25
Jnhalts-Übersicht. Einzeller (Protozoa). Erste Klasse: Wurzelfüßer (Rhizopoda). 1. Ordnung: Wechseltierchen (Amoebozoa). Unterordnung: Nackte Amöben (Amoebaea). Seite Amoeba, Wechseltierchen: A. proteus Poll.. . 18 A. verrucosa Ehrbg 19 A. terricola Grff, 20 A. vespertilio Penard 21 A. bracMata Duj. 21 A. cristalligera Grbr. 21 Entamoeba: E. blattae Btschl 21 Dickdarmamöbe, E. coli Loesch . . . . 2 1 Dysenterieamöbe, E. histolytica Schaud. . 21 Hyalodiscus: H. guttula Duj. 21 H. limax Duj. 22 Vahlkampfia Chattori 22 Dactylosphaerium: D, radiosum Ehrbg. . . 22 D. vitreum H. L 22 D. mirabile Leidy 22 Pelomyxa: P. palustris Grff. 22 Mastigamoeba: Geißelamöbe, M. aspera F. E. Sch 23 Unterordnung: Beschalte Amöben (Testacea). A. (Sirttommenge (Monothalamia). Arcella: Kapseltierchen, A. vulgaris Ehrbg. . 23 A. dentata Ehrbg 25 A. mitrata Leidy 25 Euglypha: Eu. alveolata Duj Difflugia: D. pyriformis Pcrty .... Chlamydophrys: Gh. enchelys Ehrbg. , . Astrorhiza: A. limicola Sandahl .... Allogromia: A. ovoidea Rhumbler . . . B. Vietkammerige (Polythalamia). Polystomella: P. striatopunctata F. M. . Globigerina Orb Orbulina Orb. Xenophyophora F. E. Sch 31 Seite 25 25 25 26 26 29 30 30 2. Ordnung: Sonnentierchen (Heliozoa). Acanthocystis: A. turfacea Gart. . . . . 3 2 Clathrulina: G. elegans Cienlc 32 Actinosphaerium: A. eichhorni Ehrbg. . . 33 Aotinophrys: A. sol Ehrbg. . . . . . . 3 S 3. Ordnung: Strahlentierchen (Radiolaria). Unterordnung: Schaumstrahltiere, (Spumellaria [Peripylea]). Unterordnung: Acantharia. Podactinel i u s : P . s e s s i l i s S c h r ö d e r . . . . 3 6 Unterordnung: Nassellaria (Monopylea). Unterordnung: Phaeodaria (Tripylea). Zweite Klasse: Geißelträger (Flagellata). 1. Ordnung: Schlingentierchen (Proflagellata). Spirochaeta: Süßwasserspirochäte, Sp. plica- tilis Ehrbg 38 Sp. gigantea Warming 38 Sp. stenostrepta Zuelzer . . . . . . 3 8 Treponema: Zahnspirochäte, T. dentium Koch 38 T. recurrentis Lebert 38 T. duttoni Novy et Knapp 38 T. pertenue Castellan 39 Syphilisspirochäte, T. pallidum Schaud. . 39 Bibliografische Informationen http://d-nb.info/365357626 digitalisiert durch EUT5 AT 10 BLIC EtL E THE K

Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnhalts-Übersicht.

Einzeller (Protozoa). Erste Klasse:

Wurzelfüßer (Rhizopoda). 1. Ordnung: Wechseltierchen

(Amoebozoa). Unterordnung: Nackte Amöben (Amoebaea).

Seite

Amoeba, Wechseltierchen: A. proteus Poll.. . 18 A. verrucosa Ehrbg 19 A. terricola Grff, 20 A. vespertilio Penard 21 A. bracMata Duj. 21 A. cristalligera Grbr. 21

Entamoeba: E. blattae Btschl 21 Dickdarmamöbe, E. coli Loesch . . . . 2 1 Dysenterieamöbe, E. histolytica Schaud. . 21

Hyalodiscus: H. guttula Duj. 21 H. limax Duj. 22

Vahlkampfia Chattori 22 Dactylosphaerium: D, radiosum Ehrbg. . . 22

D. vitreum H. L 22 D. mirabile Leidy 22

Pelomyxa: P. palustris Grff. 22 Mastigamoeba: Geißelamöbe, M. aspera F. E.

Sch 23

Unterordnung: Beschalte Amöben (Testacea). A. (Sirttommenge (Monothalamia).

Arcella: Kapseltierchen, A. vulgaris Ehrbg. . 23 A. dentata Ehrbg 25 A. mitrata Leidy 25

Euglypha: Eu. alveolata Duj Difflugia: D. pyriformis P c r t y . . . . Chlamydophrys: Gh. enchelys Ehrbg. , . A s t r o r h i z a : A . l i m i c o l a S a n d a h l . . . . Allogromia: A. ovoidea Rhumbler . . .

B. Vietkammerige (Polythalamia). P o l y s t o m e l l a : P . s t r i a t o p u n c t a t a F . M . . Globigerina Orb Orbulina Orb.

Xenophyophora F. E. Sch 31

Seite

25 25 25 26 26

29 30 30

2. Ordnung: Sonnentierchen (Heliozoa).

Acanthocystis: A. turfacea Gart. . . . . 3 2 Clathrulina: G. elegans Cienlc 32 Actinosphaerium: A. eichhorni Ehrbg. . . 33 Aotinophrys: A. sol Ehrbg. . . . . . . 3 S

3. Ordnung: Strahlentierchen (Radiolaria).

Unterordnung: Schaumstrahltiere, (Spumellaria [Peripylea]).

Unterordnung: Acantharia. Podactinel i u s : P . s e s s i l i s S c h r ö d e r . . . . 3 6

Unterordnung: Nassellaria (Monopylea). Unterordnung: Phaeodaria (Tripylea).

Zweite Klasse:

Geißelträger (Flagellata). 1. Ordnung: Schlingentierchen

(Proflagellata). Spirochaeta: Süßwasserspirochäte, Sp. plica-

tilis Ehrbg 38 Sp. gigantea Warming 38 Sp. stenostrepta Zuelzer . . . . . . 3 8

Treponema: Zahnspirochäte, T. dentium Koch 38

T. recurrentis Lebert 38 T. duttoni Novy et Knapp 38 T. pertenue Castellan 39 Syphilisspirochäte, T. pallidum Schaud. . 39

Bibliografische Informationen

http://d-nb.info/365357626 digitalisiert durch

EUT5 AT 10 BLIC

EtLE THE K

Page 2: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XIV Jnha l t s -Übers ich t .

2. Ordnung: Nackte Geitzelträger (Autoflagellata).

Untero rdnung: Frotomonadina. Seite

Mastigamoeba F. E. Sch, Geißelamöbe . 40 M. aspera F. E. Sch. . : 39

' Dimastigamoeba Blchm., Zweigeißelamöbe 40 Dimorpha: D. mutans Grbr 40 Monas: M. vivipara Ehrbg 40 Bodo: B. saltans Ehrbg. . . . . . . 4 0

B. lacertae Grassi 40 B. urinarius Kü.mu 40

Trypanoplasma: T. borreli Lav. et Mesn.. 40 T. cyprini Flehn 41

Trypanosoma: T. rotatorium Mayer . . 41 T. evansi Steel 41 T. gambiense Dutton 41 T. bi'ucei Flimmer et Bradford ... 43

Unterordnung: Kragengeißler (Choanoflagellata).

Monosiga Kent 43 Godosiga: C. botrytis Ehrbg 43 Codonocladium: C. umbellatum Stein . 43 Astrosiga Kent 43

Unterordnung: Vielgeißler (Polymastigina).

Tetramitus: T. rostratus T'erty . . . . 4 3 T. pyriformis Kleba 43

Daliingeria: D. drysdali Kent 43 Hexamitus: H. inflatua Duj 43 Trichomonas: T. hominis Davaine . . . 4 3

T. vaginalis Bonne 43 T. batrachorum Perty . . . . . . 4 3

Lamblia: L. intestinalis Lambl 43 Oostia: 0. necatrix Henneg 43

Unterordnung: Euglenoidina. Buglena: Grünes Augentierchen, Bu. viridis

Ehrbg. . 44

Seite

Rotes Augentierchen» Eu. sanguinea Ehrbg 45

Unterordnung: Farbmonaden (Chromomonadina).

Chrysamoeba: Goldamöbe, Gh. radians Klebs 45

Synura: S. uvella Ehrbg 45 Dinobryon: D. sertularia Ehrbg 45 Chromulina: Goldglanzalge, Oh. rosanoffii

Bütsch 45

Unterordnung: Grttnmonaden (Fhytomonadina).

Chlamydomonas: Gh. pulvisculus Ehrbg. 45 Haematococcus: H. pluvialis A. Brn. • . 45 Pontosphaera: P. huxleyi Lohnt. . . . 4 5 Gonium: G. tetras A. Brn 45

Flimmertnfelchen, G. pectorale Ehrbg. . 45 Pandotina: P. morum Ehrbg 45 Budorina: Bu. elegans Ehrbg 46 Volvox: Flimmerkugel, Y. globator Ehrbg. 46

Goldflimmerkugel, V. aureus Ehrbg. . . 47 Spondylomorum: S. quaternarium Ehrbg. 47

3. Ordnung: Panzergeißler (Dinoflagellata).

Gymnodinium: G. hyalinum Schül. . . . 48 Peridinium: P. tabulatum Ehrbg 48 Ceratium: C. cornutum Ehrbg 48

C. hirundinella Müll 48 C. tripos Ehrbg 48

Pyrodinium: P. bahamense Plt 48

4. Ordnung: Blasengeitzler (Cystoflagellata).

Noctiluca: N. miliaris Sur 49 Leptodiscus: L. niedusoidea R. Hertw. . . 49

Dritte Klasse:

Sporentierchen (Sporozoa). 1. Ordnung: Gregarinarien

(Gregarinaria). Monocystis: M. lumbrici H e n l e . . . . Gregarina: G. blattarum Sieb

2. Ordnung: Kokzidiarien (Coccidiaria).

Plasmodium: P. vivax G-rassi et Feletti . P. malariae Laveran P. praecox Grassi et Feletti ....

51 51

52 52 54

Laverania: L. malariae Grassi et Feletti Eimeria: Ei. stiedae Lindem. . .

Ei. avium Süvestrini et liivolta . Babesia: B. bigemina Smith et Küb.

B. ovis Babes B. equi Laveran B. canis Pianq et Galli-Valerio .

53 54 54 55 55 55 55

3. Ordnung: Myxosporidien (Myxosporidia).

Myxidium: M. lieberkühni Bütsch 55

Page 3: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnha l t s -Übers ich t . XV

Seite

Myxobolus: M. pfeifferi Thelohan . . . . 5 5 M. cyprini Doflein et Hofer 55

Lentospora: L. oerebralis Iiofcr 55

4. Ordnung: Mikrosporidien (Microsporidia).

Glugea: G. anomala Monz 56

1. Ordnung: Ganzbewimperte (Holotricha).

Paramaecium, Pantoffeltierchen: P. caudatum Ehrbg 59

P. aurelia Müll 60 P. putrinum Gl. et Laehm 60 P. bursaria E h r b g . . . . i . . . • 60

Colpidium: C. colpoda Ehrbg 60 C. cucullns Müll 60

Chilodon: Gh. cucullulus Ehrbg 60 Oh. cyprini Moroff 60

Nassula, Reusentierchen . • 60 N. ornata Ehrbg. 61 N. aurea Ehrbg 61 N. elegans Ehrbg 61 N. rubens Perty 61

Ohlamydodon Ehrbg 61 Trachelius: T. ovum Ehrbg 61 Dileptus: D. cygnus Clap. et Laehm,. . . . ' 6 1

D. ansei1 Clap. et Laehm .'61 D. gigas Clap. et Laehm 61

Lionotus: Zuckgänschen, L. anser Ehrbg. . . 61 Didinium: gtafmtievchen, D. liasutum Stein . 61 krorodou: Zahnwalze, P. tsres . . . 62 Coleps: Büchsentierchm, C. hirtus Müll. . . 62 Enchelys Ehrbg 62 Lacrymaria: Tränchen, L. olor Müll. . . . 6 2 Ichthyophthirius: I. multifiliis Fouquet . . 62 Opalina: Perlentierchen, 0. ranarum Stein . 63

2. Ordnung: Ungleichben>imperte (Heterotricha).

Bursaria: B. truncatella Müll 63 Spirostomum: S. ambiguum Ehrbg. . . . 6 3 Stentor, Trompetentierchen: Grüne Trompete,

S. polymorphus Ehrbg 64 Blaue Trompete, S. coeruleus Ehrbg. . . 64 Graue Trompete, S. roeseli Ehrbg. . . . 6 4 Rote Trompete, S. igneus Ehrbg 64 Braune Trompete, S. pediculatus From. . 64

Seite

Nosema: N. bomhycis Naegeli 56 N. apis Zand 56

5. Ordnung: Sarkosporidien (Sarcosporidia).

Sarcocystis: S. tenella Baill 57 S. miescheriana Kühn 57 S. muris Blanch 57

Schwarze Trompete, S, niger Ehrbg. . . 64 S c h l a n k e T r o m p e t e , S . b a r e t t i B a r . . . 6 4

Balantidium: B. coli Malmst. 66 B. minutum Schaiid .66

Nyctotherus: N. faba Sehaud 66

3. Ordnung: Schn>achbe«itnperte (Oligotricha).

Halteria: Springtierchen, H. grandinella Müll. 67 Tintimia 67 Ophryoscolex: 0. purMnjei Stein . . . . 6 7 Bntodinium: E. caudatum Stein 67 Cyclopostliium: C. bipalmatura Fiorentini . 67

4. Ordnung: Bauchtvimperer (Hypotriclia).

Oxytricha: Borstentierchen, 0. fallax Stein . 68 Stylonychia: Muscheltierchen, S. mytilus Müll. 68

5. Ordnung: Ringwimpercr (Peritriclia).

Trichodina: Polypenlaus, T. pediculus Ehrbg. 68 Cochlochaeta: C. domergui Wllgr 68 Vorticella, Glöckchen: 9iebelglödchett, V. nebuli-

fera Ehrbg 69 V. campanula Ehrbg 69 V. convallaria Ehrbg .69 V. microstoma Ehrbg 69 Grünes Glöckchen, V. chlorostigma Ehrbg. 69

Carchesium: Glockenbäumchen, C. polypinum Ehrbg 69

C. lachmanni Kt. 70 Zoothamnium Stein 70 Epistylis Ehrbg., Säulenglöckchen .... 70 Opsrcularia.Schirnrglöckcheu: Nickendes Glocken­

tierchen, 0. nutans Ehrbg 70

6. Ordnung: WiMPerlose (Suctoria). Acineta Ehrbg 71 Podophrya: P. fixa Ehrbg 71

P. libera Perty . . . . _ 71

Vierte Klasse:

Wimpertierchen (Ciliata).

Page 4: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XVI Jnha l t s -Übers ich t .

Seite

Sphaerophrya 71 S. pnsilla Clap. et Laehm 72 S. stentoris Maupas 72

Tocophrya : T. quadripartita Clap. et Laehm. 72

Seite

Dendrocometes: D. paradoxus Stein . . . 7 2 Stylocometes: S. digitatus Clap. et Laehm. . 72 Ephelota: Strahlenfuß, E. gemmipara S.

Hertw 72

Schwämme (Porifera oder Spon^iae). Erste Klasse:

Kalkschwämme (Calcarea oder Calcispongia). Seite

Familie: Wabenkalksch Wamme (Syconidae). Sycoii: S. giganteum Dendy 81

S. raphanus O. Sehnt 81

Seite

Familie: Knollenkaltschwämme(Lsueouidae). Leuconia: L. aspera 0. Schm 81

Zweite Klasse:

Sechsstrahl- oder Glasschwämme (Hexactinellida). 1. Ordnung: Hexasterophora.

Familie: Euplectellidae. Euplectella: Gießkannenschwannn, E. asper-

gillum Ow 83 Familie: Bossellidae.

Lophocalyx: L. philippensis Gr 84 Familie: Tretocalycidae.

Sclerotkamnus: S. clausii W. Marsh. . . 84 Familie: Euretidae.

Dritte

Gemeinschwämme 1. Ordnung: Vierstrahlschmämme

(Tetraxonida). Fannlie: Geodidae.

Geodia: G. muelleri Fleming 86 Familie: Lederschwämme (Chondroaidae).

Chondrosia: Gh. reniformis Nardo 87

2. Ordnung: Einstrahlschwämme (Monaxonida).

Familie: Donatiidae. Donatia: Meerorange, D. lyneurium L. . 87

Familie: Bohrschwämme (Clionidae). Cliona: C. celata Grant 88

Neptunsbecher, C. patera Hardw. . . . 8 9 Familie: Korkschwämme (Suberitidae).

Suberites: S. domuneula Olivi 89 S. massa Nardo 91

Fannlie: Poiciloscleridae. Desmacidon Bwrbk 91

Periphragella: P. elisae W. Marsh. . . . 84 Farrea: F. occa Bwrbk 84

2. Ordnung: Amphidiscophora. Familie: Hyalonematidae.

Hyalonema: H. sieboldii Gr 85 Familie: Semperellidae.

Semperella: S. schultzei Semp 85 Monoraphis: M. chuni F. E. Sch 85

Klasse:

(D emosp oiigia). Stylotella: Fingerschwamm, S. heliopliila

Wilson 91 Familie: Süßwasserschwämme(Lpvllgilliäak).

Ephydatia: E. plumosa Carter . . . . 9 1 E. fluviatilis L 92

Spongilla: S. fragilis Leidy 93 S. lacushis L 93

3. Ordnung: Hornschwämme (Ceratosa).

Familie: Nutzschwämme (Spongiidae). Euspongia: Echter Badeschwamm, E. osfi-

cinajis L 95 Feiner Levantiner Schwamm, E. o. mol-

lissima 0. Schm 95 Dalmatiner Schwamm, E. o. adriatica

O. Schm 95 Levantiner Lappen, E. o. lamella F. E. Sch. 95 Zimokkaschwamm, E. zimocca 0. Schm... 95

Page 5: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnha l t s -Übers ich t . XVII

Seite

llippospongia: Pferdeschwannn, Ii. equina 0. Schm 95

Familie: Sandschwämme (Spongeliidae). S p o n g e l i a : S . p a l l e s c e n s 0 . S c h m . . . . 9 7

Seite Familie: Aplysinidae.

Aplysina: A. aerophoba Nardo . . . . 9 7 Familie: Gallertschwämme (Halisarcidae).

H a l i s a r c a : H . d u j a r d i n i i J o h n s t . . . . . 9 8

Hohltiere (Coelenterata). Erster Unterkreis:

Nesseltiere (Cnidaria).

Erste Klasse:

Hydrozoa. 1. Ordnung: Hydro iden (Hydroidea).

I. Unterordnung: Hydrariae. Familie: Sllßwasserpolypen (Hydri^ae).

Chlorohydra: Grüne £>l)bra, Cli. viridissima Seite Poll 102

Pehnatohydra: „Braune" Hydra, P. oligac-tis Fall 103

P. brauen Bedot 103 „Graue" Hydra-Arten 103 Hydra: H. vulgaris Poll 106

Familie: Microliydridae. Mieiohydra: M. ryderi Potts 107

9. Unterordnung: Hydrokoralleu (Hydrocorallia).

Familie: Stylasteridae. Familie: Milleporidae.

llillepora: 11. nodosa Esp 111

3. Unterordnung: Tubulariae (Anthomedusae).

Familie: Clavidae. Cordylophora: Keulenpolyp, C. lacustris

Allm 112 Familie: Bougainvillidae.

Hydractinia: H. echinata Flein. . . . 112 Tiara: T. pileata Forsk 113 Perigonimus: P. repens Wright . . . 114

1. Ordnung: Lucernaria. Familie: ®echerquallert (Lncernariidae).

Haliclystus: H. octoradiatus Lam.. . . 122 Brehm, Tierleben. 4. Aufl. I. Band.

Familie: Tubulariidae. Seite Tnbularia: T. larynx Ell. Sol . . . . 114 Branchiocerianthus: B. imperator Allm. , 114

4. Unterordnung: Campanulariae (Leptomedusae).

Familie: Sertulariidae. Thuiaria: ©eemoog, T. argentea L. . , 115

5. Unterordnung: Trachymedusen (Trachymedusae).

Familie: Olindiadae. Gonionemus: G. murbachi Mayer . . . 115

Familie: Petasidae. Craspedacusta: C. sowerbii Lank. . . . 116

Familie: Limnocnididae. Limnocnida Günther 116

Familie: Rüsselquallen (Geryonidae). Geryonia: G. proboscidalis Forsk. . . . 116

2. Ordnung: Staatsquallen (Siphonophora).

Familie: Pkysophoridae. Physophora: P. hydrostatica Forsk. . . 118

Familie: Physaliidae. Pbysalia: Sias en quaHe, P. arethusa Bro wne 119

Familie: Velellidae. Velella: Segelqualle, V. spirans Eschz. . 119

Familie: Porpitidae. Porpita: P. umbella 0. F. Müll. . . . 1 2 0

2. Ordnung: Coronata. Familie: Periphyllidae.

Periphylla: P. regina Haeckd . . . . 1 2 3 II

Zweite Klasse:

Scheibenquallen (Scyphomedusae).

Page 6: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XVIII Jnha l t s -Übers ich t .

Familie: Atollidae. Atolla Haeckd .

Seite

123

3. Ordnung: Discophora.

1. Unterordnung: Semaeostomata.

Familie: Pelagiidae. Pelagia: ScucHtquntte, P. noctiluca Per.

Lsr Chrysaora: Konipaßqualle, Gh. hyoscellaZ.

Familie: Cyaneidae.

123 124

Seite

Cyanea: Gelbe Haarqualle, C. capillata L. 125 Blaue Nesselqualle, C. lamarcki- Per. Lsr. 125

Familie: Ulmariidae. Aurelia: Ohrenqualle, A. aurita L. . . . 125

2. Unterordnung: Rhizostomata. Familie: Ehizostomidae.

Bhizostoma: Lungenqualle, Eh. pulmo L. 126 Eh. octopus L 126

Bhopilema: Eh. esculenta Kishinouye . 127

Dritte Klasse:

Blummtiere (Anthozoa). Erste Unterklasse:

Achtstrahlige Polypen (Octanthida). 1. Ordnung: Alcyonaceen

(Alcyonacea). Familie: Alcyoniidae.

Alcyorium: Tote-Mannshand, A. digita-tum L 131

A. palmatum Poll 131 A. adriaticum Kükth 131

Familie: Orgelkorallen (Tubiporidae). Tubipora: T. hemprichi Elirbg 131

2. Ordnung: Gorgonaceen (Gorgonacea).

Familie: Corallidae. Corallium: Rote Edelkoralle, C. rubrum L. 133 Pseudocorallium: P.johnstoni Gray . . 134

P. elatius RMley 134 Familie: Gorgonidae.

Gorgonia: Venusfächer, G. flabellum L. . 134

134 Familie: Plexauridae.

Bunicella: Hornkoralle, E. verrucosa Poll. Euplekaura: Echte schwarzeKoralle, E.anti-

pathes L 135

Familie: Isitiae. Isidella: Weiße Koralle, I. elongata Esp. . 136

3.Ordnung: Seefedern (Pennatulacea). Familie: Veretillidae.

Veretillum: Y. cynomorium Fall. .

Familie: Umbellulidae. Umbellula: U. encrinus L. . . .

Familie: Virgulariidae. Scytaliopsis: S. djiboutiensis Gravier

Familie: Pennatulidae. Pennatula: Seefeder, P. phosphorea L

Familie: Pteroididae. Pteroides: P. griseum Bohadsoh .

136

137

137

138

139

Zweite Unterklasse:

Sechsmahlige Polypen (Hexanthida, Actinanthida). 1. Ordnung: Aktinien, Seerosen

(Actinaria). Fanlilie: Gonactiniidae.

Gonactinia: G. prolifera M. Sars . . . 144 Familie: Actiniidae.

Actinia: Purpurrose, A. equina L. . . . 144 Ringelrose, A. cari Chiaje 146

Anemonia: Wachsrose, A. sulcata Penn. .. 146 Familie: Cribrinidae.

Cribrina: Edelsteinrose, C. gemmacea Ellis 146

Urticina: Dickhiirnige Seerose, U. crassi-cornis 0. F. Müll

Familie: Paractidae. Antholoba: A. reticulata Couthouy. . .

Familie: Sagartiidae. Sagartia: Schmarotzerrose, S. parasitica

Couch . . Witwenrose, S. viduata 0. F. Müll.. . Höhlenseerose, S. undata 0. F. Müll. .

Adamsia: A. palliata Bohadsch . . . . Heliactis: Seemannsliebchen, H. bellis

Ellis

147

148

148 152 152 149

153

Page 7: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

J nh a l t s -Üb ers t ch t . XIX

Seite

Metridium: Seenelke, M. dianthus Ellis . 153 Amerikanische Seenelke, M. marginatum

Lesr 154

Familie: Schwimmaktinien (Minyadi-

154 154

Familie: Stoichactidae. Stoichactis: S. kenti Haddon

S . h a d d o n i K e n t . . . .

2. Ordnung: Stein- oder Riffkorallen (Madreporaria).

1. Unterordnung: Imperforata.

Familie: Turbinoliidae. Caryophyllia: Kreiselkoralle, C. clavus

Scacchi 159 Flabellum: Fächerkoralle, F. pavoninum

Less 160 F.rubrum Q. Gr. "var. stokesi E.H. . . 160

Familie: Augenkorallen (Oculinidae). Lophelia: L. prolifera Fall. : ... . 161 Amphelia: Weiße Koralle, A. oculata L. . 161

Familie: Sternkorallen (Astraeidae). Cladocora: Rasenkoralle, C. eespitosa L. . 161 Diploria: Hirnkoralle, D. cerebriformis

Lam , 162 Maeandra Lam 162

2. Unterordnung: Fnngaceae. Seite

Familie: Pilzkorallen (Fungidae). Fungia: F. fungites L 162

3. Unterordnung: Perforata. Familie: Eupsammiidae.

Dendrophyllia: D. ramea L 163 Astroides: A. calycularis Fall 164

Familie: Acroporidae (Madreporidae). Acropora: A. muricata L 164

A. varia Klzgr 165 Familie: Poritidae.

Porites furcata Lam 165 Korallenriffe 166

3. Ordnung: Zoantharia. Familie: Zoanthidae.

Sidisia: S. fatua M. Schnitze. . . . . 174 S. incrustata D.K. 174 S. paguripbila VerriU 174

4. Ordnung: Ceriantharia. Familie: Zylinderrosen (Cerianthidae).

Dactylactis: D. benedeni Gravier . . . 175 Cerianthus: Zylinderrose, C. membrana-

ceus Spall 175

5. Ordnung: Antipatharia. Familie: Antipathidae.

Euantipathes: Unechte schwarz« Koralle, E. glaberrimus Esp 177

Vierte Klasse:

Planuloidea. Dicyemida 177 Orthonectida 177 Trichoplax: T. adhaerens F. E. Sch 177

Zweiter Unterkreis:

Rippenquallen (Ctenophora).

Erste Klasse:

Tentaculata. 1. Ordnung: Cydippidea.

Familie: Hormiphoridae. Hormiphora: H. plumosa Surs . . . . 1 8 1

2. Ordnung: Lobata. Familie: Bolinidae.

Bolina: B. hydatina Chun 181 Familie: Eucharidae.

Eucharis: E. multicornis Eschz. . . . 181

3. Ordnung: Cestoidea. Fannlie: Cestida'e.

Cestus: Venusgürtel, C. veneria Lesr. 181

4. Ordnung: Platyctenida. Ctenoplana: C. kowalevskii Kor 183 Coeloplana: C. metschnikowi Kow. . . > 183

C. willeyi Abb. 183 Tjalfiella tristoma Mrtsn 184

n*

Page 8: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XX Jnha l t s -Übers ich t .

Zweite Klasse:

~ n .. Nuda. Familie: Beroidae. Seite

Beroe: Melonenqualle, B. ovata Eschz 185 B. forskalii Chun 185

Würmer. Erste Klasse:

Plattwürmer (Plathelminthes). 1. Ordnung: Strudelwürmer

(Turbellaria). 1. Unterordnung: Acoela.

Familie: Aphanostomidae. Seite Convoluta: C. roscoffensis Grass . , . 196

C. convoluta Abüdg 197

2. Unterordnung: Bhabdocoelida. a) Bhabdocoela.

Familie: Typhloplanidae. Mesostoma: M. ehrenbergii Focke • . . 197

M. tetragonum Müll 198 Bothromesostoma: B. personatum 0. Schm. 198

Familie: Kettenwürmer (Catenulidae). Catenula: 0. lemnae Ant. Dug 199 Stenostomum 0 Schmidt 199

Familie: Kleinmäuler (llicrostomidae). Microstomum: M. lineare Müll. > . . 199 Macrostomum: II. appendiculatum 0.

Fahr 201 Familie: Dalyelliidae.

Dalyellia: D. viridis G. Shaw . . . . 2 0 1 Jensenia: J. truncata Abüdg 201

Familie: Graffillidae. Graffilla: G. muricicola Ihr 201

Familie: Anoplodiidae. Anoplodium Ant. Sehn 201

Familie: Pecainpiidae. Fecampia: F. erythroeephala Giard . . 201

b) Alloeocoela. Familie: Breitmkuler (Plagiostomidae).

Plagiostomum: P. lemani Pless. . . . 201 Familie: Monocelididae.

Otomesostoma: 0. auditivum v. Grafs . 201

3. Unterordnung: Tricladida. a) Süßwasser tri El et den (Tricladida paludi-

eola). Familie: Planarien (Planariidae).

Dendrocoelum: Milchweiße Planarie, D. : lacteum 0. F. Müll. 203

Planaria: P. lugubris 0. Schm. . P. torva M. Schnitze . . . P. gonoeephala Dug. . . . P. polychroa 0. Schm. . . . P. alpina Dana

203 203 203 203 203

Polycelis: Schwarzes Vielauge, P. nigra Ehrbg 203

Gehörntes Vielauge, P. cornuta Johnson 203

b) Landtrikladen (Tricladida terricola).

Familie: Rhynchodemidae. Rhynchodemus: Rh. terrestris 0. F. Müll. 204

Rh. bilineatus Darw 204 Microplana: M. humicola Vejd 205

Familie: Geoplanidae. Geobia: G. subterranea 0. F. Müll. . . 205

Familie: Bipaliidae. Bipalium: B. kewense Mos 206

c) Seetrikladen (Tricladida maricola).

Familie: Micropliaryngidae. Micropharynx: M. parasitica Jägskd. . . 206

Familie: Bdellouridae. Bdelloura: B. Candida Girard . . . . 2 0 7

- Familie: Procerodidae. Gunda: G. segmentata Lang . . . . 2 0 7

4. Unterordnung: Polycladida. a) Acotylea.

Familie: Planoceridae. Planocera: P. folium Grube 207

Familie: Leptoplanidae. Leptoplana: L. tremellaris 0. F. Müll. . 207

L. pallida Qtrf. 207

b) Cotylea.

Familie: Pseudoceridae. Thysanozoon: Zottenplanarie, Th. brochii

Grube 208 Familie: Euryleptidae.

Prostkeceraeus: P. vittatus M'ont. . . . 208 Oligocladus: 0. sanguinolentus Qtrf. . . 208

Page 9: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Inha l t s ­übers ich t . XXI

2. Ordnung: Saug- oder Lochwürmer (Trematodes).

1. Unterordnung: Monogenea. Familie: Tristomidae. Seite

Epibdella: E. liippoglossi Beneä. . . . 209 Tristonmm: T. coccineum Cuv. .... 210

T. molae Blanch 210 Familie: Udonellidae.

Udonella: U. caligorum Johnst.. . . . 2 1 0 Familie: Polystomidae.

Diplozoon: Doppeltier, D. paradoxum Nordm 210

Polystomum: P. integerrimum Fr öl. . . 211 Familie: Gyrodactylidae.

Gyrodactj'lus: G. elegans Nordm. . . . 212

2. Unterordnung: Digenea. Familie: Fasoiolidae.

Urogonimus: U. macrostomus Rudolph . 213 Fasciola: Leberegel, F. hepatica L.. . . 214 Paragonimus: P. westermani Kerbert . 216 Clonorchis: 0. endemicus Badz .... 217 Dicrocoelimn: Lanzettegel, B. lanceolatum

Rudolph 217 Opisthioglyplie: 0. endoloba Duj. . . . 217 Goi'godera: G. oygnoides Zed 217 Allocreadium: A. isoporum Looss . . > 218

Familie: Schistosomidae. Sohistosomum: Sch. haematobium Bilharz 218

Scli. japonicum Katsurada .... 218 Familie: Gasterostomidae.

Gasterostomum: G. fimbriatum Sieb. . . 218 Fcmittie: Aspidobothriidae.

Aspidogaster: A. conchicola Baer . . . 219 Familie: Paramphistomidae.

Paramphistomum: P. subclavatum Goeze 219 Qastrodiscus: G. hominis Lewis . . . 219

Familie: Monostomidae. Monostomum: M. mutabile Zed. . . . 219

$[. flavum Mehl 219 Familie: Holostomidae.

Hemistomuin: H. alatum Goeze. . . . 219

Z.Ordnung: Bandwürmer (Cestodes). 1. Gruppe: Gestodaria.

Familie: Amphilinidae. Amphilina: A. foliacea Rudolph . . . 225

2. Gruppe: Echte Bandwürmer (Cestodes s. str.). Familie: Caryophyllaeidae.

Caryophyllaeus: Nelkenwurm, C. mutabilis Rudolph 224

Archigetes: A. appendiculatus Ratz. . . 224

Seite

Familie: ®ruBenIöpfe(Dibothriocepha-lidae).

Ligula: Riemenwurm, L. simplicissima Rudolph 225

Triaenopkorus: T. nodulosus Fall. . . 225 Schistocephalus: Sch. nodosus Blanchard 225 Dibothriocephalus: Menschen-Grubenkopf,

D. latus L 226

Familie: Taeniidae. Taenia: Bewaffneter Bandwurm, T. so-

lium L 227 Unbewaffneter B,, T. saginata Goeze . 228 Geränderter B., T. marginata Batsch . 229 Gesägter B., T. serrata Goeze .... 229 Dickhalsiger B., T. crassicollis Ru­

dolph 229 Quesenbandwnrm, T. coenurus Sieb. . 229 Httlsenwurm, T. echinococcus Sieb. . . 230

Familie: Dipylidiidae. Dipylidium: Kürbiskernartiger Bandwurm,

D. caninum L 231'

Familie: Hymenolepididae. Hymenolepis: Kleiner Bandwurm, H. nana

Sieb 231 H. diminuta Rudolph 231

Familie: Davaineidae. Davainea: D. madagascariensis Davaine 232

Familie: Anoplocephalidae. Moniezia: 51. expansa Rudolph . . . . 2 3 2

4. Ordnung: Schnurwürmer (Nemertini).

Familie: Tubulanidae. Tubulanus: T. superbus Kölliker . . . 235

Familie: Lineidae. Linens: L. longissimus Gunnerus . . . 235 Cerebratulus: C. marginatus Renier . . 236

Familie: Pelagonemertidae. Pelagonemertes: P. moseleyi Bürger . . 236

Familie: Malacobdellidae. Malaeobdella: M. grossa Müller . . . 237

Familie: Piosorhochmidae. Geonemertes: G. pelaensis Semper. . . 237

G. agricola Will.-Sühm 237 G. chalicophora Grafs 237

Familie: Prostomatidae. Prostoma: P. clepsinoides Ant. Dug es . 237

P. eilhardi Mntgry 238 P. graecense B ö h m i g . . . . . . . 238 P. lacustre Du Plessis 238

Page 10: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XX sT Jnha l t s -Übers ich t .

Zweite Klasse:

Rädertiere (Rotatoria).

Erste Unterklasse:

Digononta. 1. Ordnung: Egelartige Rotatorien

(Bdelloidea). eau Familie: Weichrädertierchen (Philodinidae).

Botifer: Rüsselrädchen, B. vulgaris Schrank 244 Philodina: Ph. roseola Ehrbg 244 Callidina: 0. symbiotica Zcl 244

0. parasitica Ehrbg 244

Familie: Adinetidae. Seite

Adineta: A. vaga Davenport 244

2. Ordnung: Kopftragende Rotatorien (Cephaloidiphora).

Familie: Seisonidae. Seison: S. grubei Claus 245 Paraseison: P. asplanchnus Plate . . . 245

Zweite Unterklasse:

Honogononta. 3. Ordnung: Wurzellappige Rota­

torien (Rhizota). Familie: Flosculariidae.

Floscularia: Geschmücktes Blumentierchen, F. ornata Ehrbg 245

Stephanoceros: F. fimbriatus Goldfuß . 245

Familie: Melicertidae. Conochilus: Kugeltierchen, C. volvox

Ehrbg 245 Megalotrocha: M. alboflavicans Ehrbg. . 245 Lacinularia: L. socialis Ehrbg 245 Geeistes: Oe. pilula Wills 245 Helicerta: M. ringens L 245

4. Ordnung: Freischwimmende Rota­torien (Ploima).

1. Unterordnung: Ungepanzevte (Illoricata). Familie: Asplanchnidae.

Asplanchna: A. priodouta Gosse . , . 245 A. brightwelli Gosse . . - . . . . 246 A. sieboldi Leydig 246

Familie: Thriarthridae. Thriarthra: Tli. longiseta Ehrbg. . . . 246 Polyarthra: P. platyptera Ehrbg. . . . 246

Familie: Kristallsischchen (Hydatinidae). Hydatina: H. senta Ehrbg 246

Familie: Rückenaugen (Notommatidae). Drilopkaga: D. bueephalus Vejdovsky. . 246 Albertia: A. vermiculus Duj. .... 246

A. naidis Bousfield 246

Proales: P. parasitica Ehrbg 246 P. petromyzon E h r b g . . . . . . . 246

Notommata: N. aurita Müll 246

2. Unterordnung: Gepanzerte (Löricata). Familie: Wappentierchen (Brachionidae).

Noteus: Schildrädertier, N. quadricornis Ehrbg 246

Brachionus: B. pala Ehrbg 246 Familie: Fußlose (Anuraeidae).

Anuraea: A. aculeata Ehrbg 246 Löffeltierchen, A. cochlearis Gosse . . 246

5. Ordnung: Sprungbeinige Rota­torien (Scirtopoda).

Familie: Pedalidae. Pedalion: P. mirum Hudson 246

Familie: Trochosphaeridae. Trochosphaera: T. aeguatorialis Semper . 247

Anhang: Bauchhärliilge (GastrotricLa). Familie: Ichthydiidae.

Ichthydium: I. podura Müll 248 Lepidoderma: L. sqnamatum Duj. . . . 248

Familie: Chaetouotidae. Chaetonotus: Ch. hystrix Metschnikofs . 248

Gh. larus Müll 248 Familie: Dasydytidae.

Dasydytes: D. ornatus Voigt 248

Kinorhyncha. Familie: Bchinoderidae.

Echinoderes: E. setigera Grass . . . . 2 4 8 E. dujardini Clap 248

Page 11: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnha l t s -Übers ich t .

Drit te

Fadenwürmer Seite

Familie: Freilebende Nematoden (Enopliclae). Oncholaimus Duj. 250 Cylicolaimus: 0. magnus Yillot. . . . 2 5 0 Syphonolaimus de Man 250 Anthraconema zur Strassen 250

Familie: Anguillulidae. Ehabditis: Eh. teres Schneider . . . . 2 5 0

Eh. schneiden Bütschli 251 Anguillula: Essigälchen, A. aceti Ehrbg. . 251 Angiostomum: A. nigrovenosum Rudolph 251 Strongyloides: St. stercoralis Bavay . . 252 Allantonema: A. mirabile Leuck. . . . 252 Leptodera: L. appendiculata Schneider . 253 Atractonema: A. gibbosum Leuck.. . . 253 Sphaerularia: Hummelälchen, S. bombi

Dufour 254 Tylenchus: Weizenälchen, T. scandens

Schneider 254 T. dipsaci Kühn 255

Heterodera: Rübennematode, H. schachti Schmidt 255

Familie: Mermitidae. Hermis: M. nigrescens Duj. 257

M. albicans Sieb 257 Familie: Filariidae.

Filaria: F. bancrofti Cobd 257 Loawurm, F. loa Gwyot 258 F. immitis Leidy 258 Dracunculus: Medinawurm, D. medi-

nensis Velsch 258 Ichthyonema Diesing 258

Familie: Trichotrachelidae. Trichinella: Trichine, T. spiralis Owen . 259

XXIII

Klasse:

(Nematodes). Seite

Trichocephalus: Peitschenwunn, T. tri-chiurus L 262

T. afflnis Rudolph 262 T. crenatus Rudolph 262

Familie: Strongylidae. Aiicylostoma: A. trigonocephalum Rudolph 262

Grnbenwurm, A. duodenale Dubini . 263 Necator: Neuwelt-Hakenwurm, N. ameri-

canus Stiles 264 Eustrongylus: Palisadenwurm, Eu. gigas

Rudolph 264 Ollulanus: 0. tricuspis Leuck 264 Cucullaims: Kappenwurm, 0. elegans Zed. 265 Strongylus Aungenwürmer) ..... 265

S. filaria Rudolph 265 S. micrurus Mehlis 265 S. commutatus Diesing 265 S. apri Gm 265 S. pusillus Müll 265

Sclerostomum: S. equinum Duj. . . . 265 Syngamus: Luströhrenwurm, S. trachealis

Sieb 265 Familie: Ascarulae.

Ascaris: Spullvurm, A. lumbricoides L. . 267 A. canis Wem 267 A. megaloccphala Cloqu 267

Oxyuris: Pfriemenschwanz, 0. vermicula-ris L 267

Anhang: Nematomorplia. Familie: Saitenwürmer (Gordiidae).

Gordius: Wassetkalb, G. aquaticus L. , . 269 Parackordodes: P. tolosanus Duj. . . . 270

• Vierte Klasse:

Kratzer (Acanthocepliali). Fcmiilte: Echinorhynchidae. E. proteus Westrumb 272

Echinorhyncbus: Riesenkratzer, E. hirudi- E. moniliformis Bremser 272 naceus Fall 272 E. polymorphus Bremser 272

Fünfte Klasse:

' Ringelwürmer (Annelides). Erste Unterklasse:

Borstenwürmer (Chaetqpoda). l.Drbttung: $iel6orfte$ (Polychaeta). Familie: Lycoridae. Familie: Seerciupcn (Aphroditidae). Nereis: N. cultrifera Grube 277

Aphrodite: A. aculeata L 277 N. diversicolor Müller 277 Hermione: H. hystrix Sav 277 N. dumerilii Audouin et M.-E. . . . 278

Page 12: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XXIV Jnha l t s -Übers ich t .

Seite

Ceratocepliale: C. ossawai Izuka . . . 279 Familie: Bunicidae.

Halla: H. parthenopeia Chiaje . . . . 2 7 8 Diopatra: D. lieapolitana Chiaje . . . 278 Hyalinoecia: H. tubicola Müll 278 Eunice: Palolowurm, Eu. viridis Gray . 278

Eu. fucata Ehlers 279 Familie: Syllidae.

Syllis: S. variegata Grube . . . . 279 S. vivipara Krohn 290 S. hyalina Grube 291 S. ramosa M'Intosh 292

Qrubea: G. limbata Clap 279 Myrianida: M. fasciata M.-E. . . . . 2 7 9

Familie: Alciopidae. Asterope: A. Candida Chiaje 279

Familie: Phyllodocidae. Phyllodoce: Ph. laminosa Sav 279

Ph. paretti Blainv 280 Familie: Glyceridae.

Glycera: G. capitata Oerstedt . . . . 2 8 0 Familie: Telethusae.

Arenicola: Gemeiner Sandwurm, A. Ma­

rina L 280 Familie: Clvmenidae (Maldanidae).

Praxilla: P. collaris Clap 281 Familie: Chaetopteridae.

Chaetopterus: Gh. perganientaceus Cuv. . 282 Gh. variopedatus Clap 283

Familie: Kopfringler (Capitellidae). Daaybranchus: D. caducus Grube . . . 283 Capitella: C. capitata Fabricius . . . 283

Familie: Hermellidae. Sabellaria: S. alveolata L 284

Seite

Familie: Terebellidae. Lanice: L. conchilega Poll 285 Amphitrite: Töpferin, A. flgulus Dallyell 287 Polymnia: P. nebulosa Montagu . . . 287

Familie: Serpulidae. Serpula: S. vermicularis L 287 Brancbiomma: B. vesiculosnm Montagu . 288 Spirograpliis: S. spallanzani Vit). . . . 288 Fabricia: F. sabella Ehrbg 288

Familie: Myzostomidae. Myzostoma: M. gigas F. S. Leuck.. . . 293

2. Ordnung: Wenigborster (Oligochaeta).

Familie: Regenwürmer (Lumbricidae). Lumbricus: L. herculeus Sav 294

L. rubellus Hoffmstr 296 Allolobopbora: A. foetida Sav 296

A. rosea Sav 296 Familie: Megascolecidae.

Megascolcx: M. enormis Fletch. . . . 297 Microscolex: M. phosphoreus Dug. . . 297

Familie: Haplotaxidae. Haplotaxis: H. menkeanus Hoffmstr. . . 297

Familie: Glossoscolecidae. Criodrilus: C. lacuum Hoffmstr. . . . 297

Familie: Röhrenwürmchen (Tubificidae). Tubifex: T. tubifex Müller 297

Familie: Wasserschlängler (Naididae). Stylaria: Gezüngelte Naide, S. lacustris L. 298 Nais: Zungenlose Naide, N. elinguis Müll. 298 Chaetogaster: Ch. diaphanns Gruith . • . 298

Gh. limnaei v. Baer 298

Zweite Unterklasse:

Blutegel (Hirudinea). Familie: Kieferegel (Gnathobdellidae)

Hirudo L Deutscher Blutegel, H. medicinalis L. Ungarischer Blutegel, H. offtcinalis L. Drachenegel, H. troctina Johnson

Limnatis: L. mysomelas Vir. . . . L. granulosa Sav

Haemopis: Pferdeegel, H. sanguisuga L

300 302 302 302 303 303

303

Herpobdella: H. atomaria Carena . . . 303 Haemadipsa: H. ceyloiiica M.-Td. . . . 304

Familie: Rüsselegel (Kliynckobdellidae). Glossosiphonia Johnson 304

Schneckenegel, G. complanata L. . . . 305 Helobdella: H. stagnalis L 305 Haementeria: H. officinalis de Filippi . 305 Pontobdella: Rochenegel, P. muiicata L.. 305 Piscicola: Fischegel, P. geometra L. . . 308

Dritte Unterklasse:

Stemwürmer (Gephyrea). Familie: Echiuridae.

Bonellia: B. viridis Hol 307 Ecliiuriis: E. pallasii Guerin 308

Familie: Sipunculidae. Phascolosoma: Ph. vulgare Blainv. . . 309 Phymosoma: Ph. granulatum F. S. Leuck. 309.

Page 13: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnha l t s -Übers ich t . XXV

Seite Familie: Priapulidae. Seite

Sipunculns: Spritzluurm, S. nudus L. . . 309 Priapulus: P. caudatus Lam 310 Aspidosiphon: A. mülleri Dies 310 Halicryptus: H. spinulosus Sieb. . . . 311

Sechste Klasse:

Pfeilwürmer (Chaetognatha). Familie: Sagittidae.

Sagitta: S. hexaptera Orb 312 S. blpunctata Q. G 312

Spadella: S. cephaloptera Busch 312

Siebente Klasse:

Binnenatmer (Enteropneusta). Familie: Balanoglossidae.

Balanoglossus: B. clavigerus Chiaje 313 Glossobalanus: G. ininutus Kon: 313

Muschellinge (Molluscoidea). Erste

Moostiere Klasse:

(Bryozoa). 1. Ordnung: Ectoprocta.

1. Unterordnung: Armwirbler (Lophopoda, Phylactolaemata).

Familie: Cristatellidae. ®eitc

Cristatella: C. mucedo Cuv 319 Familie: Plumatellidae.

Plumatella: P. fungosa Patt 319 Federbuschpolyp, P. repens L . . . . ^ 1 9

Fredericella: F. sultana Blbch 319 Lophopus: L. crj'stallinus Pall 319

2. Unterordnung: Kreistvirbler (Stelmatopoda, Gymnolaemata).

Familie: Paludicellidae. Palndicella: P. ehrenbergi Bened. . . . 321

Familie: Flustridae. Flustra: F. foliacea L 321

Familie: Bicellariidae. Seite

Bugula: B. plumosa Pall. 322 B. avicularia L 322

Familie: Membraniporidae. Membranipora: M. pilosa L 322

Familie: Escharidae. B.etepora: Netzkoralle, E. cellnlosa Cavol. • 322 Lepralia: L. pertusa Esp 322

Familie: Tubuliporidae. Tubulipora: T. flabellaris F. . . . . 3 2 2

T. verrucosa M.-E. 322

2. Ordnung: Entoprocta. Familie: Pedicellinidae.

Pedicellina: P. echinata Sars . . . . 3 2 4 Urnatella: U. gracilis Leidy 324 Loxosoma: L. neapolitanum Kow. . . . 324

L. singulare Keferst. 324

Zweite Klasse:

Armfüßer (Brachiopoda). 1. Ordnung: Testicardines.

Familie: Terebratulidae. Liothyrina: L. vitrea Born 328

L. capntserpentis L 328 Waldbeimia: W. crauium Müll. . . . 329

Argiope: A. decollata Cliemn.

Familie: Thecidiidae. Thecidimn: Th. mediterraneum

Familie: Ehynchonellidae. Bbynchonella: Rh. psittacea Chemn.

. 329

. 329

. 330

Page 14: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XXVI Jnha l t s -Übers ich t .

2. Ordnung: Ecardines. Familie: Lingulidae. eelte

Lingula: L. anatina Brug 331 L. pyramidata Morse 331

Familie: Discinidae. Seite Discina: D. striata Schum 331

Familie: Craniidae. Crania: C. anomala Müll 332

Stachelhäuter (Echinodermata). Erster Unterkreis:

Gestielte Stachelhäuter (Pelmatozoa). -

Einzige

Haarsterne oder Familie: Seelilien (Antedonidae).

Antedon: Gemeiner Haarstern, A. mediter-ranea Lam

A. bifida Penn A. adriatica Clark A. maroccana Clark

Leptomedra: L. phalangium Müll. Isometra Clark Heliometra: 3. glacialis Leach . .

H. g. var. maxima Clark . . • Familie: Wurzelstrahler (Bourgueti-

crinidae).

lebende Klasse:

Seelilien (Crinoidea).

Seite

341 343 343 343 343 343 345 345

Rkizocrinus: Wurzelhaarstern, Rh. lofoten- Seite

sis Sars 346 Rh. verrilli Clark 346

Bathycrinus Carp 347 Familie: Holopodidae.

Holopus: H. rangi Orb. 347 Familie: Medusenhäupter (Pentacri-

nidae). iletacriuus: M. rotundus Carp 345 Ceiiocrinus: Medusenhaupt, C. asteria L. 346 Bndoxocrinus: B. wyville - thomsoni

Jeffs 346

Zweiter Unterkreis:

Ungestielte Stachelhäuter (Eleutherozoa).

Erste Klasse:

Seewalzen, Seegurken (Holothurioidea). 1. Ordnung: Paractinopoda

Familie: Klettenwalzen (Synaptida-e). Synapta: S. maculata Cham. et. Eys. . Leptosynapta: Gemeine Kletteuwalze, L

inhaerens Müll Kleine Klettenwalze, L. minuta Becli.

Lapidoplax: L. digitata Moni. . . . Synaptula: S. hydriformis Les. . . .

2. Ordnung: Actinopoda. Familie: Elpidiidae.

Elpidia: E. glacialis T h i e l . . . . Scotoplanes: S. globosa Theel . . .

Familie: Psychropotidae. Psychropotes: Ps. longicauda Thiel .

350

350 350 352 352

353 353

353

Familie: Sch wimmholo thurien(?ö!ago-tkuriidae). ,

Pelagothuria: P. natatrix Ludw. . . . P. ludwigi Chun

Familie: Seewalzeu (Holothuriidae). Unterfamilie: Holothuriinae.

Holothuria: Röhrenholothurie, H. tubu-losa Gmel

Warzeuholothurie, H. scabra Jag. . . H. forskali Chiaje

Untersamitie: Stichopodinae. Stichopus: Königsholothurie, S. regalis

Cuv

Familie: Molpadiidae. Molpadia: M. musculus R i s s o . . . .

353 353

354 355 355

355

357

Page 15: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnha l t s -Übers ich t . XXVII

Familie: Seegurken (Cucumariidae). Seite

Unterfamilie: Cucumariinae. Cucumaria: Echte Seegurke, 0. planoi

Brät. 357 C. pentaotes Moni. 357 C. laevigata Tll. 358 C. glacialis Ljung 358 C. crocea Less 358

Thyone: Th. briarens Les 357 Th. rubra Clark 358

1. Ordnung: Regularia Ectobranchiata.

Familie: Lederigel (Echinotkuriidae). Asthenosoma: A. urens Sar 363 Phormosoma Wyv.-Thoms 363 Calveria: Lederigel, C. kystrix Wyv.-

Thoms 364 Hygrosoma: H. hoplacanthaWz/v.-T/ioros. 364 Sperosoma: S. grimaldii Koehl. . . . . 360

Familie: Diadematidae. Diadema: D. saxatile L 364 Centrostephanus: C. longispinus Phil. . 365

Familie: Arbaciidae. Arbacia: Schwarzer Seeigel, A. lixula L.. 365

Familie: Gemeine Seeigel (Eckinidae). Paracentrotus: Steinseeigel, P. lividus ,

Lam 362 Echinus: Eßbarer Seeigel, E. esculentus L. 367

E. acutus Lam 362 Parechinus: Strandigel, P. miliaris Gmel. 367 Notechinus: N. magellanicus Phil.. . . 360

Familie: Eckinometridae. Heterocentrotus: H. mammillatus L. . . 368

Seite

Unterfamilie: Pkyllophodnae. Phyllophorus: Ph. urna Grube . . . 358

Unterfamilie: Psolinae. Psolus: Ps. squamatus D. K.. . . . 358

Ps. epkippifer Wyv.-Thoms. . . . 358 Ps. antarcticus Phil 358

Unterfamilie: Bkopalodinae. Bkopalodina: Bk. keurteli Perr. . . 358 Spkaerotkuria: S. bitentaculata Ludw. 358

362 363

Familie: Toxopneustidae. Psammeckinus: Kletterseeigel, Ps. niicro-

tuberculatus Blv 368 Spkaereckinus: Dunkelvioletter Seeigel,

S. granularis Lara 369

2. Ordnung: Irregularia.

1. Unterordnung: Schildigel, Clypeastroidea. Familie: Fibulariidae.

Eckinocyamus: Zwergigel,E. pusillus Müll. 370 Familie: Scutellidae.

Eckinaracknius: Sanddollar, E. parma Lam 370

2. Unterordnung: Herzigel, Spatangoidea, Familie: Pourtalesiidae.

Pourtalesia: P. laguncula Äg 371 Familie: Spatangidae.

Sckizaster: Sek. canaliferus Lam. . . . 372 • Bryssopsis: B. lyrifera Forb 371

Eckinocardium: Gemeiner Herzigel, E. cor-datum Penn 372

Hemiaster: H. cavernosus Phil 373

Zweite Klasse:

Seeigel (EcMnoidea).

Erste Unterklasse:

Cidariformia (Regularia Endobranchiata). Einzige Ordnung: Cidaroidea.

Familie: Lanzenseeigel (Cidaridae). Cidaiis: Gemeiner Lanzenseeigel, C. cidaris L Stylocidaris: S. affinis Phil '

Zweite Unterklasse:

Diadematiforinia.

Page 16: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XXVIII Jnha l t s -Übers ich t .

Dritte Klasse:

Seesterne (Asteroidea). Erste Unterklasse:

Phanerozonia. 1. Ordnung: Papillopoda. Scite

Familie: Kammseesterne (Astropecti-nidae).

Astropecten: Kammseestern, A. aurantia-cus L 375

A. irregularis Linclc 376

Familie: Pentacerotidae. Seite

Culcita: C. coriacea Müll, et Trosch. . . 380

2. Ordnung: Valvata. Familie: Linckiidae.

Opkidiaster: 0. arenatus Lam 375

Zweite Unterklasse:

Cryptozonia. 1. Ordnung: Spinulosa.

Familie: Asterinidae. Asterina: A. gibbosa Penn 376 Palmipes: P. inembranaceus Linclc . . 377

Familie: Purpursterne (Echinasteridae). Echinaster: Purpurstern, E. sepositus

Lam 377

Familie: Sonnensterne (Solasteridae). Solaster: S. papposus L. 377

2. Ordnung: Forcipulata. Familie: Heliasteridae.

Heliaster: H. helianthus Lam 377 Familie: Gemeine Seesterne (Asteriidae).

Asterias (Asteracanthion): Großer See­ster^ A. glacialis L . . 377

Gemeiner Seestern, A. rubens L.. . . 378 A. forreri Loriol 379

Familie: Brisingidae. Brisinga: B. endecacnemos Asb. . . . 380

Vierte

Schlangensterne 1. Ordnung: Zygophiurae.

Familie: Ophiodermatidae. Ophioderma: Brauner Schlangenstern,

0. lacertosum Lam 382

Familie: Ophiolepididae. Ophiura: 0. ciliaris L 382

0. albida Forb 383

Familie: Ampbiuridae. Ophiopsila: 0. annulosa Sars 383

0. aranea Forb 383 Amphiura: A. filiformis Müll 384

A. chiajei Forb 384 A. elegans Leach 384

Ophiactis: 0. virens Sars 385

Familie: Ophiocomidae. Ophiocoma: 0. nigra Müll 385

Klasse:

(Ophiuroidea). Opliiothrix: Zerbrechlicher Schlangenstern,

0. fragilis Müll 386

2. Ordnung: Streptophiurae. Familie: Ophiomyxidae.

Opbiomyxa: 0. pentagona Lam. . > . 386

3. Ordnung: Medusensterne (Cladophiurae).

Familie: Trichasteridae. Ophiocreas: 0. oedipus Lym 381

Familie: Gorgonenhäupter (Gorgono-cephalidae).

Gorgonocephalus: Gorgonenhaupt, G. euc-nemis Müll, et Trosch 387

Japanisches Gorgonenhaupt, G. saga-minus Doed 387

Page 17: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnha l t s -Übers ich t . XXIX

Weichtiere (Mollusca). Erste Klasse:

Wurmmollusken (Amphineura).

\ ' •

1. Ordnung: Wurmmollusken im enge-ren Sinne (Aplacophora). eate

Lepidomenia Kow 393

Ismenia: I. ichthyoides Pritv 393

Chaetoderma Loa 394 Cb. nitidulum Lov. 396

Limifossor Ileath 394

Bhopalomenia: Eh. gorgonophila Kow.. . 395 Eh. aglaopheniae Kow. et Mar. . , . 396

Neomenia: N. corallophila Kow 396

Myzomenia Simr 396

2. Ordnung: Käferschnecken (Placophora).

Cryptochiton C. stellen Midd

Cryptoplax Blainv

Seite

. . 399

. . 398

. . 399 C. ocularis Q. G 398

Acanthocliites Leach 400 A. fascicularis L 398

Acanthoplenra Guild 400 Chiton: Cb. rubicundus Costa 401

Gh. fulvus Wood 402 Schizocbiton Gray 401 Chaetopleura: Ch. bullata Carp 402 Ischnochiton: I. exiguus Soiv 402

Zweite Klasse:

Grabfüßer (Scaphopoda). Dentalium L., Meerzahn oder Elefantenzahn 403 Schizodentalium Soiü 404

Cadtilus Phil 404 Siphonodentalium Sars 404

Dritte Klasse:

Bauchfüßer, Schnecken (Grastropoda). 1. Ordnung: Vorderkiemer

(Pr osobranchia).

1. Unterordnung: Balkenzüngler (Docoglossa).

Bathysciadium Pels 424 Patella, Napsschnecken: P. -vulgaris Bei. . . 424

P. pellucida L 426

2. Unterordnung: Fächerzüngler (Rhipidoglossa).

Pleurotomaria Defr., Schlitzschnecke . . . 426 Haliotis L., Seeohr 426 Emarginula Lam 427 Sdssurella Orb 427 Fissurella Lam 427 Trochus L., Kreisel- oder Eckmundschnecken:

T. zizyphinus L 427 T. magus L 429

Turbo L., Rundmünder 427 Pagode, T. pagodus T.-W. 428

Delphinula Lam 427 D. laoiniata Lam 428

Phasianella Lam. . 427 , Neritina 427

N. fluviatilis Müll. 428 Nacella Schum 427 Zizyphinus Gray 429 Helicina Lam 431 Hydrocaena Parr 431

3. Unterordnung: Bandzüngler (Taenioglossa).

Cyclotus Gldg 432 Cyclophorus Montf. 432 Pterocyclus Bs 432 Palaena Semp. 432 Opisthostoma Blanf. 432 Opisthoporus Bs 432 Spiraculum Pears 432 Cyclostoina Lam 432

C. elegans Müll 433

Page 18: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XXX Jnha l t s -Übers ich t .

Seite

Acme Hartm 432 Pomatias Stud 432 Cremnoconchus Blanf. 433 Litorina, Uferschnecken: L. petraea Mtg. . . 433

L. littorea L 434 L. coerulescens Lam 435 L. obtusata L 435 L. rudis Donov 435

Bissoa Frem 436 E. costata Ad 435

Litiopa Sang 436 Lacuna: L. divaricata Fahr 436 HydroMa Hartm, 437 Paludestrina Orb 437 Bythinella M.-Td. . . .i 437 Vitrella Cless 437 Bythinia: B. tentaculatai 437 Vivipara, Sumpfschnecken 437

Y. fasoiata Müll 437 V. vera Frfld 438

Valvata: V. cristata Müll 438 V. antiqua Morr 438

Melania Fer 439 Melanopsis Lam 439 AmpuIIaria, Kugelschnecken: A. gigas Orb. . 439 Tiphobia E. A. Sm 439 Capulus Monis., Kappenschnecken .... 440 Crepidula Lam., Pantoffelschnecken . . . 440 Calyptraea Lam 440 Hipponyx Defr 440 Crncibulum Schürn 440 Vermetus, Wurmschnecken: V. gigas Blv. . 441

V. lumbricalis L 441 Siliquaria Brug., Schlangenschnecken . . . 441 Turritella Lam,., Turmschnecken .... 441 Caecum Flein 441 Phorus Moni. 442

K i e l f ü h e r , H e t e r o p o d a . Atlanta Les 442 Carinaria Lam 443 Pterosoma Less 443 Pteiotrachea Forsk 443

Natica, Nabelschnecken: N. josephina Risso . 445 N. reticulata L ' . . . 447

Velutina Flem 447 Sigaretus Lam 447 Lameilaria Montf. 447 Marsenia Leach 447 Marseniopsis Bergh 447 Oncidiopsis Beck 447 Cerithium, Nadelschnecken: 0. vulgatum Brug. 448 Triforis Dh 448

Seite

Cypraea L., Porzellanschnecken 448 Trivia Gray 448 Aporrhais: Pelekansfuß. A. pes pelccani L. 449 Strombus L 449 Pteroceras Lam 449 Columbella Lam., Täubchenschnecken . . . 450 Cassidaria Lam 450 Cassis: Große Sturmhaube, C. cornuta L. . 450 Tritonium Midi., Tritonshörner .... 450

T. nodiferum Lam 453 Pyrula, Birnenschnecken: P. decussata Wood 451 Dolium L., Faßschnecken 451

Tonnenschnecke, D. perdix Montf. . . > 450

4. Unterordnung: Schmalzüngler (Rhachiglossa).

Turbinella Lam. . . .' 452 Neptunea Boll 452 Fasciolaria Lam., Bandschnecken .... 452 Fusus Lam., Spmdelfchnecken . . . . . 452 Buccinum, Kinkhörner: Gemeines Wellhorn,

B, undatum L 452 Nassa, Reusenschnecken: Gegitterte Fischreuse,

N. reticulata L 452 Purpura Brug., Purpurschnecken .... 453

P. lapillus L 454 Murex, Stachelschnecken: 11. brandaris L. . 453

M. fortispina Franq 454 M. tenuispina Lam 454

Concholepas Lam 454 Bkizochilus: B,h. antipathum Stp. . . . 454 Magilus: M. antiquus Montf. 455 Marginella Lam 456 Yoluta Lam., Faltenschnecken 456 Oliva Brug., Oliven 457 Harpa Lam., Harfenschnecken 457 Mitra, Mitraschnecken: Bischofsmütze, M. epis-

copalis Lam 457 Papstkrone, M. papalis L .457

5. Unterordnung: Pseilzüngler (Toxoglossa).

Terebra Lam., Schraubschnecken .... 457 Cancellaria L., Gitterschnecken 457 Pleurotoma Lam 457 Conus L; Kegelschnecken 457

C. mediterraneus Brug 458 C. virgo L 458 C. textilis L 458

6. Unterordnung: Feberzüngler (Ptenoglossa).

Solarium Lam., Perspektivschnecken .... 460 Scalaria Lam., Wendeltreppen 460 Jantbina, Veilchenschnecken: J. fragilis Lam. 461

Page 19: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Jnha l t s -Übers ich t . XXXI

7 . U n t e r o r d n u n g : Zmlgcnlose, Schmarotzer (AgloSSa). Seite

Eulima Risso 462 Odostomia M.-Td 462 Pyramidella Lam 462 Entoconcha: B. mirabilis Müll 463

2. Ordnl lng: Lungenschnecken (Pulmonata).

1. Unterordnung: Soleoliseren (Soleolifera).

Vaginula Fer 466 Oncidium: 0. celticum Cuv 466 Rathouisia Heude 466

2. Unterordnung: Basommatophorcn (Basommatopliora).

Limnaea Lam., Schlanimschnecken .... 467 L. palustris Müll 470 L. auricularia L 470 L. truncatala Mull 470 L. stagnalis L 471

Planorbis, Tellcrschnccken 467 P. nitidus Müll 469

Physa Gray, Blasenschnecken 467 Ancylns Geoffr., Napfschnecken 467 Amphipeplea Miss 468 Bulimus Adans 468 Pulmobranchia Plsnr 468 lliratesta-Sai-s 469 Protancylus Sars 469 Cliilina Gray 469 Siphonaria Sow 469 Gadinia Gray 469 Carychium: C. minimum Müll 469 Auricula: Judasohr, A. judae L 469

Midasohr, A. midae L 469 Ampdibola: Haselnußschnecke, A. mix avellana '

Schürn 469 Pedipes: P. afer Adans 469

3. Unterordnung: Stylommatophoren (Stylommatophora).

Yitrina Drap., Glasschnecken 474 Hyalina Ag., Glanzschnecken 474 Helix, SchnirMfchnecfcit: H. hispida L. . . 474

H. lactea Müll 473 H. aspersa Müll 472 Weinbergschnecke, H. pomatia L 479

Chilotrema: Gh. lapicida L 474 Succinea, Bernsteinschnecken: S. oblonga Drap. 474 Papa: Moosschraube, P. muscorum Müll. . 474 Buliminus Ehrbg 474 Achatina Lam 474

Seite

Cochlicopa: C. lubrica Müll 474 Caecilioides: C. acicula Müll 474 Stenogyra: St. decollata L 474 Clausilia Drap., Schließmundschnecken . . 475 Apostropliia FJhrm 475 Thyropliorella Grff. 476 Parmacella Cuv 476 Janella Gray 477 Arion, Wegschnecken 477

A. empiricorum Fer 478 Anadenus Heynem 480 Limax, (Sgclschrtcclen: L. maximus L. . . 472

L. arborum Bouch. Cantr 473 L. tenellus Miss 478 Ackerschneckc, L. agrestis L 480 L. laevis Müll 482

Amalia 477 A. marginata Drap 478

Glandina Schum 479 Testacella Cuv 479 Daudebardia Hartm 479

3. Ordnung: Hinterkiemer (Opisthobranchia).

1. Unterordnung: Bedecktklemer (Tectibrancliia).

Actaeon Montf. 486 Acera: Kugelschnecke, A. bullata Müll. . . 487 Philine: ©eemnndel, Pb. aperta L. . . . 487 Bulla L., Blasenschnecken 487 Gasteropteron Meck. . . • 487 Doridium Meck 487 Umbrella : TJ. mediterranea Lam 489 Pleurobranclius: PI. testudinarius Cantr. . 490 Pleurobranchaea Orb 491 Aplysia Gmd., Seehasen 491

A. depilans L 492 A. limacina Phil 492

Dolabella Lam 491

2. Unterordnung: Nacktkiemer (Nustibranchia).

Doris L 493 Chromodoris A. H. 493 Ancula Lov 494 Aeolis: gobmfchnecke, A. papillosa JD.. . . 494 Dendronotus: Bäunichenschnecke, D. arbores-

cens Müll 494 Doto: Kronenschnecke, D. coronata Gmel. . . 494 Hermaea Lov 495 Elysia: Grüne Samtschnecke, E. viridis Moni. 495

E. splendida Grube 495 Pontolimax: Lanzettschnecke, P. capitatus

Crepl 496

Page 20: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XXXII Jnha l t s -Übers ich t .

Bhodope Köll 496 Scyllaea: S. pelagica L . . . . . . . . 496 Glaucus Forst. . 496 Tethys: T. fiinbriata L 497 Melibe Rang 497 Phyllirrhoe Per. et Les 500 Cephalopyge TJahnel 500

4 . O r d n u n g : F l o s s e n f i i t z e r , R u d e r ­schnecken (Pteropoda).

1. Unterordnung: Beschalte Ruderschnecken (Thecosomata und Pseudotliecosomata).

Thecosomata: Limaciua Cuv 502

L. helicina Phipps 503 Creseis Rang 502

Vierte

Muscheln (Lai 1. Ordnung: Urkiemer

(Protobranchia). Nucula Lam 517 Yoldia Moll 517

Y. limatula Möll 518

2. Ordnung: Fadenkiemer (Filibranchia).

Familie: Trigoniidae. Trigoiiia Brug., Dreieckniuscheln .... 518

Familie: Arcidae. Area: Archenmuschel, A. iiöae L. . . . 518 Pectunculus: Sanümuschel, P. pilosus L. 518

Anomia: Sattelmuschel, A. ephippium L. . 518 Placuna: Kuchenmuschel, P. placenta L. . 519

Familie: Miesmuscheln (Mytilidae). Mytilus: Eßbare Pfahlmuschel, M. edulis L. 519 Modiola: M. lutea Fischer 522

M. barbata Lam 524 Modiella Hall 523 Modiolaria Beck 523 Lithodomus: Steindattel, L. lithophagus L. 523

3. Ordnung: Unechte Blattkiemer (Pseudolamellibranchia).

Familie: Austern (Ostreidae). Ostrea: Gemeine Auster, 0. edulis L. . . 524

Amerikanische Auster, 0. virginica L. . 533 Familie: Kammuscheln (Pectinidae).

Lima: Feilenmuschel, L. hians Gmel. . . 533

Seite

Clio L 502 Cavolinia: C. tridentata Gmel 502

C. gibbosa Rang 503 Pseudotliecosomata:

Peracle Forb 503 Cymbulia Per. et Les 503 Gieba Forsk 503 Desmopterus Chun 1 . . 504

2 . U n t e r o r d n u n g : N a c k t e R u d e r s c h n e c k e n (Gymnosomata).

Clione: SBnlaag, C. limacina Phipps . . , 504 Sckizobrachium Meisenli 505 Spongiobranchiaea: S. australis Orb. . . 505 Pneumoderraa Cuv 505 Halopsyche Bronn 506 Paedoclione Dans. 506 Thalassopterus Kwieln 506

Klasse:

ellibranchia). :

Pecten, Kammuschel: P. opercularis L. . 535 Spondylus, Klappmuschel: Lazarus klappe,

S. gaederopus L 536

Familie: Seeperlmuscheln (Aviculidae). Malleus Lam., Hammerniuschel .... 536 Meleagrina Lam 536

Echte Perlmuschel, M. marg&ritifera L. 537 Pinna L., Steckiiiuschel 540

P. squamosa Desh 541

4. Ordnung: Echte Blattkiemer (Eulamellibranchia).

Familie: Dreyssensiidae. Dreyssensia, Zebramuscheln: SSaitbcr-

umfchet, D. polymorpba Pall 541

Familie: Kugelmuscheln (Cyeladidae). Cyclaa: C. rivicula Lam 544

G. cornea L 544 Calyculina Cless., Häubchenmuscheln . . 544 Pisidium Pfr., Erbsmmuscheln .... 544

Familie: Najaden (Unionidae). Margaritana, Flußperlmuscheln .... 544

M. sinuata Sam 548 Flußperlmuschel, M. margaritifera L. . 548

Unio, Flußmuscheln 544 U. tumidus Reiz 551 Atalermuschel, U. pictorum L. . . . 551 U. p. platyrrhyncbus Roßm 551 U. batavus Lam 551 II. b. crassus Retz 551

Page 21: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

J n h a l t s -

Seite

U. b. eonsentaneus Zieg 551 U. b. pseudoconsentaneua Geyer . . 554 U. b. hassiae Haas 554 ü. b. kobeltianus Haas 554

Anodonta, Teichmnscheln 544 A. cygnea L 551 A. complanata Zieg 551

Familie: Flußaustern (Actkeriidae). Familie: Tellinidae.

Teilina L., Tellmuscheln 558 Donax L., Sumpfmuscheln 558 Scrobicularia Schum., Pfeffermuscheln . . 558

Familie: Veneridae. Venus L., Venusnmscheln 558 Cytherea Lam 558 Petricola: P. pkoladiformis Lam. . . . 558 Planktomya Simr 558

Familie: Steinbohrer (Saxicavidae). Saxicava: S. rugosa L 558

Familie: Herzmuscheln (Cardiidae). Cardium, Herzmuscheln 559

Stachlige Herzmuschel, 0. echinatum L. 560 Eßbare Herzmuschel, C. edule L. . . . 560

Cardita: 0. concamerata Brug 562 Familie: Riesenmufcheln (Tridacnidae).

Tridacna: Riesenmuschel, T. gigas L. . . 563 T. elongata Lam 564

Familie: Myidae.

1. Ordnung: Vierkiemer (Tetrabranchiata).

Familie: Perlboote (Nautilidae). Nautilus: Perlboot, N. pompilins L. . . 588

N. macromphalus Soiv 591 N. umbilicatus Lisler 591

2. Ordnung: Ztveikiemer (Dibranchiata).

1 . U n t e r o r d n u n g : Achtarmige Tintenfische (Octopoda).

Familie: Kraken (Polypodidae). Polypus: Gemeiner Krake, P. vulgaris Lam. 592

P. macropus Bisso 597 P. defilippii Vir 697 P. groenlandicus Dewh. 597 P. piseatorum VU 597 P. lentus Vll ' 597 P. digueti Perr. et Bochebr 619

Brehm, Tierleben. 4. Aufl. I.Band.

Übers ich t . XXXIII

Seite

Mya, Klnffmufdjdit: Z. arenaria L. . . 564 Mactia: 11. inflata Brown 565

Familie: Solenidae. Solen, Scheidenmuscheln 565

S. marginatus Pult. 566 Familie: Röhrenmuscheln (Tubicolidae).

Pholas, Bohrmuscheln: Ph. dactylua L. . 566 Teredo, Schiffswurm 568

T. navalis L 570 T. fatalis Qtrf. 570

Familie: Gastrochaenidae. Gastroohaena Spengl 574

G. modiolina Lam 575 Ciavagella Lam 575 Aspergilli™ Lam., Siebmuscheln . . . 575

5. Ordnung: Verwachsenkiemer (Septibranchia).

Cuspidaria Nardo 576 Poromya Forb 576

Entovalva: E. mirabilis Voeltzk 576 Chamydoconcka Dali 576 Scintilla Desh 576 Galeomma Turt. 576 Montacuta: M. substriata Moni. . . . . 5 7 6 Vulsella Lam 576 Lepton: L. longipes Stps 577

Scaeurgus Trosch 599 Pinnoctopus: P. cordiformis Qu. et Gel. . 599 Moschites: Moschuskrake, M. moschata

Lam 597 31. cirrosa Lam 598

Velodona Chun 599 Familie: Amphitretidae.

Amphitretus: A. pelagicus Hoyle . . . 5 9 9 Familie: Bolitaenidae.

Bolitaena: B. diaphana Hoyle . . . . 5 9 9 Fainilie: Argonautidae.

Argonauta: Papierboot, A. argo L. . . 599 Ocythoe: 0. tubereulata Ras. . . . . 6 0 1 Treiuoctopus: T. violaceus Chiaje . . . 601

gnutttie: Vampyroteuthidae. Vampyroteutliis: V. infernalis Chun . . 601 Melanoteuthis: M. lucens Joub. . . . 601

Familie: Cirroteutkidae. Cin'othnuma: G. murrayi Chun. . . . 6 0 1 Ckunioteutkis Gpe 601

in

Fünfte Klasse:

Kopffüßer (Cephalopoda).

Page 22: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XXXIV Inha l t s ­übers icht .

Seite

Cirroteuthis: 0. mülleri Eschr 602 <J. magna Hoyle 602

Stauroteuthis: S. umbellata Fischer . . 602 Familie: Opisthoteuthidae.

Opistkoteuthis: 0. depressa T/ima etlkeda 603 0. agassizii Vll 603

2 . U n t e r o r d n u n g : Zehnarmige Tintenfische (Decapoda).

a) Myopsiden. Familie: Sepiolidae.

Sepiola: S. rondeletii Leach 603 Sepietta Naef 604 Eondeletia Naef 604 Heteroteutkis: H. dispar Büpp. . . . 603 Rossia Owen 604

Familie: Spirulidae. Spiro!a: Posthörnchen, S. australis Lam. . 609

Familie: Tintenfische (Sepiidae). Sepia: Gemeine Sepie, S. officinalis L. . 604

S. elegans Orb 606 S. orkignyana Fer 606 S. peterseni App 606

Familie: Echte Kalmare (Loliginidae). Loligo: Gemeiner SMmnr, L. vulgaris Lam. 608

Nordischer Kalmar, L. forbesi Stp. . . 608 Amerikanischer Kalmar, L. pealii Les. . 608

Teutkis Sehn 608 Sepioteutkis: S. lessoniana Fer. et Orb. . 608

k) Ögopsiden. Familie: Riesenkalmare (Ärchiteuthidae).

Arcbiteuthis Stp 610 Familie: Nacktaugenkalmare (Ommato-

strephidae). Ommatostrephes: Pfeilkalniar, 0. sagit-

tatus Lam 610

1. Ordnung: Blattsützer (Phyllopoda). 1 . U n t e r o r d n u n g : Euphyllopoda.

Familie: Kiemenfüße (Branckipodidae). Branckipus: B. schaefferi Fischer . . . 640 Cliirocepkalns: Ck. grubei Dubowski . . 640 Sfcreptocepkalus Baird 640 Artemisia: Salzkrebschen, A. salina L. . 640

forma milkauseui Fischer 641 forma arietina Fischer 642 forma köppeniana Fischer 642

Familie: Siefeitfiijje(Triopsidae, Apodidae).

Seite Illex: Kurzflossiger Kalinor, I. illecebrosus

coindetii Yer 610 Todaropsis: T. eklanae Ball 615 Stenoteutkis: Fliegender Kalmar, S. bar-

trami Les 610

Familie: Großflossenkalmare (Tkysano-teutkidae).

Tkysanoteutkis: Th. rhombus Trosch. . 611

Familie: Hakenkalmare (Oiiychoteutkidae). Ancistroteutkis: Hakenkalmar, A. lickten-

steinii Fer. et Orb 611 Oiiychoteutkis: 0. banksii Leach . . . 611 Ckaunoteuthis: Ck. mollis App. . . . 611 Teleoteutkis: T. caribaea Les 611 Lycoteutkis: Wunderlampe, L. diadema

Chun 611

Familie: Gonatidae. Gonatus: G. fabricii Lichtenst. . . . . 611

Familie: Enoploteutkidae. Octopodoteutkis: 0. sicula Büpp. . . .. 611 Pyroteutkis: Feuerkalmar, P. margaritifera

Büpp 611 Enoploteutkis: E. leptura Leach . . . 611

Familie: ©egellalmare(Histioteutkidae). Calliteutkis: C. menegkinii Ver. . . . 611 Histioteutkis: H. bonelliaua Fer. . . . 6 1 1

Fannlie: Fadenkalmare (Ckiroteutkidae). Chiroteuthis: Ck. veranyi Fer 612 (Doratopsis: D. vermicularis Büpp.) . . 612 Mastigoteuthis: M. kjorti Chun. . . . 612

Familie: Cranchiidae. Leachia: L. cyclura Leach 612 Cranckia: C. scabra Leach 616 Galiteuthis Joub 612 Batkotkauma: B. lyroiiima Chun . . . 612

Triops: T. cancriformis Bosc 642 Lepidurus: L. produetus Bosc 642

Familie: Limnadiidae (Estheriidae). Estkeria Büpp 643 Cyzicus: C. tetracerus Krynicki . . , 644 Limnadia: L. lenticularis L 644 Limnetis: L. brackyura 0. F. Müll. . . 644

2 . U n t e r o r d n u n g : Wasserflöhe (Cladocera).

Familie: DaphUqden (Daphnidae). Daphne: D. magna Straus 646

D. pulex de Qeer 646

Srebfc (Crustacea). •

Page 23: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

Inha l t s ­übers ich t . XXXV

Seite

D. longispina 0. F. Müll 646 Scapholeberis: S. mucronata 0. F. Müll. 646 Simocephalus: S. vetulus 0. F. Müll. . 646 Ceriodaphnia Dana 647 Moina Baird 647

Familie: Rüsselkrebschen (Bosminidae). Bosmina Baird 647

Familie: Macrothricidae. Familie: Chydoridae.

Chydorua: Gh. spkaericus 0. F. Müll. . 647 Familie: Sididae.

Sida: S. crystallina O. F. Müll. . . . 647 Diaphanosoma: D. brachyurum IAevin . 647 Holopedium: H. gibberum Zaddach . . 647

Familie: Polyphemidae. Polyphemus: P. pediculus L 647 Bythotrephes: B. longiinanus Leydig . . 648 Evadne: E. nordmanni Lov 648 Podon: P. intermedius TAllj. . . . . 6 4 8

Familie: Leptodoridae. Leptodora: L. kindtii Focke 648

2. Ordnung: Muschelkrebse (Ostracoda).

Familie: Cyprididae. Candona: C. Candida O. F.MüU. . . . 651 Notodromas: N. monacha 0. F. Müll. . 651

Familie: Cypridinidae. Cypridina: C. castanea Brady . . . . 6 5 1 Grigantocypris: Riesemnuschelkrebs, G.

agassizii Müll 651

3. Ordnung: Ruderfüßer (Copepoda).

1 . U n t e r o r d n u n g : Echte Kopepoden (Eucopepoda).

F r e i l e b e n d e K o p e p o d e n , H ü p f e r l i n g e .

Familie: Oy clopidae. Qyclops: C. fuscus Jurine 652

C. albidus Jurine 652 C. viridis Jurine 652 C. strenuus Fischer 652 C. serrulatus Fischer 652

Familie: Centropagidae. Eurytemora Giesbrecht 652 Diaptomus: D. castor Jurine . . . . 6 5 2

Familie: Harpacticidae. Canthocamptus: C. stapkylinus Jurine . 652

C. microstaphylinus Wolf 653 Familie: Pontellidae.

Anomalocera: A. patersoni Tempi. . . 653 Familie: Calanidae.

Calanus: C. finmarchicus Gunn. . . . 654

Schmarotzerkrebse (Parasita). Familie: Corycaeidae. Seite

Sapphirina: Saphirkrebschcn, S. ovato-lanceolata Dana 654

Familie: Monstrillidae. Familie: Ergasilidae.

Ergasilus: E. gasterostei Kr 655 E. sieboldi Nordm. ' 655

Familie: Caligidae. Caligus: C. lacustris Stp. et Ltk. . . . 656

Familie: Dichelestidae. Lernanthropus: L. gisleri Bened. . . . 656

L. ki'ögeri Bened 656 Dichelestium: D. sturionis Herrn. . . . 656 Lamproglena: L. pulchella Nordm. . . 656

Familie: Lernaeidae. Pennella: P. sagitta L 656 Lernaeocera: L. esocina Burm 656

L. cyprinacea L. . 656 Familie: Lernaeopodidae. Familie: Herpyllobiidae.

2. Unterordnung: Karpsenläuse (Branchiura).

Familie: Argulidae. Argulus: A. foliaceus L 657

A. coregoni Thor 657

4. Ordnung: Rankenfüßer (Cirripedia).

1. Unterordnung: Thoracica. Familie: Entenmuscheln (Lepadidae).

Lepas: L. anatifera L 659 Anelasma: A. squalicola Lov 660

Familie: Pollicipedidae. Lithothrya Sow 660

Familie: Seepocken (Balanidae). Baianus: B. balanoides L 660

B. crenatus L 660 B. tintinnabulum L 660

Familie: Coronulidae.

2. Unterordnung: Abdominalia. Alcippe: A. lampas Hanc 660

3. Unterordnung: Wurzelkrebse (Rhizocephala).

Sacculina: Sackkrebs, S. carcini Thomps. . 661 Peltogaster: P. paguri Bathke 662

5. Ordnung: Regelkrebse (Malacostraca).

1. Legion: Leptostraca. Nebalia: N. geoffroyi M.-E. 663

III*

Page 24: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

XXXVI Jnha l t s -Übers ich t .

2. Legion: Ringelkrebse (Arthrostraca).

1. Unterordnung: Asseln (Isopoda). Familie: Schwimmasseln (Sphaeromidae).

Sphaeroma: Kugelassel, S. rugicauda Bäte Seite

et Westwood 664 Limnoi'ia: Bohrassel, L. lignonun Surs . 664

Familie: Idotheidae. Idothea: I. baltica Pall 664

Familie: Ligiidae. Ligia: L. oceanica L 664

Familie: Serolidae. Familie: Fischasseln (Cymothoidae).

Bathynomus M.-E., Riesenassel .... 663 Familie: Gnatkiidae(Pranizidae, Ane eidae). Familie: Garnelasseln (Bopyridae). Familie: Krabbenasseln (Entoniscidae). Familie: Gryptoniscidae. Familie: Wasserasseln (Asellidae).

Asellus: Gemeine Wasserassel, A. aquati-cus L 665

Höhlenassel, A. cavaticus Schiödte . . 665 Familie: Landasseln (Oniscidae).

Oniscus: Mauerassel, 0. asellus L. . . . 665 Poroellio: Kellerassel, P. seaber Latr. . . 665

Familie: Armadillidiidae. Armadillidium: Nollassel, A. cinereum

Zenker 665

L.Unterordnung: Flohkrebse (Ainphipodida). Familie: Flohkrebse im engeren Sinne (Garn-

maridae). Gammarus: Gemeiner Flohkrebs, G. pu-

lex L 666 G. pulex subterraneus Schneider . . 667

Niphargus Schiödte, Höhlenflohkrebse . . 667 Carinogammarus: C. roeseli Gervais . . 667 Pallasea: P. qnadiispmosa G. O. Sars . 672

Familie: Haustoriidae. Pontoporeia: P. affinis Bruzelius . . . 672

Familie: Sandhüpfer (Talitridae). Talitrus: Strandfloh, T. saltator Montf. 667 Orchestia: Kllsteuhüpfer, 0. gainmarellus

Pall 667 0. bottae M.-E. 668

Familie: Corophiidae (Podoceridae). Familie: Cheluridae.

Chelura: Scherenschwanz, Ch. terebrans Phil 668

Familie: Hyperiidae. Hyperia : Quallenflohkrebs, H. medusaruui

MW . . 668 Familie: Phronimidae.

Phronima: Tounenflohkrebs, Ph. seden-taria Forsk 669

Familie: Thaumatopsidae. Seite

Thaumatops: Th. magna Woltereck . . 669 Familie: Gespenstkrebse (Caprellidae).

Caprella: C. aequilibra Bäte 669 Familie: Walfischläuse (Cyamidae).

Cyamus: Walfifchlaus, C. ceti Lam. . . 670

3. Legion: Eigentliche Krebse (Thoracostraea).

1 . U n t e r o r d n u n g : Syncarida. Anaspides: A. tasmaniae G. M. Thoms. . . 670 Koonunga: K. kursor Sayce 670 Bathynella: B. iiatans Vejd 670

2 . U n t e r o r d n u n g : Cumacea. Familie: Diastylidae.

Diastylis: D. rathkei Kr'öy 671 D. seulpta G. 0. Sars 671

Familie: Leuconidae. Eudorella: Eu. trunculata Bäte , . . 671

3 . U n t e r o r d n u n g : Spaltsiiher (Schizopoda). Familie: Mysidae.

Praunus: P. flexuosus Müll 671 Neomysis: N. vulgaris Thomps 671 Leptomysis: L. mediterranea G. 0. Sars 672 Hemimysis: H. lamornae Couch. . . . 672 Mysis: M. oculata Fahr 672

M. relicta Loven 672 Familie: Lophogastridae.

Gnathophausia: G. gigas Wül.^Suhm. . 672 Familie: Euphausiidae.

Euphausia: Eu. splendens Dana . . . 673 Eu. pellucida Dana 673

4 . U n t e r o r d n u n g : M a u l s ü t z e r (Stomatopoda).

Squilla: Gemeiner Heuschreckenkrebs, S. mau-tis Latr 674

S. desmaresti Bisso 674

5 . U n t e r o r d n u n g : Zehnsützer (Decapoda),

1. Gruppe: Langschwänze (Macrura). Familie: ® arneteu (Caiididae).

Crangon: Gemeine Garnele, C. vulgaris F. 676 Palaemon: Felsengarnele, P. serratusPenw. 677 Leander: ©teirtgarnele, L. squilla L. . . 677

Ostseegarnele, L. adspersus Utk. . . . 677 L. xiphias Bisso 678

Virbius: V. varians Leach 677 Pontonia: üöhtsdjelf reunb,P. tyrrhena Bisso 678 Typton: T. spongicola Costa . . . . 6 7 8 Palaemonetes: P. varians Leach . . . 678 Troglocaris: T. schmidti Dorm. . . . 679

Familie: Atyidae. 6

Page 25: Einzeller (Protozoa). - d-nb.info

I n h a l t s ­übersicht. XXXVJJ

Familie: Geißelgarnelen (Penaeidae). Seit« Lucifer: Leuchtkrebs, L. typus Thomps. . 678 Nematocarcinus: Schlankfüßige Haar­

garnele, N. gracilipes M.-E. .... 678 Sergestes: S. arcticus Kr 679

Familie: Eryonidae. Willemoesia: W.Ieptodactyla Wül.-Suhm 679

Familie: Ritterkrebse (Loricata^-Palinurus: Gemeine Languste, P. vulgaris

Latr 679 Scyllarus: Bärenkrebs, S. arctus F. . . 681

F a m i l i e : P a n z e r k r e b s e ( A s t a c i d a e ) . Homarus: Hummer, H. vulgaris M.-E. . 681

Nordamerikanischer Hummer, H. ameri-canus M.-E. 682

Nephrops: Schlanker Hummer, N. norvegi­ca L 683

Potamobius: Gemeiner Flußkrebs, P. asta-cus L 683

Steinkrebs, P. torrentium Schrank . . 684 Dohlenkrebs, P. pallipes Lereb. . . . 684 Sumpfkrebs, P. leptodactylus Eschz. . 684

Cambarus: 0. pellucidus Tdlk 687 C. affinis Say 687

Familie: Thalassinidae. Gebia: G. litoialis Bisso 687

2. Gruppe: Mittelkrebse (Anomura).

Familie: Einsiedlerkrebse (Paguridae). Diogenes: Diogeneskrebs, D. varians Costa 689 Eupagurus: Prideanx' Einsiedlerkrebs, Eu.

prideauxi Leach 689 Bernhardinerkrebs, En. bernardus L. . 690

Pagurus: P. striatus Latr 690 Birgus: SMdsrnuber, B. latro übst. . . 690

F a m i l i e : G a l a t h e i d a e . Porcellana: Porzellankrebs, P. platycheles

Penn 691 Galathea: G. squamifera Leach. . . . 691

G. strigosa L 691

3. Gruppe: Krabbe» (Brachyura).

1. Untergruppe: Rückenfiißer (Notopoda). F a m i l i e : D r o m i i d a e .

Dromia: Wollkrabbe, I). vulgaris M.-E. . 692 Dorippe: D. lanata L 693

2. Untergruppe: Rundkrabben (Oxystomata). Familie: Calappidae. Seite

Calappa: Schamkrabbe, C. granulata L. . 693 F a m i l i e : L e u c o s i i d a e .

Ilia: I. nucleus übst. 694

3. Untergruppe: Dreieckkrabben (Oxyrhyncha). F a m i l i e : M a s k e n k r a b b e n ( M a j i d a e ) .

Hyas: Seespinne, H. aranea L 694 Maja, Meerspinnen: M. squinado Bond. . 694

M. verrucosa M.-E 694 Inach'us: I. ecorpio F. 694 Pisa: P. armata Latr 694 Stenorhynchus: Gespenstkrabbe, S. phalan-

gium Penn 695 Corystes: Maskenkrabbe, C. cassivellau-

nus Leach 695 Latreillopsis: L. bispinosa Herd. . . . 695 Kaempfferia: Japanische Riesenkrabbe, K.

kaempfferi de Haan 695

4. Untergruppe: Bogenkrabben (Cyclometopa).

F a m i l i e : T h a l a m i t i d a e . Thalamita Latr 696

Familie: Schwimmkrabben (Portunidae). Portunus: Schwimmkrabbe, P. liolsatus

Fahr 696 Samtkrabbe, P. puber L 696

Callinectes: Blaue Krabbe, C. sapidus Bathb 696

Familie: Taschenkrebse (Cancridae). Carcinus: Strandkrabbe, C. maenas L. . 696 Cancer: Großer Taschenkrebs, C. pagurus L. 698

F a m i l i e : S ü ß w a s s e r k r a b b e n ( T e l p h u s i d a e ) . Potamon: P. fluviatile Bond 698

5. Untergruppe: Viereckkrabben (Catometopa).

F a m i l i e : P i n n o t h e r i d a e . Pinnoth eres: Mufchelwcichter, P. veterum

Bosc 699 P. pisum L 699

Familie: Ocypodidae. Uea: Winkerkrabbe, U. cultrimana Wh. . 699 Ocypode Fabr., Sandkrabben .... 699

F a m i l i e : L a n d k r a b b e n ( G e c a r c i n i d a e ) . Gecarcinus: Gemeine Landkrabbe, G. ruri-

cola L 700