Analysis1
ระบบเศรษฐกจทวโลกในระยะขางหนาตางกำาลงมงเขาสสงคมไรเงนสด(CashlessSociety)
อยางตอเนองโดยเฉพาะในกลมประเทศพฒนาแลวอยางเชนออสเตรเลยฝรงเศสสหรฐฯทมสดสวน
มลคาการชำาระเงนในรปแบบทไมตองใชเงนสดมากกวา70%จากมลคาการชำาระเงนรวมทงระบบขณะท
ประเทศไทยอาจกลาวไดวากำาลงอยในขนของการเปลยนผานหรอกระบวนการกาวไปสสงคมไรเงนสด
ประกอบกบปจจยหนนทงจากภาครฐภาคเอกชนตลอดจนภาคประชาชน
•ปจจยหลก3ประการทจะนำาพาประเทศไทยไปสสงคมไรเงนสดในระยะอนใกล
1.การผลกดนของภาครฐ
ตามแผนยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานระบบการชำาระเงนแบบอเลกทรอนกสแหงชาต
(Nationale-PaymentMasterPlan)ภายใตการดำาเนนโครงการทงสน4โครงการไดแก1.การรบและ
โอนเงนผานระบบพรอมเพย(PromptPay)ซงลาสด(ส.ค.60)มยอดผลงทะเบยนบคคลธรรมดาราว3.2
ลานบญชและนตบคคล4.5หมนบญชโดยมยอดการโอนเงนรวมมากกวา1แสนลานบาท2.การขยาย
การใชบตรอเลกทรอนกสดานการเพมจำานวนเครองรดบตรหรออดซทตงเปาใหขยายได5.5แสนเครอง
ภายในไตรมาส1ป2561สำาหรบโครงการท3คอระบบภาษและเอกสารธรกรรมอเลกทรอนกสซงคาดวา
จะเหนความคบหนาชดเจนมากขนในชวงตนป2561และ4.e-Paymentภาครฐทลาสดไดถกเรม
ดำาเนนโครงการแจกบตรสวสดการแหงรฐแกผมรายไดนอย ซงผถอบตรจะไดรบเงนอดหนนผานบตร
ดงกลาว200-300บาทตอเดอนโดยเดอนก.ย.(เดอนแรกของโครงการ)มผรบบตรสวสดการฯใน70
จงหวดแลวราว4ลานคนจากจำานวนผไดรบสทธกวา10ลานคน
Analysis2
2.ความกาวหนาของเทคโนโลยและการสอสาร
ทผานมาไดเหนความตนตวอยางมากจากผเกยวของในระบบการชำาระเงน เชน ผใหบรการ
ชำาระเงนทตางแขงกนพฒนาโมบายแอปพลเคชน(MobileApplication)ของตนใหตอบโจทยกลมลกคา
ผใชบรการมากทสดรวมถงการเตบโตของกลมผประกอบการฟนเทคสตารทอพ(FinTechStartups)
3.พฤตกรรมการใชจายของชาวไทยหนเหเขาสระบบออนไลนเพมขน
ลาสดจำานวนประชากรไทยทเขาถงบรการอนเทอรเนตผานโทรศพทมอถอมสดสวนสงถง
65.1%ขณะทจำานวนสถตทสะทอนการเขาถงบรการทางการเงนระบบดจทลกมการเตบโตอยางกาว
กระโดดเชนกนทงการใชบรการผานโมบาย/อนเทอรเนตแบงกงบตรอเลกทรอนกสอมนน(e-Money)
นอกจากปจจยภายในประเทศทกลาวมาแลวยงมปจจยผลกดนจากความตองการe-Money
จากกลมลกคาชาวตางชาตในการทำาธรกรรมการเงนแบบไรเงนสดอกดวยโดยเฉพาะอยางยงกลมลกคา
ชาวจนฐานลกคาสำาคญของผประกอบการไทยซงในชวงทผานมาการชำาระเงนผานระบบดจทลได
รบความนยมพงสงขนไมวาจะเปนการชำาระเงนผานแอปพลเคชนAlipayหรอWeChatPay
•สงคมไรเงนสดดอยางไร
สำาหรบภาคธรกจขอดประการแรกคอ ตนทนหรอความเสยงในการถอเงนสดลดลง เชนตนทน
เพอปองกนการทจรตของพนกงานความเสยงจากการถกโจรกรรมตนทนจากการเบกถอนเงนสดใน
แตละครง(คาธรรมเนยมการถอนเงนตางธนาคารหรอตางจงหวดคาเดนทางไปถอนเงน)รวมถงสามารถ
ลดตนทนในการจดเกบเอกสารการทำาธรกรรมตางๆ โดยเฉพาะเอกสารประกอบการยนภาษ สามารถขจด
ปญหาเงนทอนทบอยครงจะมเศษสตางคทำาใหไมสามารถทอนเงนไดครบตามจำานวนหรออาจทำาใหยากตอ
การคำานวณนำาไปสการทอนเงนทผดพลาด อกทงยงทำาใหการสรปยอดขายมความสะดวกและรวดเรวยงขน
ตลอดจนเพมความรวดเรวในการทำาธรกรรมซอขายและเออประโยชนในการตอยอดกลยทธทางธรกจหรอ
พฒนาผลตภณฑจากการจดเกบขอมลทมความละเอยด
ขณะทผบรโภคจะสามารถเลอกชองทางการชำาระเงนไดหลากหลาย รวมถงจะไดรบความสะดวก
ในการชำาระเงนมากขน อาท ในระยะอนใกลอาจไมจำาเปนทจะตองพกพากระเปาสตางคใบใหญ เพยงพก
พาสมารทโฟนเครองเดยวกสามารถตอบโจทยการใชจายไดรอบดาน
Analysis3
กระแสการกาวสสงคมไรเงนสดเปนสงทธรกจไมอาจปฏเสธการเปลยนแปลงทกำาลงเกดขนนได
โดยเฉพาะอยางยงเมอคแขงเปลยนไปใชระบบดจทลในการดำาเนนธรกจประกอบกบการใชกลยทธ
เชงรกไมวาจะเปนการทำาโปรโมชนทงการใหสวนลดพเศษการสะสมแตมแลกรบของสมนาคณ
และอนๆ ซงสงผลตอสภาวการณแขงขนทเขมขนขนอยางยากจะหลกเลยง จงอาจกลาวไดวา ผทสามารถ
ฉวยโอกาสในชวงเรมตน แลวนำาไปสการพฒนาตอยอดไดอยางรวดเรวมากเทาไร การไดมาซงความได
เปรยบเชงธรกจยงมากขนเทานน ดงนนผประกอบการคงตองศกษาแนวทางในการรบมอ และเตรยม
กลยทธทงเชงรกและเชงรบเพอใหทนตอสภาพแวดลอมทางธรกจในปจจบนและในระยะขางหนา
การเลอกใชวธการชำาระเงนใหเหมาะสมกบขนาดและประเภทสนคา/บรการของธรกจตนเปนกลยทธ
หนงทสามารถนำาไปสความไดเปรยบเชงธรกจไดยกตวอยางเชนขอไดเปรยบของพรอมเพยดานสภาพคลอง
ทมากกวาจะสามารถเออประโยชนแกผประกอบการรายยอยทตองการเงนทนหมนเวยนทรวดเรวขณะท
ขอไดเปรยบของการรบชำาระเงนดวยบตรอเลกทรอนกสดานคณสมบตรองรบระบบการผอนชำาระสนคา
จะตอบโจทยผประกอบการทจำาหนายสนคาราคาสง อกทงเครองรดบตรยงครอบคลมการรบชำาระ
เงนผานบตรเครดตของลกคาชาวตางชาตไดจงเหมาะกบรานคาหรอผประกอบการทมกลมลกคาเปน
ชาวตางชาตเปนตนทงนศนยวจยกสกรไทยไดสรปจดเดนและขอจำากดของการรบชำาระเงนผานการ
โอนเงนระบบพรอมเพยและการชำาระดวยบตรอเลกทรอนกสไดแกบตรเครดตและบตรเดบตซงเปนการ
ชำาระเงนดจทลทภาครฐผลกดนไวในตารางถดไป
Analysis4
Analysis5
สำาหรบการผลกดนของภาครฐในระยะตอมา เปนเรองของการอำานวยความสะดวกดานรปแบบ
การชำาระเงนทางเลอกใหมหรอมาตรฐานควอารโคด(QRCode)แตกนำามาซงคำาถามและขอสงสย
มากมายในกระแสสงคมเชนควอารโคดคออะไรตางจากพรอมเพยอยางไรมความปลอดภยหรอไม
•ควอารโคดแตกตางจากพรอมเพยอยางไร?
ควอารโคดเปนเสมอนสงแสดงตนประเภทหนงทบอกทมาหรอทไปของเงนมหนาทเทยบเทา
บตรอเลกทรอนกสเพยงแตเปลยนรปรางมาเปนรปภาพสเหลยมสขาวดำาแทนโดยสามารถรบรขอมล
ผานการสแกนรปภาพสเหลยมสขาวดำาดงกลาวดวยสมารทโฟนหรอเครองรบบตร(อดซ)ทมฟงกชน
การสแกนควอารโคดจงนำาไปสการตอบคำาถามประเดนความแตกตางระหวางระบบพรอมเพยและ
ควอารโคดจะเหนไดวาพรอมเพยกบควอารโคดอยในลำาดบขนทแตกตางกนซงควอารโคดเปน
เพยงสงแสดงตนเมอมการชำาระเงนขณะทระบบพรอมเพยเปน
กระบวนการเบองหลงของการชำาระเงนนนๆ
Analysis6
เงอนไขการชำาระเงนตลอดจนคาธรรมเนยมและตนทนการรบชำาระเงนจะเปนไปตามชองทางการ
ชำาระเงนเชนหากควอารโคดดงกลาวแทนบญชพรอมเพยคาธรรมเนยมการรบชำาระเงนกจะเปนไป
ตามเงอนไขของการรบชำาระเงนผานระบบพรอมเพย โดยทางศนยวจยกสกรไทย ไดรวบรวมขอมลเบองตน
ของตนทนในรปตวเงนและไมใชตวเงน(เชนระดบสภาพคลองของเงนทไดรบ)จากการทำาธรกรรมการ
ชำาระเงนผานแตละชองทางดงน
รปแบบควอารโคดมดวยกน2ลกษณะคอ1.แบบStaticและ2.แบบDynamic
โดยแบบStaticจะเปนควอารโคดทไมมการเปลยนแปลงตราบเทาทขอมลการชำาระเงนของ
ควอารโคดนนไมถกเปลยนแปลงรานคาสามารถพมพควอารโคดและตดไวทรานคาไดตลอดโดยท
ลกคาจะเปนผสแกนและใสจำานวนเงนเองขณะทแบบDynamicควอารโคดจะถกสรางขนใหมทกรายการ
หรอทกครงเมอมการทำาธรกรรมจากโมบายแอปพลเคชนโดยผใชสามารถระบรายละเอยดเฉพาะลงไปใน
ควอารโคดไดเชนจำานวนเงนทจะชำาระ(เรยกเกบ)แกรานคา(จากลกคา)ในการซอขายครงนน
1รายละเอยดในตารางเปนเพยงขอมลเบองตนทสำารวจจากผประกอบการใหบรการระบบชำาระเงนเพยงบางรายเทานน
:
Analysis7
มาตรฐานควอารโคดทถกตอยอดจากระบบพรอมเพยเพอรบชำาระเงนผานการโอนตามทธนาคาร
แหงประเทศไทย(ธปท.)กำาหนดจะเปนแบบStaticทถกสรางไดจากขอมล3ประเภทคอหมายเลข
โทรศพทมอถอหมายเลขบตรประจำาตวประชาชนและหมายเลขe-Walletทำาใหประชาชนสามารถใช
แอปพลเคชนธนาคารใดๆ ทอานควอารโคดไดสแกนควอารโคดของรานคาเพอชำาระเงนแมวาควอารโคด
ของรานคาจะไมใชธนาคารแหงเดยวกบธนาคารเจาของบญชลกคากตาม สวนการรบชำาระเงนผานบตร
เครดตและบตรเดบต ผานการสแกนควอารโคด ณ ขณะนเรมมผใหบรการบางรายไดรบอนมตใหเขาส
กระบวนการทดลองใชงานของธปท.แลวซงคาดวาจะเรมใชไดอยางเปนทางการในชวงตนป2561
•ควอารโคดปลอดภยหรอไม?
ความปลอดภยของควอารโคดหากกลาวถงในเชงเทคนคฟอรแมต(Format) ทถกนำามาใชสราง
ควอารโคดในประเทศไทยเปนฟอรแมตควอารโคดทมมาตรฐานระดบสากลรวมถงเปนรปแบบทมความ
ซบซอนสงความเสยงทจะถกปลอมแปลงจงคงเกดขนไดยากทำาใหควอารโคดทถกนำามาใชงานมความ
ปลอดภยคอนขางสงขณะทในทางปฏบตความเสยงจากการชำาระเงนไมวาจะเปนการใชควอารโคด
หรอชองทางการชำาระเงนอเลกทรอนกสอนมกจะเกดขนในระหวางกระบวนการใชงานมากกวา
ดงนนสำาหรบการใชงานควอารโคดรานคาควรหมนตรวจสอบควอารโคดของรานตนขณะทลกคา
ควรตรวจสอบความถกตองของชอบญชผรบ/ชอรานคาและยอดเงนกอนกดยนยนทกครงโดยเฉพาะกรณ
Staticควอารโคดทอาจเกดกรณผอนนำาควอารโคดอนมาแปะทบควอารโคดของรานคาไดอยางไรกด
หากการชำาระเงนเกดการผดพลาดเชนลกคาทำาการชำาระเงนผดบญชผใหบรการระบบการชำาระเงน
ตางมระบบตรวจสอบและใหความชวยเหลอในปญหาทเกดขน ซงลกคาสามารถทจะไดรบจำานวนเงน
ดงกลาวทเกดจากการทำาธรกรรมผดพลาดคนได ตามกระบวนการปกตของผใหบรการระบบการชำาระ
เงนทมรองรบอยแลว
•ควอารโคดดกวารปแบบการชำาระเงนอนอยางไร
การชำาระเงนผานควอารโคดเขามาชวยอำานวยความสะดวกในการซอขายสนคาและบรการใน
สวนของขนตอนการชำาระเงนใหเปนไปอยางรวดเรวมากขนโดยมอปกรณเพยงแคเครองมอสอสารเชน
สมารทโฟน ทงฝงรานคาและลกคากสามารถทำาการ(รบ)ชำาระเงนไดสำาเรจ ซงฝงรานคาไมตองเสยเวลา
ไปกบการทลกคาตองคอยหาบตรทตองการหรอตองคอยแจงเลขบญชของตนแกลกคาทกคนเพอทำาการ
โอนเงนขณะทฝงลกคาไมตองแสดงบตรอเลกทรอนกสตวจรงซงเสยงทอาจเกดการรวไหลของขอมล
บนบตรได รวมถงยงลดความเสยงจากการผดพลาดในการกรอกเลขทบญช/รหสพรอมเพยของรานคา
กรณการชำาระเงนผานการโอนเงนดวยเชนกน
Analysis8
WeChatPay และAlipay ผใหบรการe-Wallet รายใหญของประเทศจน ครองสวนแบงทางการ
ตลาดรวม94% ดานมลคาธรกรรมผานมอถอในจนอกทงยงมจำานวนบญชผใชทแอกทฟมากกวา
1,000ลานบญชและมยอดการใชจายผานกระเปาเงนอเลกทรอนกสรวมกวา2.9ลานลานดอลลารฯ2
ประกอบกบชาวจนเปนตลาดนกทองเทยวทมขนาดใหญ และมศกยภาพในการจบจายใชสอย สะทอนได
จากขอมลป2559มนกทองเทยวจนเดนทางเขามาทองเทยวในไทยราว8.8ลานคนมปรมาณการใช
จายรวมเปนอนดบหนงดวยมลคาราว4.5แสนลานบาท3เปนสดสวนเกอบ1ใน3ของปรมาณการ
ใชจายของนกทองเทยวตางชาตทงหมด จงเปนแรงดงดดใหผประกอบการไทย เรมมองหาชองทาง
ทสามารถรบชำาระเงนผานสองแอปพลเคชนดงกลาวได เพอตอบโจทยดานชองทางการชำาระเงนแก
ลกคาชาวจนทพฤตกรรมการชำาระเงนมแนวโนมเปลยนแปลงเขาสระบบดจทลเพมขนอยางรวดเรว
สถาบนการเงนและผใหบรการระบบชำาระเงนในไทย เรมใหบรการรบชำาระเงนจากแอปพลเคชน
AlipayและWeChatPay โดยมรปแบบการใหบรการเฉพาะลกษณะทรานคาเปนผสแกนควอารโคด4
จากลกคาทถกสรางผานแอปพลเคชนดงกลาว เพอใชจายเงนในรายการซอขายนนๆ โดยรานคาตอง
เสยคาธรรมเนยม(MerchantDiscountRate;MDR)ประมาณ1.6-1.9%5ตอรายการซอขายรานคา
จะไดรบเงนจากการซอขายเปนเงนบาทภายใตอตราแลกเปลยนทAlipay และWeChatPay กำาหนด
เขาบญชทผกไวกบเครองรบบตร(อดซ)หลงสรปยอดรายการขาย1วนทำาการอยางไรกดสำาหรบ
กรณผประกอบการในไทยเปนฝงลกคา และประสงคจะโอนเงนใหรานคาหรอSupplier ในประเทศจน
ผานชองทางWeChatPayและAlipayยงคงมขอจำากดอยเชนเงอนไขการผกบญชทจะตองผกกบ
บญชธนาคารในจนเทานนทงนในอนาคตหากชองทางนไดรบการรบรองจากภาครฐจะสามารถสนบสนน
ความคลองตวในการดำาเนนธรกจทมคคาอยในประเทศจนใหเปนไปอยางสะดวกและรวดเรวมากยงขน
2ขอมลป25593มลคาการใชจายตามใบเสรจของนกทองเทยวจนทใชจายในไทย4ควอารโคดทถกสรางขนผานAlipayและWeChatPayจะมลกษณะเปนDynamic5อตราคาธรรมเนยมMDRทถกเกบในอตราปกต
Analysis9
สรประบบการชำาระเงนดจทลกำาลงเขามามบทบาทเพมขนอยางตอเนองในระบบเศรษฐกจไทย
ดวยการสนบสนนจากภาครฐตามแนวทางนโยบายทจะนำาพาประเทศไทยไปสสงคมไรเงนสดประกอบกบ
ความกาวหนาของเทคโนโลยตลอดจนพฤตกรรมของผบรโภคทโนมเอยงเขาสระบบออนไลนอยางรวดเรว
ทงนโครงการของภาครฐมความคบหนามากขนโดยเฉพาะระบบพรอมเพยและการขยายการใช
บตรอเลกทรอนกสรวมถงการนำาเทคโนโลยควอารโคดมาเพมความสะดวกในการชำาระเงนแกผบรโภค
ผประกอบการธรกจจงควรเรงปรบตวใหทนตอกระแสดงกลาวเพอชงความไดเปรยบทางธรกจ
ทามกลางสภาวการณการแขงขนททวความเขมขนมากขนอยางไรกดวธการชำาระเงนดจทลแตละประเภท
ตางมขอไดเปรยบและขอจำากดทแตกตางกนการเลอกใชใหเหมาะสมตอลกษณะธรกจกเปนอกสวนสำาคญ
ทจะนำาพาใหธรกจดำาเนนไปสการบรหารจดการทมประสทธภาพมากยงขน