Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909)

Ιστορία Γ’ Γυμνασίου

Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α’.

Χρονολόγιο

Ελένη Χαραλαμπίδου 2

1844: Συνταγματική μοναρχία (σύνταγμα) 1862: Έξωση του Όθωνα

1863: Ο Γεώργιος Α'βασιλιάς των Ελλήνων1864: Βασιλευόμενη δημοκρατία(σύνταγμα).

1909: Στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί και άφιξη Ελ. Βενιζέλου στην Αθήνα

ΠΡΙΝ ΤΩΡΑ ΜΕΤΑ

Ο Γεώργιος Α' βασιλιάς των ΕλλήνωνΗ ενσωμάτωση των Επτανήσων

• Μετά την έξωση του Όθωνα οι Δυνάμεις αναγόρευσαν βασιλιά των Ελλήνων τον Δανό πρίγκιπα Γεώργιο Α' (Γουλιέλμος Γεώργιος Γκλύξμπουργκ).

• Η Αγγλία, πιεζόμενη και από τους αγώνες των ριζοσπαστών Επτανησίων που απαιτούσαν την ένωση με την Ελλάδα, παραχώρησε το 1863 τα νησιά του Ιονίου στο ελληνικό κράτος. Η επίσημη ενσωμάτωση τους έγινε το 1864.

Ελένη Χαραλαμπίδου 3

Ο Γεώργιος Α΄ υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλιάς της Ελλάδας, από το 1863 μέχρι

το1913

Το σύνταγμα του 1864

• Πριν ακόμη την άφιξη του Γεωργίου στην Ελλάδα, είχε συγκληθεί εθνοσυνέλευση για την ψήφιση νέου συντάγματος. Το νέο σύνταγμα του 1864:– Θέσπιζε το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας.

Θεμελιωνόταν στη δημοκρατική αρχή: αναγνώριζε τον λαό ως κυρίαρχο παράγοντα του πολιτεύματος. Ο βασιλιάς οριζόταν ως ο ανώτατος άρχοντας της πολιτείας.

– Κατοχύρωνε επίσης τη διάκριση των εξουσιών:• Τη νομοθετική εξουσία θα ασκούσαν ο βασιλιάς και η βουλή. Η

Γερουσία καταργήθηκε ως θεσμός αντιδημοκρατικός.

• Η εκτελεστική εξουσία ασκούνταν από τον βασιλιά με τη συνεργασία υπουργών που διόριζε ο ίδιος.

• Η δικαστική εξουσία κηρύχτηκε ανεξάρτητη.

– Έδωσε δικαίωμα ψήφου σε όλους τους άνδρες που είχαν συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας τους.

Ελένη Χαραλαμπίδου 4

Οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις Η πολιτική του Αλ. Κουμουνδούρου

• Την περίοδο αυτή πρωταγωνίστησε στις πολιτικές εξελίξεις ο Αλ. Κουμουνδούρος, ο οποίος:

– Προχώρησε στη διανομή των εθνικών κτημάτων (1871).

– Επιδίωξε την ενσωμάτωση εδαφών από το οθωμανικό κράτος.

– Αποφάσισε την εμπλοκή της Ελλάδας στην Κρητική επανάσταση (1866-1869).

• Ο βασιλιάς Γεώργιος Α' διαφωνούσε με την εξωτερική πολιτική του και τον απομάκρυνε. Αυτή η παρέμβαση του βασιλιά ήταν μια ένδειξη κακής λειτουργίας του κοινοβουλευτισμού στη χώρα.

Ελένη Χαραλαμπίδου 5

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος(1815 - 1883).

Τα προβλήματα του κοινοβουλευτισμού

• Πολλοί πολίτες πίεζαν τους βουλευτές για να εξασφαλίσουν μια θέση στο δημόσιο.

• Δεν υπήρχαν συγκροτημένα κόμματα- οι βουλευτές στήριζαν στη βουλή εκείνον τον πολιτικό αρχηγό που εξασφάλιζε διορισμούς των οπαδών τους.

• Ο βασιλιάς δε δίσταζε να ανατρέπει κυβερνήσεις, όταν διαφωνούσε με την πολιτική τους. Αυτές οι παρεμβάσεις του βασιλιά ήταν και ο κυριότερος λόγος της πολιτικής αστάθειας.

Ελένη Χαραλαμπίδου 6

Η αρχή της δεδηλωμένης• Ένας νέος πολιτικός, ο Χαρίλαος Τρικούπης,

διαφωνούσε με αυτή την πρακτική και εξέφρασε τις αντιρρήσεις του σε ένα πολύκροτο άρθρο με τίτλο «Τις πταίει;» (1874).

• Ο Χ. Τρικούπης πίστευε ότι ο βασιλιάς θα έπρεπε να διορίζει πρωθυπουργό μόνο εκείνον που είχε τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της βουλής (αρχή της δεδηλωμένης), δηλαδή την υποστήριξη της πλειοψηφίας της βουλής.

• Ο Γεώργιος Α' διόρισε το 1875 τον Τρικούπη προσωρινό πρωθυπουργό και αποδέχτηκε την αρχή της δεδηλωμένης σε λόγο του (γραμμένο από τον ίδιο τον Τρικούπη) στη νέα βουλή.

Ελένη Χαραλαμπίδου 7

Χαρίλαος Τρικούπης11 Ιουλίου 1832-30 Μαρτίου 1896

Ο δικομματισμός

• Η καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης οδήγησε τα μικρά κόμματα είτε στη διάλυση είτε στην ενσωμάτωση τους σε μεγαλύτερα κόμματα.

• Τη δεκαετία 1885-1895 δέσποζαν στην πολιτική ζωή του τόπου δύο μεγάλα κόμματα με επικεφαλής τον Χαρίλαο Τρικούπη και τον Θεόδωρο Δηλιγιάννη, τα οποία εναλλάσσονταν στην εξουσία. Το σύστημα αυτό ονομάστηκε δικομματισμός.

Ελένη Χαραλαμπίδου 8

Χαρίλαος Τρικούπης

Θεόδωρος Δηλιγιάννης

Το πολιτικό πρόγραμμα του Χ. Τρικούπη

• Ο Τρικούπης στόχευε στη δημιουργία ενός κράτους σύγχρονου και οικονομικά αναπτυγμένου. Η οικονομική ανάπτυξη θα στηριζόταν στην κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής (σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο).

• Ο Τρικούπης επίσης στόχευε:

– στην ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων,

– στην εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης,

– στην ειρηνική συμβίωση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

• Για να επιτύχει τους στόχους του:

– επέβαλε βαριά φορολογία και σύναψε μεγάλα δάνεια με τράπεζες του εξωτερικού.

– πρόσφερε στους Έλληνες κεφαλαιούχους του εξωτερικού προνομιακούς όρους για επενδύσεις.

Ελένη Χαραλαμπίδου 9

Το πολιτικό πρόγραμμα του Θ. Δηλιγιάννη

• Ο Θ. Δηλιγιάννης υποστήριζε ότι η φορολόγησηθα έπρεπε να είναι η μικρότερη δυνατή και επεσήμαινε τις συνέπειες των μέτρων του Τρικούπη για τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα.

• Στιγμάτιζε την πολιτική εύνοιας του Τρικούπη προς την πλουτοκρατία και θεωρούσε θεμιτή την εναλλαγή των οπαδών της εκάστοτε κυβέρνησης στις κρατικές θέσεις, γι' αυτό και κατάργησε τον νόμο περί προσόντων των δημόσιων υπαλλήλων.

Ελένη Χαραλαμπίδου 10

Η πορεία προς την οικονομική και εθνική κρίση

• Η αδυναμία της Ελλάδας να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις οδήγησε τον πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη να κηρύξει το 1893 πτώχευση.

• Στις εκλογές του 1895 ο Θ. Δηλιγιάννης ως νέος πρωθυπουργός ήρθε αντιμέτωπος με πλήθος προβλημάτων.

• Έπρεπε επίσης να πάρει θέση απέναντι στη νέα Κρητική επανάσταση του 1896και αποφάσισε, κάτω από την πίεση της κοινής γνώμης, να στείλει στρατό στην Κρήτη (1897).

Ελένη Χαραλαμπίδου 11

Ο Τρικούπης και η πτώχευση της Ελλάδας

Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908 (1)

• Ακολούθησε ελληνοτουρκικός πόλεμος το 1897 στον οποίον ο ελληνικός στρατός με αρχιστράτηγο τον διάδοχο Κωνσταντίνο ηττήθηκε.

Ελένη Χαραλαμπίδου 12

Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908 (2)

• Οι Οθωμανοί έφτασαν μέχρι τη Λαμία και αποχώρησαν μόνο όταν έλαβαν τη διαβεβαίωση από τις Δυνάμεις ότι η Ελλάδα θα τους καταβάλει μεγάλη αποζημίωση.

• Προκειμένου να πληρώσει η Ελλάδα την πολεμική αποζημίωση, αναγκάστηκε να πάρει νέο δάνειο. Οι Δυνάμεις, για να εξασφαλίσουν ότι η Ελλάδα θα πληρώσει τα χρέη της, επέβαλαν μια επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ), η οποία ανέλαβε και τη διαχείριση των κυριότερων δημόσιων εσόδων.

Ελένη Χαραλαμπίδου 13

Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908 (3)

• Μετά την ήττα του 1897 η λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον των πολιτικών και των Ανακτόρων μεγάλωνε συνεχώς. Ο Γεώργιος εξακολουθούσε όμως να παρεμβαίνει στην εσωτερική και στην εξωτερική πολιτική της χώρας.

• Οι συνεχείς παρεμβάσεις του βασιλιά και του βασιλικού περιβάλλοντος στην πολιτική ζωή και τον στρατό οδήγησαν το 1909 στην εκδήλωση στρατιωτικού κινήματος στο Γουδί.

Ελένη Χαραλαμπίδου 14

Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908 (4)

Ελένη Χαραλαμπίδου 15

Λαϊκή εικόνα για το Κίνημα στο Γουδί της 15ης Αυγούστου 1909

Συλλαλητήριο στις 14 Σεπτέμβρη 1909 για την υποστήριξη των

σκοπών του κινήματος στο Γουδί

Χρονολόγιο (1)

Ελένη Χαραλαμπίδου 16

Έξωση του Όθωνα.1862

Άφιξη νέου βασιλιά: Γεώργιος Α'.

Νέο σύνταγμα: βασιλευόμενη δημοκρατία.Ενσωμάτωση των Ιονίων νήσων στην Ελλάδα.

1863

1864

Κρητική επανάσταση1866-69

Ο Κουμουνδούρος διανέμει (μέρος) της «εθνικής γης».1871

Το άρθρο του Χ. Τρικούπη «Τις πταίει;».

Δικομματισμός - Εναλλαγή των κυβερνήσεων του Χ. Τρικούπη και του Θ. Δηλιγιάννη

Χρονολόγιο (2)

Ελένη Χαραλαμπίδου 17

1874

Καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης.1875

1885-1895

Η Ελλάδα κηρύσσει πτώχευση.1893

Κρητική επανάσταση.1896

Ελληνοτουρκικός πόλεμος.

Χρονολόγιο (3)

Ελένη Χαραλαμπίδου 18

1897

Στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί.1909