16
Edisaun nia laran: Dahuluk liu, hodi projetu nia naran hau hakarak fo ami nia saudasoes tinan foun 2020 ba le’e nain sira no benvindu mai iha ami edisaun dalimak notisia projetu nian! Nudar tempu lao ba oin, agora dadaun ita tama ba tinan tolu ho aktividade oioin ne’ebe implementa ona. Ami agradese tebes ba suporta hotu no kolaborasaun husi ami nia stakeholder sira no parte sira seluk ba sira ne’ebe ami atinji no barak ne’ebe sei mai. Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ne’ebe ba oin no suporta atu atinji objetivu ami nia projetu. Ho nune’e, ami nafatin fo informasaun konaba aktividade projetu agora dadaun ho maneira ne’ebe mak nesesita. Partikularmente ba edisaun ida ne’e, kobre seremonia no atktividade sira, hane- san; Inagurasaun edifisiu foun ami nia Fakuldade Enjeñaria , Siensia no Teknologia liu husi Japaun grant aid, no mos aktivida- de sira projetu, hanesan resultadu aktividade peskiza, aktividade despaxu tempu badak matenek nain, no seluk tan. Atu konklui, mai ita kaer liman hamu- tuk atu halo ita nia diak liu ba dezenvol- vimentu ita nia Fakuldade Enjeñaria, Siensia no Teknologia atu sai sentru exelensia ba siensia no teknologia iha Timor-Leste. Aproveita edisaun ida ne’e! Obrigado Mesajem husi Manajer Projetu CADEFEST Projetu ba Dezenvolvimentu Kapasidade Fakuldade Enjeñaria , Siensia no Teknolojia, Universidade Nasional Timor Lorosaa’e (Projetu CADEFEST Faze II) Edisaun 5 Notisia CADEFEST Dr. Eng. Ruben Jerónimo Freitas Manajer Projetu CADEFEST Faze II Dekanu, Fakuldade Enjeñaria , Siensia no Teknolojia-UNTL 1 Notisia Hera, Janeiru, 2020 Mensajen husi CADEFEST PM.…..1 Message husi Xefe Konseleiru…...2 Mensajen husi UK.………..…..……..2 Enkontru JCC Dahaat.……...…......3 TV Japaun nia visita……………...…3 Seremonia Inagurasaun EF.………4 EF Entrega husi Kontraktor...…...4 Enkontru SC Dala Sanulu.….……..5 Palestra Espesial.…………….…....5-7 Despasu Professor Japaun.…...8-11 Treinamentu Tempu Badak..…...12 Traxa Survei Graduasaun.……….13 Aktividade Seluk………….……..….14 Estajiariu JICA……….……..……….15 EVENTU SEI MAI: Enkontru SC Enkontru JCC Seminariu sira Despasu Estajiariu JICA Treinamentu Tempu Badak iha in Japan Despasu Matenek nain Japau no Palestra Espesial

Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Edisaun nia

laran:

Dahuluk liu, hodi projetu nia naran hau hakarak fo ami nia

saudasoes tinan foun 2020 ba le’e nain sira no benvindu mai iha

ami edisaun dalimak notisia projetu nian!

Nudar tempu lao ba oin, agora dadaun ita tama ba tinan tolu ho

aktividade oioin ne’ebe implementa ona. Ami agradese tebes ba

suporta hotu no kolaborasaun husi ami nia stakeholder sira no

parte sira seluk ba sira ne’ebe ami atinji no barak ne’ebe sei mai.

Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun

ne’ebe ba oin no suporta atu atinji objetivu ami nia projetu. Ho

nune’e, ami nafatin fo informasaun konaba aktividade projetu

agora dadaun ho maneira ne’ebe mak nesesita. Partikularmente

ba edisaun ida ne’e, kobre seremonia no atktividade sira, hane-

san; Inagurasaun edifisiu foun ami nia Fakuldade Enjeñaria ,

Siensia no Teknologia liu husi Japaun grant aid, no mos aktivida-

de sira projetu, hanesan resultadu aktividade peskiza, aktividade

despaxu tempu badak matenek nain, no

seluk tan.

Atu konklui, mai ita kaer liman hamu-

tuk atu halo ita nia diak liu ba dezenvol-

vimentu ita nia Fakuldade Enjeñaria,

Siensia no Teknologia atu sai sentru

exelensia ba siensia no teknologia iha

Timor-Leste. Aproveita edisaun ida

ne’e! Obrigado

Mesajem husi Manajer Projetu CADEFEST

Projetu ba Dezenvolvimentu Kapasidade Fakuldade

Enjeñaria , Siensia no Teknolojia, Universidade Nasional

Timor Lorosaa’e (Projetu CADEFEST Faze II)

Edisaun 5

Notisia CADEFEST

Dr. Eng. Ruben Jerónimo Freitas

Manajer Projetu CADEFEST Faze II

Dekanu, Fakuldade Enjeñaria , Siensia no Teknolojia-UNTL

1

Notisia

Hera, Janeiru, 2020

Mensajen husi CADEFEST PM.…..1

Message husi Xefe Konseleiru…...2

Mensajen husi UK.………..…..……..2

Enkontru JCC Dahaat.……...…......3

TV Japaun nia visita……………...…3

Seremonia Inagurasaun EF.………4

EF Entrega husi Kontraktor...…...4

Enkontru SC Dala Sanulu.….……..5

Palestra Espesial.…………….…....5-7

Despasu Professor Japaun.…...8-11

Treinamentu Tempu Badak..…...12

Traxa Survei Graduasaun.……….13

Aktividade Seluk………….……..….14

Estajiariu JICA……….……..……….15

EVENTU SEI MAI:

Enkontru SC

Enkontru JCC

Seminariu sira

Despasu Estajiariu JICA

Treinamentu Tempu Badak iha in Japan

Despasu Matenek nain Japau no Palestra Espesial

Page 2: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Aktividade tinan lima projetu CADEFEST II durante ne’e satis-

faz tebes iha peskiza no edukasaun. Iha peskiza, ne’e inklui pub-

likasaun relugarmente artigu peskiza iha Jornal Akademika

Siensia no Teknolojia Timorense (TAJST) liu husi kolaborasaun

Unidade Koperasaun projetu nian, ne’ebe resultadu susesu boot

ida husi CADEFEST II. Nudar resultadu husi publikasaun ida

ne’e, peskiza ne’e servisu hamutuk ho organizasaun liur hane-

san, departamentu Transitu, Portu no Be’e avansa signifikati-

vamente. Resultadu peskiza tuir mai bele hasa’e liu husi es-

tabelesimentu kolaborasaun internal iha ita nia fakuldade entre

departamentu sira la hanesan, mak hanesan grupu peskiza Energia Renovavel no Am-

biental (REER) no grupu peskiza Monitorizasun Infrastrutura Dalan (RIMR).

Iha edukasaun mos progesu positivu tanba dosente senior sira balun prepara rasik ona

sira nia nota aula, ne’ebe sei ajuda tebes ba ita nia programa edukasaun no ba estu-

dante foun. Progresu sira ne’e iha relasaun ho kolaborasaun exelente entre UNTL no

partisipante Universidade Japaun liu husi JICA nia treinamentu badak no dexpassu

tempu badak. Hau hein atu hare resultadu exelete tuir mai husi CADEFEST II, partiku-

larmente, iha area siensia no teknolojia iha Timor-Leste iha tinan rua ne’ebe mai.

Mensajem husi Xefe Konseleiru Projetu CADEFEST Faze 2

2

Prof. Koichi Shimakawa

Xefe Konseleiru, Projetu

CADEFEST Faze II

Iha notisia ida ne’e, CU hakarak atu apresia esforsu tomak

ne’ebe hala’o ona husi dosente sira ne’ebe mak kontribui ona

sira nia artigu peskija iha publikasaun anual TAJST volume 2

nian. CU rekonese katak kualidade peskiza sira ne’ebe halo

husi dosente FEST sira nian hahu diak ba dadaun, iha tempu

hanesan abilidade husi hakerek artigu sientifiku mos hahu

diak liu kompara ho antes. Indikador sira ne’e bele hare husi

numeru resultadu peskiza ne’ebe publika ona iha TAJST vol-

ume 2. CU nafatin enkoraja dosente sira hotu atu kontinua

halo peskiza no kontribui ba TAJST nia volume tuir mai. Tinan

ida ne’e, CU loke “call for paper” ba publiku, ne’ebe konvida

universidade privadu sira no institutu peskiza relevante sira

hotu atu submete sira nia artigu resultadu peskiza, enkuantu konselu editorial nia pri-

oridade mak atu mantein ka hasa’e kualidade TAJST nia publikasaun. CU hein katak

imi hotu aproveita le’e notisia ida ne’e no motivadu atu sai autor hodi hasa’e kualidade

peskiza no edukasaun iha fakuldade ne’e.

Mensajem husi Xefe Unidade Koperasaun (CU)

Câncio Monteiro, Ph.D.

Xefe Unidade Koperasaun,

Vise Dekanu Asuntu

Koperasaun no Peskiza,

FEST

Page 3: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Enkontru JCC ba dala 4

3

Iha loron 12 Setembro 2019,

enkontru ba dala 4 Joint

Coordinating Committee ba

“Kapasidade Desemvolvimetu

ba Fakuldade Enjeñaria,

Siensia no Teknolojia-UNTL,

Projetu Faze II (Projetu CADEFEST Faze II)” hala’o iha sala enkontru Hotel The

Ramelau. Partisipante iha enkontru ne’e mak Dra. Maria Filomenea Lay Guterres,

Diretora Jeral Ministeriu Edukasaun Nivel Aas, Siensia no Kultura, Sr. Masafumi

Nagaishi, Xefe Representativu JICA Timor-Leste ho nia grupu, Prof. Dr. Koichi

Shimakawa, Xefe Konseleiru Projetu JICA CADEFEST, Prof. Dr. Eduardo Aniceto

Serrão, Pro-Reitor Asuntu Koperasaun, Universidade Nasional Timor Lorosa’e-UNTL,

Dr. Ruben Jerónimo Freitas, Dekanu Fakuldade Enjeñaria Siensia no Teknolojia-

UNTL, vise dekanu sira, direktor no vise direktor sira.

Dra. Maria Filomena Lay Guterres, Sr. Masafumi Nagaishi, and Prof. Dr. Eduardo Ani-

ceto Serrão sira loke diskursu. Progresu ba tinan datoluk nia no tarjetu aktividade

indikador sira ne’e apresenta husi Dr. Câncio Monteiro, Vise Dekanu Asuntu

Koperasaun no Peskiza FEST-UNTL. Iha seksaun daruak, Prof. Dr. Koichi Shimakawa,

Xefe Konseleiru, Projetu CADEFEST II halo apresentasaun planu servisu ba Projetu

tinan dahaat. Partisipante sira troka sira nia hanoin no diskute kestaun sira, hasa’e

manajementu fakuldade no resultadu ne’e hakarak hetan. Sugestaun targetu indikador

no planu servisu hetan aprova husi partisipante sira. Depois enkontru, hala’o

seremonia lansamentu Jornal Akademika Siensia no Teknolojia Timorense (TAJST)

volume daruak nian.

Enkontru JCC ba dala 4 no Publikasaun TAJST Volume 2

TV Japaun nia Visita

Iha 14 Janeiru 2020, Projetu ba Dezenvolvimentu Kapasidade

Fakuldade Enjeñaria Siensia no Teknolojia (CADEFEST) Faze

II hetan visita husi visitor sira Radio Nishinippon Broadcasting

Company, estasaun TV Japaun.

Prof. Dr. Koichi Shimakawa, Xefe Konseleiru Projetu

CADEFEST Faze II apresenta istoria koperasaun entre governu

Japaun no governu Timor-Leste, partikularmente Fakuldade

Enjeñaria Siensia no Teknolojia-UNTL no explika projetu nia

prestasaun sira ne’ebe atinji ona. RNBC, Japaun nia es-

tasaun TV nia Visita

Page 4: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Iha 17 outubru 2019, edifisiu foun ba Fakuldade Enjeñaria

Siensia no Teknolojia-UNTL entrga tiha ona husi Kompañia

Japaun, Rinkai Nissan Construction no Yamashita Sekkei ba

Universidade Nasional Timor Lorosa’e.

Seremonia ne’e atende husi Sr. Masafumi Nagaishi, Xefe Repre-

setante JICA iha Timor-Leste, Sr. Shinji Yokohori, Represen-

tate JICA iha Timor-Leste, Prof. Dr. Francisco Miguel Martins,

Reitor UNTL, Pro-Reitor sira, Dekanu, Vise Dekanu sira, Sr.

Hiroyuki Isogori, representante husi Rinkai Nissan, Sra. Yuka

Kobayashi, konsultan Yamashita Sekkei, dosente sira FEST no

distintus konvidadu sira.

Depois asina dokumentus entre Rinkai Nissan no UNTL, xave

sira entrega kedan ba UNTL. Hein katak edifisiu foun bele utili-

za ba objetivu edukasaun no peskiza.

4

Seremonia Inagurasaun Edifisiu Foun

Entrga Edifisiu Foun husi Kontraktor

Iha 14 Janeiru 2020, Serimonia Inagurasaun Edifisiu Foun

Fakuldade Enjeñaria Siensia no Teknolojia-UNTL halo iha

auditoriu edifisiu foun kampus Hera.

Seremonia ne’e atende husi Sua exe. Norihiro Nakayama, Vise

Ministru Parlamentar Negosiu Estrangeiru Japaun nian, Sr.

Shingo Nagashimoto, Embaixasador Interinu Japaun ba Ti-

mor-Leste, Sr. Masafumi Nagaishi, Xefe Represetante JICA

Timor-Leste, Dr. Longuinhos dos Santos, Ministru Edukasaun

Aas, Siensia no Kultura, Sr. Nicolau Lino F. Belo, Vise Min-

istru Obras Publika, Dr. José M. Ramos Horta, eix Presidente

RDTL, Prof. Dr. Francisco Miguel Martins, Reitor UNTL, Pro-

Rektor sira, Dekanu, Vise Dekanu sira, Representante Rinkai

Nissan, representante Yamashita Sekkei, dosente sira FEST

no distintus konvidadu sira.

Projetu ne’e suporta finansiamentu husi governu Japaun no

halo husi kompania Japaun, Rinkai Nissan Contruction no

supervisiona husi Yamashita Sekkei.

Entrega Edifisiu Foun

husi Kontraktor Rinkai

Nissan Construction ba

UNTL

Serimonia Inagurasaun

Edifisiu Foun FEST

Page 5: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Enkontru SC ba Dala Sanulu

5

Enkontru SC ba dala sanulu halo iha 19 Novembru 2019 iha fatin enkontru kampus

Hera. Partisipante sira mak Dr. Ruben Jerónimo Freitas, Dekanu Fakuldade Enjeñaria

Siensia no Teknolojia, UNTL, Prof. Dr. Koichi Shimakawa, Xefe Konseleiru projetu

JICA CADEFEST, Vise Dekanu sira no estrutura departamentu sira.

Objetivu husi enkontru ne’e mak atu monitoriza, evalua no halo revisaun ba aktividade

projetu fulan tolu ikus no atu planu no konfirma aktividade projetu ba fulan tolu mai.

Partisipante sira troka sira nia hanoin no diskuti sasukat atu resolve problema ka

obstakulu iha impementasaun projetu.

Iha 5 Setembru 2019, Prof. Yamashita

Minoru husi Universidade Gifu halo pales-

tra espesial iha laboratoriu Mekanika ba

estudante Enjeñaria Mekanika sira. Titulu

husi palestra espesial ne’e mak “Material

Mekanika” no nia fahe nia matenek kona

ba material mekanika hodi fo exemplu iha

kuadru mutin.

Estudante sira haksolok ba palestra es-

pesial ida ne’e no husu atu iha palestra

espesial hanesan ne’e barak liu tan iha fu-

turu oin mai.

Enjeñaria Mekanika

Prof. Yamashita Minoru nia Palestra Espesial

Palestra Espesial

Enkontru SC ba dala Sanulu

Material Mekanika

Page 6: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

6

Enjeñaria Sivil

Iha 17 Outubru 2019, Prof. Hidehiko

Kazama nudar matenek nain JICA no

eis dosente Universidade Saitama halo

palestra espesial iha “Falha Real iha

Inklinasaun no Teoria Estabilidade Ink-

linasaun” ba Departamentu Enjeñaria

Sivil, dosente husi universidade seluk

hanesan DIT, UNITAL no representante

Ministeriu Obras Publika.

Perguntas barak mosu no partisipante

satisfaz no husu palestra espesial seluk

iha futuru.

Iha 26 Setembru 2019, Prof. Koichi

Shimakawa, Xefe Konseleiru Projetu JICA

CADEFEST Faze II halo palestra espesial

ho “Oinsa atu hakerek artigu peskiza” ba

estudante finalista sira iha Departamentu

Enjeñaria Sivil, Fakuldade Enjeñaria,

Siensia no Teknolojia-UNTL.

Iha nia apresentasaun nia explika metod-

olojia atu halo peskiza no hakerek rela-

toriu. Iha palestra espesial ne’e, nia mos

enkoraja estudante sira atu iha interese

no motivasaun ba peskiza ba sosiadade

nia presija sira.

Enjeñaria Informatika

Iha 30 Setembru 2019, Prof. Shatoshi

Tamura husi Universidade Gifu halo

palestra intensivu “Oinsa atu Halo

Dokumentus Peskiza” ba dosente In-

formatika sira iha sala enkontru,

Fakuldade Enjeñaria Siensia no

Teknoojia-UNTL, kampus Hera.

Nia introduz oinsa hakerek proposal

peskiza no artigu peskiza iha Ingles ho nia etapa sira. Palestra intensivu ne’e util tebes

ba dosente Informatika sira atu dezenvolve sira nia hakerek Ingles akademika liu-liu

proposal peskiza no artigu .

Prof. Satoshi Tamura nia Palestra Espesial

Oinsa Halo Dokumentus Peskiza

Prof. Koichi Shimakawa nia Palestra Especial Prof. Hidehiko Kazama nia Palestra Espesial

Teoria Estabilidade Inklisaun Oinsa atu Hakerek Artigu Peskiza

Page 7: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

7

Geolojia no Petróleu

Iha 5 Agustu 2019, Prof. Yuchi Sugai husi

Universidade Kyushu halo palestra espesial

ba estudante Geolojia no Petróleu,

Fakuldade Enjeñaria, Siensia no Teknolojia

-UNTL iha kampus Hera.

Nia apresenta “Hasae Tekniku Rekuper-

asaun Oleu” iha Universidade Kyushu ba

estudante sira Geolojia no Petróleu.

Topiku ne’ebe importante ba gestaun

rekursu naturais iha ita nia rai nian no hein

katak estudante sira hetan matenek ba

dezenvolvimentu nasaun nian.

Hasae Tekniku Rekoperasaun Oliu Geolojia no Risku Geografiku iha Timor

Iha 19 Setembru 2019, Prof. Takashi Ito

husi Universidade Ibaraki halo palestra

espesial iha Departamentu Geolojia no Pe-

tróleu, Fakuldade Enjeñaria, Siensia no

Teknolojia-UNTL.

Nia apresenta “Mineralizasaun Manganes

Tasi Klean versus Be’e Badak” ba estudante

Geolojia no Petróleu iha aula 10, kampus

Hera. Palestra espesial ne’e atrativu tebes

no mosu perguntas ne’ebe barak. Prof. Takashi Ito nia Palestra Espesial

Mineralizasaun Manganes

Iha 19 Juñu 2019, Prof. Kawamura

Kiichiro husi Universidade Yamaguchi

halo palestra espesial “Geolojia no

Risku Geografiku iha Timor-Leste” iha

sala aula Departamentu Geolojia no

Petróleu, Fakuldade Enjeñaria Siensia

no Teknolojia-UNTL.

Nia palestra espesial kobre Geolojia

basika no ninia area estudu. Nia mos

explika konaba formasaun rai ketan

Timor, rai nakdoko no seluk tan.

Prof. Yuichi Sugai nia Palestra Espesial

Prof. Kawamura Kiichiro nia Palestra Espesial

Page 8: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Husi Agustu to’o Setembru 2019, Prof. Ikuo Tanabe husi

Universidade Nagoaka, Prof. Tomonao Kobayashi no Prof.

Yamashita Minoru husi Universidade Gifu, mai atu suporta

Departamentu Enjeñaria Mekanika, Fakuldade Enjeñaria

Siensia no Teknologia-UNTL.

Durante sira hela, sira suporta peskiza dosente sira nian iha

Enjeñaria Mekanik, “Influesia Ambiente ba Akurasaun

Tesi”, “Estuda no Analiza Prosesu Produsaun Bebida Lokal”

no “Karakterizasaun husi Anin nia Hu’u iha Timor-Leste”.

Depois, sira mos diskuti ho dosente Mekanika sira atu halo

revisaun ba kontestu material hanorin ba materia ida-idak

no mai hare tuir peskiza patisipante treinamentu badak iha

departamentu Mekanika.

Despasu Profesor Japaun

8

Description….

Husi Juñu to’o Outubru 2019, Prof. Masahiko Sekine, Prof. Shinichiro Nakashima no

Prof. Hiroyuki Sakakibara husi Univerisade Yamaguchi ho Prof. Hidehiko Kazama

husi Universidade Saitama no Professor ida seluk Fukushima College of Technology,

Prof. Hisao Emoto, mai iha kampus Hera. Sira ne’e despasu nudar matenek nain JICA

atu suporta Departamentu Enjeñaria Sivil, Fakuldade Enjeñaria , Siensia no

Teknolojia-UNTL.

Sira suporta peskiza dosente Enjeñaria Sivil iha area oioin hanesan Enjeñaria estrada,

idraulika, idrolojia, Enjeñaria sanitaria no seluk tan. Alen ida ne’e, sira suporta atu

hasa’e esperensia laboratoriu no diskute ho dosente Enjeñaria Sivil sira seluk kona ba

revisaun kontestu materia hanorin no silabus.

Enjeñaria Mekanika

Enjeñaria Sivil

Aktividade Matenek Nain Sira JICA

Page 9: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Husi Setembru to’o Outubru 2019, Prof. Yasuhiro Takahashi, Prof. Mitsuo Yamaga

and Pof. Hiroki Yoshida mai Timor-Leste nudar matenek nain JICA husi Universidade

Gifu Japaun. Professor nain tolu mai atu suporta departamentu Enjeñaria Eletronika

no Eletrika, Fakuldade Enjeñaria , Siensia no Teknologia-UNTL.

Professor sira suporta peskiza dosente sira nia no fo treinamentu ekipamentu labora-

toriu ba departamentu Eletronika no Eletrika nia funsionariu atu hasa’e sira nia ko-

nesimentu ba materia pratika nian.

Alen ida ne’e, Professor sira mos diskute ona ho dosente ida-idak kona ba silabus husi

materia hanorin.

9

Description….

Husi Juñu to’o Outubru 2019, Professor

nain rua mai iha Enjeñaria Informatika ha-

nesan tuir mai, Prof. Hidekazu Fukai no

Prof. Satoshi Tamura. Sira mai nudar

matenek nain JICA husi Universidade Gifu

Japaun atu suporta Departamentu Enjeñaria

Informatika.

Profesor sira suporta dosente Informatika

sira nia peskiza no diskuti ho dosente balun

kona ba planu peskiza oin mai. Professor sira

mos diskuti ho teknika IT konaba gestaun

infrastrutura IT FEST nian iha edifisiu foun.

Depois, Professor sira mos diskuti ho dosente

ida-idak kona ba silabus husi kontestu mate-

ria sira hanorin.

Enjeñaria Eletronika no Eletrika

Enjeñaria Informatika

Page 10: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Husi Juñu to’o Outubru 2019, Prof. Kiichiro Kawamura, Prof. Yuichi Sugai, Prof.

Shoichi Kiyokawa, Prof. Atsuko Yamazaki and Prof. Takashi Ito husi Universidade tolu

la hanesan iha Japaun hanesan Universidade Yamaguchi, Universidade Kyushu no

Universidade Ibaraki. Sira mai Timor-Leste nudar matenek nain JICA atu suporta De-

partamentu Geolojia no Petróleu, Fakuldade Enjeñaria , Siensia no Teknojia-UNTL.

Professor sira suporta dosente Geolojia no Petróleu sira nia peskiza no diskute ho

dosente sira konaba aktividade treinamentu tuir mai. Profesor sira mos diskute ho

dosente ida-idak kona ba revisaun silabus.

10

Description….

Iha 13 Setembru 2019, Enjeñaria Informatika,

Fakuldade Enjeñaria, Siensia no Teknologia-

UNTL halo seminariu “Dalan ba Implementasaun

Internet of Things iha Timor Lorosa’e” iha salaun

Ministeriu Solidaridade Sosial.

Partisipante sira iha seminariu mak Dra. Teresa A.

Madeira Soares, Pro-Reitoria Asuntu Provedoria

no Akonsellamentu, Dr. Ruben Jerónimo Freitas,

Dekanu FEST, Dr. Junior Raimundo da Cruz, Vise

Dekanu Asuntu Akademiku, Dosente Enjeñaria Informatika, Estudante sira, Alumi

sira, partisipante sira husi universidade seluk hanesan IOB, UNITAL, IPDC no Eskola

Sekundariu sira.

Sr. Mario Guterres, manajer IT iha Autoridade Nasional Petróleu no Mineral (ANPM)

apresenta “Pratika Diak liu Implementasaun Infrastrutura ba Data Center”. Sr. Vosco

Pereira dosente Enjeñaria Infromatika apresenta “Dalan ba Implementasaun IoT no

Peskiza Dezenvolvimentu iha Departmentu”. Ikus liu, Sr. Florindo G. da Costa

apresenta “Strutura, Dezafius no Oportunidade IDS (Intrusion Detection System)”.

Iha seksaun ikus, partisipante sira visita poster nudar resltadu teze husi alumi Depar-

tamentu Enjeñaria Informatika.

Geolojia no Petróleu

Seminariu IT

Aktividade Unidade Koperasaun

Seminariu IT “Dalan ba Implementasaun

husi Internet of Things iha Timor Lorosa’e”

Page 11: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

11

Iha 8 Agustu 2019, grupu Peskiza Monitorizasaun

Infrastrutura Dalan (RIMR) halo apresentasaun ba

sira nia peskiza iha sala enkontru, kampus Hera.

Partisipante sira iha apresentasaun mak Sr. Nicolau

Lino Belo Freitas, Vise Ministru Obras Publika ho nia

Diretor Jeral no funsionariu sira, Dr. Ruben Jerónimo

Freitas, Dekanu, Fakuldade Enjeñaria Siensia no

Teknolojia-UNTL no nia funsionariu sira.

Sr. Mariano Renato M. da Cruz, dosente Enjeñaria

Sivil, Sr. Frederico S. Cabral no Sr. Vosco Pereira,

dosente Enjeñaria Informatika, sira apresenta iha

“Inspeksaun Estrada Uza Smartphone”.

Sr. Nicolau Lino Belo Freitas, Vise Ministru Obras

Publika apresia ba apresentasaun ida ne’e no hatudu

nia expektasaun atu utiliza smartphone sensor folin

baratu ida ne’e iha futuru.

Apresentasaun Grupu RIMR

Apresentasaun Treinamentu Tempu Naruk

Iha 11 Juñu 2019, partisipante treinamentu tempu naruk JICA halo apresentasaun iha

sala Informatika, Fakuldade Enjeñaria Siensia no teknolojia-UNTL, kampus Hera.

Sira remata sira nia grau mastradu iha Universidade Gifu Japaun.

Sr. Frederico Soares Cabral, dosente Informatika apresenta “Sistema Machine Learn-

ing ba Monitoriza Kondisaun Estrada Utiliza Sensor Smarthpone ”. Apresentasaun

daruak apresenta husi Sr. Vosco Pereira, dosente Informatika iha “Inspeksaun Kondi-

saun Estrada ho Klasifikasaun no Segmentasaun ba Superfise Estrada Utliza Deep

Learning”. Ikus liu, Sr. Bonifacio da Costa, dosente Eletronika no Eletrika apresenta

“Dezeñu Trans-Impedance Amplifier Utiliza Indutor Ativu Flutante”.

Sr. Hideaki Matsumoto, Representate Senior JICA iha Timor-Leste, Prof. Koichi

Shimakawa, Xefe Konseleiru Projetu CADEFEST Faze II no Dr. Ruben Jerónimo

Freitas, Dekanu FEST husu perguntas balun no apresia ho sira nia prestasaun.

Page 12: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Treinamentu Tempu Badak

12

Husi Juñu to’o Setembru 2019, Sr. Marfim

Guimaraes, Sr. Mario Marques Cabral, Sr.

Mariano Renato Monteiro da Cruz, Sr. Marcelo

Marques, Sr. Reinaldo G. da Cruz, Sr. Adias

Pires, Sra. Zulmira Ximenes da Costa no Sra.

Kristiyani Ambarwati, dosente sira husi

Fakuldade Enjeñaria, Siensia no Teknolojia-

UNTL halo treinamentu tempu badak nian iha

Universidade Japaun sira. Objetivu husi treina-

mentu ne’e mak atu hasae’e kapasidade husi

edukasaun no peskiza.

Iha 13 Setembru 2019, dosente sira

Fakuldade Enjeñaria Siensia no Teknolojia

-UNTL nudar kandidatu treinamentu

tempu badak ba grupu 2 halo enkontru ho

Sr. Shinji Yokohori, Represetante JICA iha

Timor-Leste atu hetan brifing ruma antes

sai ba.

Kandidatu treinamentu badak tempu ida

ne’e mak Sr. Jose M. Xavier, Dr. Gabriel

de Sa, Sr. Tomas Soares Xavier, Sr. Alfredo

Ferreira, Sr. Abreu A. Boavida, Sr. Gabriel

G. A. de Oliveira, Sr. Nene S. V. Cristovao,

Sr. Osvaldo da Cruz and Sra. Benchao N.

G. M. Monteiro.

Iha 9 Setembru 2019, Sr. Reinaldo G.

da Cruz no Sr. Adias Pires, dosente sira

Eletronika no Eletrika halo apresenta-

saun iha sala prinsipal Eletronika.

Depois, iha 30 Setembru 2019, Sra.

Zulmira X. da Costa no Sra. Kristiyani

Ambarwati, dosente sira Informatika

mos halo apresentasaun iha sala Java,

kampus Hera. Sira apresenta sira nia

resultadu treinamentu iha Universidade

Gifu Japan ba dosente FEST-UNTL sira

seluk no fahe sira nia koñesimentu

ne’ebe sira hetan liu husi treinamentu.

Partisipante Treinamentu Tempu Badak iha

Universidade Japaun sira

Aktividade Treinamentu Tempu Badak (Grupu 1)

Relatoriu Treinamentu Brifing ba Grupu 2

Page 13: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Iha 24 Outubru 2019, Departamentu Enjeñaria Sivil,

Fakuldade Enjeñaria Siensia no Teknolojia-UNTL, hala’o expo-

sisaun iha kampus Hera. Exposisaun ne’e halo durante loron

rua. Topiku mak: “Hamutuk halekar konesimentu iha area Enje-

ñaria Sivil”. Partisipante iha exposisaun ne’e mak Sr. Leonel da

Silva Gregorio Madeira, Pro-Reitor Planeamentu no Dezenvolvi-

mentu Institusional, Dr. Ruben Jerónimo Freitas, Dekanu

FEST, estudante sira no dosente FEST sira, represetante husi

MoP, ADN, DIT, UNDIL, UNITAL, IPDC, IOB no Eskola

Sekundariu sira. Estudante Enjeñaria Sivil halo dezeñu modelu

no dezenvolve no explika ba visitor sira.

13

Entrega Ekipamentu

Projetu CADEFEST Faze II entrega ona

ekipamentu sira ba Departamentu Enje-

ñaria Mekanika, Departamentu Enje-

ñaria Sivil, Enjeñaria Eletronika no

Eletrika no Departamentu Geolojia no

Petróleu.

Ekipamentu sira ne’e hein katak bele

utiliza ba peskiza no edukasaun. Iha 11 Dezembru 2019, Sr. Vital de Jesus

Ximenes, dosente Departamentu Enje-

ñaria Eletronika no Eletrika, FEST-

UNTL, entrega ona nota aula nian ba Sr.

Abelito F. Belo, Diretor Departamentu no

Dr. Junior Raimundu da Cruz, Vise

Dekanu Asuntu Akademiku.

Nia dezenvolve ninia nota aula Estatisti-

ka no Probabilidade liu husi supervi-

sionamentu Prof. Koichi Shimakawa,

Xefe Konseleiru Projetu CADEFEST II.

Entrega Nota Aula

Aktividade Sira Seluk

Exposisaun Enjeñaria Sivil

Estudante Enjeñaria

Sivil explika sira nia

dezeñu

Page 14: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

14

Traxa Peskiza Graduasaun

Iha Novembru 2019, traxa peskiza ba graduasaun hala’o ona no resultadu hatudu iha

tabela tuir mai:

Graduasaun

Fulan /Tinan

Total Hatan

(A)

La hatan Servisu

(B)

La servisu Taxa Empregu

B/A X 100

Novembru

2016 101 40 61 32 8 80%

Maiu 2017 67 46 21 33 13 72%

Novemberu

2017 95 70 24 45 26 64%

Maiu 2018 87 67 20 40 27 60%

Novembru

2018 80 68 12 23 45 34%

Juñu 2019 92 78 14 16 62 21%

Dezembru

2019 87 87 0 10 77 11%

Taxa empregu ba sira ne’ebe gradua iha fulan balun liu ba

(Dezembru 2019), tinan balu liu ba (Juñu 2019), tinan ida

liu ba (Novembru 2018), tinan ida ho balu liu ba (Maiu

2018), tinan rua liu ba (Novembru 2017), tinan rua ho balu

liu ba (Maiu 2017) no tinan tolu liu ba hetan 80%, 72%, 64%,

60%, 34%, 21% no 11% respektivamente. Hein katak

estudante agora dadaun iha Kampus Hera atu prepara an

didiak hodi hetan servisu hafoin halo graduasaun atu hadia

situasaun ida ne’e. Iha ne’e ami hato’o ami nia apresiasaun

ba graduadu sira ne’ebe kontribui iha taxa peskiza

graduasaun ne’e.

JOB ????##!!!

JOB????!!!

Page 15: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

Iha 14 Agustu 2019, Sr. Ken Suzuki husi

Universidade Waseda mai Timor-Leste

nudar estajiariu JICA. Nia mos hela fulan

ida atu suporta estudu matematika basika

ba estudante sira husi Fakuldade Enje-

ñaria Siensia no Teknologia-UNTL. Nia

hanorin matematika basika ba estudante

Enjeñaria Eletronika no Eletrika semes-

ter 4 no 6. Alen ida ne’e nia mos halo

klase extra ba estudante FEST sira iha

sira nia tempu livre ba sira ne’ebe

hakarak kontinua estudu.

ESTAJIARIU JICA SIRA

15

Iha 14 Agustu 2019, Sr. Keiyu Ikeda husi

Universidade Saitama mai Timor-Leste

hanesan estajiariu JICA. Nia hela fulan ida

atu suporta hanorin matematika basika ba

estudante sir iha Fakuldade Enjeñaria,

Siensia no Teknolojia-UNTL. Nia hanorin

matematika basika ba estudante sira iha

Enjeñaria Mekanika semester 4 no 6 no

suporta finalist sira balun nia teze. Alen

ida ne’e, nia mos fahe nia matenek relasio-

na ho Enjeñaria Mekanika ba sira ne’ebe

presija nia ajuda.

Ami Kontente Mai Iha Ne’e.

“Estudante UNTL sira mesak

Amigavel”

Page 16: Notisia CADEFEST - fect.untl.edu.tlfect.untl.edu.tl/file_newsletter/Newsletter_V5(Tetum).pdf · Ho tinan rua ho balun ba oin, ami hein katak kolaborasaun ... Iha notisia ida ne’e,

PROJETU JICA CADEFEST FAZE II

Editor sira:

Afonso Clonildo and

Lizete M. J. Soares

Enderesu:

PROJETU JICA CADEFEST FAZE II

Rua Hera, Metinaro

Kampus Hera

UNTL

No. HP: +670 77922856

E-mail: [email protected]

Editor sira haksolok atu simu sujestaun no komentariu atu hasae kualidade notisia ida ne’e

Jornal Akademika Siensia no Teknolojia Timorese (TAJST)

Volume Daruak

Dr. Ruben J. Freitas no Prof. Koichi Shimakawa

Enkontru JCC

Enkontru SC

Seminariu sira

Despasu Estajiariu JICA

Treinamentu Tempu Badak iha

Japan

Despasu Matenek nain Japaun no

Palestra Espesial

Eventu Sira Sei Mai

Fakuldade Enjeñaria,

Siensia no Teknolojia,

UNTL

Unidade Koperasau (CU)

Enderesu Hera Cristo Rei,

Dili Timor-Leste

Email:

[email protected]

Website:

http://fect.untl.edu.tl/

tjst.html

TEXTU LIVRU

Bele Download

Dekanu Fakuldade

kontribui kapitulu

ida iha livru ne’e Kontribui hamutuk iha kapitulu 20 (Kinetics of the Persistent Photoconductivity in

Crystalline III-V Semiconductors)