KKK 2296, 2300-2301

TRANSPLANTACJA

CO TO TAKIEGO?

(ang. organ transplantation) – zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu na inne miejsce, wykonywane w celach medycznych.

Transplantacja – podstawowe określenie tematu

RYS HISTORYCZNY

➔ 1954 – pierwsza skuteczna transplantacja organu ludzkiego (nerka bliźniaka)

➔ 1967 – pierwsza transplantacja serca➔ 1985 – pierwsza w Polsce transplantacja

serca➔ 1994 – pierwszy w Polsce udany

przeszczep wątroby u dorosłego➔ 2010 – pierwszy udany przeszczep całej twarzy➔ 2014 - Pierwsza transplantacja czaszki

wydrukowanej na drukarce 3D

Transplantacja – podstawowe określenie tematu

CO SIĘ DA PRZESZCZEPIĆ?

Skóra

Serce

Nerki

Wątroba

Trzustka

Szpik kostny

Rogówka

… i wiele innychTransplantacja – podstawowe określenie tematu

RODZAJE PRZESZCZEPÓW

Transplantacja – sproblematyzowanie tematu

AutoprzeszczepW obrębie

danego organizmu, np. skóra.

AllogeniczneAllogeniczneW ramach tego W ramach tego

samego samego gatunku, gatunku, np. nerka.np. nerka.

Ksenotrans-plantacje

Między osobnikami różnych gatunków,

np. od świni.

IzotransplantacjePomiędzy jednos-tkami identyczny-mi genetycznie, np. bliźnięta jed-

nojajowe.

AlloplastykaZ materiałów

niebiologicznych, np. sztuczne

zastawki.

RODZAJE PRZESZCZEPÓW

Transplantacja – sproblematyzowanie tematu

W zależności od tego podziału dokonuje się W zależności od tego podziału dokonuje się moralnej oceny transplantacji.moralnej oceny transplantacji.

Warto przy tej okazji zauważyć, że najwięcej trudności budzi homotransplantacja (allogeniczna). Dzieli się ona jeszcze

następująco.

Przeszczep narządów parzystych

Przeszczep narządów pojedynczych

Przeszczep od dawców żywych

Przeszczep od dawców martwych

PROBLEMY MORALNE

W transplantacji mamy do czynienia z dwoma prawami:

1. Prawem osoby (biorcy) do leczenia i przedłużenia życia;

2. Prawem osoby (dawcy) do dysponowania swoim ciałem (bez przymusu).

W normalnych warunkach jednak (gdy nie dochodzi do nadużyć) te dwa prawa nie są sobie przeciwstawne.

Transplantacja – sproblematyzowanie tematu

PROBLEMY MORALNE

Muszą być jednak zachowane podstawowe zasady transplantacji:

➔Nikt nie ma obowiązku darowania Nikt nie ma obowiązku darowania swoich organów lub tkanek .swoich organów lub tkanek .

➔Nikt nie może rościć sobie praw do Nikt nie może rościć sobie praw do czyichś organów lub tkanek czyichś organów lub tkanek (człowieka żyjącego lub martwego).(człowieka żyjącego lub martwego).

➔Jedyną właściwą formą oddania Jedyną właściwą formą oddania organu jest forma wolnego daru.organu jest forma wolnego daru.

Gdy te zasady są zachowane transplantacja nie budzi problemów moralnych i jest wręcz uznawana za czyn miłosierdzia.

Transplantacja – sproblematyzowanie tematu

PROBLEMY MORALNE

Dopiero gdy naruszane są powyższe zasady transplantacji, pojawiają się poważne problemy moralne:✗ Handel organami.✗ Wykorzystanie organów

do przeszczepów bez zgody dawców, a nawet wbrew ich woli.

Transplantacja – sproblematyzowanie tematu

PROBLEMY MORALNE

Dodatkowym problemem przy przeszczepach jest:✗ Definicja śmierci

mózgowej.

Najogólniej ustala ona, iż zgon człowieka następuje w momencie śmierci kory i pnia mózgu. Jest to definicja ustalona na potrzeby transplantacji. Wobec tej definicji pojawiają się jednak spore zastrzeżenia.

Transplantacja – sproblematyzowanie tematu

PROBLEMY MORALNE

Jeszcze jednym problemem moralnym jest użycie w transplantacji embrionalnych komórek macierzystych.Najogólniej polega to na tym, że tworzy się ludzkie zarodki, a następnie je niszczy pobierając z nich komórki macierzyste.

Nie tylko więc zabija się zapoczątkowane ludzkie życie, ale również traktuje się je przedmiotowo, jako materiał genetyczny do tworzenia nowych terapii.

Transplantacja – sproblematyzowanie tematu

WSZYSCY SĄ ZA, CHOCIAŻ …

Podsumowując …

Przy zachowaniu ogólnych zasad transplantacji, argumenty “za” jej stosowaniem są oczywiste i akceptowane przez większość.

Argumenty przeciw pojawiają się w przypadku przeszczepów allogenicznych narządów pojedynczych od martwych dawców. Chodzi o definicję śmierci mózgowej, na którą nie wszyscy się zgadzają.

Zdania przeciwne pojawiają się również w przypadku autoprzeszczepów z embrionalnych komórek macierzystych.

Transplantacja – argumenty za i przeciw

GŁOS KOŚCIOŁA

● Kościół popiera, a nawet zachęca do oddawania organów do przeszczepów. Podkreśla jednak, że jest to moralne pod pewnymi warunkami (KKK 2296, 2301)

● Kościół sprzeciwia się wykorzystaniu do przeszczepów embrionalnych komórek macierzystych, gdyż jest to związane z niszczeniem ludzkich zarodków.

Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie

KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO

2300 Ciała zmarłych powinny być traktowane z szacunkiem i miłością wypływającą z wiary i nadziei zmartwychwstania. Grzebanie zmarłych jest uczynkiem miłosierdzia względem ciała; jest uczczeniem dzieci Bożych, będących świątynią Ducha Świętego.

2301 Sekcja zwłok może być moralnie dopuszczalna dla celów dochodzenia sądowego lub badań naukowych. Bezpłatne przekazywanie narządów po śmierci jest dopuszczalne i może zasługiwać na uznanie. Kościół zezwala na kremację zwłok, jeśli nie jest ona przejawem podważania wiary w zmartwychwstanie ciała.

Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie

KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO

2296 Przeszczep narządów zgodny jest z prawem moralnym, jeśli fizyczne i psychiczne niebezpieczeństwa, jakie ponosi dawca, są proporcjonalne do pożądanego dobra biorcy. Oddawanie narządów po śmierci jest czynem szlachetnym i godnym pochwały; należy do niego zachęcać, ponieważ jest przejawem wielkodusznej solidarności. Moralnie nie do przyjęcia jest pobranie narządów, jeśli dawca lub jego bliscy, mający do tego prawo, nie udzielają na to wyraźnej zgody. Jest rzeczą moralnie niedopuszczalną bezpośrednie powodowanie trwałego kalectwa lub śmierci jednej istoty ludzkiej, nawet gdyby to miało przedłużyć życie innych osób.

Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie

INNE DOKUMENTY KOŚCIOŁA

Jan Paweł II, Encyklika Evangelium Vitae,nr 16, 63, 64.

Jan Paweł II, Przemówienia do uczestników Międzynarodowego Kongresu Transplantacji.

Transplantacja – nauka Kościoła w tym względzie

CO NA TO PRAWO (W POLSCE)?Kwestie transplantacji są w Polsce uregulowane poprzez

Ustawę z dn. 1.07.2005 o pobieraniu, przechowywaniu Ustawę z dn. 1.07.2005 o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.● Żywym dawcą może być tylko ten, kto dobrowolnie

wyraził pisemną zgodę przed lekarzem.● Każdy zmarły może być potencjalnym dawcą, o ile nie

figuruje w centralnym rejestrze sprzeciwów. Zasięga się również opinii rodziny.

● Transplantacja może być tylko dobrowolna i nieodpłatna. Zakaz handlu narządami pod sankcją kary.

Transplantacja – dodatkowe info

DODATKOWE INFO

● Transplantacja w innych religiach(https://www.dawca.pl/warto-wiedziec/transplantacja-a-religie)

● http://www.przeszczep.pl/

Transplantacja – dodatkowe info