Tytuł oryginału

Sucht – Hintergründe und Heilung. Abhängigkeit verstehen und überwinden

First published in 2008 by Patmos Verlag

© 2010 Schwabenverlag AG, Patmos Verlag, Ostfi ldern

Copyright © for this edition by Wydawnictwo W�drodze 2013

Redaktor

Lidia Kozłowska

Redaktor techniczny

Justyna Nowaczyk

Projekt okładki i stron tytułowych

Bogusława Hamryszczak

ISBN 978-83-7033-891-6

Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów

W�drodze 2013

ul. Kościuszki 99, 60-920 Poznań

tel. 61 852 39 62, faks 61 850 17 82

www.wdrodze.pl sprzedaz@wdrodze.pl

Życie zmusza nas

do skonfrontowania się z tym,

co spoczywa na dnie naszego serca.

Dalajlama

Uzależnienie jest nieuleczalną chorobą.Można leczyć jedynie rany, które zadała owa choroba,

jak również duchowe zranienia,które przyczyniły się do powstania samego nałogu.

Heinz-Peter Röhr

7

WP

RO

WA

DZE

NIE

WPROWADZENIE.

UZALEŻNIENIE – CHOROBA GŁODOWA

Nałóg jest chorobą głodową. W� związku z� tym nasuwa się pytanie,

czego człowiek tak naprawdę łaknie, a� przede wszystkim, dlaczego

nie może w�pełni się nasycić. Oczywiście chodzi tutaj o�odczuwanie

łaknienia związanego z� doświadczeniem sympatii, miłości, uznania

czy dowartościowania. I�im trudniej człowiekowi jest ów głód zaspo-

koić, tym coraz silniejszą przybiera on postać. Najtrafniej można przy-

równać niniejszy problem do obrazu wewnętrznej pustki, której nie

da się niczym wypełnić. Cokolwiek włoży się do środka, ostatecznie

tylko z�pozoru ją zapełnia. Po jakimś czasie znów odczuwamy pewien

brak, co więcej – stan rzeczy ulega pogorszeniu, bo�pustka staje się

coraz większa. W� społeczeństwie konsumpcyjnym można zastąpić

wspomnianą pustkę wszystkimi możliwymi aktywnościami. Poczucie

niezadowolenia próbuje się zastąpić nie tylko przez zażywanie narko-

tyków czy picie alkoholu. Sięga się mianowicie po wiele innych środ-

ków, które w�ostatecznym rozrachunku nie prowadzą do osiągnięcia

prawdziwego zadowolenia. W�tym miejscu można wymienić właściwie

8

UZA

LEŻN

IEN

IA –

PR

ZYC

ZYN

Y I

TE

RA

PIA

wszystko, co wiąże się z�pojęciem konsumpcji: podróżowanie, samo-

chody, ubrania, elektronikę, komputer, Internet, seks, pracę, sukces,

uznanie czy pochwałę. W�ten sposób można wydłużać listę, by w�osta-

teczności stwierdzić, że gdy wspomniany wewnętrzny głód pochodzi

z�samej głębi osobowości, wówczas wszystkie przedstawione czynno-

ści i�tak nie doprowadzą do odczucia zadowolenia. Niewykluczone, że

określone aktywności na jakiś czas odwrócą naszą uwagę od wewnętrz-

nych problemów, które przeżywamy. Jednakże wkrótce ponownie po-

jawi się niezadowolenie wraz z� wewnętrzną pustką, i� poszukiwanie

rozpocznie się od nowa. Osoby uzależnione są typowymi IP, pacjen-

tami identyfi kowanymi (index patient), żyjącymi w�społeczeństwie do-

tkniętym uzależnieniami, które tak naprawdę nie potrafi zaspokoić

odczuwanego głodu. Ci chorzy w�gruncie rzeczy również mają nam coś

do powiedzenia. Od nich także możemy się czegoś nauczyć.

Problem uzależnień dotyczy wszystkich warstw społeczeństwa,

jednakże niektóre środowiska są nim dotknięte w�większym stopniu

od innych. Zalicza się do nich nie tylko osoby z�marginesu społeczne-

go, lecz także te, które zajmują wysoką pozycję w�społeczeństwie. Są

to na przykład gwiazdy muzyki pop czy też członkowie wyższych sfer.

Uzależnienie zatem nie jest kwestią pozycji – tutaj wszyscy mogą się

czuć zagrożeni.

Problem wewnętrznej pustki wynikający z� uzależnienia staje się

jeszcze większy. Toteż wielkie znaczenie ma znalezienie takiego środ-

ka, który pomoże odczuć prawdziwe szczęście. Wiele osób uzależnio-

nych doświadczających nawrotowości wyznaje, że chociaż „przestały

pić”, to i�tak odczuwają niezadowolenie. Pozostają z�uczuciem głodu

i� rozczarowania. Ich byt jest przepełniony pretensjami i�nienawiścią

do samych siebie.

Rozważania, które przedstawiam w�niniejszej książce, koncentrują

się na następujących pytaniach: w�jaki sposób można osiągnąć głębsze

9

WP

RO

WA

DZE

NIE

zadowolenie? Jak z�powodzeniem zaakceptować chorobę, której nikt

nie chce, i�jak ją zrozumieć? Jak należy rozumieć nawroty i�jak moż-

na ich uniknąć? Wreszcie, w�jaki sposób można z�choroby tej czerpać

korzyści?

Książka ta jest adresowana do wszystkich, którzy pragną się skon-

frontować ze swoim uzależnieniem. Obojętnie, czy uczestniczą wła-

śnie w�terapii odwykowej na oddziale albo poza nim, czy współpracują

z�grupą samopomocy lub w�jakiś inny sposób pragną poszerzyć zakres

wiedzy na temat uzależnień. Być może również ci, którzy żyją w�abs-

tynencji, jednakże z� jakiegoś powodu czują się nieszczęśliwi, znajdą

w�niniejszej lekturze odpowiedzi na nurtujące ich pytania albo spojrzą

na swoje życie z�zupełnie nowej perspektywy.

Członkowie rodzin osób uzależnionych to wielokrotnie ludzie za-

pomniani, spotykający się z�brakiem zrozumienia. To także osoby, któ-

re same siebie nie rozumieją. Stoją one niczym we mgle i�często nie

są w�stanie realnie ocenić sytuacji, w�jakiej się znalazły. Również im

powinno się udzielić odpowiedzi przynajmniej na część nurtujących je

pytań. I�chociaż w�Niemczech ludziom z�uzależnieniami jest udostęp-

niony najlepszy na świecie system świadczenia pomocy, to sama oferta

usług terapeutycznych skierowana do członków rodzin ludzi uzależ-

nionych pozostawia wiele do życzenia. Ponadto członków rodzin osób

dotkniętych nałogiem najczęściej cechuje niska gotowość do uznania

potrzeby podjęcia leczenia. Wierzą, że ich problemy się rozwiążą, jeśli

osoba uzależniona przestanie sięgać po środek uzależniający. Współ-

uzależnienie jest chorobą, podobnie jak uzależnienia związane ze

stosowaniem środków chemicznych, które prowadzą do utraty istot-

nej jakości osobowości. Znaczna liczba współuzależnionych nie tylko

traci poczucie radości życia, lecz również zdolność do kochania, zaś

leczenie ich wymaga takiej samej intensywności, jak terapia samego

uzależnienia.

10

UZA

LEŻN

IEN

IA –

PR

ZYC

ZYN

Y I

TE

RA

PIA

Mam nadzieję, że dzięki tej książce uda mi się dotrzeć zarówno

do chorego, który od lat trwa w�abstynencji, jak i do tego, kto dopiero

rozpoczyna konfrontację z własną chorobą. Ufam, że ta lektura stanie

się dla nich wszystkich przewodnikiem w trudnych chwilach.

W swojej książce wykorzystałem doświadczenie zdobyte dzię-

ki pracy w�grupie terapeutycznej, którą zajmuję się od wielu już lat

w� specjalistycznej klinice we Fredeburgu. Celem mojej działalności

jest udzielanie potrzebnych informacji pacjentom decydującym się na

leczenie odwykowe po zatruciu organizmu. Wiedza ta ma posłużyć im

w�przygotowaniu do życia we wstrzemięźliwości. Tutaj nie chodzi wy-

łącznie o�informację, lecz również o�prowadzenie dialogu. Jakie pyta-

nia poruszają osoby uzależnione oraz z�jakimi typowymi trudnościami

przychodzi im się zmierzyć? Kolejne rozdziały są ułożone w�taki spo-

sób, by można je było czytać niezależnie. Przy czym polecam zaznajo-

mienie się z�całością tekstu. Niektóre powtórzenia są celowe i�służą

jedynie zgłębieniu przedstawionej myśli. W� tym miejscu chciałbym

podziękować moim pacjentkom i�pacjentom, od których jak zawsze

wiele się mogłem nauczyć. Słowa podziękowania należą się również

mojej żonie Annemie za przejrzenie i�poprawienie tekstu. Dzięki jej

zaangażowaniu wiele zagadnień stało się bardziej zrozumiałych.

Bad Fredeburg, wrzesień 2007 roku

Heinz-Peter Röhr

Także niewielkimi krokami można (niekiedy tylko) poko-nać daleko wiodące ścieżki.

235

ZAŁĄ

CZN

IK

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE. UZALEŻNIENIE – CHOROBA GŁODOWA . . . . . . . . . . . . . 7

1. Śmierć i zmartwychwstanie – życie z uzależnieniem oraz współuzależnieniem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2. Przepracowanie poczucia winy i wstydu – droga od uzależnionegodo niezależnego poczucia własnej wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

3. Uzależnienie a struktura osobowości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 4. Konfl ikt autonomia – zależność, czyli syndrom Michaela

Kohlhaasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 5. Destrukcyjne związki zależne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 6. Abstynencja – dziecko wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 7. Uzależnienia niezwiązane ze stosowaniem środków

chemicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 8. Nawrót . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 9. Uzależnienie a seksualność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19510. Kryzysy towarzyszące terapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19911. Pożegnanie ze środkiem uzależniającym – podróż marzeń. . . . . . . . 207

ZAŁĄCZNIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215LITERATURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

236

UZA

LEŻN

IEN

IA –

PR

ZYC

ZYN

Y I

TE

RA

PIA

Ostatnio w serii ukazały się:

John Eldredge, Dzikie serce. Tęsknoty męskiej duszy

Archibald D. Hart, Adrenalina a�stres

Henry Cloud, John Townsend, Mamo, to moje życie

Archibald D. Hart, Rozwód. Jak ratować dzieci

Claudio Risé, Sztuka ojcostwa

Diane Purper-Ouakil, Mali tyrani

Tonino Cantelmi, Pasquale Laselva, Silvestro Paluzzi, Dialog psychologii z�teologią

Muriel Mazet, Zranione dziecko

Henry Cloud, Reguły sukcesu

Martin Rovers, Uzdrowić miłość

Heinz-Peter Röhr, Narcyzm – zaklęte „ja”

John Townsend, Kto nam zatruwa życie?

Xavier Lacroix, Naucz mnie żyć. Esej o ojcostwie

Archibald D. Hart, Catherine Hart-Weber, Depresja nastolatka

Mark Victor Hansen, Art Linkletter, Najlepsza reszta życia

Stephen Arterburn, Mężczyźni i ich sekrety

Hans Morschitzky, Lęk przed porażką

Henry Cloud, John Townsend, To nie moja wina

Sharon Jaynes, Marzenia kobiety

Johannes Thiele, Zmień swoje życie

John Eldredge, Dziennik pokładowy

Chris Thurman, Kłamstwa, w które wierzymy

Björn Süfke, Krajobraz męskiej duszy

Marshall J. Cook, Oswoić lęk

John Towsend, Recepta na miłość

John Trent, Larry K. Weeden, Błędne koło rozwodów

Marilyn Meberg, Kobieta i utracona miłość

Max Lucado, Wieloryb nie może latać. O sztuce stawania się sobą

Xavier Lacroix, Małżeństwo

Pat Gelsinger, Tajniki żonglerki. Jak znaleźć równowagę między pracą,

wiarą i rodziną?

Christiane i Alexander Sautter, Gdy opadną maski. Terapia związków

Henry Cloud, Poszukiwana – poszukiwany. Poradnik dla singli

Manfred Lütz, Szaleństwo! Leczymy nie tych, których trzeba

Max Lucado, Potwór w szafi e. Jak jutro bać się mniej niż dzisiaj

Lisa M. Hendey, Mama na pełen etat

Sara Savage, Eolene Boyd-MacMillan, Konfl ikt w relacjach

Stephen Arterburn, Debra Cherry, Jak nakarmić pragnienia

Philippe Gutton, Vincent Villeminot, Usłyszeć, czego nastolatki nie mówią

Antonello Vanni, Ojcowie obecni – dzieci szczęśliwe

Marie-France Hirigoyen, Molestowanie moralne

Florence d’Assier de Boisredon, Słuchanie jako sztuka obecności

Paolo Squizzato, Kłamstwo iluzji. Siedem grzechów głównych. Między

duchowością a psychologią

Michel Martin-Prével, Rozwiedzeni wciąż kochają

Simone Pacot, Droga wewnętrznego uzdrowienia

Helen Alexander, Doświadczenie żałoby

Philippe Gutton, Vincent Villeminot, Jak nawiązać dialog z nastolatkami

Joseph Nicolosi, Linda Ames Nicolosi, Dziecko a skłonności homoseksualne

Wydawnictwo W drodze poleca nowości:

Zamówienia:Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze

ul. Kościuszki 99, 69-920 Poznańtel. 61 852 39 62, faks 61 850 17 82

www.wdrodze.pl sprzedaz@wdrodze.pl

Joseph Nicolosi Linda Ames Nicolosi

DZIECKO A SKŁONNOŚCI HOMOSEKSUALNE

Philippe Gutton Vincent VilleminotJAK NAWIĄZAĆ DIALOG Z NASTOLATKAMI

seria psychologia i wiara

seria psychologia i wiara