214
Trinkwasser-Ringversuch 1/2009 Im Auftrag des Ministeriums für Umwelt und Naturschutz, Landwirtschaft und Verbraucherschutz (MUNLV) NRW und des Niedersächsischen Ministeriums für Soziales (MS) - A 1- Anionen - Bromat, Chlorid, Cyanid, Fluorid, Nitrat, Nitrit, Sulfat, Phosphat gesamt, Trübung Mai 2009

Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Trinkwasser-Ringversuch 1/2009

Im Auftrag des Ministeriums für Umwelt und Naturschutz, Landwirtschaft und Verbraucherschutz (MUNLV) NRW

und des Niedersächsischen Ministeriums für Soziales (MS)

- A 1- Anionen -

Bromat, Chlorid, Cyanid, Fluorid, Nitrat, Nitrit,

Sulfat, Phosphat gesamt, Trübung

Mai 2009

Page 2: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

2

Rückfragen bitte an:

Landesamt für Natur, Umwelt und Verbraucherschutz

Nordrhein-Westfalen Postfach 10 10 52

45610 Recklinghausen

Referenzstelle Trinkwasser

Günter Grubert Tel.: 0211-1590 2 333

[email protected]

Jutta Eggersmann

Tel.: 0251-7793 116 [email protected]

2009

Page 3: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

3

Auswertung

Parameter/Untersuchungsverfahren Im Rahmen dieses Ringversuches wurden die Untersuchungsparameter Bromat, Chlorid, Cyanid, Fluorid, Nitrat, Nitrit, Sulfat, Phosphat gesamt, Trübung angeboten. Als Untersu-chungsverfahren sollte möglichst ein genormtes Verfahren gewählt werden.

Teilnehmerzahl Insgesamt haben 157 Labore an diesem Ringversuch teilgenommen. Proben Die Ringversuchsproben wurden vom IWW Rheinisch-Westfälischen Institut für Wasserfor-schung durch Aufstocken von Trinkwasser mit Standards hergestellt. Insgesamt wurden 7 Chargen (Konzentrationsniveaus) für die Bestimmung aller Parameter hergestellt (A – G). Jeder Teilnehmer erhielt 3 unterschiedliche Proben, die jeweils alle oben aufgeführten Para-meter in messbaren Konzentrationen enthielten.

Probenversand, Laufzeit Die Proben wurden am Montag, den 09. Februar 2009 mit dem Paketdienst DPD an die Teil-nehmer verschickt und bis 18:00 am Folgetag den Teilnehmern zugestellt.

Die Abgabefrist für die Ergebnisse endete am 10. März 2009, so dass die Bearbeitungszeit etwa 4 Wochen betrug. Die Ergebnisformulare sollten per Post oder Telefax und die LAB-Datei per E-Mail übermittelt werden.

Auswertung der Daten Obwohl durch die Art der Probenherstellung sowie die Verwendung hochreiner, zertifizierter Standards und Trinkwasser bei diesem Ringversuch die Vorgabewerte aller Parameter als konventionell richtige Werte angesehen werden könnten, beziehen sich die statistischen Aus-wertungen in diesem Ringversuch auf den Gesamtmittelwert der Labore und nicht auf den Vorgabewert, um dem Blindwert des Trinkwassers Rechnung zu tragen.

Die Auswertung der Daten dieses Ringversuchs wurde mit der Auswertesoftware „ProLab“ der Fa. Quo-data durchgeführt. Sie erfolgte nach DIN 38402 - A 45 „Ringversuche zur exter-nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham-pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten Statistik.

Als Vorgabewert msoll wurde der Hampel-Schätzer verwendet. Die mit der Q-Methode be-rechneten Vergleichsstandardabweichungen sR wurden zunächst als Sollstandardabweichun-gen ssoll, die zur Bewertung der Einzelwerte herangezogen werden, festgelegt.

Page 4: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

4

Aus Vorgabewert msoll und Sollstandardabweichung ssoll wurde für jeden Messwert nach fol-gender Formel ein Z-Score berechnet:

( )solls

MesswertScoreZ sollm−=−

Dieser Z-Score wird mittels Korrekturfaktoren zu ZU-Scores modifiziert. Als Toleranzgrenze wird |ZU|=2 festgelegt.

Limitierung der Standardabweichung Um zu verhindern, dass die so ermittelten Toleranzgrenzen für die angewandte Untersu-chungsmethodik zu weit oder zu eng liegen, wurden für die Sollstandardabweichung für sämt-liche Parameter 5% als Untergrenze und 25% als Obergrenze festgelegt. Erfreulicherweise wurde die obere Limitierung nur bei dem Parameter Bromat in den Chargen B, C, E und F angewandt. Dagegen wurden bei 4 Parametern (Chlorid in 7 Chargen, Nitrit in 2 Chargen, Nitrat und Sulfat jeweils in 6 Chargen) Vergleichsstandardabweichungen unter 5% ermittelt, so dass dort die untere Limitierung griff.

Erfolgskriterien für diesen Ringversuch Die Kriterien sind den Gegebenheiten der Trinkwasserverordnung 2001 angepasst und die Empfehlungen zur Ringversuchsdurchführung des UBA sind berücksichtigt:

• Bewertung der Messwerte durch Zu-Scores (Kriterium: akzeptabel: |Zu| ≤ 2)

• Einzelbewertung der Parameter, nicht des gesamten Ringversuchs (Kriterium: mehr als die Hälfte der Messwerte - 2 von 3 - eines Parameters müssen akzeptabel sein)

Von den 157 Teilnehmern haben 51 (32,8 %) sämtliche von Ihnen untersuchten Parameter erfolgreich bestimmt.

Auf dem Zertifikat sind neben den verbindlich angemeldeten die Parameter aufgeführt, die erfolgreich bestimmt wurden.

Sämtliche weiteren Ergebnisse sind den nachfolgenden Tabellen und Grafiken zu entnehmen.

Page 5: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Merkmal Sollwert Soll-STD. rel.Soll-STD.[%]

Vergleichs-STD

rel.Vergleichs-STD [%] Tol. Unten Tol. oben Einheit

Anzahl Labore/Werte

Bromat BRO3 0,056 0,0115 20,37 0,0115 20,37 0,0353 0,0822 mg/l 32

Chlorid CL 139,39 6,969 5,00 3,449 2,47 125,781 153,6934 mg/l 66

Cyanid CN 0,0173 0,0041 23,74 0,0041 23,74 0,0098 0,0267 mg/l 48

Fluorid F 3,426 0,2624 7,66 0,2624 7,66 2,9196 3,9724 mg/l 64

Nitrit NO2 0,055 0,0058 10,69 0,0058 10,69 0,0435 0,0669 mg/l 65

Nitrat NO3 59,67 2,984 5,00 2,210 3,70 53,847 65,797 mg/l 66

Phosphat PO4 0,7656 0,1141 14,91 0,1141 14,91 0,5519 1,0136 mg/l 64

Sulfat SO4 25,04 1,276 5,10 1,276 5,10 22,553 27,663 mg/l 66

Trübung TRUEB 0,45 0,086 19,04 0,086 19,04 0,294 0,644 NTU 60

Ringversuchskenndaten Charge A

Page 6: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

AProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

111111111101010101010101010

103103103103103103103103103108108108108108108108108108

1111111111111111113113113113113113114114114114114114114114115115115115115115115115115116116116116116116116116116117117117117117117117117118118118118118118118118118

1212121212121212123123123123123123123123123128128128128128128128128128

1313131313131313133133133133133133133133138138138138138138138

14141414141414143143143143143143143144144144144144144144145145145148148148148148148

15151515151515153153153

1616161616161616171717171717171718181818181818191919191919191919

222222220202020202020212121212121212121222222222222222323232323232323

3,18

12,464,96

2,20

3,47

8,98

76,01

2,18

5,81

2,55

2,69

2 92

2,59

2,16

2,37

-2,98

-4,31

-4,16-2,06

-2,46

-2,39

-3,08

-6,59

-6,23

-5,93

-2,40

-6,69

-5,57

-3,64

5 24

-2,44

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 7: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

AProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

242424242424242425252525252525252526262626262626272727272727272728282828282828

333333333333333333333333333383838383838383838

44444444434343434343434343484848484848484848

555555555353535353535353535454545454545454555555555555555555565656565656565656575757575757575858585858585858

6666666663636363636363636868686868686868

7777777777373737373737378787878787878

88888888838383838383838383848484848484848484858585858585858686868686868686878787878787878788888888888888

9999999999393939393939393939898989898989898

11,00

2,01 2,74

2,07

2,07

2,10

2,06 2,203,80

4,12

2,54

3,26

2,92

5,18

3,57

5,70

-2,32

-2,99

-2,59

-2,02

-2,58

-5,24

-3,14

-2,25

-2,93

-2,68

-2,17

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 8: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 0,0564 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 32

Toleranzgrenzen: 0,0353 - 0,0822 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0115 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 20,37%

Rel.Soll STD: 20,37% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0115 mg/l

ProLab 2007Labor

118

123

115 25 128 83 21 55 56 3

103 20 117 19 58 38 27 33 53 93 10 9

148 7

138

116 1 6

108 43 84 48

mg/

l

0,2

0,190,18

0,17

0,16

0,15

0,14

0,13

0,12

0,11

0,10,09

0,08

0,07

0,06

0,05

0,04

0,03

0,02

0,01

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 9: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 0,0564 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 32

Toleranzgrenzen: 0,0353 - 0,0822 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0115 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 20,37%

Rel.Soll STD: 20,37% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0115 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0653 0,6883

10 0,0612 0,3710

103 0,0518 -0,4370

108 0,0660 0,7425

115 0,0250 -2,9790

116 0,0650 0,6651

117 0,0550 -0,1334

118 0,0110 -4,3070

123 0,0125 -4,1647

128 0,0400 -1,5562

138 0,0640 0,5877

148 0,0627 0,4871

19 0,0570 0,0459

20 0,0540 -0,2283

21 0,0496 -0,6456

25 0,0320 -2,3151

27 0,0597 0,2549

3 0,0515 -0,4654

33 0,0597 0,2549

38 0,0580 0,1233

43 0,0683 0,9205

48 0,1985 10,9976

53 0,0599 0,2704

55 0,0500 -0,6077

56 0,0504 -0,5697

58 0,0574 0,0769

6 0,0656 0,7115

7 0,0630 0,5103

83 0,0410 -1,4614

84 0,0824 2,0118

9 0,0618 0,4174

93 0,0600 0,2781

Page 10: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 139,3884 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 125,7809 - 153,6934 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 6,9694 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,47%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 3,4487 mg/l

ProLab 2007Labor

128 33 63 28 114 1

143 12 27 117 15 9 68 48 56 11 54 83 10 88 98 18 2 13 78 14 26 116 73 108

123 17 6 3 86 53 115

138 23 4 57 8 21 24 43 38 55 93 103

148 20 133

153 58 16 113 85 87 7 19 25 22 118 5 84 144

mg/

l

164162160158156154152150148146144142140138136134132130128126124122120

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 11: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 139,3884 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 125,7809 - 153,6934 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 6,9694 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,47%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 3,4487 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 134,0000 -0,7920

10 138,0000 -0,2041

103 141,1000 0,2393

108 139,1000 -0,0424

11 137,5000 -0,2776

113 143,0000 0,5049

114 133,7000 -0,8361

115 140,0000 0,0855

116 139,0000 -0,0571

117 136,0000 -0,4980

118 146,0000 0,9244

12 135,5000 -0,5715

123 139,1000 -0,0424

128 125,4000 -2,0560

13 138,6000 -0,1159

133 142,0000 0,3651

138 140,0000 0,0855

14 138,7700 -0,0909

143 134,8000 -0,6744

144 162,1000 3,1753

148 141,2000 0,2533

15 136,0000 -0,4980

153 142,0000 0,3651

16 142,7000 0,4630

17 139,2000 -0,0277

18 138,5000 -0,1306

19 144,3890 0,6991

2 138,5700 -0,1203

20 141,7000 0,3232

21 140,5000 0,1554

22 145,8000 0,8964

23 140,0000 0,0855

24 140,5000 0,1554

25 145,0000 0,7846

26 138,8000 -0,0865

27 135,5000 -0,5715

28 132,0000 -1,0859

3 139,7000 0,0436

33 127,6000 -1,7326

38 141,0000 0,2253

4 140,0000 0,0855

Page 12: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

43 140,6400 0,1750

48 137,0000 -0,3510

5 150,8000 1,5955

53 139,8000 0,0575

54 137,5000 -0,2776

55 141,0120 0,2270

56 137,0000 -0,3510

57 140,0000 0,0855

58 142,4000 0,4211

6 139,4000 0,0016

63 129,4000 -1,4681

68 136,6000 -0,4098

7 143,6000 0,5888

73 139,0000 -0,0571

78 138,7000 -0,1012

8 140,3300 0,1316

83 137,7000 -0,2482

84 159,0000 2,7419

85 143,0000 0,5049

86 139,7400 0,0492

87 143,2000 0,5329

88 138,0000 -0,2041

9 136,5000 -0,4245

93 141,0500 0,2323

98 138,4000 -0,1453

Page 13: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 0,0173 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 48

Toleranzgrenzen: 0,0098 - 0,0267 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0041 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 23,74%

Rel.Soll STD: 23,74% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0041 mg/l

ProLab 2007Labor

108 17 5 9 10 68 12 144 38 53 103

118 43 25 13 4 56 114 23 133 16 143 84 1

116 21 93 86 8

123 3 54 83 87 55 11 115 22 63 19 2 24 85 7 48 33 98 128

mg/

l

0,07

0,06

0,05

0,04

0,03

0,02

0,01

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 14: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 0,0173 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 48

Toleranzgrenzen: 0,0098 - 0,0267 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0041 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 23,74%

Rel.Soll STD: 23,74% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0041 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0179 0,1352

10 0,0130 -1,1464

103 0,0143 -0,7968

108 0,0100 -1,9531

11 0,0200 0,5807

114 0,0160 -0,3396

115 0,0200 0,5807

116 0,0180 0,1564

118 0,0145 -0,7430

12 0,0140 -0,8774

123 0,0190 0,3685

128 0,0760 12,4605

13 0,0150 -0,6085

133 0,0165 -0,2051

143 0,0170 -0,0707

144 0,0140 -0,8774

16 0,0168 -0,1245

17 0,0110 -1,6842

19 0,0210 0,7928

2 0,0210 0,7928

21 0,0180 0,1564

22 0,0200 0,5807

23 0,0160 -0,3396

24 0,0210 0,7928

25 0,0147 -0,6892

3 0,0190 0,3685

33 0,0270 2,0657

38 0,0140 -0,8774

4 0,0150 -0,6085

43 0,0145 -0,7430

48 0,0233 1,2807

5 0,0120 -1,4153

53 0,0142 -0,8237

54 0,0190 0,3685

55 0,0195 0,4746

56 0,0151 -0,5816

63 0,0200 0,5807

68 0,0130 -1,1464

7 0,0220 1,0050

8 0,0188 0,3261

83 0,0190 0,3685

Page 15: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

84 0,0170 -0,0707

85 0,0210 0,7928

86 0,0183 0,2200

87 0,0191 0,3897

9 0,0128 -1,2002

93 0,0180 0,1564

98 0,0270 2,0657

Page 16: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 3,4259 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 2,9196 - 3,9724 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2624 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,66%

Rel.Soll STD: 7,66% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2624 mg/l

ProLab 2007Labor

7 78 12 128 33 43 2

143 20 144 85 1

114

118

148 17 24 28 58 3 68 116 26 6 4 18 10 5 53 108 88 56 27 14 9 16 21 73 103 57 86 133 19 11 115 22 23 38 138 93 55 8 98 15 83 54 123 87 117 63 84 48 25 13

mg/

l

5

4,8

4,6

4,4

4,2

4

3,8

3,6

3,4

3,2

3

2,8

2,6

2,4

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 17: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 3,4259 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 2,9196 - 3,9724 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2624 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,66%

Rel.Soll STD: 7,66% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2624 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 3,2300 -0,7738

10 3,4000 -0,1022

103 3,5000 0,2713

108 3,4100 -0,0627

11 3,5700 0,5274

114 3,2300 -0,7738

115 3,5850 0,5823

116 3,3600 -0,2602

117 3,7600 1,2227

118 3,2500 -0,6948

12 2,8040 -2,4568

123 3,7100 1,0397

128 2,8200 -2,3936

13 4,7800 4,9553

133 3,5300 0,3810

138 3,6100 0,6738

14 3,4400 0,0517

143 3,1200 -1,2084

144 3,1500 -1,0899

148 3,2500 -0,6948

15 3,6400 0,7836

16 3,4700 0,1615

17 3,2900 -0,5368

18 3,3920 -0,1338

19 3,5690 0,5238

2 3,0600 -1,4454

20 3,1240 -1,1926

21 3,4730 0,1725

22 3,5900 0,6006

23 3,6000 0,6372

24 3,2970 -0,5091

25 4,0000 2,1010

26 3,3700 -0,2207

27 3,4300 0,0151

28 3,3000 -0,4973

3 3,3500 -0,2997

33 2,9700 -1,8010

38 3,6080 0,6665

4 3,3900 -0,1417

43 3,0000 -1,6824

48 3,9900 2,0644

Page 18: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

5 3,4000 -0,1022

53 3,4090 -0,0667

54 3,7080 1,0324

55 3,6200 0,7104

56 3,4200 -0,0232

57 3,5000 0,2713

58 3,3100 -0,4578

6 3,3800 -0,1812

63 3,7700 1,2593

68 3,3500 -0,2997

7 2,6700 -2,9861

73 3,4800 0,1981

78 2,7700 -2,5911

8 3,6200 0,7104

83 3,6550 0,8385

84 3,8940 1,7131

85 3,1600 -1,0504

86 3,5080 0,3005

87 3,7500 1,1861

88 3,4100 -0,0627

9 3,4400 0,0517

93 3,6100 0,6738

98 3,6200 0,7104

Page 19: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 59,6725 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 53,8471 - 65,7965 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,9836 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,70%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 2,2098 mg/l

ProLab 2007Labor

143 87 33 115 8 10 24 114 73 63 117 88 56 58 128 28 78 3 9 25 5 38 27 43 13 2 26 103 16 148 21 17 85 19 12 68 22 83 57 86 15 54 123

108

116 11 98 6 23 18 55 14 53 138 93 133

113 4

145 20 118 7 84 144 1 48

mg/

l

68

67

66

65

64

63

62

61

60

59

58

57

56

55

54

53

52

51

50

49

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 20: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 59,6725 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 53,8471 - 65,7965 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,9836 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,70%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 2,2098 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 66,4000 2,1971

10 55,6000 -1,3982

103 59,6000 -0,0249

108 60,3000 0,2049

11 60,4600 0,2572

113 62,4000 0,8908

114 56,0000 -1,2609

115 55,1300 -1,5596

116 60,4000 0,2376

117 57,0000 -0,9175

118 63,2000 1,1520

12 59,8500 0,0580

123 60,2900 0,2017

128 58,0000 -0,5742

13 59,1300 -0,1863

133 61,7000 0,6621

138 61,2000 0,4989

14 60,8300 0,3780

143 50,6900 -3,0839

144 64,7500 1,6582

145 62,6530 0,9734

148 59,7000 0,0090

15 60,2000 0,1723

16 59,6200 -0,0180

17 59,8000 0,0416

18 60,7300 0,3454

19 59,8480 0,0573

2 59,2400 -0,1485

20 62,7500 1,0051

21 59,7100 0,0122

22 59,9000 0,0743

23 60,7000 0,3356

24 55,8000 -1,3295

25 58,6000 -0,3682

26 59,4000 -0,0936

27 59,1000 -0,1966

28 58,0000 -0,5742

3 58,3300 -0,4609

33 53,8000 -2,0162

38 59,0900 -0,2000

4 62,6000 0,9561

Page 21: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

43 59,1100 -0,1931

48 66,4000 2,1971

5 58,8000 -0,2996

53 61,1100 0,4695

54 60,2000 0,1723

55 60,7390 0,3483

56 57,6000 -0,7115

57 60,1000 0,1396

58 57,9000 -0,6085

6 60,6000 0,3029

63 56,8000 -0,9862

68 59,8600 0,0612

7 63,3250 1,1928

73 56,5000 -1,0892

78 58,2400 -0,4918

8 55,3500 -1,4840

83 59,9000 0,0743

84 63,7500 1,3316

85 59,8000 0,0416

86 60,1900 0,1690

87 52,1600 -2,5792

88 57,4000 -0,7802

9 58,5000 -0,4026

93 61,5800 0,6230

98 60,5000 0,2702

Page 22: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 0,0546 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 65

Toleranzgrenzen: 0,0435 - 0,0669 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0058 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 10,69%

Rel.Soll STD: 10,69% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0058 mg/l

ProLab 2007Labor

128 27 138 68 118

123 55 1

108 12 33 8

133 11 145 24 93 14 22 25 9 4 58 7 86 88 85 26 3 6

115

117

148 43 53 16 10 114 20 23 48 57 84 87 63 143 54 28 98 19 56 73 21 113 15 18 13 38 83 17 103 5 78 116

144

mg/

l

0,12

0,11

0,1

0,09

0,08

0,07

0,06

0,05

0,04

0,03

0,02

0,01

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 23: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 0,0546 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 65

Toleranzgrenzen: 0,0435 - 0,0669 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0058 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 10,69%

Rel.Soll STD: 10,69% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0058 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0493 -0,9468

10 0,0560 0,2339

103 0,0760 3,4720

108 0,0500 -0,8207

11 0,0510 -0,6405

113 0,0600 0,8815

114 0,0560 0,2339

115 0,0550 0,0720

116 0,1100 8,9769

117 0,0550 0,0720

118 0,0490 -1,0008

12 0,0500 -0,8207

123 0,0490 -1,0008

128 0,0180 -6,5856

13 0,0610 1,0434

133 0,0506 -0,7126

138 0,0470 -1,3612

14 0,0520 -0,4604

143 0,0570 0,3958

144 0,5240 76,0065

145 0,0510 -0,6405

148 0,0550 0,0720

15 0,0600 0,8815

16 0,0557 0,1853

17 0,0680 2,1768

18 0,0600 0,8815

19 0,0589 0,7034

20 0,0560 0,2339

21 0,0592 0,7520

22 0,0520 -0,4604

23 0,0560 0,2339

24 0,0510 -0,6405

25 0,0520 -0,4604

26 0,0534 -0,2082

27 0,0460 -1,5413

28 0,0580 0,5577

3 0,0540 -0,1001

33 0,0500 -0,8207

38 0,0610 1,0434

4 0,0530 -0,2802

43 0,0550 0,0720

Page 24: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

48 0,0560 0,2339

5 0,0780 3,7958

53 0,0550 0,0720

54 0,0570 0,3958

55 0,0492 -0,9648

56 0,0590 0,7196

57 0,0560 0,2339

58 0,0530 -0,2802

6 0,0548 0,0396

63 0,0564 0,2986

68 0,0473 -1,3071

7 0,0530 -0,2802

73 0,0590 0,7196

78 0,0800 4,1196

8 0,0500 -0,8207

83 0,0660 1,8529

84 0,0560 0,2339

85 0,0532 -0,2442

86 0,0530 -0,2802

87 0,0560 0,2339

88 0,0530 -0,2802

9 0,0520 -0,4604

93 0,0518 -0,4964

98 0,0580 0,5577

Page 25: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 0,7656 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 0,5519 - 1,0136 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1141 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 14,91%

Rel.Soll STD: 14,91% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1141 mg/l

ProLab 2007Labor

128 10 11 138 24 144 5 12 57 8 3 38 2 93 118

133 23 28 88 98 114

116 14 15 87 145 6

113

103 43 19 16 56 4 83 26 53 18 117 73 86 13 123 63 48 153 68 85 78 54 27 25 115

108 1 58 9 21 55 143 17 84 33 7

mg/

l

1,2

1,1

1

0,9

0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 26: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 0,7656 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 0,5519 - 1,0136 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1141 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 14,91%

Rel.Soll STD: 14,91% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1141 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,8617 0,7752

10 0,1000 -6,2298

103 0,7600 -0,0522

108 0,8400 0,6002

11 0,1320 -5,9302

113 0,7500 -0,1458

114 0,7050 -0,5670

115 0,8280 0,5034

116 0,7130 -0,4921

117 0,7770 0,0921

118 0,6650 -0,9414

12 0,5090 -2,4015

123 0,7898 0,1954

128 0,0510 -6,6884

13 0,7886 0,1857

133 0,6710 -0,8852

138 0,1700 -5,5746

14 0,7280 -0,3517

143 0,9630 1,5922

144 0,3770 -3,6371

145 0,7430 -0,2113

15 0,7400 -0,2394

153 0,8000 0,2776

16 0,7640 -0,0148

17 0,9800 1,7293

18 0,7740 0,0679

19 0,7610 -0,0428

2 0,6400 -1,1754

21 0,9200 1,2454

23 0,6800 -0,8010

24 0,2060 -5,2376

25 0,8270 0,4954

26 0,7720 0,0518

27 0,8260 0,4873

28 0,6900 -0,7074

3 0,6270 -1,2971

33 1,0800 2,5359

38 0,6390 -1,1848

4 0,7660 0,0034

43 0,7600 -0,0522

48 0,7940 0,2292

Page 27: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

5 0,4300 -3,1410

53 0,7720 0,0518

54 0,8130 0,3825

55 0,9390 1,3987

56 0,7650 -0,0054

57 0,5250 -2,2518

58 0,8650 0,8019

6 0,7440 -0,2020

63 0,7920 0,2131

68 0,8060 0,3260

7 1,1700 3,2617

73 0,7770 0,0921

78 0,8100 0,3583

8 0,6080 -1,4749

83 0,7670 0,0115

84 0,9800 1,7293

85 0,8090 0,3502

86 0,7798 0,1147

87 0,7414 -0,2263

88 0,7000 -0,6138

9 0,8700 0,8422

93 0,6634 -0,9564

98 0,7040 -0,5764

Page 28: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 25,0427 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 22,5525 - 27,6630 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,2760 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,10%

Rel.Soll STD: 5,10% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,2760 mg/l

ProLab 2007Labor

33 86 15 8 18 114 88 78 55 123 38 153 1 48 19 28 148 13 57 63 143 3 83 26 25 58 128 21 17 27 43 85 93 138 20 56 9 54 73 16 108 22 23 103

116

117 4 5 87 6 14 53 10 118

133 11 98 113 12 68 84 7

144 2 24 115

mg/

l

35

34

33

32

31

30

29

28

27

26

25

24

23

22

21

20

19

18

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 29: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 25,0427 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 22,5525 - 27,6630 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,2760 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,10%

Rel.Soll STD: 5,10% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,2760 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 24,2000 -0,6768

10 26,0000 0,7307

103 25,6000 0,4254

108 25,4000 0,2727

11 26,0800 0,7918

113 26,5000 1,1123

114 23,5000 -1,2390

115 32,6500 5,8064

116 25,6000 0,4254

117 25,6000 0,4254

118 26,0000 0,7307

12 26,6800 1,2497

123 23,6500 -1,1185

128 24,8300 -0,1708

13 24,5000 -0,4358

133 26,0000 0,7307

138 25,0000 -0,0343

14 25,9500 0,6925

143 24,6500 -0,3154

144 28,3900 2,5549

148 24,4000 -0,5162

15 22,0000 -2,4437

153 24,0000 -0,8374

16 25,3300 0,2193

17 24,9000 -0,1146

18 23,0900 -1,5683

19 24,2500 -0,6366

2 28,5700 2,6923

20 25,1000 0,0438

21 24,8500 -0,1547

22 25,4000 0,2727

23 25,4000 0,2727

24 28,8700 2,9213

25 24,8000 -0,1949

26 24,7600 -0,2270

27 24,9000 -0,1146

28 24,3000 -0,5965

3 24,6600 -0,3073

33 21,4000 -2,9256

38 23,7000 -1,0784

4 25,6000 0,4254

Page 30: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

43 24,9100 -0,1066

48 24,2000 -0,6768

5 25,6000 0,4254

53 25,9500 0,6925

54 25,3000 0,1964

55 23,6070 -1,1531

56 25,1000 0,0438

57 24,5000 -0,4358

58 24,8000 -0,1949

6 25,7000 0,5017

63 24,6000 -0,3555

68 26,8300 1,3642

7 27,5000 1,8756

73 25,3000 0,1964

78 23,5600 -1,1908

8 22,7500 -1,8414

83 24,7000 -0,2752

84 27,4900 1,8680

85 24,9100 -0,1066

86 21,7100 -2,6766

87 25,6000 0,4254

88 23,5000 -1,2390

9 25,2000 0,1201

93 24,9900 -0,0423

98 26,4000 1,0360

Page 31: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: A Sollwert: 0,4523 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 60

Toleranzgrenzen: 0,2935 - 0,6444 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0861 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 19,04%

Rel.Soll STD: 19,04% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0861 NTU

ProLab 2007Labor

55 4

128 12 24 7

103 38 78 117 5 22 28 9 15 2 21 58 98 14 1 20 48 6 17 73 3

133 23 43 11 57 8 88 86 115

114 53 63 54 118 84 108 33 83 25 93 116

123

113 27 26 10 18 16 19 13 68 56 87

NTU

1,1

1,05

1

0,95

0,9

0,85

0,8

0,75

0,7

0,65

0,6

0,55

0,5

0,45

0,4

0,35

0,3

0,25

0,2

0,15

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 32: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: A Sollwert: 0,4523 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 60

Toleranzgrenzen: 0,2935 - 0,6444 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0861 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 19,04%

Rel.Soll STD: 19,04% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0861 NTU

Laborcode GH Z-Score

1 0,4200 -0,4070

10 0,6150 1,6940

103 0,3600 -1,1627

108 0,5000 0,4965

11 0,4600 0,0800

113 0,5400 0,9130

114 0,4800 0,2882

115 0,4730 0,2154

116 0,5300 0,8089

117 0,3800 -0,9108

118 0,4900 0,3924

12 0,3500 -1,2886

123 0,5300 0,8089

128 0,3400 -1,4145

13 0,7010 2,5896

133 0,4400 -0,1551

14 0,4170 -0,4448

15 0,4100 -0,5330

16 0,6600 2,1626

17 0,4260 -0,3315

18 0,6380 1,9335

19 0,6800 2,3709

2 0,4100 -0,5330

20 0,4200 -0,4070

21 0,4100 -0,5330

22 0,3900 -0,7848

23 0,4400 -0,1551

24 0,3500 -1,2886

25 0,5100 0,6006

26 0,6000 1,5378

27 0,5600 1,1213

28 0,4000 -0,6589

3 0,4350 -0,2181

33 0,5000 0,4965

38 0,3600 -1,1627

4 0,3300 -1,5405

43 0,4500 -0,0292

48 0,4200 -0,4070

5 0,3800 -0,9108

53 0,4800 0,2882

54 0,4880 0,3715

Page 33: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

55 0,2800 -2,1702

56 0,9500 5,1824

57 0,4600 0,0800

58 0,4100 -0,5330

6 0,4200 -0,4070

63 0,4800 0,2882

68 0,7950 3,5684

7 0,3550 -1,2256

73 0,4300 -0,2811

78 0,3700 -1,0367

8 0,4600 0,0800

83 0,5070 0,5694

84 0,4940 0,4340

86 0,4700 0,1841

87 1,0000 5,7031

88 0,4600 0,0800

9 0,4000 -0,6589

93 0,5200 0,7048

98 0,4100 -0,5330

Page 34: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Merkmal Sollwert Soll-STD. rel.Soll-STD.[%]

Vergleichs-STD

rel.Vergleichs-STD [%] Tol. Unten Tol. oben Einheit

Anzahl Labore/Werte

Bromat BRO3 0,010 0,0024 25,00 0,0040 40,43 0,0054 0,0155 mg/l 30

Chlorid CL 254,24 12,712 5,00 6,491 2,55 229,421 280,333 mg/l 63

Cyanid CN 0,0740 0,0096 13,02 0,0096 13,02 0,0558 0,0947 mg/l 44

Fluorid F 1,861 0,1326 7,12 0,1326 7,12 1,6048 2,1365 mg/l 58

Nitrit NO2 0,335 0,0170 5,07 0,0170 5,07 0,3022 0,3702 mg/l 63

Nitrat NO3 41,47 2,073 5,00 1,678 4,05 37,420 45,724 mg/l 64

Phosphat PO4 2,8596 0,2178 7,62 0,2178 7,62 2,4393 3,3132 mg/l 61

Sulfat SO4 52,08 2,604 5,00 1,630 3,13 46,997 57,4266 mg/l 61

Trübung TRUEB 1,34 0,147 11,00 0,147 11,00 1,059 1,652 NTU 62

Ringversuchskenndaten Charge B

Page 35: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

BProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

104104104104104104104104109109109109109109109109109113113113113113113118118118118118118118118118119119119119119119119119119120120120120120120120120120121121121121121121121121121122122122122122122122122124124124124124124124124124129129129129129129129129129

1313131313131313134139139139139139139139143143143143143143143149149149149149149149154154154154154

181818181818182323232323232323242424242424242425252525252525252526262626262626272727272727272728282828282828292929

333333333303030303030313131313131313131323232323232323233333333333333333334343434343434353535353535353536363636363636373737373737373737

22,60

5,84

2 18

6,82

4,97

2,56

2 04

2,25

2,74

-2,17

-2,17

-2,27

-2,29

-2,06

-2,73

-9,16

2 84

-2,08

-3,63

-2,24

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 36: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

BProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

38383838383838383839393939393939394040404040404141414142424242424242424343434343434343434444444444444444454545454545454646464646464646464747474747474747474848484848484848484949494949494949505050505050505151515151515151515252525252525252525353535353535353535858585858585858595959595959595960606060606060606161616161616161626262626262646969696969696969697474747474747474797979797979797979

888888888383838383838383838888888888888889898989898989899090909090919191919191919292929494949494949494999999999999999999

2,18

5,10

22,24

2,462,03

2,68

3,00

2,22

2,04

2,90

4,73

-2,17

-2,17

-2,09

-4,21 -2,29

-3,49

-4,12

-5,63

-2,84

-11,68-12,51

-2,61

-3,63

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 37: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 0,0098 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 30

Toleranzgrenzen: 0,0054 - 0,0155 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0024 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 40,43%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0040 mg/l

ProLab 2007Labor

120 25 69 92 3

149 51 53 124 47 46 58 27 31 43 119 33 99 37 109

121

129 94 83 38 79 48 32 52 118

mg/

l

0,075

0,07

0,065

0,06

0,055

0,05

0,045

0,04

0,035

0,03

0,025

0,02

0,015

0,01

0,005

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 38: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 0,0098 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 30

Toleranzgrenzen: 0,0054 - 0,0155 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0024 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 40,43%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0040 mg/l

Laborcode GH Z-Score

109 0,0112 0,4938

118 0,0740 22,5961

119 0,0105 0,2474

120 0,0050 -2,1675

121 0,0113 0,5290

124 0,0086 -0,5409

129 0,0121 0,8105

149 0,0070 -1,2638

25 0,0050 -2,1675

27 0,0101 0,1066

3 0,0062 -1,6253

31 0,0103 0,1770

32 0,0264 5,8434

33 0,0105 0,2474

37 0,0107 0,3178

38 0,0160 2,1831

43 0,0104 0,2122

45

46 0,0095 -0,1342

47 0,0086 -0,5409

48 0,0243 5,1043

51 0,0080 -0,8120

52 0,0730 22,2442

53 0,0080 -0,8120

58 0,0098 0,0011

69 0,0050 -2,1675

79 0,0168 2,4647

83 0,0130 1,1273

92 0,0050 -2,1675

94 0,0123 0,8809

99 0,0106 0,2826

Page 39: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 254,2409 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 63

Toleranzgrenzen: 229,4211 - 280,3329 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 12,7120 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,55%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 6,4908 mg/l

ProLab 2007Labor

33 34 44 99 48 28 88 62 121 60 37 27 38 120 8

122

149 3

154 42 83 51 26 18 91 139 23 35 118 46 109

129 13 24 32 58 90 79 43 25 124 59 74 53 40 94 30 41 45 36 47 119

143 39 50 69 89 61 104

113 31 52 49

mg/

l

300

295

290

285

280

275

270

265

260

255

250

245

240

235

230

225

220

215

210

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 40: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 254,2409 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 63

Toleranzgrenzen: 229,4211 - 280,3329 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 12,7120 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,55%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 6,4908 mg/l

Laborcode GH Z-Score

104 262,7000 0,6484

109 255,0000 0,0582

113 267,0000 0,9780

118 254,0000 -0,0194

119 260,1370 0,4519

120 249,7500 -0,3619

121 248,0000 -0,5029

122 250,0000 -0,3417

124 256,1000 0,1425

129 255,0000 0,0582

13 255,0000 0,0582

139 253,0000 -0,1000

143 260,9000 0,5104

149 250,0000 -0,3417

154 251,0300 -0,2587

18 252,2300 -0,1620

23 253,0000 -0,1000

24 255,0000 0,0582

25 256,0000 0,1348

26 252,0000 -0,1806

27 248,7000 -0,4465

28 246,0000 -0,6641

3 251,0000 -0,2612

30 257,9000 0,2805

31 270,0000 1,2080

32 255,0000 0,0582

33 233,0000 -1,7116

34 242,1000 -0,9783

35 253,1700 -0,0863

36 259,4800 0,4016

37 248,2000 -0,4868

38 249,3000 -0,3981

39 261,0000 0,5181

40 257,4000 0,2422

41 257,9000 0,2805

42 251,0500 -0,2571

43 255,9000 0,1272

44 242,7000 -0,9300

45 258,4000 0,3188

46 254,0000 -0,0194

47 260,0000 0,4414

Page 41: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

48 245,0000 -0,7446

49 280,0000 1,9745

50 261,0000 0,5181

51 251,9000 -0,1886

52 273,6000 1,4839

53 256,9000 0,2038

58 255,5000 0,0965

59 256,2000 0,1502

60 248,0000 -0,5029

61 262,6000 0,6407

62 247,3000 -0,5593

69 261,2000 0,5334

74 256,6000 0,1808

79 255,8000 0,1195

8 249,8500 -0,3538

83 251,8000 -0,1967

88 247,0000 -0,5835

89 262,0000 0,5947

90 255,6000 0,1042

91 252,8000 -0,1161

94 257,4700 0,2475

99 244,2000 -0,8091

Page 42: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 0,0740 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 44

Toleranzgrenzen: 0,0558 - 0,0947 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0096 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 13,02%

Rel.Soll STD: 13,02% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0096 mg/l

ProLab 2007Labor

44 59 109 38 37 129 25 122 13 43 119 49 46 99 124 47 69 51 139 52 24 120

143 23 42 89 53 118 31 33 45 121 39 79 35 8 83 104 3 60 48 61 149 74

mg/

l

0,11

0,105

0,1

0,095

0,09

0,085

0,08

0,075

0,07

0,065

0,06

0,055

0,05

0,045

0,04

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 43: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 0,0740 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 44

Toleranzgrenzen: 0,0558 - 0,0947 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0096 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 13,02%

Rel.Soll STD: 13,02% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0096 mg/l

Laborcode GH Z-Score

104 0,0840 0,9642

109 0,0605 -1,4876

118 0,0780 0,3845

119 0,0680 -0,6624

120 0,0742 0,0174

121 0,0787 0,4521

122 0,0650 -0,9925

124 0,0702 -0,4203

129 0,0626 -1,2565

13 0,0650 -0,9925

139 0,0730 -0,1122

143 0,0750 0,0947

149 0,0900 1,5438

23 0,0750 0,0947

24 0,0740 -0,0022

25 0,0630 -1,2125

3 0,0846 1,0221

31 0,0780 0,3845

33 0,0780 0,3845

35 0,0815 0,7226

37 0,0625 -1,2675

38 0,0620 -1,3225

39 0,0790 0,4811

42 0,0754 0,1333

43 0,0660 -0,8824

44 0,0550 -2,0927

45 0,0780 0,3845

46 0,0700 -0,4423

47 0,0710 -0,3323

48 0,0854 1,0994

49 0,0690 -0,5523

51 0,0711 -0,3213

52 0,0730 -0,1122

53 0,0762 0,2106

59 0,0560 -1,9827

60 0,0850 1,0608

61 0,0860 1,1574

69 0,0710 -0,3323

74 0,0950 2,0269

79 0,0810 0,6743

8 0,0819 0,7613

Page 44: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

83 0,0830 0,8676

89 0,0760 0,1913

99 0,0700 -0,4423

Page 45: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 1,8612 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 58

Toleranzgrenzen: 1,6048 - 2,1365 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1326 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,12%

Rel.Soll STD: 7,12% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1326 mg/l

ProLab 2007Labor

52 33 36 43 118 34 143 8 69 74 139 24 31 37 59 18 154 32 91 120 44 50 51 3 58 88 35 129 26 27 53 39 149 23 62 121

122 42 45 89 109

124

119 94 46 61 83 38 79 49 48 99 47 25 28 104 60 13

mg/

l

2,8

2,7

2,6

2,5

2,4

2,3

2,2

2,1

2

1,9

1,8

1,7

1,6

1,5

1,4

1,3

1,2

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 46: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 1,8612 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 58

Toleranzgrenzen: 1,6048 - 2,1365 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1326 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,12%

Rel.Soll STD: 7,12% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1326 mg/l

Laborcode GH Z-Score

104 2,1100 1,8074

109 1,9300 0,4999

118 1,6600 -1,5693

119 1,9310 0,5071

120 1,8300 -0,2432

121 1,9000 0,2820

122 1,9000 0,2820

124 1,9300 0,4999

129 1,8600 -0,0092

13 2,8000 6,8195

139 1,7600 -0,7893

143 1,6700 -1,4913

149 1,8900 0,2093

154 1,7900 -0,5553

18 1,7870 -0,5787

23 1,8900 0,2093

24 1,7640 -0,7581

25 2,1000 1,7347

26 1,8650 0,0277

27 1,8700 0,0640

28 2,1000 1,7347

3 1,8380 -0,1808

31 1,7700 -0,7113

32 1,8140 -0,3680

33 1,5700 -2,2713

34 1,6600 -1,5693

35 1,8560 -0,0404

36 1,6290 -1,8111

37 1,7700 -0,7113

38 1,9800 0,8631

39 1,8800 0,1367

42 1,9000 0,2820

43 1,6380 -1,7409

44 1,8300 -0,2432

45 1,9000 0,2820

46 1,9400 0,5725

47 2,0750 1,5531

48 2,0100 1,0810

49 2,0000 1,0083

50 1,8300 -0,2432

51 1,8300 -0,2432

Page 47: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

52 1,3210 -4,2135

53 1,8760 0,1076

58 1,8400 -0,1652

59 1,7800 -0,6333

60 2,2300 2,6791

61 1,9400 0,5725

62 1,8900 0,2093

69 1,7150 -1,1403

74 1,7400 -0,9453

79 1,9940 0,9648

8 1,6950 -1,2963

83 1,9480 0,6306

88 1,8500 -0,0872

89 1,9030 0,3037

91 1,8220 -0,3056

94 1,9370 0,5507

99 2,0260 1,1972

Page 48: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 41,4677 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 37,4195 - 45,7235 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,0734 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,05%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,6784 mg/l

ProLab 2007Labor

59 143 52 33 46 13 90 69 139 25 31 37 38 47 124

149 51 18 43 28 34 3 99 62 44 41 26 119 24 8 58 88 53 121

122 27 61 74 83 91 60 36 120

154

109

129 32 45 23 79 42 35 118 94 39 113 49 89 30 50 104 48 40 29

mg/

l

5352

5150

4948474645

4443

4241

403938

3736

3534

3332

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 49: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 41,4677 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 37,4195 - 45,7235 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,0734 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,05%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,6784 mg/l

Laborcode GH Z-Score

104 45,4000 1,8480

109 42,1000 0,2971

113 44,0000 1,1900

118 42,7000 0,5791

119 41,4160 -0,0256

120 42,0300 0,2642

121 41,6000 0,0622

122 41,6000 0,0622

124 40,6000 -0,4287

129 42,1000 0,2971

13 39,1000 -1,1698

139 39,4000 -1,0216

143 36,8300 -2,2913

149 40,6000 -0,4287

154 42,0700 0,2830

18 40,7330 -0,3630

23 42,4000 0,4381

24 41,4200 -0,0236

25 39,5000 -0,9722

26 41,3200 -0,0730

27 41,6000 0,0622

28 40,8000 -0,3299

29 52,0430 4,9699

3 40,8300 -0,3151

30 44,4000 1,3780

31 40,0000 -0,7251

32 42,1400 0,3159

33 37,3000 -2,0591

34 40,8000 -0,3299

35 42,6600 0,5603

36 41,9000 0,2031

37 40,0000 -0,7251

38 40,3800 -0,5374

39 43,7000 1,0491

40 47,8500 2,9994

41 41,3000 -0,0829

42 42,5400 0,5039

43 40,7600 -0,3497

44 41,2000 -0,1323

45 42,3600 0,4193

46 38,0000 -1,7132

Page 50: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

47 40,5000 -0,4781

48 46,2000 2,2239

49 44,0000 1,1900

50 44,8300 1,5801

51 40,6000 -0,4287

52 36,8300 -2,2913

53 41,5200 0,0246

58 41,5000 0,0152

59 34,4000 -3,4918

60 41,8000 0,1561

61 41,6500 0,0857

62 41,0300 -0,2163

69 39,3600 -1,0413

74 41,7000 0,1091

79 42,4300 0,4522

8 41,4500 -0,0088

83 41,7500 0,1326

88 41,5000 0,0152

89 44,0000 1,1900

90 39,1000 -1,1698

91 41,7700 0,1420

94 43,0000 0,7201

99 40,8300 -0,3151

Page 51: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 0,3353 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 63

Toleranzgrenzen: 0,3022 - 0,3702 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0170 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,07%

Rel.Soll STD: 5,07% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0170 mg/l

ProLab 2007Labor

52 50 31 18 29 122 32 30 51 26 33 46 69 60 129 91 27 139 37 88 92 94 113 39 49 89 121

124 8 40 35 79 45 24 42 48 61 36 58 28 25 13 43 59 47 62 90 109

119 3 34 99 23 118 83 53 44 120 41 143 38 104 74

mg/

l

0,420,41

0,40,39

0,380,370,360,350,34

0,330,32

0,310,3

0,290,280,27

0,260,25

0,240,23

0,220,21

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 52: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 0,3353 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 63

Toleranzgrenzen: 0,3022 - 0,3702 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0170 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,07%

Rel.Soll STD: 5,07% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0170 mg/l

Laborcode GH Z-Score

104 0,3800 2,5603

109 0,3450 0,5543

113 0,3300 -0,3213

118 0,3510 0,8982

119 0,3450 0,5543

120 0,3600 1,4140

121 0,3310 -0,2610

122 0,3160 -1,1653

124 0,3310 -0,2610

129 0,3240 -0,6830

13 0,3400 0,2677

139 0,3260 -0,5624

143 0,3640 1,6433

18 0,3090 -1,5874

23 0,3500 0,8409

24 0,3350 -0,0198

25 0,3392 0,2219

26 0,3199 -0,9302

27 0,3250 -0,6227

28 0,3390 0,2104

29 0,3130 -1,3462

3 0,3450 0,5543

30 0,3190 -0,9845

31 0,2900 -2,7329

32 0,3160 -1,1653

33 0,3200 -0,9242

34 0,3480 0,7263

35 0,3320 -0,2007

36 0,3360 0,0385

37 0,3270 -0,5021

38 0,3710 2,0445

39 0,3300 -0,3213

40 0,3317 -0,2188

41 0,3630 1,5860

42 0,3350 -0,0198

43 0,3400 0,2677

44 0,3580 1,2994

45 0,3330 -0,1404

46 0,3200 -0,9242

47 0,3430 0,4397

48 0,3350 -0,0198

Page 53: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

49 0,3300 -0,3213

50 0,2670 -4,1197

51 0,3190 -0,9845

52 0,2420 -5,6270

53 0,3540 1,0701

58 0,3370 0,0958

59 0,3400 0,2677

60 0,3220 -0,8036

61 0,3350 -0,0198

62 0,3440 0,4970

69 0,3209 -0,8699

74 0,3860 2,9042

79 0,3320 -0,2007

8 0,3310 -0,2610

83 0,3530 1,0128

88 0,3280 -0,4418

89 0,3300 -0,3213

90 0,3440 0,4970

91 0,3240 -0,6830

92 0,3290 -0,3815

94 0,3290 -0,3815

99 0,3487 0,7664

Page 54: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 2,8596 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 61

Toleranzgrenzen: 2,4393 - 3,3132 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2178 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,62%

Rel.Soll STD: 7,62% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2178 mg/l

ProLab 2007Labor

60 59 24 38 8 90 3

104

113 91 23 149 32 94 79 74 88 28 58 40 92 69 139

118 36 46 44 50 154 30 42 43 119

121 18 122 53 37 120 13 26 89 83 39 143 25 34 35 47 49 129 99 52 61 31 124 48 109 51 27 33

mg/

l

4

3,8

3,6

3,4

3,2

3

2,8

2,62,4

2,2

21,8

1,6

1,4

1,2

1

0,8

0,6

0,4

0,20

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 55: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 2,8596 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 61

Toleranzgrenzen: 2,4393 - 3,3132 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2178 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,62%

Rel.Soll STD: 7,62% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2178 mg/l

Laborcode GH Z-Score

104 2,5830 -1,3161

109 3,1400 1,2363

113 2,6000 -1,2352

118 2,7900 -0,3312

119 2,9100 0,2222

120 2,9200 0,2663

121 2,9100 0,2222

122 2,9140 0,2398

124 3,0700 0,9277

129 3,0300 0,7513

13 2,9240 0,2839

139 2,7860 -0,3502

143 2,9670 0,4735

149 2,6500 -0,9973

154 2,8610 0,0062

18 2,9130 0,2354

23 2,6100 -1,1877

24 0,9350 -9,1575

25 2,9830 0,5441

26 2,9260 0,2928

27 3,2400 1,6773

28 2,7000 -0,7594

3 2,5300 -1,5683

30 2,9000 0,1781

31 3,0500 0,8395

32 2,6600 -0,9497

33 3,3700 2,2505

34 2,9980 0,6102

35 3,0000 0,6190

36 2,8400 -0,0933

37 2,9190 0,2619

38 2,2630 -2,8387

39 2,9600 0,4427

40 2,7550 -0,4977

42 2,9000 0,1781

43 2,9000 0,1781

44 2,8500 -0,0457

46 2,8400 -0,0933

47 3,0200 0,7072

48 3,1100 1,1041

49 3,0200 0,7072

Page 56: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

50 2,8500 -0,0457

51 3,1400 1,2363

52 3,0340 0,7690

53 2,9140 0,2398

58 2,7300 -0,6167

59 0,4050 -11,6793

60 0,2300 -12,5120

61 3,0460 0,8219

69 2,7800 -0,3788

74 2,6700 -0,9022

79 2,6640 -0,9307

8 2,3110 -2,6103

83 2,9500 0,3986

88 2,6700 -0,9022

89 2,9420 0,3633

90 2,5150 -1,6397

91 2,6030 -1,2210

92 2,7600 -0,4739

94 2,6600 -0,9497

99 3,0310 0,7557

Page 57: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 52,0816 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 61

Toleranzgrenzen: 46,9972 - 57,4266 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,6041 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,13%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,6302 mg/l

ProLab 2007Labor

33 46 44 52 18 88 13 28 69 51 59 120 8 31 34 42 121 99 47 43 37 62 36 38 139 74 91 45 124 25 48 58 118 27 26 3

154 40 119 23 60 32 94 129 49 24 149 53 35 109 61 79 122

143 30 50 113 89 83 39 104

mg/

l

62

61

60

59

58

57

56

5554

53

5251

50

49

48

47

46

45

44

4342

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 58: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 52,0816 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 61

Toleranzgrenzen: 46,9972 - 57,4266 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,6041 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,13%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,6302 mg/l

Laborcode GH Z-Score

104 59,4000 2,7384

109 53,2500 0,4372

113 55,0000 1,0920

118 52,3000 0,0817

119 52,6890 0,2273

120 50,5600 -0,5985

121 51,4000 -0,2681

122 53,5000 0,5308

124 52,2000 0,0443

129 53,0000 0,3437

13 50,2000 -0,7401

139 51,8000 -0,1108

143 53,8800 0,6729

149 53,1000 0,3811

154 52,4900 0,1528

18 49,3900 -1,0588

23 52,7000 0,2314

24 53,0100 0,3474

25 52,2000 0,0443

26 52,3600 0,1042

27 52,3000 0,0817

28 50,2000 -0,7401

3 52,4800 0,1491

30 54,5000 0,9049

31 51,0000 -0,4254

32 52,8000 0,2688

33 46,8000 -2,0776

34 51,0000 -0,4254

35 53,1700 0,4073

36 51,7300 -0,1383

37 51,6000 -0,1894

38 51,7800 -0,1186

39 55,3000 1,2043

40 52,6000 0,1940

42 51,2700 -0,3192

43 51,5300 -0,2170

44 48,1000 -1,5662

45 52,0900 0,0032

46 47,0000 -1,9989

47 51,5000 -0,2288

48 52,2000 0,0443

Page 59: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

49 53,0000 0,3437

50 54,7000 0,9798

51 50,5000 -0,6221

52 49,2500 -1,1138

53 53,1100 0,3848

58 52,2000 0,0443

59 50,5000 -0,6221

60 52,7000 0,2314

61 53,2500 0,4372

62 51,6000 -0,1894

69 50,2700 -0,7126

74 51,8000 -0,1108

79 53,2900 0,4522

8 50,6300 -0,5710

83 55,2000 1,1669

88 49,8000 -0,8975

89 55,0000 1,0920

91 52,0300 -0,0203

94 52,9500 0,3250

99 51,4600 -0,2445

Page 60: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: B Sollwert: 1,3394 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 62

Toleranzgrenzen: 1,0591 - 1,6522 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1474 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,00%

Rel.Soll STD: 11,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1474 NTU

ProLab 2007Labor

104 59 37 38 24 58 60 64 28 49 51 23 109 31 47 48 32 45 62 74 8 3 43 99 122

134 41 42 69 118 90 119

120 27 30 89 88 113 29 52 124 25 53 129 39 40 91 50 94 44 18 79 121 46 83 34 33 35 36 26 13 61

NTU

2,2

2,1

2

1,9

1,8

1,7

1,6

1,5

1,4

1,3

1,2

1,1

1

0,9

0,8

0,7

0,6

0,5

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 61: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: B Sollwert: 1,3394 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 62

Toleranzgrenzen: 1,0591 - 1,6522 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1474 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,00%

Rel.Soll STD: 11,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1474 NTU

Laborcode GH Z-Score

104 0,8300 -3,6349

109 1,2400 -0,7092

113 1,4000 0,3874

118 1,3500 0,0678

119 1,3600 0,1317

120 1,3600 0,1317

121 1,4800 0,8989

122 1,3000 -0,2811

124 1,4100 0,4514

129 1,4400 0,6432

13 1,6200 1,7938

134 1,3000 -0,2811

18 1,4640 0,7966

23 1,2300 -0,7806

24 1,1100 -1,6369

25 1,4100 0,4514

26 1,6000 1,6660

27 1,3600 0,1317

28 1,1800 -1,1374

29 1,4000 0,3874

3 1,2750 -0,4595

30 1,3600 0,1317

31 1,2500 -0,6379

32 1,2600 -0,5665

33 1,5100 1,0906

34 1,5000 1,0267

35 1,5100 1,0906

36 1,5400 1,2824

37 1,0250 -2,2434

38 1,1030 -1,6868

39 1,4400 0,6432

40 1,4400 0,6432

41 1,3100 -0,2097

42 1,3200 -0,1384

43 1,2900 -0,3525

44 1,4600 0,7710

45 1,2600 -0,5665

46 1,4800 0,8989

47 1,2500 -0,6379

48 1,2500 -0,6379

49 1,2000 -0,9947

Page 62: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

50 1,4500 0,7071

51 1,2100 -0,9233

52 1,4000 0,3874

53 1,4100 0,4514

58 1,1300 -1,4942

59 0,8300 -3,6349

60 1,1600 -1,2801

61 2,0800 4,7345

62 1,2600 -0,5665

64 1,1600 -1,2801

69 1,3200 -0,1384

74 1,2700 -0,4952

79 1,4700 0,8349

8 1,2700 -0,4952

83 1,4970 1,0075

88 1,3700 0,1957

89 1,3600 0,1317

90 1,3500 0,0678

91 1,4400 0,6432

94 1,4500 0,7071

99 1,2900 -0,3525

Page 63: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Merkmal Sollwert Soll-STD. rel.Soll-STD.[%]

Vergleichs-STD

rel.Vergleichs-STD [%] Tol. Unten Tol. oben Einheit

Anzahl Labore/Werte

Bromat BRO3 0,036 0,0090 25,00 0,0110 30,56 0,0196 0,0566 mg/l 28

Chlorid CL 242,45 12,123 5,00 6,584 2,72 218,784 267,335 mg/l 66

Cyanid CN 0,0417 0,0064 15,41 0,0064 15,41 0,0297 0,0557 mg/l 47

Fluorid F 4,801 0,2782 5,80 0,2782 5,80 4,2597 5,3745 mg/l 65

Nitrit NO2 0,092 0,0058 6,31 0,0058 6,31 0,0806 0,1039 mg/l 66

Nitrat NO3 14,62 0,871 5,96 0,871 5,96 12,924 16,414 mg/l 68

Phosphat PO4 5,2214 0,4227 8,10 0,4227 8,10 4,4074 6,1039 mg/l 60

Sulfat SO4 121,65 6,082 5,00 4,122 3,39 109,774 134,134 mg/l 67

Trübung TRUEB 2,38 0,264 11,08 0,264 11,08 1,878 2,939 NTU 65

Ringversuchskenndaten Charge C

Page 64: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

CProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

111111111100100100100100100100100105105105105105105105110110110110114114114114114114114114119119119119119119119119119123123123123123123123123123124124124124124124124124124125125125125125125125125125126126126126126126126126126127127127127127127127127130130130130130130135135135135135135135135135

14141414141414140140140140140140140144144144144144144144150150150150155155155155155155

1919191919191919192222222

2323232323232323282828282828282929293030303030303131313131313131313232323232323232343434343434343939393939393939

44444444444444444444444449494949494949495353535353535353535454545454545454555555555555555555

3854,33

4,44

4,32

3,1313,89

2,21

6,872,53

4,15

-3,34

-15,97

-11,71

-2,82

-2,11

-8,32

-2,98

-8,70

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 65: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

CProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

565656565656565656575757575757575858585858585858595959595959595960606060606060606161616161616161626262626262636363636363636364656565656565656666666666666667676767676767676768686868686868686969696969696969697070707070707070707171717171717171727272727272727273737373737373747474747474747475757575757575757576767676767676767777777777777777787878787878787979797979797979798080808080808081818181818181818182828282828282828484848484848484848989898989898989

9999999999393939393939393939494949494949494959595959595959596969696969696979797979797979797

2,10

2,47

5,04

2,32182,05

5,36

2,86

4,70

2,62

2,76

2,15

-6,10

-2,62

-2,46

-2,29

-2,51

-12,02-12,19

-2,29

-3,20

-3,11

-2,15

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 66: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 0,0358 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 28

Toleranzgrenzen: 0,0196 - 0,0566 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0090 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 30,56%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0110 mg/l

ProLab 2007Labor

123 55 56 69 72 67 1 71 75 53 19 70 93 119 58 31 9

124

126 80 81 94 32 97 79 84 135

125

mg/

l

0,08

0,075

0,07

0,065

0,06

0,055

0,05

0,045

0,04

0,035

0,03

0,025

0,02

0,015

0,01

0,005

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 67: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 0,0358 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 28

Toleranzgrenzen: 0,0196 - 0,0566 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0090 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 30,56%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0110 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0264 -1,1652

119 0,0381 0,2183

123 0,0088 -3,3395

124 0,0398 0,3818

125 40,0900 3854,3295

126 0,0400 0,4011

135 0,0820 4,4427

19 0,0356 -0,0287

31 0,0390 0,3049

32 0,0498 1,3441

53 0,0342 -0,2016

55 0,0200 -1,9559

56 0,0201 -1,9435

58 0,0388 0,2856

67 0,0228 -1,6100

69 0,0210 -1,8323

70 0,0377 0,1798

71 0,0337 -0,2634

72 0,0213 -1,7953

75 0,0340 -0,2263

79 0,0577 2,1043

80 0,0400 0,4011

81 0,0410 0,4973

84 0,0615 2,4700

9 0,0395 0,3530

93 0,0380 0,2086

94 0,0426 0,6513

97 0,0512 1,4788

Page 68: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 242,4525 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 218,7836 - 267,3348 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 12,1226 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,72%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 6,5841 mg/l

ProLab 2007Labor

100 1 82 28 57 94 68 72 78 125 67 135 95 77 53 60 62 126 2 79 76 34 23 73 124 58 144

150 9 81 105 56 65 32 63 30 127 59 114 75 44 80 71 54 55 140 4 14 61 70 93 155

123

119 89 130 84 96 66 69 39 74 19 31 49 97

mg/

l

275

250

225

200

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 69: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 242,4525 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 218,7836 - 267,3348 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 12,1226 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,72%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 6,5841 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 231,0000 -0,9677

100 223,0000 -1,6437

105 241,8942 -0,0472

114 243,0000 0,0440

119 247,4250 0,3997

123 247,4000 0,3977

124 241,2000 -0,1058

125 235,5300 -0,5849

126 239,0000 -0,2917

127 242,7700 0,0255

130 248,9000 0,5182

135 236,2000 -0,5283

14 245,8200 0,2707

140 245,0000 0,2048

144 241,4000 -0,0889

150 241,4300 -0,0864

155 247,3480 0,3935

19 256,8160 1,1545

2 239,2200 -0,2731

23 240,0000 -0,2072

28 233,0000 -0,7987

30 242,6000 0,0119

31 260,0000 1,4104

32 242,4000 -0,0044

34 239,8000 -0,2241

39 252,0000 0,7674

4 245,0000 0,2048

44 243,5000 0,0842

49 261,0000 1,4908

53 237,8000 -0,3931

54 244,3000 0,1485

55 244,7200 0,1823

56 242,0000 -0,0382

57 234,0000 -0,7142

58 241,2000 -0,1058

59 242,8000 0,0279

60 238,0000 -0,3762

61 246,2000 0,3012

62 238,3000 -0,3509

63 242,4000 -0,0044

65 242,2000 -0,0213

Page 70: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

66 251,0000 0,6870

67 236,0000 -0,5452

68 235,1000 -0,6213

69 251,3000 0,7111

70 246,7200 0,3430

71 244,2000 0,1405

72 235,1330 -0,6185

73 241,0000 -0,1227

74 255,3000 1,0327

75 243,3000 0,0681

76 239,6400 -0,2377

77 237,5400 -0,4151

78 235,5000 -0,5875

79 239,5200 -0,2478

80 244,1000 0,1324

81 241,6000 -0,0720

82 231,0000 -0,9677

84 249,4000 0,5584

89 248,0000 0,4459

9 241,5000 -0,0805

93 246,8900 0,3567

94 234,4100 -0,6796

95 237,2800 -0,4371

96 250,4000 0,6388

97 265,0000 1,8123

Page 71: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 0,0417 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 47

Toleranzgrenzen: 0,0297 - 0,0557 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0064 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 15,41%

Rel.Soll STD: 15,41% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0064 mg/l

ProLab 2007Labor

60 97 82 44 126 68 95 144

125 76 135 53 4 9

114

119

124

140

127 56 23 69 84 49 54 70 93 100 74 1 72 2 59 81 39 61 89 19 31 79 55 123

105 63 75 67 77

mg/

l

0,08

0,075

0,07

0,065

0,06

0,055

0,05

0,045

0,04

0,035

0,03

0,025

0,02

0,015

0,01

0,005

0

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 72: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 0,0417 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 47

Toleranzgrenzen: 0,0297 - 0,0557 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0064 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 15,41%

Rel.Soll STD: 15,41% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0064 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0441 0,3398

100 0,0440 0,3255

105 0,0493 1,0821

114 0,0390 -0,4529

119 0,0390 -0,4529

123 0,0490 1,0392

124 0,0390 -0,4529

125 0,0351 -1,1022

126 0,0340 -1,2853

127 0,0402 -0,2531

135 0,0370 -0,7859

140 0,0397 -0,3363

144 0,0350 -1,1188

19 0,0462 0,6395

2 0,0450 0,4682

23 0,0410 -0,1199

31 0,0470 0,7537

39 0,0460 0,6110

4 0,0380 -0,6194

44 0,0330 -1,4518

49 0,0420 0,0400

53 0,0378 -0,6527

54 0,0430 0,1827

55 0,0486 0,9821

56 0,0408 -0,1532

59 0,0450 0,4682

60 0,0051 -6,0971

61 0,0460 0,6110

63 0,0494 1,0963

67 0,0531 1,6245

68 0,0340 -1,2853

69 0,0410 -0,1199

70 0,0430 0,1827

72 0,0450 0,4654

74 0,0440 0,3255

75 0,0500 1,1820

76 0,0360 -0,9524

77 0,0770 5,0362

79 0,0470 0,7537

81 0,0450 0,4682

82 0,0313 -1,7349

Page 73: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

84 0,0415 -0,0366

89 0,0460 0,6110

9 0,0387 -0,5028

93 0,0435 0,2541

95 0,0340 -1,2853

97 0,0260 -2,6173

Page 74: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 4,8010 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 65

Toleranzgrenzen: 4,2597 - 5,3745 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2782 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,80%

Rel.Soll STD: 5,80% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2782 mg/l

ProLab 2007Labor

135 78 2 31 100 69 125 1 28 105

114 44 144 62 56 59 55 130 81 4

126 66 71 9 82 53 58 127 14 74 124 39 75 32 140 80 95 63 68 70 119 73 76 77 79 57 23 155 19 65 67 96 89 54 34 60 84 150 61 93 94 72 97 49 123

mg/

l

5,7

5,6

5,5

5,4

5,3

5,2

5,1

5

4,9

4,8

4,7

4,6

4,5

4,4

4,3

4,2

4,1

4

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 75: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 4,8010 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 65

Toleranzgrenzen: 4,2597 - 5,3745 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2782 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,80%

Rel.Soll STD: 5,80% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2782 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 4,5000 -1,1122

100 4,4300 -1,3709

105 4,5126 -1,0657

114 4,5300 -1,0014

119 4,8740 0,2545

123 5,3250 1,8272

124 4,7900 -0,0407

125 4,4660 -1,2379

126 4,6800 -0,4471

127 4,7450 -0,2069

130 4,5980 -0,7501

135 0,4780 -15,9740

14 4,7730 -0,1035

140 4,8200 0,0662

144 4,5500 -0,9275

150 5,0900 1,0078

155 4,9830 0,6346

19 5,0000 0,6939

2 4,3400 -1,7035

23 4,9300 0,4498

28 4,5000 -1,1122

31 4,3700 -1,5926

32 4,8150 0,0488

34 5,0400 0,8334

39 4,8000 -0,0037

4 4,6700 -0,4841

44 4,5300 -1,0014

49 5,2200 1,4611

53 4,7350 -0,2439

54 5,0340 0,8125

55 4,5770 -0,8277

56 4,5700 -0,8536

57 4,9200 0,4150

58 4,7400 -0,2254

59 4,5700 -0,8536

60 5,0600 0,9031

61 5,1500 1,2170

62 4,5500 -0,9275

63 4,8600 0,2057

65 5,0000 0,6939

66 4,6900 -0,4102

Page 76: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

67 5,0200 0,7637

68 4,8600 0,2057

69 4,4410 -1,3303

70 4,8700 0,2406

71 4,6900 -0,4102

72 5,2000 1,3913

73 4,8900 0,3103

74 4,7800 -0,0776

75 4,8000 -0,0037

76 4,8900 0,3103

77 4,9100 0,3801

78 4,2600 -1,9991

79 4,9100 0,3801

80 4,8200 0,0662

81 4,6200 -0,6688

82 4,7000 -0,3732

84 5,0720 0,9450

89 5,0210 0,7671

9 4,6900 -0,4102

93 5,1600 1,2519

94 5,1630 1,2623

95 4,8570 0,1953

96 5,0200 0,7637

97 5,2100 1,4262

Page 77: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 14,6168 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 68

Toleranzgrenzen: 12,9236 - 16,4140 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,8710 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,96%

Rel.Soll STD: 5,96% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,8710 mg/l

ProLab 2007Labor

39 59 123 77 31 114 58 1

135 89 73 67 68 28 82 55 72 69 78 130 44 56 32 60 71 80 19 53 124 54 70 105

119

100

127 4 9

110

140 79 96 97 95 81 76 14 23 57 93 126 75 94 61 150 74 155 63 62 49 125

144 84 34 65 29 2 30 66

mg/

l

28

26

24

22

20

18

16

14

12

10

8

6

4

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 78: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 14,6168 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 68

Toleranzgrenzen: 12,9236 - 16,4140 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,8710 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,96%

Rel.Soll STD: 5,96% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,8710 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 13,6000 -1,2011

100 14,6000 -0,0199

105 14,5369 -0,0944

110 14,7400 0,1371

114 13,5000 -1,3192

119 14,5900 -0,0317

123 12,9700 -1,9452

124 14,5000 -0,1380

125 15,7400 1,2500

126 15,1000 0,5377

127 14,6000 -0,0199

130 14,2500 -0,4333

135 13,6000 -1,2011

14 14,9900 0,4153

140 14,8000 0,2038

144 16,3700 1,9511

150 15,2900 0,7492

155 15,4680 0,9473

19 14,4500 -0,1971

2 18,5000 4,3215

23 15,0000 0,4264

28 14,1000 -0,6105

29 17,4300 3,1307

30 27,1000 13,8923

31 13,4000 -1,4373

32 14,3200 -0,3506

34 16,6000 2,2070

39 4,7000 -11,7137

4 14,7000 0,0926

44 14,3000 -0,3742

49 15,6000 1,0942

53 14,4700 -0,1734

54 14,5000 -0,1380

55 14,1440 -0,5585

56 14,3000 -0,3742

57 15,0000 0,4264

58 13,5000 -1,3192

59 12,5300 -2,4650

60 14,4000 -0,2561

61 15,1500 0,5934

62 15,5500 1,0385

Page 79: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

63 15,5000 0,9829

65 16,7000 2,3183

66 178,2000 182,0492

67 13,9000 -0,8467

68 13,9000 -0,8467

69 14,2300 -0,4569

70 14,5300 -0,1026

71 14,4000 -0,2561

72 14,1940 -0,4994

73 13,8000 -0,9648

74 15,3000 0,7603

75 15,1000 0,5377

76 14,9800 0,4042

77 13,1300 -1,7562

78 14,2300 -0,4569

79 14,8000 0,2038

80 14,4000 -0,2561

81 14,8900 0,3040

82 14,1000 -0,6105

84 16,3800 1,9622

89 13,7000 -1,0830

9 14,7000 0,0926

93 15,0400 0,4709

94 15,1300 0,5711

95 14,8800 0,2929

96 14,8000 0,2038

97 14,8000 0,2038

Page 80: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 0,0919 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 0,0806 - 0,1039 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0058 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,31%

Rel.Soll STD: 6,31% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0058 mg/l

ProLab 2007Labor

29 81 31 96 72 123 68 19 1 55 57 65 69 32 14 30 75 79 82 105

155 49 59 60 70 89 119

124

126 23 39 4 58 71 125

130 28 66 84 94 114 54 61 73 63 9 93 34 77 95 62 127 44 80 110

135 56 76 97 100 53 144 74 78 67 140

mg/

l

0,14

0,13

0,12

0,11

0,1

0,09

0,08

0,07

0,06

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 81: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 0,0919 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 0,0806 - 0,1039 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0058 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,31%

Rel.Soll STD: 6,31% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0058 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0871 -0,8497

100 0,1010 1,5232

105 0,0900 -0,3340

110 0,1000 1,3562

114 0,0930 0,1874

119 0,0910 -0,1561

123 0,0836 -1,4722

124 0,0910 -0,1561

125 0,0915 -0,0672

126 0,0910 -0,1561

127 0,0984 1,0890

130 0,0920 0,0204

135 0,1000 1,3562

14 0,0890 -0,5118

140 0,1330 6,8665

144 0,1070 2,5250

155 0,0900 -0,3340

19 0,0868 -0,9031

23 0,0910 -0,1561

28 0,0920 0,0204

29 0,0760 -2,8238

30 0,0890 -0,5118

31 0,0800 -2,1124

32 0,0888 -0,5474

34 0,0950 0,5213

39 0,0910 -0,1561

4 0,0910 -0,1561

44 0,0990 1,1892

49 0,0900 -0,3340

53 0,1010 1,5232

54 0,0930 0,1874

55 0,0874 -0,7964

56 0,1000 1,3562

57 0,0880 -0,6897

58 0,0910 -0,1561

59 0,0900 -0,3340

60 0,0900 -0,3340

61 0,0930 0,1874

62 0,0980 1,0222

63 0,0932 0,2208

65 0,0880 -0,6897

Page 82: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

66 0,0920 0,0204

67 0,1240 5,3637

68 0,0850 -1,2232

69 0,0883 -0,6363

70 0,0900 -0,3340

71 0,0910 -0,1561

72 0,0830 -1,5789

73 0,0930 0,1874

74 0,1090 2,8590

75 0,0890 -0,5118

76 0,1000 1,3562

77 0,0950 0,5213

78 0,1200 4,6958

79 0,0890 -0,5118

80 0,0990 1,1892

81 0,0790 -2,2903

82 0,0890 -0,5118

84 0,0920 0,0204

89 0,0900 -0,3340

9 0,0940 0,3543

93 0,0940 0,3543

94 0,0920 0,0204

95 0,0950 0,5213

96 0,0820 -1,7567

97 0,1000 1,3562

Page 83: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 5,2214 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 60

Toleranzgrenzen: 4,4074 - 6,1039 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,4227 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 8,10%

Rel.Soll STD: 8,10% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,4227 mg/l

ProLab 2007Labor

60 59 144 95 2 57 74 127 23 97 93 55 79 114 28 94 58 75 96 69 84 14 140 70 32 9 44 89 30 71 155

100 65 19 53 119

125 4 56 39 76 67 123 63 135 54 82 66 61 34 49 68 78 124 31 73 1 81 126 77

mg/

l

7

6,5

6

5,5

5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 84: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 5,2214 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 60

Toleranzgrenzen: 4,4074 - 6,1039 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,4227 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 8,10%

Rel.Soll STD: 8,10% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,4227 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 5,7497 1,1973

100 5,3000 0,1782

114 4,8400 -0,9371

119 5,3300 0,2462

123 5,4410 0,4977

124 5,6300 0,9260

125 5,3470 0,2847

126 5,7700 1,2433

127 4,4350 -1,9322

135 5,4500 0,5181

14 5,0700 -0,3719

140 5,1200 -0,2491

144 1,8370 -8,3158

155 5,2920 0,1601

19 5,3050 0,1895

2 4,0100 -2,9765

23 4,4500 -1,8954

28 4,8400 -0,9371

30 5,2700 0,1102

31 5,6400 0,9487

32 5,1400 -0,1999

34 5,5500 0,7447

39 5,4000 0,4048

4 5,3700 0,3368

44 5,2500 0,0649

49 5,5600 0,7674

53 5,3120 0,2054

54 5,4900 0,6087

55 4,6910 -1,3032

56 5,3900 0,3821

57 4,2000 -2,5096

58 4,9700 -0,6177

59 0,3300 -12,0187

60 0,2600 -12,1907

61 5,5130 0,6609

63 5,4490 0,5158

65 5,3040 0,1872

66 5,5100 0,6541

67 5,4200 0,4501

68 5,5860 0,8263

69 5,0300 -0,4702

Page 85: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

70 5,1200 -0,2491

71 5,2800 0,1329

73 5,6700 1,0166

74 4,2900 -2,2885

75 4,9700 -0,6177

76 5,4100 0,4275

77 6,0500 1,8778

78 5,6110 0,8829

79 4,8230 -0,9788

81 5,7600 1,2206

82 5,5000 0,6314

84 5,0600 -0,3965

89 5,2680 0,1057

9 5,2300 0,0196

93 4,6830 -1,3228

94 4,9100 -0,7651

95 3,9200 -3,1976

96 4,9940 -0,5587

97 4,5200 -1,7234

Page 86: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 121,6494 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 67

Toleranzgrenzen: 109,7736 - 134,1340 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 6,0825 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,39%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 4,1219 mg/l

ProLab 2007Labor

114 74 78 123 44 49 82 28 56 70 135 81 2 69 96 1 77 125 57 58 59 60 63 130

105

140 4 89 93 32 80 23 68 55 9 95 155

127

124

126 54 73 119

150 14 75 34 31 65 72 76 61 110 62 19 66 79 30 94 84 100

144 53 39 71 97 67

mg/

l

142140

138136

134132130128126

124122

120118

116114112

110108

106104

102100

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 87: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 121,6494 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 67

Toleranzgrenzen: 109,7736 - 134,1340 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 6,0825 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,39%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 4,1219 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 119,0000 -0,4462

100 127,0000 0,8572

105 120,5849 -0,1793

110 124,3000 0,4246

114 111,6000 -1,6924

119 123,0080 0,2176

123 114,8000 -1,1535

124 122,6000 0,1523

125 119,2900 -0,3973

126 123,0000 0,2164

127 122,3300 0,1090

130 120,2000 -0,2441

135 117,8000 -0,6483

14 123,2900 0,2628

140 121,0000 -0,1094

144 127,2000 0,8892

150 123,1000 0,2324

155 122,3100 0,1058

19 124,8920 0,5195

2 118,7100 -0,4950

23 122,0000 0,0562

28 117,0000 -0,7830

30 125,6000 0,6329

31 124,0000 0,3766

32 121,4000 -0,0420

34 123,6000 0,3125

39 130,0000 1,3377

4 121,0000 -0,1094

44 114,8000 -1,1535

49 115,0000 -1,1198

53 128,1000 1,0334

54 123,0000 0,2164

55 122,0100 0,0578

56 117,0000 -0,7830

57 119,6000 -0,3451

58 119,6000 -0,3451

59 119,6000 -0,3451

60 120,0000 -0,2778

61 124,2000 0,4086

62 124,7000 0,4887

63 120,0000 -0,2778

Page 88: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

65 124,0000 0,3766

66 125,0000 0,5368

67 138,0000 2,6193

68 122,0000 0,0562

69 118,9000 -0,4630

70 117,4400 -0,7089

71 131,8000 1,6261

72 124,0800 0,3894

73 123,0000 0,2164

74 114,0000 -1,2882

75 123,4000 0,2804

76 124,1200 0,3958

77 119,0600 -0,4361

78 114,4000 -1,2209

79 125,1300 0,5576

80 121,7000 0,0081

81 117,8000 -0,6483

82 116,0000 -0,9514

84 125,8000 0,6649

89 121,0000 -0,1094

9 122,1000 0,0722

93 121,3800 -0,0454

94 125,6700 0,6441

95 122,1300 0,0770

96 118,9000 -0,4630

97 133,0000 1,8183

Page 89: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: C Sollwert: 2,3789 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 65

Toleranzgrenzen: 1,8779 - 2,9386 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2636 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,08%

Rel.Soll STD: 11,08% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2636 NTU

ProLab 2007Labor

125 59 72 4 56 1 81 58 66 55 127 82 73 60 78 23 64 74 57 62 32 31 28 95 97 71 9

110 30 70 126

105 2 63 69 89 119 65 96 123 29 54 14 135 53 76 80 114 39 124 44 93 130 84 75 34 79 94 100 67 19 68 77 61 49

NTU

4

3,8

3,6

3,4

3,2

3

2,8

2,6

2,4

2,2

2

1,8

1,6

1,4

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 90: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: C Sollwert: 2,3789 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 65

Toleranzgrenzen: 1,8779 - 2,9386 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,2636 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,08%

Rel.Soll STD: 11,08% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,2636 NTU

Laborcode GH Z-Score

1 2,0000 -1,5125

100 2,6600 1,0044

105 2,4100 0,1110

110 2,3600 -0,0755

114 2,5400 0,5756

119 2,4400 0,2182

123 2,4700 0,3254

124 2,5600 0,6470

125 0,2000 -8,6972

126 2,4000 0,0753

127 2,1000 -1,1133

130 2,5700 0,6828

135 2,5000 0,4326

14 2,4900 0,3969

19 2,7700 1,3974

2 2,4200 0,1468

23 2,2000 -0,7142

28 2,3100 -0,2751

29 2,4700 0,3254

30 2,3800 0,0039

31 2,2800 -0,3948

32 2,2600 -0,4747

34 2,6400 0,9329

39 2,5400 0,5756

4 1,9400 -1,7520

44 2,5600 0,6470

49 3,5400 4,1488

53 2,5000 0,4326

54 2,4700 0,3254

55 2,0900 -1,1532

56 1,9800 -1,5923

57 2,2200 -0,6343

58 2,0800 -1,1932

59 1,6000 -3,1091

60 2,1400 -0,9537

61 3,1500 2,7552

62 2,2500 -0,5146

63 2,4200 0,1468

64 2,2100 -0,6743

65 2,4400 0,2182

66 2,0800 -1,1932

Page 91: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

67 2,7000 1,1473

68 2,9300 1,9691

69 2,4200 0,1468

70 2,3900 0,0396

71 2,3400 -0,1554

72 1,8400 -2,1511

73 2,1300 -0,9936

74 2,2100 -0,6743

75 2,6100 0,8257

76 2,5000 0,4326

77 2,9800 2,1478

78 2,1500 -0,9137

79 2,6400 0,9329

80 2,5100 0,4684

81 2,0000 -1,5125

82 2,1100 -1,0734

84 2,5800 0,7185

89 2,4300 0,1825

9 2,3400 -0,1554

93 2,5600 0,6470

94 2,6500 0,9686

95 2,3200 -0,2352

96 2,4400 0,2182

97 2,3300 -0,1953

Page 92: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Merkmal Sollwert Soll-STD. rel.Soll-STD.[%]

Vergleichs-STD

rel.Vergleichs-STD [%] Tol. Unten Tol. oben Einheit

Anzahl Labore/Werte

Bromat BRO3 0,022 0,0043 19,13 0,0043 19,13 0,0145 0,0319 mg/l 35

Chlorid CL 55,82 2,791 5,00 1,592 2,85 50,373 61,551 mg/l 68

Cyanid CN 0,0507 0,0072 14,25 0,0072 14,25 0,0371 0,0663 mg/l 49

Fluorid F 0,700 0,0432 6,18 0,0432 6,18 0,6156 0,7889 mg/l 66

Nitrit NO2 0,246 0,0123 5,00 0,0104 4,22 0,2220 0,2712 mg/l 71

Nitrat NO3 78,58 3,929 5,00 2,904 3,70 70,911 86,647 mg/l 70

Phosphat PO4 11,2502 1,0923 9,71 1,0923 9,71 9,1617 13,5516 mg/l 63

Sulfat SO4 254,55 12,727 5,00 8,447 3,32 229,699 280,672 mg/l 68

Trübung TRUEB 1,04 0,125 11,94 0,125 11,94 0,808 1,310 NTU 64

Ringversuchskenndaten Charge D

Page 93: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

DProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

101010101010101010100100100100100100100100101101101101101101101101102102102102102102102102102103103103103103103103103103104104104104104104104104105105105105105105105106106106106106106106106107107107107107107107107107108108108108108108108108108109109109109109109109109109110110110110111111111111111111111111111112112112112112112112112112115115115115115115115115115120120120120120120120120120125125125125125125125125128128128128128128128128128129129129129129129129129129130130130130130130131131131131131131131131131132132132132132132132132132136136136136136136136136141141141141141141141145145145146146146146146146147147147

15151515151515151151151151151151156156156156156156156156

202020202020202424242424242424292929

33333333333333333333333333334343434343434

4995,07

5355,18

10,03

19,61

38,99

3,77

2,14

2,722,19

3,20

-2,43

-2,12

-4,05

-2,61

-3,05

-3,90

-5,49

-4,04

-2,59-3,75

-3,33

-5,89

-2,16

-14,41

7,94

-10,70

-2,20

-2,33

-7,08

-4,78

-2,75

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 94: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

DProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

353535353535353536363636363636373737373737373737

444444444040404040404545454545454545

555555555050505050505054545454545454545959595959595959

666666666363636363636363646565656565656566666666666666676767676767676767

77777777770707070707070707075757575757575757580808080808080838383838383838383848484848484848484858585858585858686868686868686878787878787878788888888888888898989898989898990909090909191919191919192929293939393939393939394949494949494949595959595959595969696969696969797979797979797979898989898989898999999999999999999

4,39

2,77

2,70

2,03

-2,61

-3,05

-2,06

-2,54

-5,66

-4,41

-4,08-9,67

-10,49

-2,79

-3,59

-2,49

-4,19

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 95: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 0,0224 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 35

Toleranzgrenzen: 0,0145 - 0,0319 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0043 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 19,13%

Rel.Soll STD: 19,13% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0043 mg/l

ProLab 2007Labor

115

128

120 92 3 45 67 84 111 20 132

103

112 93 131 70 106 10 37 80 109 7 83 99 75 107

129 94 6

102 33 108 97 125

151

mg/

l

0,04

0,038

0,036

0,034

0,032

0,03

0,028

0,0260,024

0,022

0,020,018

0,016

0,014

0,012

0,01

0,008

0,006

0,004

0,0020

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 96: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 0,0224 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 35

Toleranzgrenzen: 0,0145 - 0,0319 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0043 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 19,13%

Rel.Soll STD: 19,13% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0043 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,0233 0,1928

102 0,0263 0,8189

103 0,0218 -0,1467

106 0,0230 0,1300

107 0,0249 0,5278

108 0,0280 1,1769

109 0,0240 0,3394

111 0,0200 -0,6029

112 0,0219 -0,1214

115 0,0128 -2,4277

120 0,0170 -1,3632

125 23,8800 4995,0682

128 0,0140 -2,1236

129 0,0256 0,6744

131 0,0226 0,0463

132 0,0210 -0,3495

151 25,6000 5355,1844

20 0,0200 -0,6029

3 0,0180 -1,1098

33 0,0264 0,8419

37 0,0237 0,2766

45 0,0180 -1,1098

6 0,0260 0,7581

67 0,0190 -0,8564

7 0,0240 0,3394

70 0,0226 0,0463

75 0,0245 0,4441

80 0,0238 0,2975

83 0,0240 0,3394

84 0,0192 -0,8057

92 0,0170 -1,3632

93 0,0222 -0,0453

94 0,0258 0,7163

97 0,0296 1,5119

99 0,0242 0,3813

Page 97: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 55,8225 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 68

Toleranzgrenzen: 50,3729 - 61,5514 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,7911 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,85%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,5918 mg/l

ProLab 2007Labor

102

156

128 33 131

120

100 88 106 67 83 105 24 125 80 99 50 115 37 15 54 89 34 85 40 86 112 98 136 63 111 5 91 146 59 93 109 66 108

107 90 75 70 35 151 65 103

104 95 130 36 94 10 129

141

147 84 96 4 6

132 45 3

101 7 87 97 20

mg/

l

84

82

80

78

7674

7270

686664

62

60

5856

54

52

5048

4644

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 98: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 55,8225 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 68

Toleranzgrenzen: 50,3729 - 61,5514 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 2,7911 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,85%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,5918 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 57,0000 0,4111

100 53,4000 -0,8891

101 57,5900 0,6171

102 44,7970 -4,0464

103 56,6000 0,2714

104 56,6000 0,2714

105 54,3045 -0,5571

106 53,7700 -0,7533

107 56,3000 0,1667

108 56,2000 0,1318

109 56,1000 0,0969

111 55,7400 -0,0303

112 55,3800 -0,1624

115 54,9000 -0,3385

120 53,1500 -0,9808

125 54,4120 -0,5176

128 50,6500 -1,8983

129 57,0000 0,4111

130 56,8200 0,3482

131 52,3600 -1,2707

132 57,4300 0,5612

136 55,5230 -0,1099

141 57,0000 0,4111

146 55,9000 0,0271

147 57,1100 0,4495

15 55,0000 -0,3018

151 56,5000 0,2365

156 48,7000 -2,6140

20 84,5500 10,0290

24 54,3900 -0,5257

3 57,5200 0,5926

33 52,3000 -1,2928

34 55,0400 -0,2872

35 56,4900 0,2330

36 56,8600 0,3622

37 54,9000 -0,3385

4 57,4000 0,5507

40 55,3000 -0,1917

45 57,4500 0,5682

5 55,8000 -0,0082

50 54,6800 -0,4193

Page 99: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

54 55,0000 -0,3018

59 55,9000 0,0271

6 57,4000 0,5507

63 55,7000 -0,0449

65 56,5000 0,2365

66 56,1000 0,0969

67 53,8000 -0,7423

7 58,1500 0,8126

70 56,4500 0,2191

75 56,4400 0,2156

80 54,5000 -0,4853

83 54,3000 -0,5588

84 57,1700 0,4704

85 55,2300 -0,2174

86 55,3700 -0,1661

87 58,3000 0,8649

88 53,5000 -0,8524

89 55,0000 -0,3018

90 56,3100 0,1702

91 55,8100 -0,0046

93 56,0400 0,0759

94 56,9100 0,3797

95 56,6700 0,2959

96 57,2000 0,4809

97 58,3000 0,8649

98 55,4000 -0,1550

99 54,6500 -0,4303

Page 100: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 0,0507 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 49

Toleranzgrenzen: 0,0371 - 0,0663 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0072 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 14,25%

Rel.Soll STD: 14,25% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0072 mg/l

ProLab 2007Labor

108 97 59 101

112

125

103

109

129 37 141 4 89 99 24 7 84 120 86 93 131 3

106

107

115 33 70 95 10 100

104

156 54 83 136 85 102

111 35 105 45 5 75 63 87 132 67 98 128

mg/

l

0,21

0,20,19

0,18

0,17

0,16

0,15

0,14

0,13

0,120,11

0,1

0,09

0,08

0,07

0,06

0,050,04

0,03

0,02

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 101: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 0,0507 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 49

Toleranzgrenzen: 0,0371 - 0,0663 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0072 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 14,25%

Rel.Soll STD: 14,25% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0072 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,0530 0,2941

100 0,0530 0,2941

101 0,0372 -1,9908

102 0,0550 0,5499

103 0,0428 -1,1650

104 0,0530 0,2941

105 0,0567 0,7673

106 0,0520 0,1662

107 0,0520 0,1662

108 0,0300 -3,0525

109 0,0428 -1,1650

111 0,0560 0,6778

112 0,0380 -1,8728

115 0,0520 0,1662

120 0,0504 -0,0443

125 0,0417 -1,3272

128 0,2040 19,6059

129 0,0428 -1,1650

131 0,0510 0,0383

132 0,0630 1,5730

136 0,0540 0,4220

141 0,0450 -0,8406

156 0,0530 0,2941

24 0,0490 -0,2508

3 0,0515 0,1022

33 0,0520 0,1662

35 0,0560 0,6778

37 0,0447 -0,8848

4 0,0450 -0,8406

45 0,0570 0,8057

5 0,0590 1,0614

54 0,0530 0,2941

59 0,0330 -2,6101

63 0,0607 1,2789

67 0,0633 1,6114

7 0,0490 -0,2508

70 0,0520 0,1662

75 0,0590 1,0614

83 0,0530 0,2941

84 0,0500 -0,1033

85 0,0544 0,4731

Page 102: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

86 0,0505 -0,0296

87 0,0619 1,4323

89 0,0460 -0,6931

93 0,0505 -0,0296

95 0,0525 0,2301

97 0,0300 -3,0525

98 0,0850 4,3867

99 0,0480 -0,3982

Page 103: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 0,6996 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 0,6156 - 0,7889 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0432 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,18%

Rel.Soll STD: 6,18% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0432 mg/l

ProLab 2007Labor

105

128

100

147 33 146 85 36 4

156 3

125 24 37 66 136

151 88 50 10 91 94 103 5 6 75 130 80 93 115

111 34 7

120

101 70 112

109 20 89 104

132 45 131

107

102 97 106

108

129 95 63 98 35 141 96 99 84 86 65 83 59 54 67 87 15

mg/

l

1

0,9

0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 104: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 0,6996 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 0,6156 - 0,7889 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0432 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,18%

Rel.Soll STD: 6,18% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0432 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,6840 -0,3712

100 0,5360 -3,8976

101 0,7030 0,0766

102 0,7168 0,3857

103 0,6880 -0,2759

104 0,7100 0,2334

105 0,4690 -5,4941

106 0,7200 0,4574

107 0,7130 0,3006

108 0,7200 0,4574

109 0,7050 0,1214

111 0,7000 0,0094

112 0,7040 0,0990

115 0,6980 -0,0377

120 0,7010 0,0318

125 0,6500 -1,1814

128 0,5300 -4,0406

129 0,7200 0,4574

130 0,6960 -0,0853

131 0,7120 0,2782

132 0,7100 0,2334

136 0,6720 -0,6572

141 0,7350 0,7934

146 0,5910 -2,5872

147 0,5420 -3,7547

15 2,4400 38,9853

151 0,6800 -0,4665

156 0,6320 -1,6102

20 0,7060 0,1438

24 0,6570 -1,0146

3 0,6320 -1,6102

33 0,5600 -3,3258

34 0,7000 0,0094

35 0,7310 0,7038

36 0,6130 -2,0630

37 0,6600 -0,9431

4 0,6240 -1,8009

45 0,7100 0,2334

5 0,6900 -0,2283

50 0,6830 -0,3951

54 0,7720 1,6222

Page 105: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

59 0,7590 1,3310

6 0,6900 -0,2283

63 0,7300 0,6814

65 0,7500 1,1294

66 0,6700 -0,7048

67 0,7740 1,6670

7 0,7000 0,0094

70 0,7030 0,0766

75 0,6950 -0,1091

80 0,6960 -0,0853

83 0,7550 1,2414

84 0,7490 1,1070

85 0,5930 -2,5395

86 0,7490 1,1070

87 0,7750 1,6894

88 0,6800 -0,4665

89 0,7070 0,1662

91 0,6850 -0,3474

93 0,6970 -0,0615

94 0,6850 -0,3474

95 0,7210 0,4798

96 0,7360 0,8158

97 0,7180 0,4126

98 0,7300 0,6814

99 0,7410 0,9278

Page 106: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 78,5826 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 70

Toleranzgrenzen: 70,9111 - 86,6473 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 3,9291 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,70%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 2,9038 mg/l

ProLab 2007Labor

20 36 87 59 33 131 24 37 156 63 10 67 151 66 102 34 3 5

105

130

115

146 88 106 45 89 136 90 99 40 110 83 85 80 112

132

107 70 95 97 54 125

111

129 91 96 101

109 98 65 108 15 6 35 75 141

120

103 86 7 4 93 128 84 94 145

104 50 100 29

mg/

l

969492908886848280787674727068666462605856545250

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 107: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 78,5826 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 70

Toleranzgrenzen: 70,9111 - 86,6473 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 3,9291 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,70%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 2,9038 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 74,9000 -0,9601

100 83,6000 1,2443

101 79,9500 0,3391

102 75,4690 -0,8117

103 80,7000 0,5251

104 82,8000 1,0459

105 76,9237 -0,4325

106 77,7200 -0,2249

107 78,8900 0,0762

108 80,1000 0,3763

109 80,0000 0,3515

110 78,4800 -0,0267

111 79,5000 0,2275

112 78,8300 0,0614

115 77,0000 -0,4126

120 80,6600 0,5152

125 79,2000 0,1531

128 81,5000 0,7235

129 79,6000 0,2523

130 76,9300 -0,4308

131 71,9400 -1,7318

132 78,8700 0,0713

136 78,0340 -0,1430

141 80,5700 0,4929

145 82,6180 1,0008

146 77,1000 -0,3865

15 80,2000 0,4011

151 75,2000 -0,8819

156 74,7000 -1,0122

20 55,9900 -5,8900

24 72,3000 -1,6379

29 93,7750 3,7676

3 76,0500 -0,6603

33 71,2000 -1,9247

34 75,7000 -0,7515

35 80,2600 0,4160

36 56,8600 -5,6632

37 74,3000 -1,1165

4 81,3000 0,6739

40 78,3500 -0,0606

45 77,9700 -0,1597

Page 108: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

5 76,8000 -0,4647

50 83,0200 1,1005

54 79,1000 0,1283

59 71,1000 -1,9508

6 80,2000 0,4011

63 74,7000 -1,0122

65 80,0500 0,3639

66 75,2000 -0,8819

67 74,9000 -0,9601

7 81,2400 0,6590

70 78,8900 0,0762

75 80,4600 0,4656

80 78,8000 0,0539

83 78,6000 0,0043

84 81,9000 0,8227

85 78,6800 0,0242

86 80,7400 0,5350

87 61,6800 -4,4066

88 77,6000 -0,2562

89 78,0000 -0,1519

90 78,1000 -0,1258

91 79,8400 0,3118

93 81,4800 0,7185

94 82,0200 0,8525

95 78,9300 0,0862

96 79,9000 0,3267

97 79,0000 0,1035

98 80,0000 0,3515

99 78,1600 -0,1102

Page 109: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 0,2460 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 71

Toleranzgrenzen: 0,2220 - 0,2712 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0123 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,22%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0104 mg/l

ProLab 2007Labor

128 50 108 3

151 29 107

131 37 80 101

111

115

136

156 94 95 40 110 33 146 86 88 89 24 85 141 45 70 75 96 132 65 7 87 103

129 10 105 36 106 20 91 92 66 90 93 6

145 34 4 54 98 109 35 59 112

125

130 84 99 63 104 5 83 15 120

100 97 102 67

mg/

l

0,28

0,26

0,24

0,22

0,2

0,18

0,16

0,14

0,12

0,1

0,08

0,06

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 110: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 0,2460 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 71

Toleranzgrenzen: 0,2220 - 0,2712 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0123 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,22%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0104 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,2460 0,0019

100 0,2730 2,1411

101 0,2370 -0,7475

102 0,2803 2,7195

103 0,2450 -0,0812

104 0,2600 1,1111

105 0,2460 0,0019

106 0,2470 0,0812

107 0,2340 -0,9974

108 0,2200 -2,1635

109 0,2510 0,3981

110 0,2400 -0,4977

111 0,2370 -0,7475

112 0,2530 0,5565

115 0,2380 -0,6643

120 0,2670 1,6657

125 0,2550 0,7150

128 0,0730 -14,4069

129 0,2450 -0,0812

130 0,2550 0,7150

131 0,2350 -0,9141

132 0,2440 -0,1645

136 0,2380 -0,6643

141 0,2430 -0,2478

145 0,2490 0,2396

146 0,2410 -0,4144

15 0,2640 1,4280

151 0,2300 -1,3306

156 0,2390 -0,5810

20 0,2470 0,0812

24 0,2420 -0,3311

29 0,2330 -1,0807

3 0,2250 -1,7470

33 0,2400 -0,4977

34 0,2490 0,2396

35 0,2510 0,3981

36 0,2460 0,0019

37 0,2360 -0,8308

4 0,2490 0,2396

40 0,2399 -0,5060

45 0,2430 -0,2478

Page 111: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

5 0,2600 1,1111

50 0,1970 -4,0791

54 0,2500 0,3189

59 0,2510 0,3981

6 0,2484 0,1921

63 0,2580 0,9527

65 0,2440 -0,1645

66 0,2480 0,1604

67 0,2810 2,7749

7 0,2440 -0,1645

70 0,2430 -0,2478

75 0,2430 -0,2478

80 0,2360 -0,8308

83 0,2600 1,1111

84 0,2560 0,7942

85 0,2420 -0,3311

86 0,2410 -0,4144

87 0,2440 -0,1645

88 0,2410 -0,4144

89 0,2410 -0,4144

90 0,2480 0,1604

91 0,2470 0,0812

92 0,2470 0,0812

93 0,2480 0,1604

94 0,2390 -0,5810

95 0,2390 -0,5810

96 0,2430 -0,2478

97 0,2800 2,6957

98 0,2500 0,3189

99 0,2563 0,8180

Page 112: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 11,2502 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 63

Toleranzgrenzen: 9,1617 - 13,5516 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,0923 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 9,71%

Rel.Soll STD: 9,71% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,0923 mg/l

ProLab 2007Labor

128 59 5 10 24 96 146

131 95 92 90 75 15 104 85 40 93 98 112 3 88 36 87 84 145

141 94 156 50 67 65 70 54 111 83 6 37 108 4 7 97 89 125

132

100

102 86 120 66 107 91 35 115

101 34 99 63 33 129

109

106

136

103

mg/

l

16

15

14

13

12

11

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 113: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 11,2502 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 63

Toleranzgrenzen: 9,1617 - 13,5516 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,0923 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 9,71%

Rel.Soll STD: 9,71% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,0923 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 2,9600 -7,9387

100 11,7000 0,3909

101 12,1000 0,7385

102 11,7100 0,3996

103 13,7700 2,1898

104 10,2610 -0,9473

106 12,6400 1,2078

107 11,8810 0,5482

108 11,6000 0,3040

109 12,5000 1,0861

111 11,4000 0,1301

112 10,6500 -0,5748

115 12,0800 0,7211

120 11,8000 0,4778

125 11,6300 0,3300

128 0,0760 -10,7004

129 12,4000 0,9992

131 8,9530 -2,1998

132 11,6500 0,3474

136 12,7600 1,3121

141 10,8300 -0,4024

145 10,7930 -0,4379

146 8,8200 -2,3272

15 10,2000 -1,0057

156 11,1000 -0,1439

24 3,8600 -7,0768

3 10,7000 -0,5269

33 12,2200 0,8428

34 12,1000 0,7385

35 12,0500 0,6950

36 10,7050 -0,5221

37 11,5700 0,2779

4 11,6000 0,3040

40 10,4980 -0,7203

5 1,1500 -9,6719

50 11,1500 -0,0960

54 11,2400 -0,0098

59 0,2950 -10,4907

6 11,4900 0,2084

63 12,1900 0,8167

65 11,1990 -0,0491

Page 114: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

66 11,8000 0,4778

67 11,1900 -0,0577

7 11,6000 0,3040

70 11,2200 -0,0290

75 10,0400 -1,1589

83 11,4600 0,1823

84 10,7700 -0,4599

85 10,4500 -0,7663

86 11,7700 0,4517

87 10,7330 -0,4953

88 10,7000 -0,5269

89 11,6200 0,3213

90 9,9850 -1,2116

91 11,9000 0,5647

92 9,6300 -1,5515

93 10,5100 -0,7089

94 11,0500 -0,1917

95 9,6150 -1,5659

96 8,3380 -2,7887

97 11,6000 0,3040

98 10,6000 -0,6227

99 12,1500 0,7819

Page 115: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 254,5487 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 68

Toleranzgrenzen: 229,6989 - 280,6723 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 12,7274 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,32%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 8,4467 mg/l

ProLab 2007Labor

7 33 24 102 86 156

131 3 98 63 88 99 6

125 37 106 45 83 112 34 54 146 70 96 136 95 59 66 111

120 84 103 89 101 80 130

129

105 91 87 109 93 35 5

108 85 40 107 4 36 50 94 10 147

132

110 20 100 65 115

104

128

151

141 15 97 75 67

mg/

l

300

295

290

285

280

275

270

265260

255

250245

240

235

230

225

220

215

210

205200

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 116: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 254,5487 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 68

Toleranzgrenzen: 229,6989 - 280,6723 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 12,7274 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,32%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 8,4467 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 260,0000 0,4174

100 263,0000 0,6470

101 254,3000 -0,0200

102 236,5300 -1,4502

103 253,8000 -0,0603

104 264,4000 0,7542

105 255,0365 0,0373

106 249,0000 -0,4466

107 257,7700 0,2466

108 257,5000 0,2260

109 256,0000 0,1111

110 261,9000 0,5628

111 253,3000 -0,1005

112 249,8500 -0,3782

115 264,3700 0,7519

120 253,3900 -0,0933

125 248,0700 -0,5214

128 264,6000 0,7695

129 255,0000 0,0346

130 254,9000 0,0269

131 241,2000 -1,0743

132 261,5900 0,5391

136 252,6780 -0,1506

141 266,2000 0,8920

146 251,3000 -0,2615

147 260,5000 0,4556

15 268,0000 1,0298

151 264,8000 0,7848

156 241,0000 -1,0904

20 262,5000 0,6087

24 235,4000 -1,5412

3 242,3000 -0,9858

33 233,0000 -1,7343

34 250,2000 -0,3500

35 256,6300 0,1593

36 259,1900 0,3553

37 248,5000 -0,4868

4 258,0000 0,2642

40 257,7000 0,2413

45 249,3000 -0,4224

5 257,2000 0,2030

Page 117: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

50 259,7000 0,3944

54 251,1000 -0,2776

59 253,0000 -0,1246

6 247,8000 -0,5432

63 243,0000 -0,9295

65 264,0000 0,7236

66 253,0000 -0,1246

67 281,0000 2,0251

7 210,0000 -3,5854

70 251,6600 -0,2325

75 271,6000 1,3054

80 254,4000 -0,0120

83 249,7000 -0,3902

84 253,6000 -0,0764

85 257,6000 0,2336

86 239,9000 -1,1790

87 255,9000 0,1035

88 246,0000 -0,6880

89 254,0000 -0,0442

91 255,3000 0,0575

93 256,3500 0,1379

94 259,8000 0,4020

95 252,9400 -0,1295

96 252,1000 -0,1971

97 268,0000 1,0298

98 242,6000 -0,9617

99 247,4000 -0,5753

Page 118: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: D Sollwert: 1,0443 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 0,8082 - 1,3104 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1247 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,94%

Rel.Soll STD: 11,94% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1247 NTU

ProLab 2007Labor

104 59 128 37 4 24 5 7 64 66 95 102

103

136 15 109 70 20 80 86 98 111

131 6 87 96 3 45 120 33 99 115 63 89 54 88 90 105

110

132 29 65 108

130 67 97 40 101

129 84 112 35 36 93 91 94 107 50 83 100 34 156 75 10

NTU

1,6

1,5

1,4

1,3

1,2

1,1

1

0,9

0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 119: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: D Sollwert: 1,0443 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 64

Toleranzgrenzen: 0,8082 - 1,3104 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1247 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,94%

Rel.Soll STD: 11,94% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1247 NTU

Laborcode GH Z-Score

10 1,4700 3,1994

100 1,1900 1,0949

101 1,1200 0,5687

102 0,9400 -0,8835

103 0,9700 -0,6295

104 0,4800 -4,7790

105 1,0900 0,3432

107 1,1700 0,9445

108 1,1000 0,4184

109 0,9770 -0,5702

110 1,0900 0,3432

111 0,9920 -0,4432

112 1,1220 0,5838

115 1,0330 -0,0960

120 1,0200 -0,2061

125

128 0,7200 -2,7466

129 1,1200 0,5687

130 1,1000 0,4184

131 1,0000 -0,3754

132 1,0900 0,3432

136 0,9700 -0,6295

15 0,9700 -0,6295

156 1,2100 1,2452

20 0,9900 -0,4601

24 0,8500 -1,6457

29 1,0900 0,3432

3 1,0050 -0,3331

33 1,0200 -0,2061

34 1,1900 1,0949

35 1,1300 0,6439

36 1,1400 0,7191

37 0,7500 -2,4925

4 0,8100 -1,9844

40 1,1100 0,4936

45 1,0100 -0,2907

5 0,8600 -1,5610

50 1,1700 0,9445

54 1,0800 0,2681

59 0,5500 -4,1862

6 1,0000 -0,3754

Page 120: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

63 1,0700 0,1929

64 0,9000 -1,2223

65 1,0900 0,3432

66 0,9000 -1,2223

67 1,1000 0,4184

7 0,8700 -1,4763

70 0,9800 -0,5448

75 1,2500 1,5459

80 0,9900 -0,4601

83 1,1860 1,0648

84 1,1200 0,5687

86 0,9900 -0,4601

87 1,0000 -0,3754

88 1,0800 0,2681

89 1,0700 0,1929

90 1,0800 0,2681

91 1,1500 0,7942

93 1,1400 0,7191

94 1,1500 0,7942

95 0,9200 -1,0529

96 1,0000 -0,3754

97 1,1000 0,4184

98 0,9900 -0,4601

99 1,0300 -0,1214

Page 121: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Merkmal Sollwert Soll-STD. rel.Soll-STD.[%]

Vergleichs-STD

rel.Vergleichs-STD [%] Tol. Unten Tol. oben Einheit

Anzahl Labore/Werte

Bromat BRO3 0,027 0,0067 25,00 0,0077 28,84 0,0146 0,0422 mg/l 38

Chlorid CL 83,38 4,169 5,00 2,046 2,45 75,238 91,935 mg/l 72

Cyanid CN 0,0090 0,0019 20,77 0,0019 20,77 0,0056 0,0132 mg/l 57

Fluorid F 1,614 0,0873 5,4122 0,0873 5,41 1,4435 1,7933 mg/l 66

Nitrit NO2 0,469 0,0234 5,00 0,0193 4,13 0,4229 0,5167 mg/l 70

Nitrat NO3 25,49 1,274 5,00 1,026 4,03 23,001 28,106 mg/l 72

Phosphat PO4 1,4037 0,1620 11,54 0,1620 11,54 1,0963 1,7488 mg/l 67

Sulfat SO4 282,43 14,122 5,00 8,458 2,99 254,862 311,420 mg/l 70

Trübung TRUEB 5,34 0,392 7,34 0,392 7,34 4,583 6,155 NTU 62

Ringversuchskenndaten Charge E

Page 122: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

EProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

101010101010101010100100100100100100100100101101101101101101101101102102102102102102102102102106106106106106106106106

1111111111111111111111111111111111111111111113113113113113113114114114114114114114114115115115115115115115115115116116116116116116116116116117117117117117117117117118118118118118118118118118119119119119119119119119119

1212121212121212120120120120120120120120120121121121121121121121121121122122122122122122122122123123123123123123123123123124124124124124124124124124125125125125125125125125125126126126126126126126126126127127127127127127127127128128128128128128128128128129129129129129129129129129130130130130130130131131131131131131131131131132132132132132132132132132133133133133133133133133134135135135135135135135135135136136136136136136136136137137137137137137137138138138138138138138139139139139139139139140140140140140140140141141141141141141141

3790,06

17,51

2,68

3,34

3,05

4,05

2,09

-3,12

-3,17

-4,07

-3,19

-2,75

-9,33

-2,51

-4,16

-11,96 -2,16

-2,30

-4,18

-14,28

7,90

-7,68

-8,77

-7,92

-6 12

-9,88

-4,73

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 123: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

EProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

142142142142142142142142146146146146146146148148148148148148149149149149149149149150150150150151151151151151151152157157157157157157157

161616161616161621212121212121212125252525252525252530303030303035353535353535353838383838383838383939393939393939404040404040414141414242424242424242464646464646464646

555555555151515151515151515555555555555555556060606060606060656565656565656868686868686868696969696969696969707070707070707070717171717171717172727272727272727676767676767676

8888888881818181818181818185858585858585

999999999909090909095959595959595959898989898989898999999999999999999

4040,72

2,62

4,33

2,31

5,20

2,272,07

4,63

-2,44

-3,87-3,10

-2,28

-3,09

6,12-2,11

-6,07

-2,44-7,70

-2,04

-2,77

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 124: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 0,0267 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 38

Toleranzgrenzen: 0,0146 - 0,0422 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0067 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 28,84%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0077 mg/l

ProLab 2007Labor

123

118 25 72 128

120

142

115

111

132

135

119

117 46 21 71 106 51 70 124 10 131 99 121

148

129 38 9 81 102

138 55 126

116

149 69 125

151

mg/

l

0,06

0,05

0,04

0,03

0,02

0,01

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 125: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 0,0267 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 38

Toleranzgrenzen: 0,0146 - 0,0422 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0067 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 28,84%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0077 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,0287 0,2602

102 0,0322 0,7060

106 0,0270 0,0405

111 0,0226 -0,6778

115 0,0216 -0,8437

116 0,0350 1,0742

117 0,0250 -0,2797

118 0,0079 -3,1163

119 0,0248 -0,3129

120 0,0206 -1,0096

121 0,0297 0,3894

123 0,0076 -3,1660

124 0,0280 0,1698

125 29,3600 3790,0592

126 0,0340 0,9450

128 0,0160 -1,7726

129 0,0310 0,5574

131 0,0289 0,2860

132 0,0230 -0,6115

135 0,0247 -0,3295

138 0,0330 0,8158

142 0,0210 -0,9432

148 0,0297 0,3894

149 0,0360 1,2034

151 31,3000 4040,7201

21 0,0255 -0,1968

25 0,0120 -2,4361

38 0,0310 0,5574

46 0,0251 -0,2631

51 0,0270 0,0405

55 0,0330 0,8158

69 0,0470 2,6247

70 0,0275 0,1052

71 0,0265 -0,0309

72 0,0159 -1,7892

81 0,0320 0,6866

9 0,0318 0,6607

99 0,0293 0,3377

Page 126: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 83,3778 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 72

Toleranzgrenzen: 75,2382 - 91,9346 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 4,1689 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,45%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 2,0460 mg/l

ProLab 2007Labor

102

128 11 120

135 5 21 151

125

136 16 38 131 9

106

123

114 99 121

122

111

113 68 98 12 10 117 40 8

127 51 119

116

137

139

140 39 129

148

149 46 60 130 42 65 90 150

115

141 95 35 72 100

118

124

146 30 138 71 101 55 70 81 132

126

133 76 25 85 142

157 69 41

mg/

l

102

100

98

96

94

92

90

88

86

8482

80

78

76

74

72

70

68

66

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 127: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 83,3778 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 72

Toleranzgrenzen: 75,2382 - 91,9346 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 4,1689 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,45%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 2,0460 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 83,0000 -0,0928

100 84,4000 0,2389

101 85,1300 0,4096

102 66,8040 -4,0724

106 81,2700 -0,5179

11 79,9000 -0,8545

111 82,2300 -0,2820

113 82,5000 -0,2157

114 81,3000 -0,5105

115 84,2000 0,1922

116 83,3000 -0,0191

117 83,0000 -0,0928

118 84,4000 0,2389

119 83,2570 -0,0297

12 82,7900 -0,1444

120 79,9200 -0,8496

121 81,7000 -0,4122

122 82,0000 -0,3385

123 81,2900 -0,5130

124 84,7000 0,3090

125 81,0500 -0,5720

126 86,0000 0,6129

127 83,2000 -0,0437

128 70,3900 -3,1913

129 83,6000 0,0519

130 83,7900 0,0964

131 81,1700 -0,5425

132 85,6200 0,5241

133 86,3000 0,6830

135 80,4000 -0,7317

136 81,0670 -0,5678

137 83,3000 -0,0191

138 85,0000 0,3792

139 83,3000 -0,0191

140 83,3000 -0,0191

141 84,2000 0,1922

142 89,5000

146 84,7000 0,3090

148 83,6000 0,0519

149 83,6000 0,0519

150 84,1800 0,1875

Page 128: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

151 80,9000 -0,6088

157 89,7000 1,4777

16 81,0900 -0,5621

21 80,6800 -0,6629

25 87,2000 0,8934

30 84,8000 0,3324

35 84,2700 0,2085

38 81,0900 -0,5621

39 83,4000 0,0052

40 83,0000 -0,0928

41 101,9000 4,3292

42 83,8800 0,1174

46 83,6000 0,0519

5 80,6000 -0,6825

51 83,2000 -0,0437

55 85,2990 0,4491

60 83,6000 0,0519

65 83,9000 0,1221

68 82,5500 -0,2034

69 89,8500 1,5128

70 85,3300 0,4563

71 85,0000 0,3792

72 84,3600 0,2296

76 86,5000 0,7298

8 83,0900 -0,0707

81 85,5600 0,5101

85 87,3700 0,9331

9 81,2200 -0,5302

90 84,1500 0,1805

95 84,2200 0,1969

98 82,7000 -0,1665

99 81,4000 -0,4860

Page 129: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 0,0090 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 57

Toleranzgrenzen: 0,0056 - 0,0132 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0019 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 20,77%

Rel.Soll STD: 20,77% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0019 mg/l

ProLab 2007Labor

25 102

135 76 68 101

126

114

122

129 10 116 12 132 38 46 16 9 51 72 95 100

119

131

140

141

142

157 21 99 124

133

121

120 35 106 11 111

149 5 60 69 70 81 8

125

127 55 42 118

123

136

139

115 39 85 98 128

mg/

l

0,0460,0440,0420,04

0,0380,0360,0340,0320,03

0,0280,0260,0240,0220,02

0,0180,0160,0140,0120,01

0,0080,0060,0040,002

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 130: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 0,0090 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 57

Toleranzgrenzen: 0,0056 - 0,0132 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0019 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 20,77%

Rel.Soll STD: 20,77% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0019 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,0080 -0,5939

100 0,0090 -0,0113

101 0,0069 -1,2347

102 0,0060 -1,7590

106 0,0100 0,4643

11 0,0100 0,4643

111 0,0100 0,4643

114 0,0070 -1,1765

115 0,0115 1,1745

116 0,0080 -0,5939

118 0,0110 0,9377

119 0,0090 -0,0113

12 0,0080 -0,5939

120 0,0096 0,2749

121 0,0094 0,1802

122 0,0070 -1,1765

123 0,0110 0,9377

124 0,0092 0,0855

125 0,0103 0,6063

126 0,0069 -1,2347

127 0,0103 0,6063

128 0,0460 17,5090

129 0,0071 -1,1182

131 0,0090 -0,0113

132 0,0080 -0,5939

133 0,0092 0,0855

135 0,0060 -1,7590

136 0,0110 0,9377

139 0,0110 0,9377

140 0,0090 -0,0113

141 0,0090 -0,0113

142 0,0090 -0,0113

149 0,0100 0,4643

157 0,0090 -0,0113

16 0,0081 -0,5356

21 0,0090 -0,0113

25 0,0056 -1,9921

35 0,0097 0,3222

38 0,0080 -0,5939

39 0,0120 1,4112

42 0,0109 0,8904

Page 131: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

46 0,0080 -0,5939

5 0,0100 0,4643

51 0,0083 -0,4482

55 0,0103 0,6063

60 0,0100 0,4643

68 0,0066 -1,4095

69 0,0100 0,4643

70 0,0100 0,4643

72 0,0084 -0,3492

76 0,0060 -1,7590

8 0,0102 0,5590

81 0,0100 0,4643

85 0,0139 2,3108

9 0,0082 -0,4774

95 0,0085 -0,3026

98 0,0200 5,1989

99 0,0090 -0,0113

Page 132: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 1,6137 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 1,4435 - 1,7933 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0873 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,41%

Rel.Soll STD: 5,41% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0873 mg/l

ProLab 2007Labor

135

106

128

146

148

100

118 85 16 114

125

130 8

139

140

151 5 69 136 12 126

116

117 10 81 35 131 25 9 42 51 21 120 71 76 11 101

121 68 124

115

129

142

149 39 127 72 133 70 119

132 95 102

123

137 46 98 65 122

141 99 111

138 38 150 60 55

mg/

l

2

1,9

1,8

1,7

1,6

1,5

1,4

1,3

1,2

1,1

1

0,9

0,8

0,7

0,6

0,5

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 133: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 1,6137 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 66

Toleranzgrenzen: 1,4435 - 1,7933 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0873 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,41%

Rel.Soll STD: 5,41% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0873 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 1,5900 -0,2780

100 1,3800 -2,7458

101 1,6300 0,1820

102 1,6610 0,5271

106 0,8200 -9,3266

11 1,6230 0,1040

111 1,7100 1,0726

114 1,5100 -1,2181

115 1,6380 0,2710

116 1,5700 -0,5130

117 1,5790 -0,4072

118 1,4000 -2,5107

119 1,6580 0,4937

12 1,5550 -0,6893

120 1,6200 0,0706

121 1,6300 0,1820

122 1,7000 0,9612

123 1,6750 0,6829

124 1,6350 0,2376

125 1,5170 -1,1358

126 1,5600 -0,6305

127 1,6450 0,3490

128 1,2600 -4,1559

129 1,6400 0,2933

130 1,5170 -1,1358

131 1,6000 -0,1605

132 1,6600 0,5159

133 1,6500 0,4046

135 0,5960 -11,9589

136 1,5510 -0,7363

137 1,6800 0,7386

138 1,7100 1,0726

139 1,5400 -0,8655

140 1,5400 -0,8655

141 1,7010 0,9724

142 1,6400 0,2933

146 1,2840 -3,8739

148 1,3500 -3,0983

149 1,6400 0,2933

150 1,7580 1,6069

151 1,5500 -0,7480

Page 134: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

16 1,5000 -1,3356

21 1,6120 -0,0194

25 1,6000 -0,1605

35 1,5930 -0,2427

38 1,7300 1,2952

39 1,6400 0,2933

42 1,6100 -0,0429

46 1,6800 0,7386

5 1,5500 -0,7480

51 1,6100 -0,0429

55 1,8180 2,2749

60 1,8000 2,0745

65 1,6900 0,8499

68 1,6300 0,1820

69 1,5500 -0,7480

70 1,6570 0,4826

71 1,6200 0,0706

72 1,6490 0,3935

76 1,6200 0,0706

8 1,5200 -1,1006

81 1,5900 -0,2780

85 1,4200 -2,2757

9 1,6000 -0,1605

95 1,6600 0,5159

98 1,6800 0,7386

99 1,7070 1,0392

Page 135: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 25,4896 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 72

Toleranzgrenzen: 23,0012 - 28,1055 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,2745 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,03%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,0265 mg/l

ProLab 2007Labor

135

131

114

139

149

123

102 68 46 25 99 38 69 130

146

151 90 111

116

121 71 98 148 10 12 136

124 9 21 122

141 41 51 70 132 60 119 11 140 5 42 95 101

118

120

113

129

138

150 16 127 81 117 85 142 76 35 125

133

157

106

128 72 8 55 100

126 39 40 30 115 65 137

mg/

l

30

29,5

29

28,5

28

27,5

27

26,5

26

25,5

25

24,5

24

23,5

23

22,5

22

21,5

21

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 136: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 25,4896 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 72

Toleranzgrenzen: 23,0012 - 28,1055 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,2745 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,03%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,0265 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 25,1000 -0,3131

100 26,7000 0,9254

101 25,6800 0,1456

102 24,3530 -0,9135

106 26,4100 0,7037

11 25,4500 -0,0318

111 24,8300 -0,5302

113 25,9000 0,3138

114 23,7000 -1,4384

115 27,2300 1,3306

116 24,9000 -0,4739

117 26,0000 0,3902

118 25,8000 0,2373

119 25,4290 -0,0487

12 25,1300 -0,2890

120 25,8000 0,2373

121 24,9000 -0,4739

122 25,3000 -0,1524

123 24,1900 -1,0446

124 25,2000 -0,2328

125 26,3800 0,6807

126 26,8000 1,0019

127 25,9100 0,3214

128 26,4200 0,7113

129 25,9000 0,3138

130 24,7700 -0,5784

131 23,5900 -1,5268

132 25,3600 -0,1042

133 26,4000 0,6960

135 22,8000 -2,1617

136 25,1600 -0,2649

137 29,0000 2,6839

138 25,9000 0,3138

139 23,7000 -1,4384

140 25,5000 0,0079

141 25,3000 -0,1524

142 26,2000 0,5431

146 24,8000 -0,5543

148 24,9200 -0,4578

149 24,0000 -1,1973

150 25,9000 0,3138

Page 137: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

151 24,8000 -0,5543

157 26,4000 0,6960

16 25,9000 0,3138

21 25,2900 -0,1604

25 24,5000 -0,7954

30 27,2000 1,3077

35 26,3500 0,6578

38 24,5600 -0,7472

39 26,8000 1,0019

40 27,1600 1,2771

41 25,3000 -0,1524

42 25,5900 0,0767

46 24,4000 -0,8758

5 25,5000 0,0079

51 25,3000 -0,1524

55 26,6120 0,8581

60 25,4000 -0,0720

65 27,7000 1,6899

68 24,3800 -0,8918

69 24,6100 -0,7070

70 25,3500 -0,1122

71 24,9000 -0,4739

72 26,4330 0,7213

76 26,2200 0,5584

8 26,5500 0,8107

81 25,9900 0,3826

85 26,0500 0,4284

9 25,2000 -0,2328

90 24,8000 -0,5543

95 25,6100 0,0920

98 24,9000 -0,4739

99 24,5500 -0,7552

Page 138: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 0,4686 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 70

Toleranzgrenzen: 0,4229 - 0,5167 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0234 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,13%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0193 mg/l

ProLab 2007Labor

128 12 72 11 138

122

131

117 46 151

141 21 133 30 9

142 60 123

139 85 71 69 121

124

140 8

111

130 70 95 101 81 126 40 10 132 55 146 25 136

113 42 65 157 16 129

115

106

114 98 99 35 135 39 5 68 119 90 127

148

125

100

137 51 41 38 120

116

102

118 76

mg/

l

0,6

0,55

0,5

0,45

0,4

0,35

0,3

0,25

0,2

0,15

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 139: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 0,4686 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 70

Toleranzgrenzen: 0,4229 - 0,5167 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0234 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 4,13%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0193 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,4670 -0,0719

100 0,4960 1,1375

101 0,4640 -0,2031

102 0,5490 3,3415

106 0,4740 0,2227

11 0,4160 -2,3014

111 0,4630 -0,2468

113 0,4700 0,0564

114 0,4740 0,2227

115 0,4730 0,1811

116 0,5420 3,0504

117 0,4480 -0,9025

118 0,5660 4,0484

119 0,4860 0,7217

12 0,3730 -4,1811

120 0,5190 2,0940

121 0,4610 -0,3342

122 0,4470 -0,9462

123 0,4552 -0,5877

124 0,4610 -0,3342

125 0,4950 1,0959

126 0,4660 -0,1156

127 0,4865 0,7425

128 0,1420 -14,2794

129 0,4720 0,1395

130 0,4630 -0,2468

131 0,4470 -0,9462

132 0,4670 -0,0719

133 0,4530 -0,6839

135 0,4800 0,4722

136 0,4690 0,0148

137 0,4970 1,1791

138 0,4320 -1,6019

139 0,4560 -0,5528

140 0,4620 -0,2905

141 0,4510 -0,7714

142 0,4550

146 0,4680 -0,0282

148 0,4940 1,0544

151 0,4500 -0,8151

157 0,4710 0,0979

Page 140: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

16 0,4710 0,0979

21 0,4510 -0,7714

25 0,4680 -0,0282

30 0,4530 -0,6839

35 0,4770 0,3474

38 0,5110 1,7613

39 0,4800 0,4722

40 0,4669 -0,0763

41 0,5030 1,4286

42 0,4700 0,0564

46 0,4490 -0,8588

5 0,4800 0,4722

51 0,5020 1,3870

55 0,4670 -0,0719

60 0,4550 -0,5965

65 0,4700 0,0564

68 0,4859 0,7175

69 0,4602 -0,3692

70 0,4630 -0,2468

71 0,4600 -0,3779

72 0,3980 -3,0883

76 0,5800 4,6306

8 0,4620 -0,2905

81 0,4650 -0,1593

85 0,4570 -0,5091

9 0,4540 -0,6402

90 0,4860 0,7217

95 0,4630 -0,2468

98 0,4750 0,2643

99 0,4750 0,2643

Page 141: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 1,4037 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 67

Toleranzgrenzen: 1,0963 - 1,7488 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1620 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,54%

Rel.Soll STD: 11,54% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1620 mg/l

ProLab 2007Labor

128

138 10 60 11 142 5 55 146 95 131 38 152

157 12 127 8

133 90 141

114

149 85 98 116

113 40 118

139 46 69 70 65 111

140

117 30 119 35 101

121

132 71 76 122

125 16 100 39 42 123

102

120

115

106 68 99 25 129 51 81 135

124

126

136

137 9 21

mg/

l

2

1,9

1,8

1,7

1,6

1,5

1,4

1,31,2

1,1

10,9

0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

0,2

0,10

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 142: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 1,4037 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 67

Toleranzgrenzen: 1,0963 - 1,7488 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,1620 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,54%

Rel.Soll STD: 11,54% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,1620 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 0,1900 -7,8960

100 1,4700 0,3840

101 1,4500 0,2681

102 1,4870 0,4826

106 1,5050 0,5869

11 0,2230 -7,6813

111 1,4000 -0,0244

113 1,3700 -0,2196

114 1,3100 -0,6099

115 1,5020 0,5695

116 1,3500 -0,3497

117 1,4100 0,0362

118 1,3850 -0,1220

119 1,4300 0,1522

12 1,1730 -1,5011

120 1,5000 0,5579

121 1,4500 0,2681

122 1,4540 0,2913

123 1,4830 0,4594

124 1,5770 1,0043

125 1,4660 0,3609

126 1,5900 1,0797

127 1,2150 -1,2279

128 0,0550 -8,7742

129 1,5300 0,7319

131 1,1280 -1,7939

132 1,4500 0,2681

133 1,2650 -0,9026

135 1,5500 0,8478

136 1,5900 1,0797

137 1,5900 1,0797

138 0,1870 -7,9155

139 1,3900 -0,0894

140 1,4000 -0,0244

141 1,2970 -0,6945

142 0,4630 -6,1200

146 1,0800 -2,1061

149 1,3100 -0,6099

152 1,1340 -1,7548

157 1,1600 -1,5857

16 1,4680 0,3724

Page 143: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

21 1,7300 1,8912

25 1,5140 0,6391

30 1,4200 0,0942

35 1,4400 0,2101

38 1,1310 -1,7744

39 1,4700 0,3840

40 1,3780 -0,1675

42 1,4720 0,3956

46 1,3900 -0,0894

5 0,4700 -6,0744

51 1,5300 0,7319

55 1,0290 -2,4379

60 0,2200 -7,7008

65 1,3980 -0,0374

68 1,5110 0,6217

69 1,3900 -0,0894

70 1,3900 -0,0894

71 1,4500 0,2681

76 1,4500 0,2681

8 1,2310 -1,1238

81 1,5450 0,8188

85 1,3190 -0,5513

9 1,6300 1,3115

90 1,2700 -0,8701

95 1,0900 -2,0411

98 1,3300 -0,4798

99 1,5120 0,6275

Page 144: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 282,4344 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 70

Toleranzgrenzen: 254,8624 - 311,4199 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 14,1217 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,99%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 8,4579 mg/l

ProLab 2007Labor

8

102 69 137

131 25 114 81 106 98 40 11 99 139 85 125 42 116

135

128 70 95 124

130 21 136 60 133 38 121

149

132

127

111 55 113

117

129

140 71 9

101 72 35 65 68 146

119

118 51 126 46 5

148

120

150

122 76 30 10 138

141

123

100

115 16 12 39 157

142

151

mg/

l

325

320

315

310

305

300

295

290

285

280

275

270

265

260

255

250

245

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 145: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 282,4344 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 70

Toleranzgrenzen: 254,8624 - 311,4199 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 14,1217 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,99%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 8,4579 mg/l

Laborcode GH Z-Score

10 290,0000 0,5220

100 294,0000 0,7980

101 283,6000 0,0804

102 261,7400 -1,5011

106 274,2000 -0,5973

11 274,7000 -0,5610

111 282,7000 0,0183

113 283,0000 0,0390

114 273,3000 -0,6626

115 294,0000 0,7980

116 276,0000 -0,4667

117 283,0000 0,0390

118 286,0000 0,2460

119 285,5030 0,2117

12 295,8000 0,9222

120 289,1700 0,4648

121 282,0000 -0,0315

122 289,4000 0,4806

123 291,6000 0,6324

124 278,7000 -0,2709

125 275,2600 -0,5204

126 287,0000 0,3150

127 282,6800 0,0169

128 277,7000 -0,3434

129 283,0000 0,0390

130 279,1000 -0,2419

131 268,0000 -1,0470

132 282,2000 -0,0170

133 281,1000 -0,0968

135 277,2000 -0,3797

136 279,8730 -0,1858

137 265,0000 -1,2646

138 290,0000 0,5220

139 275,0000 -0,5393

140 283,0000 0,0390

141 290,5000 0,5565

142 299,0000 1,1430

146 285,4000 0,2046

148 288,8000 0,4392

149 282,0000 -0,0315

150 289,2700 0,4717

Page 146: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

151 304,7000 1,5363

157 298,0000 1,0740

16 295,2000 0,8808

21 279,7000 -0,1983

25 272,0000 -0,7569

30 289,8000 0,5082

35 284,2900 0,1280

38 281,1000 -0,0968

39 296,0000 0,9360

40 274,2700 -0,5922

42 275,6900 -0,4892

46 287,0000 0,3150

5 287,1000 0,3219

51 286,0000 0,2460

55 282,8700 0,0301

60 280,0000 -0,1766

65 285,0000 0,1770

68 285,2000 0,1908

69 264,6000 -1,2937

70 278,1800 -0,3086

71 283,0000 0,0390

72 283,6000 0,0804

76 289,7400 0,5041

8 255,4000 -1,9610

81 274,0000 -0,6118

85 275,2000 -0,5248

9 283,1000 0,0459

95 278,5100 -0,2847

98 274,2000 -0,5973

99 274,9000 -0,5465

Page 147: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: E Sollwert: 5,3398 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 62

Toleranzgrenzen: 4,5826 - 6,1545 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,3919 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,34%

Rel.Soll STD: 7,34% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,3919 NTU

ProLab 2007Labor

125

128 72 157 5 55 21 38 51 12 127 81 60 131

117 40 102 11 42 123

136 70 41 71 9 90 132

134 30 126 65 116 98 115

122

133

118

135 95 99 120

113 69 16 111 8

119 76 39 121

130 25 101

137 46 114

124 35 129

100 10 68

NTU

7

6,5

6

5,5

5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 148: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: E Sollwert: 5,3398 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 62

Toleranzgrenzen: 4,5826 - 6,1545 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,3919 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,34%

Rel.Soll STD: 7,34% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,3919 NTU

Laborcode GH Z-Score

10 6,0950 1,8539

100 6,0200 1,6698

101 5,6900 0,8597

102 5,1200 -0,5805

11 5,2000 -0,3692

111 5,5800 0,5897

113 5,5000 0,3933

114 5,7600 1,0315

115 5,3800 0,0988

116 5,3600 0,0497

117 5,0900 -0,6598

118 5,4500 0,2706

119 5,6000 0,6388

12 4,8000 -1,4258

120 5,4700 0,3197

121 5,6500 0,7615

122 5,4100 0,1724

123 5,2100 -0,3428

124 5,8000 1,1297

125 1,6000 -9,8789

126 5,3300 -0,0258

127 4,8000 -1,4258

128 3,5500 -4,7278

129 5,8900 1,3507

130 5,6700 0,8106

131 5,0500 -0,7655

132 5,2900 -0,1315

133 5,4100 0,1724

134 5,3000 -0,1051

135 5,4500 0,2706

136 5,2200 -0,3164

137 5,7000 0,8843

157 4,6000 -1,9542

16 5,5400 0,4915

21 4,7000 -1,6900

25 5,6800 0,8352

30 5,3100 -0,0786

35 5,8100 1,1543

38 4,7000 -1,6900

39 5,6100 0,6633

40 5,1100 -0,6070

Page 149: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

41 5,2400 -0,2636

42 5,2000 -0,3692

46 5,7500 1,0070

5 4,6100 -1,9277

51 4,7300 -1,6108

55 4,6700 -1,7693

60 4,8200 -1,3730

65 5,3300 -0,0258

68 6,1000 1,8662

69 5,5200 0,4424

70 5,2300 -0,2900

71 5,2400 -0,2636

72 4,2900 -2,7731

76 5,6000 0,6388

8 5,5900 0,6142

81 4,8000 -1,4258

9 5,2500 -0,2371

90 5,2700 -0,1843

95 5,4500 0,2706

98 5,3600 0,0497

99 5,4500 0,2706

Page 150: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Merkmal Sollwert Soll-STD. rel.Soll-STD.[%]

Vergleichs-STD

rel.Vergleichs-STD [%] Tol. Unten Tol. oben Einheit

Anzahl Labore/Werte

Bromat BRO3 0,008 0,0019 25,00 0,0020 26,57 0,0041 0,0119 mg/l 20

Chlorid CL 194,91 9,746 5,00 5,230 2,68 175,883 214,914 mg/l 55

Cyanid CN 0,0651 0,0079 12,22 0,0079 12,22 0,050 0,082 mg/l 39

Fluorid F 0,448 0,0618 13,79 0,0618 13,79 0,3322 0,5819 mg/l 52

Nitrit NO2 0,139 0,0089 6,38 0,0089 6,38 0,1221 0,1577 mg/l 53

Nitrat NO3 114,37 5,718 5,00 3,490 3,05 103,201 126,103 mg/l 54

Phosphat PO4 6,7470 0,6586 9,76 0,6586 9,76 5,4879 8,1351 mg/l 52

Sulfat SO4 198,24 9,912 5,00 7,434 3,75 178,883 218,579 mg/l 54

Trübung TRUEB 7,12 0,436 6,12 0,436 6,12 6,273 8,019 NTU 49

Ringversuchskenndaten Charge F

Page 151: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

FProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

111111111

101101101101101101101101103103103103103103103103103

104104104104104104104104

105105105105105105105

106106106106106106106106

107107107107107107107107107

1111111111111111

112112112112112112112112112

116116116116116116116116116

121121121121121121121121121

126126126126126126126126126

1313131313131313

131131131131131131131131131

133133133133133133133133

134

135135135135135135135135135

136136136136136136136136

137137137137137137137

14141414141414

142142142142142142142142

143143143143143143143

144144144144144144144

145145145147147147

15151515151515

152

153153153

154154154154154

2,65

16,36

17,11

2,10

17,15

1121,80

3,61

3,12

-2,27

-2,12

-3,00

-2,38

-2,48

-8,91

-2,44

-6,97

-6,84

-2,58

-2,59

-4,14

-2,64

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 152: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

FProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

155155155155155155

156156156156156156156156

157157157157157157157

1616161616161616

171717171717171722222222222222

26262626262626

313131313131313131

36363636363636

41414141434343434343434343

4444444444444444

45454545454545

464646464646464646

474747474747474747525252525252525252

565656565656565656

66666666

6161616161616161

66666666666666717171717171717173737373737373

7474747474747474

757575757575757575

76767676767676767777777777777777

8282828282828282

868686868686868691919191919191

96969696969696

6,093,43

2,23

3,41

2,27

2,90

3,01

2,25

2,85

-3,04

-2,67

-2,12

-2,18

-2,21

-2,97

-2,24

-5,49

-2,31

-2,14

-2,40

-2,10

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 153: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 0,0075 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 20

Toleranzgrenzen: 0,0041 - 0,0119 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0019 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 26,57%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0020 mg/l

ProLab 2007Labor

1

106 71 142 46 107 31 43 131

135

121

126

112 75 6

103 56 116 52 47

mg/

l

0,0220,0210,02

0,0190,0180,0170,0160,0150,0140,0130,0120,0110,01

0,0090,0080,0070,0060,0050,0040,0030,0020,001

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 154: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 0,0075 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 20

Toleranzgrenzen: 0,0041 - 0,0119 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0019 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 26,57%

Rel.Soll STD: 25,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0020 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0046 -1,6881

103 0,0091 0,7265

106 0,0050 -1,4820

107 0,0069 -0,3630

112 0,0083 0,3595

116 0,0100 1,1394

121 0,0077 0,0843

126 0,0080 0,2219

131 0,0074 -0,0685

135 0,0075 -0,0096

142 0,0060 -0,8930

31 0,0071 -0,2452

43 0,0073 -0,1274

45

46 0,0068 -0,4219

47 0,0208 6,0937

52 0,0150 3,4331

56 0,0092 0,7724

6 0,0085 0,4696

71 0,0058 -1,0108

75 0,0085 0,4513

Page 155: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 194,9110 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 55

Toleranzgrenzen: 175,8832 - 214,9142 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 9,7456 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,68%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 5,2296 mg/l

ProLab 2007Labor

156 82 1

131 77 106

154 76 136

105

135 11 56 26 13 153 17 126

157

143

155

121

112

147 91 73 137 86 14 44 36 144 16 22 103

101

116 15 46 43 61 6

107 71 74 133 45 96 75 47 104 66 52 31 142 41

mg/

l

225

220

215

210

205

200

195

190

185

180

175

170

165

160

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 156: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 194,9110 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 55

Toleranzgrenzen: 175,8832 - 214,9142 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 9,7456 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 2,68%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 5,2296 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 182,0000 -1,3571

101 197,0000 0,2089

103 196,7000 0,1789

104 202,6000 0,7688

105 189,5915 -0,5591

106 187,9000 -0,7369

107 197,7400 0,2829

11 190,2000 -0,4952

112 194,4400 -0,0495

116 197,0000 0,2089

121 194,0000 -0,0958

126 193,0000 -0,2009

13 192,0000 -0,3060

131 185,2000 -1,0207

133 199,0000 0,4088

135 189,8000 -0,5372

136 188,1320 -0,7125

137 195,2000 0,0289

14 195,9700 0,1059

142 211,0000 1,6086

143 193,4000 -0,1588

144 196,3000 0,1389

147 194,5000 -0,0432

15 197,0000 0,2089

153 192,0000 -0,3060

154 188,0600 -0,7201

155 193,4330 -0,1554

156 166,0000 -3,0388

157 193,0000 -0,2009

16 196,6000 0,1689

17 192,6000 -0,2429

22 196,6000 0,1689

26 191,8000 -0,3270

31 210,0000 1,5087

36 196,2400 0,1329

41 212,4000 1,7486

43 197,0700 0,2159

44 196,2000 0,1289

45 199,2000 0,4288

46 197,0000 0,2089

47 201,0000 0,6088

Page 157: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

52 207,6000 1,2687

56 191,0000 -0,4111

6 197,5000 0,2589

61 197,3000 0,2389

66 203,0000 0,8088

71 198,1000 0,3188

73 195,0000 0,0089

74 198,4000 0,3488

75 200,1000 0,5188

76 188,1000 -0,7159

77 186,9300 -0,8389

82 181,0000 -1,4622

86 195,6300 0,0719

91 194,7000 -0,0222

96 199,6000 0,4688

Page 158: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 0,0651 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 39

Toleranzgrenzen: 0,0500 - 0,0820 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0079 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 12,22%

Rel.Soll STD: 12,22% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0079 mg/l

ProLab 2007Labor

157

142 44 103

126 17 13 56 135

101 76 144 43 112 47 133 82 156 46 52 131

107

136

143 16 106 31 1 86 121

116 45 104

105 11 61 22 74 75 77

mg/

l

0,1

0,095

0,09

0,085

0,08

0,075

0,07

0,065

0,06

0,055

0,05

0,045

0,04

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 159: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 0,0651 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 39

Toleranzgrenzen: 0,0500 - 0,0820 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0079 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 12,22%

Rel.Soll STD: 12,22% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0079 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,0682 0,3704

101 0,0585 -0,8717

103 0,0529 -1,6165

104 0,0715 0,7589

105 0,0720 0,8178

106 0,0680 0,3469

107 0,0670 0,2291

11 0,0720 0,8178

112 0,0630 -0,2731

116 0,0700 0,5823

121 0,0699 0,5706

126 0,0550 -1,3372

13 0,0560 -1,2042

131 0,0660 0,1114

133 0,0640 -0,1401

135 0,0580 -0,9382

136 0,0670 0,2291

142 0,0480 -2,2682

143 0,0670 0,2291

144 0,0610 -0,5392

156 0,0647 -0,0470

157 0,0450 -2,6673

16 0,0670 0,2291

17 0,0550 -1,3372

22 0,0810 1,8773

31 0,0680 0,3469

43 0,0611 -0,5259

44 0,0520 -1,7362

45 0,0700 0,5823

46 0,0650 -0,0071

47 0,0630 -0,2731

52 0,0650 -0,0071

56 0,0565 -1,1377

61 0,0730 0,9355

74 0,0810 1,8773

75 0,0840 2,2305

76 0,0600 -0,6722

77 0,0940 3,4077

82 0,0643 -0,1002

86 0,0682 0,3704

Page 160: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 0,4485 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 52

Toleranzgrenzen: 0,3322 - 0,5819 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0618 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 13,79%

Rel.Soll STD: 13,79% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0618 mg/l

ProLab 2007Labor

147 77 52 105 17 135 36 156 1

143

137

155

131 43 91 31 66 126 45 56 136

112

142

144 6 76 75 26 116

101

103 14 22 107 71 106 73 133 16 154 46 96 104 86 44 61 47 121 74 82 11 13 15

mg/

l

1,6

1,5

1,4

1,3

1,2

1,1

1

0,9

0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

0,2

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 161: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 0,4485 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 52

Toleranzgrenzen: 0,3322 - 0,5819 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0618 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 13,79%

Rel.Soll STD: 13,79% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0618 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,3980 -0,8683

101 0,4590 0,1576

103 0,4600 0,1725

104 0,5000 0,7720

105 0,3250 -2,1238

106 0,4700 0,3224

107 0,4640 0,2325

11 0,6250 2,6451

112 0,4430 -0,0944

116 0,4570 0,1276

121 0,5300 1,2215

126 0,4400 -0,1459

13 1,5400 16,3568

131 0,4170 -0,5415

133 0,4740 0,3823

135 0,3440 -1,7970

136 0,4410 -0,1288

137 0,4100 -0,6619

14 0,4600 0,1725

142 0,4430 -0,0944

143 0,4030 -0,7823

144 0,4500 0,0227

147 0,2740 -3,0009

15 1,5900 17,1061

154 0,4800 0,4722

155 0,4100 -0,6619

156 0,3950 -0,9199

16 0,4740 0,3823

17 0,3250 -2,1238

22 0,4600 0,1725

26 0,4560 0,1126

31 0,4300 -0,3179

36 0,3740 -1,2810

43 0,4170 -0,5415

44 0,5200 1,0717

45 0,4400 -0,1459

46 0,4950 0,6970

47 0,5225 1,1091

52 0,3220 -2,1754

56 0,4400 -0,1459

6 0,4500 0,0227

Page 162: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

61 0,5220 1,1016

66 0,4300 -0,3179

71 0,4660 0,2625

73 0,4700 0,3224

74 0,5400 1,3714

75 0,4530 0,0676

76 0,4500 0,0227

77 0,3200 -2,2098

82 0,6000 2,2705

86 0,5140 0,9818

91 0,4270 -0,3695

96 0,4960 0,7120

Page 163: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 114,3658 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 54

Toleranzgrenzen: 103,2010 - 126,1028 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 5,7183 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,05%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 3,4900 mg/l

ProLab 2007Labor

156

131 77 143 82 1 52 74 105 56 44 136 73 112

135

106

154 46 121 15 26 144 71 45 16 61 13 116

126 31 66 17 11 101

107 22 43 76 36 96 14 41 75 133 6

155

142 47 91 86 137

103

157

145

104

mg/

l

130

128

126

124

122

120

118

116

114

112

110

108

106

104

102

100

98

96

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 164: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 114,3658 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 54

Toleranzgrenzen: 103,2010 - 126,1028 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 5,7183 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,05%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 3,4900 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 107,0000 -1,3195

101 115,5000 0,1933

103 119,8000 0,9260

104 126,7000 2,1018

105 110,1036 -0,7635

106 112,2000 -0,3880

107 115,6300 0,2154

11 115,3000 0,1592

112 112,0100 -0,4220

116 115,0000 0,1081

121 113,4000 -0,1730

126 115,0000 0,1081

13 114,9000 0,0910

131 101,1000 -2,3764

133 116,7000 0,3978

135 112,1000 -0,4059

136 111,7250 -0,4731

137 118,8000 0,7556

14 116,4100 0,3483

142 117,0000 0,4489

143 105,9000 -1,5165

144 113,8000 -0,1013

145 122,1850 1,3324

15 113,5000 -0,1551

154 112,5200 -0,3306

155 116,8780 0,4281

156 97,8000 -2,9675

157 120,0000 0,9601

16 114,4000 0,0058

17 115,1000 0,1251

22 115,7000 0,2274

26 113,7700 -0,1067

31 115,0000 0,1081

36 115,8300 0,2495

41 116,6000 0,3807

43 115,7300 0,2325

44 111,4000 -0,5313

45 114,3000 -0,0118

46 113,0000 -0,2447

47 117,5000 0,5341

52 108,5000 -1,0508

Page 165: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

56 111,0000 -0,6029

6 116,8000 0,4148

61 114,8000 0,0740

66 115,0000 0,1081

71 113,9000 -0,0834

73 112,0000 -0,4238

74 110,0000 -0,7821

75 116,6000 0,3807

76 115,7600 0,2376

77 105,3100 -1,6222

82 106,0000 -1,4986

86 117,9000 0,6022

91 117,5000 0,5341

96 116,2000 0,3126

Page 166: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 0,1394 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 53

Toleranzgrenzen: 0,1221 - 0,1577 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0089 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,38%

Rel.Soll STD: 6,38% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0089 mg/l

ProLab 2007Labor

52 112 31 107 46 11 131

133 26 1

142 96 14 156

126

136 82 101 75 105

121 86 16 61 106

155

157 43 66 71 47 91 135 6

145 36 45 73 77 137

103

144 44 104 13 56 41 15 22 76 17 74 116

143

mg/

l

0,30,290,280,270,260,250,240,230,220,210,2

0,190,180,170,160,150,140,130,120,110,1

0,090,08

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 167: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 0,1394 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 53

Toleranzgrenzen: 0,1221 - 0,1577 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0089 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,38%

Rel.Soll STD: 6,38% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0089 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 0,1315 -0,9114

101 0,1350 -0,5055

103 0,1490 1,0490

104 0,1500 1,1578

105 0,1360 -0,3895

106 0,1380 -0,1576

107 0,1270 -1,4332

11 0,1300 -1,0853

112 0,1180 -2,4769

116 0,2970 17,1515

121 0,1360 -0,3895

126 0,1340 -0,6214

13 0,1500 1,1578

131 0,1310 -0,9693

133 0,1310 -0,9693

135 0,1400 0,0697

136 0,1340 -0,6214

137 0,1480 0,9402

14 0,1330 -0,7374

142 0,1320 -0,8534

143 10,4500 1121,8049

144 0,1490 1,0490

145 0,1410 0,1785

15 0,1520 1,3754

155 0,1380 -0,1576

156 0,1330 -0,7374

157 0,1380 -0,1576

16 0,1370 -0,2736

17 0,1660 2,8986

22 0,1530 1,4842

26 0,1314 -0,9230

31 0,1200 -2,2449

36 0,1410 0,1785

41 0,1510 1,2666

43 0,1380 -0,1576

44 0,1490 1,0490

45 0,1410 0,1785

46 0,1290 -1,2013

47 0,1390 -0,0416

52 0,0920 -5,4920

56 0,1500 1,1578

Page 168: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

6 0,1402 0,0915

61 0,1370 -0,2736

66 0,1380 -0,1576

71 0,1380 -0,1576

73 0,1410 0,1785

74 0,1670 3,0074

75 0,1350 -0,5055

76 0,1600 2,2458

77 0,1450 0,6138

82 0,1340 -0,6214

86 0,1360 -0,3895

91 0,1390 -0,0416

96 0,1320 -0,8534

Page 169: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 6,7470 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 52

Toleranzgrenzen: 5,4879 - 8,1351 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,6586 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 9,76%

Rel.Soll STD: 9,76% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,6586 mg/l

ProLab 2007Labor

11 142

144

152

131

157 74 91 36 14 75 96 15 104

137

112

145

143

133

156 46 155

154 44 43 56 6 13 86 16 121 76 153 71 26 66 101 47 17 77 61 82 107 52 135 31 126

106

116 1 73 136

103

mg/

l

1110,5

109,5

98,5

87,5

76,5

65,5

54,5

43,5

32,5

21,5

10,5

0

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 170: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 6,7470 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 52

Toleranzgrenzen: 5,4879 - 8,1351 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,6586 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 9,76%

Rel.Soll STD: 9,76% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,6586 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 7,4593 1,0264

101 7,1100 0,5231

103 9,2500 3,6064

104 6,0660 -1,0817

106 7,3710 0,8991

107 7,2750 0,7608

11 1,1400 -8,9065

112 6,2500 -0,7894

116 7,4100 0,9553

121 6,9900 0,3502

126 7,3400 0,8545

13 6,9380 0,2753

131 5,2130 -2,4366

133 6,3500 -0,6306

135 7,3300 0,8401

136 7,8900 1,6469

137 6,2000 -0,8688

14 5,9100 -1,3295

142 2,3600 -6,9685

143 6,3350 -0,6544

144 2,4410 -6,8399

145 6,2740 -0,7513

15 6,0500 -1,1071

152 5,1210 -2,5828

153 7,0000 0,3646

154 6,8000 0,0764

155 6,6930 -0,0857

156 6,5100 -0,3764

157 5,2900 -2,3143

16 6,9770 0,3314

17 7,1600 0,5951

26 7,0240 0,3992

31 7,3300 0,8401

36 5,7390 -1,6011

43 6,8600 0,1629

44 6,8300 0,1196

46 6,5800 -0,2652

47 7,1100 0,5231

52 7,3150 0,8184

56 6,8900 0,2061

6 6,9200 0,2493

Page 171: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

61 7,2420 0,7133

66 7,0800 0,4799

71 7,0000 0,3646

73 7,5100 1,0994

74 5,4000 -2,1396

75 5,9400 -1,2818

76 6,9900 0,3502

77 7,1900 0,6383

82 7,2600 0,7392

86 6,9760 0,3300

91 5,5200 -1,9490

96 6,0060 -1,1770

Page 172: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 198,2351 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 54

Toleranzgrenzen: 178,8828 - 218,5794 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 9,9118 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,75%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 7,4339 mg/l

ProLab 2007Labor

137

131

156 1 77 44 106 13 135

136

154 56 82 105 74 86 121 96 26 46 52 155 17 101

112 22 6 11 45 91 36 43 76 142 73 14 103

107

126 61 116 66 143

144 75 147 47 157 16 71 133 15 31 104

153

mg/

l

250

245

240

235

230

225

220

215210

205

200195

190

185

180

175

170

165

160

155150

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 173: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 198,2351 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 54

Toleranzgrenzen: 178,8828 - 218,5794 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 9,9118 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,75%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 7,4339 mg/l

Laborcode GH Z-Score

1 184,0000 -1,4712

101 197,3000 -0,0966

103 201,4000 0,3111

104 208,8000 1,0386

105 193,6482 -0,4740

106 188,0000 -1,0578

107 201,6300 0,3337

11 199,4000 0,1145

112 198,7600 0,0516

116 203,0000 0,4684

121 195,0000 -0,3343

126 202,0000 0,3701

13 188,0000 -1,0578

131 173,2000 -2,5873

133 205,8000 0,7437

135 190,8000 -0,7684

136 191,4040 -0,7060

137 158,2000 -4,1375

14 201,0200 0,2738

142 201,0000 0,2718

143 203,1000 0,4783

144 204,1000 0,5766

147 204,4000 0,6061

15 208,0000 0,9600

153 230,0000 3,1227

154 192,1100 -0,6330

155 196,8470 -0,1435

156 175,0000 -2,4013

157 205,0000 0,6650

16 205,5000 0,7142

17 196,9000 -0,1380

22 198,8000 0,0555

26 195,8000 -0,2517

31 208,0000 0,9600

36 200,5000 0,2227

43 200,5000 0,2227

44 186,8000 -1,1818

45 200,0000 0,1735

46 196,0000 -0,2310

47 204,5000 0,6159

52 196,0000 -0,2310

Page 174: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

56 193,0000 -0,5410

6 199,3000 0,1047

61 202,3000 0,3996

66 203,0000 0,4684

71 205,7000 0,7339

73 201,0000 0,2718

74 194,0000 -0,4377

75 204,1000 0,5766

76 200,5300 0,2256

77 185,1200 -1,3554

82 193,0000 -0,5410

86 194,3000 -0,4067

91 200,1000 0,1833

96 195,1000 -0,3240

Page 175: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: F Sollwert: 7,1190 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 49

Toleranzgrenzen: 6,2726 - 8,0189 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,4358 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,12%

Rel.Soll STD: 6,12% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,4358 NTU

ProLab 2007Labor

1

157 66 22 82 104

131 73 74 17 13 41 11 136 31 43 134 86 105 71 91 6 45 116 76 56 126 36 15 47 133 96 14 112

137 52 44 16 103

121

156

101 46 75 135 77 107 61 26

NTU

9

8,8

8,6

8,4

8,2

8

7,8

7,6

7,4

7,2

7

6,8

6,6

6,4

6,2

6

5,8

5,6

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 176: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: F Sollwert: 7,1190 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 49

Toleranzgrenzen: 6,2726 - 8,0189 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,4358 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 6,12%

Rel.Soll STD: 6,12% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,4358 NTU

Laborcode GH Z-Score

1 6,0000 -2,6440

101 7,5600 0,9801

103 7,4400 0,7134

104 6,6700 -1,0610

105 7,0300 -0,2104

107 7,8800 1,6913

11 6,9000 -0,5175

112 7,2830 0,3644

116 7,0900 -0,0686

121 7,5100 0,8689

126 7,1500 0,0688

13 6,7800 -0,8010

131 6,6900 -1,0137

133 7,2500 0,2911

134 6,9600 -0,3758

135 7,7800 1,4690

136 6,9000 -0,5175

137 7,2900 0,3800

14 7,2700 0,3355

15 7,1700 0,1133

156 7,5100 0,8689

157 6,2300 -2,1006

16 7,3100 0,4244

17 6,7500 -0,8719

22 6,4900 -1,4862

26 8,4000 2,8470

31 6,9000 -0,5175

36 7,1600 0,0911

41 6,8900 -0,5411

43 6,9200 -0,4703

44 7,3000 0,4022

45 7,0800 -0,0922

46 7,5800 1,0245

47 7,2100 0,2022

52 7,2900 0,3800

56 7,1300 0,0244

6 7,0700 -0,1159

61 7,9000 1,7357

66 6,4300 -1,6280

71 7,0400 -0,1867

73 6,7100 -0,9664

Page 177: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

74 6,7400 -0,8956

75 7,6200 1,1134

76 7,1000 -0,0450

77 7,8600 1,6468

82 6,5300 -1,3917

86 7,0100 -0,2576

91 7,0400 -0,1867

96 7,2500 0,2911

Page 178: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

Merkmal Sollwert Soll-STD. rel.Soll-STD.[%]

Vergleichs-STD

rel.Vergleichs-STD [%] Tol. Unten Tol. oben Einheit

Anzahl Labore/Werte

Bromat BRO3 0,0186 0,0040 21,56 0,0040 21,56 0,0113 0,0277 mg/l 31

Chlorid CL 27,98 1,399 5,00 1,114 3,98 25,250 30,853 mg/l 57

Cyanid CN 0,0579 0,0105 18,13 0,0105 18,13 0,0385 0,0812 mg/l 37

Fluorid F 1,222 0,0935 7,66 0,0935 7,66 1,0415 1,4168 mg/l 55

Nitrit NO2 0,186 0,0094 5,06 0,0094 5,06 0,1679 0,2057 mg/l 53

Nitrat NO3 189,90 9,495 5,00 6,252 3,29 171,360 209,387 mg/l 56

Phosphat PO4 0,4029 0,0495 12,30 0,0495 12,3 0,3092 0,5088 mg/l 50

Sulfat SO4 95,53 4,777 5,00 3,315 3,47 86,204 105,334 mg/l 58

Trübung TRUEB 2,67 0,304 11,38 0,304 11,38 2,094 3,318 NTU 45

Ringversuchskenndaten Charge G

Page 179: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

GProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

102102102102102102102102102

107107107107107107107107107

108108108108108108108108108

109109109109109109109109109

110110110110111111111111111111111111111

112112112112112112112112112

117117117117117117117117

1212121212121212

122122122122122122122122127127127127127127127127

132132132132132132132132132

137137137137137137137

138138138138138138138

139139139139139139139140140140140140140140

141141141141141141141

142142142142142142142142

146146146146146146

147147147148148148148148148149149149149149149149

150150150150

151151151151151151

152153153153

154154154154154

155155155155155155156156156156156156156156

157157157157157157157

4401,75

2 45

2,17

3,56

2,14

3 58

2,02

-4,15

-3,35

-2,29

-2,29

-2,04

-2,86

-2,21

-2,53

-5,33

-5,25

-5,78

-2,88

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 180: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Übersicht Zu-Scores

GProbe:

-2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2 -2 0 2

BRO

3

CL

CN

F NO

3

NO

2

PO4

SO4

TRU

EB

171717171717171718181818181818

1919191919191919192222222

20202020202020

212121212121212121222222222222222727272727272727

32323232323232323737373737373737374242424242424242

4747474747474747474848484848484848484949494949494949

50505050505050515151515151515151525252525252525252

57575757575757626262626262676767676767676767

77777777772727272727272727777777777777777

7878787878787879797979797979797980808080808080

81818181818181818182828282828282828787878787878787

929292979797979797979797

5,29

5,128,73

5,38

2,45

4,25

2,24

2,03

3,58

2,24

2,45

9,38

2,34

4,28

4,11

2,07

-2,46

-2,57

-3,34

-3,46

-2,13

-2,60

-2,46

-3,73

-6,01

-2,26

-5,79

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 181: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 0,0186 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 31

Toleranzgrenzen: 0,0113 - 0,0277 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0040 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 21,56%

Rel.Soll STD: 21,56% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0040 mg/l

ProLab 2007Labor

142

111 92 112

132 20 51 27 37 148

109 21 7 72 80 107 79 108

117

138 81 149 67 97 102 19 47 32 52 48 151

mg/

l

0,06

0,055

0,05

0,045

0,04

0,035

0,03

0,025

0,02

0,015

0,01

0,005

0

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 182: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 0,0186 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Bromat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 31

Toleranzgrenzen: 0,0113 - 0,0277 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0040 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 21,56%

Rel.Soll STD: 21,56% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0040 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 0,0224 0,8358

107 0,0194 0,1816

108 0,0200 0,3137

109 0,0185 -0,0207

111 0,0140 -1,2502

112 0,0145 -1,1136

117 0,0200 0,3137

132 0,0150 -0,9770

138 0,0200 0,3137

142 0,0130 -1,5234

148 0,0183 -0,0753

149 0,0210 0,5340

151 20,0000 4401,7504

19 0,0229 0,9526

20 0,0170 -0,4305

21 0,0190 0,0935

27 0,0176 -0,2666

32 0,0426 5,2923

37 0,0181 -0,1300

47 0,0418 5,1161

48 0,0582 8,7289

51 0,0170 -0,4305

52 0,0430 5,3805

67 0,0222 0,7984

7 0,0190 0,0935

72 0,0190 0,0935

79 0,0198 0,2697

80 0,0191 0,1155

81 0,0200 0,3137

92 0,0140 -1,2502

97 0,0222 0,7984

Page 183: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 27,9811 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 57

Toleranzgrenzen: 25,2495 - 30,8527 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,3991 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,98%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,1144 mg/l

ProLab 2007Labor

102

156 78 52 97 82 112 48 153 80 19 157

111 27 148 21 151 57 18 77 140

146 79 62 37 139

155 72 67 122

117 51 42 132

108

150

141 32 107

149

138

109

147 12 127 81 22 137 47 49 7 87 154

142 20 50 17 2

mg/

l

35

34

33

32

31

30

29

28

27

26

25

24

23

22

21

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 184: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 27,9811 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Chlorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 57

Toleranzgrenzen: 25,2495 - 30,8527 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 1,3991 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,98%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 1,1144 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 22,3090 -4,1530

107 28,3900 0,2848

108 28,3000 0,2221

109 28,6000 0,4310

111 27,1400 -0,6158

112 26,5700 -1,0332

117 28,2000 0,1525

12 28,6600 0,4728

122 28,1000 0,0828

127 28,6800 0,4868

132 28,2900 0,2151

137 29,0000 0,7096

138 28,5000 0,3614

139 27,8000 -0,1326

140 27,6000 -0,2790

141 28,3600 0,2639

142 29,8000 1,2668

146 27,6000 -0,2790

147 28,6400 0,4589

148 27,3300 -0,4767

149 28,4000 0,2917

150 28,3000 0,2221

151 27,5000 -0,3523

153 27,0000 -0,7183

154 29,5300 1,0788

155 27,8050 -0,1289

156 23,4000 -3,3542

157 27,1000 -0,6451

17 31,5000 2,4508

18 27,5100 -0,3449

19 27,0580 -0,6759

2 34,0900 4,2547

20 29,9400 1,3643

21 27,4800 -0,3669

22 28,8000 0,5703

27 27,3000 -0,4987

32 28,3700 0,2709

37 27,7800 -0,1472

42 28,2700 0,2012

47 29,0000 0,7096

48 26,8000 -0,8648

Page 185: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

49 29,0000 0,7096

50 30,5700 1,8031

51 28,2000 0,1525

52 25,8500 -1,5603

57 27,5000 -0,3523

62 27,6500 -0,2424

67 28,0000 0,0132

7 29,1000 0,7793

72 27,8600 -0,0887

77 27,5500 -0,3156

78 25,8300 -1,5750

79 27,6300 -0,2571

80 27,0000 -0,7183

81 28,7400 0,5285

82 26,1000 -1,3773

87 29,4000 0,9882

97 26,0000 -1,4505

Page 186: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 0,0579 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 37

Toleranzgrenzen: 0,0385 - 0,0812 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0105 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 18,13%

Rel.Soll STD: 18,13% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0105 mg/l

ProLab 2007Labor

97 49 17 21 12 7

109

108

156 37 127 51 112

122 82 140

141

142

139 52 42 2 47 107

102 72 111 79 81 48 157 19 149 67 22 87 132 77

mg/

l

0,09

0,085

0,08

0,075

0,07

0,065

0,06

0,055

0,05

0,045

0,04

0,035

0,03

0,025

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 187: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 0,0579 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Cyanid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 37

Toleranzgrenzen: 0,0385 - 0,0812 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0105 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 18,13%

Rel.Soll STD: 18,13% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0105 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 0,0620 0,3490

107 0,0600 0,1773

108 0,0500 -0,8167

109 0,0483 -0,9917

111 0,0630 0,4349

112 0,0540 -0,4051

12 0,0480 -1,0225

122 0,0540 -0,4051

127 0,0529 -0,5183

132 0,0790 1,8088

139 0,0560 -0,1992

140 0,0548 -0,3227

141 0,0550 -0,3021

142 0,0550 -0,3021

149 0,0700 1,0360

156 0,0500 -0,8167

157 0,0660 0,6925

17 0,0460 -1,2284

19 0,0661 0,7011

2 0,0590 0,0914

21 0,0460 -1,2284

22 0,0720 1,2077

37 0,0520 -0,6109

42 0,0566 -0,1375

47 0,0590 0,0914

48 0,0657 0,6667

49 0,0340 -2,4634

51 0,0529 -0,5183

52 0,0560 -0,1992

67 0,0719 1,1991

7 0,0480 -1,0225

72 0,0630 0,4336

77 0,0840 2,2381

79 0,0630 0,4349

81 0,0630 0,4349

82 0,0540 -0,4051

87 0,0776 1,6886

97 0,0330 -2,5663

Page 188: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 1,2220 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 55

Toleranzgrenzen: 1,0415 - 1,4168 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0935 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,66%

Rel.Soll STD: 7,66% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0935 mg/l

ProLab 2007Labor

77 52 12 146 78 7

137 2

148

156

151

139

155

147 37 32 140 50 51 108 17 42 81 154 27 20 111 57 80 19 18 142 62 112

149 21 109

132

107

117

127 72 102

141 47 122

138 67 82 22 97 79 49 150 87 48

mg/

l

1,6

1,55

1,5

1,45

1,4

1,35

1,3

1,25

1,2

1,15

1,1

1,05

1

0,95

0,9

0,85

0,8

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 189: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 1,2220 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Fluorid

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 55

Toleranzgrenzen: 1,0415 - 1,4168 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0935 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 7,66%

Rel.Soll STD: 7,66% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0935 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 1,2836 0,6327

107 1,2710 0,5034

108 1,2000 -0,2435

109 1,2700 0,4931

111 1,2400 0,1851

112 1,2550 0,3391

117 1,2800 0,5958

12 1,0150 -2,2938

122 1,3000 0,8011

127 1,2800 0,5958

132 1,2700 0,4931

137 1,0600 -1,7951

138 1,3000 0,8011

139 1,1400 -0,9085

140 1,1800 -0,4651

141 1,2960 0,7600

142 1,2500 0,2878

146 1,0150 -2,2938

147 1,1420 -0,8863

148 1,1000 -1,3518

149 1,2600 0,3904

150 1,3630 1,4479

151 1,1300 -1,0193

154 1,2300 0,0824

155 1,1400 -0,9085

156 1,1000 -1,3518

17 1,2000 -0,2435

18 1,2420 0,2056

19 1,2410 0,1954

2 1,0600 -1,7951

20 1,2390 0,1748

21 1,2670 0,4623

22 1,3100 0,9037

27 1,2300 0,0824

32 1,1750 -0,5206

37 1,1700 -0,5760

42 1,2000 -0,2435

47 1,2970 0,7703

48 1,4200 2,0330

49 1,3500 1,3144

50 1,1900 -0,3543

Page 190: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

51 1,1900 -0,3543

52 0,9210 -3,3356

57 1,2400 0,1851

62 1,2500 0,2878

67 1,3000 0,8011

7 1,0470 -1,9392

72 1,2800 0,5958

77 0,9100 -3,4575

78 1,0300 -2,1276

79 1,3280 1,0885

80 1,2400 0,1851

81 1,2000 -0,2435

82 1,3000 0,8011

87 1,4000 1,8277

97 1,3100 0,9037

Page 191: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 189,8980 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 56

Toleranzgrenzen: 171,3596 - 209,3867 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 9,4949 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,29%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 6,2521 mg/l

ProLab 2007Labor

87 156 82 37 151 78 21 146 77 67 117

139

149

155 51 52 150 27 108 81 72 2 57 110

112

122 97 102

111 80 127 32 107 17 12 47 48 19 42 109

154 20 132

148

141 18 157 62 22 7

140 79 138 50 49 142

137

mg/

l

220

215

210

205

200

195

190

185

180

175

170

165

160

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 192: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 189,8980 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 56

Toleranzgrenzen: 171,3596 - 209,3867 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 9,4949 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,29%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 6,2521 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 190,0830 0,0190

107 191,2800 0,1418

108 188,0000 -0,2048

109 193,0000 0,3183

110 189,6000 -0,0322

111 190,6000 0,0720

112 189,8200 -0,0084

117 185,0000 -0,5284

12 191,9000 0,2054

122 190,0000 0,0105

127 190,8100 0,0936

132 193,6800 0,3881

137 211,0000 2,1656

138 198,0000 0,8315

139 185,0000 -0,5284

140 197,0000 0,7288

141 195,3000 0,5544

142 207,0000 1,7551

146 182,2000 -0,8305

148 194,2100 0,4425

149 185,0000 -0,5284

150 187,4400 -0,2652

151 176,6000 -1,4346

154 193,1400 0,3327

155 185,3810 -0,4873

156 171,0000 -2,0388

157 196,0000 0,6262

17 191,3000 0,1439

18 195,3600 0,5605

19 192,1220 0,2282

2 188,7000 -0,1292

20 193,2000 0,3389

21 180,2000 -1,0463

22 196,1000 0,6365

27 187,8000 -0,2263

32 190,9000 0,1028

37 176,0000 -1,4994

42 192,2300 0,2393

47 192,0000 0,2157

48 192,0000 0,2157

49 206,0000 1,6524

Page 193: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

50 198,2500 0,8571

51 186,5000 -0,3666

52 187,2000 -0,2911

57 189,0000 -0,0969

62 196,0200 0,6283

67 184,0000 -0,6363

7 196,2000 0,6467

72 188,6250 -0,1373

77 182,5400 -0,7938

78 177,9000 -1,2944

79 197,0800 0,7370

80 190,8000 0,0926

81 188,6000 -0,1400

82 174,0000 -1,7151

87 165,8100 -2,5987

97 190,0000 0,0105

Page 194: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 0,1863 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 53

Toleranzgrenzen: 0,1679 - 0,2057 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0094 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,06%

Rel.Soll STD: 5,06% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0094 mg/l

ProLab 2007Labor

52 50 108

122 21 12 19 107

142 18 138

110

151 80 37 111

139

156

117

132 82 140

141 81 92 146

157 27 32 42 57 7 79 155 48 20 72 87 47 49 77 148

109 62 112

127 51 97 22 137 67 78 102 17

mg/

l

0,24

0,23

0,22

0,21

0,2

0,19

0,18

0,17

0,16

0,15

0,14

0,13

0,12

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

25.03.2009

Page 195: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 0,1863 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Nitrit

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 53

Toleranzgrenzen: 0,1679 - 0,2057 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0094 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 5,06%

Rel.Soll STD: 5,06% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0094 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 0,2208 3,5627

107 0,1780 -0,9045

108 0,1600 -2,8610

109 0,1920 0,5868

110 0,1800 -0,6871

111 0,1820 -0,4697

112 0,1980 1,2068

117 0,1830 -0,3610

12 0,1660 -2,2088

122 0,1630 -2,5349

127 0,1993 1,3411

132 0,1830 -0,3610

137 0,2070 2,1368

138 0,1790 -0,7958

139 0,1820 -0,4697

140 0,1840 -0,2523

141 0,1840 -0,2523

142 0,1780 -0,9045

146 0,1860 -0,0350

148 0,1910 0,4834

151 0,1800 -0,6871

155 0,1870 0,0701

156 0,1820 -0,4697

157 0,1860 -0,0350

17 0,2210 3,5834

18 0,1780 -0,9045

19 0,1723 -1,5241

20 0,1880 0,1734

21 0,1637 -2,4588

22 0,2040 1,8268

27 0,1860 -0,0350

32 0,1860 -0,0350

37 0,1810 -0,5784

42 0,1860 -0,0350

47 0,1900 0,3801

48 0,1870 0,0701

49 0,1900 0,3801

50 0,1520 -3,7305

51 0,2000 1,4134

52 0,1310 -6,0131

57 0,1860 -0,0350

Page 196: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

62 0,1950 0,8968

67 0,2080 2,2401

7 0,1860 -0,0350

72 0,1880 0,1734

77 0,1900 0,3801

78 0,2100 2,4467

79 0,1860 -0,0350

80 0,1800 -0,6871

81 0,1840 -0,2523

82 0,1830 -0,3610

87 0,1880 0,1734

92 0,1850 -0,1436

97 0,2000 1,4134

Page 197: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 0,4029 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 50

Toleranzgrenzen: 0,3092 - 0,5088 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0495 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 12,30%

Rel.Soll STD: 12,30% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0495 mg/l

ProLab 2007Labor

142 12 138

157

146 57 152 92 32 149

127

155 79 139

141

156 47 50 87 19 154 52 132

117

153 97 111

112 67 122 82 102 18 140 78 51 42 37 81 27 49 107

109 2 77 48 21 108 17 137 7

mg/

l

0,9

0,85

0,8

0,75

0,7

0,65

0,6

0,55

0,5

0,45

0,4

0,35

0,3

0,25

0,2

0,15

0,1

SollwertToleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 198: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 0,4029 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Phosphat (gesamt)

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 50

Toleranzgrenzen: 0,3092 - 0,5088 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,0495 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 12,30%

Rel.Soll STD: 12,30% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,0495 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 0,4130 0,1911

107 0,4340 0,5875

108 0,5000 1,8332

109 0,4430 0,7573

111 0,4020 -0,0187

112 0,4030 0,0023

117 0,4000 -0,0614

12 0,1530 -5,3328

122 0,4090 0,1156

127 0,3610 -0,8937

132 0,3990 -0,0827

137 0,5100 2,0219

138 0,1570 -5,2475

139 0,3680 -0,7443

140 0,4160 0,2477

141 0,3690 -0,7230

142 0,1320 -5,7810

146 0,3260 -1,6407

149 0,3600 -0,9151

152 0,3370 -1,4059

153 0,4000 -0,0614

154 0,3960 -0,1468

155 0,3630 -0,8510

156 0,3700 -0,7016

157 0,2680 -2,8785

17 0,5000 1,8332

18 0,4140 0,2100

19 0,3950 -0,1681

2 0,4500 0,8894

21 0,4800 1,4557

27 0,4280 0,4742

32 0,3530 -1,0645

37 0,4230 0,3798

42 0,4220 0,3610

47 0,3900 -0,2748

48 0,4630 1,1348

49 0,4300 0,5120

50 0,3930 -0,2108

51 0,4200 0,3232

52 0,3960 -0,1468

57 0,3300 -1,5553

Page 199: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

67 0,4070 0,0778

7 0,9000 9,3831

77 0,4600 1,0782

78 0,4160 0,2477

79 0,3650 -0,8084

81 0,4230 0,3798

82 0,4100 0,1345

87 0,3933 -0,2044

92 0,3450 -1,2352

97 0,4000 -0,0614

Page 200: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 95,5302 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 58

Toleranzgrenzen: 86,2043 - 105,3342 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 4,7765 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,47%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 3,3154 mg/l

ProLab 2007Labor

49 102

156 78 52 82 77 42 18 21 146 57 37 2

111 27 140

110 51 132 20 32 139 80 107

148

127 81 149

150

153

109 19 108

112

141 17 62 48 117

138

154 87 157

147 79 155 47 122

142 12 50 22 97 72 151

137 67 7

mg/

l

120

118

116

114

112

110

108

106104

102

10098

96

94

92

90

88

86

84

8280

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 201: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 95,5302 mg/l (empirischer Wert)

Parameter: Sulfat

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 58

Toleranzgrenzen: 86,2043 - 105,3342 mg/l (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 4,7765 mg/l (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 3,47%

Rel.Soll STD: 5,00% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 3,3154 mg/l

Laborcode GH Z-Score

102 86,6000 -1,9151

107 95,2700 -0,0558

108 96,5000 0,1978

109 96,4000 0,1774

110 94,3400 -0,2552

111 93,8700 -0,3560

112 96,6800 0,2346

117 97,0000 0,2998

12 98,3800 0,5814

122 98,2000 0,5446

127 95,4400 -0,0193

132 94,7800 -0,1609

137 104,3000 1,7890

138 97,0000 0,2998

139 95,0000 -0,1137

140 94,2000 -0,2853

141 96,7000 0,2386

142 98,2000 0,5446

146 92,6000 -0,6284

147 97,5200 0,4059

148 95,2900 -0,0515

149 95,8000 0,0550

150 95,9000 0,0754

151 102,8000 1,4830

153 96,0000 0,0958

154 97,0700 0,3141

155 97,9040 0,4842

156 86,8000 -1,8722

157 97,5000 0,4018

17 96,7000 0,2386

18 92,2800 -0,6970

19 96,4790 0,1936

2 93,6500 -0,4032

20 94,8000 -0,1566

21 92,3600 -0,6799

22 99,4000 0,7894

27 93,9000 -0,3496

32 94,8000 -0,1566

37 93,2200 -0,4954

42 92,1100 -0,7335

47 98,0000 0,5038

Page 202: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

48 96,9000 0,2794

49 85,0000 -2,2583

50 99,1000 0,7282

51 94,7000 -0,1780

52 89,9500 -1,1967

57 92,7000 -0,6070

62 96,8700 0,2733

67 107,0000 2,3398

7 116,5000 4,2778

72 100,8270 1,0805

77 91,5400 -0,8557

78 88,9000 -1,4219

79 97,6000 0,4222

80 95,1000 -0,0923

81 95,5100 -0,0043

82 90,9000 -0,9930

87 97,4000 0,3814

97 100,0000 0,9118

Page 203: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

EinzeldarstellungProbe: G Sollwert: 2,6714 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 45

Toleranzgrenzen: 2,0942 - 3,3181 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,3040 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,38%

Rel.Soll STD: 11,38% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,3040 NTU

ProLab 2007Labor

87 72 81 21 157 51 7 12 127 22 78 82 117 57 156 37 62 42 102 97 17 132

110

122 2 47 20 80 18 48 108

109 27 112 52 137

111 50 32 79 107 19 67 77 49

NTU

4,2

4

3,8

3,6

3,4

3,2

3

2,8

2,6

2,4

2,2

2

1,8

1,6

1,4

1,2

1

0,8

Sollwert

Toleranzgrenze

Toleranzgrenze

26.03.2009

Page 204: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Einzeldarstellung

Probe: G Sollwert: 2,6714 NTU (empirischer Wert)

Parameter: Trübung

Methode: DIN 38402 A45

Anzahl Labore: 45

Toleranzgrenzen: 2,0942 - 3,3181 NTU (|Zu-Score| < 2,00)

Soll-STD: 0,3040 NTU (Limited)

Rel.Vergleichs-STD (VR, rel): 11,38%

Rel.Soll STD: 11,38% (Limited)

Vergleichs-STD (VR): 0,3040 NTU

Laborcode GH Z-Score

102 2,6300 -0,1435

107 3,0600 1,2018

108 2,8000 0,3977

109 2,8000 0,3977

110 2,6900 0,0575

111 2,9000 0,7070

112 2,8320 0,4967

117 2,4700 -0,6979

12 2,3800 -1,0097

122 2,7100 0,1194

127 2,4000 -0,9404

132 2,6800 0,0266

137 2,8900 0,6760

156 2,5500 -0,4207

157 2,3400 -1,1483

17 2,6500 -0,0742

18 2,7810 0,3390

19 3,0900 1,2946

2 2,7500 0,2431

20 2,7700 0,3049

21 2,3000 -1,2869

22 2,4100 -0,9058

27 2,8100 0,4286

32 2,9600 0,8925

37 2,5500 -0,4207

42 2,6000 -0,2474

47 2,7600 0,2740

48 2,7900 0,3668

49 4,0000 4,1089

50 2,9200 0,7688

51 2,3500 -1,1137

52 2,8400 0,5214

57 2,5200 -0,5246

62 2,5600 -0,3860

67 3,1100 1,3564

7 2,3550 -1,0963

72 2,1300 -1,8760

77 3,3400 2,0677

78 2,4100 -0,9058

79 2,9600 0,8925

80 2,7800 0,3359

Page 205: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

81 2,2900 -1,3216

82 2,4100 -0,9058

87 1,0000 -5,7914

97 2,6300 -0,1435

Page 206: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Bromat

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert0,0550,050,0450,040,0350,030,0250,020,0150,01

F B G D E C A

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

100

80

60

40

20

0

-20

-40

-60

-80

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 207: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Chlorid

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert26024022020018016014012010080604020

G D E A F C B

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

-20

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 208: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Cyanid

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert0,080,0750,070,0650,060,0550,050,0450,040,0350,030,0250,020,0150,010,005

E A C D G F B

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

100

80

60

40

20

0

-20

-40

-60

-80

-100

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

07.05.2009

Page 209: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Fluorid

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert4,84,64,44,243,83,63,43,232,82,62,42,221,81,61,41,210,80,60,4

F D G E B A C

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

50

40

30

20

10

0

-10

-20

-30

-40

-50

-60

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 210: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Nitrat

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert18016014012010080604020

C E B A D F G

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

-20

-25

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 211: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Nitrit

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert0,480,460,440,420,40,380,360,340,320,30,280,260,240,220,20,180,160,140,120,10,080,060,04

A C F G D B E

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

-20

-25

-30

-35

-40

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 212: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Phosphat (gesamt)

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert1110987654321

G A E B C F D

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

50

40

30

20

10

0

-10

-20

-30

-40

-50

-60

-70

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 213: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Sulfat

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert28026024022020018016014012010080604020

A B G C F D E

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

-20

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009

Page 214: Trinkwasser Ringversuch 1/2009 - LANUV: Home · nen Qualitätskontrolle von Laboratorien“ mit Hilfe des kombinierten Schätzverfahrens Ham- pel/Q-Methode, eines Verfahrens der robusten

1/2009 A 1 Anionen

Sollwert-Toleranz Diagramm

Parameter: Trübung

Rel. Abweichung v om Sollwert Tol. Limit (oben)

Sollwert76,565,554,543,532,521,510,5

A D B C G E F

Rel

. Abw

eich

ung(

%)

60

50

40

30

20

10

0

-10

-20

-30

-40

-50

Referenzstelle Trinkwasser (FG 61.1)

26.03.2009