Spiritual care: We Do · 2015. 1. 4. · มาตามนัด 3,182 78.18...

1

Spiritual care: We Do!

อบล จวงพานช,MSN,APN

พยาบาลเชยวชาญหวหนาหอผปวยเคมบ าบด 5จ โรงพยาบาลศรนครนทร

jubol@kku.ac.th

หอผปวยเคมบ าบด 5จ โรงพยาบาลศรนครนทร

เปดรบบรการ

วนท 20 กรกฎาคม 2530

32 เตยง

เตยงสามญ 31 เตยง

หองแยก 1 หองWAITING ROOM 8 เตยง

จ านวนครงทผ ปวยมารกษาดวยยาเคมบ าบด

2625

23012114 2208

2506

2894 2894

3205

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

3

จ านวนผปวย

4

ตค.52-กย.53 ตค.53-กย.54 ตค.54-กย.55 ตค.55-กค.56

ไดยาและตาม Flow 84.1 85 85.74 79.12

ไดยาแตไมตรงFlow 10.29 7 5.63 7.39

ไมไดยา 5.61 8 8.63 13.49

84.1 85 85.7479.12

10.29

7 5.63 7.395.61 8

8.6313.49

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

รอยล

ะ

การใหบรการตาม care map

การตดตามการดแลตอเนอง (ต.ค. 56 - 30 ก.ย. 57)

จ านวน รอยละมาตามนด 3,182 78.18ไมมาตามนด 888 21.82รวม 4,070 100

6

ผปวยทไมมาตามนด (ต.ค. 56 - 30 ก.ย. 57)

พบแพทยท OPD ไมadmit 110 12.3ไมพรอมรบยา 78 8.7Admit โรงพยาบาลใกลบาน 44 4.9ปฏเสธการรกษา 19 2.1เสยชวต 37 4.1อนๆ 607 67.9 895 100

7

จ านวน รอยละ

จตวญญาณ

มความส าคญตอชวตมนษย เทยบเทากบ ลมหายใจลมหายใจ เปนเสมอนขมพลงแหงชวตลมหายใจ เปนเครองหมายแหงความมชวตชวตเรมตนเมอมลมหายใจสนสดลงเมอหมดลมหายใจ

9

Buck,HG. 2006.Concept analysis and model development อางถงในบ าเพญจต แสงชาต,2555

จตวญญาณเปนพลวตร (dynamic) ขนอย กบเวลาและสภาวะทางจตใจ การประเมนจตวญญาณ ณ เวลาใดเวลาหนงจะอธบายคณลกษณะหรอสภาวะทางจตวญญาณของบคคลนนไดหรอไม ถาจตวญญาณเปนเรองของคณคา ความเชอ เปาหมายสวนบคคลแลว เราสามารถเปรยบเทยบระดบจตวญญาณระหวางบคคลไดหรอไม

รอฮาน เจะอาแซ และทม, 2553

11

ประสบการณในการดแลผปวยมตจตวญญาณ

การประเมนมตจตวญญาณการดแลมตจตวญญาณผลลพธการดแลในมตจตวญญาณ

12

เนอหา

การประเมนมตจตวญญาณ

ประเมนความตองการ : สงเกตและสมภาษณการสงเกต สวมพระมสายสญจน หรอวตถมงคล สวดมนตไหวพระหรอไม สงแวดลอมรอบตวเชน หนงสอธรรมะ หนงสอเกยวกบศาสนา ปรชญาชวต รปถายของบคคลใกลชด

สงเกตบคคลรอบขางทมาเยยมหรอดแล เชน ญาต หรอเพอน

สงเกตสมพนธภาพของผ ปวยกบบคคล

13

ประเมน

14

การประเมนดานจตวญญาณ

15

การสมภาษณ สรางสมพนธภาพ แลวใชค าถามงายๆ เรมจากการพดคยเรอง อาการและอาการแสดงทผ ปวยก าลงประสบอย จากนนคอยถามถงครอบครว บตร สามหรอภรรยา ญาต พนอง ภมหลง สงคมและความเปนอย ความเชอ บทบาทหนาท สมพนธภาพในครอบครว การเดนทางมาโรงพยาบาล ระยะทางจากบานมาถงโรงพยาบาล

ความตองการ/ความคาดหวงเกยวกบการจดการเมอเจบปวย

ประเมนโดยใชแบบประเมนspiritual need

“ใชเครองมอประเมน หา needกอน เพอตอบสนอง need ใหไดตรงจด “เกาใหถกทคน” เพอชวย“ปลดลอก” สงคางคาใจ ความรก การขอโทษ การใหอภย เพอใหการชวยเหลอทตรงจด สนองตอบความตองการ”

16

แบบดานจตวญญาณของผปวยมะเรงระยะสดทาย มคาคะแนนระหวาง 0-45 คะแนน ลกษณะของแบบวด เปนมาตราประมาณคา 4 ระดบ คอ มาก ปานกลาง นอย ไมตองการ เกณฑการแปลผลคะแนนความตองการดานจตวญญาณ รายดานและโดยรวม

ดงนรายดาน โดยรวม

ความตองการมาก คาเฉลย 2.68-4.00 40.01-45.00 ความตองการปานกลาง คาเฉลย 1.33-2.67 20.01-40.00 ความตองการนอย คาเฉลย 1.00-1.34 1.00-25.00

แบบดานจตวญญาณของผปวยมะเรงระยะสดทาย

ขอมล ระดบความตองการ

mean SD ระดบ

ดานการมความหมายและเปาหมายในชวต

1 ทานตองการอยในสถานทเงยบสงบเพอทบทวนคนหา เปาหมายในชวตและท าใหส าเรจ

2 1.04 ปานกลาง

2 ทานตองการท าภารกจทคางอยใหเสรจสน เพอใหบรรลตามจดหมายของชวต

2.57 0.85 ปานกลาง

3 ทานตองการใหญาตมสวนรวมในการวางแผนการรกษา

2.71 0.61 มาก

4 ตองการเอาใจใสจากทมสขภาพ 2.93 0.27 มาก

5 ทานตองการกลบไปเสยชวตอยทบานถาอาการแยลง

2.5 0.94 ปานกลาง

ขอมล ระดบความตองการ

mean SD ระดบ

ดานการมปฏสมพนธกบตนเอง บคคลอน พระเจาหรอสงนอกเหนอตน

6 ทานตองการใหญาตมาเฝาดแลใกลชด 2.71 0.61 มาก

7 ทานตองการใหมสงทเคารพบชาททานเชอวาศกดสทธไวใกลตวทาน

2.36 1.15 ปานกลาง

8 ทานตองการใหคนทเคารพนบถอ หรอเจาหนาท ชวยภาวนาขอพร ตงจตอธษฐาน หรอปฏบตกจกรรมทางศาสนาแทนทาน

1.86 1.16 ปานกลาง

ขอมล ระดบความตองการ

mean SD ระดบ

ดานการมความหวง9 ทานตองการไดรบการใหอภยกบสงทเคย

ท าผดพลาดในอดต2.71 0.83 มาก

10 ทานหวงวาคณความดจะท าใหอาการทเลา

2.71 0.47 มาก

11 ครอบครวและญาตพนอง เปนผ ทใหก าลงใจดทสด

2.79 0.80 มาก

12 ถามอาการแยลงมาก ทานตองการใหชวยฟนคนชพ

2.14 1.29 ปานกลาง

ขอมล ระดบความตองการ

mean SD ระดบ

ดานความเชอและความศรทธาทางศาสนา

13 ทานตองการอานหนงสอธรรมะ สวดมนตและ/หรอนงสมาธ

2.07 1.07 ปานกลาง

14 ทานตองการท าพธสะเดาะเคราะห ตออายหรอขอขมา

1.24 1.12 นอย

15 ทานตองการท าพธทางไสยศาสตรขบไลผหรอสงไมดออกไป

0.86 1.03 นอย

ความตองการดานจตวญญาณโดยรวม

34.14 2.69 ปานกลาง

การดแลผปวยมตจตวญญาณการดแลดานรางกาย ดแลเรองความปวด ดแลภาวะปากแหง ชองปากอกเสบ มแผลในปาก

◦ ใหบวนปากดวยน าเกลอ /จบน า◦ ทารมฝปากดวยวาสลน

ใหรบประทานอาหารออนยอยงาย เชน ขาวตม โจก ดแลเมอมอาการคลนไส อาเจยน จดทาใหผ ปวยนอนศรษะสงหลงรบประทานอาหาร จดสภาพแวดลอมใหสะอาด น าการพยาบาลทางเลอกมาใชในการดแล

22

Music therapy

23

การฝกปฏบต: กดจด ลดคลนไส อาเจยน

การดแลชองปากเพอปองกน mucositis

อตราการเกด 2.59 (ตค 52-กย 53=28คน)

อมน าแขง กอนใหยาเคมบ าบด 30 นาท ทก 2 ชวโมง นานครงละ 5นาท

CNPG&R2R

เปาหมาย <0.04 ตอ 1000 วนนอน

กลนหอมออนๆ....ผอนคลาย..ดจง

26

การดแลผปวยมตจตวญญาณ

ดแลเมอผปวยการกลนปสสาวะไมอย ดแลเพอปองกนแผลกดทบ โดยดแลความสะอาดรางกาย ดงผาปทนอนใหเรยบตง พลกตะแคงตวทก 2 ชวโมง ในระยะสดทายผปวยมกมอาการหายใจล าบาก ดดเสมหะให ท าความสะอาดชองปาก ดแลใหยาขบเสมหะและใหออกซเจน

27

การดแลผปวยมตจตวญญาณ

เขาเยยมเยอน ใหเวลา นงฟงอยางตงใจ เปดโอกาสใหผปวยและญาตไดพดคย เลาสงทเปนความรก ความผกพน ความภาคภมใจ คนหาแหลงของความหวง ก าลงใจ

เตรยมความพรอมใหผปวยและครอบครวให ยอมรบกบวาระสดทายทก าลงจะมาถงหลงจากทมแพทยไดบอกความจรง

28

การดแลผปวยมตจตวญญาณ

พยาบาลจะตองดแลใหก าลงใจและความมนใจวาทมทดแลจะอยเคยงขางและคอยดแลชวยเหลออยางเตมท ถงแมความจรงจะท าใหผ ปวยและครอบครวผดหวง เจบปวดในระยะแรก ในทสดจะยอมรบความจรงได

29

การดแลผปวยมตจตวญญาณ

ชวยใหผปวยมจตใจจดจอกบสงดงาม ปลดเปลองสงทคางคาใจ ปลอยวางกบสงตางๆ สรางบรรยากาศใหสงบ พยาบาลประสานใหผปวยไดพดคยกบบคคลทมความหมายหรอคนทผปวยตองการพบ เพอขออโหสกรรมและกลาวค าอ าลาตอกน

30

31

ค าบอกเลา!

กรณศกษาของผปวยระยะสดทาย

“เวลาปวด รสกทกขทรมาน เหมอนก าลงจะตาย จตวญญาณจะออกจากราง ท าใหรตววาจะอยอกไมนานรเองวาวาระสดทายก าลงจะมาถง ไมตอง ใหใครมาบอกวาเราก าลงจะไป ตอนนไมกลวตาย แตอยากเหนหนาลกอาย 11 เดอนทอยกบปา และอยากเหนหนาแม อยากขอโทษแมทไมมโอกาสไดเลยงด”

32

“ผปวยเลาวา ….การตายเปนสงทดทสด ไมทรมาน คดวาการตายจากโลกนไปดทสดแลว ไมมความทกข ไมทรมานดวย สงทพยาบาลชวยได คอ การดแลเพอบรรเทา ความปวด ความทกขทรมานทเกด ใหบรรเทาเปนสงทดทสด”

33

“ผปวยเลาวา…. ถาลงมอาการแยลง ไมตองท าอะไร ขอใหสงลงถงบานกพอ” พยาบาลสามารถใหความมนใจวาทมทดแลจะชวยเหลออยางเตมท

34

Case study

Case NHL อาย 31 ป

Lung metastasis

Severe Painหายใจล าบากนอนราบไมได

35

Case study

“ผมไมเชอหรอกวา ยาเคมบ าบดจะรกษาผมไมได ผมรออาจารยหมออกคนมาคยกบผม เพราะหมอคนนนบอกวา จะใหยาแรง แตก 50-50 นะ ผมอยากลองสกตง เพราะผมไมพรอมทจะจากแมไป”

“การสะเดาะเคราะห ตออาย และพธทางไสยศาสตร ท ามาหมดแลว ยกเวนการขอขมา ยงไมไดท า เพราะพธขอขมา จะท าตอนทคดวาจะตองจากไปแลว”

แมของผ ปวย ตองการกลบบานไป ท าพธตออาย แตอาการของผ ปวยไมสามารถใหกลบบานได เพราะตองไดรบออกซเจน

พยาบาลจงแนะน าใหแมโทรศพทปรกษาพระทจะท าพธใหทจงหวดนาน พระจงแนะน าใหญาตทอยใกลวด น าชดทผ ปวยเคยสวมใส น าไปท าพธได

36

สปดาหตอมา ผปวยวตกกงวลมากสหนาเศราหมอง ไมยอมใหแมหางไปไหน

แมเรมยอมรบได อยากคยกบแพทย เพอขอทราบแผนการรกษาอกครง

แมบอกวา “เขาใจเรองโรคของนองด หมอบอกวา ปอดนองเหลอ รอยละ 10 กไมนาจะไหว แตนองรองไห ตองการรกษาตอไป จนกวาจะหมดลมหายใจ แมกตองยอม”

กอนนองจากไป นองรองเสยงดงวา ผมไมอยากตาย ผมอยากอย กบแม สดทาย นองยอมรบทจะไมใสทอชวยหายใจ

37

การดแล ดานรางกาย ดานจตใจ/จตวญญาณ ดแลพอ แมใหเตรยมความพรอม.. ชวยประสานการดแลมตจตวญญาณ

◦ การท าพธตางๆทญาตตองการ◦ เชน การตออาย

วนสดทาย นมนตพระมาสวดมนตใหกอนหมดลมหายใจ

38

39

ผลลพธ! การดแลในมตจตวญญาณ

ผลลพธ

การดทสายตาผปวยทสดใสขนรอยยมทปรากฏใหเหนการขอขมาตอกนการใหอภยการยอมรบกบสงทก าลงจะมาถงสดทาย คอ การจากไปอยางสงบ

40

สรปพยาบาลเปนเครองมอชวยในการรกษา (Self as

a therapeutic tool)

การประเมนและดแลในมตจตวญญาณ ◦ เราตองเปนคนทใช ◦ รตวตนของตน จงจะรคนอน◦ ฝกฝนจากการดแลผ ปวย

การดแล palliative care จโจมไมได ตองใชเวลา

41

สวสดคะ

42