญญต หนาท

ของประชาชนไวเชนกน ดงตวอยางหนาทของประชาชนชาวไทยในหมวด 4 ของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ซงบญญตไว ดงน

1. บคคลมหนาทพทกษรกษาไวซงชาตศาสนาพระมหากษตรยและการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญน (มาตรา 70)

2. บคคลมหนาทปองกนประเทศรกษาผลประโยชนของชาตและปฏบตตามกฎหมาย

(มาตรา 71)

3. บคคลมหนาทไปใชสทธเลอกตงบคคลซงไปใชสทธหรอไมไปใชสทธโดยไมแจงเหตอน

สมควรททาใหไมอาจไปใชสทธไดยอมไดรบสทธหรอเสยสทธตามทกฎหมายบญญต

ก า ร แ จ ง เ ห ต ท ท า ใ ห ไ ม อ า จ ไ ป เ ล อ ก ต ง แ ล ะ ก า ร อ า น ว ย ค ว า ม ส ะ ด ว ก

ในการไปเลอกตงใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต (มาตรา 72)

4. บคคลมหนาทรบราชการทหารชวยเหลอในการปองกนและบรรเทาภยพบตสาธารณะ

เสยภาษอากรชวยเหลอราชการรบการศกษาอบรมพทกษปกปองและสบสาน

ศลปวฒนธรรมของชาตและภมปญญาทองถนและอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมทงนตามทกฎหมายบญญต (มาตรา 73)

5. บคคลผเปนขาราชการพนกงานลกจางของหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจ

หรอเจาหนาทอนของรฐม หนาทดาเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย เพอรกษา

ประโยชนสวนรวม อานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภ

บาลของการบรหารกจการบานเมองทดในการปฏบตหนาทและในการปฏบตการอนท

เกยวของกบประชาชนบคคล ตามวรรคหนงตองวางตนเปนกลางทางการเมอง

(มาตรา 74)

140

กจกรรมท 10

1. เมอนกศกษาไดศกษาความเปนมาของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยแลว

ใหนกศกษาลาดบววฒนาการของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยตามระยะเวลา

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. จากพระราชหตถเลขาททรงสละราชสมบตของพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

ไดทรงคาดหวงวาประเทศไทยควรจะมรปแบบการปกครองเปนอยางไรและปจจบน

ประเทศไทยมรปแบบการปกครองตามทพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

ทรงคาดหวงไวแลวหรอไมถามมในเรองใดบาง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………............................................................................. 3. ใหนกศกษาวเคราะหวถชวตของนกศกษาวามเรองใดบางในชวตของนกศกษาทมความ

เกยวของกบบทบญญตในรฐธรรรนญฉบบทใชอยปจจบนและความเกยวของนนเปนสง

ทนกศกษามความพงพอใจแลวหรอตองการใหมการเปลยนแปลง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

141

4. หากนกศกษาจะนาหลกการสาคญของระบอบประชาธปไตยมาใชในครอบครว

นกศกษาจะนาหลกการนนมาใชและมวธปฏบตอยางไรกบสมาชกในครอบครวจงจะได

ชอวาเปนครอบครวประชาธปไตยทมองเหนและสมผสไดอยางเปนรปธรรม

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………....

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………....

142

เรองท 4 หลกการสาคญของประชาธปไตยและคณธรรม

จรยธรรม คานยม ในการอยรวมกนอยาง สนต

สามคค ปรองดอง

ความหมายและความสาคญของประชาธปไตย

ประชาธปไตยเปนรปไดทงแบบการปกครอง

และวถการดาเนนชวต ซงยดหลกของความเสมอภาค

เสรภาพและศกดศรแหงความเปนมนษย การปกครอง

ระบอบประชาธปไตยถอวาทกคนมสทธเสรภาพ

เทาเทยมกนและอานาจอธปไตยตองมาจากปวงชน

ระบอบประชาธปไตย หมายถง ระบอบการปกครองทอานาจอธปไตยเปนของปวงชน

ประชาชนมสทธเสรภาพ โดยอาศยหลกการของการแบงแยกอานาจ และหลกการทวาดวยความ

ถกตองแหงกฎหมาย ผปกครองประเทศทมาจากการเลอกตงของประชาชน เปนเพยงตวแทนทไดรบ

มอบอานาจใหใชอานาจอธปไตยแทนประชาชน

หลกการสาคญของระบอบประชาธปไตยทสาคญ

1. หลกอานาจอธปไตย เปนของปวงชน ประชาชนแสดงออกซงการเปนเจาของโดยใช

อานาจทมตามกระบวนการเลอกตงอยางอสระและทวถงในการใหไดมาซงตวผปกครองและผแทนของ

ตนรวมทงประชาชนมอานาจในการคดคานและถอดถอนผปกครองและผแทนทประชาชนเหนวา มได

บรหารประเทศ ในทางทเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม เชน มพฤตกรรมรารวยผดปกต

อานาจอธปไตย หมายถง อานาจสงสดในการปกครองรฐหรอประเทศ ดงนน สงอนใดจะม

อานาจยงกวา หรอขดตออานาจอธปไตยไมได อานาจอธปไตยยอมมความแตกตางกนไปในแตละ

ระบอบการปกครอง เชน ในระบอบประชาธปไตย อานาจอธปไตยเปนของประชาชน กลาวคอ

ประชาชนคอผมอานาจสงสดในการปกครองประเทศ ในระบอบสมบรณาญาสทธราช อานาจอธปไตย

143

เปนของพระมหากษตรย คอกษตรย เปนผมอานาจสงสดในการปกครองประเทศ เปนตน อนง อานาจ

อธปไตยนนบเปนองคประกอบสาคญทสดของความเปนรฐเพราะการทจะเปนรฐไดนน นอกจาก

จะตองประกอบดวยอาณาเขต ประชากรและรฐบาลแลวยอมตองมอานาจอธปไตยดวย กลาวคอ

ประเทศนนตองเปนประเทศทสามารถมอานาจสงสด (อานาจอธปไตย) ในการปกครองตนเอง จงจะ

สามารถเรยกวา “รฐ” ได

ในระบอบประชาธปไตยอานาจอธปไตยเปนอานาจสงสดในการปกครองประเทศ แบงออกเปน

๓ สวน ดงน

1) อานาจนตบญญต เปนอานาจในการออกกฎหมายและควบคมการทางาน

ของรฐบาลเพอประโยชนของประชาชนและประเทศชาต ประชาชนชาวไทยใชอานาจนโดยการ

เลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไปทาหนาทแทนในรฐสภา

2) อานาจบรหาร เปนอานาจการบรหารราชการแผนดนและการปกครอง ซงม

คณะรฐมนตรหรอรฐบาลเปนผใชอานาจ และรบผดชอบในการบรหารราชการแผนดนใหเปนไปตาม

นโยบายทแถลงตอรฐสภา

3) อานาจตลาการ เปนอานาจในการวนจฉยตดสนคดความตามกฎหมาย โดยม

ศาลเปนผใชอานาจ

2. หลกสทธเสรภาพ ประชาชนทกคนมความสามารถในการกระทาหรองดเวนการกระทา

อยางใดอยางหนงตามทบคคลตองการ ตราบเทาทการกระทาของเขานน ไมไปละเมดลดรอนสทธ

เสรภาพของบคคลอน หรอละเมดตอความสงบเรยบรอยของสงคมและความมนคงของประเทศชาต

144

3. หลกความเสมอภาค การเปดโอกาสใหประชาชนทกคนสามารถเขาถงทรพยากรและ

คณคาตางๆ ของสงคมทมอยจากดอยางเทาเทยมกน โดยไมถกกดกนดวยสาเหตแหงความแตกตาง

ทางชนวรรณะทางสงคม ชาตพนธ วฒนธรรม ความเปนอย ฐานะทางเศรษฐกจหรอดวยสาเหตอน

4. หลกนตรฐและหลกนตธรรม เปนหลกการของรฐทมการปกครองโดยกฎหมายหรอหลก

นตธรรม การใชหลกกฎหมายเปนกฎเกณฑการอยรวมกน เพอความสงบสขของสงคม การใหความ

คมครองสทธขนพนฐานของประชาชนทงในเรองสทธเสรภาพในทรพยสน การแสดงออก การดารงชพ

ฯลฯ อยางเสมอหนากนผปกครองไมสามารถใชอานาจใดๆ ลดรอนเพกถอนสทธเสรภาพของ

ประชาชนไดและไมสามารถใชอภสทธอยเหนอกฎหมาย หรอเหนอกวาประชาชนคนอนๆ ได

5. หลกการเสยงขางมาก ควบคไปกบการเคารพในสทธของเสยงขางนอย การตดสนใจใดๆ

ทสงผลกระทบตอประชาชนหมมาก ไมวาจะเปนการเลอกตงผแทนของประชาชนเขาสระบบการเมอง

การตดสนใจของฝายนตบญญต ฝายบรหาร หรอฝายตลาการ ยอมตองถอเอาเสยงขางมากทมตอเรอง

นนๆ เปนเกณฑในการตดสนทางเลอก โดยถอวาเสยงขางมากเปนตวแทนทสะทอนความตองการ

และขอเรยกรองของประชาชนหมมาก หลกการน ตองควบคไปกบการเคารพและคมครองสทธเสยง

ขางนอยดวย ทงนกเพอเปนหลกประกนวา ฝายเสยงขางมากจะไมใชวธการ พวกมากลากไปตาม

ผลประโยชน ความเหนหรอกระแสความนยมของพวกตนอยางสดโตง แตตองดาเนนการเพอ

ประโยชนความเหนของประชาชนทงหมดเพอสรางสงคมทประชาชนเสยงขางนอย รวมทงชนกลม

นอยผดอยโอกาสตางๆ สามารถอยรวมกนไดอยางสนตสขโดยไมมการเอาเปรยบกนและสรางความ

ขดแยงในสงคม

6. หลกเหตผล เปนหลกการใชเหตผลทถกตองในการตดสนหรอยตปญหาในสงคม ในการ

อยรวมกนอยางสนตสามคคปรองดอง ผคนตองรจกยอมรบฟงความเหนตาง และรบฟงเหตผลของ

ผอน ไมดอดงในความคดเหนของตนเอง จนคนอนมองเราเปนคนม มจฉาทฐ

7. หลกประนประนอม เปนการลดความขดแยงโดยการผอนหนกผอนเบาใหกน รวมมอกน

เพอเหนแกประโยชนของสวนรวมเปนสาคญ เปนทางสายกลางซงทงสองฝายจะตองไดและเสยใน

บางอยาง ไมไดครบตามทตนปรารถนา จดเปนวธการททาใหทกฝายสามารถอยรวมกนตอไปไดอยาง

สนต วธการในการประนประนอมอาจใชเทคนคการเจรจาตอรองการไกลเกลยโดยผบงคบบญชา

หรอบคคลทสาม เปนตน

145

8. หลกการยอมรบความเหนตาง หลกการนเพอเปนการอยรวมกนดวยความสนตสามคค

ปรองดอง ไมวาเสยงขางมากหรอเสยงขางนอย ตองทาใจยอมรบความเหนตางอนเปนการหลอมรวม

หลกความเสมอภาค หลกเสรภาพและหลกประนประนอม โดยการเคารพและคมครองสทธของผอน

ดวย ทงนกเพอเปนหลกประกนวา ไมวาฝายเสยงขางมากหรอฝายเสยงขางนอยเปนจะสามารถอย

รวมกนดวยความสนตสามคค ปรองดองทกฝายตองยอมรบความเหนตาง รวมทงฝายเสยงขางมากเอง

กจะไมใชวธการ พวกมากลากไปตามผลประโยชนหรอความเหน หรอกระแสความนยมของพวกตน

อยางสดโตง ดงไดกลาวไวแลวขางตน แตตองดาเนนการเพอประโยชนของประชาชนทงหมดหรอ

ทกฝายเพอสรางสงคมทประชาชนเสยงขางนอย หรอประชาชนทมความเหนตางจากฝายตน สามารถ

อยรวมกนไดอยางสนต สามคค ปรองดอง โดยไมมการเอาเปรยบกนและสรางความขดแยงในสงคม

มากเกนไป

กลาวโดยสรป วถทางประชาธปไตยอนม

หลกการทสาคญ เชน หลกการอานาจอธปไตย

หลกสทธเสรภาพ หลกความเสมอภาค หลกนตรฐ

และหลกนตธรรม หลกการเสยงขางมาก หลกเหตผล

หลกประนประนอม หลกการยอมรบความเหนตาง

ผเรยนจะตองศกษา เพอใหมความร ความเขาใจ

และนามาประยกตใชในชวตประจาวนเพอการอย

รวมกนอยางสนต

คณธรรม จรยธรรม และคานยมในการเสรมสรางสนต สามคค ปรองดองในสงคมไทย

ความหมาย การเสรมสรางความปรองดองในสงคมไทย

การเสรมสรางความปรองดองในสงคมไทย หมายถง “การเพมพนใหดขนหรอมนคงยงขนดวย

ความพรอมเพรยงกน หรอ การเพมพนใหดขนดวยการออมชอม ประนประนอม ยอมกนไมแกงแยง

กน ตกลงดวยความไกลเกลย และตกลงกนดวยความมไมตรจต ของประชาชนคนไทย”

คนไทยสวนใหญ ลวนมความรกใครและสามคคกนอยแลวในทกถนดวยความมจารตวฒนธรรม

ประเพณกบความมศลธรรม ในสายเลอดและในจตใจ สบทอดตอกนมา การขดแยงทางความคดใน

146

กลมคนยอมเกดมไดบางเปนเรองธรรมดา แตถาหากการขดแยงทางความคด ไดรบการไกลเกลย

ไดรบความร ไดรบขาวสารหรอไดรบอธบายจนเกดความร ความเขาใจทถกตองการขดแยงทาง

ความคดเหลานนกจะหมดไปได ไมกอใหเกดความแตกแยกสามคค ไมกอใหเกดความรนแรงใดใด

ทงทางวาจาและทางกาย เพราะคนไทย เปนชนชาตทรกสงบ รกพวกพองและรกแผนดนถนเกด

ดงนนประชาชนควรมความรความเขาใจ ในระบอบการปกครอง รวมถงระบบระเบยบวธการ

ทางานหรอกลวธของพรรคการเมอง และควรไดรบความร มความเขาใจ เกยวกบกลวธในการทจรต

คอรรปชน ประพฤตมชอบ การรบเงนสมนาคณ หรอกฎหมายทเกยวของกบพรรคการเมองและ

นกการเมองทกรปแบบ รวมถงความร เกยวกบกฎหมายทสาคญในชวตประจาวนและอนๆ เพอให

ประชาชนเกดการเคารพในกฎหมาย ประพฤตปฏบตตามกฎเกณฑกตกาหรอตามกฎหมาย ประชาชน

ทกหมเหลา ทกสาขาอาชพ ควรไดรบการพฒนาทางดานจตใจใหมคณธรรมทางศาสนา ใหเกดม

ความร มความเขาใจในหลกการหรอหลกคาสอนทางศาสนา อนจะเปนบรรทดฐานหรอเปนแนวทางใน

การประพฤตปฏบตตามหนาท แหงความเปนประชาชนชาวไทย เพอใหเกดความมระเบยบ มวนย

ทงความคด ทงจตใจ ในทกดาน อนจกทาใหการขดแยงทางความคดในทกชมชน ทกสงคม

ทกหนวยงาน ทกกลมบคคล ลดนอยลงหรอไมมการขดแยงทางความคดทรนแรงเกดขน นนยอมแสดงให

เหนวา คนไทย ไดเสรมสรางความสามคค คอ ไดเพมพนใหดขนหรอมนคงยงขน ดวยความพรอมเพยง

กน ออมชอม ประนประนอม ยอมกน ไมแกงแยงกน ตามจารตวฒนธรรมประเพณ ตามหลกกฎหมาย

ตามหลกศลธรรมในศาสนา ซง “การเสรมสรางความสามคคของคนไทย” จะสาเรจได กดวยคนไทย

รวมมอรวมใจกน ประพฤตปฏบต เพอประเทศไทย และเพอคนไทย

147

หลกการเสรมสรางความปรองดองในสงคมไทย

การเสรมสรางความปรองดอง จงเปนกระบวนการทชวยปองกนหรอลดปญหาความขดแยง

สรางสนต ใหคนในสงคมอยรวมกนอยางสามคค บนพนฐานของหลกการทางประชาธปไตย และ

คณธรรมในการอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

คณธรรมพนฐานในการอยรวมกนอยางสนต สามคค ปรองดองตามหลกการทางประชาธปไตย

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) (2551 : 51, 57) ไดใหความหมายของคาวา “คณธรรม”

ไวอยางชดเจนวา หมายถง ธรรมทเปนคณ ความดงาม สภาพทเกอกลกน สวนคาวา “จรยธรรม”

หมายถง หลกความประพฤต หลกในการดาเนนชวต หรอความประพฤตอนประเสรฐ หรอการดาเนน

ชวตอนประเสรฐ

คณธรรม จรยธรรม เปนเรองของระบบคดทยอมรบความเปนจรงของชวต การสรางคณธรรม

จรยธรรม ใหเกดขนได ตองอาศยการปลกฝงระบบคดดงกลาวใหเขาไปอยในทกชวงชวตของมนษย

และตองไมเปนหนาทของหนวยงานใดหนวยงานหนงอยางสถาบนการศกษา หากแตควรเปนทกภาค

สวนของสงคมตองเขามามสวนรวมในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ใหเกดมขนใหได

148

จะเหนไดวาเรองของ คณธรรม จรยธรรม เปนการพฒนาความเปนมนษยทสมบรณ ไมเพยง

เฉพาะเพอการอยรวมกนอยางสนตสามคคปรองดอง เทานน ยงเปนพนฐานของการอยรวมกนอยาง

สงบสข ไมแตกแยก การอยรวมกนในฐานะสมาชกในสงคมเดยวกนจะนามาซงการอยรวมกนอยาง

สนตสขได

คณธรรมทนาไปสการอยรวมกนอยางสนต สามคค ปรองดอง ตามหลกการทาง

ประชาธปไตย (ดร.สาโรช บวศร) มดงน

1. คารวธรรม คอ การเคารพซงกนและกน

2. สามคคธรรม คอ การรวมมอชวยเหลอซงกนและกน

3. ปญญาธรรม คอ การใชสตปญญาในการดาเนนชวต

1. คารวธรรม คอ การเคารพซงกนและกน มพฤตกรรมทแสดงออก ดงน

1.1 เคารพในสถาบนพระมหากษตรย ไดแก การแสดงความเคารพเทดทนสถาบน

พระมหากษตรยในทกโอกาส การรวมกจกรรมตางๆทจดเพอแสดงความจงรกภกดตอสถาบน

พระมหากษตรย ในโอกาสวนสาคญตาง ๆ การไปรบเสดจเมอพระมหากษตรย หรอพระบรมวงศาน

วงศเสดจไปในถนทอย หรอบรเวณใกลเคยง การปฏบตตอสญลกษณทแสดงถงสถาบน

พระมหากษตรย เชน ธงชาต พระบรมฉายาลกษณ เพลงสรรเสรญพระบารม ฯลฯ ดวยความเคารพ

เมอไดยน หรอเหนบคคลใดแสดงกรยาวาจา หรอมการกระทาอนไมสมควรตอสถาบนพระมหากษตรย

ตองกลาวตกเตอนและหามไมใหปฏบตเชนนนอก

1.2 เคารพบคคลทเกยวของ โดยเฉพาะบดามารดาซงเปนผใหกาเนด เคารพญาต

ผใหญ เชน ป ยา ตา ยาย และผสงอาย เคารพครอาจารย และเพอน ๆ ทงทางกายและทางวาจา

1.2.1 ทางกาย ไดแก การทกทาย การใหเกยรตผอน การแสดงความเคารพแก

บคคลซงอาวโสกวา การใหการตอนรบแกบคคล การแสดงความเออเฟอซงกนและกน เปนตน

1.2.2 ทางวาจา ไดแก การพดใหเหมาะสมกบกาลเทศะ การใชคาพด

เหมาะสมตามฐานะของบคคล การพดจาสภาพ ไมกาวราว สอเสยด การไมพดในสงทจะทาใหผอน

เกดความเดอดรอน ไมนาความลบของบคคลอนไปเปดเผย ไมพดนนทาหรอโกหกหลอกลวง เปนตน

149

1.3 เคารพสทธของผอน ไดแก การไมลวงละเมดสทธของผอน ทงทางกายหรอวาจา

การรจกเคารพในสทธของคนทมากอนหลง การเคารพในความเปนเจาของ สงของเครองใช การรจกขอ

อนญาต เมอลวงลาเขาไปในทอยอาศยของบคคลอน การไมทารายผอนโดยเจตนา การไมทาใหผอน

เสอมเสยชอเสยง เปนตน

1.4 เคารพในความคดเหนของผอน ไดแก การยอมรบฟงความคดเหนของผอน เมอ

มผพดเสนอความคดเหน ควรฟงดวยความตงใจและใครครวญดวยวจารญาณ หากเหนวาเปนการ

เสนอแนวความคดทด มประโยชนมากกวาความคดเหนของตนเองกควรยอมรบและปฏบตตามไมควร

ยดถอความคดเหนของตนวาถกเสมอไป

1.5 เคารพในกฎระเบยบของสงคม ไดแก การยดมนในกฎระเบยบของสงคม เชน

วฒนธรรม ประเพณ กฎเกณฑของสงคม และกฎหมายของประเทศ

1.6 มเสรภาพและใชเสรภาพในขอบเขตของกฎหมายและขนบธรรมเนยมประเพณ

2. สามคคธรรม คอ การรวมมอชวยเหลอซงกนและกน มความเออเฟอเผอแผตอกน เพอให

เกดประโยชนตอสวนรวม มพฤตกรรมทแสดงออกดงน

2.1 การรจกประสานประโยชน คานงถงประโยชนของชาตเปนทตง ไดแก ทางาน

รวมกอยางสนตวธรจกประนประนอม เสยสละความสขสวนตน หรอหมคณะ

2.2 รวมมอกนในการทางาน หรอทากจกรรมอยางหนงอยางใดรวมกน จะมการ

วางแผนและทางานรวมกนดาเนนงานตามขนตอนชวยเหลอกนอยางตงใจ จรงจง ไมหลกเลยงหรอเอา

เปรยบผอน

2.3 รบผดชอบตอหนาท ทไดรบมอบหมายจากสวนรวมและหนาทตอสงคม

2.4 ความเปนนาหนงใจเดยวกนของคนในกลม ในหนวยงานและสงคม

3. ปญญาธรรม คอ การใชสตปญญาในการดาเนนชวต มพฤตกรรมทแสดงออก ดงน

3.1 การไมถอตนเปนใหญ ไดแก การรจกรบฟงความคดเหนของผอน การรจกเปน

ผนาและผตามทด

3.2 เนนการใชปญญา ใชเหตผลและความถกตอง ในการตดสนปญหาทงปวง ไมใช

เสยงขางมาก ในการตดสนปญหาเสมอไป เพราะเสยงขางมากบอกเฉพาะความตองการ ความคดเหน

ความพงพอใจ แตไมอาจบอกความจรงความถกตองได

3.3 มความกลาหาญทางจรยธรรม กลาทจะยนหยดในสงทถกตอง

150

3.4 แสวงหาความร ขาวสารขอมลอยางมวจารญาณ เพอเปนขอมลในการตดสนใจ

การปฏบตตามคณธรรมขางตน เมอไดประพฤตปฏบต ความสามคคยอมจะเกดขน เมอเกด

ความสามคคขนแลว การงานทกอยางแมจะยากสกเพยงใด กกลายเปนงาย ชวตมแตความราบรน

แมจะเกดอปสรรคกสามารถขจดใหหมดสนได ดงคากลาวทวา “สามคคคอพลง” เพยงแตทกคน

ดารงชวตบนพนฐานแหงคณธรรม ใหทกคนมความรก และชวยเหลอซงกนและกน มความสามคคและ

เสยสละเพอสวนรวม การใชหลกธรรมในการสงเสรมความสามคคเปนแนวทางในระยะยาว และเปน

การปองกนความแตกสามคค ขณะทการสรางความสามคคในระยะสนเปนการทากจกรรมตางๆ

รวมกน โดยอาจเรมจากกจกรรมบนเทงทสามารถดงกลมคนใหเขารวมไดงาย เชน การเขาคายตางๆ

การทากจกรรมพฒนาสงคมและชมชนรวมกน การทากจกรรมพฒนาคณภาพชวตทหลากหลาย

จากนนคอยขยายสกจกรรมทมความยากขน และการสรางวฒนธรรมประเพณในการทากจกรรม

รวมกนเปนประจาจะชวยสรางวฒนธรรมการทางานกลม และการสมพนธกบสงคม ซงชวยใหเกด

ความรกความสามคคไดมากยงขน

คานยมพนฐานในการอยรวมกนอยางสมานฉนท 12 ประการ

ขอ 1. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย

ขอ 2. ซอสตย เสยสละ อดทน

ขอ 3. กตญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย

ขอ 4. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทงทางตรงและทางออม

ขอ 5. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม

ขอ 6. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน

ขอ 7. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง

ขอ 8. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกเคารพผใหญ

ขอ 9. มสตรตว รคด รทา รปฏบต ตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ขอ 10. รจกดารงตนอยโดยใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชดารสของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจาเปน มไวพอกนพอใชถาเหลอกแจกจาย

จาหนาย และขยายกจการเมอมความพรอมโดยมภมคมกนทด

ขอ 11. มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออานาจฝายตาหรอกเลส มความ

ละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา

151

ขอ 12. คานงถงผลประโยชนของสวนรวมและตอชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

คานยมพนฐานดงกลาวขางตนมความสาคญอยางยงทคนไทยจะตองนามาประพฤตปฏบต

ในชวตประจาวนอยเสมอ และเพอใหเกดความเขาใจยงขนจะขอกลาวในรายละเอยดเพมเตม ดงน

1. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย เปนคณลกษณะทแสดงถงรกความเปนชาต

ไทย เปนพลเมองดของชาต มความสามคค เหนคณคา ภมใจ เชดชความเปนไทย ปฏบตตนตามหลก

ศาสนาทตนนบถอ และแสดงความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย

2. ซอสตย เสยสละ อดทน เปนคณลกษณะทแสดงถงการยดมนในความถกตอง ประพฤต

ตรงตามความเปนจรงตอตนเองและผอน ละความเหนแกตว รจกแบงปนชวยเหลอสงคมและบคคลท

ควรใหรจกควบคมตนเองเมอประสบกบความยากลาบากและสงทกอใหเกดความเสยหาย

3. กตญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการรจก

บญคณ ปฏบตตามคาสงสอน แสดงความรก ความเคารพ ความเอาใจใส รกษาชอเสยง และตอบแทน

บญคณของพอแม ผปกครอง และครบาอาจารย

4. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทงทางตรงและทางออม เปนคณลกษณะทแสดงออก

ถงความตงใจ เพยรพยายามในการศกษาเลาเรยน แสวงหาความร ทงทางตรงและทางออม

5. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม เปนการปฏบตสบทอดอนรกษวฒนธรรม และ

ประเพณไทยอนดงามดวยความภาคภมใจเหนคณคาความสาคญ

6. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน เปนความประพฤตทควร

ละเวน และความประพฤตทควรปฏบตตาม

7. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง

คอ มความร ความเขาใจ ประพฤตปฏบตตนตามสทธและหนาทของตนเอง เคารพสทธและหนาท

ของผอน ใชเสรภาพดวยความรบผดชอบภายใตขอบเขตของกฎหมาย ตามระบอบประชาธปไตย อนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข

8. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกการเคารพผใหญ เปนคณลกษณะท

แสดงออกถงการปฏบตตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ และกฎหมาย มความเคารพและ

นอบนอมตอผใหญ

152

9. มสตรตว รคด รทา รปฏบต ตามพระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนการ

ประพฤตปฏบตตนอยางมสตรตว รคด รทา อยางรอบคอบถกตอง เหมาะสม และนอมนาพระราช

ดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ฯ มาปฏบตในชวตประจาวน

10. รจกดารงตนอยโดยใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชดารสของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจาเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอก

แจกจาย จาหนาย และขยายกจการเมอมความพรอม สามารถดาเนนชวตอยางพอประมาณ

มเหตผลมภมคมกนในตวทด มความร มคณธรรม และปรบตวเพออยในสงคมไดอยางมความสข

11. มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออานาจฝายตาหรอกเลส มความ

ละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา เปนการปฏบตตนใหมรางกายสมบรณ แขงแรง

ปราศจากโรคภยและมจตใจทเขมแขง ไมกระทาความชวใดๆ ยดมนในการทาความดตามหลกของ

ศาสนา

12. คานงถงผลประโยชนของสวนรวมและตอชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

ใหความรวมมอ ในกจกรรมทเปนประโยชนตอสวนรวม และประเทศชาต เสยสละประโยชนสวนตน

เพอรกษาประโยชนของสวนรวม

153

การจดกจกรรมการเรยนร

วชาหนาทพลเมอง ระดบมธยมศกษาตอนตน

เรอง สทธมนษยชนในการมสวนรวมคมครองตนเองและผอน

กรณตวอยางเรอง “รกแทหรอรงแกกน”

ตวชวดท 6 และ 7 ตระหนกถงสทธหนาทการมสวนรวมในการคมครองปองกนตนเองและผอน

ตามหลกสทธมนษยชน

วตถประสงค

1. เขาใจถงหลกสทธมนษยชนทจะเกดประโยชนตอตนเองและผอน

2. เพอใหมสวนรวมในการคมครองปองกนตนเองและผอนตามหลกสทธมนษยชน

3. เพอใหตระหนกถงสทธ และหนาทของประชาชนในเรอง สทธมนษยชนสามารถ

นามาใชเพอหาทางเลอกแกปญหาขอขดแยงและคมครองปองกนตนเองและผอน

ในชมชน

เนอหาสาระ

1. ชวงเวลาทผานมามความขดแยงในเรอง การละเมดสทธมนษยชนเกดขนหลายตอ

หลายกรณ ความขดแยงน เปนกรณระหวางหนวยงานภาครฐกบชมชนบาง ระหวางหนวยงาน

ภาคเอกชนกบภาคเอกชนบาง ระหวางหนวยงานเอกชนกบชมชนบาง หรอแมกระทงระหวางชมชน

หรอภาคเอกชนดวยกนเองบาง

2. เนอหาความขดแยงในเรองการละเมดสทธมนษยชนดงกลาว สวนใหญเนนเรอง

การออกกฎหมาย และการบงคบใชกฎหมายของหนวยงานภาครฐทไมสอดคลองหรอไมเปนไปตาม

ขอเทจจรงทเกดขนในชมชน หรอขดตอธรรมเนยมประเพณความเชอถอของประชาชนสวนใหญทอย

มานานแลว หรอกอใหเกดความไมปลอดภยตอชวตและอาชพการทามาหากน กอใหเกดการทาลาย

ทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม ความขดแยงทเกดจากความเหนตางของภาคสวนทเกยวของ

ความขดแยงทเนองมาจากการขาดความร ความเขาใจ ขาดขอมลทหลากหลายและพอเพยง รวมทง

154

การขดผลประโยชนของภาคสวนทเกยวของ ความขดแยงทเกดจากการตความกฎหมายทไมตรงกน

หรอความขดแยงทเกดจากความไมพรอม และไมปฏบตตามขนตอนการดาเนนการของภาคสวน

ทเกยวของ ฯลฯ

3. มตวอยางทเปนความขดแยงอนเนองมาจากการละเมดสทธมนษยชนทปรากฏใน

สงคม เชน ภาครฐออกกฎหมายการสรางเขอนเพอประโยชนทางการพลงงานไฟฟาและการเกษตร

และการปองกนนาทวมทตองทาลายปาไม ตนนาลาธารทเปนตนเหตของความแหงแลง ทาอนตราย

ตอสตวปาหายาก พชสมนไพร และการทามาหากนของชาวบานในพนททอยกนมานานแลว หรอการ

ทหนวยงานภาครฐออกกฎหมายเวนคนทดนในพนททจะสรางทางดวนไปกระทบตอประเพณศาสนา

ทอยอาศยของชมชน หรอการทหนวยงานภาครฐออกกฎหมายเพอความมนคง ประกาศกฎอยการศก

ภาวะฉกเฉนทเปนการละเมดสทธมนษยชน เชน หามออกจากเคหะสถานหลงสามทม หามชมนมเกน

5 คน เขาควบคมตว จบกม กกขง ประชาชนโดยไมตองใชหมายสง ฯลฯ เปนตน

4. เมอเกดกรณขดแยงระหวางหนวยงานภาครฐกบชมชนในเรอง สทธมนษยชนมกจะ

มขอกลาวหา 2 แนวทาง คอ

1) หนวยงานภาครฐ ละเมดสทธมนษยชนและรงแกประชาชนและชมชน โดยม

เรองการทจรตคอรปชน เพอประโยชนตน ประโยชนพรรคพวก เขามาเกยวของ

2) ประชาชนและชมชนมผลประโยชนสวนตน โดยไมคานงถงประโยชนของ

สวนรวม หรอถกภาคเอกชน หรอ NGO ยยงสงเสรมเพอประโยชนของกลมดงกลาว รวมทงถกชกจง

ใหเลอกขางทางการเมอง

5. ประเดนการอภปรายถกแถลง

1) ทานเหนดวยกบขอกลาวหาดงกลาวหรอไม เพราะอะไร

2) ถาทานอยในเหตการณเปนคกรณดวย ทานจะมแนวทางในการแกปญหา

เหลานนอยางไรบาง จงจะใหมการดาเนนการไดโดยไมเปนการละเมดสทธมนษยชน

3) ทานเหนดวยหรอไมกบคากลาวทวา “สทธมนษยชนตองควบคไปกบหนาทของ

พลเมองดวย” เพราะเหตใด

155

วธการดาเนนงาน

ขนนา ครนาเขาสบทเรยนดวยการนาสนทนาถงเนอหาสาระเรองสทธมนษยชน ความคด

ความเหนโดยทวไปของเรอง สทธมนษยชนตามความคดของผเรยนรวมทงเหตการณตาง ๆ ทเกดขน

อนเนองมาจากปญหาทกลาวหาวา ละเมดสทธมนษยชน อาจมสอประกอบการเสวนา หรอใหผเรยน

ชวยกนเสนอขาวทเกดขนในชมชน

ครแนะนาแหลงขอมล แหลงความรเกยวกบเรอง สทธมนษยชนทผเรยนจะใชแสวงหา

ขอมลเพมเตม

ขนดาเนนการ

ครแจกกรณตวอยาง “รกแทหรอรงแกกน” ใหกลมผเรยนศกษาและรวมกนอภปราย

ถกแถลงตามประเดนทกาหนดให โดยครอาจใหขอมลเพมเตมหรอเสนอประเดนสบเนอง หรอมขอ

คาถามเพอกระตนการอภปรายตามความจาเปน

ขนสรป

ครและผเรยนรวมกนจดทาขอสรปจากการอภปรายถกแถลงของกลมผเรยน

กจกรรมเพอการเรยนรตอเนอง

ครเสนอกจกรรมตอเนองตามความเหนของกลม เชน การศกษาขอมลเพมเตมจาก

แหลงความรตาง ๆ การสนทนาหรอสมภาษณบคคลเพอแสวงหาความคด ขอคดเหน ขอเสนอแนะ

เพมเตม การสอบถามความคดเหน ฯลฯ เปนตน แลวใหผเรยนรวบรวมนาเสนอในรปแฟมความร เพอ

การแลกเปลยนเรยนร

สอ/แหลงคนควา/ใบความร

1. สอเอกสาร สอบคคล สออเลกทรอนกส

2. แหลงคนควา หองสมด หนวยงานภาครฐ เอกชน สถานศกษา

3. ใบความร ขอมลเรอง สทธมนษยชนทเลอกนามาจากเอกสารหรอเอกสารท

สาเนามาจากหนงสอพมพ

156

ระยะเวลา

1. การนาเสนอขอ การอภปรายถกแถลง การสรป การเตรยมเพอทากจกรรมสบเนอง

รวมทงการสรป 1 ชวโมง

2. กจกรรมตอเนองใชเวลาตามความเหมาะสมโดยเนนการศกษาดวยตนเอง

นอกเวลา

การวดประเมนผล

1. โดยการสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมของผเรยน การรวมเสนอความคดเหน

การคดหาเหตผล การถกแถลง กระตอรอรน ความตงใจ ความสนใจ

2. ตรวจสอบผลการรวบรวมขอมล ความสมบรณของแฟมการเรยนร (portfolio)

3. สงเกตความใสใจ จรงจง ของการทางานกลมของผเรยน

157

กจกรรม

1. ผเรยนสามารถปฏบตตนตามหลกการสาคญของประชาธปไตยไดอยางไรบาง จงยกตวอยาง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. หลกการสาคญของประชาธปไตยมความสาคญตอการอยรวมกนอยางสนตอยางไรบาง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ถามความขดแยงกนในสงคม ควรนาหลกคณธรรมใดมาใชแกปญหา จงอธบาย

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. ความสามคค ปรองดอง มผลดตอสงคมและประเทศชาตอยางไรบาง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

158

บทท 4

พฒนาการทางการเมอง

และการอยรวมกนในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สาระสาคญ

การอยรวมกนในสงคมทมความแตกตางทงความคด อาชพ สถานะทางสงคมและ

สภาพแวดลอม การศกษาเรยนร การพฒนาการทางการเมองและการมสวนรวมทางการเมองการ

ปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขเปนสวนหนงทจะทาใหสงคม

อยไดอยางสงบสขตามวถประชาธปไตย

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. อธบายสาเหตและความเปนมาของการปฏรปการเมองหลงการเปลยนแปลงการ

ปกครองพ.ศ. 2475 ได

2. อธบายการมสวนร วมทางการเมองและการอยร วมกนอยางสนต ในระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขได

ขอบขายเนอหา เรองท 1 พฒนาการทางการปฏรปทางการเมองเพอการปกครองในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

เรองท 2 การมสวนรวมทางการเมองและการอยรวมกนอยางสนตในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สอประกอบการเรยนร 1. ซดเหตการณสาคญการเปลยนแปลงทางการเมอง

2. คอมพวเตอรอนเทอรเนต

3. บทความทางหนงสอพมพ

159

160

เรองท 1 พฒนาการทางการปฏรปการเมอง

เพอการปกครองในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

1.1 พฒนาการทางความคดและเหตการณสาคญ กอนการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475

ความคดและความเคลอนไหวเพอใหมการปกครองในระบอบประชาธปไตยในประเทศไทย

ไดรบอทธพลทางความคดมาจากการตดตอกบกลมประเทศทางตะวนตกโดยในกลมประเทศทางยโรป

และสหรฐอเมรกาไดมการปฏรปการปกครองเปนระบอบประชาธปไตยในป พ.ศ. 2319 (ค.ศ. 1776)

และเกดการปฏวตฝรงเศสในป พ.ศ. 2332 (ค.ศ. 1789)

ประเทศไทยเรมตดตอทางการคากบประเทศองกฤษเมอ พ.ศ. 2367 ในรชสมย

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว หลงจากนนกมกลมมชชนนารจากสหรฐอเมรกาเขามาเผยแพร

ครสตศาสนาคนไทยจงเรมศกษาภาษาองกฤษศกษาวทยาการต างๆโดยเฉพาะพระภกษ

เจาฟามงกฎกลมพระบรมวงศานวงศและกลมขาราชการกศกษาวชาการตางๆดวยดงนนสงคมไทยบาง

กลมจงไดมคานยมโลกทศนตามวทยาการตะวนตกในหลาย ๆ ดานรวมทงแนวความคดในเรองการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตยทคอย ๆ กอตวขน

ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวเมอพระองคเสดจขนครองราชยในป

พ.ศ. 2394 จากการทพระองคไดรบการศกษาตามแนวทางของตะวนตกดวยทาใหพระองค

ทรงตระหนกวาถงเวลาทประเทศไทยจะตองยอมเปดสนตภาพกบประเทศตะวนตกในลกษณะใหม

และปรบปรงบานเมองใหกาวหนาเยยงอารยประเทศ ทงนเพราะเพอนบานกาลงถกคกคามดวยลทธ

จกรวรรดนยมจงทรงเปลยนนโยบายตางประเทศของไทยมาเปนการยอมทาสนธสญญาตามเงอนไข

ของประเทศตะวนตกและพยายามรกษาไมตรนนไวเพอความอยรอดของประเทศ

161

ตอมาในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดสงพระราชโอรสไปศกษาใน

ตางประเทศจานวนมากท งประเทศองกฤษ รส เซย เยอรมน ฝร งเศสและเดนมารกและ

ในปทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวขนครองราชยตรงกบ ร.ศ. 103 (พ.ศ. 2427)

มเจานายและขาราชการจานวนหนงทรบราชการ ณ สถานทตไทย ณ กรงลอนดอนและกรง

ปารสไดรวมกนลงชอในเอกสารกราบบงคมทลความเหนจดการเปลยนแปลงการปกครองราชการ

แผนดนร.ศ. 103 ทลเกลาฯถวายณวนพฤหสบดแรม 8 คาเดอน 2 ปวอก ฉอศอศกราช 124 ตรงกบ

วนท 9 เดอนมกราคมพ.ศ. 2427

กราบบงคมทลมสาระสาคญของคากราบบงคมทล 3 ขอคอ

1. ภยอนตรายจะมาถงบานเมองเนองจากการปกครองในขณะนนคอภยอนตรายทจะม

มาจากประเทศทมอานาจมากกวาประเทศไทยถามหาอานาจในยโรปประสงคจะได

เมองใดเปนอาณานคมกจะตองอางเหตผลวาเปนภารกจของชาวผวขาวทมมนษยชาต

ตองการใหมนษยมความสขความเจรญไดรบความยตธรรมเสมอกนประเทศทมการ

ปกครองแบบเกานอกจากจะกดขวางความเจรญของประเทศในเอเชยแลวยงกดขวาง

ความเจรญของประเทศทเจรญรงเรองแลวดวยสรปวารฐบาลทมการปกครองแบบเกา

จดการบานเมองไมเรยบรอยเกดอนตรายทาใหอนตรายนนมาถงชาวยโรปนบวาเปน

ชองทางทชาวยโรปจะเขาจดการใหหมดอนตรายและอกประการหนงถาปดประเทศ

ไมใหคาขายกจะเขามาเปดประเทศคาขายใหเกดประโยชนทงหมดเปนเหตผลท

ประเทศในยโรปจะยดเอาเปนอาณานคม

2. การทจะรกษาบานเมองใหพนอนตรายตองอาศยการเปลยนแปลงการบารงรกษา

บานเมองแนวเดยวกบทญปนไดทาตามแนวการปกครองของประเทศยโรปและการ

ปองกนอนตรายทจะบงเกดขนอยหลายทางแตคดวาใชไมไดคอ

1) การใชความออนหวานเพอใหมหาอานาจสงสารประเทศญปนไดใชความ

ออนหวานมานานแลวจนเหนวาไมไดประโยชนจงไดจดการเปลยนการบรหาร

ประเทศใหยโรปนบถอจงเหนวาการใชความออนหวานนนใชไมได

2) การตอสดวยกาลงทหารซงกเปนความคดทถกตองกาลงทหารของไทยมไม

เพยงพอทงยงตองอาศยซออาวธจากตางประเทศหากไดรบกนจรงๆกบประเทศ

162

ในยโรปประเทศในยโรปทเปนมตรประเทศของคสงครามกบประเทศไทยกจะไม

ขายอาวธใหประเทศไทยเปนแน

3) การอาศยประโยชนทประเทศไทยมเขตแดนตดตอกบประเทศทเปนอาณานคม

ของประเทศองกฤษและประเทศฝรงเศสอาจทาใหประเทศไทยเปนรฐกนชน

(Buffer State) และกคงใหมอาณาเขตแดนเพยงเปนกาแพงกนระหวางอาณา

นคมประเทศไทยกจะเดอดรอนเพราะเหตน

4) การจดการบานเมองเพยงเฉพาะเรองไมไดจดใหเรยบรอยตงแตฐานรากไมใชการ

แกปญหา

5) สญญาทางพระราชไมตรททาไวกบตางประเทศไมมหลกประกนวาจะคมครอง

ประเทศไทยไดตวอยางทสหรฐอเมรกาสญญาจะชวยประเทศจนครนมปญหาเขา

จรงสหรฐอเมรกากมไดชวยและถาประเทศไทยไมทาสญญาใหผลประโยชนแก

ตางประเทศประเทศนนๆกจะเขามากดขใหประเทศไทยทาสญญาอยนนเอง

6) การคาขายและผลประโยชนของชาวยโรปทมอยในประเทศไทยไมอาจชวย

คมครองประเทศไทยไดถาจะมชาตทหวงผลประโยชนมากขนมาเบยดเบยน

7) คากลาวทวาประเทศไทยรกษาเอกราชมาไดกคงจะรกษาไดอยางเดมคากลาว

อยางนนใชไมไดในสถานการณปจจบนซงเปนเวลาทประเทศในยโรปกาลง

แสวงหาเมองขนและประเทศทไมมความเจรญกตกเปนอาณานคมไปหมดแลวถา

ประเทศไทยไมแกไขกอาจจะเปนไปเหมอนกบประเทศทกลาวมา

8) กฎหมายระหวางประเทศจะคมครองประเทศทเจรญและมขนบธรรมเนยม

คลายคลงกบประเทศญปนไดแกไขกฎหมายใหคลายกบยโรปกจะไดรบความ

คมครองประเทศไทยกตองปรบปรงการจดบานเมองใหเปนทยอมรบเชนเดยวกบ

ประเทศญปนมฉะนนกฎหมายระหวางประเทศกไมชวยประเทศไทยใหพน

อนตราย

3. การทจะจดการตามขอ 2 ใหสาเรจตองลงมอจดใหเปนจรงทกประการ

163

และในหนงสอกราบบงคมของคณะผกอการ ร.ศ.103 ไดเสนอความเหนทเรยกวาการ

จดการบานเมองตามแบบยโรปรวม 7 ขอคอ

1. ใหเปลยนการปกครองจากแอบโสรทโมนาก (Absolute Monarchy) ใหเปนการ

ปกครองทเรยกวาคอนสตตวชนแนลโมนาก (Constitutional Monarchy)

ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปนประธานของบานเมองมขาราชการรบสนอง

พระบรมราชโองการเหมอนสมเดจพระเจาแผนดนทกพระองคในยโรปทมตองทรง

ราชการเองทวไปทกอยาง

2. การทานบารงแผนดนตองมพวกคาบเนต (Carbinet) รบผดชอบและตองมพระราช

ประเพณจดสบสนตวงศใหเปนทรทวกนเมอถงคราวเปลยนแผนดนจะไดไมยงยากและ

ปองกนไมใหผใดแสวงหาอานาจเพอตวเองดวย

3. ตองหาทางปองกนคอรปชนใหขาราชการมเงนเดอนพอใชตามฐานานรป

4. ตองใหประชาชนมความสขเสมอกนมกฎหมายใหความยตธรรมแกประชาชนทวไป

5. ใหเปลยนแปลงแกไขขนบธรรมเนยมและกฎหมายทใชไมไดทกดขวางความเจรญของ

บานเมอง

6. ใหมเสรภาพในทางความคดเหนและใหแสดงออกไดในทประชมหรอในหนงสอพมพ

การพดไมจรงจะตองมโทษตามกฎหมาย

7. ขาราชการทกระดบชนตองเลอกเอาคนทมความรมความประพฤตดอาย 20 ปขนไป

ผทเคยทาชวถอดยศศกดหรอเคยประพฤตผดกฎหมายไมควรรบเขาราชการอกและถา

ไดขาราชการทรขนบธรรมเนยมยโรปไดยงด

ดงนนจะเหนไดวาการพฒนาการปกครองของประเทศจงเรมขนมาตงแตสมยรชกาลท 5

จนมาถงป พ.ศ. 2455 ไดมความพยายามเปลยนแปลงการปกครองทเรยกวา“กบฏ ร.ศ. 130”

ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวมพวกนายทหารบกทหารเรอและพลเรอนรวม

ประมาณ 100 คนเรยกตวเองวาคณะ ร.ศ. 130 ไดวางแผนการปฏวตการปกครองหวงให

พระมหากษตรยพระราชทานรฐธรรมนญใหแกปวงชนชาวไทยคณะ ร.ศ. 130 ไดกาหนดวนปฏวตเปน

วนท 1 เมษายน พ.ศ. 2455 อนเปนวนขนปใหมของไทยสมยนนแตคณะกอการคณะนไดถกจบกม

เสยกอนเมอวนท 27 กมภาพนธ พ.ศ. 2454

164

1.2 การเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เหตการณทเกดขนจงเปนววฒนาการทางความคดของคนไทยในเรองระบอบประชาธปไตยท

คอยๆกอตวและมพฒนาการขนมาตามลาดบและนบจากกบฏ ร.ศ. 130 เมอป พ.ศ. 2445 เวลาผาน

ไปอก 20 ปจนถงป พ.ศ. 2475 (วนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475) จงไดเกดเหตการณเปลยนแปลงการ

ปกครองครงสาคญของประเทศไทยขนโดยคณะบคคลทเรยกวา“คณะราษฎร”ประกอบดวยทหารและ

พลเรอนไดยดอานาจการปกครองจากพระมหากษตรยคอพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

รชกาลท เจดและเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยเปนระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขอยภายใตกฎหมายรฐธรรมนญ

สาเหตของการเปลยนแปลงการปกครองเมอป พ.ศ. 2475 มดงน

1. คนรนใหมทไดรบการศกษาประเทศตะวนตกไดรบอทธพลของลทธเสรนยมและแบบ

แผนประชาธปไตยของตะวนตกจงตองการนามาปรบปรงประเทศชาต

2. เกดภาวะเศรษฐกจตกตารฐบาลไมสามารถแกไขได

3. ประเทศญปนและจนไดมการเปลยนแปลงการปกครองแลวทาใหประชาชนตองการ

เหนการปกครองระบอบประชาธปไตยภายในบานเมองเรวขน

4. เกดความขดแยงระหวางพระราชวงศกบกลมทจะทาการเปลยนแปลงการปกครอง

ซงไมพอใจทพระราชวงศชนสงมอานาจและดารงตาแหนงเหนอกวาทงในราชการฝาย

ทหารและพลเรอนทาใหกลมผจะทาการเปลยนแปลงการปกครองไมมโอกาสมสวน

รวมในการแกไขปรบปรงบานเมอง

5. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวไมอาจทรงใชอานาจสทธเดดขาดในการปกครอง

ทาใหผทจะเปลยนแปลงการปกครองรสกวาพระองคตกอยใตอานาจอทธพลของพระ

ราชวงศชนสงโดยเฉพาะอยางยงเมอพระบรมวงศานวงวศไดยบยงพระราชดารทจะ

พระราชทานรฐธรรมนญจงทาใหเกดความไมพอใจในพระบรมวงศานวงศและการ

ปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชยเพมขน

165

1.3 พฒนาการทางการเมองและการปกครอง

หลงการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 หลงจากการเปลยนแปลงการปกครองป พ.ศ. 2475 ประเทศไทยไดกาวเขาสระบอบการ

ปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขแตแนวคดความรความเขาใจในเรอง

การปกครองระบอบประชาธปไตยยงจากดอยเฉพาะกลมปญญาชนทไดรบการศกษาจากตะวนตก

เทานนจงมความขดแยงทางความคดทงในกลมผปกครองขาราชการและประชาชนจนเกดเปนกบฏ

ปฏวตและรฐประหารสลบกนไปมา (ปญหาทางการเมองและการปกครองของประเทศไทยหลงป พ.ศ.

2475 ทไมมเสถยรภาพทางการเมองการเปลยนรฐบาลหรอผปกครองประเทศมกไมเปนไปตามกตกา

หรอระเบยบแบบแผนโดยสนตวธตรงกนขามมกเกดการแยงชงอานาจดวยการใชกาลงอยเนองๆไมวา

จะเปนไปในรปของการจลาจลกบฏปฏวตหรอรฐประหาร) ความหมายของคาเหลานเหมอนกนในแง

ทวาเปนการใชกาลงอาวธยดอานาจทางการเมองแตมความหมายตางกนในดานผลของการใชกาลง

ความรนแรงนนกลาวคอหากการยดอานาจครงใดทผกอการทาการไมสาเรจจะถกเรยกวา“กบฏ”หาก

การยดอานาจนนสาเรจและเปลยนเพยงรฐบาลเรยกวารฐประหารนบแตป พ.ศ. 2475 เปนตนมา

ประเทศไทยมการพฒนาการทางการเมองและการปกครองโดยเรยงลาดบตามระยะเวลาของ

เหตการณสาคญๆทเกดขนไดดงน

1. พ.ศ. 2476 : การรฐประหารครงท 1

โดย พ.อ.พระยาพหลพลพยหเสนาไดยดอานาจจากพระยามโนปกรณนตธาดา

นายกรฐมนตรคนแรกของไทยนบเปนการกระทารฐประหารครงแรกในประวตศาสตร

การเมองไทยดวยการเปลยนรฐบาลและยดอานาจภายในกลมคณะราษฎรดวยกนเอง

เมอวนท 20 มถนายน 2476

2. พ.ศ. 2476 : กบฏครงท 1 กบฏบวรเดช

ความขดแยงระหวางคณะราษฎรและกลมผนยมระบอบเกาในป พ.ศ. 2476 ทาให

พระวรวงศเธอพระองคเจาบวรเดชและพวกกอการกบฏในเดอนตลาคม พ.ศ. 2476

เพอตงรฐบาลใหมมพระมหากษตรยทรงเปนประมขในระบอบสมบรณาญาสทธราชยแต

ถกฝายรฐบาลในขณะนนปราบไดการกบฏครงนมผลกระทบกระเทอนตอพระราช

166

ฐานะของพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจายหวทงๆททรงวางพระองคเปนกลางเพราะ

คณะราษฎรเขาใจวาพระองคทรงสนบสนนการกบฏความสมพนธระหวางรชกาลท 7

และคณะราษฎรจงราวฉานยงขนในตน พ.ศ. 2477 รชกาลท 7 ไดเสดจไปรกษาพระ

เนตรทประเทศสหราชอาณาจกรและทรงสละราชสมบตเมอวนท 2 มนาคม พ.ศ.

2477

3. พ.ศ. 2478 : กบฏครงท 2 กบฏนายสบ

เกดขนเมอวนท 3 สงหาคม 2478 เมอทหารชนประทวนในกองพนตางๆซงม

สบเอกสวสด มหะมด เปนหวหนาไดรวมกนกอการเพอเปลยนแปลงการปกครองโดย

จะสงหารนายทหารในกองทพและจบพระยาพหลพลพยหเสนาฯและหลวงพบล

สงครามไวเปนประกนแตรฐบาลสามารถจบกมผคดกอการเอาไวไดหวหนาฝายกบฏถก

ประหารชวตโดยการตดสนของศาลพเศษในระยะตอมา

4. พ.ศ. 2482 : กบฏครงท 3 กบฏพระยาทรงสรเดชหรอกบฏ 18 ศพ

เกดขนเมอวนท 29 มกราคม 2482 เนองจากความขดแยงระหวางหลวงพบลสงคราม

กบพระยาทรงสรเดชตงแตกอนการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 การ

สนบสนนพระยามโนปกรณนตธาดาเหตการณครงกบฏบวรเดชและเหตการณพยายาม

ลอบสงหารหลวงพบลสงครามตดตอกนหลายครง (ลอบยง 2 ครงวางยาพษ1 ครง)

การกอกบฏครงนเปนความพยายามทจะลมลางรฐบาลในขณะนนเพอเปลยนแปลงการ

ปกครองใหกลบไปสระบอบสมบรณาญาสทธราชยดงเดม

5. พ.ศ. 2490 : การรฐประหารครงท 2

เกดขนเมอวนท 8 พฤศจกายน 2490 โดยคณะนายทหารกลมหนงมพลโทผนชณ

หะวน เปนหวหนาไดเขายดอานาจรฐบาลทม พลเรอตรถวลย ธารงนาวาสวสดเปน

นายกรฐมนตรไดสาเรจแลวมอบให นายควง อภยวงศ เปนนายกรฐมนตรจดตงรฐบาล

ตอไปขณะเดยวกนไดแตงตง จอมพล ป.พบลสงครามเปนผบญชาการทหารแหง

ประเทศไทย

167

6. พ.ศ. 2491 : กบฏครงท 4 กบฏเสนาธการ

เกดขนเมอวนท 6 เมษายน 2491 คณะนายทหารซงทารฐประหารเมอวนท 8

พฤศจกายน 2490 ไดบงคบใหนายควงอภยวงศลาออกจากตาแหนงนายกรฐมนตร

แลวมอบใหจอมพลป. พบลสงครามเขาดารงตาแหนงตอไปและนามาส “กบฏเสนาธ

การ” 1 ตลาคม 2491 ซงพลตรสมบรณ ศรานชต และพลตรเนตร เขมะโยธนเปน

หวหนาคณะและนายทหารกลมหนงวางแผนทจะเขายดอานาจการปกครองและ

ปรบปรงกองทพจากความเสอมโทรมและไดใหทหารเขาเลนการเมองตอไปแตรฐบาล

ซงม จอมพล ป.พบลสงคราม เปนนายกรฐมนตรทราบแผนการและจบกมผคดกบฏได

สาเรจ

7. พ.ศ. 2492 : กบฏครงท 5 กบฏวงหลวง

เกดขนเมอวนท 26 มถนายน 2492 นายปรด พนมยงค กบคณะนายทหารเรอและพล

เรอนกลมหนงไดนากาลงเขายดพระบรมมหาราชวงและตงเปนกองบญชาการประกาศ

ถอดถอนรฐบาล จอมพล ป.พบลสงครามและนายทหารผใหญหลาย

นายพลตรสฤษด ธนะรชต ไดรบการแตงตงเปนผอานวยการปราบปรามมการสรบ

กนในพระนครอยางรนแรงรฐบาลสามารถปราบฝายกอการกบฏไดสาเรจ นายปรด

พนมยงค ตองหลบหนออกนอกประเทศอกครงหนงความพยายามยดอานาจครงนนถก

เรยกวา“กบฏวงหลวง”

8. พ.ศ. 2494 : กบฏครงท 6 กบฏแมนฮตตน

เกดขนเมอวนท 29 มถนายน 2494 เมอ นาวาตรมนส จารภา ผบงคบการเรอรบหลวง

สโขทยใชปนจ จอมพล ป.พบลสงคราม ไปกกขงไวในเรอรบหลวงศรอยธยา นาวาเอก

อานน บญฑรกธาดา หวหนาผกอการไดสงใหหนวยทหารเรอมงเขาสพระนครเพอยด

อานาจและประกาศตงพระยาสารสาสนประพนธเปนนายกรฐมนตรเกดการสรบกน

ระหวางทหารเรอกบทหารอากาศ จอมพล ป.พบลสงคราม สามารถหลบหนออกมาได

และฝายรฐบาลไดปราบปรามฝายกบฏจนเปนผลสาเรจ

168

9. พ.ศ. 2494 : การรฐประหารครงท 3

เกดขนเมอวนท 29 พฤศจกายน 2494 เมอ จอมพล ป.พบลสงคราม ไดทารฐประหาร

ยดอานาจตนเองเนองจากรฐบาลไมสามารถควบคมเสยงขางมากในรฐสภาได

10. พ.ศ. 2497 : กบฏครงท 7 กบฏสนตภาพ

เกดขนในยคทโลกตกอยในสภาวะสงครามเยนและประเทศไทยเปนยคของอศวน

ตารวจรฐบาลทไดอานาจมาจากการกระทารฐประหารตงแตวนท 8 พฤศจกายน พ.ศ.

2490 นบเปนรฐบาลทดาเนนนโยบายทาสงครามกบฝายคอมมวนสตอยางเตมทดวย

การรอฟนกฎหมายคอมมวนสตพ.ศ. 2495 และกวาดจบผมความคดเหนแตกตางจาก

รฐบาลครงใหญทรจกกนในนาม“กบฏสนตภาพ”ในป พ.ศ. 2497

11. พ.ศ. 2500 : การรฐประหารครงท 4

เกดขนเมอวนท 16 กนยายน 2500 ม จอมพลสฤษด ธนะรชต เปนหวหนาคณะนา

กาลงเขายดอานาจของรฐบาล จอมพล ป.พบลสงคราม ทเปนนายกรฐมนตรภายหลง

จากเกดการเลอกตงสกปรกและรฐบาลไดรบการคดคานจากประชาชนอยางหนกหลง

การยดอานาจ จอมพล ป.พบลสงคราม และพลตารวจเอกเผาศรยานนทตองหลบหน

ออกไปนอกประเทศและแตงตงนายพจนสารสนเปนนายกรฐมนตร

12. พ.ศ. 2501 : การรฐประหารครงท 5

เกดขนเมอวนท 20 ตลาคม 2501 ม จอมพลสฤษด ธนะรชต เปนหวหนาไดชอวาการ

ปฏวตเงยบเพราะเปนการยดอานาจของตนเองหลงการรฐประหาร จอมพลสฤษด

ธนะรชต ไดเขาดารงตาแหนงนายกรฐมนตรประกาศยกเลกรฐธรรมนญยกเลก

พระราชบญญตพรรคการเมองและใหสภาผแทนราษฎรและคณะรฐมนตรชดเดม

สนสดลง

13. พ.ศ. 2514 : การรฐประหารครงท 6

เกดขนเมอวนท 17 พฤศจกายน 2514 โดย จอมพลถนอม กตตขจร ซงดารงตาแหนง

นายกรฐมนตรควบรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมและผบญชาการทหารสงสดทา

การรฐประหารตวเองประกาศยกเลกรฐธรรมนญยบสภาผแทนราษฎรและจดตงสภา

169

นตบญญตแหงชาตขนทาหนาทฝายนตบญญตและใหรางรฐธรรมนญใหเสรจภายใน

ระยะเวลา 3 ป

14. พ.ศ. 2514 : วนมหาวปโยค

การปฏวตโดยประชาชน 14 ตลาคม 2516 นบเปนจดเปลยนสาคญในประวตศาสตร

การเมองไทยเมอการเรยกรองใหมรฐธรรมนญของนสตนกศกษาและประชาชนกลม

หนงไดแผขยายกลายเปนพลงประชาชนจานวนมากจนเกดการปะทะสรบกนระหวาง

ร ฐบา ลกบประชาชนเป นผลให จอมพลถนอม กตตข จร นายกร ฐมนตร

จอมพลประภาส จารเสถยร และพนเอกณรงค กตตขจร ตองหลบหนออกนอก

ประเทศไดนายกรฐมนตรพระราชทานคอนายสญญา ธรรมศกด

15. พ.ศ. 2519 : การรฐประหารครงท 7

ความตนต วทางประชาธปไตยทก าล งเบงบานตองหยดชะงกลงอกคร ง เมอ

พลเรอเอกสงด ชะลออย และคณะนายทหารเขายดอานาจเมอวนท 6 ตลาคม

พ.ศ. 2519 เนองจากเกดการจลาจลและรฐบาลพลเรอนในขณะนนยงไมสามารถแกไข

ปญหาไดหลงการรฐประหารไดมอบให นายธานนทร กรยวเชยร ดารงตาแหนง

นายกรฐมนตร

16. พ.ศ. 2520 : กบฏครงท 8 กบฏ 26 มนาคม 2520

เกดขนเมอวนท 26 มนาคม 2520 นาโดยพลเอกฉลาดหรญศรและนายทหารกลมหนง

ไดนากาลงทหารจากกองพลท 9 จงหวดกาญจนบรเขายดสถานทสาคญฝายทหารของ

รฐบาลพลเรอนภายใตการนาของพลเรอเอกสงดชลออยไดปราบปรามฝายกบฏเปน

ผลสาเรจพลเอกฉลาดหรญศรถกประหารชวตตามคาสงนายกรฐมนตรซงอาศยอานาจ

ตามมาตรา 21 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพ.ศ. 2520

17. พ.ศ. 2520 : การรฐประหารครงท 8

เกดขนเมอวนท 20 ตลาคม 2520 เมอ พลเรอเอกสงด ชะลอ อยใหทาการรฐประหาร

รฐบาลของ นายธานนทร กรยวเชยร โดยใหเหตผลวาการบรหารงานของรฐบาล

นายธานนทร กรยวเชยร ไมอาจแกไขปญหาสาคญของประเทศทงในดานเศรษฐกจ

สงคมและอตสาหกรรมใหลลวงไปอยางมประสทธภาพทงการปดกนเสรภาพทางความ

คดเหนของประชาชนตลอดจนทาทของรฐบาลในเหตการณลอบวางระเบดใกล

170

พลบพลาทประทบของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทจงหวดยะลาแลแตงต ง

พลเอกเกรยงศกด ชมะนนท เปนนายกรฐมนตร

18. พ.ศ. 2524 : กบฏครงท 9 กบฏยงเตรก

เกดขนเมอวนท 1 เมษายน 2524 นาโดย พลเอกสณห จตรปฏมา ดวยการสนบสนน

ของคณะนายทหารหนมโดยการนาของ พนเอกมนญ รปขจร และพนเอกประจกษ

สวางจตร ไดพยายามใชกาลงทหารในบงคบบญชาเขายดอานาจปกครองประเทศซงม

พลเอกเปรม ตณสลานนท เปนนายกรฐมนตรเนองจากเกดความแตกแยกใน

กองทพบกแตก า รปฏ ว ต ล ม เหลวฝ ายกบฏยอมจ านนและถกค วบค มต ว

พลเอกสณห จตรปฏมา สามารถหลบหนออกไปนอกประเทศไดตอมารฐบาลไดออก

กฎหมายนรโทษกรรมแกผมสวนเกยวของการกบฏในครงน

19. พ.ศ. 2528 : กบฏครงท 10 กบฏทหารนอกราชการ

เกดขนเมอวนท 9 กนยายน 2528 โดยคณะนายทหารนอกราชการทพยายามยด

อานาจจากรฐบาลของพลเอกเปรม ตณสลานนท แตดาเนนการไมสาเรจผกอการคอ

พนเอกมนญ รปขจร และนาวาอากาศโทมนส รปขจร ไดลภยไปสงคโปรและเดนทาง

ไปอยในประเทศเยอรมนตะวนตก

20. พ.ศ. 2534 : การรฐประหารครงท 9

เกดขนเมอวนท 23 กมภาพนธ พ.ศ. 2534 นาโดยพลเอกสนทร คงสมพงษ

ผบญชาการทหารสงสดหวหนาคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.)

ยดอานาจจากรฐบาล พลเอก ชาตชาย ชณหะวณ นายกรฐมนตรในขณะนนและ

แตงตงนายอานนท ปนยารชน ขนเปนนายกรฐมนตรทวารฐบาลทมอายเพยง 1 ป

ของรสช. กตองประสบกบอปสรรคในการเรยกรองรฐธรรมนญทเปนประชาธปไตยจาก

ประชาชนอนนามาสการชมนมเรยกรองทางการเมองทกลายเปนชนวนเหตของ

เหตการณพฤษภาทมฬในป พ.ศ. 2535 ภายหลงการเลอกตงทพลเอกสจนดา

คราประยร ขนเปนนายกรฐมนตรในเวลาตอมา

171

21. พ.ศ. 2549 : การรฐประหารครงท 10

เกดขนเมอวนท 19 กนยายน 2549 นาโดย พลเอกสนธ บญยรตกลน ผบญชาการ

ทหารบกทาการยดอานาจจากรฐบาลรกษาการของพนตารวจโททกษณ ชนวตร เรยก

ตนเองวาคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปน

ประมข

จากพฒนาการทางการเมองการปกครองทเกดขนในประเทศไทยหลงการเปลยนแปลงการ

ปกครองป พ.ศ. 2475 ทมการเปลยนแปลงเกดขนอยางบอยครงรวมทงเปนทมาของรฐธรรมนญฉบบ

ตาง ๆ ดวยจะเหนวามพฒนาการในทางทใหสทธและเสรภาพแกประชาชนมากขนแมวาบางยคสมย

จะถกกลาวหาวาเปนเผดจการกตาม เรากจะเหนพฒนาการทางการเมองในภาคประชาชน ทคอย ๆ

กอตวขนในทวทกภมภาคของประเทศ จนคลายกบเปนความขดแยงทางสงคมโดยเฉพาะอยางยงหลง

เหตการณรฐประหาร พ.ศ. 2549 ไดทาใหเกดความคดเหนทแตกตางของประชาชน ทงประเทศอยาง

ไมเคยเกดขนมากอน จนหลายฝายวตกวาจะนาไปสสงครามการเมองแตเมอมองในดานดจะพบวาใน

เหตการณดงกลาวไดกอใหเกดความตนตวของภาคประชาชนในดานการเมองทงประเทศอยางทไมเคย

มมากอน ความคดเหนทางการเมองตางกนทเกดขนในเวลานเปนเรองใหมและยงไมมความคดเหนท

ตรงกนตองอาศยระยะเวลาและการเรยนรของผคนทงประเทศทจะตองอดทนเรยนรและอยรวมกนให

ไดทามกลางความแตกตางและปรบความคดเขาหากนใหถงจดทพอจะยอมรบกนได

สถานการณความแตกตางทางความคดทเกดขนหลงจากการรฐประหาร พ.ศ. 2549

จงเปนโอกาสอนดของผคนในยคสมยนทจะรวมกนหาคาตอบและทางออกของเหตการณวาเราจะ

รวมกนหาทางออกของเหตการณดวยสนตวธหรอดวยความรนแรงซงเราทกคนในเวลานลวน มสวน

รวมในการหาคาตอบและทางออกดวยกนทกคน

172

เรองท 2 การมสวนรวมทางการเมอง

และการอยรวมกนอยางสนต

ในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

2.1 การมสวนรวมทางการเมอง การปกครองระบอบประชาธปไตยมหลกการพนฐานสาคญ 5 ประการ คอ

1. หลกการอานาจอธปไตยเปนของปวงชน ประชาชนแสดงออกซงการเปนเจาของโดย

ใชอานาจทมตามกระบวนการเลอกตงอยางอสระและทวถง ในการใหไดมาซงตวผปกครองและผแทน

ของตนรวมทงประชาชนมอานาจในการคดคานและถอดถอนผปกครองและผแทนทประชาชนเหนวา

มไดบรหารประเทศในทางทเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม เชน มพฤตกรรมรารวยผดปกตหรอ

คอรรปชน (Corruption)

2. หลกเสรภาพ ประชาชนทกคนมความสามารถในการกระทาหรองดเวนการกระทา

อยางใดอยางหนงตามทบคคลตองการตราบเทาทการกระทาของเขานนไมไปละเมดลดรอนสทธ

เสรภาพของบคคลอน หรอละเมดตอความสงบเรยบรอยของสงคมและความมนคง ของประเทศชาต

3. หลกความเสมอภาค การเปดโอกาสใหประชาชนทกคนสามารถเขาถงทรพยากรและ

คณคาตาง ๆ ของสงคมทมอยจากดอยางเทาเทยมกน โดยไมถกกดกนดวยสาเหตแหงความแตกตาง

ทางชนวรรณะทางสงคม ชาตพนธ วฒนธรรม ความเปนอย ฐานะทางเศรษฐกจหรอดวยสาเหตอน

4. หลกการปกครองโดยกฎหมายหรอหลกนตธรรม การใหความคมครองสทธขน

พนฐานของประชาชนทงใหเรองสทธเสรภาพในทรพยสนการแสดงออกการดารงชพฯลฯ อยางเสมอ

หนากน โดยผปกครองไมสามารถใชอานาจใด ๆ ลดรอนเพกถอนสทธเสรภาพของประชาชนไดและ

ไมสามารถใชอภสทธอยเหนอกฎหมายหรอเหนอกวาประชาชนคนอน ๆ ได

5. หลกการเสยงขางมาก (Majority rule) ควบคไปกบการเคารพในสทธของเสยง

ขางนอย (Minority Rights) การตดสนใจใด ๆ ทสงผลกระทบตอประชาชนหมมากไมวาจะเปนการ

173

เลอกตงผแทนของประชาชนเขาสระบบการเมอง การตดสนใจของฝายนตบญญตฝายบรหาร หรอ

ฝายตลาการ ยอมตองถอเอาเสยงขางมากทมตอเรองนน ๆ เปนเกณฑในการตดสนทางเลอกโดยถอ

วาเสยงขางมากเปนตวแทนทสะทอนความตองการ/ขอเรยกรองของประชาชนหมมากหลกการนตอง

ควบคไปกบการเคารพคมครองสทธเสยงขางนอยดวย ทงนกเพอเปนหลกประกนวาฝายเสยงขางมาก

จะไมใชวธการ“พวกมากลากไป”ตามผลประโยชนความเหนหรอกระแส ความนยมของพวกตนอยาง

สดโตง แตตองดาเนนการเพอประโยชนของประชาชนทงหมด เพอสรางสงคมทประชาชนเสยงขาง

นอย รวมทงชนกลมนอยผดอยโอกาสตาง ๆ สามารถอยรวม กนไดอยางสนตสข โดยไมมการเอา

เปรยบกนและสรางความขดแยงในสงคมมากเกนไป

คานยมทศนคตทสงเสรมประชาธปไตยระบอบประชาธปไตย นอกจากจะเปนระบอบ

การเมองแลวยงเปนระบอบเศรษฐกจสงคมวฒนธรรมดวย ดงนนจงไมใชอยทรฐธรรมนญ กฎหมาย

การเลอกตงและการตอรองทางการเมองเทานน หากอยทสมาชกในสงคมจะตองชวยกนหลอหลอม

สรางคานยมวถชวตทเปนประชาธปไตยมาตงแตในครอบครว โรงเรยน ททางาน ชมชน เพอจะ

นาไปสหรอการปกปองระบอบประชาธปไตยทงทางการเมองเศรษฐกจและสงคม

จากหลกการพนฐานของระบอบประชาธปไตยดงกลาวแลวจะเหนวาการมสวนรวมทางการ

เมองของประชาชนเปนสงทมความสาคญมากหากปราศจากการมสวนรวมของประชาชนในทาง

การเมองระบอบประชาธปไตยนนจะไมตางจากระบอบเผดจการดงนนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทยพทธศกราช 2550 จงไดบญญตการมสวนรวมโดยตรงของประชาชนไวในหมวด 7 มาตรา 163 -

มาตรา 165 ดงน

174

หมวด ๗

การมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน มาตรา๑๖๓ ประชาชนผมสทธเลอกตงไมนอยกวาหนงหมนคนมสทธเขาชอรองขอตอ

ประธานรฐสภา เพอใหรฐสภาพจารณารางพระราชบญญตตามทกาหนดในหมวด ๓ และ

หมวด ๕ แหงรฐธรรมนญน

คารองขอตามวรรคหนงตองจดทารางพระราชบญญตเสนอมาดวย

หลกเกณฑและวธการเขาชอรวมทงการตรวจสอบรายชอใหเปนไปตามท

กฎหมายบญญต

ในการพจารณารางพระราชบญญตตามวรรคหนงสภาผแทนราษฎรและ

วฒสภาตองใหผแทนของประชาชนผมสทธเลอกตงทเขาชอเสนอรางพระราชบญญตนน

ชแจงหลกการของรางพระราชบญญตและคณะกรรมาธการวสามญเพอพจารณาราง

พระราชบญญตดงกลาว จะตองประกอบดวยผแทนของประชาชนผมสทธเลอกตงท

เขาชอเสนอรางพระราชบญญตนนจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนกรรมาธการ

ทงหมดดวย

มาตรา๑๖๔ ประชาชนผมสทธเลอกตงจานวนไมนอยกวาสองหมนคนมสทธเขาชอรอง

ขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนบคคลตามมาตรา

๒๗๐ ออกจากตาแหนงได

คารองขอตามวรรคหนงตองระบพฤตการณทกลาวหาวาผดารงตาแหนง

ดงกลาวกระทาความผดเปนขอๆใหชดเจน

หลกเกณฑวธการและเงอนไขในการทประชาชนจะเขาชอรองขอตามวรรค

หนงใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบดวยรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต

175

มาตรา๑๖๕ประชาชนผมสทธเลอกตงยอมมสทธออกเสยงประชามตการจดใหมการออก

เสยงประชามตใหกระทาไดในเหตดงตอไปน

(๑) ในกรณทคณะรฐมนตรเหนวากจการในเรองใดอาจกระทบถง

ประโยชนไดเสยของประเทศชาตหรอประชาชนนายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของ

คณะรฐมนตรอาจจะปรกษาประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภาเพอประกาศ

ในราชกจจานเบกษาใหมการออกเสยงประชามตได

(๒) ในกรณทมกฎหมายบญญตใหมการออกเสยงประชามต

การออกเสยงประชามตตาม (๑) หรอ (๒) อาจจดใหเปนการออกเสยงเพอมขอยตโดย

เสยงขางมากของผมสทธออกเสยงประชามตในปญหาทจดใหมการออกเสยงประชามต

หรอเปนการออกเสยงเพอใหคาปรกษาแกคณะรฐมนตรกไดเวนแตจะมกฎหมายบญญตไว

เปนการเฉพาะ

การออกเสยงประชามตตองเปนการใหออกเสยงเหนชอบหรอไม

เหนชอบในกจการตามทจดใหมการออกเสยงประชามตและการจดการออกเสยง

ประชามตในเรองทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอเกยวกบตวบคคลหรอคณะบคคลจะ

กระทามได

กอนการออกเสยงประชามตรฐตองดาเนนการใหขอมลอยาง

เพยงพอและใหบคคลฝายทเหนชอบ และไมเหนชอบกบกจการนนมโอกาสแสดง

ความคดเหนของตนไดอยางเทาเทยมกนหลกเกณฑและวธการออกเสยงประชามตให

เปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามตซงอยาง

นอยตองกาหนดรายละเอยดเกยวกบวธการออกเสยงประชามตระยะเวลาในการ

ดาเนนการและจานวนเสยงประชามตเพอมขอยต

นอกจากการมสวนรวมโดยตรงทางการเมองแลวสงทมความสาคญเปนอยางมากกคอการ

เลอกตวแทนของตนในทกระดบจะตองเลอกคนทมความเหมาะสมกบตาแหนงนนๆซงปจจบนจะมการ

เลอกตงตวแทนประชาชนเกอบทกระดบแตประชาชนสวนใหญยงมไดแยกแยะวาการเลอกตงนนๆ

176

เลอกเขาไปทาหนาทอะไรประชาชนมกจะเลอกจากผทตนเองมความคนเคยสนทสนมหรอมพระคณ

หรอมากกวานนทมการกลาวหากนแตขาดพยานหลกฐานกคอเลอกผทใหเงนตน (ทเรยกวาซอเสยง)

หากประชาชนสามารถเลอกตงตวแทนของตนเองไดเหมาะสมกบตาแหนงทไดมาจากการ

เลอกตงแลวจะสามารถพลกโฉมการเมองไทยไดมากกวาทเปนอยทกวนน

กจกรรมท 11

ใหผเรยนวเคราะหการพฒนาการทางการเมองของประเทศไทยตามความเขาใจโดย

ใชขอมลประกอบ

2.2 การอยรวมกนอยางสนตในระบอบประชาธปไตย จากหลกการของระบอบประชาธปไตย เหนไดวาประชาชนตองมบทบาทและมสวนรวม

ในทางการเมองมากกวาระบอบเผดจการและในระบอบประชาธปไตยทยดหลกสทธและเสรภาพของ

ประชาชนทกคนอยางเทาเทยมในสงคมทมขนาดใหญ หากทกคนยดแตหลกการพนฐานของระบอบ

ประชาธปไตยเทานนเชอวาความวนวายและไรระเบยบของสงคมยอมเกดขนในสงคมไทยแนวคดของ

ระบอบประชาธปไตยเปนสงทเรารบมาจากประเทศทางตะวนตกซงมขอดในเรองวนยสทธเสรภาพ

และความเสมอภาค สวนวถของสงคมไทยทเปนสงคมพทธมขอดในเรองความอบอนการเคารพผ

อาวโสความกตญเปนขอดทเราตองนามาใชใหถกตองดงนนการจะอยรวมกนอยางสนตในระบอบ

ประชาธปไตยของสงคมไทยคงมใชการยดหลกการพนฐานของระบอบประชาธปไตยเทานนแตตอง

มองรากฐานของคนไทยดวยวามวถชวตอยางไร

วถชวตไทย

สงคมไทยในอดตปกครองดวยระบอบสมบรณาญาสทธราชยจนถงป พ.ศ. 2475

เมอคณะราษฎร ไดทาการปฏวตเปลยนแปลงระบอบการปกครองมาเปนระบอบประชาธปไตย เวลา

ทผานมา 70 กวาป วถชวตของชนชาวไทยไดปรบตนเองใหเขากบระบอบการปกครองแบบ

ประชาธปไตยอยางไร

การศกษาเพอใหเกดความเขาใจวถชวตไทยภายใตระบอบการปกครองแบบประชาธปไตย

นกศกษาควรจะมความร ความเขาใจในความหมายของคาหลกท เกยวของกอนไดแกคาวา

177

“วถชวต”“ระบอบ”และ“ประชาธปไตย”เพอเปนพนฐานในการวเคราะหตอไปซงพจนานกรมฉบบ

ราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายของคาดงกลาวไว ดงน

วถชวต หมายถง ทางดาเนนชวตเชนวถชวตชาวบาน

ระบอบ หมายถง แบบอยางธรรมเนยมเชนทาถกระบอบระเบยบการปกครอง เชน

การปกครองระบอบประชาธปไตยการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย

ประชาธปไตย (ประชาทปะไต/ประชาทบปะไต) หมายถง ระบอบการปกครองทถอมตปวง

ชนเปนใหญการถอเสยงขางมากเปนใหญ

จากความหมายของคาหลกทงสามคาดงกลาวขางตนเมอนาความหมายมารวมกน“วถชวต

ไทยภายใตการปกครองระบอบประชาธปไตย”จงหมายถงการดาเนนชวตของชนชาวไทยโดยการ

ถอเสยงขางมากเปนใหญ

เราจะทาการศกษาตอไปวาการดาเนนชวตของคนไทยนนไดถอเสยงขางมากในเรองใดบาง

และขอดขอเสยของการถอเสยงขางมากเปนใหญมอะไรบางโดยการพจารณาจากลกษณะของ

สงคมไทยในปจจบน

ลกษณะทสาคญของสงคมไทย

ประเทศไทยตงอยบนคาบสมทรอนโดจนทเรยกวา“สวรรณภม”มพนทประมาณ 513.115

ตารางกโลเมตรมกลมชนชาตไทยและกลมชาตพนธอนๆอกมากกวา 50 ชาตพนธเชนจนลาวมอญ

เขมรกยฝรงแขกซาไกทมฬฯลฯมาอาศยอยในประเทศไทยมภาษาไทยเปนของตนเองมประวตศาสตร

การตงถนฐานทยาวนานประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมมพระมหากษตรยทรงเปน

ประมขจนถงปพ.ศ . 2475 เมอเกดการเปลยนแปลงระบอบการปกครองจากระบอบ

สมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขเวลาผานไป

เกอบ 80 ปจนถงปจจบนเมอวเคราะหลกษณะของสงคมไทยในปจจบนเราจะพบวาลกษณะสาคญ

ดงน

1. สงคมไทยเปนสงคมทเคารพเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

สงคมไทยปกครองโดยเฉพาะพระมหากษตรยมาตงแตสมยสโขทยทเรยกวา

สมบรณาญาสทธราชยจนมาถงการปกครองในระบอบประธปไตย พระมหากษตรยทรง

เปนทงองคพระประมขเปนขวญและกาลงใจใหกบประชาชนและทรงเปนศนยรวมแหง

178

ความสามคคของคนในชาตสถาบนพระมหากษตรยจงไดรบการเคารพเทดทนอยางสง

ในสงคมไทย

2. สงคมไทยยดมนในพระพทธศาสนา

วดมความสมพนธกบชมชนมากในอดตวดเปนแหลงการศกษาของฆราวาสและภกษ

สามเณร เปนสถานทอบรมขดเกลาจตใจโดยใชธรรมะเปนเครองชนาในการดาเนนชวต

โดยมพระภกษเปนผอบรมสงสอนพทธศาสนกชนใหเปนคนดมศลธรรม

179

3. สงคมไทยเปนสงคมเกษตร

อาชพเกษตรกรรมเปนอาชพทเปนพนฐานทางเศรษฐกจซงในปจจบนมการนา

เทคโนโลยมาใชในการเกษตรมากขนทาใหมการพฒนาเปนเกษตรกรรมอตสาหกรรม

จากพนฐานการมอาชพเกษตรกรรมทาใหคนไทยรกความเปนอยทเรยบงายไม

ทะเยอทะยานเกนฐานะมจตใจออนโยนเออเฟอเผอแผ

4. สงคมไทยใหการเคารพผอาวโส

การแสดงความเคารพการใหเกยรตผอาวโสมผลตอการแสดงออกของคนในสงคมใน

ดานกรยาวาจาความเคารพและความเกรงใจทาใหเดกๆหรอผนอยรจกออนนอมถอม

ตนตอผใหญ

180

5. สงคมไทยเปนสงคมระบบเครอญาต

สงคมไทยเปนสงคมทอยรวมกนเปนครอบครวขนาดใหญมความสมพนธกนอยาง

ใกลชดทาใหมความผกพนและหวงใยในทกขสขของกนและกนอปการะเกอกลกนซง

สมาชกในครอบครวทกคนถอเปนหนาททตองประพฤตปฏบตตอกน

181

6. สงคมไทยมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

เนองจากมการเปดรบวฒนธรรมตางชาตเขามามากและระบบเศรษฐกจเปนแบบทน

นยมโดยเฉพาะเมองใหญเชนกรงเทพฯเชยงใหมภเกตเปนตนแตในชนบทจะมการ

เปลยนแปลงชากวาเมองใหญทาใหมขนบธรรมเนยมประเพณทดงามคงอย

182

หากเราสามารถใช ช วต โดยการประยกต ใชหล กการของระบอบประชาธปไตย

ทง 5 หลก (หนา 130) ใหเขากบสภาพสงคมและวถชวตไทยไดอยางสมดลเชอวาสงคมไทยจะ

สามารถอยรวมกนไดอยางสนตมสทธเสรภาพและความอบอนในรปแบบของวถชวตไดโดยมแนวทาง

ของการเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยโดยพจารณาจากบทบาทหนาทของตนเองทมตอสวน

เกยวของดงน

1. บทบาทหนาทและความรบผดชอบตอตนเองไดแก

1.1 ยดมนในคณธรรมและศลธรรม

1.2 พฒนาคณภาพชวตของตนเองใหมความรฉลาดทนโลกทนเหตการณ

1.3 ประกอบอาชพทซอสตยดวยความขยนหมนเพยร

1.4 สนใจตดตามขาวความเปนไปในทางการเมองการปกครองเศรษฐกจและสงคม

183

2. บทบาทหนาทและความรบผดชอบตอครอบครว

2.1 ทาหนาทสมาชกในครอบครวใหสมบรณ

2.2 ชวยกจกรรมงานตางๆในครอบครวอยางเตมใจ

2.3 ชวยกนดแลประหยดคาใชจายในครอบครว

2.4 รบฟงและแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนในครอบครว

2.5 ไมทาใหสมาชกในครอบครวรสกวาถกทอดทง

3. บทบาทหนาทและความรบผดชอบตอสงคมและประเทศชาต

3.1 ดานเศรษฐกจ

1) ประกอบอาชพทเกดผลดทางเศรษฐกจตอชมชนและประเทศชาต

2) เสยภาษอากรใหแกรฐอยางถกตอง

3) ประหยดการใชจาย

3.2 ดานการเมอง

1) สนใจตดตามขาวคราวความเปนไปทางดานการเมองในประเทศ

2) สนบสนนการปกครองระบอบประชาธปไตย

3) เขารวมในกจกรรมตางๆ ทมอยในการปกครองระบอบประชาธปไตย

4) เคารพสทธและเสรภาพของบคคลอน

5) สนใจตดตามความเปนไปและปญหาทางดานสงคมของชมชน

3.3 ดานสงคม

1) ยดมนในระเบยบวนยและปฏบตตามกฎหมายของบานเมอง

2) ยอมรบความแตกตางในดานบคคล

3) มความรสกเปนสวนหนงของสงคมและประเทศชาต

4) ใหความชวยเหลอในการทางานเพอสงคม

หากแตละบคคลสามารถปฏบตตามบทบาทหนาทและความรบผดชอบไดอยางครบถวนกได

ชอวาเปน“พลเมองดตามวถประชาธปไตย”

184

กจกรรมท 12

1. ใหผเรยนวเคราะหและเขยนบอกลกษณะสาคญของสงคมในปจจบนโดยเปรยบเทยบกบ

ลกษณะของสงคมไทยตามทมผว เคราะหไวแลวเพอพจารณาวามลกษณะใดบางท

เปลยนแปลงหรอสญหายไปแลวและลกษณะใดบางทยงคงอยพรอมกบบอกความรสกของ

ผเรยนทมตอสภาพสงคมในปจจบน

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………......................................................................

2. ผเรยนวเคราะหบทบาทหนาทและความรบผดชอบของผเรยนทปฏบตตอสมาชกใน

ครอบครววาเปนไปตามหลกการของระบอบประชาธปไตยหรอไมบทบาทหนาทดงกลาวม

เรองใดบางทควรสงเสรมและมเรองใดบางทควรละทง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..........

3. ในฐานะทผเรยนเปนหนวยหนงของสงคมและประเทศผเรยนจะปฏบตตนอยางไรจงจะไดชอ

วาเปนพลเมองดของประเทศทมการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง

เปนประมข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………...........................................................................

185

บทท 5

สทธมนษยชน

สาระสาคญ มนษยทกคนเกดมามเกยรตศกดศรเทาเทยมกนยอมจะไดรบความคมครองจากรฐตาม

มาตรฐานเดยวกนกบประเทศอนๆซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ไดบญญต

สทธมนษยชนขนพนฐานไวเพอปกปองคมครองประชาชนทกคนมใหถกละเมดสทธและรกษาสทธของ

ตนได

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. อธบายทมาของแนวคดเรองสทธมนษยชนได

2. อธบายหลกสทธมนษยชนสากลได

3. ยกตวอยางแนวทางในการคมครองตนเองและผอนตามหลกสทธมนษยชนได

ขอบขายเนอหา เรองท 1 กาเนดและหลกสทธมนษยชน

เรองท 2 การคมครองตนเองและผอนตามหลกสทธมนษยชน

สอประกอบการเรยนร 1. คอมพวเตอรอนเทอรเนต

2. เอกสารสทธมนษยชนสากล

3. บทความทางวชาการ

186

187

เรองท 1 กาเนดและหลกสทธมนษยชน

(Human Rights)

1.1 ความเปนมาของสทธมนษยชน สทธมนษยชนคออะไร

ไดมผใหความหมายของสทธมนษยชนไววาหมายถงสทธตางๆทแสดงถงคณคาแหงความเปน

มนษย

หากสทธมนษยชนหมายถงสทธตางๆทแสดงถงคณคาความเปนมนษยแลวแตในสภาพ

ขอเทจจรงทางสงคมมนษยกลบมไดรบสทธหรอการปฏบตทแสดงถงคณคาความเปนมนษยจงเกด

พฒนาการในเรองสทธมนษยชนขน

ความตนตวในเรองสทธมนษยชนโดยเฉพาะในประเทศทปกครองในระบอบประชาธปไตย

สทธมนษยชนมทมาอยางไร วไลณปอมเพชร. http:/www.action4change.com/เมอวนท 5

มนาคม 2553ไดศกษาคนควาและเรยบเรยงถงความเปนมาของสทธมนษยชนไววา

สทธมนษยชนไดมพฒนาการมาจากความพยายามของมนษยทจะใหศกดศรของมนษยชน

ไดรบการเคารพและจากการต อส เพ อ เสรภาพและความเสมอภาคท เก ดข นในดนแดน

ตางๆทวโลกแนวความคดเรองสทธมนษยชนเกดจากบรรดานกคดทมาจากหลากหลายประเพณทาง

วฒนธรรมและศาสนาตอมาผบรหารประเทศและนกกฎหมายตางกมบทบาทในการสงเสรม

แนวความคดดงกลาวและรางขนเปนเอกสารทใชปกปองสทธของบคคลและคอยๆกลายเปน

บทบญญตและรฐธรรมนญของชาตตางๆ

ในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 มการดาเนนการจดตงองคการสหประชาชาตขนบรรดา

ผนาของประเทศสมาชกดงเดม 50 ประเทศไดรวมลงนามในกฎบตรสหประชาชาต

(The Charter of the United Nations) เมอวนท 26 มถนายน ค.ศ. 1945 (พ.ศ. 2488) ซง

ประกาศเปาหมายหลกขององคการสหประชาชาตซงไดถอกาเนดขนอยางเปนทางการในวนท 24

ตลาคม

188

ค.ศ.1945 (พ.ศ. 2488) วา“เพอปกปองคนรนตอไปจากภยพบตสงครามและเพอยนยนความศรทธา

ในสทธมนษยชนขนพนฐานในศกดศรและคณคาของมนษยและในสทธอนเทาเทยมกนของบรษและ

สตร” มาตรา 1 ของกฎบตรสหประชาชาตระบวาจดมงหมายประการหนงของสหประชาชาตคอ

“เพอบรรลความรวมมอระหวางชาตในการสงเสรมและสนบสนนใหมการเคารพสทธมนษยชนและ

เสรภาพขนพนฐานสาหรบมนษยทกคนโดยไมคานงถงเชอชาตเพศภาษาหรอศาสนา”

ดวยเหตทกฎบตรสหประชาชาต เปนสนธสญญาทบรรดาประเทศสมาชกองคการ

สหประชาชาตรวมลงนามจงถอวามขอผกพนทางกฎหมายทบรรดาสมาชกจะตองปฏบตตามรวมถง

การสงเสรมสทธมนษยชนและการรวมมอกบสหประชาชาตตลอดจนนานาประเทศเพอใหบรรล

วตถประสงคทบญญตไวในกฎบตรอยางไรกตามกฎบตรสหประชาชาตมไดมรายละเอยดเกยวกบสทธ

มนษยชนโดยตรงหรอกลไกทจะชวยใหประเทศสมาชกปกปองสทธมนษยชน ครนป

ค.ศ.1945 (พ.ศ. 2488) องคการสหประชาชาตไดจดตงคณะกรรมการสทธมนษยชน (Committee

on Hunan Rights) ขนมหนาทรางกฎเกณฑระหวางประเทศเกยวกบเรองสทธมนษยชนจงเกด

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaratioon of Human Rights)

ซงสหประชาชาตไดมมตรบรองเมอวนท 10 ธนวาคม ค.ศ. 1948 (พ.ศ. 2491)

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนซงบรรดาประเทศสมาชกองคการสหประชาชาตไดรวม

รบรองเมอ ค.ศ. 1948 (พ.ศ. 2491) ถอเปนมาตรฐานในการปฏบตตอกนของมวลมนษยและของ

บรรดานานาชาตถงแมวาปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนจะมไดมผลบงคบทางกฎหมาย

เชนเดยวกบสนธสญญาอนสญญาหรอขอตกลงระหวางประเทศแตปฏญญาสากลฉบบนนบวามพลง

สาคญทางศลธรรมจรยธรรมและมอทธพลทางการเมองไปทวโลกและถอเปนหลกเกณฑสาคญในการ

ปฏบตเกยวกบสทธมนษยชนทบรรดาประเทศทวโลกยอมรบขอความในปฏญญาสากลวาดวยสทธ

มนษยชนเปนพนฐานในการดาเนนงานขององคการสหประชาชาตและมอทธพลสาคญตอการราง

รฐธรรมนญของบรรดาประเทศทมการรางรฐธรรมนญในเวลาตอมาโดยเฉพาะอยางยงบรรดาประเทศ

อาณานคมไดอางปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนในการประกาศอสรภาพ ชวงค.ศ. 1950

ถง 1960 (พ.ศ. 2493-2503) และหลายประเทศนาขอความในปฏญญาสากลมาใชใน

189

การรางรฐธรรมนญของตนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 กมขอความทสอดคลองกบ

ปฏญญาสากลฯเชนในมาตรา 4 วา : “ศกดศรความเปนมนษยสทธและเสรภาพของบคคลยอม

ไดรบความคมครอง”

เมอสหประชาชาตมมตรบรองปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนองคการสหประชาชาต

ประกอบดวยประเทศสมาชกเพยง 58 ประเทศจากนนมาจานวนประเทศสมาชกเพมขนจนมจานวน

เกนกวาสามเทาของสมาชกเดมอทธพลของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนขยายมากขนจนเปนท

ยอมรบในระดบสากลและเปนทอางองถงเมอมปญหาเกยวกบสทธมนษยชนในประเทศทงหลายทว

โลกเมอพจารณาดมาตราตางๆของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนจะเหนวามาตราแรกแสดงถง

ความเปนสากลของสทธมนษยชนโดยกลาวถงความเทาเทยมกนของศกดศรและสทธของมนษยทกคน

ปรากฏในคาปรารภซงเรมดวยขอความทเนนการยอมรบ“ศกดศรประจาตวและสทธซงเทาเทยมกน

และไมอาจโอนใหแกกนไดของสมาชกทงมวลของครอบครวมนษย”

สทธทระบไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนจาแนกออกไดอยางกวางๆ

2 ประเภทคอประเภทแรกเกยวกบสทธของพลเมองและสทธทางการเมองซงรวมถงสทธในชวต

เสรภาพและความมนคงของบคคลอสรภาพจากความเปนทาสและการถกทรมานความเสมอภาค

ในทางกฎหมายการคมครองเมอถกจบกกขงหรอเนรเทศสทธทจะไดรบการพจารณาคดอยางเปนธรรม

การมสวนรวมทางการเมองสทธในการสมรสและการตงครอบครวเสรภาพขนพนฐานในทางความคด

มโนธรรมและศาสนาการแสดงความคดเหนและการแสดงออกเสรภาพในการชมนมและเขารวม

สมาคมอยางสนตสทธในการมสวนในรฐบาลของประเทศตนโดยทางตรงหรอโดยการสงผแทนทไดรบ

การเลอกตงอยางเสรสวนสทธประเภททสองคอสทธทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมซงครอบคลม

ถงสทธในการทางานการไดรบคาตอบแทนเทากนสาหรบงานทเทากนสทธในการกอตงและเขารวม

สหภาพแรงงานสทธในมาตรฐานการครองชพทเหมาะสมสทธในการศกษาและสทธในการเขารวมใช

ชวตทางวฒนธรรมอยางเสร

190

ลกษณะเฉพาะของสทธมนษยชนทระบไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนม

ดงตอไปน

1. เปนสทธทตดตวมากบมนษย (Inherent) เมอคนเกดมาจะมสทธมนษยชนตดตวมา

ดวยเพราะมความเปนมนษยดงนนสทธมนษยชนจงเปนสทธทตดตวแตละคนมาไมม

การใหหรอซอหรอสบทอดมา

2. เปนสทธทเปนสากล (Universal) คอเปนสทธของมนษยทกคนเหมอนกนไมวาจะม

เชอชาตเพศหรอนบถอศาสนาใดไมวาจะเปนผทมาจากพนฐานทางสงคมหรอการเมอง

อยางใดมนษยทกคนเกดมามอสระเสรมความเทาเทยมกนในศกดศรและสทธ

3. เปนสทธทไมอาจถายโอนใหแกกนได (Inalienable)คอ ไมมใครจะมาแยงชงเอา

สทธมนษยชนไปจากบคคลใดบคคลหนงไดถงแมวากฎหมายของประเทศจะไมยอม

รบรองสทธมนษยชนหรอแมวาจะละเมดสทธมนษยชนกตามประชาชนของประเทศนน

กยงมสทธมนษยชนอยตวอยางเชนในสมยคาทาสทาสทกคนมสทธมนษยชนถงแมวา

สทธเหลานนจะถกละเมดกตาม

4. เปนสทธทไมถกแยกออกจากกน (Indivisible) กลาวคอเพอทจะมชวตอยอยางม

ศกดศรมนษยทกคนยอมมสทธทจะมเสรภาพมความมนคงและมมาตรฐานการ

ดารงชวตทเหมาะสมกบความเปนมนษยดงนนสทธตางๆของมนษยชนจะตองไมถก

แยกออกจากกน

ตอมาหลกการของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนไดมการแปลเจตนาและขยายขอความ

ใหละเอยดยงขนดวยการรางเปนกตการะหวางประเทศทมผลบงคบทางกฎหมายและสหประชาชาตม

มตรบรองเมอวนท 16 ธนวาคม ค.ศ. 1966 (พ.ศ. 2509) คอกตการะหวางประเทศวาดวยสทธ

พลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant on Civil and Political Rights - ICCPR)

การทสหประชาชาตมมตรบรองกตการะหวางประเทศดงกลาวนทาใหบรรดานานาประเทศสมาชก

ขององคการสหประชาชาตไมเพยงแตเหนชอบดวยกบสทธตางๆทระบไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธ

มนษยชนแตยงถอเปนมาตรการในการปฏบตตามดวยหมายความวาบรรดาประเทศทใหสตยาบรรณ

(Ratify) หรอรบรองกตการะหวางประเทศดงกลาวจะตองปฏบตตามขอความในกตการะหวาง

ประเทศมขอผกพนทจะตองเคารพและปฏบตตามเงอนไขของกตการะหวางประเทศและรวมไปถงตอง

191

สงรายงานการปฏบตตามกตการะหวางประเทศใหแกสหประชาชาตเปนประจาดวยเมอกตการะหวาง

ประเทศทงสองฉบบมผลในการบงคบใช ค.ศ. 1976 (พ.ศ. 2519) ไดเขาเปนภาคจนปจจบนนบได

134 ประเทศ

นอกจากกตการะหวางประเทศทงสองฉบบทกลาวมาแลวนยงมอนสญญา (Conven tions)

คาประกาศ (Declarations) ขอเสนอแนะ (Recommendations) ทเกยวกบรายละเอยดของสทธ

มนษยชนตามเจตนารมณของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนและกตการะหวางประเทศทงสอง

ฉบบคาประกาศและขอเสนอแนะคอเปนมาตรฐานสากลสาหรบบรรดาประเทศสมาชกขององคการ

สหประชาชาตแตไมมผลผกพนทางกฎหมายเชนเดยวกบอนสญญาซงมผลบงคบใหประเทศทเปนภาค

ของอนสญญาตองปฏบตตามตวอยางของอนสญญาวาดวยสทธมนษยชนเชนอนสญญาวาดวยสทธเดก

(Convention on The Rights of the Child) อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตสตรในทก

รปแบบ (Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women)

อนสญญาวาดวยสทธเดกมผลบงคบใชเมอวนท 2 กนยายน ค.ศ. 1990 (พ.ศ. 2523) ทไดม

มตรบรองของสมชชาสหประชาชาตเมอวนท 20 พฤศจกายน ค.ศ. 1987 (พ.ศ. 2520) ปจจบนน

ประเทศสมาชกองคการสหประชาชาตกวา 180 ประเทศใหสตยาบรรณรบรองอนสญญาดงกลาวและ

บรรดาประเทศภาคของอนสญญาวาดวยสทธเดกตางกหาวถทางทจะปฏบตตามขอผกมดของ

อนสญญาโดยถอวาเดกเปนผทจะตองไดรบการดแลปกปองและเนนถงความสาคญของชวตครอบครว

ของเดกดวย (โปรดดรายละเอยดในอนสญญาวาดวยสทธเดกในภาคผนวก)

อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบไดรบการรบรองจากสมชชา

สหประชาชาตเมอวนท 18 ธนวาคม ค.ศ. 1979 (พ.ศ. 2522) และมผลบงคบใชในวนท 2กนยายน

ค.ศ. 1987 (พ.ศ. 2530) ในปจจบนประเทศภาคของอนสญญาดงกลาวนบไดกวา 150ประเทศ

จดประสงคของอนสญญาฉบบนคอความเสมอภาคระหวางชายและหญงและเพอปองกนการเลอก

ปฏบตตอสตรโดยเฉพาะอยางยงการเลอกปฏบตในรปแบบของการบงคบใหแตงงานความรนแรงใน

ครอบครวโอกาสในการศกษาการดแลดานสาธารณสขตลอดจนการเลอกปฏบตในสถานททางาน

ทกลาวมาทงหมดนเปนความเปนมาของสทธมนษยชนสากลความเปน“สากล”เรมเหนได

ชดเจนจากปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนซงเปนมาตรฐานระดบนานาชาตทเกยวกบการปกปอง

ศกดศรและสทธมนษยชนตอมาจงเกดกตกาสญญาระหวางชาตตลอดจนอนสญญาฉบบตางๆซงมขอ

192

ผกพนในทางกฎหมายทจะตองปฏบตตามบทบญญตในกตการะหวางประเทศและอนสญญาทแตละ

ประเทศไดเขารวมเปนภาค

ความเปน“สากล”ของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแสดงไวอยางชดเจนในปฏญญาขอ

ท 1 ซงเนนถงความเทาเทยมกนของศกดศรและสทธของมนษยทกคนและในขอท 2 ซงกลาวถง

ความชอบธรรมของมนษยทกคนในสทธและเสรภาพทระบไวในปฏญญาสากลโดยไมมการจาแนกความ

แตกตางในเรองใดทงสน

สหประชาชาตและองคกรตางๆในระบบของสหประชาชาตเชนยเนสโกและยนเซฟเปนตนได

หาวถทางทจะใหบรรดาประเทศสมาชกปฏบตตามมาตรฐานสากลแหงสทธมนษยชนแตความพยายาม

ตางๆ ยอมไรผลถาปราศจากความรวมมอของแตละประเทศสาหรบประเทศไทยสทธมนษยชน

หมายความถงศกดศรความเปนมนษยความเสมอภาคเสรภาพและอสรภาพในชวตและรางกายซงเปน

สทธตามธรรมชาตของมนษยและเปนสทธทไดรบการรบรองหรอคมครองตามบทบญญตของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ. 2540) กฎหมายทเกยวของและตามหลกสากลวาดวยสทธ

มนษยชนตลอดจนแนวปฏบตของกฎหมายระหวางประเทศและขอตกลงระหวางประเทศทประเทศ

ไทยมพนธกรณทจะตองปฏบตตามแตกระนนกตามสทธมนษยชนกยงมการละเมดกนอยโดยทวไปใน

สงคมไทยและถาหากไมหาทางปองกนและแกไขแนวโนมของการละเมดกจะทวความรนแรงขนยากแก

การแกไขและยงทาลายชอเสยงเกยรตภมและภาพพจนของประเทศดวยอยางไรกตามถาคนไทยเขาใจ

ความหมายของสทธมนษยชนอยางถกตองถาเรายอมรบวามนษยทกคนเกดมามเสรภาพและมความ

เสมอภาคในศกดศรและสทธและถามการปฏบตตอกนดวยความรกและเคารพในศกดศรของกนและ

กนฉนพนองคนในสงคมไทยทมความแตกตางหลากหลายกจะสามารถอยรวมกนไดอยางสนตสข

ปราศจากการเบยดเบยนและละเมดสทธของกนและกน

1.2 พฒนาการของสทธมนษยชนในประเทศไทย นพน ธส ร ย http://gotoknow.org/blog/works-of-archannop/51974 ได ศ กษา

พฒนาการของสทธมนษยชนในประเทศไทยไววา

ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาสระบอบการ

ปกครองแบบประชาธปไตยเมอ พ.ศ. 2475 มรฐธรรมนญฉบบแรกคอพระราชบญญตธรรมนญการ

193

ปกครองแผนดนสยามชวคราว พ.ศ. 2475 แมธรรมนญการปกครองฉบบแรกของไทยจะมไดกลาวถง

หรอรบรองสทธเสรภาพตลอดจนสทธมนษยชนเลยแตจากคาประกาศของคณะราษฎรทประกาศวา

1. ตองรกษาความเปนเอกราชทงหลายไดแกเอกราชในทางการเมองการศาลการ

เศรษฐกจฯลฯของประเทศใหมนคง

2. ตองรกษาความปลอดภยภายในประเทศใหการประทษรายตอกนลดนอยลงใหมาก

3. ตองบารงความสขสมบรณในทางเศรษฐกจโดยรฐบาลใหมจะจดหางานใหทกคนทา

และจะตองวางโครงการเศรษฐกจแหงชาตไมละเลยใหราษฎรอดอยาก

4. ตองใหราษฎรมสทธเสมอภาค

5. ตองใหราษฎรมอสรภาพมความเปนอสระเมอเสรภาพนไมขดหลกดงกลาวขางตน

การไดนาหลกการของสทธมนษยชนไปใชในทางปฏบตและระบรบรองใหราษฎรมสทธเสมอ

ภาคกนแสดงใหเหนการตระหนกถงความสาคญของเรองดงกลาวจงวเคราะหไดวาเปาหมายของการ

เปลยนแปลงการปกครองไปสระบอบประชาธปไตยโดยคณะราษฎรเปนจดเรมตนของความ

เคลอนไหวในดานสทธมนษยชนในประเทศไทยอยางชดเจนและเปนรปธรรมครงแรก

รฐธรรมนญฉบบท 2 ของไทยคอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พ.ศ. 2475 ไดปรากฏ

บทบญญตทใหการรบรองสทธเสรภาพแกประชาชนชาวไทยไวในหมวดท 2 วาดวยสทธและหนาทของ

ชนชาวสยามซงมสาระสาคญใหการรบรองหลกความเสมอหนากนในกฎหมายเสรภาพในการนบถอ

ศาสนาเสรภาพในรางกายเคหสถานทรพยสนการพดการเขยนการโฆษณาการศกษาอบรมการประชม

การตงสมาคมและการอาชพโดยบทบญญตดงกลาวถอเปนการใหความรบรองสทธและเสรภาพของ

ประชาชนอยางเปนทางการในรฐธรรมเปนครงแรก

ขณะเดยวกนนนสยามประเทศไดมการปรบปรงแกไขกฎหมายและระบบกระบวนการ

ยตธรรมเพอใหทดเทยมนานาอารยประเทศและเปนทยอมรบของรฐตางชาตดวยความมงหมายทจะ

เรยกรองเอกราชทางการศาลกลบคนมาเปนของไทยแนวความคดในการคมครองสทธมนษยชนจง

ปรากฏอยในกฎหมายหลายฉบบอกทงมความพยายามสรางกลไกคมครองสทธมนษยชนไวโดยตรง

และโดยออมผานทางสถาบนตลาการดวยโดยเฉพาะอยางยงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

พ.ศ. 2477 มบทบญญตทใหการรบรองและคมครองสทธของผตองหาและจาเลยในคดอาญาซง

แตกตางจากระบบจารตนครบาลทมมาแตเดมอยางสนเชง

194

ตอมาวนท 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 มการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ. 2489 เปนรฐธรรมนญฉบบท 3 และเปนครงแรกทมการบญญตรบรองสทธของประชาชนในการ

เสนอเรองราวรองทกขและเสรภาพในการจดตงคณะพรรคการเมองในรฐธรรมนญสวนเสรภาพในการ

ประชมโดยเปดเผยในรฐธรรมนญฉบบกอนไดเปลยนเปนเสรภาพในการชมนมสาธารณะ

ในระหวางทรฐธรรมนญฉบบท 4 มผลใชบงคบป พ.ศ. 2490 ปรากฏกระแสทสาคญคอเกด

การรวมตวของกรรมกรในชอวา“สหอาชวะกรรมกรแหงประเทศไทย”ซงเปนการรวมตวกนของ

กรรมกรจากจการสาขาตางๆเชนโรงเลอยโรงสรถไฟเปนตนเนองจากกรรมกรเหลานถกกดขคาจาง

แรงงานอยางมากอนเปนผลมาจากการเตบโตของภาคอตสาหกรรมอยางรวดเรวภายหลงสงครามโลก

ครงท 2 กระแสความเคลอนไหวทเกดขนเปนการรวมตวกนเพอเรยกรองตอสงคมและรฐใหสนอง

ความตองการทจาเปนของตนทาใหสงคมตระหนกถงสทธเสรภาพและสทธมนษยชนอนเปนการ

แสดงออกถงการคมครองสทธมนษยชนอกรปแบบหนงทเกดจากการกระทาของเอกชนดวย

ในป พ.ศ. 2491 สหประชาตไดประกาศใชปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ. 1948

อนเปนชวงเวลาทประเทศไทยกาลงรางรฐธรรมนญฉบบท 5รฐธรรมนญฉบบท 5 คอรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2492 จงไดรบอทธพลจากการประกาศใชปฏญญาสากลของสหประชาชาตม

บทบญญตทใหการรบรองสทธและเสรภาพเปนจานวนมากและละเอยดกวารฐธรรมฉบบกอนๆ

หลกการในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ. 1948 (พ.ศ. 2491) ทไดรบการบรรจลง

ไวในรฐธรรมนญฉบบท 5 นอกเหนอจากสทธทเคยรบรองไวในรฐธรรมนญฉบบกอนๆไดแกหลกการ

ไดรบความคมครองอยางเสมอภาคกนตามรฐธรรมนญ ทงนไมวาบคคลนนจะมกาเนดหรอนบถอ

ศาสนาแตกตางกนกตาม (มาตรา 26) สทธของประชาชนทไมถกเกณฑแรงงานทงนเวนแตในกรณท

เปนการปองกนภยพบตสาธารณะซงเกดขนโดยฉกเฉนเฉพาะเวลาทประเทศอยในภาวะการรบหรอ

ภาวะสงครามหรอในสถานการณฉกเฉนเทานน (มาตรา 32) เสรภาพในการสอสารถงกนโดยทาง

ไปรษณยหรอทางอนทชอบดวยกฎหมาย (มาตรา 40) เสรภาพในการเลอกถนทอยและการประกอบ

อาชพ (มาตรา 41) สทธของบคคลทจะไดรบความคมครองในครอบครวของตน(มาตรา43) ตลอดจน

การใหการรบรองแกบคคลซงเปนทหารตารวจขาราชการประจาอนและพนกงานเทศบาลทจะมสทธ

และเสรภาพตามรฐธรรมนญเหมอนดงพลเมองคนอนๆ (มาตรา 42)ปรากฏการณทสาคญอกประการ

คอมการนาเอาสทธในกระบวนการยตธรรมทางอาญามาบญญตรบรองไวในรฐธรรมนญเชน

195

หลกทวา“บคคลจะไมตองรบโทษทางอาญาเวนแตจะไดกระทาการอนกฎหมายซงใช

อยในเวลาทกระทานนบญญตเปนความผดและกาหนดโทษไวและโทษทจะลงแกบคคล

นนจะหนกกวาโทษทกาหนดไวในกฎหมายซงใชอยในเวลาทกระทาความผดมได”

(มาตรา 29) ซงเปนหลกพนฐานทสาคญในการดาเนนคดอาญาและไดรบการบญญต

ในรฐธรรมนญฉบบตอมาจนถงปจจบน

หลกความคมครองผตองหาและจาเลยทจะไดรบการสนนษฐานไวกอนวาไมมความผด

กอนทจะมคาพพากษาอนถงทสดรวมถงสทธทจะไดรบการพจารณาในการประกนและ

การเรยกหลกประกนพอสมควรแกกรณดวย (มาตรา 30) และ

สทธทจะไมถกจบกมคมขงหรอตรวจคนตวบคคลไมวากรณใดๆเวนแตจะมกฎหมาย

บญญตไวใหสามารถกระทาได (มาตรา 31)

นอกจากนแลวการกาหนดแนวนโยบายแหงรฐไวในหมวด 5 อนเปนหมวดทวาดวยแนวทาง

สาหรบการตรากฎหมายและการบรหารราชการตามนโยบายซงแมจะไมกอใหเกดสทธในการฟองรอง

รฐหากรฐไมปฏบตตามแตกเปนการกาหนดหนาทแกรฐซงมความเกยวพนกบการสงเสรมและพฒนา

หลกสทธมนษยชนในรฐธรรมนญฉบบตอๆมา

ในทางปฏบตสทธมนษยชนในประเทศไทยไดรบการรบรองคมครองอยางจรงจงเพยงใดนน

ขนอยกบสถานการณบานเมองสภาพเศรษฐกจสงคมตลอดจนทศนคตของผปกครองเจาหนาทรฐและ

ประชาชนผเปนเจาของสทธนนเองเพราะตอมาธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรพ.ศ.2502

รฐธรรมนญฉบบท 7 ไมปรากฏบทบญญตรบรองสทธเสรภาพแตอยางใดและการประกาศใชธรรมนญ

การปกครองราชอาณาจกรพทธศกราช 2515 เมอวนท 15 ธนวาคม 2515 ชวงรฐบาลเผดจการไมม

บทบญญตมาตราใดทใหการรบรองสทธและเสรภาพแกประชาชนชาวไทยเลยจนกระทงภายหลงเกด

เหตการณเรยกรองประชาธปไตยโดยนสตนกศกษาเมอวนท 14 ตลาคม 2516จงมการประกาศใช

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2517 เมอวนท 7 ตลาคม 2517 ซงไดรบการยอมรบวาเปน

รฐธรรมนญฉบบทดทสดและเปนประชาธปไตยมากทสดมบทบญญตคลายคลงกบรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2492 และมการวางหลกการใหมในการใหความคมครองสทธและ

เสรภาพของประชาชนมากยงขนทงในดานทมการจากดอานาจรฐทจะเขามาแทรกแซงอนมผลกระทบ

196

ตอสทธและเสรภาพของประชาชนและในดานการเพมหนาทใหแกรฐในการใหบรการแกประชาชนให

มคณภาพชวตทดขนเชนชายและหญงมสทธเทาเทยมกน (มาตรา 28)สทธทางการเมองในการใชสทธ

เลอกตงและสทธออกเสยงประชามต (มาตรา 29) สทธทจะไมถกปดโรงพมพหรอหามทาการพมพเวน

แตมคาพพากษาถงทสดใหปดโรงพมพหรอหามทาการพมพ(มาตรา 40) เสรภาพในทางวชาการ

(มาตรา 42) การกาหนดใหพรรคการเมองตองแสดงทมาของรายไดและการใชจายโดยเปดเผย

(มาตรา 45) และเสรภาพในการเดนทางภายในราชอาณาจกร(มาตรา 47) นอกจากนแลวสทธในทาง

กระบวนการยตธรรมทางอาญาของผตองหาและจาเลยยงไดรบการบญญตรบรองไวในรฐธรรมนญ

ฉบบนดวยไดแกสทธทจะไดรบการสอบสวนหรอพจารณาคดดวยความรวดเรวและเปนธรรมสทธทจะ

ไดรบการชวยเหลอจากรฐในการจดหาทนายความ (มาตรา 34) สทธทจะไมใหถอยคาเปนปฏปกษตอ

ตนเองอนจะทาใหตนถกฟองเปนคดอาญาและถอยคาของบคคลทเกดจากการถกทรมานขเขญหรอใช

กาลงบงคบหรอการกระทาใดๆททา ใหถอยคานนเปนไปโดยไมสมครใจไมอาจรบฟ งเปน

พยานหลกฐานได(มาตรา35) และสทธทจะไดคาทดแทนหากปรากฏในภายหลงวาบคคลนนมไดเปน

ผกระทาความผด (มาตรา 36)

เมอวนท 22 ตลาคม 2519 ประเทศไทยไดประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2519 เปนรฐธรรมนญฉบบท 11 ซงมบทบญญตรบรองสทธและเสรภาพไวเพยงมาตรา

เดยวคอมาตรา 8 ซงบญญตวา“บคคลมสทธและเสรภาพภายใตบทบญญตแหงกฎหมาย”นบวาเปน

บทบญญตทใหสทธเสรภาพกวางขวางมากแตไมมการกาหนดวาเปนสทธเสรภาพชนดใดตอมา

เมอวนท 9 พฤศจกายน 2520 มการประกาศใชรฐธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรพ.ศ.2520

เปนรฐธรรมนญฉบบท 12 ซงไมมบทบญญตใดเลยทใหการรบรองสทธและเสรภาพแกประชาชน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2521 ซงเปนรฐธรรมนญฉบบท 13

ประกาศใชเมอวนท 22 ธนวาคม 2521 นาบทบญญตทใหการรบรองสทธและเสรภาพมาบญญตไวอก

โดยมสาระสาคญสวนใหญเหมอนกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2517 แตตด

บทบญญตเกยวกบการรบรองความเสมอภาคของชายและหญงเสรภาพในทางวชาการและเสรภาพใน

การประกอบอาชพออกไป

ภายหลงจากหวหนารกษาความสงบเรยบรอยแหงชาตไดกระทาการยดและควบคมการ

ปกครองประเทศไวเปนผลสาเรจเมอวนท 23 กมภาพนธ 2 534 และประกาศยกเลกรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2521 แลวไดประกาศใชธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร

197

พทธศกราช 2524 แทนโดยใหไวเมอวนท 1 มนาคม 2534 ซงไมปรากฏมบทบญญตใดเลยทใหการ

รบรองสทธเสรภาพแกประชาชน

ตอมาในป พ.ศ. 2538 ไดมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช

2534 โดยเพมหมวดท 3 วาดวยสทธและเสรภาพของชนชาวไทยตามทประกาศไวในรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยแกไขเพมเตม (ฉบบท 5) พทธศกราช 2538 เมอวนท 10กมภาพนธ 2538 ซง

นาเอาบทบญญตทใหการรบรองสทธเสรภาพทเคยบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2517 มาบญญตไวอกครงแตไดตดเสรภาพในทางวชาการออกและเพมบทบญญตรบรอง

สทธในการไดรบบรการทางสาธารณสขทไดมาตรฐาน (มาตรา 41) สทธในการเสนอเรองราวรองทกข

(มาตรา 48) และสทธในการรบทราบขอมลหรอขาวสารหนวยงานราชการ (มาตรา 48 ทว)

ตลอดระยะเวลาของการพฒนาแนวความคดเกยวกบสทธมนษยชนในประเทศไทยแมจะถก

ขดขวางโดยปญหาการเมองการปกครองเปนบางเวลา แตการคมครองสทธมนษยชนโดยทางออม

ปรากฏใหเหนผานทางกลไกของรฐ เชน กรณทฝายนตบญญตพจารณาและออกกฎหมายทไมเปนการ

จากดสทธและเสรภาพของประชาชนจนเกนไป การตรวจสอบการทางานของฝายบรหารโดยฝายนต

บญญต การตรวจสอบการทางานของเจาหนาทฝายปกครองโดยฝายบรหารเพอมใหเจาหนาทใช

อานาจในทางทมชอบดวยกฎหมายและเปนการละเมดสทธของประชาชนการพจารณาพพากษาคด

ขององคกรตลาการโดยยดหลกกฎหมายเพออานวยความยตธรรมแกประชาชนเหลาน นบวาเปนกลไก

การคมครองสทธมนษยชนแมจะมไดมความมงหมายใหเปนผลโดยตรงกตาม

การดาเนนการขององคกรรฐเพอคมครองสทธมนษยชนโดยตรงปรากฏขนพรอมกบการจดตง

สานกงานคมครองสทธเสรภาพและผลประโยชนของประชาชน (สคช.) สงกดกรมอยการ

เมอพ.ศ. 2525 ซงปจจบนไดเปลยนชอเปน“สานกงานคมครองสทธและชวยเหลอทาง

กฎหมายแกประชาชน (สคช.)”แตการดาเนนงานขององคกรมขอบเขตจากดสบเนองจากกรอบอานาจ

หนาทของพนกงานอยการตามกฎหมายตางๆสวนการดาเนนงานขององคกรพฒนาเอกชนเพงมการกอ

ตวขนอยางเปนทางการภายหลงเกดเหตการณวปโยค 14 ตลาคม 2516 และ 6 ตลาคม2519 องคกร

แรกทถกกอตงเมอพ.ศ. 2519 คอสหภาพเพอสทธเสรภาพของประชาชนและในปเดยวกนนนกมการ

กอตง“กลมประสานงานศาสนาเพอสงคม” (กศส.) หลงจากนนกมการรวมตวกนของบคคลทงในรป

องคกรสมาคมมลนธคณะกรรมการคณะทางานกลมศนยสถาบนตางๆเพอทาหนาทในการสงเสรมและ

คมครองสทธเสรภาพตลอดจนสทธมนษยชนในแงตางๆแกประชาชนเชนสทธของจาเลยหรอธทาง

198

การเมองเปนตนผตองหาในกระบวนการยตธรรมสทธของเกษตรกรสทธเดกสทธสตรสทธผใชแรงงาน

และสทธ

จากการกาเนดและความเปนมาของสทธมนษยชนในตางประเทศและประเทศไทยจนถง

ปจจบนสามารถแบงพฒนาการในเรองสทธมนษยชน ไดเปน 3 ระยะ ไดแก

ระยะทหนง ระยะแหงการเรมตน เปนยคทสภาพทางสงคมมการกดขขมเหง

ไมเคารพตอศกดศรประจาตวของมนษยมการเอารดเอาเปรยบแกงแยงและไมม

กฎหมายหรอกฎเกณฑทชดเจนในการใหหลกประกนเรองสทธแกประชาชน

ระยะทสองระยะแหงการเรยนร เปนชวงทผคนในสงคมเรยกรองถามหาสทธและ

เสรภาพมความขดแยงระหวางผปกครองกบกลมคนในประเทศมการตอส

ในระยะนเรมมกฎหมายหรอกลไกในการคมครองสทธมนษยชนผคนเรมเรยนรถงสทธ

ของตนเองโดยชวงทายของระยะนผคนใหความสาคญของสทธตนเองแตอาจละเลย

หรอมการละเมดสทธและเสรภาพของผอนบาง

ระยะทสามระยะแหงการเคารพสทธมนษยชน เปนชวงทประชาชนมการรวมกลม

กนเพอเหตผลในการปกปองและพทกษสทธมนษยชน มการรณรงคใหตระหนกถงการเคารพสทธของ

ผอนการใชอานาจหรอใชสทธมการคานงถงสทธเสรภาพของประชาชนการใชสทธเสรภาพของ

ประชาชนเปนไปอยางกวางขวาง

199

เรองท 2 การคมครองตนเองและผอน

ตามหลกสทธมนษยชน

หากจะกลาวถงการค มครองตนเองและผอ นตามหลกสทธมนษยชนค าถามค อ

การคมครองสทธมนษยชนควรเรมจากทไหน?

หากเราจะหาคาตอบจากกวางไปหาแคบไดแกรฐบาลสงคมสถานททางานครอบครวและ

ปจเจกบคคล

หากเราจะหาคาตอบจากแคบขยายไปกวางกตองเรมจากปจเจกบคคลครอบครวสถานท

ทางานสงคมและรฐบาล

หมายความวาการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนควรเรมตนกบทก ๆ ภาคสวน

โดยเฉพาะอยางยงการปลกฝงมโนธรรมสานกในแตละปจเจกชน

หลกการพนฐานในเรองสทธมนษยชนมดงน

1. สทธมนษยชนเปนสทธตามธรรมชาตทมมาตงแตเกด

2. สทธมนษยชนเปนสทธซงเสมอกนของมนษยทกคน

3. สทธมนษยชนเปนสทธขนพนฐานทไมอาจโอนใหแกกนได

4. สทธมนษยชนเปนสทธขนพนฐานทไมอาจแบงแยกได

จากหลกการพนฐานในเรองสทธมนษยชนเราจงมองเหนเปาหมายของการดาเนนการเรอง

สทธมนษยชนวาเปาหมายนนกคอเพอใหมวลมนษยชาตมอสรภาพไดรบความเปนธรรมและอาศยอย

รวมกนอยางสนต

หากมนษยทกคนจะไดรบการคมครองตามสทธมนษยชนจะตองมเสรภาพในชวตเรองใดบาง

จงจะไดรบสทธตางๆตามหลกการพนฐานของสทธมนษยชน เสรภาพทมนษยทกคนตองไดรบเพอให

ไดรบสทธตาง ๆ ตามหลกการพนฐานของสทธมนษยชน คอ

1. เสรภาพในการแสดงออก

2. เสรภาพในความเชอ

3. เสรภาพจากความหวาดกลวและอสรภาพทพงปรารถนา

200

การละเมดสทธมนษยชนในประเทศไทย ตวอยางการละเมดสทธมนษยชนในประเทศไทยทเกดขน เชน

1. การละเมดสทธมนษยชนจากภาคเอกชน/ประชาชน ไดแก การประทษรายตอชวต

รางกายเสรภาพอนามยทรพยสนรวมถงการเอารดเอาเปรยบอยางไมเปนธรรมจากผท

มสถานภาพทางสงคมหรอทางเศรษฐกจทดกวาเปนตน

2. การละเมดสทธมนษยชนจากภาครฐ เชน การใชอานาจทไมเปนธรรมหรอการใช

อานาจโดยมทศนคตเชงอานาจนยมไมวาจะเปนการละเมดทางนโยบายของรฐการออก

กฎหมายหรอบรหารราชการทมผลกระทบตอสทธเสรภาพรวมตลอดถงวถชวตของ

ชมชนเปนตน

แนวทางการคมครองตนเองและผอนจากการถกละเมดสทธมนษยชน 1. ไมเปนผกระทาความรนแรงใดๆตอบคคลอน

2. ไมยอมใหบคคลอนกระทาความรนแรงตอตนเอง

3. ไมเพกเฉยเมอพบเหนการละเมดสทธตอบคคลอนควรแจงเจาหนาททเกยวของหรอให

ความชวยเหลอตามสมควรในสวนททาได

4. มการรวมกลมในภาคประชาชนอยางเปนระบบและจดตงเปนองคกรมลนธฯลฯเพอ

ปกปองคมครองผออนแอกวาในสงคมเพอใหเกดพลงในการตรวจสอบเรยกรองใหรฐม

การจดทากฎหมายทเกดประโยชนตอสวนรวม

5. รณรงคใหมการเหนคณคาและความสาคญของการปกปองและสงเสรมสทธมนษยชน

201

กจกรรมท 13

1. ใหศกษาและสรปความเปนมาของสทธมนษยชนในประเทศไทย

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….......................................................................

2. ใหหาตวอยางการถกละเมดสทธมนษยชนกรณบคคลถกละเมดจากเอกชนและ

แนวทางในการแกไข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………......................................................................

3. ใหหาตวอยางการถกละเมดสทธมนษยชนกรณบคคลถกละเมดจากภาครฐและแนว

ทางการแกไข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..............................................................................

202

บทท 6 การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

สงคมไทยใหความสาคญกบเรองคณธรรม จรยธรรม ความด ความซอสตย สจรตมา

ตงแตสมยโบราณถงกบมคาพงเพยวา “ซอกนไมหมด คดกนไมนาน” ไวสอนลกหลานมาจนทกวนน

และเนองจากเรามศาสนาเปนทยดเหนยวกากบจตใจใหตงมนอยในความด ความงาม ความซอสตย

ไมคดโกงใหผอนเดอดรอนจงมคาสอนทถายทอดกนมาหลายชวอายคน เชน “ทาดไดด ทาชวไดชว”

“คนดตกนาไมไหล ตกไฟไมไหม” ความเชอเชนนมอยในหมคนทกระดบในสงคมตงแตพระมหากษตรย

ขาราชการ และ ไพรฟาประชาชน มพธกรรมทางการปกครองทสะทอนใหเหนถงคานยมในความดและ

คนดตองมความซอสตยทยงคงเชอมนอยในกลมของขาราชการระดบสาคญ ๆ อยคอ พธดมนาพพฒนสต

ยา สาบานตนตอพระมหากษตรยและสงศกสทธ ซงปจจบนยงมใหเหนอย

อยางไรกตามกระแสโลภาภวตนทกาลงเกดขนทวโลกรวมทงการไหลบาของสงคมและ

วฒนธรรมนานาชาตทไมสามารถหยดยงได ประชาชนคนไทยโดยเฉพาะเยาวชนและผใชแรงงานตาง

ถกชกนาใหหลงใหล การเปนนกบรโภคนยม วตถนยม ตดยดอยกบความสขจากเงนทอง ความ

ฟมเฟอย ฟงเฟอ สรยสราย ความมหนามตาในสงคม ยกยองคนรวยมากกวาคนด ไมใหความสาคญ

กบครอบครวและสายใยผกพนในครอบครวเหมอนเดม กลาวกนวา เดก ๆ สมยนจะเลอกไหวเลอกนบ

ถอคนรวย คนมอานาจวาสนา มยศ มตาแหนงมากกวาคนจนคนดทเปนผเฒาผแกทเปนหลกของชมชน

เหมอนเดมแลว ความเออเฟอเผอแผ ความเมตตาอาร ความชวยเหลอเกอกล สมครสมานสามคค

พงพาอาศยกนระหวางผคนในชมชนเกอบไมมปรากฏใหเหนมการแขงขนชงดชงเดนกนรนแรงทงการ

เรยน การทางาน การดารงชวตทวมากขน กอใหเกดการทจรต เลนพรรคเลนพวกอยางกวางขวาง

แพรหลายไปทกระดบทกวงการ

พฤตกรรมททจรตไมถกตองบางครงมองเปนเรองทเปนประโยชนแกบานเมองและ

ไดรบการยกยอง เชน ผมอานาจออกกฎหมายหรอจดทาโครงการทเปนประโยชนแกสงคม

ประเทศชาต แตเบองหลงมพฤตกรรมทแอบซอนผลประโยชนใหตนเอง ญาตพนองหรอครอบครวหรอ

พรรคพวกมากกวาทเรยกกนวา มผลประโยชนทบซอน มองผวเผนเปนเรองทดยอมรบไดแตจรง ๆ

แลวเปนการทจรตประพฤตมชอบทบานเมองประสบความเสยหายอยางยง มการเปดเผยผลการศกษา

203

ขององคกรความโปรงใสระหวางประเทศในป 2555 วา ประเทศไทยมการทจรตโกงกนเปนอนดบท

88 จากการสารวจ 176 ประเทศทวโลก โดยหลนมาจากอนดบท 80 ในการจดลาดบครงกอน ตดกลม

เดยวกบประเทศดอยพฒนาในแอฟรกา เชน มาลาว มอรอคโก แซมเบยและสวาซแลนด และเชอวา

อนดบการทจรตคอรรปชนระดบโลกของไทยจะหลนลงตอไปอกอยางตอเนอง สวนผลการสารวจ

ความเหนคนไทยทวประเทศของสานกโพลลหลายแหงในป พ.ศ. 2555 พบขอมลทนาตกใจอยางยงใน

ทานองเดยวกนคอ ประชาชนกวารอยละ 79-58 ยอมรบไดถารฐบาลทจรตคอรปชนแตขอใหตนเองได

ประโยชนดวย ทงน ประชาชนดงกลาวเนนกลมเดกและเยาวชนมากทสด รองลงมาคอกลมนกเรยน

นกศกษา พอคานกธรกจ พนกงานบรษทเอกชน เกษตรกร ขาราชการ พนกงานรฐวสาหกจ และกลม

แมบานเกษยณอายราชการ ตามลาดบ

ผลการสารวจวจยดงกลาวน จะเหนไดวา คานยมในความดในปจจบนเปลยนไปมาก

เปนคานยมทมใหเหนในทกแหงของสงคมไทย ตงแตในครอบครว ในชมชนรานคา ในหมนกการเมอง

ขาราชการ แมกระทงในหองเรยนและสถานศกษาจะเปนปญหาสงคมทหยงรากลกลงไปทกทใน

สงคมไทย ฉะนน จงเปนเรองทเราจะตองรเทาทน มจตสานกและมสวนรวมทจะชวยกนปองกนแกไข

ขจดปญหาทจรตคอรรปชนเหลานใหหมดไป ตามแนวทางทสานกงานปองกนและปราบปรามการ

ทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) ไดกาหนดเปนมาตรการในการแกไขปญหาในภาพรวมทเนนการมสวนรวม

ของประชาชนในการปองกนและปราบปรามการทจรต ซงหมายถงการใหประชาชนเขาไปมบทบาทใน

ฐานะทเปนสวนหนงของผดาเนนการดวย โดยการวางระบบใหประชาชนกลาคดกลาทาในสงทถกตอง

กลาตดสนใจในกรอบของการเคารพสทธของผอน และสงเสรมใหทางานเปนรปแบบเครอขาย

เชอมโยงกนทงระดบบคคลและระดบองคกรโดยมฐานะเทาเทยมกน ถกทอรอยเรยงกนดวย

วตถประสงคเดยวกนเพอเพมพลงและความมนใจในการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตใหหมดไป มาตรการดงกลาวพอสรปได ดงน

1. วธสรางความตระหนกใหประชาชนมสวนรวมในการตอตานการทจรต

การใหประชาชนมสวนรวมกบสานกงาน ป.ป.ช. ในการตอตานการทจรตโดยวธการ

สรางความตระหนกอาจพจารณาไดดงน

1.1 ปลกจตสานก คานยม คณธรรมจรยธรรมและสรางวนยแกทกภาคสวน โดยการ

สงเสรมการดาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สงเสรมการปฏบตตามหลกคณธรรม

จรยธรรมและวนย ใชการศกษาเปนเครองมอในการปองกนเสรมสรางความร ทกษะ ทศนคต ปลกฝง

204

จตสานกใหนกเรยน นกศกษา เยาวชน และประชาชนอยางตอเนอง รวมทงผลกดนคานยมการ

ปองกนการทจรต ความซอสตยสจรต รงเกยจการทจรตเปนคานยมแหงชาต

1.2 รวมมอในการสรางการมสวนรวมและเครอขายปองกนและปราบปรามการทจรต

ในทกภาคสวนโดย

1) การประชาสมพนธตอตานการทจรตประพฤตมชอบทกรปแบบ

2) เสรมสรางกระบวนการมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวน

3) เสรมสรางความเขมแขงของเครอขายใหมขวญและกาลงใจในการทางาน

1.3 สงเสรมความเปนอสระและสรางประสทธภาพใหแกองคกรทมหนาทตรวจสอบ

การทจรต โดยเฉพาะสานกงาน ป.ป.ช. ใหปราศจากการแทรกแซงของอทธพลจากภาคการเมอง

ภาคราชการ และภาคธรกจ และถวงดลอานาจภาครฐทเกยวของทกระดบ เปดโอกาสใหประชาชนเขาถง

ขอเทจจรงอยางทนการณ

1.4 สงเสรมการสรางมาตรฐาน จรรยาบรรณ วชาชพแกบคลากรของหนวยงานทม

หนาทตรวจสอบการทจรต รวมทงการเสรมสรางความรทกษะ และจรยธรรมแกบคลากรรวมทง

เสรมสรางขวญกาลงใจและการบรหารงานบคลากร การสรางความรวมมอดานวชาการกบองคกร

ตางประเทศดวย

2. สรางความเขาใจทถกตองใหกบประชาชนและหนวยงานเครอขายเกยวกบกฎหมายทเกยวของ

ในการปองกนและปราบปรามการทจรต

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ตองรบเปนหนาทในการดาเนนงานรวมกบหนวยงานเครอขาย

ในการสงเสรมใหประชาชนชาวไทยมความร ความเขาใจทถกตองในเรองกฎหมาย ระเบยบ และ

มาตรการตาง ๆ ทจะเปนประโยชนในการรวมมอกนปองกนพฤตกรรมการทจรตคอรปชนรปแบบ

ตาง ๆ ตามทกาหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยกาหนดใหรฐตองมหนาทสงเสรม

สนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการใชอานาจรฐทกระดบในรปแบบองคกรทาง

วชาชพโดยเฉพาะขอกฎหมายทเกยวของในการปฏบตงานเพอปองกนปญหาการทจรตคอรปชน

ทผปฏบตงานและเครอขายภาคประชาชนควรทราบ เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2550 มาตรา 87 (3) ทกาหนดใหมการสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของ

ประชาชนในการตรวจสอบการใชอานาจรฐทกระดบ และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย

205

การปองกนและปราบปรามการทจรต พทธศกราช 2542 (ฉบบท 2) พทธศกราช 2554 มาตรา 19

(13) วาดวยการเสรมสรางทศนคตและคานยมเกยวกบความซอสตยสจรตรวมทงดาเนนการให

ประชาชนหรอกลมบคคลมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต ทงน มรายละเอยดท

สามารถศกษาคนควาไดจาก www.nacc.go.th (เวปไซตของ ป.ป.ช.)

3. การกระตนจตสานกการมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต

เพอใหผเรยนเกด ความเขาใจ ตระหนกและมจตสานกในการมสวนรวม ทจะปองกน

การทจรตประพฤตมชอบในชมชน และสงคม หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขน

พนฐาน พทธศกราช 2551 จงไดกาหนดแนวทางการเรยนร ในรปแบบกรณศกษา ใหผเรยนไดฝก

ทกษะการคด วเคราะห การมสวนรวมในการแกปญหาการทจรตรปแบบตาง ๆ ดวยเจตนาทจะให

ผเรยนสามารถนาไปเปนแนวทางในการปฏบต เพอประโยชนตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม

จนเกดการพฒนาจตสานกในการปองกนและปราบปรามการทจรตได กจกรรมทงหมดประกอบดวย

6 กรณศกษา ไดแก

1. เรอง “เศรษฐใหม” หรอ “แมครว”

2. เรอง “การตรวจรบสงเดช”

3. เรอง “เรองเลาของโดเรมอนทยงไมเคยเลา”

4. เรอง “สายนาจบเทจ”

5. เรอง “อะไรอยในกลองไม”

6. เรอง “รถปลกสะระแหน”

ทงนผเรยนและผสอนจะตองรวมมอกนนาขอมลทงดาน วชาการ ระเบยบ กฎหมาย

ทไดมการสรปรวบรวมไวในเอกสาร คมอการจดกจกรรมการเรยนร เรอง การมสวนรวมของประชาชน

ในการปองกนและปราบปรามการทจรต รวมกบขอมลปญหาความตองการสภาพแวดลอม ของชมชน

ทองถน และคณธรรมจรยธรรม ทตนเองมอยมาตดสนใจแกปญหาตาง ๆ ใหลลวงไปไดอยางเหมาะสม

ตอไป

206

กรณศกษาเรองท 1

เรอง “เศรษฐใหม” หรอ “แมครว”

วตถประสงค

1. ระบปญหาการทจรตจากการใชอานาจหนาทในทางทไมถกตอง

2. บอกคณธรรมในการปฏบตงานได

3. เกดจตสานกในการปองการการทจรต

เนอหาสาระ

1. คณธรรมในการทางานเพอปองกนหรอหลกเลยงการทจรต

2. สานกดานความซอสตยตอการปฏบตงาน

กรณศกษา

เจาหนาท ป.ป.ช. ชอคณสบไดไปตรวจดบญชท ป.ป.ช. จดไวใหประชาชนเขามา

ตรวจสอบ บญชทรพยสนของนกการเมองทแสดงตอ ป.ป.ช. คณสบเปดดบญชตาง ๆ ของนกการเมองพบวา

หนของนกการเมอง ระดบหวหนาพรรครายหนงในบรษทยกษใหญทเปนของนกการเมองผนนเองทาไมจง

มหนอยไมมาก แตผถอหนรายใหญของบรษทคอ คณสมศร ซงเปนแมครวบานนกการเมองใหญราย

นน คณสบเรมไดเคาของการถอหนแทนนกการเมอง จงไดทาการปลอมตวเขาไปเพอหาหลกฐานและ

พบวา คณสมศรเปนผถอหนรายใหญของบรษทนกการเมองทคณสมศรเปนแมครว

ประเดน

1. จากเนอหาเรอง “เศรษฐใหม” หรอ “แมครว” การกระทาของนางสมศรขดตอ

กฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตหรอไม เพราะเหตใด

2. จากเนอหาเรอง “เศรษฐใหม” หรอ “แมครว” การกระทาของนายจางของนาง

สมศรสะทอนถงการขดตอคณธรรม จรยธรรม อยางไร

ใบความร

- เรองความซอตรงกบความซอสตย

207

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปรายตามประเดนทกาหนด

3. ใหตวแทนกลมออกมานาเสนอผลของการอภปรายกลม

4. ใหผสอนและผเรยนรวมกนสรปแนวคดทไดจากผลการอภปรายกลม

5. ใหผเรยนรวมกนวางแผนและจดทากจกรรมการเรยนรตอเนองพรอมสรปรายงานผล

กจกรรมเรยนรตอเนอง

ผเรยนรวมกนจดทากจกรรม/โครงการ เพอสงเสรมการปองกนและปราบปรามการ

ทจรต พรอมจดทาสรปรายงานผล เสนอผสอน

สอและแหลงการเรยนร

- Internet

- สอสงพมพ/วารสาร/หนงสอพมพ

208

กรณศกษาเรองท 1

เรอง “เศรษฐใหม” หรอ “แมครว”

กฎหมาย ป.ป.ช. กาหนดใหนกการเมองตงแต นายกรฐมนตร รฐมนตร ส.ส. ส.ว.

รวมทงเจาหนาทของรฐทมตาแหนงสง ตองยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน

ตอ ป.ป.ช. เมอเขาดารงตาแหนงและพนจากตาแหนง เพอตรวจสอบวามทรพยสนอะไรเพมขน

ผดปกตหรอไม หลงจากยนบญชแลว ป.ป.ช. ตองเปดเผยบญชฯ ของนกการเมองตอสาธารณะ

เจาหนาท ป.ป.ช. ชอ คณสบ ไดไปตรวจดบญชฯ ท ป.ป.ช. จดไวใหประชาชนเขามา

ตรวจสอบ คณสบเปดดบญชฯ ตาง ๆ ของนกการเมองแลวกมาสะดดสงสยและตงขอสงเกตวา

หนของนกการเมองระดบหวหนาพรรครายหนงในบรษทยกษใหญทเปนของนกการเมองผนนเอง

ทาไมจงมหนอยไมมาก แลวหนทเหลอเปนของใคร

เมอคณสบตงขอสงเกตแลว จงคนหาความจรงโดยคณสบเรมจากการไปคนหารายชอ

ผถอหนในบรษทยกษใหญดงกลาว จงพบวามผถอหนรายใหญของบรษทคอ คณสมศร แสดงวา

คณสมศรตองเปน “เศรษฐใหม” แน ๆ เพราะไมเคยไดยนชอตดอนดบเศรษฐเมองไทยมากอน คณสบ

จงไปตรวจสอบจากทะเบยนราษฎรของกระทรวงมหาดไทย ซงจะมชอของคนไทยทกคนทมบตร

ประจาตวประชาชนในทะเบยนราษฎรจะมขอมลบคคลวา ชอ-สกล ใดเคยเปลยนชอสกลอยางไร อาย

เทาใด หนาตาเปนอยางไร บดามารดาชออะไร พรอมทอยอาศย

คณสบ ทราบวา คณสมศรนน มบานพกอยในจดหวดภาคอสาน คณสบจงเกบ

สมภาระเดนทางไปจงหวดภาคอสานเพอไปหาคณสมศร เมอไปถงบานเลขทตามทปรากฏในทะเบยน

ราษฎร คณสบไดพบกบบานไมเกา ๆ หลงหนง ตงอยนอกเขตอาเภอเมองเลกนอย คณสบคดอยในใจ

วา “เศรษฐใหม” เปนคนสมถะ มบานหลงเลก ๆ พออยอาศย ไมฟงเฟอเหมอนเศรษฐคนอน จงไดเขา

ไปเคาะประตบาน ปรากฎวา มคณยายคนหนงเดนออกมาเปดประต คณสบอางวา รจกกบคณสมศร

จะมาหาคณสมศร ไดรบคาตอบจากคณยายวาคณสมศรไปทางานอยกรงเทพฯ คณสบจงถามคณยายวา

คณสมศร ทางานทไหน จะตดตอไดอยางไร คณยายจงใหหมายเลขโทรศพทแตไมไดบอกวาทางานทไหน

เมอคณสบ ไดรบแลวกขอลาและขอบคณคณยายตามมารยาทสงคมไทย

จากนน คณสบจงเดนทางกลบกรงเทพฯ และไดโทรศพทไปตามหมายเลขทคณยายให

ไวโดยขอพดกบคณสมศร คนรบสายตอบวา คณสมศรไปจายกบขาวทตลาด คณสบยงคดในใจวา

209

เดยวนเศรษฐใหมไปจายกบขาวทตลาดเอง จงไดบอกกบคนรบโทรศพทวา วนนคณสมศรออกไปจาย

กบขาวเองเลยหรอ ผรบโทรศพทจงตอบวา ไปจายกบขาวทกวนเพราะเปน

แมครว

คณสบเรมไดเคาของการถอหนแทนนกการเมอง แตเพอความชดเจนในเรองน คณสบ

จงไดปลอมตวไปทบานหลงดงกลาว เพอหาขอมลใหแนชดวา เปนบานของนกการเมองเจาของบรษท

ยกษใหญจรงหรอไม โดยคณสบไดหาขอมลมากอนวา คณสมศรจะไปจายกบขาวในเวลาบาย ๆ จงได

วางแผนเขาไปเวลาประมาณบายสองโมง และจากการทคณสบปลอมตวเขาไป จงมหลกฐานยนยนได

วา คณสมศร เปนแมครวบานนกการเมองใหญรายนจรง และเปนคณสมศรรายเดยวกบทเปนผถอหน

รายใหญของบรษทนกการเมองทคณสมศรเปนแมครว คณสมศรจงเปลยนฐานะใหมจากเศรษฐใหม

กลายเปนแมครวซะแลว

ประเดน

1.จากกรณศกษาเรอง “เศรษฐใหมหรอแมครว” การกระทาของนางสมศรขดตอ

กฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตหรอไม เพราะเหตใด

2. จากกรณศกษาเรอง “เศรษฐใหมหรอแมครว” การกระทาของนายจางของนาง

สมศรสะทอนถงการขดตอคณธรรม จรยธรรม อยางไร

ใบความร

“ซอตรง” กบ “ซอสตย”

ความหมายของคาสองคา คอ “ซอตรง” กบ “ซอสตย” ตามพจนานกรมฉบบ

ราชบณฑตยสถานป 2542 ไดกลาวไว คอ

“ซอตรง” แปลวา ประพฤตตรง ไมเอนเอง ไมคดโกง ใหสงเกตคาวาประพฤต

ประพฤตคอ วาจา และการกระทา ถาทางพระจะหมายถง วจกรรม กายกรรม

“ซอสตย” หมายถง ประพฤตตรงและจรงใจ ไมคดคดทรยศไมคดโกงและไม

หลอกลวงเหมอนกบคาวา คณธรรม จรยธรรม คาวาจรยธรรมบอกแตเพยงความประพฤต คอ คาพด

และการกระทา แตถาพดถงคณธรรมตองรวมใจดวย

210

สรปไดวา ซอตรง คอสงทประพฤตออกมาใหปรากฏ แลวสงคมตดสนวาตรงหรอไม

ตรง แตถาซอสตย นอกจากจะประพฤตตรงแลว ยงตองพฒนาทจตใจ มความจรงใจดวย

สภาษตสะทอนความซอตรง

สภาษตเรอง ความซอตรงและความซอสตยซงความจรงคนไทย ไต ลาว ซงเปนคน

กลมเดยวกน และมจานวนกวารอยลานคนยกยองเรองความซอตรงและความซอสตยมาเปนความด

อนดบหนง โดยสภาษตโบราณจากสถานทตาง ๆ มดงน คอ

สมยกอนในปมนามนสามทหาร ทตวถงนามนจะมปายวา “ซอกนไมหมด คดกนไม

นาน” ซงเมอกอนคานมเยอะ แตปจจบนหายไป ทหายไปไมใชเพราะสามทหารหมดไป แตอาจหายไป

เพราะคนไทยไมเชอคานยมนแลว คานยมอาจเปลยนแปลงไปเปน “ซอไมมกน แตคดมกนจนเหลอ

กน” กเปนได แตหากพจารณาแบบยาว ๆ แลวจะเหนวา ซอกนไมหมดหรอก แตคดกนไมนาน นน

แหละทเปนจรง

กบขาวอรอยเพราะเกลอ

(The meal is good, thanks to the salt)

คนดเพราะซอสตย

(A man is good due to his honesty)

สวนด ตองรวธปลก

ลกด ตองรวสอน

ซอ กนไมหมด

คด กนไมนาน

211

กรณศกษาเรองท 2

เรอง การตรวจรบสงเดช

วตถประสงค

1. บอกคณธรรมในการปฏบตงานได

2. มสวนรวมในการปองกนการทจรตในหนวยงาน

3. เกดจตสานกในการปองการการทจรต

เนอหาสาระ

1. ชองทางการสงเรองรองเรยนการทจรต

2. คณธรรม จรยธรรม ของผปฏบตงาน

กรณศกษา

จากการไตสวนขอเทจจรงของ ป.ป.ช. ไดความวา เมอป พ.ศ. 2545 องคการบรหาร

สวนตาบลแหงหนง ไดสอบราคาจางเหมากอสรางอาคารอเนกประสงคคอนกรตเสรมเหลก 2 ชน วงเงน

1,904,000 บาท โดยมนาย ก ผถกกลาวหา เมอครงดารงตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลเปน

ประธานกรรมการตรวจการจาง ในการดาเนนการกอสรางปรากฏวา ผรบจางกอสรางไมถกตองตาม

แบบรปรายการทองคการบรหารสวนตาบลกาหนดหลายรายการ เปนเหตใหหวหนาสวนโยธาในฐานะผ

ควบคมงานทาบนทกเสนอผถกกลาวหาในฐานะประธานกรรมการตรวจการจางแจงใหผรบจางแกไขให

ถกตองตอมาผรบจางไดเขามาดาเนนการแกไขงานแลวแตกยงไมถกตองตามแบบรปรายการทกาหนด

อก หวหนาสวนโยธาในฐานะผควบคมงานและคณะกรรมการตรวจการจาง จงไดมบนทกเสนอผถก

กลาวหาอกครงเพอแจงใหผรบจางดาเนนการแกไขโดยดวน แตปรากฏวาผถกกลาวหาไดมคาสงอนมต

เบกจายเงนใหแกผรบจางทาใหองคการบรหารสวนตาบลตองเบกจายเงนคาจางกอสรางใหแกผรบจาง

ไปโดยทงานยงไมเสรจสมบรณเปนเหตใหทางราชการไดรบความเสยหาย

212

ประเดน

จากกรณศกษา เรอง “ตรวจรบสงเดช นายก อบต. กระทาความผดในเรองใด และ

สงผลตอคณธรรมในการบรหารงานอยางไร

ใบความร

- ชองทางการสงเรองรองเรยนการทจรต

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปรายแสดงความคดเหนตามประเดนทกาหนดให

3. ใหผสอนและผเรยนสรปแนวคดทไดจากการอภปรายกลมรวมกน

กจกรรมการเรยนรอยางตอเนอง

- ใหผเรยนรวมกนจดทากจกรรม/โครงการในการรณรงคการปองปรามการทจรตใน

ชมชน พรอมจดทาสรปรายงานเสนอผสอน

สอ/แหลงคนควา

- หนงสอพมพ/วารสาร

- สอ Internet

- สานกงาน ป.ป.ช.

213

ใบความร

ชองทางการสงเรองรองเรยนการทจรต

หากพบเหนเจาหนาทของรฐกระทาความผดทจรตตอหนาท กระทาความผดตอตาแหนง

หนาทหรอกระทาความผดตอตาแหนงหนาทในความยตธรรม รารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขน

ผดปกต สามารถทาหนงสอรองเรยนตอสานกงาน ป.ป.ช. ตามหลกเกณฑตอไปน

1. มหนงสอ “เรยน เลขาธการคณะกรรมการ ป.ป.ช.” หรอ “ต ปณ. 100 เขตดสต

กรงเทพฯ 10300” หรอเขารองทกขกลาวโทษตอพนกงานสอบสวน ณ สถานตารวจในเขตอานาจ

สอบสวน โดยพนกงานสอบสวนจะสงเรองไปยงสานกงาน ป.ป.ช. เพอดาเนนการตอไป

2. ใหมรายละเอยดการรองเรยน ดงน

(1) ชอ – สกล ทอย และหมายเลขโทรศพทของผกลาวหา

(2) ชอ – สกล ตาแหนง สงกด ของผถกกลาวหา (ตองเปนเจาหนาทของรฐ หรอ พนจากตาแหนง

ไมเกน 5 ป)

(3) ระบขอกลาวหาการกระทาความผดฐานทจรตตอหนาท การกระทาความผดตอตาแหนงหนาทราชการหรอ

ตาแหนงหนาทในการยตธรรม รารวยจผดปกต หรอ มทรพยสนเพมขนผดปกต

(4) บรรยายการกระทาความผดอยางละเอยดตามหวขอดงน

- กรณกลาวหากระทาความผดฐานทจรตตอหนาท กระทาความผดตอตาแหนงหนาทราชการ หรอ

กระทาความผดตอตาแหนงหนาทในการยตธรรม

ก. การกระทาความผดเกดขนเมอใด

ข. มขนตอนหรอรายละเอยดการกระทาความผดอยางไร

ค. มพยานบคคลรเหนเหตการณหรอไม

ง.ในเรองนไดรองเรยนตอหนวยงานใด หรอยนฟองตอศาลใด เมอใด และผลเปนประการใด

- กรณกลาวหาวารารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต

ก. ฐานะเดมของผกลาวหา และภรยาหรอสาม รวมทงบดามารดาของทงสองฝายเปนอยางไร

ข. ผถกกลาวหา และภรยาหรอสาม มอาชพอนๆ หรอไม ถามอาชพอนแลวมรายไดมากนอยเพยงใด

ค. ทรพยสนทจะแสดงใหเหนวารารวยผดปกตฯ อะไรบาง

214

3. ลงลายมอชอ และเขยนชอ – สกล ดวยตวบรรจง พรอมแจงทอยของผกลาวหาใหชดเจน หาก

ตองการใหสานกงาน ป.ป.ช. ปกปดชอ – สกล และทอยใหระบชดเจนดวย สวนกรณทไมเปดเผยชอ –

สกลจรง ถอวาเปนบตรสนเทห ใหสงแบบไปรษณยตอบรบ (เพอจะไดรบทราบวาหนงสอรองเรยนสงถง

ป.ป.ช. แลว) เพราะสานกงาน ป.ป.ช. จะตดตอกบผรองเรยนโดยตรงกบผรองเรยนทแจงชอ – สกล และ

ทอยเทานน

4. สายดวน Call Center 1205

5. สานกงาน ป.ป.ช. ประจาจงหวด มอานาจหนาทในการสงเสรมการปองกนและปราบปราม

การทจรต โดยประสานความรวมมอกบประชาชนและสวนราชการเพอเผยแพรความรแกประชาชน การ

เสรมสรางทศนคตและคานยมในความซอสตยสจรต การสงเสรมใหประชาชนหรอกลมบคคลทกภาค

สวนเขามามสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต รวมทงการเสนอมาตรการความเหนหรอ

ขอเสนอแนะตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. เพอประโยชนในการปองกนและปราบปรามการทจรต นอกจากน

กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตประจาจงหวดยงไดแบงเบาภาระงานของคณะกรรมการ

ป.ป.ช. เชน การตรวจสอบขอเทจจรงเพอเสนอคณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณาตอไป การตรวจสอบ

ความถกตองและความมอยจรง รวมทงความเปลยนแปลงของทรพยสนและหนสนทผมหนาทยนบญชได

ยนตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. ทงน การดาเนนการดงกลาว คณะกรรมการ ป.ป.ช. จะเปนผกาหนด

หลกเกณฑและวธการใหกรรมการ ป.ป.ช. ประจาจงหวดดาเนนการ

อนง กรรมการ ป.ป.ช. ประจาจงหวด มหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน

ตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. และอาจถกตรวจสอบโดยประชาชนได กลาวคอ ประชาชนผมสทธเลอกตง

จานวนไมนอยกวาหาพนคนสามารถเขาชอรองเรยนขอตอคณะกรรมการ ป.ป.ช วากรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตประจาจงหวดผใดขาดความเทยงธรรม จงใจฝาฝนรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรอม

พฤตการณทเปนการเสอมเสยแกเกยรตศกดของการดารงตาแหนงอยางรายแรง ซงหากมการกลาวหา

ดงกลาวแลว คณะกรรมการ ป.ป.ช. อาจกาหนดใหกรรมการ ป.ป.ช. ประจาจงหวดผนนยตการปฏบต

หนาทไวกอนกได

215

กรณศกษาเรองท 3

เรองเลาของโดเรมอนทยงไมเคยเลา

วตถประสงค

1. บอกแนวทางในการเสรมสรางคณธรรมได

2. ใชคณธรรมในการปฏบตตนปองกนการทจรตได

3. เกดจตสานกในการปองการการทจรต

เนอหาสาระ

1. คณธรรมในการทางานเพอปองกน หรอ หลกเลยงการทจรต

2. การมสวนรวมของประชาชน

กรณศกษา

โนบตะและเพอน ๆ ไดใชของวเศษของโดเรมอนในการสรางประเทศใหมในโลก

อนาคตและไดอาสาเปนนกการเมองฝายบรหาร ไจแอนทเปนเจาหนาทของรฐ ซเนะโอะเปน

บรษทเอกชน สวนชซกะเปนฝายตรวจสอบ โดเรมอนเปนฝายสนบสนนในทก ๆ เรอง ในประเทศของ

โลกใหมมการบรหารกจการบานเมองเหมอนโลกมนษย มการเกบภาษ เพอนาไปสรางสาธารณปโภค

ไฟฟา นาประปา ถนนหนทาง โรงพยาบาล โรงเรยน เวลาผานไป โนบตะกลายเปนนกการเมองท

ลงทนทาการซอเสยงเพอใหประชากรเลอกตนเองมาบรหารประเทศ เมอไดอานาจรฐกจบมอกบไจ

แอนททเปนเจาหนาทรฐออกนโยบายตาง ๆ เออประโยชนใหกบซเนะโอะทเปนนกธรกจและม

ผลประโยชนรวมกน เรยกการกระทาของคนทงสามวา “การทจรตเชงนโยบาย” สวนชชกะทาอะไร

สามคนนนไมไดเลย เพราะถกจากดทงบทบาทและอานาจหนาท

ประเดน

จากเนอหาเรอง “เรองเลาของโดเรมอนทยงไมเคยเลา” หากผเรยนเปนโนบตะซงเปน

ผบรหารประเทศ ผเรยนจะทาการบรหารประเทศอยางไร เพอใหประชากรในประเทศสามารถอย

รวมกนไดอยางมความสข

216

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปรายแสดงความคดเหนตามประเดนทกาหนดให

3. ใหผสอนและผเรยนรวมกนศกษาหาขอมลประกอบการอภปรายหาเหตผล

4. ใหผสอนและผเรยนสรปแนวคดทไดจากการอภปรายรวมกน

5. ใหผเรยนรวมทากจกรรมการเรยนรตอเนองพรอมสรปรายงานผล

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

ใหผเรยนรวมกนจดทากจกรรม/โครงการในการปองกนและปราบปรามการทจรตใน

ชมชนพรอมจดทาสรปรายงานเสนอผสอน

สอและแหลงการเรยนร

- Internet

- บทความตาง ๆ

- หนงสอพมพ

217

กรณศกษาเรองท 3

เรองเลาของโดเรมอนทยงไมเคยเลา

ถาพดถงการตนทเปนทรจกของผคนมากมายบนโลกน คงไมมใครทไมรจกเจาแมว

หนยนตทชอวา “โดเรมอน” ซงเปนการตนทลกของผมชอบมาก ตองดกอนนอนทกคนและดวยเหตน

จงทาใหผมรบรเรองราวของโดเรมอนไปโดยปรยายแบบไมทนตงตว

กอนนอนในคนหนงลกของผมกยงคงดโดเรมอนเหมอนเชนเคย ในคนฝนตกฟารอง

โครมคราม ผมหนงอานหนงสอเกยวกบการทจรตเชงนโยบายไปพราง ๆ เพราะเรองนกาลงฮต แตหก

ไดยนเรองทกาลงฉายอย จบใจความไดคราว ๆ วา โนบตะไดคะแนนสอบเทากบศนย คณครฝาก

กระดาษคาตอบทไดคะแนนไปใหคณแมดระหวางเดนทางกลบบานพรอมไจแอนท ซเนโอะ และซช

กะ โนบตะกมความคดวาจะเกบกระดาษคาถามไปซอนในโลกอนาคต ซงเพอน ๆ ทกคนเหนดดวย

จงไดไปปรกษา (เชงบงคบ) กบโดเรมอน แลวไฟฟากเกดดบขนมากะทนหนทงบาน เมอไมมอะไรด ลก

กอางวานอนไมหลบ รบเราใหผมเลาเรองโดเรมอนทกาลงฉายอยกอนไฟดบใหจบ ผมจงแตงเรอง

ตอไปเลยวา เรองมอยวา เมอโดเรมอนไดรบคาปรกษาแกมบงคบกเสนอใหทกคนเขาประตกาลเวลา

นงไทมแมชชนไปสโลกอนาคต ซงเปนดาวดวงหนงทมสภาพแวดลอมคลายโลก แตกตางตรงไมม

สงมชวตอยเลย เมอไปถงทกคนเกดความประทบใจ จงคดสรางประเทศขนบนโลกใหมน ตางลง

ความเหนวา หวใจของการอยรวมกนคอการมหลกเกณฑ แมบทททกคนตองเคารพเพอความสงบสข

ของสงคม ตงชอหลกเกณฑแมบทนวา “รฐธรรมนญ” หลกของรฐธรรมนญมอยไมกประการ แต

ประการทสาคญทสดททกคนจาขนใจคอบคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษา และเพอไมให

เกดความสบสนในการสรางโลกใหม โนบตะรบอาสาเปนนกการเมองฝายบรหาร ไจแอนทเปนเจาหนาท

ของรฐ ซเนโอะเปนบรษทเอกชน สวนซชกะเปนฝายตรวจสอบ การสรางประเทศใหมของฝายตาง ๆ

โดเรมอนทาหนาทสนบสนนในทก ๆ เรอง วธทงายและเรวทสดกคอหยบของวเศษออกจากระเปาหนา

ทอง ครงนกหยบเครองถายสาเนาประชากรออกมา ปรากฏวาทงโนบตะ และเพอน ๆ ตางเอารป

สงสาราสตวมาเขาเครองถายสาเนาประชากร ผลออกมาปรากฏวาสงสาราสตวเหลานน เมอฝกออก

จากไขกเดน 2 ขา และพดไดเหมอนคน มการขยายเผาพนธ โดยการใชเครองถายสาเนาประชากร

โดเรมอนกาชบทกคนวาอยาไปยงกบปม Reset ทอยดานหลงของเครอง มฉะนนจะเกดความหายนะ

ในประเทศของโลกใหมมการบรหารกจการบานเมองเหมอนโลกมนษย มการเกบภาษ เพอ

นาไปสรางสาธารณปโภค ไฟฟา นาประปา ถนนหนทาง โรงพยาบาล โรงเรยน

218

เวลาผานไปนสยของแตละคนกเปลยนไป โนบตะทเปนนกการเมองกลงทนทาการซอ

เสยงเพอใหประชากรเลอกตนเองมาบรหารประเทศ เมอไดอานาจรฐกจบมอกบไจแอนททเปน

เจาหนาทรฐออกนโยบายตาง ๆ เออประโยชนใหกบซเนโอะทเปนนกธรกจ และมผลประโยชนรวมกน

เรยกการกระทาของคนทงสามวา “การทจรตเชงนโยบาย” สวนซชกะทาอะไรสามคนนนไมไดเลย

เพราะถกจากดทงบทบาทและอานาจหนาท

ลกผมยงไมหลบแทรกคาถามขนวา “พอครบทาไมเคาไมโกงกนตรง ๆ เลยละครบ”

“คอพวกนกการเมองพวกนเคากลวถกจบไดวาทจรตและเคายงมจตสานกอยบาง” ผมตอบ

“แลวพวกไมมจตสานกละพอ เปนแบบไหน”

“พวกไมมจตสานกกพวกเจาหนาทของรฐทใชอานาจหนาทกาหนดหลกเกณฑตาง ๆ เพอเออ

ประโยชนใหแกตนเองและพรรคพวกโดยไมสนวาประชากรผเสยภาษเคาจะคดยงไง” ผมตอบลกไปให

คลายสงสย

แลวโลกใบใหมทโนปตะ กบเพอน ๆ สรางขนกมคนไรจตสานกเพมขนเรอย ๆ

ประชากรเกดการตอตานและนาไปสความรนแรง เพราะทนการกระทาของเจาหนาททไรจตสานก

ไมได โดเรมอนเองทนไมไหวจงกดปม Reset เครองถายสาเนาประชากรแลวทกอยางกหายไปใน

พรบตา แลวโดเรมอนพาโนบตะกบเพอน ๆ กลบมาในโลกปจจบน จากนนโนบตะกตดสนใจนา

กระดาษคาตอบของตนกลบไปใหแมตามครสง

“สนกจงเลยพอ” ผมยมแลวบอกใหลกเขานอน ลกหลบไปนานแลว ผมยงไดยนแต

เสยงเลานทานของตวเองอยางแจมชดในมโนสานกในตอนทวา

“บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน

การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคล เพราะเหตแหงความแตกตางในเรองสถานะของบคคล

ฐานะทางเศรษฐกจและสงคม จะกระทามได บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษา”

ประเดน

จากเนอหาเรอง “เรองเลาของโดเรมอนทยงไมเคยเลา” หากผเรยนเปนโนบตะซงเปน

ผบรหารประเทศ ผเรยนจะทาการบรหารประเทศอยางไร เพอใหประชากรในประเทศสามารถอย

รวมกนไดอยางมความสข

219

กรณศกษาเรองท 4

เรอง สายนาจบเทจ

วตถประสงค

1. อธบายคณธรรมในการปฏบตงานได

2. วเคราะหวธการปองกนการทจรตในการปฏบตงานได

3. มจตสานกในการปองกนปญหาการทจรต

เนอหาสาระ

1. กฎหมายทเกยวของกบการปฏบตหนาท

2. คณธรรมในการทางานเพอปองกนหรอหลกเลยงการทจรต

กรณศกษา

สายนาจบ หมายถง ผทแจงขอมลในการกระทาความผดตอเจาหนาทผมอานาจเพอ

ดาเนนการจบกมและการมคดสายสบนาจบ...เทจ หมายถง ไมมสายนาจบตวจรงเปนการสราง

หลกฐานเทจขนมาเปนสายสบ การจายเงนสนบนและเงนรางวลแกผแจงความนาจบ หรอสายนาจบ

รวมทงเจาหนาทททาการจบกมสงของลกลอบหนภาษ โดยเจาหนาทผจบกมจะไดเงนรางวล 30%

ของมลคาสงของทจบกมได แตถาหากมผแจงความนาจบหรอสายแจงความนาจบตอเจาหนาท สายท

แจงนาจบกจะไดเงนสนบน 30% สวนเจาหนาทจะไดเงนรางวล 25% ของมลคาสงของทจบกมไดรวม

เปนเงนรางวลทจะไดเพมมากขนเปน 55% (30%+25%) จงเปนมลเหตจงใจใหจดทาหลกฐานใบแจง

ความเทจขนมา โดยอางวามสายแจงความไวทง ๆ ทเปนการจบกมตามหนาทเทานน

ประเดน

จากเนอหาเรอง “สายนาจบเทจ” ผเรยนเหนวา เจาพนกงานผสรางหลกฐานการนา

จบเทจขนมาเพอผลประโยชนดานใด และขดตอหลกคณธรรม จรยธรรมในดานใด

220

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปรายแสดงความคดเหนตามประเดนทกาหนดให

3. ใหผสอนและผเรยนรวมกนศกษาหาขอมลประกอบการอภปราย

4. ใหผสอนและผเรยนสรปแนวคดทไดจากการอภปรายรวมกน

5. ใหผเรยนรวมทากจกรรมการเรยนรตอเนอง พรอมสรปรายงานผล

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

ใหผเรยนทากจกรรม/โครงการ นาเสนอแนวทางการปองกนการทจรตในสวนราชการ

พรอมจดทารายงานเสนอผสอน

สอ และแหลงเรยนร

1. Internet

2. หนงสอพมพ/เอกสารวชาการ

221

กรณศกษาเรองท 4

เรอง “สายนาจบ...เทจ

ความนา สายนาจบ หมายถง ผทแจงขอมลในการกระทาความผดตอเจาหนาทผม

อานาจเพอดาเนนการจบกมและการมคดสายสบนาจบ..เทจ หมายถง ไมมสายนาจบตวจรงเปนการ

สรางหลกฐานเทจขนมาเปนสายสบ การจายเงนสนบนและเงนรางวลแกผแจงความนาจบ หรอสายนา

จบ รวมทงเจาหนาทททาการจบกมสงของลกลอบหนภาษ โดยเจาหนาทผจบกมจะไดเงนรางวล 30%

ของมลคาสงของทจบกมได แตถาหากมผแจงความนาจบหรอสายแจงความนาจบตอเจาหนาท สายท

แจงความนาจบกจะไดเงนสนบน 30% สวนเจาหนาท จะไดเงนรางวล 25% ของมลคาสงของทจบกมได

คากลาวหา รองเรยนวา เจาหนาทจดทาใบแจงความนาจบทองคาแทงเปนเทจ

ทง ๆ ทเปนการจบกมตามอานาจหนาท มไดมสายแจงความนาจบ เพราะเจาหนาท จะไดทงเงน

สนบนและรางวลเพมขนเปนเงน 55% (30% + 25%) ของมลคาสงของทจบได โดยในใบแจงความนา

จบระบรายละเอยดวาในเวลา 06.00 น. ของวนท 10 สงหาคม 2552 มสายมาแจงความนาจบตอ

เจาหนาทประจาดานชายแดนวาจะมฝรงนาทองคาแทงผกมดดวยผาขาวมาตดกบตวฝรง รวมทงหมด

30 กโลกรม ฝรงจะนงรถยนตแทกซ หมายเลขทะเบยน 1234 จะมาถงดานชายแดน เวลา 10.00 น.

ของวนท 10 สงหาคม 2552 เรามาดกนวาสายทแจงความนาจบทองคาแทงจานวน 30 กโลกรม จะม

ตวตนจรงหรอไม

มขอสงเกตสาหรบคดวา สายทแจงความนาจบจะไมเปดเผยทอย จะมเพยง“ลายพมพ

นวมอ” เทานน การสบคนไมสามารถคนหาเจาของลายนวมอได จงตองใชพยานแวดลอม หมายถง

พยานหลกฐานทจะหกลางไดวา ไมมสายนาจบจรง ในหลกฐานใบแจงความนาจบทราบวาม

ผเกยวของ คอ ฝรงทถกจบกม คนขบรถแทกซ หมายเลขทะเบยน 1234 ผโดยสารในรถแทกซหวหนา

ควแทกซ เจาหนาททดาเนนการตรวจคนจบกมและเจาหนาทผรบแจงความนาจบ จากการ

สอบปากคา บคคลดงกลาวขางตนไดขอเทจจรงวา ฝรงทถกจบชอ นายโจ ไดเดนทางโดยรถไฟจาก

กรงเทพฯ ถงหาดใหญ เวลา 07.00 ของวนท 10 สงหาคม 2552 แลวจงไปทควรถแทกซหมายเลข

ทะเบยน 1234 ซงมนายดเปนคนขบรถ นอกจากนนยงมผโดยสารนงไปดวยอก 2 คน รวมคนขบกบ

ฝรงเปน 4 คน หวหนาควแทกซใหการวา แทกซทควจะออกตามควทจดไว เมอผโดยสารเตมคนกจะ

ออกทนท แลวควแทกซคนตอไปกจะเขามาจอดรอรบผโดยสารตอไป จะไมมการจองรถแทกซคนไหน

ไวกอน เพราะเปนไปตามลาดบทจดไว เมอสายสบไปทควรถกไดสอบถามวา ในวนท 10 สงหาคม

222

2552 มใครจองรถแทกซหมายเลขทะเบยน 1234 ไวกอนหรอไม กไมปรากฏวามการจอง เมอขอมล

เปนอยางน... กหมายความวากอนเวลา 7.20 น. ของวนท 10 สงหาคม 2552 ไมมผใดทราบไดวา

นายโจจะขนรถแทกซคนใด หมายเลขทะเบยนใด... การทสายไปแจงความนาจบในเวลา 06.00 น.

ของวนท 10 สงหาคม 2552 ไมนาจะเปนไปไดจงเปนขอพรธขอทหนงแลว

เมอรถแทกซ หมายเลขทะเบยน 1234 ออกจากอาเภอหาดใหญ ถงอาเภอสะเดา ตอง

ผานการตรวจจากดานชายแดนทกคนกอนเดนทางออกนอกประเทศ คนขบรถและผโดยสารไดลงจาก

รถ เพอใหเจาหนาทตรวจดวามของผดกฏหมายลกลอบออกนอกประเทศหรอไม เจาหนาทไดตรวจ

ภายในรถและกระโปรงทายรถ แตไมพบสงของผดกฏหมาย ขณะทคนขบรถและผโดยสารจะเขาไปใน

รถแทกซบงเอญทคนขบรถไปชนทตวของนายโจผโดยสาร จงรสกวามของแขงทบรเวณลาตวนายโจ

จงไปแจงใหเจาหนาทตรวจคนตวนายโจ จงไดพบทองคาแทงผกตดมากบตวนายโจ เจาหนาทจงไดทา

การจบกมนายโจ และ เจาหนาททรบแจงความนาจบซงเปนผถกกลาวหายอมทราบขอมลดวาจะมการ

ลกลอบนาทองคาแทงออกนอกประเทศกลบไมอยในทเกดเหต กลบไปนงดมกาแฟในททาการชนบน

ประเดน ใหผเรยนศกษาเรอง “สายนาจบเทจ” แลวผเรยนเหนวา เจาพนกงานผสรางหลกฐาน

การนาจบเทจขนมาเพอผลประโยชนดานใด และขดตอหลกคณธรรม จรยธรรมใน ดานใด

223

กรณศกษาเรองท 5

เรอง อะไรอยในกลองไม

วตถประสงค

1. ระบปญหาการทจรตจากการใชอานาจหนาทในทางทไมถกตอง

2. บอกคณธรรมในการปฏบตตน เพอการปองกนการทจรตได

3. เกดจตสานกในการปองกนการทจรต

เนอหาสาระ

1. ระเบยบวธปฏบตในการนาสนคาเขาประเทศ

2. คณธรรมในการทางานเพอปองกน หรอหลกเลยงการทจรต

กรณศกษา

นายเฮยง (นามสมมต) เปนพอคาผมอทธพลในวงการธรกจและวงการเมอง ไดพา

นกการเมองและขาราชการชนผใหญจานวนประมาณ 12 คนไปเทยงเมองจน โดยนายเฮยงเปนผออก

คาใชจายใหทงหมด

ในวนเดนทางกลบ นายเฮยง ไดสาแดงรายการสงของโดยอางวาเปนของทผ

เดนทางทง 12 คน นาตดตวเขามาแจงวาเปนไมแกะสลกธรรมดา บรรจใน 4 ลงใหญ เปนวธการท

นายเฮยง กระทาเพอการลกลอบนาสนคามคาจากเมองจนเขาประเทศและสรางความสนทสนม

คนเคยและใหสงของแกเจาหนาทผตรวจเปนประจา

คราวนนายเฮยง นาสงของมาฝากนายเอ (นามสมมต) เจาหนาทผตรวจสนคาและ

แจงวาสงของเหลานเปนของผโดยสาร 12 คน กเกดความเกรงใจและยงไดรบของฝากจากนายเฮยงก

ยงเกรงใจ มากขน จงไดคานวณและจดเกบภาษเปนเงน 1,000 บาท นายเฮยงจงใชใบเสรจรบเงน

คาภาษดงกลาวเปนใบเบกทางเพอขนสงของออกจากลานสนามบน นายด (นามสมมต) ทอยบรเวณ

ดงกลาวเหนทาทางผดปกตจงเขาไปสอบถาม นายเฮยงแสดงใบเสรจรบเงนคาภาษใหนายด ตรวจด

แตนายด เหนวาใบเสรจรบเงนคาภาษสาหรบสงของ 4 ลงใหญ ทาไมจงเสยภาษเพยง 1,000 บาท

จงขอกกของไวตรวจสอบ จากการตรวจสอบพบวา 2 ใน 4 ลง เปนงาชางแกะสลก สวนอก 2 ลง

เปนเครองลายครามโบราณของแทสมยราชวงศถง

224

ประเดน

1. การทาหนาทของนาย เอ เปนการทจรตจากการใชอานาจหนาทหรอไม เพราะเหต

ใด และมผลเสยหายอยางไร

2. การปฏบตตนของ นายด สอดคลองกบหลกคณธรรมใด เพราะอะไร

3. ทานไดรบประโยชนอะไรบาง จากกรณศกษาเรองน

225

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมอภปราย ตามประเดนทกาหนด

3. ใหตวแทนกลมออกมานาเสนอผลของการอภปรายกลม

4. ใหผสอนและผเรยนรวมกนสรปแนวคด ทไดจากผลการอภปรายกลม

5. ใหผเรยนรวมกนวางแผนและจดทากจกรรมการเรยนรตอเนองพรอมสรป

รายงานผล

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

ผเรยนรวมกนจดทากจกรรม/โครงการ เพอสงเสรมการปองปราบการทจรต พรอม

จดทาสรปรายงานผลเสนอผสอน

สอและแหลงเรยนร

1. สอ Internet

2. ผร หรอหนวยงานเกยวกบระเบยบวธปฏบตในการนาสนคาเขาประเทศ

226

กรณศกษาเรองท 6

เรอง รถปลกสะระแหน

วตถประสงค

1. ระบการทจรตในการใชตาแหนงหนาท

2. บอกคณธรรมในการปฏบตงานในหนาทเพอการปองกนการทจรตได

3. เกดจตสานกในการปองกนการทจรต

เนอหาสาระ

1. การเสยภาษการนาสนคาเขาประเทศ

2. คณธรรมในการทางานเพอปองกนหรอหลกเลยงการทจรต

กรณศกษา

ตามกฎหมายระบวา ผทนาวตถดบเขามาในประเทศเพอใชผลตสนคา แลวสงออก

ตางประเทศภายใน 1 ปนบแตวนทนาวตถดบเขามา จะสามารถขอรบคนเงนภาษนาเขาวตถดบทจาย

ไวตอนนาวตถดบเขามา

เรองมอยวา มผประกอบธรกจรายหนงไดยนขอรบคนเงนภาษนาเขาวตถดบ รวม

6,400,000 บาท ตอหนวยงานราชการทไดเกบภาษนาเขาวตถดบ โดยจดทาหลกฐานวาไดสง

สนคาออกนอกประเทศ นนคอ ใบขนสนคาขาออก จานวน 8 ฉบบ ใบขนสนคาขาออกไดระบวนทขน

สนคาออกและหมายเลขทะเบยนรถบรรทกทขนสนคาออกนอกประเทศ ซงผานดานชายแดนทาง

ภาคใตทอยตดกบประเทศมาเลเซยโดยผานดานชายแดน-ดานในเวลา 15.00 น. และผานดาน

ชายแดน-ดานนอก เวลา 13.00 น. ในวนเดยวกน โดยมเจาหนาทดานชายแดนทงดานในและดาน

นอก ตรวจสนคาและลงชอกากบไวในใบขนสนคาขาออก

จากการสบหาขอมลและหลกฐานพบวาไมมการใชรถบรรทกรบจางขนสนคาให

ผประกอบธรกจรายน และจากการดรถทมหมายเลขทะเบยนตรงกบรถบรรทกทระบในใบขนสคาขา

ออกหรอไม ปรากฏวาเปนรถทมหมายเลขทะเบยนตรงกน แตสภาพความเปนจรงคอ มตนไมเลอยเตม

ไปหมดไมสามารถขบเคลอนไดแลว จงเรยกวา “รถปลกสะระแหน” นเปนทมาของการจดทาเอกสาร

ใบขนสนคาขาออกอนเปนเทจ โดยนาทะเบยนรถทไมไดใชแลวมาระบในใบขนสนคาขาออก

เมอไปถงดานชายแดน-มาเลเซย สภาพแวดลอมของดานทนมองคประกอบหลก

227

คลายกบดานชายแดนทวไปคอ มอาคารททาการ ม “ดานใน” คอดานทตรวจรถยนตทกคนทจะ

เดนทางออกนอกประเทศ ถาเปนรถบรรทกสนคาจะตองดาเนนพธการ โดยผประกอบธรกจทจะขน

สนคาออกจะตองยนเอกสารใบขนสนคาขาออก โดยมรายละเอยดหลกคอระบสนคา หมายเลข

ทะเบยนรถ เจาหนาททดานชายแดนจะทาการตรวจสมสนคาและตรวจสอบหมายเลขทะเบยนรถวา

ตรงตามใบขนสนคาขาออกหรอไม ถาถกตองเจาหนาทจะลงชอผานการตรวจพรอมลงวน เดอน ป

เวลา ในใบขนสนคาขาออก เมอผานดานนแลวรถจะแลนออกไปทชายแดน ซงมระยะทางหางออกไป

ประมาณ 200-300 เมตร จะมอกตาแหนง เรยกวา

“ดานนอก” เจาหนาทประจาดานนอกจะตรวจใบขนสนคาขาออกวาถกตองหรอไม เจาหนาทดานใน

ไดลงชอผานการตรวจมาแลวหรอไม เมอตรวจสอบแลวเจาหนาทประจาดานนอกจะลงชอผานการ

ตรวจและลงวน เวลา ในใบขนสนคาขาออกอกครงหนง จากนนรถจงแลนออกจากประเทศไทยไปยง

ดานชายแดนของประเทศมาเลเซย

จากการตรวจสถานทพบวา จากดานนอกของไทยไปยงดานชายแดนของประเทศ

มาเลเซยจะมถนนเพยงเสนเดยวแลนตรงไปทดานชายแดนประเทศมาเลเซย โดยทงสองจดนม

ระยะหางประมาณ 500 เมตร ตามปกตควรจะใชเวลาแลนนานสกเทาไร

นอกจากนนเจาหนาทดานในและดานนอกยนยนวาเปนลายมอชอของตนจรง โดยม

เวลาผานดานใน เวลา 15.00 น. แตเวลาผานดานนอกลงเวลา 13.00 น. ในใบขนสนคาขาออก ซง

เปนหลกฐานเทจททาขนอยางลวก ๆ

ประเดน

1. การกระทาของเจาหนาทดานชายแดนกระทาการทจรตหรอไม และมผลกระทบให

เกดความเสยหายอยางไร

2. จากกรณศกษาทานคดวาเจาหนาทดานชายแดนควรใชหลกธรรมใดในการ

ดารงชวต เพราะอะไร

3. จากการศกษาตามกรณศกษาทานไดประโยชนอะไรบาง

228

ใบงาน

1. ใหผเรยนศกษากรณศกษา

2. แบงกลมผเรยนอภปรายตามประเดนทกาหนด

3. ใหตวแทนกลมออกมานาเสนอผลการอภปรายกลม

4. ใหผสอนและผเรยนรวมกนสรปแนวคดทไดจากผลการอภปบายกลม

5. ใหผเรยนวางแผนและจดทากจกรรมการเรยนรตอเนองพรอมสรปรายงานผล

กจกรรมการเรยนรตอเนอง

ผเรยนรวมกนจดทากจกรรม/โครงการ เพอสงเสรมการปองปราบการทจรตพรอม

จดทาสรปรายงานผลเสนอผสอน

สอและแหลงเรยนร

1. สอ Internet

2. ผร หรอ หนวยงานเกยวกบระเบยบวธปฏบตในการจดเกบภาษสนคาเขาประเทศ

229

บรรณานกรม

การทจรตคออะไร, เขาถง www.oknation.net วนท 19 มนาคม 2556.

การศาสนา, กรม. เอกสารเผยแพรเกยวกบองคการศาสนาตางๆ. กรงเทพฯ : โรงพมพกรมการ

ศาสนา, มปพ.

การศกษานอกโรงเรยน,กรม. ชดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษาตอนตน. กรงเทพฯ

: เอกพมพไทย จากด, มปพ.

____________________ชดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย. กรงเทพฯ

: เอกพมพไทย จากด, มปพ.

จมนอรดรณารกษ (แจม สนทรเวช). พระราชประเพณ (ตอน 3). กรงเทพฯ : องคการการคา ของ

ครสภา, 2514.

จกราวธ คาทว. สนต/สามคค/ปรองดอง/คานยม 12 ประการ ของ คสช. : เนอหาชวยสอน และ

จดกจกรรมเพอนคร, 2557. (เอกสารอดสาเนา).

ชลพร สสวรรณ และสทธราภรณ บรสทธ. ความรรอบตวขนบธรรมเนยมและประเพณไทย.

กรงเทพฯ : โรงพมพทพยสทธ, 2544.

เดอน คาด. ศาสนาเบองตน. กรงเทพฯ : ภาควชาปรชญาและศาสนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

2531.

มหามกฎราชวทยาลยในพระราชปถมภ. พระสตรและอรรถกถาแปลงทกขกนกายชาดก เลมท 3

ภาคท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพมหามกฎราชวทยาลยฒ 2534.

230

ทองสบ ศภมารค. พระพทธศาสนาในกมพชา. กรงเทพฯ : สภาวจยแหงชาต, 2544.

ประยรศกด ชลายนเดชะ. มสลมในประเทศไทย. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงกรฟ จากด, 2531.

____________________มสลมในประเทศไทย. ครงท 2 กรงเทพฯ : โครงการหอสมดกลาง

อสลาม, 2546

บรรเทง พานจตร. ประเพณ วฒนธรรมไทยและคตความเชอ. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. 2549.

ราชกจจานเบกษา เลมท 127 ตอนท 69 ก. ประกาศวนท 12 พฤศจกายน 2553.

พระราชบญญตวฒนธรรมแหงชาต พทธศกราช 2553.

วศน อสทสระ. พทธโอวาทกอนปรนพพาน. ครงท 4 กรงเทพฯ : ศลปะสยามบรรจภณฑและ การ

พมพ จากด, 2548.

สมโพธ ผลเตม (น.อ.) ปรชญาคมคากลอน 100 เรองแรก. กรงเทพฯ : ทรงสรวรรณ จากด, 2545.

สชพ ปญญานภาพ. ศาสนาเปรยบเทยบ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง, 2534.

สานกกฎหมาย สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.).

รวมกฎหมาย ระเบยบ ประกาศ ทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรต,

2555.

_______. “ยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต”. สานกงาน

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต.

231

_______. กรอบเนอหาสาระ เรอง การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปราม

การทจรต, 2556. เอกสารอดสาเนา

สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.).

รวมพลงเดนหนาฝาวกฤตคอรรปชน, เอกสารประชาสมพนธ มปป.

_______. โครงการเสรมสรางเครอขายประชาชนในการพทกษสาธารณสมบต, 2553 (เอกสาร

อดสาเนา)

เวบไซต http://www.k-tc.co.th/festival.php สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2553.

เวบไซต http://www.larnbuddhism.com/grammathan/promvihan.html เรอง “พรหมวหาร

4” สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2553.

เวบไซต http://www.th.wikipedia.org/wiki เรอง “ประวตพทธศาสนา” จากวกพเดย สารานกรม

เสร สบคนเมอวนท 3 มนาคม 2553

เวบไซต http://www.wlc2chaina.com/about_china.html บทความเรองประเพณ วฒนธรรมจน

สบคนเมอวนท 3 มนาคม 2553.

เวบไซต http://www.e-learning.mfu.ac.th/mflu/16041010/chapter1/Lesson1.htm#13

รวม บทความของพงศเพญ ศกนตาภย. เรองรฐธรรมนญและการปกครอง. กรงเทพฯ : โรง

พมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534. สบคนเมอวนท 3 มนาคม 2553

เวบไซต http://www.riis3.royin.go.th/dictionary.asp สบคนเมอวนท 11 กมภาพนธ 2553.

232

เวบไซต http://www.gotoknow.org/blog/works-of-archannop/51974 บทความของนายนพ

นธ สรยะ เรอง “ววฒนาการสทธมนษยชนในประเทศไทย ตอนท 2” สบคนเมอวนท 3

มนาคม 2553.

เวบไซต http://www.kittibodee.blogspot.com/2009/02/blog-post-20.html. โดย กตตบด ไย

พล.

2552. บทความเรอง “สทธมนษยชน : การบรรยายสรปวชาสทธขนพนฐาน” สบคน เมอ

วนท 3 มนาคม 2553

เวปไซต http://jukravuth.blogspot.com/ บทความเรอง “ความเคลอนไหวทางการจด

การศกษา

ของ ศธ.กบ คสช. ทนาร. สบคนเมอวนท 26 สงหาคม 2557

เวปไซต http://www.slideshare.net/jukravuth เรอง “สนต/สามคค/ปรองดอง/คานยม 12

ประการ

ของ คสช. : เนอหาชวยสอน และจดกจกรรมเพอนคร” สบคนเมอ วนท 26 สงหาคม 2557

233

คณะผจดทา

ทปรกษา

1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน.

2. ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายวชรนทร จาป รองเลขาธการ กศน.

4. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ทปรกษาดานการพฒนาหลกสตร กศน.

5. นางรกขณา ตณฑวฑโฒ ผอานวยการกลมพฒนาการศกษา

นอกโรงเรยน

ผเขยนและเรยบเรยง

1. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นางสาวาสนา โกสยวฒนา สถาบนการศกษาทางไกล

3. นางธญญาวด เหลาพาณชย ขาราชการบานาญ สานกงาน กศน.

ผบรรณาธการและพฒนาปรบปรง

1. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นางสาววาสนา โกสยวฒนา สถาบนการศกษาทางไกล

3. นางธญญาวด เหลาพาณชย ขาราชการบานาญ สานกงาน กศน.

4. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

คณะทางาน

1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวศรญญา กลประดษฐ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

234

ผพมพตนฉบบ

1. นางปยวด คะเนสม กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นางเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาวกรวรรณ กววงษพพฒน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวชาลน ธรรมธษา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวอรศรา บานช กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผออกแบบปก

1. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

235

คณะกรรมการผจดทา

เนอหาเพมเตม เรอง “การมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการทจรต”

ประธานและรองประธานคณะกรรมการ

1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน.

2. ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายชาญวทย ทบสพรรณ รองเลขาธการ กศน.

คณะกรรมการทปรกษา

1. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ขาราชการบานาญ

2. นายบญสม นาวานเคราะห ขาราชการบานาญ

3. นายกลธร เลศสรยะกล ผเชยวชาญเฉพาะดานพฒนาหลกสตร

4. นางศทธน งามเขตต ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นายมนตชย วสวต ผอานวยการสานกงานปองกนการทจรต

ภาคประชาสงคมและการพฒนาเครอขาย

6. นายประทป คงสนท นกกฎหมาย สานกงาน ป.ป.ช.

7. นางสปรยา บญสนท เจาพนกงานปองกนการทจรต สานกงาน ป.ป.ช.

คณะกรรมการผเขยนและเรยบเรยง

1. นายสธ วรประดษฐ ศกษานเทศก สานกงาน กศน.จงหวดตราด

2. นางธนวรรณ พฤฒวรานนท ผอานวยการ กศน.อาเภอรองกวาง จงหวดแพร

3. นางสาวพรชล ผานสาแดง กศน.อาเภอบางนาเปรยว

คณะกรรมการผบรรณาธการ

1. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ คณะกรรมการทปรกษา

2. นายมนตชย วสวต ผอานวยการสานกงาน ป.ป.ช. ภาคประชาสงคมฯ

3. นายประทป คงสนท นกกฎหมาย สานกงาน ป.ป.ช.

4. นางสปรยา บญสนท เจาพนกงานปองกนการทจรต สานกงาน ป.ป.ช.

236

คณะผจดทา

เนอหา เพมเตม เรอง “หลกการสาคญของประชาธปไตยและคณธรรม จรยธรรม คานยม

ในการอยรวมกนอยางสนต สามคค ปรองดอง”

ทปรกษา

1. นายการณ สกลประดษฐ เลขาธการ กศน.

2. นายชาญวทย ทบสพรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายสรพงษ จาจด รองเลขาธการ กศน.

5. นางศทธน งามเขตต ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผเขยน เรยบเรยง จากการประชม ครงท 1

1. นายทองอย แกวไทรฮะ ขาราชการบานาญ

2. นางวนเพญ สทธากาศ ขาราชการบานาญ

3. นายวฒนา อคคพานช ขาราชการบานาญ

4. นางบปผา ประกฤตกล ขาราชการบานาญ

5. นายไตรรตน เอยมพนธ โรงเรยนสตรวทยา 2 ในพระอปถมภ

สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

6. นางสาวณฐภสสร แดงมณ สถาบน กศน.ภาคใต

7. นางวภานนท สรวฒนไกรกล กศน.อาเภอคลองหลวง จ.ปทมธาน

ผเขยน เรยบเรยง และบรรณาธการ ครงท 2

1. นางวนเพญ สทธากาศ ขาราชการบานาญ

2. นางสคนธ สนธพานนท ขาราชการบานาญ

3. นางสาววธนยวรรณ อราสข ขาราชการบานาญ

5. นางพวสสา นภารตน โรงเรยนบดนทรเดชา (สงห สงหเสน)

6. นายจกราวฒ คาทว กศน.อาเภอสรรพยา จ. ชยนาท

7. นางอาพน คาทว กศน.อาเภอสรรพยา จ. ชยนาท

8. นายวรวฒ จรยภครดกร กศน.อาเภอบางแกว จ.พทลง

คณะทางาน

1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาวสลาง เพชรสวาง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวเบญจวรรณ อาไพศร กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวชมพนท สงขพชย กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

6. นางจฑากมล อนทระสนต กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

7. นางสาวทพวรรณ วงศเรอน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน