8
München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und Altomünster Vorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010 Clm 2910 Diurnale, pars hiemalis Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder Altenhohenau nach 1465 / vor 1495 Neuzeitliche Tintenfoliierung: 1-215; 216-217 im Zuge der Neukatalogisierung mit Bleistift ergänzt. Lagen: I + III 7 + 9 V 97 + (VI-1) 108 + 5 V 159 + (V-2) 166 + 4 V 206 + (VI-1) 217 ; Reklamanten; Lagenblattzählung in arab. Ziffern bis zur Lagenmitte: 1-5. Schriftraum: 11,5 × 7; (8 r -57 v ) 19 Zeilen, (58 r -215 v ) 20 Zeilen (jeweils durch Zeilenliniierung vorgegeben); Textualis formata von zwei Händen: (Hand 1) 2 r -7 v ; (Hand 2) 8 r -215 v , Hand des sich in der Schluss-Schrift auf 215 v nennenden Schreibers Petrus, von dessen Hand auch der Hauptanteil in Clm 2909 (= Hand 2) stammt. – (8 r ) Lombarde >E<, 6-zeilig, Buchstabenschaft blau, mit Fabelwesen und Herzblattranken sowie Besatzfleuronné, Fadenranken und Binnenfeldornamenten, rot. Lombarden, rot, 1-2- zeilig. Holzdeckeleinband mit rotem Schweinslederbezug und Streicheisenverzierung; 2 Langriemenschließen, entfernt, auf Vorderdeckel Bohrlöcher sichtbar. Pergamentfragmente: (Vorderspiegel) 16 × 10,5, 2. Hälfte 15. Jh., enthält Antiphone (Versickel) zu Advent und Weihnachten: In omni tribulatione et angustia subueniat nobis pia uirgo Maria; Ad societatem ciuium supernorum ...; Emitte agnum domine (CAO 2642); Ex Sion species (Ps 49,2-3); Egredietur uirga (CAO 2613); Egredietur dominus (CAO 2612); Uox clamantis (CAO 5506); Hodie scietis (CAO 1084); Crastina die (CAO 1940); Constantes estote (CAO 1899); Tamquam sponsus (CAO 5101). – (Hinterer Spiegel) 16 × 10,5, 2. Hälfte 15. Jh., enthält Gebet an Dominicus sowie Auszug aus der Oktavfeier des Officium corporis Christi: Or.: [Deus, qui ecclesiam tuam beati Dom]-inici confessoris tui illuminare dignatus es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus semper proficiat incrementis (CO 1559). – A/ Ego sum panis uiuus (CAO 2595); Or.: Deus, qui nobis sub sacramento mirabili passionis tue memoriam reliquisti (CO 1828). Beide Fragmente stammen aus demselben, möglicherweise in Altenhohenau geschriebenen Brevier, von dem sich weitere Fragmente im Einband von Clm 2909 befinden. – 19 Blattweiser aus Leder, rot, grün, gelb (?). Herkunft: (1 v ) Besitzeintrag, 2. Hälfte 15. Jh.: Das puch gehort in das closter zu Altenhohenaw prediger orden zu sant Peter vnd Pauls. Die Hs. überliefert ähnlich wie Clm 2909 Korrekturanweisungen von verschiedenen Händen, u. a. auch von Anna Zinerin, die an den Nürnberger Schreiber Conradus Jäch gerichtet sind; in Clm 23158 führte er die Korrekturen aus. Vgl. die Korrekturen von Anna Zinerin auf 57 r , 71 r , 88 r , 89 r , 114 v , 115 v , 116 r , 117 r , 118 r , 119 r , 131 r , 171 r , 212 v , 215 v . Zum Verhältnis von Clm 2910 zu 23158 vgl. BREITENBACH, Bücher und Bibliotheken – Wissensordnungen und Bildung in süddeutschen Frauenklöstern [Arbeitstitel], S. xxx. – Ebenso wie in Clm 2909 befinden sich zwischen 94 r und 130 v zinnoberrote arab. Ziffern, die die Anzahl der Verse bzw. der einzufügenden Lombarden anzeigen. Möglicherweise dienten diese Ziffern als Memorierhilfen, was die zwischen 107 und 108 eingelegte Notiz mit folgendem Wortlaut belegen könnte: Λ° (?) 16 + 18 hab ich ahngehebt am dem vöst des englischen gruß (?, beschädigt, wohl annunciatio domini, 25.3) czu Beten Siben || Textabbruch. Digitalisat: http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0003/bsb00035419/images/index.html 2 r -7 v Calendarium Dominikanischer Heiligenkalender, enthält u. a.: Translatio Thomae de Aquino (28.1.), dessen Gedenktag (7.3.) einschließlich der Oktav (14.3.); Vincentius Ferrerius (5.4.) einschließlich der Oktav (12.4.); Petrus Martyr (29.4.); Translatio Dominici (24.5.), dessen Gedenktag (5.8.) einschließlich der Oktav (12.8.); Ludovicus rex Franciae (25.8.); Wenceslaus rex Boemie (28.9.); Eduardus rex cf. (13.10.) – Salzburger Heilige: Udalricus ep. Augustanus (4.7.); Conradus ep. Constantiensis (26.11.) – Bamberger Heilige: Kunigunde (3.3.); Kaiser Heinrich II. (13.7.); Translatio Kunigundae (9.9.); Translatio Ottonis ep. Seite 1 von 8

Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

Clm 2910

Diurnale, pars hiemalis

Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder Altenhohenau nach 1465 / vor 1495

Neuzeitliche Tintenfoliierung: 1-215; 216-217 im Zuge der Neukatalogisierung mit Bleistift ergänzt. Lagen: I + III7 + 9 V97 + (VI-1)108 + 5 V159 + (V-2)166 + 4 V206 + (VI-1)217; Reklamanten; Lagenblattzählung in arab. Ziffern bis zur Lagenmitte: 1-5. Schriftraum: 11,5 × 7; (8r-57v) 19 Zeilen, (58r-215v) 20 Zeilen (jeweils durch Zeilenliniierung vorgegeben); Textualis formata von zwei Händen: (Hand 1) 2r-7v; (Hand 2) 8r-215v, Hand des sich in der Schluss-Schrift auf 215v nennenden Schreibers Petrus, von dessen Hand auch der Hauptanteil in Clm 2909 (= Hand 2) stammt. – (8r) Lombarde >E<, 6-zeilig, Buchstabenschaft blau, mit Fabelwesen und Herzblattranken sowie Besatzfleuronné, Fadenranken und Binnenfeldornamenten, rot. Lombarden, rot, 1-2-zeilig.

Holzdeckeleinband mit rotem Schweinslederbezug und Streicheisenverzierung; 2 Langriemenschließen, entfernt, auf Vorderdeckel Bohrlöcher sichtbar. Pergamentfragmente: (Vorderspiegel) 16 × 10,5, 2. Hälfte 15. Jh., enthält Antiphone (Versickel) zu Advent und Weihnachten: In omni tribulatione et angustia subueniat nobis pia uirgo Maria; Ad societatem ciuium supernorum ...; Emitte agnum domine (CAO 2642); Ex Sion species (Ps 49,2-3); Egredietur uirga (CAO 2613); Egredietur dominus (CAO 2612); Uox clamantis (CAO 5506); Hodie scietis (CAO 1084); Crastina die (CAO 1940); Constantes estote (CAO 1899); Tamquam sponsus (CAO 5101). – (Hinterer Spiegel) 16 × 10,5, 2. Hälfte 15. Jh., enthält Gebet an Dominicus sowie Auszug aus der Oktavfeier des Officium corporis Christi: Or.: [Deus, qui ecclesiam tuam beati Dom]-inici confessoris tui illuminare dignatus es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus semper proficiat incrementis (CO 1559). – A/ Ego sum panis uiuus (CAO 2595); Or.: Deus, qui nobis sub sacramento mirabili passionis tue memoriam reliquisti (CO 1828). Beide Fragmente stammen aus demselben, möglicherweise in Altenhohenau geschriebenen Brevier, von dem sich weitere Fragmente im Einband von Clm 2909 befinden. – 19 Blattweiser aus Leder, rot, grün, gelb (?).

Herkunft: (1v) Besitzeintrag, 2. Hälfte 15. Jh.: Das puch gehort in das closter zu Altenhohenaw prediger orden zu sant Peter vnd Pauls. Die Hs. überliefert ähnlich wie Clm 2909 Korrekturanweisungen von verschiedenen Händen, u. a. auch von Anna Zinerin, die an den Nürnberger Schreiber Conradus Jäch gerichtet sind; in Clm 23158 führte er die Korrekturen aus. Vgl. die Korrekturen von Anna Zinerin auf 57r, 71r, 88r, 89r, 114v, 115v, 116r, 117r, 118r, 119r, 131r, 171r, 212v, 215v. Zum Verhältnis von Clm 2910 zu 23158 vgl. BREITENBACH, Bücher und Bibliotheken – Wissensordnungen und Bildung in süddeutschen Frauenklöstern [Arbeitstitel], S. xxx. – Ebenso wie in Clm 2909 befinden sich zwischen 94r und 130v zinnoberrote arab. Ziffern, die die Anzahl der Verse bzw. der einzufügenden Lombarden anzeigen. Möglicherweise dienten diese Ziffern als Memorierhilfen, was die zwischen 107 und 108 eingelegte Notiz mit folgendem Wortlaut belegen könnte: Λ° (?) 16 + 18 hab ich ahngehebt am dem vöst des englischen gruß (?, beschädigt, wohl annunciatio domini, 25.3) czu Beten Siben || Textabbruch.

Digitalisat: http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0003/bsb00035419/images/index.html

2r-7v Calendarium

Dominikanischer Heiligenkalender, enthält u. a.: Translatio Thomae de Aquino (28.1.), dessen Gedenktag (7.3.) einschließlich der Oktav (14.3.); Vincentius Ferrerius (5.4.) einschließlich der Oktav (12.4.); Petrus Martyr (29.4.); Translatio Dominici (24.5.), dessen Gedenktag (5.8.) einschließlich der Oktav (12.8.); Ludovicus rex Franciae (25.8.); Wenceslaus rex Boemie (28.9.); Eduardus rex cf. (13.10.) – Salzburger Heilige: Udalricus ep. Augustanus (4.7.); Conradus ep. Constantiensis (26.11.) – Bamberger Heilige: Kunigunde (3.3.); Kaiser Heinrich II. (13.7.); Translatio Kunigundae (9.9.); Translatio Ottonis ep.

Seite 1 von 8

Page 2: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

Babenbergensis (30.9.) – Nürnberger Heilige: Onuphrius erem. cf. (11.6.); Sebaldus cf. (19.8.)

8r-55r Proprium de tempore

>Dominica ia in aduentu domini. Sabbato precedenti< GUERRINI Nr. 15-18. – (10v) >Dominica iia< GUERRINI Nr. 19-22. – (11v) >Dominica iiia< GUERRINI Nr. 23-27. – (13r) >Dominica iiiia< GUERRINI Nr. 28-32. – (15v) O-Antiphonen. GUERRINI Nr. 33. – (16v) >Memoria de aduentu in die sancti Thome apostoli< GUERRINI Nr. 34. – >In vigilia nativitatis domini< GUERRINI Nr. 35, 36, 38-40. – (18v) In natali domini: >Inuitatorium< R/ Puer natus est nobis (CAO 7450). GUERRINI Nr. 41-49 (gekürzt). – (21v) >In circumcisione domini< GUERRINI Nr. 50-53. – (22v) >In uigilia epiphanie< Ab/ Reuertere in terram iuda (CAO 4647). GUERRINI Nr. 54-57. – (23r) In epiphania: V/ Vidimus stellam eius in oriente (CAO 5411). GUERRINI Nr. 58-64. – (26r) >Dominica ia post octavam epiphanie< Am/ Peccata mea (CAO 4255). GUERRINI Nr. 77. – Or.: Omnipotens sempiterne deus, qui celestia simul et terrena moderaris (CO 3909). GUERRINI Nr. 78. – V/ Excelsus super omnes gentes dominus (CAO 6692). GUERRINI Nr. 91. – (26v) L A/ Regnauit dominus precinctus fortitudine (CAO 4599). – Ab/ Nupcie facte sunt (CAO 3937). GUERRINI Nr. 92. – Am/ Deficiente uino iussit Ihesus (CAO 2138). GUERRINI Nr. 106. – >Dominica iia post octavam epiphanie< Or.: Omnipotens sempiterne domine deus, infirmitatem nostram propicius respice (CO 3849). GUERRINI Nr. 118. – >Dominica iiia< Or.: Deus, qui nos in tantis periculis constitutos (CO 1898). GUERRINI Nr. 119. – (27r) >Dominica iiiia< Or.: Familiam tuam, quesumus domine, continua pietate custodi (CO 2638a). GUERRINI Nr. 120. – >Dominica in lxxa< GUERRINI Nr. 122-125. – (28v) >Dominica in lxa< GUERRINI Nr. 126. – (29v) >Dominica la< GUERRINI Nr. 127. – (31v) >Feria via< Ab/ Cum facis elemosinam nesciat sinistra tua (CAO 2005). GUERRINI Nr. 129. – (32r) >Dominica ia in xla< GUERRINI Nr. 130-135. – (36v) >Dominica iia in xla< GUERRINI Nr. 136-137. – (39v) >Dominica iiia in xla< GUERRINI Nr. 138-141. – (42v) >Dominica iiiia in xla< GUERRINI Nr. 142-143. – (45r) >Dominica in passione< GUERRINI Nr. 144-148. – (50r) >Dominica in ramis palmarum< GUERRINI Nr. 149-150. – (53r) Feria quinta in coena domini: >In laudibus< A/ Ivstificeris domine in sermo (CAO 3537). GUERRINI Nr. 152-154. – (54r) >In parasceue< L A/ Proprio filio suo non pepercit deus (CAO 4395). GUERRINI Nr. 156. – (54v) >Sabbato pasce< L A/ O mors ero mors (CAO 4045). GUERRINI Nr. 157-159.

55r-78v Proprium de sanctis

Von Andreas ap. (30.11.) bis Vincentius Ferrerius (5.4.) – >In uigilia sancti Andree apostoli< GUERRINI Nr. 307. – Darunter Feste und Offizien:

a) die nicht bei Guerrini nachgewiesen sind:(56r) >Sancta Barbara< Or.: Deus, ad quem hodierna die beata virgo Barbara cum triumpho martirii gloriosa peruenit ... – (57r) >In concepcione beati Marie virginis< Korrekturanweisung der Anna Zinerin am Rand: Die historia von (bis !) vnser frawen in concepcione schreibt nit. – (57v-58v) V1 A/ Deus ante luciferum in synu sui patris (AH 5 Nr. 13, S. 51). – Am/ Uirgo Maria deum | pre cunctis magnificauit (AH 5 Nr. 13, S. 51). – (58r) L A/ Indutus fortitudine | Deus in (!) uirtute (AH 5 Nr. 13, S. 52). – Ab/ Israel inuictus | Deus existat benedictus (AH 5 Nr. 13, S. 53). – (58v) Am/ Deposuit gentes | Dominus de sede potentes (AH 5 Nr. 13, S. 53).

Seite 2 von 8

Page 3: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

b) für dominikanische Heilige:(66v-68v) >In translacione sancti Thome de Aquino ordinis predicatorum< V1 A/ O quam felix mater Ytalia (AH 5 Nr. 85, S. 233). – >Capitulum< Gn 12,1-2. – (67r) Hym.: Svperna mater inclita (AH 52 Nr. 355, S. 304). – Am/ Noua tibi, mater ecclesia (AH 5 Nr. 85, S. 233). – L A/ Sacrum corpus nouuiter | Christus decorauit (AH 5 Nr. 85, S. 234). – (67v) Hym.: Aurora pulchra rutilans (AH 52 Nr. 357, S. 305). – (68r) Ab/ De iacente uirtus crescit (AH 5 Nr. 85, S. 235). – Am/ O splendor Ytalie | Nobilis propago (AH 5 Nr. 85, S. 235). – (72v-74v) >In festo beati Thome de Aquino ordinis predicatorum< V1 A/ Felix Thomas, doctor ecclesie (AH 5 Nr. 84, S. 230). – >Capitulum< Elegit eum dominus ex omni carne (vgl. Ecl 45,4-6). – (73r) Hym.: Exultet mentis iubilo (AH 52 Nr. 352, S. 302 f.) – Am/ Scandit doctor ciuis celestium (AH 5 Nr. 84, S. 230). – (73v) L A/ Adest dies leticie | Quo Thomas, doctor inclitus (AH 5 Nr 84, S. 232). – (zwischen 73v und 74r eingelegtes Blatt) Hym.: Lauda, mater ecclesia (AH 52 Nr. 354, S. 304). – (74r) Hym.: Thomas, insignis genere (AH 52 Nr. 353, S. 303). – Ab/ Vigor (!) carnis flore mundicie (AH 5 Nr 84, S. 232). – (74v) Oct Am/ Collaudetur Christus, rex glorie (AH 5 Nr 84, S. 232). – (76v-78v) >In festo beati Vincencii doctoris ordinis predicatorum< V1 A/ Diem noue laudis et glorie (AH 5 Nr. 91, S. 248). – >Capitulum< Eph 3,8-9. – Hym.: Mente iocunda iubilent fideles (AH 52 Nr. 378, S. 321 f.) – (77r) Am/ Qui prophetico fretus lumine (AH 5 Nr. 91, S. 248). – (77v) L A/ Festiua uox psallencium (AH 5 Nr. 91, S. 250). – (78r) Hym.: Magne Vincenti, noua lux Olimpi (AH 52 Nr. 380, S. 323 f.) – (78v) Ab/ Eius sincera puritas | Virginali candore nituit (AH 5 Nr. 91, S. 250). – Am/ Gloriose pater, o Vincenti | Cui arcem scandenti polorum (AH 5 Nr. 91, S. 250).

c) für Bamberger Heilige(72v) >Sancte Kunegundis virginis< Or.: Omnipotens et misericors deus, qui a gloria tua nullum excipis sexum (Parallelhs.: Hildesheim, DB, Hs. 684, 526v).

Guerrini Nr. 307-315, 319-347. – Weitere Korrekturanweisung am Rand von der Hand der Anna Zinerin: (71r) S Dorothea oracio, Eintrag zwischen Vedastus et Amandus ep. (6.2.) und Scolastica v. (10.2.)

79r-88r Commune de sanctis extra tempus paschali

(79r-80v) >In communi apostolorum< GUERRINI Nr. 454. – (80v-81r) >De ewangelistis< GUERRINI Nr. 455. – (81r-82v) >De communi unius martyris< GUERRINI Nr. 456. – (82v-84v) >Plurimorum martyrum< GUERRINI Nr. 457. – (84v-86r) >In communi unius confessoris< GUERRINI Nr. 458. – (86r-87v) >De uirginibus< GUERRINI Nr. 459. – (87v) Ad faciendam memoriam. Mit den Rubriken >Von czweien confessoribus< A/ Fulgebunt iusti et tamquam scintille (CAO 2907). – (88r) >Von vil Junkfrawen< A/ Prudentes virgines aptate (CAO 4404). GUERRINI Nr. 461.

88r-88v Canticum graduum (auch: Psalmi graduales)

Korrekturanweisung von der Hand der Anna Zinerin am Rand: xv gradus p[salmus] ad dominum (Ps 119), p[salmus] leuaui (Ps 120), p[almus] letatus (Ps 121). – Im Textcorpus bereits folgende Psalmen notiert: Ps 122-123. Pater noster. A porta inferi. – Or.: Absolue, quesumus domine, animas famulorum famularumque tuarum ab omni uinculo delictorum (CO 16). – Ps 124-128. Gloria. Kyrie. Pater noster. (88v) V/ Memor esto. – Or.: Deus, cui proprium est misereri semper et parcere (CO 1143). – Ps 129-133. Gloria. Kyrie. Pater noster. Et ne [nos]. V/ Saluos fac. – Or.: Pretende, domine, famulis et famulabus tuis dexteram celestis auxilii (CO 4587a).

Seite 3 von 8

Page 4: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

GUERRINI Nr. 466 (die Gebete dort nicht verzeichnet).

88v-91r Officium cotidianum BMV

>De officio beate uirginis. In aduentu ad uesperas. Capitulum< Sicut cynamomum et balsamum (CAO 4929). – >Ymnus< Aue maris stella. – Am/ O virgo virginum quo modo fiet istud (CAO 4091). – (89r) Or.: Deus, qui de beate Marie virginis utero uerbum tuum (CO 1518). – >Ad completorium< – >Ad matutinum Inuitatorium< mit drei als lectiones bezeichneten, nicht bei Guerrini nachweisbaren Mariengebeten: (89v) >O beata Maria, quis tibi digne ualeat mira graciarum ..., Admitte piissima dei genitrix Maria nostras preces ..., (90r) Sancta Maria succurre miseris, iuua pusillanimes, refoue flebiles ... Druck: BARRÉ, Prières, S. 41 f. – >In laudibus< Vgl. GUERRINI Nr. 470 (mit Auszügen von Nr. 471). – (90v) >Ad primam< A/ Dignare me laudare te uirgo sacrata (CAO 2217). – >Ad iii< A/ Gaude Maria uirgo cunctas (CAO 2924). – >Ad ui< A/ In prole mater in partu virgo (CAO 3274). – >Ad ix< A/ Beata mater et intacta uirgo gloriosa (CAO 1570). – (91r) >Ab octauis epiphanie usque ad purificacionis< A/ O admirabile commercium (CAO 3985). GUERRINI Nr. 467.

91r-94r Officium beati Dominici

>De sancto Dominico. Capitulum< Quasi stella matutina (Sir 50,6). Vgl. GUERRINI Nr. 398 und Nr. 462 mit drei dort nicht aufgeführten Lektionen aus der vita des Ordensgründers: (92r) Beatus Dominicus matri sue carnali adhuc eum gestanti ..., (92v) Puerilibus autem annis innocenter domini transactis missus est ..., Instructus autem sufficienter in predictis scienciis ... sowie den Hym.: (91v) Gaude, mater ecclesia (AH 52 Nr. 171, S. 158 f.), (92r) Nouus athleta domini (AH 52 Nr. 172, S. 159), (93r) Impnum noue leticie (AH 52 Nr. 173, S. 160).

Parallelhs.: Clm 2905, 123v-126v. Dort mit weiterer Literatur.

94r-110v Horae breves

(94r-102v) >Ad primam longam< V/ Deus in adiutorium. – Hym.: Iam lucis orto sydere (AH 51 Nr. 41, S. 40). – Ps 21. – (95v) Ps 22. – (96r) Ps 23. – (96v) Ps 24. – (97v) Ps 25. – (98r) Ps 53,3-9. – Ps 92. – (98v) Ps 118,1-16. – (99r) Ps 118,17-32. – (100r-101v) De symbolo Athanasii. Druck: DENZINGER, Kompendium Nr. 75 f., S. 50-52. – (101v) A/ Gloria tibi trinitas (CAO 2948). – >Capitulum< I Tim 1,17. – (102r) Or.: Confiteor deo et beate Marie et beato Dominico et omnibus sanctis, quia peccaui nimis cogitacione, locucione, opere ... – A/ In hac hora huius diei tua nos domine (CAO 1752). – (121v) A/ Deus exaudi orationem meam (Cantus 201190; vgl. Ps 53,4). – Or.: Domine deus omnipotens qui nos ad principium huius diei peruenire fecisti ...

(102v-105r) >Ad iii< Hym.: Nunc sancte nobis spiritus (AH 50 Nr. 18, S. 19 f.) – (103r) Ps 118,33-48. – (103v) Ps 118,49-64. – (104r) Ps 118,65-80. – (105r) >Feria secunda. Antiphona< Deduc me, domine (CAO 2137). – >Capitulum< Ier 17,14. – >Ad magnificat. Suntag. Antiphona< Am/ Laus et perhennis (CAO 3601). – >Capitulum< I Io 4,16.

Seite 4 von 8

Page 5: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

(105r-107v) >Ad sextam< (105v) Hym.: Rector potens uerax deus (AH 50 Nr. 19, S. 20). – Ps 118,81-96. – (106r) Ps 118,97-112. – (107r) Ps 118,113-128. – (107v) A/ Adiuua me et saluus (CAO 1281). – >Capitulum< Gal 6,2. – A/ Gloria laudis resonet (CAO 2947). – >Capitulum< II Cor 13,13. – R/ In eternum domine permanet uerbum tuum (CAO 6889).

(108r-110v) >Ad ix< Hym.: Rerum deus, tenax uigor (AH 50 Nr. 20, S. 20). – Ps 118,129-144. – (108v) Ps 118,145-160. – (109v) Ps 118,161-176. – (110r) A/ Aspice in me domine (CAO 1498). – >Capitulum< I Cor 6,20. – >De dominica< A/ Ex quo omnia per quem (CAO 2751). – >Capitulum< I Io 5,7-8.

Parallelhs.: Clm 2905, 126v-141v.

110v-128v Vespera

>Dominica ad uesperas< Ps 109. – A/ Dixit dominus domino meo (CAO 2285). – Ps 110. – (111r) A/ Fidelia omnia mandata eius (CAO 2865). – Ps 111. – (111v) A/ In mandatis eius uolet nimis (CAO 3251). – Ps 112. – (112r) A/ Sit nomen domini benedictum (CAO 4971). – Ps 113. – (113r) Nos qui uiuimus (CAO 4971). – >Capitulum< II Th 3,5. – >Ymnus< Lucis creator optime (AH 51 Nr. 34, S. 34 f.) – (113v) R/ Dirigatur domine oratio mea (CAO 6458). – (113v) >Feria iia< Ps 114. – (114r) A/ Inclinauit dominus (CAO 3319). – Ps 115. – (114v) A/ Credidi propter quod (CAO 1944). – Ps 116. – A/ Laudate dominum omnes gentes (CAO 3586).

(114v-119r) Officium cotidianum BMV: (am Rand nachgetragen, wohl von der Hand der Anna Zinerin) >Ad primam< Aue Maria. – Ps 119. – A/ Clamaui et exaudiuit me (CAO 1824). – Ps 120. – (115r) Magnificat anima mea (Lc 1,46-55). – >Feria iiia< Ps 121. – (115v) A/ In domum domini letantes (CAO 3229). – Korrekturanweisung am Rand: Dignare me (vgl. CAO 2217). – Ad III: (113v) Ps 122. – A/ Qui habitas in celis (CAO 4473). – Ps 123. – (116r) A/ Adiutorium nostrum in nomine (CAO 1279). – Ps 124. – A/ Benefac domine bonis (CAO 1735). – (am Rand von der Hand der Anna Zinerin) Gaude Maria (vgl. CAO 2924). – (116v) Ad VI: Ps 125. – A/ Facti sumus sicut consolati (CAO 2839). – Am/ Exultauit spiritus meus in deo (CAO 2817). – >Feria iiiia< Ps 126. – (117r) A/ Beatus vir qui impleuit (Cantus 200606). – Ps 127. – A/ Beati omnes qui timent (CAO 1587). – (am Rand von der Hand der Anna Zinerin) In prole mater (vgl. CAO 3274). – Ad IX: Ps 128. – (117v) A/ Benediximus uobis in nomine (CAO 1732). – Ps 129. – (118r) A/ De profundis clamaui ad te (CAO 2116). – Ps 130. – A/ Speret Israel in domino (CAO 4990). – Am/ Respexisti humilitatem meam (CAO 4619). – (am Rand von der Hand der Anna Zinerin) Beata mater (vgl. CAO 1570). – Ad Comp.: Feria va< Ps 131. – (119r) A/ Et omnis mansuetudinis (CAO 2713). – Ps 132. – A/ Ecce quam bonum et quam iocundum (CAO 2537). – (am Rand von der Hand der Anna Zinerin) Ecce nunc (= Ps 133), Virgo Maria (vgl. CAO 5453).

(119r) Ps 134. – (120r) A/ Omnia quecumque uoluit dominus (CAO 4139). – Ps 135. – (120v) A/ Quoniam in eternum misericordia (CAO 4567). – Ps 136. – (121r) A/ >Ympnum cantate nobis< (CAO 3151). – Am/ Deposuit potentes sanctos persequentes (CAO 2150). – >Feria uia< Ps 137. – (121v) A/ In conspectu angelorum psallam (CAO 3215). – Ps 138. – (123r) A/ Domine probasti me (CAO 2367). – Ps 139. – (123v) A/ A uiro iniquo libera me (CAO 1197). – Ps 140. – (124r) A/ Domine clamaui ad te (CAO 2328). – Ps 141. – (124v) A/ Porcio mea domine (CAO 4316). – Am/ Suscepit deus Israel puerum suum (CAO 5086). – >Sabbato ad uesperas< (125r) Ps 143. – (125v) A/ Benedictus dominus deus meus (CAO 1720). – Ps 144. –

Seite 5 von 8

Page 6: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

(126v) A/ In eternum et in seculum (CAO 3204). – Ps 145. – (127r) A/ Laudabo deum meum (CAO 3583). – Ps 146. – (127v) A/ Deo nostra iocunda sit laudacio (CAO 2148). – Ps 147. – (128r) A/ Lauda Ierusalem dominum (CAO 3582). – >Capitulum< II Cor 1,3-4. – >Ymnus< O lux beata trinitas (AH 51 Nr. 40, S. 38 f.)

Parallelhs.: Clm 2905, 141v-163r.

128v-131r Completorium

>Ad completorium< Iube domna (!) benedicere, noctem quietam et finem perfectum. – Or.: Confiteor deo et beate Marie et beato Dominico et omnibus sanctis et uobis sorores, quia peccaui nimis cogitacione, locucione, opere et omissione … – ... et producat ad uitam eternam. – A/ Conuerte nos deus salutaris (CAO 1122). – (129r) Ps 4. – Ps 30,2-6. – (129v) Ps 90. – (130v) Ps 133. – A/ Miserere michi, domine, et exaudi oracionem meam. – >Capitulum< Ier 14,9. – >Ymnus< Te lucis ante terminum (AH 51 Nr. 44, S. 42). – (131r) Am Rand von der Hand der Anna Zinerin: Salue [regina].

Parallelhs.: Clm 2905, 164r-166v.

131r-209v Collectio invitatorium cum hymnis

(131r-166r) De tempore: >Dominica in aduentu domini. Ad matutinas Inuitatorium< Inv.: Ecce ueniet rex (CAO 1074). GUERRINI Nr. 15. – (133v) >Dominica iia in aduentu domini< GUERRINI Nr. 20. – (134v) >Dominica iiia< GUERRINI Nr. 24. – (136r) >Feria iiiia in ieiunii quatuor temporum< GUERRINI Nr. 27. – (137r) >Dominica iiiia< GUERRINI Nr. 29. – (138r) >In uigilia natiuitatis domini< GUERRINI Nr. 35. – (138v) >In die natiuitatis domini< GUERRINI Nr. 41. – (140v) >In circumcisione< GUERRINI Nr. 51. – (142v) >Epiphanie< GUERRINI Nr. 58. – (144r) >Per octauas< GUERRINI Nr. 61. – >Dominica ia post octauam epiphanie< N1 R/ Domine ne in ira tua arguas me (CAO 6501). GUERRINI Nr. 91. – (145v) Von anderer Hand übergeschrieben: Feria iia. R/ Quam magna multitudo dulcedinis tue domine (CAO 7459). GUERRINI Nr. 109. – (am Rand) Feria iiia. R/ Auribus percipe domine lacrimas meas (CAO 6154). GUERRINI Nr. 112. – (146r) >Feria iiiia< R/ Ne perdideris me domine cum iniquitatibus meis (CAO 7208). GUERRINI Nr. 113. – >Feria ua< R/ Deus in te speraui domine (CAO 6423). GUERRINI Nr. 114 – (146v) >Feria uia< R/ Confitebor tibi domine deus in toto corde meo (CAO 6317). GUERRINI Nr. 115. – (147r) >Sabbato< R/ Misericordiam et iudicium cantabo tibi domine (CAO 7162). GUERRINI Nr. 116. – >Dominica in lxxa< GUERRINI Nr. 123. – (148v) >Dominica in lxa< GUERRINI Nr. 126. – (149v) >Dominica in la< GUERRINI Nr. 127. – (151r) >Dominica in xla. Ad matutinam Inuitatorium< GUERRINI Nr. 132. – (152v) >Dominica iia in xla< GUERRINI Nr. 136. – (154r) >Dominica iiia. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 140. – (155v) >Dominica iiiia< GUERRINI Nr. 142. – (156v) >Dominica ia in passione domini. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 146. – (159r) >Feria iia. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 148. – >Dominica in [ramis] palmarum. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 149. – (160v) >In cena domini< GUERRINI Nr. 151. – (162v) >In parasceue. Ad matutinam< GUERRINI Nr. 156. – (164v) >Sabbato pasche< GUERRINI Nr. 157. – 166v leer.

(167r-200r) De sanctis: >Sancti Andree apostoli. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 307. – (169r) >De sancto Nicolao< GUERRINI Nr. 308. – (171r) Korrekturanweisung der Anna Zinerin am Rand: Die histori von vnser frawen in concepcione schreibt nit (vgl. 57r) – >De conceptione beate Marie. Inuitatorium< Inv.: Uenite, natum virginis. – N1 A/ Matri sue omnia. – (171v) R/

Seite 6 von 8

Page 7: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

Hodie concepta est. – N2 A/ Cor Marie verbum bonum. – (172r) R/ Anna sancta peperit. – N3 A/ Salutare domini | In diem de die. – (172v) R/ Tu vox apostolorum. – Druck: AH 5 Nr. 13, S. 51 f. – (173r) >Sancte Lucie< GUERRINI Nr. 310. – >Sancti Stephani prothomartyris< GUERRINI Nr. 312. – (175v) >Sancti Johannis ewangeliste< GUERRINI Nr. 313. – (177v) >Sanctorum Innocentum< GUERRINI Nr. 314. – (179v) >Sancte Agnetis< GUERRINI Nr. 327. – (181v) >Sancti Vincentii< GUERRINI Nr. 328. – (184r) >In conuersione sancti Pauli< GUERRINI Nr. 330. – (186v) >In translacione sancti Thome de Aquino ordinis predicatorum. Inuitatorium< Inv.: Letetur plebs fidelium. – Hym.: Jubar celorum prodiens (AH 52 Nr. 356, S. 305). – (187r) N1 A/ Iam dudum lux abscondita (AH 5 Nr. 85, S. 233). – R/ Ecce nouus fons ortorum. – (187v) N2 A/ Celum hunc glorificat. – (188r) R/ Corpus sacrum dum terre tollitur. – (188v) N3 A/ Seruat ab incursibus. – R/ Laboranti sub mole carceris. Druck: AH 5 Nr. 85, S. 233 f. – (189r) >In festo purificacionis beate Marie. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 334. – (191r) >Sancte Agathe< GUERRINI Nr. 336. – (193v) >In kathedra sancti Petri< GUERRINI Nr. 340. – >In festo beati Thome ordinis predicatorum. Inuitatorium< Inv.: Assunt doctoris celici. – >Ymnus< (von anderer Hand eingetragen) Thomas, insi[gnis] genere (vgl. AH 52 Nr. 353, S. 303). – N1 A/ Doctor Thomas, repletus gratia. – (194r) R/ Sancti uiri uerbum propheticum. – (194v) O munus dei gracie. – R/ De excelsis fons sapencie. – (195r) N3 A/ Instante uite termino. – R/ Scolas Thome Paulus ingreditur. Druck: AH 5 Nr. 84, S. 230-232. – (195v) >In annunciacione dominica< GUERRINI Nr. 345. – (197v) >In festo beati Vincencii doctoris. Ad matutinam Inuitatorium< Inv.: Ueneremur Christi uultum. – Hym.: Lvmen in terris populi fidelis (AH 52 Nr. 379, S. 322 f.) – (198r) N1 A/ Attentam matrem reddidit. – (198v) R/ Summus parens ac rector gentium. – (199r) N2 A/ Imitans exercicia | Ducis eius mirifici. – R/ Nocte sacris incumbens litteris. – (199v) N3 A/ Laude digna Ualencia. – (200r) R/ Res agitur digna spectaculo. Druck: AH 5 Nr. 91, S. 249 f.

(200v-209v) Commune sanctorum: >In communi Apostolorum. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 454. – (202r) >De unius martyris. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 456. – (203v) >De plurimorum martyrum. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 457. – (205v) >Unius confessoris. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 458. – (207v) >De uirginibus. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 459. – (209r) >Ad trium lectionum unius martyris. Inuitatorium< A/ Regem martyrum dominum uenite adoremus (CAO 1137). – Weitere Rubriken: >Von vil martyrer. Inuitatorium<, (209v) >Unius confessoris. Inuitatorium<, >Unius virginis. Inuitatorium< GUERRINI Nr. 460.

209v-212r Ad vesperas memoria

BMV: A/ Regali ex progenie Maria (CAO 4591). – A/ Sub tuum presidium confugimus (CAO 5041). – (210r) Or.: Protege, domine, famulos tuos subsidiis pacis (CO 4756b). – Dominicus: A/ Magne pater, sancte Dominice (AH 25 Nr. 85, S. 241). Vgl. GUERRINI Nr. 462. – Or.: Deus, qui ecclesiam tuam beati Dominici confessoris tui illuminare dignatus es meritis et doctrinis (CAO 1559). – (210v) Petrus Martyr: A/ Ad sancti Petri tumulum (AH 28 Nr. 48, S. 136). – Am/ Petrus novus incola (AH 28 Nr. 48, S. 135). – Or.: Presta, quesumus, omnipotens deus, ut beati Petri martyris tui fidem congrua devocione sectemur (CO 4475). Vgl. GUERRINI Nr. 355. – Thomas de Aquino: Oct Am/ O Thoma laus et gloria (AH 5 Nr. 84, S. 232). – (211r) Oct Ab/ Collaudetur Christus rex glorie (AH 5 Nr. 84, S. 232). – Or.: Deus, qui ecclesiam tuam mira beati Thome confessoris tui erudicione clarificas (CO 1562). – Vincentius Ferrerius: An/ Assit nobis propicius in huius uite uespere. – Oct Ab/ Peruigil Christi nuncius | Uocans ad lucis opera (AH 5 Nr. 91, S. 250). – Or.: Deus qui gencium multitudinem mira beati Uincencii confessoris. – (211v) Catharina Senensis: An/ Aue uirgo Katherina celi decor montis syna (CHEV. 1, Nr. 2181). – Am/ Katherina, semper inuocemus ore corde laudes

Seite 7 von 8

Page 8: Clm 2910 Pergament 217 Bll. 17 × 11,5 Nürnberg oder … · 2010-04-01 · es meritis et doctrinis, concede, ut eius intercessione temporalibus non destituatur auxiliis spiritualibus

München, Bayerische Staatsbibliothek, Katalog der Handschriften aus Frauenklöstern: Altenhohenau und AltomünsterVorläufige Beschreibung, erstellt von © Dr. Anja Freckmann 01.04.2010

dignas demus. – Or.: Deus, qui dedisti legem Moysi in summitate montis sinay (CO 1521). – (212r) >Dominica memoria< Am/ Ave virginum gemma Katherina (AH 26 Nr. 72, S. 212). – >Ad matutinam< Prudens et vigilans virgo | Qualis es cum sponso illo (AH 26 Nr. 73, S. 214 f.)

212v-214v Kapiteloffizium

Korrekturanweisung am Rand: Da facht wider an preciosa. – De pretiosa: V/ Preciosa est in conspectu domini (CAO 4371). – (213r) >Ad ix lectionum< – >Ad trium lectionum< – >Lectio< Qui ex precepto regule iubemur habere cor unum et animam unam ... – ... uniformes in obseruancia canonice religionis inueniamur. – (214r) >Oracio. Zu dem capitel< Or.: Requiescant in pace.

Vgl. GUERRINI Nr. 504-508.

215r-215v Benediktionen zu den Lektionen der Matutin

>In primo nocturno< Benedictione perpetua: benedicat uos pater eternus ... – ... ad societatem ciuium supernorum et producat nos regina angelorum. Amen. – Am Rand von der Hand der Anna Zinerin: Te deum laudamus. – Schluss-Schrift: >Explicit liber iste, sit laus tibi Christe | Scriptoris nomen habetur Petrus. Amen. – 216r-217v leer.

Eingelegte Blätter:Zwischen 73v und 74r: Papier, 16,5 × 10, 2. Hälfte 15. / 16. Jh., zum Textbestand s. oben. – Zwischen 88v und 89r: Pergament, 10 × 6,5, 2. Hälfte 15. Jh., enthält Gebet zum Fest der Apostelteilung (15.7.): >Diuisio apostolorum< Or.: Deus, qui ecclesiam tuam distributa hodierna die per orbem terrarum sanctorum apostolorum predicacione fundasti ... – Zwischen 107v und 108r: Papier, 8 × 3, 2. Hälfte 15. Jh., zum Textbestand s. Herkunft.

Seite 8 von 8