Dr. Erol Erduran

K.T.Ü. Tıp Fakültesi

Çocuk Hematoloji Bilim Dalı

Trabzon

Vit-B12’nin günlük ihtiyacı;

0.4 ug/g 0-6 ay

0.5 ug/g 7-12 ay 0.9 ug/g 1-3 yaş 1.2 ug/g 4-8 yaş 1.8 ug/g 9-13 yaş 2.4 ug/g 14 yaş ve üzeri kadınlar 2.4 ug/g 14 yaş ve üzeri erkekler

2.6 ug/g gebelikte

2.8 ug/g emzirme

Yenidoğan bebekler 25-50 µg vit-B12 deposu ile doğar (6 -12 ay)

Yetişkinlerde; 2-3 mg Vit-B12 deposu vardır.

Vit-B12 deposu yeterli anneden doğan bebekte; 25 mcg

Vit-B12 deposu yetersiz anneden doğan bebekte; 3-5 mcg Vit-B12 deposu vardır.

Kolostrumda Vit-B12 seviyesi düşüktür.

Plasentanın kbl depolama fonksiyonu yüksek olduğundan, annede eksik olsa bile

yenidoğanda kbl eksikliği görülmez.

Hayvani Gıdalar;

Et 1-3 µg/100 g

Yumurta 1-2.5 µg

Karaciğer 26-58 µg/100 g

Tavuk eser-1 µg/100 g

Bitkiler;

Deniz yosunu

Mantar

Kobalamin (kbl);

- Siyano-kbl

- Metil-kbl

- Deoksiadenozil-kbl

- Hidroksi-kbl

Aktif formları;

• Metil- kbl: Sitoplazma

• Adenozil-kbl: Mitokondri

Vit-B12 eksikliğinde hızlı proliferasyon gösteren sistemlerde

klinik bulgu gösterir

1. Hematopoetik sistem

2. Gastrointestinal sistem

3. Sinir sistemi

Süt çocuklarında kbl eksikliğinin en sık nedeni annede diyete

bağlı alım eksikliğidir.

Maternal kbl eksikliği, annenin vejeteryan diyet ile beslenmesi

sonucu 3-4 yıl içersinde gelişir.

Makrobiyotik (hayvansal proteinin düşük) gıda ile beslenen

çocuklarda hematolojik ve nörolojik bozukluklar görülmemekle

birlikte, psikomotor gelişme ve büyüme geriliği görülür.

Büyümenin hızlı olduğu yenidoğan ve süt çocukluğu

döneminde Vit-B12 eksikliği, nörolojik bulguların ön

planda olması ile kendini gösterir.

Vit- B12 deposu yetersiz doğan çocukların doğumu izleyen

ilk bir aydaki gelişimleri normaldir. %70’inde klinik bulgular

3-6 ay arasında ortaya çıkar.

Vit-B12 Klinik Özellikleri

İntrauterin Vit-B12 eksikliği

Vit-B12 yetersiz olan anneden doğan bebeklerde;

- Büyüme geriliği

- İrritabilite

- Hipotoni

- Gelişme geriliği

- Apati,Letarji

- Konvülsiyon

- Solukluk (Megaloblastik anemi)

- Emmeme, beslenmeyi red etme

- İştahsızlık

- Oral aftlar

- İshal

- Karın şişliği

1. Düşük doğum ağırlığı

Hamile annede yüksek homosistein seviyesi, doğum

ağırlığını negatif yönde etkiler.

Hamileliğin 2. trimesterinde düşük Vit-B12 seviyesine

sahip annelerin infantlarında intrauterin gelişme geriği

görülme riski 9 kat daha fazladır.

2. Tip 2 diyabet

İntrauterin gelişme geriliği olan bebeklerde hayatlarının

ilerliyen dönemlerinde tip 2 diyabet gelişme riski yüksektir.

Yajnik et al;

653 hamile kadın ve çocuğunu takip etmiş. Kadınların

%60’ında 2. trimestr de Vit-B12 eksikliği saptamış.

Gebeliğin 18. haftasında düşük Vit-B12 seviyesi, çocukta 6.

yaşta insülin resistansı ile ilişkili bulunmuş.

Yajnik DS, et al. Diabetologica, 2008.

3. Nöral tüp defekleri (NTD)

NTD ile doğan bebeklerin amniotik sıvılarındaki Vit-B12

seviyesi kontrol vakalarından anlamlı derecede düşük

bulunmuş.

Steen MT, et al. Prenat Diag, 1998

Vit-B12< 250 ng/L olan annelerden doğacak çocuklar 2.5 kattan

daha fazla NTD riskine sahip.

Molloy AM, et al. Pediatrics, 2009

4. Kognitif fonksiyonlarda gerilik

12. ayda Bayler Mental Gelişim Skalası ile karşılaştırıldığında

günde < 2 mcg Vit-B12 tüketen annelerin bebeklerinin

mental skoru, günde >2 mcg Vit-B12 tüketen annelerin

bebeklerinden 1.6 puan daha düşük saptanmıştır.

del RioGarcia C, et al. Nutr Neurosci,2009.

Serum Vit-B12 seviyesi < 150 mcg olan annelerin çocuklarında

verbal fonksiyon testleri, normal serum Vit-B12 seviyesine

sahip annelerin çocuklarınkinden anlamlı derecede düşük

bulunmuştur.

Muthayya S, et al. Eur J Clin Nutr, 2006.

Süt Çocuğu ve Erişkin Vit-B12 eksikliği

1. Megaloblastik anemi

- Makrositer anemi

- Trombositopeni

- Lökopeni

- Sarılık (inefektif eritropoeze bağlı)

2. Gastrointestinal bulgular

- İştahsızlık

- Kilo kaybı

- Bulantı-kusma

- Kabızlık, nadiren ishal

- Glossit

3. Nörolojik bulgular

- Spinal kordda subakut kombine dejenerasyon

* Arka ve lateral kordda aksonal dejenerasyon

. Vibrasyon ve pozisyon hissinde azalma [ataksi ve

Ramberg (+)]

- Simetrik ve asimetrik periferik sinir paralizileri

(DTR lerde azalma)

- Serebellar bulgular

- Optik sinir dejenerasyonu

- Piramidal yollarda dejenerasyon

. Spastisite

. Babinski (+)

- Demans (ileri yaşlarda)

Vit-B12 Eksikliğinde Laboratuvar Tanı

1. Tam kan sayımı

- Makrositik anemi

- Trombositopeni

- Lökopeni

- Retikülopeni

- PY: Makro-ovalosit eritrositler, anizositoz, poikilositoz, Howell-Jolly (+), nadiren normoblast, nötrofillerde hipersegmentasyon

2. Kan biyokimyası

- LDH, SD, AST, ind. bilirübin, ürik asit

3. Kemik iliği bulguları

- Eritroid hiperplazi

- Megaloblastoid değişiklikler

- Howell-jolly

- Eritroid öncül hücrelerde mitotik aktivite artmıştır

- Diseritropoetik değişiklikler (DNA sentezi bozukluğu

sonucu gelişir)

- Özellikle metamyelosit seviyesinde granülositik hücreler büyük olarak görülür (dev metamyelositler)

4. Serum kbl seviyesinin tayini

Hasta ve annesinde vit-B12 seviyesi düşük bulunur (süt çocukluğu

döneminde)

<200 pg/mL veya 148 pmol/L vit-B12 seviyesi düşük kabul edilir.

Green R. Am j Clin Nutr, 2011

* < 169 pg/mL veya 125 pmol/L vit-B12 seviyesi düşük kabul edilir.

* 169-338 pg/mL (125-250 pmol/L) değerlerindeki Vit-B12

Homosistein-metionin dönüşümünü iyi çalıştırmamaktadır.

* >338 pg/mL (250 pmol/L) değerleri yeterlidir.

Hvas AM, et al. Haematologica, 2006

Düşük Vit-B12 eşik değerleri;

< 148 pmol/L (200 pg/mL)*

200 pmol/L (200-300 pg/mL)

223 pmol/L (> 300 pg/mL)

Bailey RL, et al. Am J Clin Nutr, 2011

5. Metil malonik asit seviyesi

> 376 nmol/L

> 271 nmol/L

Bailey RL, et al. Am J Clin Nutr, 2011

>260 nmol/L

Green R. Am j Clin Nutr, 2011

Metil malonik asit

- Azotemi veya böbrek yetmezliği

- İ.B. aşırı bakteri kolonizasyonu

Serum Homosistein seviyesi

- Hipotiroidi

- Pridoksin eksikliği

6. Serum homosistein seviyesi

12 µmol/L

Bailey RL, et al. Am J Clin Nutr, 2011

Kadınlar; > 13 µmol/L

Erkekler; > 15 µmol/L

O’Leary F, et al. Nutrients, 2010