61
1 Anhang zu: BARNDT (2014): in Märkische Entomologische Nachrichten 16 (2): Beitrag zur Kenntnis der Arthropodenfauna der nährstoffarmen Torfmoos- moore Kellsee und Himmelreichsee (Land Brandenburg). (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera part., Odonata, Diptera part., Araneae, Opiliones, Diplopoda, Chilopoda u. a.) Dieter Barndt Unter Mitarbeit von Michael Schülke, Berlin (det. Coleoptera : Staphylinidae), Roland Mühlethaler, Berlin (det. Auchenorrhyncha), Timothy Kappauf, Berlin (det. Hymenoptera: Formicidae), Rüdiger Mauersberger, Templin (Datenbank Odonata), Rainer Heiß, Berlin (det. Diptera: Tipulidae), Theo Blick, Hummeltal (det. Araneae), Christoph Muster, Putbus/Rügen (det. Opiliones et Pseudoscorpiones) und Karin Voigtländer, Görlitz (det. Chilopoda et Diplopoda). Methode: 6 Bodenfallen pro Untersuchungsfläche ( 7 cm, ohne Überdachung; 3% Formalin); Leerung 14-täglich. Ergänzende Handfänge. Untersuchungszeitraum: September- Dezember 2012; April- Juli 2013. Der Anhang besteht aus zwei Teilen: A Gesamtartenliste und B Luftbildaufnahmen der Moore, Standortfotos und Dominanztabellen (Laufkäfer, Kurzflügelkäfer und Webspinnen) der Untersuchungsflächen (UF); Abkürzungsverzeichnis. A Gesamtartenliste Arthropodenarten der Moore Kellsee (UF 119-122) und Himmelreichsee (UF 123- 126) bei Rheinsberg; 549 Arten. Berücksichtigt wurden auch Ergebnisse folgender Untersuchungen: WOLFRAM MEY (1991; Köcherfliegen), HENDRICH & MÜLLER (2008; Schwimmkäfer), Rüdiger Mauersberger (Datenbankauszug 2007-2011; Libellen) sowie Handaufsammlungen (2014) von Uwe Heinig, Jens Esser und Tobias Mainda. Erläuterungen: RL = Rote Liste, kL oder schattiert = keine Rote Liste vorhanden, kV = kein Vorkommen bekannt, nb = nicht bearbeitet. x = qualitativer Nachweis, Hf = Handfang, (Hf) = Handfang, Fremdnachweis, v = vereinzelt (1-9 Exemplare), h = häufig (10-99 Ex.), m = massenhaft (> 99 Ex.). Grün markiert = tyrphophile/-bionte Art (charakteristische Moorart): ++ = stark, + = schwach, ? = fraglich. § = durch BNatSchG besonders geschützte Art, §§ = durch BNatSchG streng geschützte Art. – Siehe auch Abkürzungsverzeichnis am Schluss des Anhangs.

(Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

1

Anhang zu: BARNDT (2014): in Märkische Entomologische Nachrichten 16 (2):

Beitrag zur Kenntnis der Arthropodenfauna der nährstoffarmen Torfmoos-

moore Kellsee und Himmelreichsee (Land Brandenburg).

(Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera part., Odonata,

Diptera part., Araneae, Opiliones, Diplopoda, Chilopoda u. a.)

Dieter Barndt

Unter Mitarbeit von Michael Schülke, Berlin (det. Coleoptera : Staphylinidae),

Roland Mühlethaler, Berlin (det. Auchenorrhyncha), Timothy Kappauf, Berlin (det.

Hymenoptera: Formicidae), Rüdiger Mauersberger, Templin (Datenbank Odonata),

Rainer Heiß, Berlin (det. Diptera: Tipulidae), Theo Blick, Hummeltal (det. Araneae),

Christoph Muster, Putbus/Rügen (det. Opiliones et Pseudoscorpiones) und Karin

Voigtländer, Görlitz (det. Chilopoda et Diplopoda).

Methode: 6 Bodenfallen pro Untersuchungsfläche ( 7 cm, ohne Überdachung; 3%

Formalin); Leerung 14-täglich. Ergänzende Handfänge.

Untersuchungszeitraum:

September- Dezember 2012; April- Juli 2013.

Der Anhang besteht aus zwei Teilen:

A Gesamtartenliste und

B Luftbildaufnahmen der Moore, Standortfotos und Dominanztabellen (Laufkäfer,

Kurzflügelkäfer und Webspinnen) der Untersuchungsflächen (UF);

Abkürzungsverzeichnis.

A Gesamtartenliste

Arthropodenarten der Moore Kellsee (UF 119-122) und Himmelreichsee (UF 123-

126) bei Rheinsberg; 549 Arten.

Berücksichtigt wurden auch Ergebnisse folgender Untersuchungen: WOLFRAM MEY

(1991; Köcherfliegen), HENDRICH & MÜLLER (2008; Schwimmkäfer), Rüdiger

Mauersberger (Datenbankauszug 2007-2011; Libellen) sowie Handaufsammlungen

(2014) von Uwe Heinig, Jens Esser und Tobias Mainda.

Erläuterungen:

RL = Rote Liste, kL oder schattiert = keine Rote Liste vorhanden, kV = kein Vorkommen bekannt,

nb = nicht bearbeitet. x = qualitativer Nachweis, Hf = Handfang, (Hf) = Handfang, Fremdnachweis,

v = vereinzelt (1-9 Exemplare), h = häufig (10-99 Ex.), m = massenhaft (> 99 Ex.). Grün markiert =

tyrphophile/-bionte Art (charakteristische Moorart): ++ = stark, + = schwach, ? = fraglich. § = durch

BNatSchG besonders geschützte Art, §§ = durch BNatSchG streng geschützte Art. – Siehe auch

Abkürzungsverzeichnis am Schluss des Anhangs.

Page 2: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

2

C

ha

rak

teri

sti

sc

he

Art

en

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

Arten 149 125 119 154 153 189 177 120

Individuen 915 1357 861 2127 1047 1684 2279 545

Charakt. Art

Gefährdung

Kellsee Himmelreichsee

RLB RLBr RLD Taxon gesetzl. Schutz § 119 120 121 122 123 124 125 126

Coleoptera, Käfer

2005 2005 1998 Anobiidae, Pochkäfer

- - -

Anobium costatum det.J. Esser Aragona 1830

v

kL kL 1998 Anthicidae, Blumenkäfer

- Notoxus monoceros (Linnaeus 1761)

v v v

2005 2005 1998 Anthribidae, Breitmaulrüssler

- - -

Platystomos albinus (= Anthribus a.) (Linnaeus 1758)

v

2005 1992 1998 Apionidae, Spitzmaulrüssler

- - - Betulapion simile (= Trichapion s.) (W. Kirby 1811)

v

2005 1992 1998 Buprestidae, Prachtkäfer

- 1 -

Agrilus olivicolor § det. S. Gottwald Kiesenwetter 1857

v

kL kL 1998 Byrrhidae, Pillenkäfer

-

Cytilus sericeus (Forster 1771)

v

kL kL 1998 Bythuridae, Himbeerkäfer

-

Bythurus tomentosus (De Geer 1774)

v

kL kL 1998 Cantharidae, Weichkäfer

- Cantharis figurata det. J. Esser Mannerheim 1843

v v

v v v

- Cantharis nigricans Müller 1766

v

v v

- Rhagonycha lignosa

(Müller 1764) v v

- Rhagonycha testacea (Linnaeus 1758)

v

Page 3: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

3

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

2005 1999 1998 Carabidae, Laufkäfer

kV R - Abax parallelepipedus

(Piller & Mitterpacher 1783) h

- - - Acupalpus flavicollis

(Sturm 1825) v

- - V*

Acupalpus parvulus syn.: A. dorsalis (Sturm 1825)

v

- - -

Agonum fuliginosum (Panzer 1809)

v

v v v

3 - 3

Agonum gracile Sturm 1824

v v

- - -

Agonum marginatum (Linnaeus 1758)

v

- - -

Agonum thoreyi Dejean 1828

v

- - -

Amara bifrons (Gyllenhal 1810)

v

nb nb nb

Amara cf.makolskii Roubal 1923

v

- - -

Amara plebeja (Gyllenhal 1810)

v

- - 3

Badister dilatatus Chaudoir 1837

v

- - V*

Bembidion guttula (Fabricius 1797)

v

D nb D

Bembidion neresheimeri J. Müller 1929

v

- - -

Bembidion quadrimaculatum (Linnaeus 1761)

v

- - V*

Calathus micropterus (Duftschmid 1812)

v

- - -

Calathus rotundicollis leg./ det. Esser 2014 Dejean 1828

(Hf)

3 - -

Carabus hortensis § (Linnaeus 1758)

h

v

- - -

Carabus nemoralis § O.F. Müller 1764

v

v v

3 - -

Carabus violaceus violaceus § Linnaeus 1758

v v

v h

- - -

Cychrus caraboides (Linnaeus 1758)

v

- - -

Harpalus latus (Linnaeus 1758)

v

- - 3

Harpalus picipennis (Duftschmidt 1812)

v

- - V

Harpalus serripes (Quensel in Schönherr, 1806)

v

Page 4: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

4

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - -

Leistus rufomarginatus (Duftschmid 1812)

v

- - -

Limodromus assimilis (Paykull 1790)

v

- - -

Loricera pilicornis (Fabricius 1775)

v

v h

- - -

Nebria brevicollis (Fabricius 1792)

v

- - V*

Notiophilus aquaticus (Linnaeus 1758)

v

- - -

Notiophilus biguttatus (Fabricius 1779)

h

- - -

Notiophilus palustris (Duftschmid 1812)

v

v v

2 3 -

Notiophilus rufipes Curtis 1829

v

v

- - -

Oodes helopioides (Fabricius 1792)

v

v

v

- - -

Poecilus cupreus (Linnaeus 1758)

v v

- - V*

Poecilus lepidus (Leske 1785)

v

v

v v

+? - - V Pterostichus diligens (Sturm 1824)

h v

v v h v

- - -

Pterostichus minor (Gyllenhal 1827)

v v v

v v

- - -

Pterostichus niger (Schaller 1783)

v

v h

- - -

Pterostichus nigrita (Paykull 1790)

h v

- - -

Pterostichus oblongopunctatus (Schaller 1783)

h

v v

+ - - - Pterostichus rhaeticus Heer 1837

h h h

h m m h

- - -

Pterostichus strenuus (Panzer 1796)

v

v

v

- - -

Stomis pumicatus (Panzer 1796)

v

2005 1992 1998 Cerambycidae, Bockkäfer

- - -

Pogonocherus fasciculatus § (De Geer 1775)

v

kL kL 1998 Cholevidae, Nestkäfer

- Catops coracinus Kellner 1846

v v

- Catops nigricans

(Spence 1815) v

v

Page 5: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

5

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- Catops picipes

(Fabricius 1787) v

v

- Choleva fagniezi

Jeannel 1922 v

- Choleva jeanneli

Britten 1922 v

- Fissocatops westi (Krogerus 1931)

v

- Sciodrepoides watsoni (Spence 1815)

v h

h v

kL 1992 1998 Chrysomelidae, Blattkäfer

+

- Altica aenescens det. Uwe Heinig Weise 1888

v v v

v

- Altica oleracea

leg./det. J.Esser (Linnaeus 1758) (Hf)

- Chaetocnema aridula (Gyllenhal 1827)

v v

v v v

- Galerucella grisescens

(Joannis 1866)

(Hf)

v

- Galerucella nymphaeae

leg.det. J. Esser

(Linnaeus 1758) (Hf)

- Lochmaea capreae

(Linnaeus 1758)

v v

h

-

Plateumaris braccata (Scopoli 1772)

v

+

nb nb Plateumaris discolor (Panzer 1795)

v v v

kL kL 1998 Coccinellidae, Marienkäfer

+

- Adalia conglomerata (Linnaeus 1758)

v

- Coccinella septempunctata Linnaeus 1758

v

- Propylea quatuordecimpunctata (Linnaeus 1758)

v

- Scymnus haemorrhoidalis Herbst 1797

v

- Tytthaspis sedecimpunctata (Linnaeus 1761)

v

2005 2005 1998 Cryptophagidae, Schimmelkäfer

det. Jens Esser

- - - Cryptophagus pilosus

Gyllenhal 1827 h

2005 1992 1998 Curculionidae, Rüsselkäfer 1 det. Herbert Winkelmann

- - - Barypeithes mollicomus (Ahrens 1812)

v v v h v v v h

Page 6: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

6

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Brachonyx pineti

(Paykull 1792)

v

- - - Ceutorhynchus obstrictus

1

(Marsh. 1802) v

v

- - -

Ceutorhynchus erysimi leg. Mainda 2014 (Fabricius 1787)

(Hf)

- - - Hylobius abietis

(Linnaeus 1758) v

- - - Micrelus ericae

1

(Gyllenhal 1813) v

- - - Notaris acridulus gehört jetzt zu

Erirhinidae (Linnaeus 1758) v

- - - Orchestes fagi

1

(syn. Rhynchaenus f.) (Linnaeus 1758) v

- - - Orchestes rusci

1

(syn. Rhynchaenus rus.) (Herbst 1795) v

v

- - - Polydrusus cervinus

1

(Linnaeus 1758) v

- - - Ramphus cf. pulicarius

1

(Herbst 1795) v

- - - Rhinoncus bruchoides

1

(Herbst 1784) v

- - - Rhinoncus perpendicularis

1

(Reich 1797) v

v

- - - Strophosoma capitatum

(Degeer 1775) h

- - - Strophosoma melanogrammum

(Forster 1771) v

- - - Trachyphloeus bifoveolatus

1

(Beck 1817) v v

2005 2000 1998 Dytiscidae, Schwimmkäfer

incl. HENDRICH & MÜLLER 2008

- - - Acilius canaliculatus

leg. L. Hendrich (Nicolai 1822) 2008

2008

- - - Acilius sulcatus

leg. L. Hendrich (Linnaeus 1758) 2008

2008

+ 3 - - Agabus affinis (Paykull 1798)

v

v

- - - Agabus sturmii (Gyllenhal 1808)

v

- - - Agabus undulatus

leg. L. Hendrich (Schrank 1776) 2008

- - - Colymbetes fuscus

(Linnaeus 1758) 2008

v

+ 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837

v

2 3 3

Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

2008

Hf

Page 7: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

7

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - -

Dytiscus circumcinctus leg. L. Hendrich (Ahrens 1811)

2008

2008

+ kV 1 2 Dytiscus lapponicus leg. L. Hendrich Gyllenhal 1808

2008

- - -

Dytiscus marginalis leg. L. Hendrich Linnaeus 1758

2008

2008

- - - Hydaticus seminiger (DeGeer 1774)

v

v

- - - Hydroporus angustatus Sturm 1835

v

- - - Hydroporus erythrocephalus (Linnaeus 1758)

v

+ 0 2 - Hydroporus gyllenhalii Schiodte 1841

v v

+ 3 - - Hydroporus melanarius Sturm 1835

h

v

+ 2 3 3 Hydroporus neglectus Sturm 1835

h v v

v

v

+ 1 3 3 Hydroporus obscurus Sturm 1835

v

+ - - - Hydroporus tristis (Paykull 1798)

v v v

v

v

- - - Hygrotus impressopunctatus (= Coelambus i,) (Schaller 1783)

v

v

- - - Ilybius ater (DeGeer 1774)

v

3 - G Ilybius guttiger (Gyllenhal 1808)

v

v

- - - Ilybius subaeneus det. J. Esser (Erichson 1837)

v

- - -

Rhantus exsoletus det. J. Esser (Forster 1771)

v

- - -

Rhantus grapii (= Nartus g.) (Gyllenhal 1808)

v

- - -

Rhantus suturalis leg. L. Hendrich (McLeay 1825)

2008

2008

2005 kL 1998 Elateridae, Schnellkäfer

+ D

- Actenicerus sjaelandicus (Müller 1764)

v v

v

-

- Agriotes sputator (Linnaeus 1758)

v

-

- Agrypnus murinus

(Linnaeus 1758) v

v

-

- Ampedus balteatus (Linnaeus 1758)

v

-

- Ampedus nigrinus (Herbst 1784)

v

Page 8: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

8

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

-

- Ampedus pomonae (Stephens 1830)

v v v

-

- Athous subfuscus (Müller, 1767)

h

v v

-

- Dalopius marginatus (Linnaeus 1758)

v

v v

-

- Ectinus aterrimus

(Linnaeus 1761) v

-

- Melanotus villosus (= M. rufipes) (Fourcroy 1785)

v

v

2005 2005 1998 Erotylidae, Pilzkäfer

3

- Triplax russica (Linnaeus 1758)

v

kL 1992 1998 Geotrupidae, Mistkäfer

- - Anoplotrupes stercorosus (Scriba 1791)

v v m h h m v

- - Trypocopris vernalis (Linnaeus 1758)

v

v

V - Typhaeus typhoeus § (Linnaeus 1758)

v v

v

2005 2000 1998 Helophoridae, Runzelwasserkäfer

- - - Helophorus granularis (Linnaeus 1761)

v v

kL kL 1998 Heteroceridae, Sägekäfer

3 Heterocerus intermedius Kiesenwetter 1843

v

- Heterocerus marginatus Fabricius 1787

v

Hydraenidae, Langtaster-Wasserkäfer

3 - - Hydraena palustris

det. J. Esser Erichson 1837 v

2005 2000 1998 Hydrochidae, Rippenwasserkäfer

- - -

Hydrochus brevis leg./det. J.Esser 2014 Herbst 1793

(Hf)

2005 2000 1998 Hydrophilidae, Wasserkäfer

- - - Anacaena globulus

(Paykull 1798) v v v

h h h v

- - - Anacaena lutescens

(Stephens 1829) v v v

h h h h

- Cercyon convexiusculus Stephens 1829

v v

h h v

Page 9: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

9

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- Cercyon marinus

det. J. Esser Thomson 1853 v

- Cercyon sternalis

det. J. Esser (Sharp 1918) v

- Cercyon tristis (Illiger 1801)

v v

v

- Cercyon ustulatus (Preyssler 1790)

h

- - - Coelostoma orbiculare (Fabricius 1775)

h

h v v

- - - Cymbiodyta marginella

(Fabricius 1792) v

+ - - - Enochrus affinis (Thunberg 1794)

v

+ - - - Enochrus ochropterus (Thunberg 1794)

v

- - - Enochrus quadripunctatus

det. J. Esser (Herbst 1797) v

- - - Helocharis obscurus

(F. Müller 1776) v

- - - Hydrobius fuscipes

(Linnaeus 1758) v

v v v v

- G - Hydrochara caraboides

(Linnaeus 1758) v

v

v

kL kL 1998 Lagriidae, Wollkäfer

- Lagria hirta (Linnaeus 1758)

v v

kL kL 1998 Lampyridae, Leuchtkäfer

- Lamprohiza splendidula (Linnaeus 1767)

v

2005 2005 1998 Latridiidae, Moderkäfer

det. Jens Esser

- Cortinicara gibbosa (Herbst 1793)

v v v

v

3 3 1 Latridius consimilis (Mannerheim 1844)

v

2005 2005 1998 Leiodidae, Schwammkugelkäfer

- - - Agathidium atrum

(Paykull 1798) v

v

- - - Anisotoma humeralis (Fabricius 1792)

v

2005 2005 1998 Lucanidae, Hirschkäfer

Page 10: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

10

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Platycerus caraboides § (Linnaeus 1758)

v

v

kL kL 1998 Meloidae, Ölkäfer

3 Meloe violaceus Marsham 1802 Violetter Ölkäfer

Hf

2005 2005 1998 Monotomidae, Rinden-, Wurzelkäfer

- - - Rhizophagus bipustulatus

(Fabricius 1792) v

- - - Rhizophagus dispar (Paykull 1800)

v

2005

1998 Mordellidae, Stachelkäfer

-

- Mordellochroa abdominalis (Fabricius 1775)

v

2005 2005 1998 Nitidulidae, Glanzkäfer

det. Jens Esser

-

- Meligethes aeneus (Fabricius 1775)

v v v v v v v v

2005 2000 1998 Noteridae, Uferfeuchtkäfer

- - - Noterus clavicornis

det. J. Esser (De Geer 1774) v

- - - Noterus crassicornis (Müller 1776)

v

2005 2005 1998 Ptinidae, Diebskäfer

3 - - Ptinus coarcticollis Sturm 1837

v

2005 1992 1998 Scarabaeidae, Blatthornkäfer

- - Aphodius distinctus (Müller 1776)

v

- - Phyllopertha horticola (Linnaeus 1758)

v v

v

kL kL 1998 Scirtidae, Sumpffieberkäfer

det. Peter Zwick

++

3 Contacyphon hilaris (= Cyphon h.) Nyholm 1944

v

v v

++

3 Contacyphon kongsbergensis (= Cyphon k.) Munster 1924

v

- Contacyphon padi (= Cyphon p.) (Linnaeus 1758)

v

v v v v v

+

- Contacyphon pubescens

(= Cyphon p.) Fabricius 1792 v

v

Page 11: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

11

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- Contacyphon variabilis

(= Cyphon v.) Thunberg 1787 v v v

v v v v

- Scirtes hemisphaericus (Linnaeus 1767)

v

v

2005 2005 1998 Scolytidae, Borkenkäfer

- - - Trypodendron domesticum (= Xyloterus d.) (Linnaeus 1758)

v

- - - Trypodendron lineatum (= Xyloterus l.) (Olivier 1795)

v

2005 kL 1998 Scydmaenidae, Ameisenkäfer

det. Michael Schülke

G

- Euconnus hirticollis

leg./det. J.Esser 2014 Illiger 1798 (Hf)

0

- Euconnus rutulipennis (Müller & Kunze 1822)

v

-

- Neuraphes elongatulus (Müller & Kunze 1822)

v

kL 1992 1998 Silphidae, Aaskäfer

- - Nicrophorus vespillo (Linnaeus 1758)

v

v

- - Nicrophorus vespilloides Herbst 1783

v

h v v h v

3 - Nicrophorus vestigator Herschel 1807

v

- - Phosphuga atrata (Linnaeus 1758)

v v

v v

2005 1992 1998

Staphylinidae, Kurzflügelkäfer

det. Michael Schülke et Volker Puthz

- - -

Acidota crenata (Fabricius 1793)

v h

v v

- - -

Acidota cruentata Mannerheim 1830

v v

v

D - -

Acrotona exigua (Erichson 1837)

v

++ 0 2 3 Acylophorus wagenschieberi Kiesenwetter 1850

v

h

- - -

Aloconota gregaria (Erichson 1839)

v

v v

- - -

Anotylus rugosus (Fabricius 1775)

v

v

- - -

Anthobium atrocephalum (Gyllenhal 1827)

h

v v

- - -

Anthobium unicolor (Marsham 1802)

v v

v

++ 0 1 2 Atanygnathus terminalis (Erichson 1839)

v

v

Page 12: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

12

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- 1 -

Atheta corvina leg. M.Schülke 2011 (Thomson 1856)

- - -

Atheta crassicornis (Fabricius 1793)

v

- - -

Atheta graminicola (Gracenhorst 1806)

v

- - -

Atheta malleus Joy 1913

v v

- - -

Atheta marcida (Erichson 1837)

v

D 2 -

Atheta negligens (Mulsant & Rey 1873)

v

- - -

Bledius gallicus (Gravenhorst 1806)

v

- - -

Bolitobius castaneus (Stephens 1832)

v

- - -

Bolitobius cingulatus Mannerheim 1830

v

-

-

Brachygluta fossulata (Reichenbach 1816)

v

- - -

Carpelimus corticinus (Gravenhorst 1806)

v

v v

- - -

Dinaraea aequata (Erichson, 1837)

v

v

v

- - -

Dinaraea angustula (Gyllenhal 1810)

v

- - -

Drusilla canaliculata (Fabricius 1787)

v

v v

- - -

Erichsonius cinerascens (Gravenhorst 1802)

v v

- - -

Euaestethus ruficapillus (Lacordaire 1835)

v

v

- - -

Gabrius appendiculatus Sharp 1910

v

v

v

v

2 - -

Heterothops quadripunctulus leg. Schülke 2011 (Gravenhorst 1806)

- - -

Ilyobates bennetti Donithorpe 1914

v

v v

- - -

Ischnosoma splendidum (Gravenhorst 1806)

v

- - -

Lathrobium brunnipes (Fabricius 1793)

v

v v

- - -

Lathrobium fovulum Stephens 1833

v

+ 1 3 G Lathrobium rufipenne Gyllenhal, 1813

v

- - -

Liogluta alpestris (Heer 1839)

v

Page 13: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

13

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - -

Mycetoporus eppelsheimianus Fagel 1968

v

v

- - -

Mycetoporus lepidus (Gravenhorst 1806)

v v

v v

v

- - -

Mycetoporus rufescens (Stephens1832)

v

v

v

- - -

Myllaena dubia (Gravenhorst 1806)

v

- - -

Myllaena intermedia Erichson, 1837

v

- - -

Myllaena minuta (Gravenhorst 1806)

v

- - -

Ochthephilum fracticorne (= Cryptobium f.) (Paykull 1800)

v

- - -

Ocypus brunnipes (Fabricius 1781)

v

v

- - -

Ocypus nitens (Schrank 1781)

v

- - -

Ocypus olens (Müller 1764)

v

- - -

Ocyusa maura (Erichson 1837)

v

- - -

Ocyusa picina leg./det. J. Esser (Aubé 1850)

(Hf)

- - -

Olophrum piceum (Gyllenhal 1810)

v v v v v h v

kV 0 -

Omalium oxyacanthae Gravenhorst 1806

v

- - -

Othius punctulatus (Goeze1777)

h

v v

- - -

Othius subuliformis (= O. myrmecophilus) Stephens 1833

v

Hf

- - -

Oxypoda acuminata (Stephens, 1832)

v v

- - -

Oxypoda procerula Mannerheim 1830

v v h

- - -

Paederus riparius leg./ T. Mainda 2014 (Linnaeus 1758)

(Hf)

- - -

Parabolitobius inclinans (Gravenhorst, 1806)

v

- - -

Pella cognata (= Zyras c.) (Märkel 1842)

v

v

V 1 -

Pella lugens leg. Schülke 2011 (Gravenhorst 1802)

- - -

Philonthus decorus (Gravenhorst 1802)

v

v v

- - -

Philonthus fumarius (Gravenhorst, 1806)

v v

v

v v

Page 14: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

14

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

+ - - - Philonthus nigrita leg.Barndt/ Esser 2014 ( Grav. 1806)

v

(Hf)

- - -

Philonthus tenuicornis Mulsant & Rey, 1853

v

++ nb 1 - Platydracus fulvipes (Scopoli 1763)

v

- - -

Proteinus brachypterus (Fabricius, 1792)

v v v

- - -

Pselaphus heisei Herbst 1792

v v

- - -

Quedius fuliginosus (Gravenhorst 1802)

v v h

- 3 -

Quedius lateralis (Gravenhorst 1802)

v

D 3 -

Quedius maurus (Sahlberg, 1830)

v

- - -

Quedius xanthopus Erichson 1839

v

- - -

Rugilus rufipes (Gernar 1836)

v

v v v

-

-

Rybaxis longicornis (Leach 1817)

v

-

-

Scaphisoma agaricinum (Linnaeus 1758)

v v

- - -

Sepedophilus immaculatus (Stephens 1832)

v

- - -

Sepedophilus marshami (Stephens 1832)

h

- - -

Staphylinus erythropterus Linnaeus 1758

v

v v

- - -

Stenus argus Gravenhorst 1806

v

2 - -

Stenus bifoveolatus Gyllenhal 1827

h

v v

- - -

Stenus cicindeloides leg./ Esser+Mainda 2014 (Schall. 1783)

(Hf)

(Hf)

- - -

Stenus flavipes leg./det. Esser 2014 Erichson 1839

(Hf)

+ - - - Stenus formicetorum Mannerheim, 1843

h h h

v

v v

- - -

Stenus humilis Erichson 1839

v v

- - -

Stenus incrassatus Erichson 1839

v

- - -

Stenus impressus leg./det. J.Esser 2014 Germar 1824

(Hf)

(Hf)

- - -

Stenus juno (Paykull 1789)

v v

v v

Page 15: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

15

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

++ 1 1 2 Stenus kiesenwetteri leg.Esser+Mainda 2014 Rosenh. 1856

(Hf)

- - -

Stenus latifrons leg./det. J.Esser 2014 Erichson 1839

(Hf)

(Hf)

+ - 4 - Stenus lustrator Erichson 1839

v v v

v

+ - - - Stenus melanarius leg./det. Esser 2014 Stephens 1833

(Hf)

+ 3 3 - Stenus nitens Stephens 1833

v v v

kV 3 -

Stenus nitidiusculus leg./det. Esser 2014 Stephens 1833

(Hf)

(Hf)

3 2 -

Stenus opticus leg./det. Esser 2014 Gravenh. 1806

(Hf)

++ kV neu - Stenus oscillator leg./det. Esser 2014 Rye 1870

(Hf)

- - -

Stenus palustris Erichson 1839

(Hf)

- - -

Stenus pusillus (Paykull 1789)

v

- - -

Tachinus fimetarius Gravenhorst 1802

v

- - -

Tachinus laticollis Gravenhorst 1802

v

- - -

Tachyporus chrysomelinus (Linnaeus 1758)

v

- - -

Tachyporus hypnorum (Fabricius 1775)

v

v v

+ - - V Tachyporus transversalis Gravenhorst 1806

v

v

- - -

Tasgius (= Ocypus) melanarius (Heer, 1839)

v

- - -

Tetartopeus terminatus (= Lathrobium t.) (Gravenhorst 1802)

v

v

v v h

- - -

Thinonoma atra (Gravenhorst 1806)

v

- 3 -

Xantholinus gallicus (= X. rhenanus) Coiffait 1956

h

v v

2005 2005 1998 Tenebrionidae, Schwarzkäfer

- - 3 Bolitophagus reticulatus

(Linnaeus 1767) v

- Diaperis boleti (Linnaeus 1758)

v

2005 2005 1998 Throscidae, Hüpfkäfer

det. Jens Esser

Page 16: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

16

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Trixagus dermestoides

(Linnaeus 1767) h

2005 2000 1998 Trichoptera: Köcherfliegen

aus Mey, W. (1991)

+ kV 1 1 Oxyethira distictella McLachlan 1880

nic

ht

un

ters

uch

t

1987 h

+ kV 1 1 Oxyethira sagittifera Ris 1897

1987 h

- - - Holocentropus dubius (Rambur 1842)

1987 v

- - - Holocentropus picicornis (Stephens 1836)

1987 h

kV - 3 Cyrnus insolutus McLachlan 1878

1987 v

- - - Agrypnia varia (Fabricius 1793)

1987 v

- - - Limnephilus flavicornis (Fabricius 1787)

1987 v

- - - Limnephilus marmoratus Curtis 1834

1987 v

- - - Triaenodes bicolor (Curtis 1834)

1987 h

2005 2000 1998

Odonata: Libellen

nach Rüdiger Mauersberger : Datenbankauszug 2012; Exuvien und/oder Imagines; letzter Nachweis. Gefährdungsangaben ergänzt.

Zygoptera, Kleinlibellen

Calopterygidae, Prachtlibellen

0 2 3 Calopteryx virgo Blauflügel-

Prachtlibelle (Linnaeus 1758) § 2009 v

Coenagrionidae, Schlanklibellen

- - - Coenagrion puella Hufeisen-

Azurjungfer (Linnaeus. 1758) § 2011 h 2009 h

V - 3 Coenagrion pulchellum Fleder-

maus-Azurjungfer (V. Linden 1825) § 2009 v 2008 h

- - - Enallagma cyathigerum Becher-

Azurjungfer (Charpentier 1840) § 2011 v 2009 h

V - V Erythromma najas Großes

Granatauge (Hansemann 1823) § 2011 h 2009 v

Page 17: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

17

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Ischnura elegans Große

Pechlibelle (Vander Linden 1820) § 2011 h 2009 v

V - - Pyrrhosoma nymphula Frühe

Adonislibelle (Sulzer 1776) § 2009 h 2008 v

- - - Lestidae, Teichjungfern

- - - Lestes sponsa Gem. Binsenjungfer

(Hansemann 1823) § 2009 v 2009 v

- - - Lestes viridis Weidenjungfer

(Vander Linden 1825) § 2011 v 2009 v

Platycnemidae, Federlibellen

V - - Platycnemis pennipes Blaue

Federlibelle (Pallas 1771) § 2011 h 2008 h

Anisoptera, Großlibellen

2005 2000 1998 Aeshnidae, Edellibellen

- - - Aeshna cyanea Blaugrüne

Mosaikjungfer (Müller 1764) § 2008 v

- - V Aeshna grandis Braune

Mosaikjungfer (Linnaeus 1758) § 2007 v 2009 v

kV 3 2 Aeshna isoceles Keilflecklibelle

(Müller 1767) § 2011 v 2009 v

++ 1 3 3 Aeshna juncea Torf-Mosaikjungfer

(Linnaeus 1758) § 2009 v

++ kV 2 1 Aeshna subarctica Hochmoor-

Mosaikjungfer Walker 1908 § 2008 v 1997 v

- - - Anax imperator Große Königslibelle Leach 1815 §

2011 v

3 3 G Anax parthenope

Kleine Königslibelle (Selys 1839) § 2011 v 2007 v

V - 3 Brachytron pratense

Kleine Mosaikjungfer (Müller 1764) § 2007 v

- - - Corduliidae, Falkenlibellen

V - - Cordulia aenea Gemeine

Smaragdlibelle (L. 1758) § 2013

2 2013

2 2013

2

0 3 2 Epitheca bimaculata Zweifleck (Charpentier 1825) §

2011 v

3 V 2 Somatochlora flavomaculata Gefl. Smaragdlib. (Linden 1825) §

2011 v 2008 v

- - - Somatochlora metallica Glänz.

Smaragdlibelle (V. Linden 1825) § 2009 v 2008 v

Gomphidae, Flussjungfern

Page 18: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

18

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

3 V 2 Gomphus vulgatisssimus Gemeine Zangenlibelle (L. 1758) §

20131

0 2 2 Onychogomphus forcipatus Kleine Zangenlibelle (L. 1758) §

2008 v

Libellulidae, Segellibellen,

Kurzlibellen

++ 0 2 1 Leucorrhinia albifrons Östliche

Moosjungfer (Burm. 1839) FFH IV; §§ 2011 h

0 2 1 Leucorrhinia caudalis Zierliche

Moosjungfer (Charpentier 1840) §§ 2009 v

++ 1 3 2 Leucorrhinia dubia Kleine

Moosjungfer (Vander Linden 1825) § 2007 v 2009 v

2 3 2 Leucorrhinia pectoralis Große

Moosjungfer (Charp. 1825) FFH II; §§ 2007 v

- V 2 Libellula fulva Spitzenfleck (Müller 1764) §

2009 v 2009 v

- - - Libellula quadrimaculata Vierfleck Linnaeus 1758 §

2011 v 20132 2013

2

- - Orthetrum cancellatum Großer

Blaupfeil (Linnaeus 1758) § 2011 v 2009 v

- V - Sympetrum danae Schwarze

Heidelibelle (Sulzer 1776) § 2008 h 2009 h

- - - Sympetrum sanguineum Blutrote

Heidelibelle (Müller 1764) § 2008 h 2009 h

- - - Sympetrum striolatum Große

Heidelibelle (Charpentier 1840) § 2008 v

- G - Sympetrum vulgatum Gemeine

Heidelibelle (Linnaeus 1758) § 2009 v

Dermaptera, Ohrwürmer

kL kL 1998 Forficulidae

- Chelidura guentheri Waldohrwurm (Galvagni 1994)

h v v h

Blattoptera, Schaben

kL kL 1998 Blattellidae, Ectobiinae, Wald-, Kleinschaben

- Ectobius lapponicus (Linnaeus 1758)

v

1 Foto Barndt 15.06.2013, 1 Männchen, t. R. Mauersberger

2 Mai. 2013 Larven leg. Barndt, det. R. Mauersberger

Page 19: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

19

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- Ectobius sylvestris (Linnaeus 1758)

v v v v v

2005 1999 2002 Saltatoria, Springschrecken Nomenklatur n. DETZEL 2001

Tetrigidae, Dornschrecken

Tetrix subulata (Linnaeus 1758)

v v v

KL KL 1998 Auchenorrhyncha, Zikaden Nomenklatur n. NICKEL & REMANE 2003 det. R. Mühlethaler

Cercopidae, Schaumzikaden

Aphrophora alni (Fallén 1805)

v

Cicadellidae, Kleinzikaden

Cicadella viridis (Linnaeus 1758)

v

Oncopsis flavicollis (Linnaeus 1761)

v v v

Oncopsis subangulata (Sahlberg 1871)

v v v

+ 2 Stroggylocephalus livens (Zetterstedt 1840)

h h h v h h v

Cixiidae, Glasflügelzikaden

3 Cixius cf. distinguendus Weibchen Kirschbaum 1868

v

Delphacidae, Spornzikaden

++ 2 Delphacodes capnodes (Scott 1870)

v v

Javesella dubia (Fabricius 1794)

v

+ 3 Kelisia vittipennis (Sahlberg 1868)

v

++ 2 Nothodelphax distinctus (Flor 1861)

v

2005 1992 1998 Heteroptera, Wanzen Nomenklatur n. GÜNTHER & SCHUSTER

2000

Page 20: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

20

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

Anthocoridae, Blumenwanzen

- - - Temnostethus gracilis Horvath 1907

v

Corixidae, Ruderwanzen

- - - Hesperocorixa sahlbergi (Fieber 1848)

v

Cydnidae, Erdwanzen

0 4 2/3 Microporus nigrita (Fabricius 1794)

v

- - - Thyreocoris scarabaeoides (Linnaeus 1758)

v v

Gerridae, Wasserläufer, Schneider

- - - Gerris argentatus Schummel 1832

v

- - - Gerris lacustris (Linnaeus 1758)

v v

Hebridae, Zwergwasserläufer, Uferläufer

+ V - - Hebrus pusillus (Fallén 1807)

v v v

+ - - - Hebrus ruficeps Thomson 1871

h h h h v v v

Hydrometridae, Teichläufer, Wasserstelzwanzen

- - - Hydrometra gracilenta Horvath 1899

v

Lygaeidae, Lang-, Bodenwanzen

- - - Drymus brunneus (R.F. Sahlberg 1848)

v v

- - - Drymus reyii Douglas & Scott 1848

v v v v v

- - - Drymus sylvaticus (Fabricius 1775)

v v

- - - Eremocoris plebejus (Fallén 1807)

v v

- - - Kleidocerys resedae (Panzer 1797)

v v

++ 1 2/3 2/3 Pachybrachius luridus Hahn 1826

v v

Miridae, Blind-, Weichwanzen

- - - Capsus ater

(Linnaeus 1758) v

Page 21: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

21

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- 1 - Pithanus maerkelii (Herrich-Schaeffer 1838)

v

- - - Stenodema laevigata

(Linnaeus 1758) v v

Naucoridae, Schwimmwanzen

- - - Ilyocoris cimicoides (Linnaeus 1758)

v v

- - - Nepidae, Skorpionswanzen

- - - Nepa cinerea (= N. rubra) Linnaeus 1758)

v v

V 4 - Ranatra linearis (Linnaeus 1758)

v v

Notonectidae, Rückenschwimmer

- - - Notonecta lutea/reuteri leg. L. Hendrich

2008

Saldidae, Ufer-, Springwanzen

2/3 4 - Chartoscirta cocksii (Curtis 1835)

h v

D - 2/3 Chartoscirta elegantula (Fallén 1907)

h v v h v

R - 2/3 Saldula opacula (Zetterstedt 1838)

v

- - - Saldula saltatoria (Linnaeus 1758)

v v v v

Tingidae, Gitter-, Netzwanzen

det. J. Deckert

++ kV neu 1 Agramma cf. femorale

Thomson 1871 v h

kV 0 - Agramma laetum (Fallen 1807)

Hf Sumpfporst, trocken

Diptera, Zweiflügler

kL kL 1998 Syrphidae, Schwebfliegen

V Sericomyia lappona (Linnaeus 1758)

v v

- Sericomyia silentis (Harris 1776)

h v v v

kL kL kL Tipulidae, Schnaken

det. Rainer Heiß

Page 22: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

22

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

Nephrotoma scurra (Meigen 1818)

v v

Prionocera spec. Weibchen v v h v v

+ Tipula luteipennis luteipennis Meigen 1830

v

Tipula nubeculosa Meigen 1804

v

Tipula variicornis variicornis Schummel 1833

v

Tipula scripta scripta Meigen 1830

h

Hymenoptera, Hautflügler

2005 kL 1998 Formicidae, Ameisen

det. Timothy Kappauf

+ - Lasius fuliginosus (Latreille 1798)

x x x

kV - Lasius platythorax Seifert, 1991

x x x x x x x

+ - Myrmica rubra (Linnaeus 1758)

x x x mm x x

+ - Myrmica ruginodis (Nylander, 1846)

x x

+ + V Myrmica scabrinodis Nylander, 1846

x x x

+ - Temnothorax crassispinus (= Leptothorax slavonicus) (Karavajev 1926)

x

2005 1998 1998 Vespidae, Faltenwespen

- - - Polistes dominula (= P. gallicus) (Christ 1791)

v

2005 1999 1998 Araneae, Webspinnen

det. Theo Blick

Agelenidae, Trichterspinnen

- - - Agelena labyrinthica (Clerck 1757)

v

- - - Malthonica ferruginea (=Tegenaria f.) (Panzer 1804)

v

Anyphaenidae, Zartspinnen

Page 23: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

23

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Anyphaena accentuata (Walckenaer 1802)

v v

Araneidae, Radnetzspinnen

- - - Araneus diadematus Clerck 1757

v

+ 0 G 2 Araniella proxima (Kulczynski 1885)

v

- - - Mangora acalypha (Walckenaer 1802)

v

- - - Zilla diodia (Walckenaer 1802)

v

Clubionidae, Sackspinnen

- - - Clubiona comta C.L. Koch 1839

v

- - - Clubiona lutescens Westring 1851

v

- - - Clubiona pallidula (Clerck 1757)

v

- - - Clubiona reclusa O.P.-Cambridge 1863

v

- - - Clubiona terrestris Westring 1851

v v

Corinnidae, Rindensackspinnen

ehemals bei Liocranidae

- - - Phrurolithus festivus (C.L. Koch 1835)

v v

Cybaeidae, Gebirgstrichterspinnen

+ 2 2 2 Argyroneta aquatica (Clerck 1757)

v 2008

Dictynidae, Kräuselspinnen

- - - Cicurina cicur (Fabricius 1793)

v v v v v

Gnaphosidae, Plattbauchspinnen

- - - Drassodes pubescens (Thorell 1856)

v

3 3 3 Gnaphosa bicolor (Hahn, 1833)

v v

- - - Haplodrassus silvestris (Blackwall 1833)

v v v v v

- - - Zelotes clivicola (L. Koch 1870)

v

1 2 3 Zelotes erebeus (Thorell 1871)

v

Page 24: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

24

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Zelotes subterraneus (C.L.Koch 1833)

v

Hahniidae, Bodenspinnen

kV R - Hahnia helveola Simon 1875

v

- - - Hahnia pusilla C.L. Koch 1841

v

Linyphiidae, Zwerg-, Baldachinspinnen

- - - Abacoproeces saltuum (L.Koch 1872)

v v

+ - - - Agyneta cauta (O.P.- Cambridge 1902)

v v v v

3 - - Agyneta ramosa Jackson 1912

v v v

- - - Anguliphantes angulipalpis (Westring 1851)

v

++ 2 3 3 Aphileta misera (O. P.-Cambridge 1882)

v

- - - Bathyphantes approximatus (O.P.- Cambridge 1871)

v v

- - - Bathyphantes gracilis (Blackwall 1841)

v v v h v v

- - - Bathyphantes nigrinus (Westring, 1851)

v v v v

- - - Bathyphantes parvulus (Westring 1851)

v

+ kV 1 1 Carorita limnaea (Crosby & Bishop 1927)

v

- G - Centromerus serratus (O. P.-Cambridge 1875)

v v v

- - - Centromerus sylvaticus (Blackwall 1841)

v v v h v h h

3 - - Ceratinella brevipes (Westring, 1851)

v v

- - - Ceratinella brevis (Wider 1834)

v v v v v

- - -

Dicymbium nigrum brevisetosum Locket 1962

(= D. nigrum (Blackwall 1834), D. brevisetosum

v

3 3 - Diplocephalus permixtus (O.P. - Cambridge 1871)

v

- - - Diplocephalus picinus (Blackwall 1841)

h

- - - Diplostyla concolor (Wider 1834)

v v v v

Page 25: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

25

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

++ 1 2 3 Drepanotylus uncatus (O.P.- Cambridge 1873)

v

- - - Erigone atra Blackwall 1833

v v v v v

- - - Erigone dentipalpis (Wider 1834)

v v v

++ 0 1 1 Glyphesis cottonae (Latouche 1945)

v

- - - Gnathonarium dentatum (Wider 1834)

v

- - - Gongylidiellum latebricola (O. Pickard-Cambridge 1871)

v v

- - 3 Gongylidiellum murcidum Simon 1884

v v

kV R - Gongylidiellum vivum (O. Pickard-Cambridge 1875)

v

3 - 3 Kaestneria pullata (= Bathyphantes p.) (O.P.-Cambridge 1863)

v

- - - Linyphia hortensis Sundevall, 1830

v

- - - Linyphia triangularis (Clerck 1757)

v

- - - Lophomma punctatum (Blackwall 1841)

v v v h v v

- - - Macrargus rufus (Wider 1834)

v v h v v

Neozoon Mermessus trilobatus (Emerton, 1882)

v v v

- - - Metopobactrus prominulus (O.P.- Cambridge 1872)

v

kV ss R Micrargus apertus (O. P.-Cambridgr 1871)

v v

- - - Micrargus herbigradus (Blackwall 1854)

v v v v

- - - Microlinyphia pusilla (Sundevall 1830)

v v v

- - - Microneta viaria (Blackwell 1841)

h v v

0 - - Minyriolus pusillus (Wider, 1834)

v

- - - Neriene clathrata (= Linyphia c.) (Sundevall 1830)

v v v v

- - - Neriene montana (= Linyphia m.) (Clerck,1757)

v v v

0 s - Neriene peltata (= Linyphia p.) (Wider, 1834)

v

Page 26: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

26

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

0 - - Neriene radiata (= Linyphia margin.) (Walckenaer 1841)

v

++ 3 3 3 Notioscopus sarcinatus (O.P.-Cambridge 1872)

h m h v h h v

- - - Oedothorax fuscus (Blackwall 1834)

v v v

- - - Oedothorax gibbosus (= O. tuberosus) (Blackwall 1841)

v h v h h

- - - Oedothorax retusus (Westring 1851)

v v v v

++ kV nb 3 Oryphantes angulatus (= Lepthyphantes a.) (O. P.-Cambridge 1881)

v

- - - Palliduphantes pallidus (= Lepthyphantes p.) (O.P.-Cambridge 1871)

v

- - - Pelecopsis radicicola (L.Koch 1872)

v

- - - Pocadicnemis pumila (Blackwall 1841)

v h v v v

- - - Porrhomma pygmaeum (Blackwall 1834)

v

- - - Saaristoa abnormis (= Oreonetides a.) (Blackwall 1841)

v v

- - 3 Silometopus elegans (O.P.-Cambridge 1872)

v v v v

- - - Tallusia experta (O.P.-Cambridge 1871)

v v v v v v

- - - Tapinocyba insecta (L.Koch 1869)

v

- - - Tapinopa longidens (Wider 1834)

v

++ 1 3 2 Taranucnus setosus (O.P.-Cambridge 1863)

v v h v

- - - Tenuiphantes cristatus (= Lepthyphantes c.) (Menge, 1866)

v v h

- - - Tenuiphantes flavipes (= Lepthyphantes f.) (Blackwall 1854)

h v

- - - Tenuiphantes mengei (=

Lepthyphantes. m.) (Kulczynski, 1887) v h h v v v

- - - Tenuiphantes tenebricola (= Lepthyphantes t.) (Wider 1834)

v

- - - Tenuiphantes tenuis (= Lepthyphantes t.) (Blackwall 1852)

v

- - - Trematocephalus cristatus (Wider 1834)

v

- - - Troxochrus scabriculus (Westring 1851)

v

Page 27: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

27

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Typhochrestus digitatus (O.P.-Cambridge 1872)

v

- - - Walckenaeria acuminata Blackwall 1833

v v

- - - Walckenaeria alticeps (Denis 1952)

v h h h h h v

- - - Walckenaeria atrotibialis (O.P.-Cambridge 1878)

v v v v

- - - Walckenaeria cucullata (C.L. Koch 1836)

h

3 - - Walckenaeria cuspidata Blackwall 1833

v v v v v

++ 2 3 3 Walckenaeria kochi (O.P.- Cambridge 1872)

h v v v v v

++ 1 1 2 Walckenaeria nodosa O.P.-Cambridge 1873

v

- - - Walckenaeria nudipalpis (Westring, 1851)

v v v

2 3 - Walckenaeria vigilax Blackwall 1853

v v v v

Liocranidae, Feldspinnen

- - - Agroeca brunnea (Blackwall 1833)

v v h v h h v

- - - Agroeca proxima (O.P.- Cambridge 1870)

v v v v

3 3 3 Liocranoeca striata (= Agroeca s.; Agraecina striata) (Kulczynski, 1882)

v

- - 3 Scotina celans (Blackwall 1841)

v v v

Lycosidae, Wolfspinnen

- - - Alopecosa pulverulenta (Clerck 1757)

v v

- - - Arctosa leopardus (Sundevall 1833)

v v v

+ 3 3 3 Hygrolycosa rubrofasciata (Ohlert 1865)

v h h v v

- - - Pardosa amentata (Clerck, 1757)

v v v v

- - - Pardosa paludicola (Clerck 1757)

v

- - - Pardosa palustris (Linnaeus 1758)

v

- - - Pardosa saltans Töpfer-Hofmann 2000

v v v v h h h

Page 28: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

28

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

++ 1 2 2 Pardosa sphagnicola (Dahl 1908)

h h h h v h

- - 3 Pirata piscatorius (Clerck 1757)

h v v v v

- - 3 Pirata tenuitarsis Simon 1876

h v v v

- - - Piratula hygrophila Thorell 1892

m m m v m m m m

- - - Piratula latitans (Blackwall 1841)

h v v v

+ 0 3 - Piratula uliginosa (Thorell 1856)

v v v h v h h

- - - Trochosa spinipalpis (F.O.P.-Cambridge 1895)

h m h v h h h h

Mimetidae, Spinnenfresser

- - - Ero furcata (Villers 1789)

v

Philodromidae, Laufspinnen

3 3 Tibellus maritimus (Menge, 1875)

v

Pisauridae, Jagdspinnen

+ 3 3 3 Dolomedes fimbriatus § (Clerck 1757)

v v v v v v

- - - Pisaura mirabilis (Clerck 1757)

v v v v v v

Salticidae, Springspinnen

- - - Ballus chalybeios (Walckenaer 1802)

v

- - - Evarcha falcata (Clerck 1757)

v v

- - - Sitticus floricola (C.L. Koch 1837)

v v

Segestriidae, Fischernetzspinnen

- - - Segestria senoculata (Linnaeus, 1758)

v v

Tetragnathidae, Streckerspinnen

- - - Metellina mengei (Blackwall 1870)

v v v v v

- - - Pachygnatha clercki Sundevall 1823

v v v h v h v

- - - Pachygnatha degeeri Sundevall 1830

v

Page 29: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

29

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

- - - Pachygnatha listeri Sundevall 1830

h v h v h m m h

- - - Tetragnatha montana Simon 1874

v v v v

Theridiidae, Kugelspinnen

- - - Enoplognatha ovata (Clerck 1757)

v

- - - Episinus angulatus (Blackwall 1836)

v v

- - - Euryopis flavomaculata (C.L.Koch 1836)

v

- - - Parasteatoda lunata (= Theridion l.) Clerck 1757

v

- - - Robertus arundineti (O. P.-Cambridge 1871)

v

- - - Robertus lividus (Blackwall 1836)

v v v v v v

++ 0 2 2 Theonoe minutissima (O. P.-Cambridge 1879)

v v

Theridiosomatidae, Zwergradnetzspinnen

++ 1 3 3 Theridiosoma gemmosum (L. Koch 1877)

v v v

Thomisidae, Krabbenspinnen

- - - Ozyptila atomaria (Panzer 1801)

v

- 3 3 Ozyptila brevipes (Hahn 1826)

v

- - - Ozyptila praticola (C.L.Koch 1837)

v

- - - Ozyptila trux (Blackwall 1846)

v

1 - - Xysticus erraticus (Blackwall 1834)

v

1 2 3 Xysticus luctuosus (Blackwall 1836)

v v

- - - Xysticus ulmi (Hahn 1831)

v

Zoridae, Wanderspinnen

- - - Zora spinimana (Sundevall 1833)

v v v v v v

Page 30: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

30

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

2005 1999 1998 Opiliones, Weberknechte det. Christoph Muster

Nemastomatidae, Fadenkanker

- - - Mitostoma chrysomelas (Herman 1804)

v

- - - Nemastoma lugubre (Müller 1776)

m v h h

Phalangiidae, Schneider

- - - Lacinius dentiger (C.L. Koch 1848)

v v

- - - Lacinius ephippiatus (C.L.Koch 1835)

v v

- - - Lophopilio palpinalis (Herbst 1799)

v h v m h h m

- - - Mitopus morio (Fabricius 1779)

h

- - - Oligolophus tridens (C.L.Koch, 1836)

m h h h

- - - Paroligolophus agrestris (Meade 1855)

v v v

- - - Rilaena triangularis (Herbst 1799)

v v v v h h v

Sclerosomatidae

- - - Leiobunum blackwalli Meade, 1861

v

- - - Leiobunum rotundum (Latreille, 1798)

v v

kL 1999 1998

Pseudoscorpiones, Pseudoskorpione det. Christoph Muster

kL 1999 1989 Neobisiidae

++ ss 3 Microbisium brevifemoratum (Ellingsen 1903)

v

- - Neobisium carcinoides (= N. germanicum, N. muscorum, N. nemorale) (Hermann 1804)

v h v v

kL kL kL Myriapoda: Tausendfüßer det. Karin Voigtländer

A Diplopoda, Doppelfüßer

Page 31: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

31

Ch

ara

kte

ris

tis

ch

e A

rte

n

RL

Be

rlin

RL

Bra

nd

en

bu

rg

RL

De

uts

ch

lan

d

Taxon K

ell

see 1

19

To

rfm

oosschw

img

rasen

Kell

see 1

20

Sum

pfp

ors

tbesta

nd

Kell

see 1

21

Wollg

ras-M

oorb

irke

Kell

see 1

22

Buche-K

iefe

r

Him

melr

eic

h-S

ee 1

23

To

rfm

oosschw

img

rasen

Him

melr

eic

h-S

ee 1

24

To

rfm

oos-M

oorb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

25

Fa

ulb

aum

-Mo

orb

irke

Him

melr

eic

h-S

ee 1

26

To

rfm

oosschw

img

rasen

Blaniulidae

Proteroiulus fuscus (Am Stein 1857)

v h v v v

Craspedosoma rawlinsii rawl. (= C. simile) Leach 1814

v v

Glomeridae, Saftkugler

Glomeris marginata (Villers 1789)

v v v h

Julidae, Schnurfüßer

Cylindroiulus punctatus (Leach 1815)

v

Julus scandinavius Latzel 1884

v h v v v

Leptoiulus proximus Latzel 1884

v v v h h

Ommatoiulus sabulosus (= Schizophyllum s.) (Linnaeus 1758)

v h h

Polydesmidae, Bandfüßer

Polydesmus complanatus (Linnaeus 1761)

v v v v h

Polydesmus denticulatus C.L. Koch 1847

v v h h

Polyzoniidae, Bohrfüßer

+ Polyzonium germanicum Brandt 1837

v v

B Chilopoda, Hundertfüßer

Cryptopidae

Cryptops hortensis (Donovan 1810)

v v

Lithobiidae

Lithobius forficatus (Linnaeus 1758)

v h v v h v

B Luftbilder, Standortfotos und Dominanztabellen der untersuchten Moore:

Kellsee 2012/13, Untersuchungsflächen (UF) 119-122

Himmelreichsee 2012/13, UF 123-126

Page 32: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

32

Von jedem Moor ist eine Luftbildaufnahme beigefügt. Jede Untersuchungsfläche

wird durch ein Standortfoto und drei Dominanztabellen (Laufkäfer, Kurzflügelkäfer,

Webspinnen) erläutert. - Moor-Arthropodenarten (Charakteristische Arten) sind grün

gekennzeichnet. Abkürzungsverzeichnis am Ende der Tabellen.

B1 Kellsee

im FFH-Gebiet 2842-303: Erweiterung Wumm- und Twernsee

Luftbild 01 (2011): Kellsee

Untersuchungsflächen 119-122. Bildquelle: Geobasis Brandenburg

Page 33: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

33

Abb.01: Kellsee UF 119: Torfmoos-Schlammseggen-Schwingmoor, Nov. 2012 foto Barndt

Überw

inte

r.-T

yp

Flu

gdynam

. T

yp

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

.

Ökolo

g. B

indung

RL B

erlin

05

RL B

randenburg

99

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, Torfmoosmoor Schwingrasen (119)

9 Arten / 60 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

30.0

6.2

013

nic

ht gele

ert

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Eudominant

(I) ma h (w) 2

Pterostichus rhaeticus 48 15 9 2 3

12 4 1

2

Rezedent

I ma h 1 s

Agonum marginatum 1 1

(I) ma h 3 Agonum thoreyi 1

1

I ma h 3

3 Badister dilatatus 1

1

(L) br (x) w 8 s

V* Calathus micropterus 1

1

(L) br (x) w 8

3

Carabus violaceus 1

1

I ma h 3

Oodes helopioides 3

1

1

1

L I di xt, ps 14

V* Poecilus lepidus 3

1 2

(I) di h (w) 2

Pterostichus minor 1

1

Exemplare 60 16 11 3 6 14 5 1 0 4 0 0

Arten 9 2 3 2 3 3 2 1 0 3 0 0

Page 34: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

34

Ökologischer Typ n. KOCH 1989 R

L B

erlin

05

RL B

randenburg

92

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, Torfmoosmoor Schwingrasen (119)

16 Arten / 54 Exemplare

leg. Barndt, det. M. Schülke

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

30.0

6.2

013 nic

ht

gele

ert

19.0

7.2

013 4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominant

stenotop-tyrphophil-humicol

f formicetorum 29 10 6 8 1

2

1 1

Rezedent

stenotop-tyrphobiont-sphagnicol 0 2 3 Acylophorus wagenschieberi 4

1

1 1

1

stenotop-tyrphobiont-sphagnicol-phytodetriticol 0 1 2 Atanygnathus terminalis 1

1

eurytop-hygrophil-ripicol-phytodetriticol

Carpelimus corticinus 4

3 1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Euaesthetus ruficapillus 1 1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Gabrius appendiculatus 1 1

eurytop-humicol-phytodetriticol

Mycetoporus lepidus 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-limicol-phytodetriticol

Myllaena dubia 2 1

1

eurytop-hygrophil-paludicol-limicol-humicol-muscicol

Myllaena minuta 1 1

eurytop-hygrophil-paludicol-humicol-phytodetriticol

Ocyusa maura 1

1

eurytop-mycetophil-silvicol-xylodetriticol

kL Scaphisoma agaricinum 4

4

eurytop-hygrophil

Stenus incrassatus 2

2

eurytuo-hygrophil-vielf.paludicol-phytodetriticol

Stenus juno 2

1

1

stenotop-tyrphophil-phytodetriticol

4 Stenus lustrator 2 1

1

eurytop-hygrophil (W: tyrphophil) 3 3 Stenus nitens 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-muscicol-phytodetriticol Tetartopeus terminatus 1 1

Exemplare 57 16 8 9 3

12 1 1 3 1 0 0

Arten 16 7 2 2 3

8 1 1 3 1 0 0

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

om

me

n

Habitatb

indung

RL B

erlin

04

RL B

randenburg

99

RL

Deuts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme

Kellsee, Torfmoosmoor Schwingrasen (119)

56 Arten / 538 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick % E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.0

9.-

28.0

9.2

012

12.1

0.2

012

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

h (w) 6 e

Piratula hygrophila 28,1 151 1 28 55 61 6

h (w) 2

Trochosa spinipalpis 16,5 89 49 17 8 2 6 4 1 2

h 2 s 1 2 2 Pardosa sphagnicola 15,2 82 13 17 20 32

Subdominante

h 2

3 Pirata piscatorius 4,3 23 8 7 5 3

(h) 2

Piratula latitans 3,7 20 J 1 11 8 J

h 2 s 3 3 3 Notioscopus sarcinatus 3,5 19 6 4 1 2 1 1 2 2

h 2

2 3 3 Walckenaeria kochi 2,8 15 7 3 1 1 1

1 1

n PLATEN 1999, ergänzt

Page 35: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

35

h w 6

Pachygnatha listeri 2,6 14 5 1 1 1 6

h 2 s

3 Pirata tenuitarsis 2,4 13 1 1 6 5

Rezedente

h 2

3 3 3 Hygrolycosa rubrofasciata 1,7 9 1 7 1

h 2

2 3

Walckenaeria vigilax 1,3 7 3 4

eu 15 e

Bathyphantes gracilis 1,1 6 1 3 1 1

h 4 s 3

Ceratinella brevipes 1,1 6 2 4

h (w) 2

Walckenaeria alticeps 1,1 6 4 1 1

Subrezedente

h 2

3 3 3 Dolomedes fimbriatus 0,9 5 J 1 4 J

h 2

1 3 2 Taranucnus setosus 0,4 2 1 1

h (w) 2

Agyneta cauta 0,6 3 3

Wasser 2 s 2 2 2 Argyroneta aquatica 0,4 2 J J 1 1

eu 4 e

Agelena labyrinthica 0,2 1 1

(w) 8 e

Agroeca brunnea 0,6 3 1 1

1

eu 12 e

Alopecosa pulverulenta 0,2 1 1

h 2

Arctosa leopardus 0,9 5 J J 3 2 J

(w) 7 s

G

Centromerus serratus 0,2 1

1

(h) w, arb 7

Centromerus sylvaticus 0,6 3

1

1 1

(h) w 7

Ceratinella brevis 0,2 1 1

(x) (w) 8 e

Cicurina cicur 0,6 3 1 1

1

eu 14 e

Clubiona reclusa 0,2 1 1

eu 15 e

Erigone atra 0,2 1 1

eu 15 e

Erigone dentipalpis 0,2 1 1

h 2 s 0 1 1 Glyphesis cottonae 0,4 2 2

(x) w 8

3 3 3 Gnaphosa bicolor 0,2 1 1

h 2 s

R

Gongylidiellum vivum 0,2 1 1

h 2 s

Lophomma punctatum 0,9 5 4 1

(x) w, (arb) 8

Macrargus rufus 0,9 5

2 3

eu 2

Metopobactrus prominulus 0,2 1 1

eu 14 e

Microlinyphia pusilla 0,2 1 1

(h) w 7

Neriene clathrata 0,2 1 1

eu 4

Oedothorax fuscus 0,4 2 1 1

h 2

Oedothorax gibbosus 0,4 2 1 1

eu 4 e

Oedothorax retusus 0,4 2 2

h 2

Pachygnatha clercki 0,4 2 2

eu 4 e

Pardosa amentata 0,2 1 1

(h) (w) 9b

Pardosa saltans 0,2 1 1

eu 14 e

Pisaura mirabilis 0,2 1 J 1

(x) 14

Pocadicnemis pumila 0,6 3 2 1

x, th 10

3 Scotina celans 0,2 1

1

h 2 s

3 Silometopus elegans 0,2 1 1

h 2

Sitticus floricola 0,2 1 1

(h) 2

Tallusia experta 0,4 2 1

1

(h) (w) 2

Tenuiphantes mengei 0,2 1

1

(h) w 7

Tetragnatha montana 0,2 1 1

h 2 s

3 Tibellus maritimus 0,2 1 1

(x) (w) 8 e

Trochosa terricola 0,4 2 2

h (w) 6

3

Walckenaeria cuspidata 0,2 1 1

Page 36: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

36

x 10 s 1 Xysticus erraticus 0,2 1 1

eu 14 e

Zora spinimana 0,4 2 1 1

Exemplare 538 15 81 75 80 123 140 3 7 8 5 1

Arten 56 10 16 25 21 21 20 3 5 6 3 1

Abb. 02: Kellsee UF 120: Sumpfporst mit Torfmoos, Mai 2013 foto Barndt

Ü

berw

inte

r.-T

yp

F

lugdynam

. T

yp

Ö

kolo

gis

cher

Typ

S

chw

erp

unktv

ork

.

Ö

kolo

g. B

indung

R

L B

erlin

05

R

L B

randenburg

99

R

L D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Heimland Kellsee, Torfmoosmoor

Sumpfporst-Bestand (120) 8 Arten / 97 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

30.0

6.2

013 n

icht

gele

ert

19.0

7.2

013 4

Wochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

(I) ma h (w) 2

Pterostichus rhaeticus 70 22 15 3 10

17 1 1 1

(I) di h 2

V Pterostichus diligens 15

3

2

4

1 5

Rezedente

I ma h 3 s

V* Acupalpus parvulus 1

1

(L) br (x) w 8 3

Carabus violaceus volaceus 4

1

3

Page 37: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

37

I ma xt 11 s

V* Harpalus serripes 1

1

(I) ma (h)(w) 6 e

Loricera pilicornis 1

1

(I) di h (w) 2

Pterostichus minor 4

1

1 1

1

I di (h) w 7 Pterostichus strenuus 1

1

Exemplare 97 22 20 5 14

25 2 2 7 0 0 0

Arten 8 1 4 3 4

4 2 2 3 0 0 0

Ökologischer Typ n. KOCH 1989 R

L B

erlin

05

RL B

randenburg

92

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, Torfmoosmoor

Sumpfporst-Bestand (120) 18 Arten / 58 Exemplare

leg. Barndt, det. M. Schülke

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

30.0

6.2

013

nic

ht gele

ert

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

013

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

stenotop-tyrphophil-humicol

Stenus formicetorum 22 11 6 3

1

1

Rezedente

stenotop-tyrphophil-silvicol-humicol

Acidota crenata 4 1

1 2

eurytop-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Anthobium unicolor 1

1

eurytop-psammophil-ripicol

Bledius gallicus 1

1

eurytop-corticol-xylodetriticol

Dinaraea aequata 1 1

Gabrius spec. Weibchen 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Lathrobium brunnipes 1

1

eurytop-humicol-phytodetriticol

Mycetoporus lepidus 6

3 2 1

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Mycetoporus rufescens 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Ochthephilum fracticorne 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Olophrum piceum 4

2 1 1

eurytop-myrmecophag-humicol

Pella cognata 1

1

2

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Philonthus fumarius 1

1

eurytop-hygrophil (W meist xerophil)-hunicol

kL Pselaphus heisei 2

1

1

eurytop-mycetophil-silvicol-xylodetriticol

kL Scaphisoma agaricinum 1

1

eurytuo-hygrophil-vielf.paludicol-phytodetriticol

Stenus juno 1

1

stenotop-tyrphophil-phytodetriticol

4 Stenus lustrator 2 1

1

eurytop-hygrophil (W: tyrphophil) 3 3 Stenus nitens 1

1

Exemplare 58 14 9 3 6

5 3 0 8 3 3 0

Arten 18 4 4 1 5

5 2 0 5 2 3 0

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

om

me

n

Habitatb

indung

RL B

erlin

04

RL B

randenburg

99

RL

Deuts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, Torfmoosmoor

Sumpfporst-Bestand (120) 51 Arten / 989 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick

% E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.0

9.-

28.0

9.2

012

12.1

0.2

012

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

h (w) 6 e

Piratula hygrophila 53,4 528 7 95 274 145 7

h (w) 2

Trochosa spinipalpis 12,7 126 71 34 6 2 5 7

1

n. PLATEN 1999, ergänzt

Page 38: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

38

h 2 s 3 3 3 Notioscopus sarcinatus 12,5 124 21 34 17 9 14 14 5 4 5

1

Subdominante

h 2 s 1 2 2 Pardosa sphagnicola 4,3 43 16 5 10 12

h 2

3 3 3 Hygrolycosa rubrofasciata 2,5 25 7 15 1 1

1

Rezedente

(x) 14

Pocadicnemis pumila 1,4 14 9 4 1

(h) (w) 2

Tenuiphantes mengei 1,1 11 1 1

2 5 2

h (w) 2

Walckenaeria alticeps 1,1 11 2 2 2 1 1 2

1

Subrezedente

(x) (w) 8 e

Cicurina cicur 0,9 9 2 1

1

2 2 1

h 2

3 3 3 Dolomedes fimbriatus 0,9 9 5 3 1

h w 6

Pachygnatha listeri 0,9 9 4 2 2 1

(x) w, (arb) 8

Macrargus rufus 0,6 6

1 2 2 1

eu 14 e

Zora spinimana 0,6 6 1 1 2 2

eu 15 e

Bathyphantes gracilis 0,5 5 1 1

2 1

h 2

0 3

Piratula uliginosa 0,5 5 1 3 1

(h) w, arb 7

Centromerus sylvaticus 0,4 4

4

(h) 2

Piratula latitans 0,4 4 1 3

(x) (w) 8 e

Trochosa terricola 0,4 4 2 1 1

(w) 8 e

Agroeca brunnea 0,3 3 2

1

h (w) 2

Agyneta cauta 0,3 3 1 2

(h) w 7

Ceratinella brevis 0,3 3 1 2

(h) (w) 7

Hahnia pusilla 0,3 3 1 2

x, th 10

3 Scotina celans 0,3 3

1 1 1

h 2

2 3

Walckenaeria vigilax 0,3 3 1 2

(h) w 7

Metellina mengei 0,2 2 1

1

(h) w 7

Neriene clathrata 0,2 2 2

h 2 s

3 Pirata tenuitarsis 0,2 2 1 1

(x) w 8 e

Robertus lividus 0,2 2

1

1

x 14

Drassodes pubescens 0,1 1 1

eu 15 e

Erigone atra 0,1 1 1

(x) w 8

Haplodrassus silvestris 0,1 1 1

h 4

3

3 Kaestneria pullata 0,1 1 1

h 2 s

Lophomma punctatum 0,1 1 1

eu 4

Oedothorax fuscus 0,1 1 1

h 2

3 3 Ozyptila brevipes 0,1 1 1

h 2

Pachygnatha clercki 0,1 1 1

h 3

Pardosa paludicola 0,1 1 1

(h) (w) 9b

kN

Pardosa saltans 0,1 1 1

eu 14 e

Pisaura mirabilis 0,1 1 1

(h) w 7

Saaristoa abnormis 0,1 1 1

h 2

1 3 2 Taranucnus setosus 0,1 1 1

h 2 s 1 3 3 Theridiosoma gemmosum 0,1 1 1

(w), arb 8

Trematocephalus cristatus 0,1 1 1 J

J

x 12

Typhochrestus digitatus 0,1 1 1

(x) w 8

Walckenaeria acuminata 0,1 1

1

(w) 6 e

Walckenaeria atrotibialis 0,1 1 1

h (w) 6

3

Walckenaeria cuspidata 0,1 1

1

h 2

2 3 3 Walckenaeria kochi 0,1 1 1

Page 39: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

39

(x) (w) 8

Episinus angulatus 0,0 0

J

h 2

3 Pirata piscatorius 0,0 0 J

arb 8 Zilla diodia 0,0 0

J

Exemplare Arten

989 120 137 137 312 196 32 7 10 17 16 5

51 36 39 37 40 38 36 33 36 37 34 34

Abb. 03: Kellsee UF 121: Wollgras-Moorbirkenbestand, Mai 2013 foto Barndt

Überw

inte

rungs.-

Typ

F

lugdynam

. T

yp

Ökolo

gis

cher

Typ

S

chw

erp

unktv

ork

.

Ö

kolo

g. B

indung

R

L B

erlin

05

R

L B

randenburg

99

R

L D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, Torfmoosmoor

Wollgras-Moorbirke (121) 5 Arten / 18 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

(I) ma h (w) 2

Pterostichus rhaeticus 10 3 2 1

3 1

Rezedente

(I) di h (w) 6

Agonum fuliginosum 2

1 1

I di h 3

V* Bembidion guttula 1 1

(I) di h 2

V Pterostichus diligens 4 1 2

1

(I) di h (w) 2 Pterostichus minor 1

1

Page 40: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

40

Exemplare 18 5 4 1 0 3 3 2 0 0 0 0

Arten 5 3 2 1 0 1 2 2 0 0 0 0

Ökologischer Typ n. KOCH 1989

RL B

erlin

05

R

L B

randenburg

92

R

L D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, Torfmoosmoor

Wollgras-Moorbirke (121) 15 Arten / 31 Exemplare

leg. Barndt; det. M. Schülke

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

stenotop-tyrphophil-phytodetriticol

4 Stenus lustrator 5

2

3

eurytop-hygrophil (W: tyrphophil) 3 3 Stenus nitens 5

1

1 2 1

Rezedente

stenotop-tyrphophil-silvicol-humicol

Acidota crenata 1

1

Ubiquist-hygrophil-phytodetriticol

Anotylus rugosus 1

1 Ubiquist-hygrophil-humicol-

phytodetriticol Aloconota gregaria 1

1

eurytop-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Anthobium unicolor 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Gabrius appendiculatus 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Lathrobium fovulum 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Olophrum piceum 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Philonthus fumarius 1

1

eurytop-hygrophil (W meist xerophil)-hunicol

kL Pselaphus heisei 8

1 6

1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol 2

Stenus bifoveolatus 1

1

eurytuo-hygrophil-vielf.paludicol-phytodetriticol

Stenus juno 2 1

1

stenotop-tyrphophil-muscicol-humicol; mesotrophe Sumpfart

V Tachyporus transversalis 1

1 stenotop-hygrophil-paludicol-

muscicol-phytodetriticol Tetartopeus terminatus 1 1

Exemplare 30 2 7 9 0 5 2 2 2 1 0 0

Arten 14 2 6 4 0 3 2 2 2 1 0 0

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

om

me

n

Habitatb

indung

RL B

erlin

04

RL B

randenburg

99

RL

Deuts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, Torfmoosmoor

Wollgras-Moorbirke (121)

40 Arten / 621 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick

E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4

Wochen

11.0

9.-

28.0

9.2

012

12.1

0.2

012

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

h (w) 6 e Piratula hygrophila 327 5 82 189 48 2 1

h (w) 2 Trochosa spinipalpis 73 39 28 1 1 1 1 2

h 2 s 1 2 2 Pardosa sphagnicola 39 10 12 6 11

Subdominante

h 2

3 3 3 Hygrolycosa rubrofasciata 28 12 13 1 J 2

h 2 s 3 3 3 Notioscopus sarcinatus 27 11 7 5 3 1

h 2

1 3 2 Taranucnus setosus 23 10 3 1 2 3 2 2

n. PLATEN 1999, ergänzt

Page 41: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

41

h w 6 Pachygnatha listeri 19 3 5 6 1 2

1 1

(h) (w) 2 Tenuiphantes mengei 18 2 1 4 1 4 1 2 1 2

Rezedente

h (w) 2 Walckenaeria alticeps 11 2 2 3 2 2

Subrezedente

eu 15 e Bathyphantes gracilis 5 1

3 1

h (w) 6 Bathyphantes approximatus 4 1 2 1

h 2

3 3 3 Dolomedes fimbriatus 4 J 3 1

h w 6 s Bathyphantes nigrinus 3 1 2

eu 14 e Microlinyphia pusilla 3 2 1

(x) 14 Pocadicnemis pumila 3 1 1 1

(x) w 8 e Robertus lividus 3 1 1 1

(h) w, arb 7 Centromerus sylvaticus 2

1

1

(h) w 7 Ceratinella brevis 2 1 1

(x) (w) 8 Gongylidiellum latebricola 2 2

h 2 s Lophomma punctatum 2 1 1

h 2 Pachygnatha clercki 2 1 1

(h) 2 Piratula latitans 2 1 1

h 2

0 3 Piratula uliginosa 2 1 1

eu 14 e Pisaura mirabilis 2 2

eu 14 e Zora spinimana 2 1 1

(x) 10 Agroeca proxima 1

1

h (w) 2 Agyneta cauta 1 1

h 2 s 2 3 3 Aphileta misera 1 1

(h) (w) 6 e Diplostyla concolor 1 1

(h) w 7 Metellina mengei 1 1

(x) w 8 s 0 Minyriolus pusillus 1 1

(x) (w), th 8 Ozyptila atomaria 1 1

eu, th 14 e Phrurolithus festivus 1 1

h 2 s

3 Silometopus elegans 1 1

(h) 2 Tallusia experta 1 1

(x) (w) 8 e Trochosa terricola 1 1

h 2

2 3 3 Walckenaeria kochi 1 1

h 2

2 3 Walckenaeria vigilax 1 1

h 2

3 Pirata piscatorius J J

(w), arb 8 Trematocephalus cristatus J J

621 82 88 119 217 82 12 7 5 3 5 1

40 12 18 18 16 19 7 6 3 3 2 1

Page 42: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

42

Abb. 04: Kellsee UF 122: Mischwald am Moorrand, Heidi Barndt, Nov. 2012 foto D. Barndt

Überw

inte

rungs.-

Typ

Flu

gdynam

. T

yp

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

.

Ökolo

g. B

indung

RL B

erlin

05

RL B

randenburg

99

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, mineral.Moorrand

Buchen-Kiefernwald (122) 12 Arten / 132 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

(I) m (h) w 8

Pterostichus oblongopunct. 57 8 9 8 8 19 4

1

L br (h) w 7 s 3

Carabus hortensis 20

1 7 2 10

(L) br (h) w 7 s 2

Abax parallelepipedus par. 15

1 6 1 7

Subdominante

(I) di w 8

Notiophilus biguttatus 11

2 3 3

2 1

Im ma (x) w 7 s 2 3 Notiophilus rufipes 9 3 2

1

1 2

(I) br (h)(w) 7 e

Carabus nemoralis 7 4 2 1

Rezedente

I di (h)(w) 6

Notiophilus palustris 3 1

2

Subrezedente

(L) (d) (h) w 7

Leistus rufomarginatus 1

1

L I di xt, ps 14

V* Poecilus lepidus 2

1 1

L di (h)(w) 7 e

Pterostichus niger 2

1 1

Page 43: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

43

I di (h) w 7

Pterostichus strenuus 2 1

1

I br (h) w 4 Stomis pumicatus 3 1 2

Exemplare 132 17 17 28 17 40 6 0 3 2 2 0

Arten 12 5 6 7 7 6 3 0 2 2 1 0

Ökologischer Typ n. KOCH 1989 R

L B

erlin

05

RL B

randenburg

92

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, mineral.Moorrand

Buchen-Kiefernwald (122) 28 Arten / 253 Exemplare

leg. Barndt, det. M. Schülke

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

eurytop-xerophil-phytodetriticol

3 Xantholinus gallicus 65 2

1

2

1 3 11 33 12

eurytop-hygrobiont-humicol-phytodetriticol

Anthobium atrocephalum 50

4 4

1 14 15 3 9

eurytop-mycetophil-humicol-phytodetriticol

Sepedophilus marshami 32 5 9 5 3 1 1 1 5 2

eurytop-silvicol-phytodetriticol

Othius punctulatus 20 5 2 3

1 2 6 1

Subdominante

stenotop-tyrphophil-silvicol-humicol

Acidota crenata 11

2 1 5 3

eurytop-hygrophil-humicol

Ocypus olens 8

2

6

eurytop-silvicol-humicol Mäusenester?

Acidota cruentata 7

2 5

stenotop-mycetophil-silvicol-humicol

3 Quedius lateralis 7

5 1 1

Ubiquist-hygrophil-phytodetriticol

Rugilus rufipes 6

3

2

1

eurytop-humicol

Othius subuliformis 6

1

1

1 2 1

eurytop-humicol-phytodetriticol

Tasgius melanarius 5

1

4

Rezedente

Ubiquist-saprophil-fungicol-phytidetriticol

Atheta crassicornis 2

2

eurytop-mycetophil-silvicol-phytodetriticol

Atheta marcida 1

1

eurytop-meist silvicol-humicol-phytidetriticol D 2 Atheta negligens 2

1

1

eurytop-humicol-muscicol-phytodetriticol

Bolitobius castaneus 1 1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Ilyobates bennettii 1

1

eurytop-hygrophil-humicol-muscicol

Liogluta alpestris 3

2

1

stenotop-silvicol-muscicol-humicol

Mycetoporus eppelsheimian. 3

1

2

eurytop-humicol-phytodetriticol

Mycetoporus lepidus 3

1

2

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Mycetoporus rufescens 2

2

eurytop- meist hygrophil und silvicol-humicol- phytodetriticol

Ocypus brunnipes 3

1 1 1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Olophrum piceum 3

2 1

stenotop-hygrophil-silvicol-humicol-muscicol-phytodetriticol

Parabolitobius inclinans 4 1

1 1

1

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Philonthus decorus 4

1 2

1

eurytop-silvicol-xylodetriticol xylobiont Schmidl & Bußler 2004

D 3 Quedius maurus 1 1

eurytop-humicol-phytodetriticol

Sepedophilus immaculatus 1

1

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Staphylinus erythropterus 1

1

Ubiquist-humicol-muscicol-phytodetriticol

Tachyporus hypnorum 1

1

Exemplare 252 15 21 21 8 12 16 6 40 37 50 27

Arten 28 6 8 9 5 9 6 6 12 8 6 6

Page 44: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

44

Öko

log

isch

er

Ty

p

S

ch

werp

un

ktv

ork

om

men

H

ab

itatb

ind

un

g

R

L

Berl

in 0

4

R

L

Bra

nd

en

bu

rg 9

9

R

L

Deu

tsch

lan

d 9

8

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme Kellsee, mineral.Moorrand

Buchen-Kiefernwald (122) 47 Arten / 433 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick

E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4

Wochen

11.0

9.-

28.0

9.2

012

12.1

0.2

012

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

(x) (w) 8 e

Trochosa terricola 141 60 57 10 4 4 6

(x) w 8

Diplocephalus picinus 46 14 25 6 1

(x) w, arb 8

Tenuiphantes flavipes 42 2 1 3 5 9 2

5 9 4 2

(x) w, (arb)

8

Macrargus rufus 37 10 4 4 1 3 1 5 1 4 2 2

(h) w 7

Microneta viaria 27 2 7 6 4 1 1 1 1 3

1

(x) w 8

Walckenaeria cucullata 22 15 1 1 2 1

2

Subdominante

(h) w, arb 7

Centromerus sylvaticus 13 3

1

1 4 4

(w) 8 e

Agroeca brunnea 11 3 2 3 2 1

Rezedente

(w) 7 s

G

Centromerus serratus 5 5

(h) w 7

Ceratinella brevis 5 2 2 1

(x) (w) 8 e

Cicurina cicur 5

2 3

(h) (w) 6 e

Diplostyla concolor 8 1 2 J 1 3

1

(x) w 8

Haplodrassus silvestris 5 3 2

(h) w 7

Linyphia hortensis 5 4 1

(h) w 7

Tenuiphantes tenebricola 8 1 2 5

h (w) 2

Trochosa spinipalpis 7 6 1

Subrezedente

(x) w 8

Abacoproeces saltuum 2 2

(x) w 8

Anguliphantes angulipalpis 1

1

arb 7

Anyphaena accentuata J

J

h 2

Arctosa leopardus J J

arb, R 8

Clubiona comta J J

(x) (w) 8

Clubiona terrestris 2 1 1

h 2

3 3 3 Dolomedes fimbriatus J J

(x) (w) 8

Enoplognatha ovata 1 1

eu 15 e

Erigone atra 2 1 1

h 1

Gnathonarium dentatum 1 1

(h) w 7 s kN R

Hahnia helveola 4 1 1 1

1

(h) w 7 s kN

R Micrargus apertus 1 1

(h) w 7

Neriene clathrata 1 1

(h) w 7

Neriene montana 1 1

J

h 2 s 3 3 3 Notioscopus sarcinatus 1 1

h w 6

Pachygnatha listeri 2 1 1

(h) w, arb 7 s

Parasteatoda lunata 1 1

(h) (w) 9b

kN

Pardosa saltans 1 1

n PLATEN 1999, ergänzt

Page 45: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

45

h (w) 6 e

Piratula hygrophila 1 1

h 2

0 3

Piratula uliginosa 1 1

h (w) 6

Porrhomma pygmaeum 1 1

(x) w 8 e

Robertus lividus 1

1

(h) w 7

Saaristoa abnormis 1 1

x, th 10

3 Scotina celans 2 1

1

(x) w 8 s

Tapinocyba insecta 4 4

(x) w 8

Tapinopa longidens 4 J 1 1

1 1

(h) w 7

Tenuiphantes cristatus 1 1

(h) w 7

Tetragnatha montana 1 1

(x) w 8

Walckenaeria acuminata 4 1 1 1

1

(w) 6 e

Walckenaeria atrotibialis 1 1

eu 14 e

Zora spinimana 3 3 J

Exemplare 433 111 108 59 33 40 14 9 9 24 16 10

Arten 47 14 19 13 16 21 9 5 5 9 7 7

B2 NSG Himmelreichsee

im FFH-Gebiet 2842-303: Erweiterung Wumm- und Twernsee

Luftbild 02 (2011): NSG Himmelreichsee

Untersuchungsflächen 123-126. Bildquelle: Geobasis Brandenburg

Page 46: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

46

Abb. 05: Himmelreichsee UF 123: Torfmoos-Schwingrasen Mai 2013 foto Barndt

Überw

inte

r.-T

yp

Flu

gdynam

. T

yp

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

.

Ökolo

g. B

indung

RL B

erlin

05

RL B

randenburg

99

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Torfmoosschwingr. (123) 3 Arten / 42 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

(I) ma h (w) 2

Pterostichus rhaeticus 38 21 3 6 2 4 2

Rezedente

(I) di h 2

V Pterostichus diligens 3 1

1 1

I ma h 3 Oodes helopioides 1

1

Exemplare 42 22 3 6 4 5 2 0 0 0 0 0

Arten 3 2 1 1 3 2 1 0 0 0 0 0

Page 47: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

47

Ökologischer Typ n. KOCH 1989 R

L B

erlin

05

RL B

randenburg

92

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Torfmoosschwingr. (123) 23 Arten / 46 Exemplare

leg. Barndt, det. M. Schülke

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.13

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

stenotop-tyrphobiont-sphagnicol 0 2 3 Acylophorus wagenschieberi 6

1 1

2 1

1

Acidota cruentata 1

1

Ubiquist-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Aloconota gregaria 2

2

Ubiquist-hygrophil-phytodetriticol

Anotylus rugosus 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Atheta malleus 1 1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol-humicol

kL Brachygluta fossulata 1 1

eurytop-hygrophil-ripicol-phytodetriticol

Carpelimus corticinus 2 1 1

eurytop-corticol-xylodetriticol

Dinaraea aequata 3

2 1

eurytop-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Dinaraea angustula 1

1

eurytop-v.a.xerophil-myrmecophag-phytodetriticol

Drusilla canaliculata 2

2

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Gabrius appendiculatus 2 1

1

stenotop-tyrphobiont-sphagnicol 1 3 Lathrobium rufipenne 1 1

eurytop-humicol-phytodetriticol

Mycetoporus lepidus 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Olophrum piceum 5

1

2 2

eurytop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Oxypoda procerula 4 1

3

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Philonthus fumarius 1

1

Ubiquist-mycetophil-phytodetriticol-humicol

Proteinus brachypterus 1 1

eurytop-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Quedius fuliginosus 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

3 Stenus argus 1

1

stenotop-tyrphophil-humicol

Stenus formicetorum 3 1

1 1

eurytop-hygrophil-silvicol-phytodetriticol

Stenus humilis 1

1

stenotop-tyrphophil-muscicol-humicol

Tachyporus transversalis 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-muscicol-phytodetriticol

Tetartopeus terminatus 4 1

1 1

1

Exemplare 46 9 6 8 5 8 2 0 4 2 2 0

Arten 23 9 5 6 4 6 2 0 3 1 2 0

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

om

me

n

Habitatb

indung

RL B

erlin

04

RL B

randenburg

99

RL

Deuts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Torfmoosschwingr. (123) 50 Arten / 685 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick

E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4

Wochen

11.0

9.-

28.0

9.2

012

12.1

0.2

012

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

h (w) 6 e

Piratula hygrophila 362 57 222 82 1

h (w) 2

Walckenaeria alticeps 47 22 10 4 2 4 1 1 1 1 1

h w 6

Pachygnatha listeri 41 6 6 13 9 4 1

2

Subdominante

h 2 s

Lophomma punctatum 26 26

n PLATEN 1999, ergänzt

Page 48: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

48

h 2 s 3 3 3 Notioscopus sarcinatus 21 6 2 9 1

2 1

h 2

Pachygnatha clercki 21 13 1 2 4

1

h 2

0 3

Piratula uliginosa 21 19 2

(x) (w) 8 e

Trochosa terricola 15 1 3 10 1

h 2

Oedothorax gibbosus 14 2 9 3

h (w) 2

Trochosa spinipalpis 14 3 2 1 7 1

Rezedente

h 2 s 1 2 2 Pardosa sphagnicola 13 1 12

eu 15 e

Bathyphantes gracilis 11 1 2 2 5

1

h 2

2 3 3 Walckenaeria kochi 9 4 1 1 1 2

Subrezedente

(w) 8 e

Agroeca brunnea 1 1

(x) 10

Agroeca proxima 1 1

h (w) 2

Agyneta cauta 1 1

h (w) 6

Bathyphantes approximatus 4 3

1

h w 6 s

Bathyphantes nigrinus 3 1 2

h 2 s kN 1 1 Carorita limnaea 1 1

(w) 7 s

G

Centromerus serratus 1

1

(h) w, arb 7

Centromerus sylvaticus 5

3 2

(x) (w) 8 e

Cicurina cicur 1

1

h 2 s 1 2 3 Drepanotylus uncatus 1 1

eu 15 e

Erigone atra 3 1 2

(x) (w) 8 e

Euryopis flavomaculata 1 1

eu 14

kN kN

Mermessus trilobatus 2 2

(h) w 7

Metellina mengei 2 1

1

(x) w 8

Micrargus herbigradus 2 1 1

eu 14 e

Microlinyphia pusilla 1 1

(h) w 7

Neriene montana J

J

eu 4 e

Oedothorax retusus 2 1 1

h 2 s kN kN 3 Oryphantes angulatus 1 1

eu 15 e

Pachygnatha degeeri 1 1

eu 4 e

Pardosa amentata 5 1 4

(h) (w) 9b

kN

kN Pardosa saltans 4 1 3

h 2

3 Pirata piscatorius 3 J 3

h 2 s

3 Pirata tenuitarsis 5 1 4

(h) 2

Piratula latitans 2 1 1 J

eu 14 e

Pisaura mirabilis J J

(x) 14

Pocadicnemis pumila 3 1 1 1

h (w) 2

Robertus arundineti 1 1

h 2 s

3 Silometopus elegans 1 1

(h) 2

Tallusia experta 1 1

(h) w 7

Tenuiphantes cristatus 1 1

(h) (w) 2

Tenuiphantes mengei 2

2

h 2 s 0 2 2 Theonoe minutissima 2 2

h (w) 6

1 3 3 Theridiosoma gemmosum 1 1

h (w) 6

3

Walckenaeria cuspidata 1 1

h 2

2 3

Walckenaeria vigilax 2 1 1

eu 14 e

Zora spinimana 2 2

Exemplare 685 88 30 88 334 113 10 1 6 9 6 0

Page 49: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

49

Arten 50 14 12 15 29 16 9 1 5 6 5 0

Abb. 06: Himmelreichsee UF 124: Torfmoos-Moorbirkenwald, Juli 2013

Silke Oldorff, NP Stechlin-Ruppiner Land; Heidi Barndt foto D. Barndt

Überw

inte

r.-T

yp

Flu

gdynam

. T

yp

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

.

Ökolo

g. B

indung

RL B

erlin

05

RL B

randenburg

99

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Torfmoos-Birke nass (124) 17 Arten / 164 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

(I) ma h (w) 2

Pterostichus rhaeticus 127 43 23 24 7 17 9

4

Subdominante

(I) di h 2

V Pterostichus diligens 7 1 1

4

1

(L) br (x) w 8

3

Carabus violaceus violac. 7

6 1

Rezedente

I ma h 3

Acupalpus flavicollis 1

1

(I) di h (w) 6

Agonum fuliginosum 1

1

I ma h 2 s 3

3 Agonum gracile 1

1

D nb D Bembidion neresheimeri 1

1

Page 50: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

50

(I) br (h)(w) 7 e

Carabus nemoralis 1

1

(I) ma (h)(w) 6 e

Loricera pilicornis 4

4

(L) ma (h)(w) 7 e

Nebria brevicollis 1

1

U di x 13 s

V* Notiophilus aquaticus 1

1

I di (h)(w) 6

Notiophilus palustris 2

1

1

Im ma (x) w 7 s 2 3

Notiophilus rufipes 1

1

I ma (h) 14

Poecilus cupreus 1 1

(I) di h (w) 2

Pterostichus minor 4

4

L di (h)(w) 7 e

Pterostichus niger 3

1

2

(I) m (h) w 8

Pterostichus oblongopunct. 1

1

Exemplare 164 45 30 35 10 28 11 0 4 1 0 0

Arten 17 3 5 7 4 6 2 0 1 1 0 0

Ökologischer Typ n. KOCH 1989 R

L B

erlin

05

RL B

randenburg

92

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Torfmoos-Birke nass (124) 30 Arten / 67 Exemplare

leg. Barndt, det. M. Schülke E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.13

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Olophrum piceum 11

1 1 9

stenotop-hygrophil-paludicol-muscicol-phytodetriticol

Tetartopeus terminatus 6 2 3

1

Rezedente

stenotop-tyrphophil-silvicol-humicol

Acidota crenata 2

2

Ubiquist-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Aloconota gregaria 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Atheta malleus 1 1

eurytop-hygrophil-ripicol-phytodetriticol

Carpelimus corticinus 1 1

eurytop-v.a.xerophil-myrmecophag-phytodetriticol

Drusilla canaliculata 1

1

eurytop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Erichsonius cinerascens 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Euaesthetus ruficapillus 1

1

eurytop-silvicol-corticol-xylodetriticol

Gabrius splendidulus 1 1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Ilyobates bennetti (= subopacus) 2

1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Lathrobium brunnipes 4

1

3

eurytop-hygrophil-limicol-muscicol-humicol

Myllaena intermedia 1

1

eurytop-silvicol-phytodetriticol

Othius punctulatus 3

1

1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Oxypoda acuminata 3

3

eurytop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Oxypoda procerula 2

2

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Philonthus decorus 1

1

Ubiquist-mycetophil-phytodetriticol-humicol

Proteinus brachypterus 3 1 1

1

eurytop-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Quedius fuliginosus 2

1

1

Ubiquist-hygrophil-phytodetriticol

Rugilus rufipes 2

1

1

stenotop-hygrophil-paliducol-humicol

kL Rybaxis longicornis 1

1

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Staphylinus erythropterus 4

1 3

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol 2

Stenus bifoveolatus 3 1

1

1

eurytop-hygrophil-silvicol-phytodetriticol

Stenus humilis 2

2

eurytuo-hygrophil-vielf.paludicol-phytodetriticol

Stenus juno 1

1

Page 51: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

51

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Stenus pusillus 1 1

Ubiquist-saprophil-phytodetriticol-stercoricol

Tachinus laticollis 1

1

Ubiquist-humicol-muscicol-phytodetriticol

Tachyporus hypnorum 2

2

eurytop-hygrophil-limicol-auch phytodetriticol

Thinonoma atra 1

1

eurytop-xerophil-phytodetriticol

3 Xantholinus gallicus (=rhenanus) 2

1

1

Exemplare 67 9 12 9 4 12 2 1 15 2 0 2

Arten 30 7 9 8 2 9 2 1 4 2 0 2

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

om

me

n

Habitatb

indung

RL B

erlin

04

RL B

randenburg

99

RL

Deuts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Torfmoos-Birke nass (124) 60 Arten / 929 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick

E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013

11.0

9.-

28.0

9.2

012

12.1

0.2

012

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

h (w) 6 e

Piratula hygrophila 491 103 239 146 3

h w 6

Pachygnatha listeri 120 48 19 25 7 9 2 4 2 3

1

Subdominante

h 2 s 3 3 3 Notioscopus sarcinatus 45 12 16 8 5 1

1

J

2

h (w) 2

Trochosa spinipalpis 35 10 16 6 3

(h) (w) 9b

kV

Pardosa saltans 27 4 8 10 5

h (w) 2

Walckenaeria alticeps 24 10 7 1 2 2 1

1

Rezedente

(h) w, arb 7

Centromerus sylvaticus 18

1 2 10 5

(w) 8 e

Agroeca brunnea 15 5 3 1 2

3 1

(x) (w) 8 e

Trochosa terricola 13 2 7 3 1

(h) w 7

Tenuiphantes cristatus 11 1 4 1 1

1 2

1

(h) w 7

3

Agyneta ramosa 9 8 1

(h) w 7

Metellina mengei 9 1 4 4

Subrezedente

(x) w 8

Abacoproeces saltuum 1 1

(x) 10

Agroeca proxima 4 2 1

1

(x) (w) 8 e

Araneus diadematus 1

1

eu 15 e

Bathyphantes gracilis 1 1

h w 6 s

Bathyphantes nigrinus 3 2 1

(h) w 7

Ceratinella brevis 2 1 1

h (w) 6

Clubiona lutescens 1 1

(h) (w) 6 e

Diplostyla concolor 2 2

h 2

3 3 3 Dolomedes fimbriatus 2 2

(x) (w) 8

Episinus angulatus J J

J

eu 15 e

Erigone atra 1 1

eu 15 e

Erigone dentipalpis 1 1

(x) (w) 8

Ero furcata 1

J

1

x 12

Evarcha falcata 1 1

(x) (w) 8

Gongylidiellum latebricola 1 1

h 2

3 Gongylidiellum murcidum 1 1

n PLATEN 1999, ergänzt

Page 52: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

52

(x) w 8

Haplodrassus silvestris 1 1

h 2

3 3 3 Hygrolycosa rubrofasciata 6 1 3 2

(x) (w) 8

Linyphia triangularis 1 J 1

(h) w 7

3 3 3 Liocranoeca striata 1 1

h 2 s

Lophomma punctatum 7 5 2

(x) w, (arb) 8

Macrargus rufus 1

1

eu 14

kN kN

Mermessus trilobatus 1 1

(x) w 8

Micrargus herbigradus 8 1 5 1 1

(h) w 7

Microneta viaria 1 1

(h) w 7

Neriene montana 1 1

eu 4

Oedothorax fuscus 1 1

h 2

Oedothorax gibbosus 6 4 1 1

h 2

Pachygnatha clercki 7 1 5 1

eu 4 e

Pardosa amentata 1 1

eu 4 e

Pardosa palustris 1 1

h 2 s 1 2 2 Pardosa sphagnicola 1 1

eu 12 e

Pelecopsis radicicola 2 2

h 2

0 3

Piratula uliginosa 5 1 4

eu 14 e

Pisaura mirabilis J J

(x) 14

Pocadicnemis pumila 7 3 3 1

(x) w 8 e

Robertus lividus 1 1

arb, R 8

Segestria senoculata 1 1

(h) 2

Tallusia experta 1

1

h 2

1 3 2 Taranucnus setosus 2 1 J 1

(h) (w) 2

Tenuiphantes mengei 2 2

(h) w 7

Tetragnatha montana 1 1

h (w) 6

1 3 3 Theridiosoma gemmosum 1 1 J

(w) 6 e

Walckenaeria atrotibialis 8 8

h (w) 6

3

Walckenaeria cuspidata 3 2 1

h 2

2 3 3 Walckenaeria kochi 8 3 2 2 1

h 2

Walckenaeria nudipalpis 1 1

(x) w 8 s

Zelotes clivicola 1 1

Exemplare 929 104 94 190 283 201 11 7 7 9 14 9

Arten 60 16 19 24 21 27 6 5 6 5 5 4

Page 53: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

53

Abb. 07: Himmelreichsee UF 125: Faulbaum-Moorbirkenwald, Juni 2013 foto Barndt

Überw

inte

rungs.-

Typ

Flu

gdynam

. T

yp

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

.

Ökolo

g. B

indung

RL B

erlin

05

RL B

randenburg

99

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Faulbaum-Moorbirke (125) 22 Arten / 350 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012 A

usfa

ll

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

(I) ma h (w) 2

Pterostichus rhaeticus 182 83 32 19 2 15 14

15 2

(I) di h 2

V Pterostichus diligens 31 4 5

1 19 1

1

(L) br (x) w 8

3

Carabus violaceus violaceus 32

19 4 8 1

(I) ma (h)(w) 6 e

Loricera pilicornis 24 8 7 5 2

1

1

L di (h)(w) 7 e

Pterostichus niger 19

2 2 14 1

Subdominante

(I) ma h (w) 6

Pterostichus nigrita 13 5

8

(I) m (h) w 8

Pterostichus oblongopunctat. 7

1 2 4

(I) di h (w) 2

Pterostichus minor 7

1 1 5

I di (h)(w) 6

Notiophilus palustris 7

3 2 2

(I) di h (w) 6

Agonum fuliginosum 4

1 1

2

(L) br (h) w 7

Cychrus caraboides 4 2 1

1

I ma h (w) 6

Limodromus assimilis 4 4

L I di xt, ps 14

V* Poecilus lepidus 4

1

3

Rezente

I ma h 2 s 3

3 Agonum gracile 2

2

Page 54: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

54

L ma ps 13

Amara bifrons 1

1

Amara cf. makolskii 2

2

L br (h) w 7 s 3

Carabus hortensis 1

1

(I) br (h)(w) 7 e

Carabus nemoralis 1 1

I ma (h)(w) 6

Harpalus latus 1

1

I di xt, ps 11 s

3 Harpalus picipennis 1

1

I ma h 3

Oodes helopioides 1

1

I di (h) w 7

Pterostichus strenuus 2 1

1

Exemplare 350 108 48 55 29 72 19

16 2 1 0

Arten 22 8 7 11 11 19 6

2 1 1 0

Ökologischer Typ n. KOCH 1989 R

L B

erlin

05

RL B

randenburg

92

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Faulbaum-Moorbirke (125) 36 Arten / 186 Exemplare

leg. Barndt, det. M. Schülke

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4 W

ochen

11.-

28.0

9.2

012

11.1

0.2

012 A

usfa

ll

31.1

0.2

12

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

eurytop-silvicol-phytodetriticol

Othius punctulatus 30 3 4 11 3 2

5 2

eurytop-hygrophil-humicol-phytodetriticol

Quedius fuliginosus 29 3 5 9 2 2

6 2

stenotop-hygrophil-paludicol-muscicol-phytodetriticol

Tetartopeus terminatus 11 3 5 3

eurytop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Oxypoda procerula 10 2 4 4

eurytop-silvicol-humicol Mäusenester?

Acidota cruentata 9

1 5 3

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Lathrobium brunnipes 9 4 1

1

1 1 1

Ubiquist-hygrophil-phytodetriticol

Rugilus rufipes 9 3 2 4

Subdominante eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Staphylinus erythropterus 7 1 2 2 1 1

eurytop-xerophil-phytodetriticol

3 Xantholinus gallicus (=rhenanus) 7

1 6

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Lathrobium geminum 6 1 2 2 1

eurytop-humicol-phytodetriticol

Mycetoporus lepidus 6

3 3

stenotop-tyrphophil-silvicol-humicol

Acidota crenata 7

1

3 2

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Oxypoda acuminata 5

5

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Olophrum piceum 6

2 2 2 stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol 2

Stenus bifoveolatus 4 3

1

Anthobium atrocephalum 3

3

eurytop-corticol-xylodetriticol

Dinaraea aequata 3 1 2

eurytop-hygrophil (N:tyrphophil)-silvicol-muscicol-humicol

nb 1 Platydracus fulvipes 3 1

1 1

eurytuo-hygrophil-vielf.paludicol-phytodetriticol

Stenus juno 3 2

1

Rzedente eurytop- (W meist hygrophil)-

humicol-muscicol Bolitobius cingulatus 2

1

1

eurytop-myrmecophag-humicol

Pella cognata 2

1

1

Subrezedente eurytop-hygrophil-humicol-

phytodetriticol Anthobium unicolor 1 1

eurytop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Erichsonius cinerascens 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Ilyobates bennetti (=subopacus) 1

1

Ubiquist-v.a.hygrophil-phytodetriticol

Ischnosoma splendidum 1

1

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Mycetoporus rufescens 1 1

Page 55: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

55

eurytop- meist hygrophil und silvicol-humicol- phytodetriticol

Ocypus brunnipes 1

1

eurytop-humicol-phytodetriticol kV 0 Omalium oxyacanthae 1

1

eurytop-hygrophil-silvicol-humicol

Philonthus decorus 1

1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Philonthus fumarius 1

1

Ubiquist-mycetophil-phytodetriticol-humicol

Proteinus brachypterus 1 1

eurytop-silvicol-xylodetricol-corticol

Quedius xanthopus 1 1

stenotop-tyrphophil-humicol

Stenus formicetorum 1 1

eurytop-phytodetriticol-stercoricol-floricol

Tachinus fimetarius 1 1

Ubiquist-humicol-phytodetriticol-planticol

Tachyporus chrysomelinus 1

1

Ubiquist-humicol-muscicol-phytodetriticol

Tachyporus hypnorum 1 1

186 23 33 39 15 12 2

29 13 9 11

36 13 12 12 8 10 2

9 7 4 4

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

om

me

n

Habitatb

indung

RL B

erlin

04

RL B

randenburg

99

RL

Deuts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Faulbaum-Moorbirke (125) 55 Arten / 976 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick

E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

02.0

6.2

013

15.0

6.2

013

19.0

7.2

013 4

Wochen

11.0

9.-

28.0

9.2

012

12.1

0.2

012 A

usfa

ll

31.1

0.2

012

17.1

1.2

012

04.1

2.2

012

27.1

2.2

012

Dominante

h (w) 6 e

Piratula hygrophila 501 1 123 242 126 7

2

h w 6

Pachygnatha listeri 120 49 19 16 13 8 7

7

1

(h) (w) 9b

kV

Pardosa saltans 89 16 21 24 27 1

Subdominante

h 2

0 3

Piratula uliginosa 29 3 6 20

(h) w, arb 7

Centromerus sylvaticus 27

2

19 6

h (w) 2

Walckenaeria alticeps 24 11 3 5 2 1 1

1

(w) 8 e

Agroeca brunnea 21 5 5 2 1

1

7

Rezedente

(x) (w) 8 e

Trochosa terricola 18 4 8 4 1 1

h (w) 2

Trochosa spinipalpis 17 5 9 1 2

h 2

Pachygnatha clercki 15 5 6 3 1

h 2

Oedothorax gibbosus 12 2 6 4

Subrezedente

(x) 10

Agroeca proxima 1 1

(h) w 7

3

Agyneta ramosa 1 1

eu 12 e

Alopecosa pulverulenta 1 1

arb 7

Anyphaena accentuata J

J

h (w) 7

0 G 2 Araniella proxima 1 1

h 2

Arctosa leopardus J

J

arb 8 s

Ballus chalybeius 1 1

h w 6 s

Bathyphantes nigrinus 8 1 2 2 2 1

eu 14

Bathyphantes parvulus 1 1

(x) (w) 8 e

Cicurina cicur 1

1

n. PLATEN 1999, ergänzt

Page 56: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

56

arb 8

Clubiona pallidula 1 1

(x) (w) 8

Clubiona terrestris 1 1

eu 14 e

Dicymbium nigrum brevisetosum

2 2

h (w) 6

3 3

Diplocephalus permixtus 2 2

(h) (w) 6 e

Diplostyla concolor 9 1 7

1

(x) w 8

3 3 3 Gnaphosa bicolor 2 2

(x) w 8

Haplodrassus silvestris 2 1 1

h 2

3 3 3 Hygrolycosa rubrofasciata 8 4 4

h 2 s

Lophomma punctatum 3 1 1

1

(x) w, (arb) 8

Macrargus rufus 3

2 1

(h) w 7

Metellina mengei 3 1 1

1

(x) w 8

Micrargus herbigradus 5 1 1 1 2

(h) w 7

Microneta viaria 5 2 3

(h) w 7

Neriene clathrata 4 1 1 2

(x) w 8 s 0

Neriene peltata 1 1

eu 4 e

Oedothorax retusus 2 2

(x) w 8

Ozyptila praticola 2 2

h (w) 4

Ozyptila trux 1 1

(x) w, arb 8 s

Paidiscura pallens 1 1

(h) (w) 7 e

Palliduphantes pallidus 1 1

eu, th 14 e

Phrurolithus festivus 2 1 1

eu 14 e

Pisaura mirabilis J

J

(x) w 8 e

Robertus lividus 2 2

arb, R 8

Segestria senoculata 1 1

(h) 2

Tallusia experta 5 4 1

trog, syn 16

Tegenaria ferruginea 1 1

(x) w, arb 8

Tenuiphantes flavipes 3 1

1 1

(h) (w) 2

Tenuiphantes mengei 1 1

h (w) 6

3

Walckenaeria cuspidata 1 1

h 2

Walckenaeria nudipalpis 3 1 1 1

(x) w, arb 8

1 2 3 Xysticus luctuosus 1 1

x, th 12

1 2 3 Zelotes erebeus 1 1

(x) (w) 8

Zelotes subterraneus 2 2

eu 14 e

Zora spinimana 7 1 1 3 1 1

Exemplare 976 94 83 199 307 215 23

14 2 22 17

Arten 55 14 18 20 21 23 11

8 2 3 7

Page 57: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

57

Abb. 08: Himmelreichsee UF 126: Torfmoos-Rosmarienheide-Schwingmoor, sehr nass, Mai 2013

Die Untersuchungsfläche im Nordost-Teil wurde nur von April-Juli 2013 untersucht. foto Barndt

Überw

inte

rungs.-

Typ

Flu

gdynam

. T

yp

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

.

Ökolo

g. B

indung

RL B

erlin

05

RL B

randenburg

99

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Carabidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Schwingrasen no (126) 8 Arten / 49 Exemplare

leg. & det. D. Barndt

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.2013

15.0

5.2

013

15.0

6.2

013

4

Wochen

19.0

7.2

013 4 W

ochen

(I) ma h (w) 2

Pterostichus rhaeticus 29 15 6 8

(I) di h 2

V Pterostichus diligens 8 6

2

(I) ma h (w) 6

Pterostichus nigrita 7

7

(I) di h (w) 6

Agonum fuliginosum 1 1

I ma eu 14 e

Amara plebeja 1

1

I ma (x) 14

Bembidion quadrimaculat. 1

1

I ma (h) 14

Poecilus cupreus 1

1

L I di xt, ps 14

V* Poecilus lepidus 1

1

Exemplare 49 22 6 11 10

Arten 8 3 1 3 4

Page 58: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

58

Ökologischer Typ n. KOCH 1989 R

L B

erlin

05

RL B

randenburg

92

RL D

euts

chla

nd 9

8

Dominanztabelle Staphylinidae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Schwingrasen no (126) 13 Arten / 18 Exemplare

leg. Barndt, det. M. Schülke

E

xem

pla

re

15.4

.-1.5

.13

15.0

5.2

013

15.0

6.2

013 4 W

ochen

19.0

7.2

013 4 W

ochen

eurytop-v.a.xerophil-myrmecophag-phytodetriticol

Drusilla canaliculata 5

5

stenotop-tyrphophil-humicol

Stenus formicetorum 2

2

eurytop-psammophil-phytodetriticol

D

Acrotona exigua 1

1

stenotop-tyrphobiont-sphagnicol 0 2 3 Acylophorus wagenschieberi 1

1

stenotop-tyrphobiont-sphagnicol-phytodetriticol 0 1 2 Atanygnathus terminalis 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Atheta graminicola 1

1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Gabrius appendiculatus 1 1

eurytop-hygrophil-phytodetriticol

Lathrobium geminum 1

1

eurytop-humicol

Othius subuliformis 1 1

stenotop-hygrophil-paludicol-phytodetriticol

Philonthus fumarius 1

1

Ubiquist-phytodetriticol-stercorical

Philonthus tenuicornis 1 1

Ubiquist-hygrophil-phytodetriticol

Rugilus rufipes 1

1

stenotop-tyrphophil-phytodetriticol

4

Stenus lustrator 1

1

Exemplare 18 3 2 2 11

Arten 13 3 2 2 6

Ökolo

gis

cher

Typ

Schw

erp

unktv

ork

om

me

n

Habitatb

indung

RL B

erlin

04

RL B

randenburg

99

RL

Deuts

chla

nd im

Dru

ck

Dominanztabelle Araneae

Rheinsberg/ Luhme NSG Himmelreichsee

Schwingrasen no (126) 42 Arten / 357 adulte Ex.

leg. D. Barndt, det. T. Blick

E

xem

pla

re

15.0

4.-

01.0

5.2

013

15.0

5.2

013

15..

06.2

013

4 W

ochen

19.0

7.2

013 4

Wochen

Eudominante

h (w) 6 e

Piratula hygrophila 144

4 70 70

h (w) 2

Trochosa spinipalpis 38 22 13 1 2

Dominante (h) (w) 9b

kN

Pardosa saltans 25

2 19 4

h 2

Pachygnatha clercki 22 13 7 2

Subdominante h 2

0 3

Piratula uliginosa 14

1 13

h w 6

Pachygnatha listeri 12

8 4

h 2 s 1 2 2 Pardosa sphagnicola 12

8

4

h 2

Oedothorax gibbosus 10

10 (x) (w) 8 e

Trochosa terricola 10 4 4

2

h 2

2 3 3 Walckenaeria kochi 9 5 3

1

h (w) 2

Walckenaeria alticeps 7 1 1 5

Rezedente h 2 s 3 3 3 Notioscopus sarcinatus 6 1 4

1

eu 4 e

Pardosa amentata 4

4 h 2

3 Pirata piscatorius 4

1

3

Subrezedente

Page 59: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

59

h 2

3 3 V Dolomedes fimbriatus 3

1

2

eu 4 e

Oedothorax retusus 3

3

h 2

Sitticus floricola 3

3

h 2

Xysticus ulmi 3

3

eu 15 e

Bathyphantes gracilis 2 1 1

h 4 s 3

Ceratinella brevipes 2

1

1

h 2 s

3 Pirata tenuitarsis 2

2

h 2 s

V Silometopus elegans 2

2

(x) 15 e

Tenuiphantes tenuis 2 1 1

(w) 6 e

Walckenaeria atrotibialis 2

2

(w) 8 e

Agroeca brunnea 1

1

(h) w 7

3

Agyneta ramosa 1

1

eu 15 e

Erigone dentipalpis 1 1

x 12

Evarcha falcata 1

1

h 2 s

Gongylidiellum murcidum 1

1

(x) w 8

Haplodrassus silvestris 1

1

eu 14

kN kN

Mermessus trilobatus 1

1

(h) w 7 s kN

Micrargus apertus 1

1

(x) w 8

Micrargus herbigradus 1

1

(x) w 8 e

Robertus lividus 1

1

(h) 2

Tallusia experta 1

1

h 2 s 0 2 3 Theonoe minutissima 1 1

x 12

Troxochrus scabriculus 1 1

h 2 s 1 1 2 Walckenaeria nodosa 1

1

h 2

Walckenaeria nudipalpis 1

1 (x) w, arb 8

1 2 V Xysticus luctuosus 1 1

(x) 15

Mangora acalypha J

J

(h) w 7

Tetragnatha montana J J

Exemplare 357 52 61 122 122

Arten 42 13 20 14 20

Abkürzungsschlüssel für Dominanztabellen

Überwinterungstyp I = Imaginaler Überwinterer

(I) = Imaginaler Überwinterer mit Herbstbestand L = Larvaler Überwinterer

(L) = Larvaler Überwinterer; z.T. auch imaginale Überwintereung U = Unregelmäßige Überwinterungsverhältnisse

Flugdynamischer Typ ma = macropter; potentiell flugfähig br = brachypter di = dimorph/polymorph

Ökologischer Typ Arten unbewaldeter Standorte

h = hygrobiont/-phil (in offenen Mooren, Nasswiesen, Anspülicht etc. (h) = überwiegen hygrophil (auch in trockeneren Lebensräumen: Frischwiesen,

Page 60: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

60

Weiden etc.) eu = euryöker Freiflächenbewohner (in allen unbewaldeten Lebensräumen)

x = xerobiont/-phil (auf Sandtrockenrasen, in trockenen Ruderalhabitaten, Calluna-Heiden etc.)

(x) = überwiegend xerophil (auch in feuchteren Lebensräumen; Arten der Acker) hal = halobiont/-phil, auf Salzstellen

Arten bewaldeter Standorte (Wälder, Forsten, Parks etc.) w = euryöke Waldart (in Wäldern gleich welchen Feuchtigkeitsgrades)

(w) = überwiegend in Wäldern

h w = in Feucht- und Nasswäldern (Erlen-/Birkenbruch, Traubenkirschen-Eschenwälder etc.)

(h) w = in mittelfeuchten Laubwäldern (Buchen-, Eichen--Hainbuchenwälder etc.) (x) w = In bodensauren Mischwäldern (Kiefern-Eichenwälder, Kiefernforsten etc.) arb = arboricol (auf Bäumen und Sträuchern)

cor/R = corticol (an/unter Rinde)

Arten unbewaldeter und bewaldeter Standorte

h (w) = je nach Schwerpunktvorkommen: überwiegend in nassen bewaldeten oder nassen unbewaldeten Habitaten

(h) (w) =

je nach Schwerpunktvorkommen: in mittelfeuchten Wäldern oder Freiflächen

(x) (w) =

Je nach Schwerpunktvorkommen: in trockenen Laub- und Nadelwäldern oder Freiflächen

Spezielle Habitate trog = troglobiont/-phil: in Höhlen, Kellern, Kleintierbauten, Spalten etc. th = thermophil: auf Standorten mit hoher Insolation lebend

syn = synanthrop: an und in Gebäuden lebend

Pflanzenformationen 1 = vegetationsarme Ufer, trockengefallene Teichböden 2 = oligotrophe und mesotrophe Verlandungsvegetation 3 = Eutrophe Verlandungsvegetation (Röhrichte und Grossseggenrieder) 4 = Feucht- und Nasswiesen, Überschwemmungsgebiete in Flussauen 5 = Frischwiesen und -weiden

6 = Feucht- und Nasswälder 7 = Mesophile Laubwälder

8 = Bodensaure Mischwälder 9 = Gehölzsäume, Vorwälder, Hecken 10 = Calluna-Heiden

11 = Sandtrockenrasen, Halbtrockenrasen, Magerrasen

12 = vegetationsarme Rohböden (Sand-, Lehm-, Kies- und Schotterflächen, azonal in verschiedenen Pflanzenformationen)

13 = Ruderalfluren 14 = Ackerunkrautfluren, Ackerraine

15 = synanthrop (in Häusern, Kellern, Schuttdeponien, Kompost)

Habitatbindung e = eurytop: in mehreren beliebigen Habitaten auftretend s = stenotop: nur in ein oder zwei ökologisch ähnlichen Habitaten auftretend

Gefährdungskategorien: es gelten die Angaben in den genannten Roten Listen; z.B.

Page 61: (Coleoptera, Heteroptera, Auchenorrhyncha, Hymenoptera ...€¦ · (Linnaeus 1758) 2008 v + 2 G G Colymbetes paykulli Erichson 1837 v 2 3 3 Cybister lateralimarginalis (De Geer 1774)

61

0 = ausgestorben/verschollen 1 = vom Aussterben bedroht 2 = stark gefährdet 3 = gefährdet R = extrem selten G = Gefährdung anzunehmen D = Datenlage unzureichend; Meldungen erwünscht

ss = sehr selten