Full page photo print XAOCT3.pdf · 2016-03-28 · Õ¿ì¿¿íä òºð ýðõýì, Òºðä õ¿ì¿¿í ýðäýíý Õ¯Í ÀÌ, ÎÐÎÍ ÑÓÓÖÍÛ 2010 ÎÍÛ ÓËÑÛÍ ÒÎÎËËÎÃÛÍ

Õ¯Í ÀÌÛÍ ÑÓÓÐÜØÈË, ÍßÃÒÐÀË

ÄªÐªÂÄ¯ÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

Õ¿ì¿¿íä òºð ýðõýì, Òºðä õ¿ì¿¿í ýðäýíý

Õ¯Í ÀÌ, ÎÐÎÍ ÑÓÓÖÍÛ 2010 ÎÍÛ ÓËÑÛÍ ÒÎÎËËÎÃÛÍ ÍÝÃÄÑÝÍ Ä¯Í: ÒªÂ ÀÉÌÀÃ

52

Õ¯Í ÀÌÛÍ ÑÓÓÐÜØÈË

Òºâ àéìãèéí õ¿í àìûí ñóóðüøëûí ä¿ð òºðõ ºíãºðñºí 11 æèëèéíõýýñ áàãà çýðýã ººð÷ëºãäëºº. Ýíý íü òºâ ñóóðèí ãàçàð ðóó ÷èãëýñýí øèëæèõ õºäºëãººí, ÿëàíãóÿà àéìãèéí áàðóóí, ç¿¿í á¿ñýýñ íèéñëýëä îëîí ìÿíãàí õ¿í øèëæñýí íü õ¿í àì ñèéðýãæèõýä íºëººëæýý (õ¿ñíýãò 4.1).

Õ¿í àìûí ñóóðüøëûã á¿ñýýð àíãèëæ ¿çýõýä íèéò õ¿í àìûí 25.4 õóâü íü òºâèéí á¿ñ, 29.8 õóâü íü áàðóóí á¿ñ, 14.3 õóâü íü ç¿¿í á¿ñ 30.5 õóâü íü õîéä á¿ñýä îðøèí ñóóæ áàéíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 4.1. Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, Á¯Ñ ÍÓÒÀÃ, ªÑªËÒ, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

Á¿ñ, íóòàãÕ¿íèé òîî 2010

%Ä¿íä ýçëýõ õóâü

2000 2010 2000 2000 2010

Á¯ÃÄ 99 268 83 838 84.5 100.0 100.0

Òºâèéí á¿ñ 25 771 21 302 82.7 26.0 25.4

Ç¿¿í á¿ñ 14 727 11 993 81.4 14.8 14.3

Áàðóóí á¿ñ 32 656 24 999 76.6 32.9 29.8

Õîéä á¿ñ 26 114 25 544 97.8 26.3 30.5

Åðºíõèéäºº õ¿í àìûí øèëæèëò õºäºëãººí àéìãààñ Óëààíáààòàð ðóó ÷èãëýæ áàéãàà íü îëîí áàðèìòààñ õàðàãäàíà. Ó÷èð íü äèéëýíõ ñóìûí õ¿í àìûí òîî áóóð÷, àéìãèéí ä¿íä ýçëýõ õóâèéí æèí íü áàãàñàõàä Óëààíáààòàðûíõ ýð÷èìòýé ºñ÷ áàéãààã äàðààõ õ¿ñíýãòýýñ õàðæ áîëíî.

1 “Ñóìäûã ýäèéí çàñãààð á¿ñ÷ëýõèéã Àéìãèéí Èðãýäèéí Òºëººëºã÷èéí Õóðëûí Äîëîîäóãààð õóðàëäààíû 1998 îíû 12 äóãààð ñàðûí II-íèé ºäðèéí 12 äóãààð òîãòîîëîîð áàòëàâ.” Áàðóóí á¿ñýä Áàÿíõàãàé, Á¿ðýí, Äýëãýðõààí, Çààìàð, Ë¿í, ªíäºðøèðýýò, Óãòààë, Öýýë, Ýðäýíýñàíò ñóì; Õîéä á¿ñýä Àðãàëàíò, Áàòñ¿ìáýð, Áàÿíöîãò, Áàÿí÷àíäìàíü, Áîðíóóð, Æàðãàëàíò, Ñ¿ìáýð ñóì; Òºâèéí á¿ñýä Àëòàíáóëàã, Áàÿí-ªíæ¿¿ë,Áàÿíöàãààí, Ñýðãýëýí, Çóóíìîä ñóì; Ç¿¿í á¿ñýä: Àðõóñò, Áàÿí, Áàÿíäýëãýð, Áàÿíæàðãàëàí, Ìºíãºíìîðüò, Ýðäýíý ñóì áàãòàíà.

ÄªÐªÂÄ¯ÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ: Õ¯Í ÀÌÛÍ ÑÓÓÐÜØÈË, ÍßÃÒÐÀË


53

Õ¯ÑÍÝÃÒ 4.2. Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ÑÓÌÀÀÐ, ªÑªËÒ, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

Ñóìûí íýðÕ¿íèé òîî 2010

%Ä¿íä ýçëýõ õóâü

2000 2010 2000 2000 2010

Á¯ÃÄ 99 268 83838 84.5 100.0 100.0

Àëòàíáóëàã 3 702 2 420 65.4 3.7 2.9

Àðãàëàíò 1 988 1 371 69.0 2.0 1.6

Àðõóñò 2 008 1 214 60.5 2.0 1.4

Áàòñ¿ìáýð 6 537 6 913 105.8 6.6 8.2

Áàÿí 3 193 1 963 61.5 3.2 2.3

Áàÿíäýëãýð 2 058 1 477 71.8 2.1 1.8

Áàÿíæàðãàëàí 1 789 1 378 77.0 1.8 1.6

Áàÿí-ªíæ¿¿ë 2 503 1 511 60.4 2.5 1.8

Áàÿíõàíãàé 1 710 1 253 73.3 1.7 1.5

Áàÿíöàãààí 2 724 1 401 51.4 2.7 1.7

Áàÿíöîãò 2 430 1 739 71.6 2.4 2.1

Áàÿí÷àíäìàíü 3 458 3 740 108.2 3.5 4.5

Áîðíóóð 4 206 4 368 103.9 4.2 5.2

Á¿ðýí 3 473 2 777 80.0 3.5 3.3

Äýëãýðõààí 2 470 1 371 55.5 2.5 1.6

Æàðãàëàíò 5 513 5 657 102.6 5.6 6.7

Çààìàð 6 342 6 568 103.6 6.4 7.8

Ë¿í 3 697 2 418 65.4 3.7 2.9

Ìºíãºíìîðüò 2 569 2 152 83.8 2.6 2.6

ªíäºðøèðýýò 2 265 1 686 74.4 2.3 2.0

Ñ¿ìáýð 1 982 1 756 88.6 2.0 2.1

Ñýðãýëýí 2 005 2 631 131.2 2.0 3.1

Óãòààë 3 534 2 314 65.5 3.6 2.8

Öýýë 3 671 2 561 69.8 3.7 3.1

Ýðäýíý 3 110 3 809 122.5 3.1 4.5

Ýðäýíýñàíò 5 494 4 051 73.7 5.5 4.8

Çóóíìîä 14 837 13 339 89.9 14.9 15.9

Õºäºº àæ àõóéä 2000 îíîîñ õîéø òîõèîëäñîí ãàí, çóä çýðýã áàéãàëèéí ãàìøèãò ¿çýãäýë ìàë÷äàä õ¿íäýýð òóñ÷, íèéñëýë áîëîí áóñàä òîìîîõîí õîò, ñóóðèí ãàçàð ðóó øèëæèõ õºäºëãººí íýìýãäæýý. Õîò, ñóóðèíãóóä ýð¿¿ë ìýíä, áîëîâñðîë áîëîí àõóéí ¿éë÷èëãýý, õàìãèéí ãîë íü àæëûí áàéð îëîõ íàéäâàðòàé ãàçàð áîëæ, õ¿ì¿¿ñ èõýýð òàòàãäàæ áàéãàà íü õîòæèõ ¿éë ÿâöûã óëàì á¿ð ºðãºæ¿¿ëñýýð áàéíà.

Äýýðõ øàëòãààíû óëìààñ àéìãèéí õ¿í àì áóóð÷, 2000 îíä óëñûí íèéò õ¿í àìûí 4.2 õóâü áóþó 99268 õ¿í àéìàãò àìüäàð÷ áàéñàí áîë 2010 îíä íèéò õ¿í àìûí 3.2 õóâü áóþó 83838 õ¿í àìüäàðäàã áîëæ 15.5 ìÿíãàí õ¿íýýð áóóðëàà.



54

Õ¯ÑÍÝÃÒ 4.3. Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, Á¯Ñ ÍÓÒÀÃ, ÕÎÒ, ÕªÄªª, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Á¿ñ, íóòàã

Õîò Õºäºº

Ñóìûí òîî

Õ¿í àìÁ¿ñèéí õ¿í àìä

ýçëýõ õóâü Õ¿í àìÁ¿ñèéí õ¿í

àìä ýçëýõ õóâü

2000 îí 27 16227 16.3 83041 83.7

2010 îí 27 13339 15.9 70499 84.1

Òºâèéí á¿ñ 5 13339 15.9 7963 9.5

Ç¿¿í á¿ñ 6 - - 11993 14.3

Áàðóóí á¿ñ 9 - - 24999 29.8

Õîéä á¿ñ 7 - - 25544 30.5

Ñóìûí õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü òºìºð çàì, õàòóó õó÷èëòòàé àâòîçàì çàì, õºäºº àæ àõóé, óóë óóðõàéí äàãóó áàéðëàäàã Áàòñ¿ìáýð, Çààìàð, Æàðãàëàíò, Ýðäýíýñàíò, Áîðíóóð ñóìäàä ºíäºð áàéíà.

ÇÓÐÀÃ 4.1 Õ¯Í ÀÌÛÍ ÑÓÓÐÜØËÛÍ ÁÀÉÄÀË,2010 ÎÍ

Õ¯Í ÀÌÛÍ ÍßÃÒÐÀË

Á¿ñ íóòàã, àéìàã, íèéñëýëèéí õ¿í àìûí íÿãòðàëä õàìãèéí èõýýð íºëººëñºí õ¿÷èí ç¿éëñèéí íýãä øèëæèõ õºäºëãººí îðíî.

Òºâ àéìãèéí íýã êèëîìåòð êâàäðàò íóòàã äýâñãýðò 2000 îíä 1.3 õ¿í íîãäîæ áàéñàí áîë 2010 îíä áóóð÷ 1.1 áîëîâ. Òºâ àéìàã äóíäàæ ñóóðüøèëòàé àéìãèéí íýã õýâýýð áàéíà.

Çóóíìîä õîò õ¿í àìûí íÿãòðàëààðàà õàìãèéí ºíäºð. Ýíý ñóìûí íýã êèëîìåòð êâàäðàò íóòàã äýâñãýðò 2000 îíä 774 õ¿í íîãäîæ áàéñíàà 2010 îíä 696 áîëæ, 10.0 õóâèàð áóóðëàà.

ÄªÐªÂÄ¯ÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ: Õ¯Í ÀÌÛÍ ÑÓÓÐÜØÈË, ÍßÃÒÐÀË


55

Çóóíìîä õîò àéìãèéí á¿õ íóòàã äýâñãýðèéí äºíãºæ 0.3 õóâèéã ýçýëäýã àòëàà õ¿í àìûí 15.3 õóâü íü ýíä îðøèí ñóóäàã, ýíý áàéäàë öààøèä ÷ íýìýãäýõ õàíäëàãàòàé þì. Ñóìäûí õ¿í àìûí íÿãòðàë õîîðîíäîî íýëýýä ÿëãààòàé. Åðºíõèéäºº õîéä áîëîí áàðóóí õîéä á¿ñèéí ñóìä õîò ìàÿãèéí ñóóðèí îëîí áàéäàãòàé õîëáîîòîéãîîð ºìíºä áîëîí ç¿¿í á¿ñèéí ñóìäûã áîäâîë õàðüöàíãóé íÿãòðàë èõòýé ãàðëàà.

ÇÓÐÀÃ 4.2. Õ¯Í ÀÌÛÍ ÍßÃÒÐÀË, ÑÓÌÀÀÐ, 2010 ÎÍ

Çóóíìîä õîòîîñ ãàäíà Áàÿí÷àíäìàíü (íýã êèëîìåòð êâàäðàòàä 6.1 õ¿í), Ñ¿ìáýð ñóì (íýã êèëîìåòð êâàäðàòàä 5 õ¿í) õ¿í àìûí íÿãòðàë áóñàä ñóìààñ õàìãèéí ºíäºð þì.



56

Õ¯ÑÍÝÃÒ 4.4 Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ÍßÃÒÐÀË, ÑÓÌ, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

Ñóìûí íýð 2000 2010

Õ¿íÄ¿íä

ýçëýõ õóâüÕ¿í/êì2 Õ¿í

Ä¿íä ýçëýõ õóâü

Õ¿í/êì2

Á¯ÃÄ 99 268 100.0 1.3 83 838 100.0 1.1Àëòàíáóëàã 3 702 3.7 0.7 2 420 2.9 0.4

Àðãàëàíò 1 988 2.0 1.8 1 371 1.6 1.2

Àðõóñò 2 008 2.0 2.4 1 214 1.4 1.5

Áàòñ¿ìáýð 6 537 6.6 2.7 6 913 8.2 2.8

Áàÿí 3 193 3.2 1.1 1 963 2.3 0.7

Áàÿíäýëãýð 2 058 2.1 1.0 1 477 1.8 0.7

Áàÿíæàðãàëàí 1 789 1.8 0.8 1 378 1.6 0.6

Áàÿí-ªíæ¿¿ë 2 503 2.5 0.5 1 511 1.8 0.3

Áàÿíõàíãàé 1 710 1.7 1.7 1 253 1.5 1.2

Áàÿíöàãààí 2 724 2.7 0.4 1 401 1.7 0.2

Áàÿíöîãò 2 430 2.4 1.7 1 739 2.1 1.2

Áàÿí÷àíäìàíü 3 458 3.5 5.6 3 740 4.5 6.1

Áîðíóóð 4 206 4.2 3.7 4 368 5.2 3.8

Á¿ðýí 3 473 3.5 0.9 2 777 3.3 0.7

Äýëãýðõààí 2 470 2.5 1.1 1 371 1.6 0.6

Æàðãàëàíò 5 513 5.6 3.0 5 657 6.7 3.0

Çààìàð 6 342 6.4 2.3 6 568 7.8 2.3

Ë¿í 3 697 3.7 1.5 2 418 2.9 1.0

Ìºíãºíìîðüò 2 569 2.6 0.4 2 152 2.6 0.3

ªíäºðøèðýýò 2 265 2.3 0.8 1 686 2.0 0.6

Ñ¿ìáýð 1 982 2.0 5.7 1 756 2.1 5.0

Ñýðãýëýí 2 005 2.0 0.5 2 631 3.1 0.7

Óãòààë 3 534 3.6 2.3 2 314 2.8 1.5

Öýýë 3 671 3.7 2.2 2 561 3.1 1.5

Ýðäýíý 3 110 3.1 0.4 3 809 4.5 0.5

Ýðäýíýñàíò 5 494 5.5 1.8 4 051 4.8 1.3

Çóóíìîä 14 837 14.9 773.6 13 339 15.9 695.5

Ñóìäûí õ¿í àìûí íÿãòðàë øèëæèõ õºäºëãººíòýé õîëáîîòîéãîîð åðºíõèéäºº áóóðàõ õàíäëàãàòàé àæýý. Äýýð äóðäñàí 2 ñóì, Çóóíìîä õîòûí äàðààãààð òýäãýýðòýé õàðüöóóëàõàä áàãà íÿãòðàëòàé (íýã êì êâàäðàò íóòàã äýâñãýðò 3.0-3.8 õ¿í íîãäîæ áàéãàà) Æàðãàëàíò, Áîðíóóð ñóìóóä îðëîî. Õàðèí Ìºíãºíìîðüò, Àëòàíáóëàã, Áàÿí-ªíæ¿¿ë, Áàÿíöàãààí, ñóì õ¿í àìûí íÿãòðàë õàìãèéí ñèéðýã, íýã êèëîìåòð êâàäðàò íóòàã äýâñãýðò 0.2-0.4 õ¿í íîãäëîî.

Ä¯ÃÍÝËÒ

Òºâ àéìãèéí õ¿í àìûí íÿãòðàë 2000 îíä íýã êâàäðàò êèëîìåòð íóòàã äýâñãýðò 1.3 õ¿í íîãäîæ áàéñàí áîë 2010 îíä 1.1 áîëæ áóóðàõàä õ¿í àìûí øèëæèõ õºäºëãººí èõýýõýí íºëººëñºí þì. Òºâ àéìàã äóíäàæ ñóóðüøèëòàé àéìãèéí íýã õýâýýð áàéíà.

Ìàíàé àéìàãò Çóóíìîä, Áàÿí÷àíäìàíü, Ñ¿ìáýð ñóìûí õ¿í àìûí íÿãòðàë áóñàä ñóìààñ õàìãèéí ºíäºð þì. Çóóíìîä ñóìûí íýã êèëîìåòð êâàäðàò íóòàã äýâñãýðò 2000 îíä 774 õ¿í íîãäîæ áàéñíàà 2010 îíä 696 áîëæ, 10.0 õóâèàð áóóðëàà. Çóóíìîä õîò àéìãèéí á¿õ íóòàã äýâñãýðèéí äºíãºæ 0.3 õóâèéã ýçýëäýã àòëàà õ¿í àìûí 15.3 õóâü íü ýíä îðøèí ñóóäàã, ýíý áàéäàë öààøèä ÷ íýìýãäýõ õàíäëàãàòàé áàéíà.

ÄÎÒÎÎÄ ØÈËÆÈÕ ÕªÄªËÃªªÍ

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÁÀÐÓÓÍ Ç¯¯Í

ÕÀÍÃÀÉ

ÒªÂ



58

Ìîíãîë Óëñûí õ¿í àìûí øèëæèõ õºäºëãººí ñ¿¿ë÷èéí 20 îð÷èì æèëä ìàø èõ èäýâõæñýí. Òîîëëîãîîð áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéñàí çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæýýñ (àéìàã, íèéñëýëèéí òºâøèíä) ººð ãàçàð ðóó 6 áà ò¿¿íýýñ äýýø ñàðûí õóãàöààãààð øèëæèí ñóóðüøñàí õ¿í àìûã øèëæèõ õºäºëãººíä îðîëöñîí ãýæ ¿çñýí. Òóñ óëñ çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíä øèëæñýí ¿åýñ, ãîë òºëºâ õºäººíººñ ìýðãýæèë, áîëîâñðîë ýçýìøèõ, ýð¿¿ë ìýíä, íèéãýì, ñî¸ëûí ¿éë÷èëãýýíä îéðòîõ, õºäºëìºð ýðõëýõ çýðýã øàëòãààíààð òºâ ñóóðèí ãàçàð ðóó øèëæèõ íü íýìýãäýâ.

Øèëæèõ õºäºëãººíèéã òîäîðõîé öàã õóãàöàà, íóòàã äýâñãýðèéí õýìæýýíä àâ÷ ¿çäýã. Òîîëëîãîîð øèëæèõ õºäºëãººíèéã òîîëëîãûí òîâûí ¿åä:

• òºðñºí íóòãààñàà ººð ãàçàð àìüäàð÷ áàéãàà;

• òàâàí æèëèéí ºìíº áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéñàí ãàçðààñàà ººð ãàçàðò øèëæèæ èðñýí (¯¿íä 5 æèë 11 ñàðûí õºäºëãººíèéã õàìðóóëàâ.);

• íýã æèëèéí ºìíº áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéñàí ãàçðààñàà ººð ãàçàðò øèëæèæ èðñýí (¯¿íä 11 ñàðûí õºäºëãººíèéã õàìðóóëàâ.) ãýñýí ãóðâàí ¿íäñýí õóãàöààãààð àâñàí.

Øèëæèõ õºäºëãººíèéã òóõàéí õ¿í äýýðõ õóãàöààíä õýäýí óäàà øèëæñýíèéã ¿ë õàðãàëçàí õàìãèéí ñ¿¿ëä øèëæñýí íóòàã äýâñãýðèéí áàéäëààð, íóòàã äýâñãýðèéã áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéñàí àéìãààñ íèéñëýëä ýñâýë ººð àéìàãò, íèéñëýëýýñ àéìàãò øèëæñýí áàéäëààð òîäîðõîéëîâ.

ÇÓÐÀÃ 5.1. ÒªÐÑÍªªÑªª ÕÎÉØÈÕ ÄÎÒÎÎÄ ØÈËÆÈÕ ÕªÄªËÃªªÍ, 2010 ÎÍ

Òà áàéíãà ñóóäàã àéìàãòàà òºðñíººñºº õîéø àìüäàð÷ áàéíà óó, øèëæèæ èðñýí ¿¿?

Òºðñíººñºº õîéø

47 468

Ãàäààäààñ

414

ªºð àéìàã, íèéñëýëýýñ

35 956

Øèëæèæ èðñýí

36 370

Òºðñºí àéìàã, íèéñëýëäýý òîîëëîãûí òîâûí ¿åä áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéñàí õ¿í àìûã “Òºðñíººñºº õîéø ñóóæ áàéãàà” áóþó àìüäðàëûíõàà òóðøèä îðøèí ñóóãàà ãàçðàà ººð÷ëººã¿é ãýæ ¿çñýí. Õàðèí òîîëëîãûí òîâûí ¿åä òºðñºí àéìàã, íèéñëýëýýñýý ººð ãàçàð áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéãàà, òîîëëîãûí òîâûí ¿åä òºðñºí ãàçðàà áàéíãà îðøèí ñóóæ áàéãàà áîëîâ÷ àìüäðàëûíõàà àëü íýã õóãàöààíä áóñàä ãàçàðò 6 ñàð (183 õîíîã)-ààñ äýýø õóãàöààãààð ñóóæ áàéãààä ýðãýæ èðñýí õ¿ì¿¿ñèéã “Òºðñíººñºº õîéø øèëæèã÷èä” ãýæ ¿çýâ.

Òºâ àéìãèéí íóòàã äýâñãýðò îðøèí ñóóãàà 83838 õ¿í àìûí 56.6 õóâü áóþó 47 468 õ¿í òóñ àéìàãò òºðñíººñºº õîéø àìüäàð÷, 43.4 õóâü áóþó 36 70 õ¿í øèëæèæ èðñýí áîë ¿¿íèé 98.9 õóâü áóþó 35956 õ¿í ººð àéìàã, íèéñëýëýýñ, 1.1 õóâü áóþó 414 õ¿í ãàäààäààñ øèëæèæ èðæýý. ªìíºõ 2000 îíû òîîëëîãîîñ òóñ àéìàãò òºðñíººñºº õîéø àìüäàð÷ áàéãàà õ¿í 13695 áóþó 22.4 õóâèàð, øèëæèæ èðñýí õ¿í 1735 áóþó 4.5 õóâèàð òóñ á¿ð áóóðëàà.

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ: ÄÎÒÎÎÄ ØÈËÆÈÕ ÕªÄªËÃªªÍ, ÕÎÒÆÈËÒ


59

Õ¯ÑÍÝÃÒ 5.1. ÒªÐÑÍªªÑ ÕÎÉØÈÕ ØÈËÆÈÕ ÕªÄªËÃªªÍÄ ÎÐÎËÖÎÃ×ÄÛÍ ÒÎÎ, ÒªÐÑªÍ Á¯Ñ

ÍÓÒÃÀÀÐ, 2010 ÎÍ

Øèëæèí èðñýí, ÿâñàí á¿ñ

íóòàã

Õ¿í àìûí òîî

Òºðñíººñ õîéøèõ øèëæèõ õºäºëãººíèé áàéäàëÖýâýð

øèëæèõ õºäºëãººí

Øèëæèõ õºäºëãººíä

îðîîã¿é

Øèëæèí èðýã÷èä


Øèëæèí ÿâàã÷èä


Á¯ÃÄ 83 838 47 468 36 370 100.0 73 014 100.0 - 36 644

Áàðóóí á¿ñ 7 064 - 7 064 19.5 1 402 1.9 5 662

Õàíãàéí á¿ñ 5 963 - 5 963 16.4 3 777 5.2 2 186

Òºâèéí á¿ñ 53 399 47 468 5 931 16.3 6 040 8.3 - 109

Ç¿¿í á¿ñ 1 680 - 1 680 4.6 1 012 1.4 668

Óëààíáààòàð 15 318 - 15 318 42.1 60 783 83.2 - 45 465

Ãàäààäààñ 414 - 414 1.1 - - -

Øèëæèí èðñýí íèéò õ¿í àìûí 53.6 õóâü áóþó 19485 íü ýðýãòýé÷¿¿ä, 46.4 õóâü áóþó 16885 íü ýìýãòýé÷¿¿ä þì. Øèëæèí èðñýí ýðýãòýé÷¿¿ä ýìýãòýé÷¿¿äýýñ 760 õ¿íýýð èõ áàéíà. Õàðèí òºðñíººñºº õîéø àìüäàð÷ áàéãàà íèéò õ¿í àìûí 54.1 õóâü íü ýðýãòýé÷¿¿ä 48.9 õóâèéã ýìýãòýé÷¿¿ä ýçëýâ. Ýíäýýñ ¿çýõýä øèëæèõ õºäºëãººíä ýðýãòýé÷¿¿äèéí èäýâõ èë¿¿ èõ áàéãàà íü õàðàãäëàà.

Òºâ àéìàãò øèëæèí èðñýí õ¿í àìûí 18.3 õóâü íü Óëààíáààòàð õîòîîñ, 9.2 õóâü íü Çàâõàí, Äóíäãîâü, ªâºðõàíãàé, Óâñ, Ãîâü-Àëòàé àéìãààñ øèëæèí èðæ ñóóðüøæýý.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 5.2 ÒªÂ ÀÉÌÀÃÒ ÎÐØÈÍ ÑÓÓÃÀÀ Õ¯Í ÀÌ, ØÈËÆÈÍ ÈÐÑÝÍ ÀÉÌÀÃ, ÍÈÉÑËÝË,

Õ¯ÉÑÝÝÐ, 2010 ÎÍ

Øèëæèõ èðýõèéí ºìíº îðøèí ñóóæ áàéñàí

àéìàã, íèéñëýë

Àéìãèéí íóòàã äýâñãýðò îðøèí ñóóãàà õ¿í àì Ä¿íä ýçëýõ õóâü

Á¿ãä Ýðýãòýé Ýìýãòýé Á¿ãä Ýðýãòýé Ýìýãòýé

Á¯ÃÄ 83 838 43 751 40 087 100.0 100.0 100.0

Òºâ 47 468 24 266 23 202 56.6 55.5 57.9

Óëààíáààòàð 15 318 8 074 7 244 18.3 18.5 18.1

Çàâõàí 2 389 1 206 1 183 2.8 2.9 3.0

Äóíäãîâü 1 927 909 1 018 2.3 2.1 2.5

ªâºðõàíãàé 1 871 986 885 2.2 2.3 2.2

Óâñ 1 779 925 854 2.1 2.1 2.1

Ãîâü-Àëòàé 1 684 820 864 2.0 1.9 2.2

Ñýëýíãý 1 473 791 682 1.8 1.8 1.7

Àðõàíãàé 1 226 648 578 1.5 1.5 1.4

Äîðíîãîâü 1 223 920 303 1.5 2.1 0.8

Áàÿíõîíãîð 860 455 405 1.0 1.0 1.0

Äàðõàí-Óóë 860 413 447 1.0 0.9 1.1

Õîâä 780 433 347 0.9 1.0 0.9

Õºâñãºë 772 403 369 0.9 0.9 0.9

Áóëãàí 716 345 371 0.9 0.8 0.9

Áóñàä 3 492 2157 1335 4.2 4.9 3.3



60

Îëîí óëñàä øèëæèõ õºäºëãººíèé ÷èã õàíäëàãûã öàã õóãàöààãààð õýìæèí ñóäàëäàã æèøãèéã ¿íäýñëýí õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2000 îíû òîîëëîãîîñ ýõëýí òàâàí æèëèéí ºìíºõ øèëæèõ õºäºëãººíèéã ñóäàëñàí. ¯¿íèéã òîîëóóëàã÷ 2005 îíîîñ ºìíº áîëîí õîéøèõ õóãàöààíä õýäýí óäàà øèëæñýíèéã ¿ë õàðãàëçàí òîâûí ¿åä áîëîí òîâîîñ òàâàí æèëèéí ºìíº áàéíãà ñóóæ áàéñàí ãàçðààð òîîöîîëñîí áîëíî. 2000 îíû òîîëëîãûí òîâ 1 ä¿ãýýð ñàðûí 4-ººñ 5-íä øèëæèõ øºíº áàéñàí áîë 2010 îíûõ 11 ä¿ãýýð ñàðûí 10-ààñ 11-íä øèëæèõ øºíº áàéñàí ãýäãèéã ñóäëàà÷èä õàðãàëçàæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Òà 2005 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðä õààíà áàéíãà àìüäàð÷ áàéñàí áý ãýñýí àñóóëòààð 5 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õ¿í àìûí ñ¿¿ëèéí 5 æèëèéí äîòîîä øèëæèõ õºäºëãººíèéã õàðóóëàõûã çîðüñîí.

ÇÓÐÀÃ 5.2. Ñ¯¯Ë×ÈÉÍ ÒÀÂÀÍ ÆÈËÈÉÍ ÄÎÒÎÎÄ ØÈËÆÈÕ ÕªÄªËÃªªÍ, 2010 ÎÍ

Òà 2005 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðä õààíà áàéíãà àìüäàð÷ áàéñàí áý?

Òîîëîãäîæ áàéãàà àéìàã,

íèéñëýëäýý

60 319

Ãàäààäàä

248

ªºð àéìàã, íèéñëýëä

12 660

ªºð ãàçàð

12 908

Òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 60319 áóþó 82.4 õóâü ñ¿¿ë÷èéí 5 æèëèéí øèëæèõ õºäºëãººíä îðîîã¿é, 17.6 õóâü áóþó 12908 õ¿í øèëæèí èðæýý. Õàðèí øèëæèæ ÿâñàí 16031 õ¿í áàéãàà íü àéìãèéí õ¿í àìûí 21.9 õóâüòàé òýíö¿¿ áàéíà. Ýíý íü Óëààíáààòàð õîòòîé îéðõîí ó÷èð õîò ñóóðèí ãàçàðò ñóð÷, àæèëëàæ àìüäðàõ, õ¿ì¿¿ñèéí òîî æèëýýñ æèëä íýìýãäñýíèéã õàðóóëëàà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 5.3. ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ Ñ¯¯Ë×ÈÉÍ 5 ÆÈËÈÉÍ ØÈËÆÈÕ ÕªÄªËÃªªÍ, Õ¯ÉÑÝÝÐ, 2010 ÎÍ

Õ¿éñ Íèéò õ¿í àì Øèëæèõ õºäºëãººíä

îðîîã¿éØèëæèæ èðñýí

Øèëæèæ ÿâñàí

Öýâýð øèëæèëò

Á¯ÃÄ 73 227 60 319 12 908 16 031 -3123

Ýðýãòýé 38 260 31 298 6 962 8 097 -1135

Ýìýãòýé 34 967 29 021 5 946 7 934 -1988

Òºâ àéìãèéí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí ñ¿¿ë÷èéí òàâàí æèëä øèëæèí èðýã÷äèéí àéìãèéí õ¿í àìä ýçëýõ õóâü 17.6 õóâü áàéíà.



61

Õ¯ÑÍÝÃÒ 5.4 ÀÉÌÃÈÉÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ØÈËÆÈÆ ÈÐÝÝÄ ÑÓÓÆ ÁÀÉÃÀÀ ÕÓÃÀÖÀÀÃÀÀÐ, 2010 ÎÍ

Øèëæèæ èðýýä ñóóæ áàéãàà õóãàöààãààð

Õ¿í àì Øèëæèæ èðñýí õ¿íèé òîî Õ¿éñèéí õàðüöàà

Á¿ãä Ýðýãòýé Ýìýãòýé

Á¯ÃÄ 36370 19485 16885 115.4

1 æèë õ¿ðòýë 4524 2442 2082 117.3

1-3 æèë 7932 4081 3851 106.0

4 æèë 1648 826 822 100.5

5-6 æèë 3013 1815 1198 151.5

7-9 æèë 2832 1472 1360 108.2

10-12 æèë 2919 1553 1366 113.7

13-15 æèë 1855 977 878 111.3

16-19 æèë 1664 888 776 114.4

20, ò¿¿íýýñ äýýø æèë

9983 5431 4552 119.3

Ýíä íèéò øèëæèí èðñýí õ¿í àìûí 27.4 õóâü áóþó 9983 õ¿í 20 áà ò¿¿íýýñ äýýø æèë, 21.8 õóâü áóþó 7932 õ¿í 1-3 æèë îðøèí ñóóæ áàéãàà íü õàðàãäëàà. Øèëæèí èðñýí ýðýãòýé÷¿¿äèéí 27.9, ýìýãòýé÷¿¿äèéí 27.0 õóâü íü 20-èîñ äýýø æèëèéí ºìíº øèëæèí èðæ ñóóðüøñàí áà ñ¿¿ë÷èéí æèë¿¿äýä øèëæèí èðýã÷èä áàãàñàõ, õàðèí øèëæèí ÿâàã÷èä íýìýãäýõ õàíäëàãàòàé áàéíà.

Íèéò øèëæèí èðýã÷äèéí 4524 áóþó 12.4 õóâü íü ñ¿¿ë÷èéí 1 æèëèéí äîòîð, 13931 áóþó 38.3 õóâü íü 4-19 æèëèéí ºìíº Òºâ àéìàãò øèëæèæ èðæýý. Øèëæèí èðýã÷äèéí õ¿éñèéí õàðüöààíààñ õàðàõàä øèëæèõ õºäºëãººíä ýðýãòýé÷¿¿ä èë¿¿ îðîëöîæýý.

Òºâ àéìãààñ Óëààíáààòàð õîò, áóñàä àéìàãò øèëæèãñäèéí òîî æèë èðýõ òóñàì ºññººð áàéíà. Òºâ àéìãèéí õóâüä õ¿í àìûí øèëæèõ õºäºëãººíèé õàìãèéí èõ ñºðºã óðñãàëòàé (øèëæèí ÿâàã÷äûí òîî øèëæèí èðýã÷äèéí òîîíû çºð¿¿)-ä Óëààíáààòàð, ò¿¿íèé äàðàà ªìíºãîâü àéìàã îðæýý. Õàðèí øèëæèõ õºäºëãººíèé õàìãèéí èõ ýåðýã óðñãàëòàé íü çýðãýëäýý

àéìàã áîëîõ ªâºðõàíãàé, Äóíäãîâü áàéíà.



62

Õ¯ÑÍÝÃÒ 5.5. ÒªÂ ÀÉÌÃÈÉÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ Ñ¯¯Ë×ÈÉÍ ÍÝÃ ÆÈËÈÉÍ ØÈËÆÈÕ ÕªÄªËÃªªÍ, ÀÉÌÀÃ, ÍÈÉÑËÝËÝÝÐ

Àéìàã, íèéñëýëØèëæèí èðýã÷èä Øèëæèí ÿâàã÷èä Öýâýð øèëæèëò

Õ¿íèé òîî Õóâü Õ¿íèé òîî Õóâü Õ¿íèé òîî Õóâü

Ñºðºã óðñãàëûí ä¿í 2 302 100.0 4 507 100.0 -2205 100.0

Äîðíîãîâü 51 2.2 66 1.5 -15 0.7

ªìíºãîâü 20 0.9 124 2.7 -104 4.7

Ñýëýíãý 126 5.4 172 3.8 -46 2.1

Äàðõàí-Óóë 96 4.2 147 3.3 -51 2.3

Óëààíáààòàð 1 987 86.3 3 970 88.1 -1983 89.9

Ãîâüñ¿ìáýð 22 1.0 28 0.6 -6 0.3

Ýåðýã óðñãàëûí ä¿í 2 210 100.0 323 100.0 1887 100.0

Àðõàíãàé 144 6.5 6 1.9 138 7.3

Áàÿí-ªëãèé 10 0.4 4 1.2 6 0.3

Áàÿíõîíãîð 101 4.6 22 6.8 79 4.2

Áóëãàí 73 3.3 43 13.4 30 1.6

Ãîâü-Àëòàé 152 6.9 19 5.9 133 7.0

Äîðíîä 41 1.9 31 9.6 10 0.5

Äóíäãîâü 406 18.4 35 10.8 371 19.7

Çàâõàí 277 12.5 6 1.9 271 14.4

ªâºðõàíãàé 327 14.8 25 7.7 302 16.0

Ñ¿õáààòàð àéìàã 26 1.2 0 0.0 26 1.4

Òºâ 0.0 0.0 0 0.0 0.0 0.0

Óâñ 250 11.3 15 4.6 235 12.4

Õîâä 88 4.0 4 1.2 84 4.4

Õºâñãºë 54 2.4 20 6.2 34 1.8

Õýíòèé 71 3.2 47 14.6 24 1.3

Îðõîí àéìàã 70 3.2 46 14.2 24 1.3

Ãàäààäàä 120 5.4 0 0.0 120 6.4

ÕÎÒÆÈËÒÕ¿í àì õàðüöàíãóé îëîí Òºâ àéìàãò õîòûí õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéí æèí õàðüöàíãóé áàãà,

õºäººãèéí õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéí æèí ºíäºð (83.1 õóâü) ýçýëäýã îíöëîã õàíäëàãà õàðàãäëàà. Òºâ àéìàã ººðèéí ãýñýí îíöëîãòîé. Íèéñëýë õîò ºðãºæèæ áàéãàà ÷ Òºâ àéìãèéí õºäººãèéí õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü áàðàã õýâýýðýý õàäãàëàãäñàí. Ãýõäýý Òºâ àéìãèéí èðãýä àéìãèéí òºâ ð¿¿ãýý øèëæèõèéã ãîë áîëãîõã¿é íèéñëýëä øóóä øèëæèæ áàéãàà îíöëîã ÷ áàñ áèé þì.

Àéìãèéí íèéò õ¿í àìûí 15.9 õóâü íü Çóóíìîä õîòîä òºâä àìüäàð÷ áàéíà. 2000 îíîîñ õîòûí õ¿í àì 2888 õ¿íýýð áóþó 17.8 õóâèàð áóóðëàà.



63

Õ¯ÑÍÝÃÒ 5.6. ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÎÒÛÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, Á¯Ñ ÍÓÒÀÃ, ÀÉÌÀÃ, ÍÈÉÑËÝË, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Àéìàã, íèéñëýëÕîòûí õ¿í àìûí òîî 2010/2000

(%)


2000 2010 2000 2010

Á¯ÃÄ 1 344 516 1 798 147 132. 7 100.0 100.0

Áàðóóí á¿ñ

Ä¿í 122 701 122 334 97.1 9.1 6.8

Áàÿí-ªëãèé 28 060 30 663 107.4 2.1 1.7

Ãîâü-Àëòàé 18 023 17 962 94.6 1.3 1.0

Çàâõàí 24 276 17 485 72.1 1.8 1.0

Óâñ 26 319 27 178 96.3 2.0 1.5

Õîâä 26 023 29 046 111.6 1.9 1.6

Õàíãàéí á¿ñ

Ä¿í 175 681 225 221 126.1 13.1 12.5

Àðõàíãàé 18 519 20 619 107.8 1.4 1.1

Áàÿíõîíãîð 22 066 29 829 135.0 1.6 1.7

Áóëãàí 16 239 14 116 84.6 1.2 0.8

Îðõîí 68 310 84 187 120.8 5.1 4.7

ªâºðõàíãàé 19 058 38 027 199.2 1.4 2.1

Õºâñãºë 31 489 38 443 119.2 2.3 2.1

Òºâèéí á¿ñ

Ä¿í 201 357 211 451 102.7 15.0 11.8

Ãîâüñ¿ìáýð 8 983 9 742 96.8 0.7 0.5

Äàðõàí-Óóë 65 791 74 985 112.9 4.9 4.2

Äîðíîãîâü 25 210 33 932 132.9 1.9 1.9

Äóíäãîâü 14 517 13 664 81.2 1.1 0.8

ªìíºãîâü 14 183 18 781 129.0 1.1 1.0

Ñýëýíãý 56 446 47 008 82.9 4.2 2.6

Òºâ 16 227 13 339 83.1 1.2 0.7

Ç¿¿í á¿ñ

Ä¿í 84 700 84 851 97.8 6.3 4.7

Äîðíîä 41 714 38 615 92.9 3.1 2.1

Ñ¿õáààòàð 15 133 16 150 94.0 1.1 0.9

Õýíòèé 27 853 30 086 107.4 2.1 1.7

Óëààíáààòàð 760 077 1154290 151.9 56.5 64.2



64

Ä¯ÃÍÝËÒÍèéò øèëæèí èðñýí õ¿í àìûí 27.4 õóâü áóþó 9983 õ¿í 20 áà ò¿¿íýýñ äýýø æèë, 21.8 õóâü

áóþó 7932 õ¿í 1-3 æèë îðøèí ñóóæ áàéãàà íü õàðàãäëàà. Øèëæèí èðñýí ýðýãòýé÷¿¿äèéí 27.9, ýìýãòýé÷¿¿äèéí 2.76 õóâü íü 20, ò¿¿íýýñ äýýø æèëèéí ºìíº øèëæèí èðæ ñóóðüøñàí áà ñ¿¿ë÷èéí æèë¿¿äýä øèëæèí èðýã÷èä áàãàñàõ õàíäëàãàòàé áîëæ, øèëæèí ÿâàã÷èä ºñºõ õàíäëàãàòàé áàéíà.

Òºâ àéìãèéí íóòàã äýâñãýðò îðøèí ñóóãàà 83838 õ¿í àìûí 56.6 õóâü áóþó 47 468 õ¿í òóñ àéìàãò òºðñíººñºº õîéø àìüäàð÷, 43.4 õóâü áóþó 36 70 õ¿í øèëæèæ èðñýí áîë ¿¿íèé 98.9 õóâü áóþó 35956 õ¿í ººð àéìàã, íèéñëýëýýñ, 1.1 õóâü áóþó 414 õ¿í ãàäààäààñ øèëæèæ èðæýý. Øèëæèí èðñýí íèéò õ¿í àìûí 53.6 õóâü áóþó 19485 íü ýðýãòýé÷¿¿ä, 46.4 õóâü áóþó 16885 íü ýìýãòýé÷¿¿ä þì. Ýíäýýñ ¿çýõýä øèëæèõ õºäºëãººíä ýðýãòýé÷¿¿äèéí èäýâõ èë¿¿ èõ áàéãàà íü õàðàãäëàà.

Òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 60319 áóþó 82.4 õóâü ñ¿¿ë÷èéí 5 æèëèéí øèëæèõ õºäºëãººíä îðîîã¿é, 17.6 õóâü áóþó 12908 õ¿í øèëæèí èðæýý. Õàðèí øèëæèæ ÿâñàí 16031 õ¿í áàéãàà íü àéìãèéí õ¿í àìûí 21.9 õóâüòàé òýíö¿¿ áàéíà. Ýíý íü Óëààíáààòàð õîòòîé îéðõîí ó÷èð õîò ñóóðèí ãàçàðò ñóð÷, àæèëëàæ àìüäðàõ, õ¿ì¿¿ñèéí òîî æèëýýñ æèëä íýìýãäñýíèéã õàðóóëëàà.

Íèéò øèëæèí èðýã÷äèéí 4524 íü áóþó 12.4 õóâü íü ñ¿¿ë÷èéí 1 æèëèéí äîòîð, 13931 áóþó 38.3 õóâü íü 4-19 æèëèéí ºìíº òóõàéí àéìàãò øèëæèæ èðæýý. Øèëæèí èðýã÷äèéí õ¿éñèéí õàðüöààíààñ õàðàõàä øèëæèõ õºäºëãººíä ýðýãòýé÷¿¿ä èë¿¿ îðîëöîæýý.

Òºâ àéìãèéí õºäººãèéí õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü áàðàã õýâýýðýý õàäãàëàãäñàí. Ãýõäýý Òºâ àéìãèéí èðãýä àéìãèéí òºâ ð¿¿ãýý øèëæèõèéã ãîë áîëãîõã¿é íèéñëýëä øóóä øèëæèæ áàéãàà îíöëîã ÷ áàñ áèé þì.

ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃ

ÇÓÐÃÀÀÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ



66

ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃ Áîëîâñðîë íü õ¿í àìûí àæèëëàæ, àìüäðàõ ÷àäàâõ, õ¿ì¿¿í êàïèòàëä îðóóëñàí õºðºíãº

îðóóëàëòûí ¿ð àøãèéã õàðóóëàõ ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò þì. Òîîëëîãîîð õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèíã òîäîðõîéëîõ íü õ¿í àì ç¿éí ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä, àæèëëàõ õ¿÷, øèëæèõ õºäºëãººí, áàéðøèë, îðîí ñóóö çýðýã ¿íäýñíèé áîëîí á¿ñ íóòàã, àéìàã, íèéñëýëèéí õýìæýýíèé áîäëîãî, òºëºâëºëòèéã áîëîâñðóóëàõàä íýí ÷óõàë áèëýý.

Áîëîâñðîëûí òóõàé Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí 10 äóãààð ç¿éëä “Áîëîâñðîëûí àãóóëãà íü ñóðàëöàã÷èéí íàñ, ñýòãýõ¿éí îíöëîã, àâüÿàñ, ñîíèðõîë, õóâèéí áîëîí íèéãìèéí õýðýãöýý, ¿íäýñíèé ºâ, òåõíîëîãèéí õºãæëèéí õàíäëàãàä íèéö¿¿ëýí áîëîâñðîëûí çîðèëãûã õýðýãæ¿¿ëýõýä ÷èãëýíý”1 ãýæ çààñàí ¿íäñýí àãóóëãàä ñ¿¿ë÷èéí òîîëëîãóóäûí àñóóëãà, àðãà÷ëàë, çààâàð, ¿ð ä¿í íèéöýæ áàéãàà.

Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû òîîëëîãûí àñóóëãàä áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã, áîëîâñðîëûí ò¿âøèíä õîëáîãäîõ àñóóëòûã 6, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû á¿õ õ¿íýýñ, 2-39 íàñíû õ¿íýýñ ñóðãóóëüä ñóðäàã, öýöýðëýãò õ¿ì¿¿æäýã ýñýõèéã àñóóñàí.

Áàãà, äóíä áîëîâñðîëûí òóõàé Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëä “Áàãà áîëîâñðîëûã 6, ñóóðü áîëîâñðîëûã 9, á¿ðýí äóíä áîëîâñðîëûã 12 æèëä òóñ òóñ ýçýìø¿¿ëíý”2, ìºí Äýýä áîëîâñðîëûí òóõàé Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí 8 äóãààð ç¿éëä “Äýýä áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ äèïëîìûí ñóðãàëò 90 áàãö öàãààñ äîîøã¿é áàéõ áºãººä ºìíºõ ñóðãàëòûí êðåäèò öàãèéã îðîëöóóëàí òîîöîí áàêàëàâðûí ñóðãàëò 120 áàãö öàãààñ, ìàãèñòðûí ñóðãàëò 150 áàãö öàãààñ, äîêòîðûí ñóðãàëò 210 áàãö öàãààñ òóñ òóñ äîîøã¿é áàéíà”3 ãýæ çààæýý.

ÁÎËÎÂÑÐÎËÛÍ Ò¯ÂØÈÍÌîíãîë Óëñ çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíä øèëæñýíýýñ õîéøèõ 20 îð÷èì æèëä

áîëîâñðîëûí òîãòîëöîîã øèíý÷èëæ, õºãæèíã¿é îðíû áîëîâñðîëûí ñòàíäàðòûã íýâòð¿¿ëæ áàéíà. Òèéìýýñ òîîëëîãî õîîðîíäûí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèíã çýðýãö¿¿ëýí æèøèæ ººð÷ëºëòèéã õàðàõ íü ÷óõàë áèëýý. Òºâëºðñºí òºëºâëºëãººò íèéãìèéí õàðèëöààíä ìºðäºæ áàéñàí áîëîâñðîëûí àíãèëàë 2000 îíû òîîëëîãûí ¿åèéíõýýñ íýëýýä ÿëãààòàé áîëñîí òóë 1989, 2000 îíû òîîëëîãûí ä¿íã òîäîðõîé õýìæýýãýýð á¿ëýãëýæ çýðýãö¿¿ëñýí. Ýíý óäàà õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèíã Í¯Á-ûí çºâëºìæ, îëîí óëñûí íèéòëýã æèøãèéã õàðãàëçàí 10, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíûõàíä òîäîðõîéëîâ.

Àðàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õ¿í àìä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéí æèí ºìíºõ òîîëëîãûí ¿åèéíõýýñ 4.8 ïóíêòýýð íýìýãäýæ, 91.4 õóâü áîëëîî.

1 Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëü. Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí ýìõòãýë III áîòü, Óëààíáààòàð õîò, 2008 îí, õóóäàñ 3692 Áàãà, äóíä áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëü. Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí ýìõòãýë III áîòü, Óëààíáààòàð õîò, 2008 îí, õóóäàñ 3923 Äýýä áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëü. Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí ýìõòãýë III áîòü, Óëààíáààòàð õîò, 2008 îí, õóóäàñ 404

ÇÓÐÃÀÀÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ: ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃ


67

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.1. ÀÐÀÂ Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÁÎËÎÂÑÐÎËÛÍ Ò¯ÂØÈÍ, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

Áîëîâñðîëûí ò¿âøèí2000 2010


Á¯ÃÄ 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

Áîëîâñðîëã¿é 13.4 13.4 13.4 8.6 9.5 7.7

Áîëîâñðîëòîé 86.6 86.6 86.6 91.4 90.5 92.3

Äýýä 4.0 4.0 3.9 10.1 7.8 12.6

Òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä 6.4 4.3 8.6 5.5 4.0 7.2

Òåõíèêèéí áîëîí ìýðãýæëèéí

5.3 5.7 4.8 4.4 4.8 3.8

Á¿ðýí äóíä 14.9 12.7 17.4 25.8 24.1 27.6

Ñóóðü 29.8 33.0 26.4 26.2 29.0 23.2

Áàãà 26.2 26.9 25.5 19.4 20.8 17.9

Óëñûí áîëîí õóâèéí õýâøëèéí îëîí èõ, äýýä ñóðãóóëü áàéãóóëàãäàæ, ò¿¿íä îëîí àðâàí ìÿíãàí çàëóó÷óóä ñóðàëöàí, òºãñºæ áàéãààãèéí ä¿íä 10, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû íèéò õ¿í àìä äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâü ºíãºðñºí 11 æèëä 6.1 ïóíêòýýð íýìýãäñýí íü íýã òàëààð ñàéí ¿ç¿¿ëýëò áîëîâ÷ íºãºº òàëäàà ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàðò àæèëëàõ ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äèéí õóâü áóóðëàà. Ìºí áàãà áîëîí ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äèéí õóâèéí æèí áóóð÷, á¿ðýí äóíä áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äèéíõ ºññºí íü íýã òàëààñ ýöýã ýõ÷¿¿ä õ¿¿õýääýý àëü áîëîõ äýýä áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ ñîíèðõîëòîé áîëñîíòîé õîëáîîòîé.

Áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äèéã õ¿éñýýð àíãèëæ ¿çýõýä íýëýýä ÿëãààòàé áàéäàë àæèãëàãäëàà. ßëàíãóÿà, äýýä áîëîâñðîëòîé ýðýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâü òîîëëîãî õîîðîíä 3.8 ïóíêòýýð ºññºí áàéõàä ýìýãòýé÷¿¿äèéíõ 8.7 ïóíêòýýð íýìýãäæýý. Ãýòýë òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä, ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äèéí õóâü áóóðñíû äîòîð ýìýãòýé÷¿¿äèéíõ íü ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ èë¿¿ áóóðëàà.

Àðàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû íèéò õ¿í àìä áîëîâñðîëã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü íýëýíõ¿éäýý áóóðñíû äîòîð ýìýãòýé÷¿¿äèéíõ èë¿¿ áóóð÷ýý. Íèéãìèéí õºãæëèéí ÿâöàä õ¿í àìûí áîëîâñðîë ýçýìøèõ õýðýãöýý, øààðäëàãà, áîëîìæ, õàíäëàãà ººð ººð áàéëàà. ªìíºõ òîîëëîãóóäûí ä¿íãýýñ ¿çýõýä íàñ àõèñàí õ¿ì¿¿ñèéí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí çàëóó ¿åèéíõòýé õàðüöóóëàõàä áàãà áàéäàã áàéñàí. Ñ¿¿ë÷èéí ¿åä íàñ äýâøèëòýýñ øàëòãààëàí áîëîâñðîë ºíäºðòýé çàëóó ¿å áàãà áîëîâñðîëòîé àõìàä íàñíû õ¿ì¿¿ñèéã ò¿ðæ, áîëîâñðîëûí òºâøíèé åðºíõèé áàéäàë ñàéæðàõàä íºëººëñºí.

Õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí áàéäëûã õîò, õºäººãººð àíãèëæ ¿çýõýä ÿëãààòàé òàë õàðàãäàæ áàéíà.



68

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.2. ÀÐÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÁÎËÎÂÑÐÎËÛÍ Ò¯ÂØÈÍ, ÕÎÒ, ÕªÄªª, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Áîëîâñðîëûí òºâøèíÕîò Õºäºº


Á¯ÃÄ 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

Áîëîâñðîëã¿é 5.6 6.3 4.9 9.2 10.0 8.3

Áîëîâñðîëòîé 94.4 93.7 95.1 90.8 90.0 91.7

Äýýä 20.8 17.4 24.1 8.0 6.1 10.1

Òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä 7.4 5.4 9.2 5.2 3.8 6.8

Òåõíèêèéí áîëîí ìýðãýæëèéí

3.0 3.3 2.7 4.6 5.1 4.0

Á¿ðýí äóíä 34.3 35.7 33.1 24.1 22.0 26.5

Ñóóðü 16.8 19.7 14.0 28.1 30.6 25.2

Áàãà 12.1 12.2 12.0 20.8 22.4 19.1

Õîò, õºäººãèéí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí äýýøëýõ òóòàì òýð ÿëãàà íü íýìýãäýõ àæýý. Áîëîâñðîëã¿é õ¿íèé ýçëýõ õóâü õºäººä õîòîîñ 3.6 ïóíêòýýð èõ áîë õîòîä äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü õºäººãèéíõººñ 12.8 ïóíêòýýð èõ áàéíà. Õàðèí õîòîä á¿ðýí äóíä áîëîâñðîëòîé õ¿í àì îëîí áàéõàä õºäººä ñóóðü áîëîí áàãà áîëîâñðîëòîé õ¿í èë¿¿ îëîí áàéíà. Õºäººãèéí äýýä, òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä áîëîâñðîëòîé ýìýãòýé÷¿¿äèéí õóâèéí æèí ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ ºíäºð, ñóóðü áîëîí áàãà áîëîâñðîëòîé ýðýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâü ýìýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ èë¿¿ áàéãààãààñ ¿çýõýä õºäººãèéí ýìýãòýé÷¿¿ä ýðýãòýé÷¿¿äýýñ èë¿¿ ºíäºð áîëîâñðîëòîé áîëæýý. Õîòîä ýíý áàéäàë áàñ äàâòàãäàæ áàéíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.3. ÀÐÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ,ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ, ÁÎËÎÂÑÐÎËÛÍ Ò¯ÂØÈÍ, ÕÓÂÈÀÐ 2010 ÎÍ

Íàñíû á¿ëýã

Á¿ãä ÄýýäÒóñãàé

ìýðãýæëèéí äóíä

Òåõíèê áîëîí

ìýðãýæëèéí

Á¿ðýí äóíä

Ñóóðü Áàãà Áîëîâñðîëã¿é

Á¯ÃÄ 100.0 10.1 5.5 4.4 25.8 26.2 19.4 8.6

10-14 100.0 - - - - 6.7 61.5 31.8

15-19 100.0 0.1 0.9 2.3 24.9 52.2 15.6 4.0

20-24 100.0 17.3 2.7 4.8 42.6 18.6 8.2 5.8

25-29 100.0 21.1 1.3 2.8 29.2 24.0 13.8 7.8

30-34 100.0 13.3 2.2 2.3 31.7 33.1 12.3 5.1

35-39 100.0 9.5 6.0 6.2 39.5 30.8 4.9 3.1

40-44 100.0 8.8 10.9 8.8 34.8 27.5 5.9 3.3

45-49 100.0 9.7 12.1 8.7 27.9 26.8 10.2 4.6

50-54 100.0 10.3 12.6 7.2 20.3 29.4 16.1 4.1

55-59 100.0 10.7 13.6 5.8 17.4 26.3 21.2 5.0

60+ 100.0 10.8 9.7 3.0 10.9 15.7 37.2 12.7

Äýýä, òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâü 25-29 íàñíààñ áóóð÷ áàéñíàà 50-54 íàñàíä íýìýãäýæ, öààøäàà ºñ÷ýý. Ýíý íü 1960-ààä îíû ýõíýýñ ìàíàé óëñàä äýýä, òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä áîëîâñðîëòîé áîëîâñîí õ¿÷íèéã îëíîîð íü áýëòãýæ áàéñàíòàé õîëáîîòîé. 60, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñèéí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí åðºíõèéäºº äîîãóóð, òýäíèé 1/3 íü áàãà áîëîâñðîëòîé, 12.7 õóâü íü áîëîâñðîëã¿é áàéíà. Õàðèí 25-29 íàñíû



69

äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâèéí æèí õàìãèéí ºíäºð áàéãàà íü ç¿é ¸ñíûõ áîëîâ÷ ýíý íàñíû áîëîâñðîëã¿é õ¿íèé ýçëýõ õóâü áóñàä íàñíààñ ºíäºð áàéíà. Ýíý íü íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí òîãòîëöîî ººð÷ëºãäñºí øèëæèëòèéí ¿åä ñóðãóóëü çàâñàðäàëò ºíäºð áàéñíûã ãýð÷èëíý. Åðºíõèéäºº 20-40 õ¿ðòýë íàñíû õ¿ì¿¿ñèéí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí ºíäºð áàéíà. Ãýâ÷ òóõàéí íàñíû õ¿í àìûí äîòîð ìýðãýæëèéí áîëîâñðîëòîé õ¿íèé ýçëýõ õóâü áàãà áàéãàà íü ¿éëäâýðëýë, ¿é÷èëãýýíä àæèëëàõ ìýðãýæèëòýé àæèë÷äûí õ¿ðýëöýý õàíãàëòã¿é áàéãààã õàðóóëíà.

Îäîîãîîñ 30 æèë, ò¿¿íýýñ ºìíº äýýä áîëîâñðîë ýçýìøñýí õ¿ì¿¿ñèéí õóâüä ýðýãòýé÷¿¿ä íü ýìýãòýé÷¿¿äýýñ èë¿¿ áàéæýý. Õàðèí 50 õ¿ðòýë íàñàíä äýýä áîëîâñðîëòîé ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâü ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ èë¿¿ áàéãààãèéí äîòîð 25-29 íàñàíä õàìãèéí ºíäºð áîëîâ.

ÇÓÐÀÃ 6.1. ÄÝÝÄ ÁÎËÎÂÑÐÎËÒÎÉ Õ¯Í ÀÌ, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÇÓÐÀÃ 6.1. ÄÝÝÄ ÁÎËÎÂÑÐÎËÒÎÉ Õ¯Í ÀÌ, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃ 2000 îíòîé õàðüöóóëàõ Áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýãèéí òîäîðõîéëîëòûí òàëààðõ Í¯Á-ûí çºâëºìæèéã 2000, 2010

îíû òîîëëîãîä ¿íäñýíä íü áàðèìòàëñàí þì. Àëü íýã õýëýýð ýíãèéí ºã¿¿ëáýðèéã óíøèæ îéëãîäîã, áè÷èæ ÷àääàã õ¿íèéã áè÷èã ¿ñýã ìýääýã ãýæ ¿çñýí. Çóðãàà, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû áîëîâñðîëã¿é õ¿íýýñ áè÷èã ¿ñýã ìýääýã ýñýõèéã òîäðóóëæ àñóóñàí.

ÇÓÐÀÃ 6.2. Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃÝÝÐ, 2010 ÎÍ

12.1 14.0

8.8

5.5 6.2 7.5

9.3

12.0

15.2

24.1

29.3

18.5

13.8 11.5 11.8 11.3

9.3 6.9

1.0

6.0

11.0

16.0

21.0

26.0

31.0

36.0

41.0

20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60+

Хувь

Эмэгтэй

Эрэгтэй

6, түүнээс дээш насны хүн ам 73055

Боловсролтой 61735

Боловсролгүй 11320

Бичиг үсэг мэддэг 8977

Бичиг үсэг мэддэггүй 2343

Comment [b5]: Энэ зургийн тоо зөв үү, Эрэгтэй ,эмэгтэйн тэмдэглэгээ хаана байна., байрлал нь бас буруу байна

ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃÁè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýãèéí òîäîðõîéëîëòûí òàëààðõ Í¯Á-ûí çºâëºìæèéã 2000, 2010 îíû

òîîëëîãîä ¿íäñýíä íü áàðèìòàëñàí þì. Àëü íýã õýëýýð ýíãèéí ºã¿¿ëáýðèéã óíøèæ îéëãîäîã, áè÷èæ ÷àääàã õ¿íèéã áè÷èã ¿ñýã ìýääýã ãýæ ¿çñýí. Çóðãàà, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû áîëîâñðîëã¿é õ¿íýýñ áè÷èã ¿ñýã ìýääýã ýñýõèéã òîäðóóëæ àñóóñàí.



70

ÇÓÐÀÃ 6.2. Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃÝÝÐ, 2010 ÎÍ

6, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àì73055

Áîëîâñðîëòîé

61735

Áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é

2343

Áè÷èã ¿ñýã ìýääýã

8977

Áîëîâñðîëã¿é

11320

Òºâ àéìãèéí 15 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 97.5 õóâü áè÷èã ¿ñýã ìýäýæ áàéãàà íü 2000 îíîîñ 0.6 ïóíêòýýð ºññºí áîëîâ÷ õîò, õºäººãèéí îðøèí ñóóã÷äûí õóâüä ÿëãàà áèé. Õîòûí áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü õºäººãèéíõººñ 1.2 ïóíêòààð äîîãóóð þì. Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õîòûí õ¿í àìûí 1.4 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãàà íü õºäººãèéíõººñ 1.3 ïóíêòýýð äîîãóóð þì. Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñýã ìýäýæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéí ýçëýõ õóâü Òºâ àéìãèéíõ óëñûí äóíäæààñ 0.8 ïóíêòýýð äîîãóóð ãàðëàà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.4 ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃ, ÕÎÒ ÕªÄªª, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

Áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýã

2000 2010

Á¿ãäÁàéðøèë

Á¿ãäÁàéðøèë

Õîò Õºäºº Õîò ÕºäººÄ¿íä ýçëýõ õóâü

Õ¿íÄ¿íä ýçëýõ õóâü





Á¯ÃÄ 100.0 10568 100.0 52766 100.0 100.0 9863 100.0 49804 100.0

Áè÷èã ¿ñýã ìýääýã

97.0 10344 97.9 51087 96.8 97.5 9722 98.6 48476 97.3

Áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é

3.0 223 2.1 1679 3.2 2.5 141 1.4 1328 2.7

2000 îíòîé õàðüöóóëàõàä Òºâ àéìàãò îòûí áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü 0.7 ïóíêòýýð, õºäººíãèéíõ 0.5 ïóíêòýýð áóóð÷ýý.

Áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéã íàñààð àâ÷ ¿çýõýä Òºâ àéìãèéí õóâüä 15-29 íàñíû çàëóó÷óóäûí 2.4 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãàà íü áàãà ìýò áîëîâ÷ õ¿íèéõýý òîîíîîñ õàìààð÷ òýä íèéò áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 36.1 õóâèéã ýçýëæ áàéíà.



71

ÇÓÐÀÃ 6.3. ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÄ ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÝÃ ÌÝÄÄÝÃÃ¯É Õ¯Í ÀÌÛÍ ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÃÝÝÐ, 2010 ÎÍ

Òºâ àéìãèéí 15 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 97.5 õóâü áè÷èã ¿ñýã ìýäýæ áàéãàà íü 2000 îíîîñ 0.6 ïóíêòýýð ºññºí áîëîâ÷ õîò, õºäººãèéí îðøèí ñóóã÷äûí õóâüä ÿëãàà áèé. Õîòûí áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü õºäººãèéíõººñ 1.2 ïóíêòààð äîîãóóð þì. Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õîòûí õ¿í àìûí 1.4 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãàà íü õºäººãèéíõººñ 1.3 ïóíêòýýð äîîãóóð þì. Àðâàí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí áè÷èã ¿ñýã ìýäýæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéí ýçëýõ õóâü Òºâ àéìãèéíõ óëñûí äóíäæààñ 0.8 ïóíêòýýð äîîãóóð ãàðëàà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.4 ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÃÈÉÍ ÌÝÄËÝÃ, ÕÎÒ ÕªÄªª, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

2000 îíòîé õàðüöóóëàõàä Òºâ àéìàãò õîòûí áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü 0.7 ïóíêòýýð, õºäººíãèéíõ 0.5 ïóíêòýýð áóóð÷ýý.

Áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéã íàñààð àâ÷ ¿çýõýä Òºâ àéìãèéí õóâüä 15-29 íàñíû çàëóó÷óóäûí 2.4 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãàà íü áàãà ìýò áîëîâ÷ õ¿íèéõýý òîîíîîñ õàìààð÷ òýä íèéò áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 36.1 õóâèéã ýçýëæ áàéíà.

ÇÓÐÀÃ 6.3. ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÄ ÁÈ×ÈÃ ¯ÑÝÃ ÌÝÄÄÝÃÃ¯É Õ¯Í ÀÌÛÍ ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÃÝÝÐ, 2010 ÎÍ

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60+


2000 2010 Á¿ãä Áàéðøèë Á¿ãä Áàéðøèë

Õîò Õºäºº Õîò Õºäºº Ä¿íä ýçëýõ õóâü

Õ¿í Ä¿íä ýçëýõ õóâü





Á¯ÃÄ 100.0 10568 100.0 52766 100.0 100.0 9863 100.0 49804 100.0 Áè÷èã ¿ñýã ìýääýã 97.0 10344 97.9 51087 96.8 97.5 9722 98.6 48476 97.3 Áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é 3.0 223 2.1 1679 3.2 2.5 141 1.4 1328 2.7

Хувь

Comment [b6]: УНД-ийн номын хүснэгт 6,4-ийг өөрийн аймгийн тоогоор оруулах. Улс аймгуудын дундажтай зэрэгцүүлж, үнэлэлт дүгнэлт өгөх

Comment [t7]:

ÑÓÐÃÓÓËÜ, ÑÓÐÃÓÓËÈÉÍ ªÌÍªÕ ÁÎËÎÂÑÐÎËÄ ÕÀÌÐÀÃÄÀËÒÕ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû òîîëëîãîîð ñóðãóóëüä ñóðàëöàæ áàéãàà áîëîí öýöýðëýãò

õ¿ì¿¿æèæ áàéãàà ýñýõèéã 2-39 íàñíûõíààñ àñóóñàí.

Í¯Á-ûí çºâëºìæèéí äàãóó ñóðãóóëüä ñóðàëöàõ íàñûã 5-29 íàñààð àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé áîëîâ÷ ìàíàé óëñûí áîëîâñðîëûí øèíý òîãòîëöîîíû äàãóó õ¿¿õäèéã 6 íàñíààñ ýõëýí ñóðãóóëüä ýëñ¿¿ëýõ áîëñîíòîé õîëáîãäóóëàí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëòûã 6-29 íàñààð òîäîðõîéëîâ.

Ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò 11 æèëèéí ºìíºõººñ ñàéæèð÷ýý. Òóõàéëáàë, 2000 îíä 8 íàñòàé á¿õ õ¿¿õäèéí 87.6 õóâü íü ñóðãóóëüä ñóð÷ áàéñàí áîë 2010 îíä 98.1 õóâü áîëæ ºñ÷ýý. Åñºí íàñòàé õ¿¿õäèéí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò 2000 îíä 94.0 áàéñàí áîë 2010 îíä 98.6 õóâü áîëæ íýìýãäýâ. Ñóðãóóëü õàìðàãäàëò 2010 îíä 15 íàñíààñ ýõëýí áóóð÷ áàéãààãààñ ¿çýõýä á¿ðýí äóíä áîëîâñðîë ýçýìøèõ íàñíû õ¿¿õäèéí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò ýðñ íýìýãäñýí ãýæ ä¿ãíýõ ¿íäýñëýëòýé þì (Õ¿ñíýãò 6.5).



72

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.5. ÇÓÐÃÀÀÃÀÀÑ ÕÎÐÈÍ ÅÑªÍ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÑÓÐÃÓÓËÜÄ ÕÀÌÐÀÃÄÀËÒ, ÍÀÑ, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÍàñÑóðãóóëüä ñóðàëöàæ áàéãàà Ñóðãóóëüä ñóðàëöààã¿é


6-29 55.9 52.1 60.4 44.1 47.9 39.6

6 93.7 92.5 94.9 6.3 7.5 5.1

7 97.5 97.4 97.6 2.5 2.6 2.4

8 98.1 97.6 98.6 1.9 2.4 1.4

9 98.6 98.1 99.1 1.4 1.9 0.9

6-9 97.0 96.5 97.6 3.0 3.5 2.4

10 98.6 98.3 98.9 1.4 1.7 1.1

11 97.8 97.4 98.3 2.2 2.6 1.7

12 97.2 96.0 98.6 2.8 4.0 1.4

13 95.7 94.2 97.4 4.3 5.8 2.6

14 94.7 92.7 96.9 5.3 7.3 3.1

10-14 96.8 95.7 98.0 3.2 4.3 2.0

15 92.2 88.4 96.3 7.8 11.6 3.7

16 87.3 80.3 95.5 12.7 19.7 4.5

17 80.5 71.3 91.4 19.5 28.7 8.6

6-17 94.4 92.0 97.1 5.6 8.0 2.9

18 57.4 48.2 71.9 42.6 51.8 28.1

19 40.1 33.2 50.0 59.9 66.8 50.0

20-24 15.9 12.5 20.3 84.1 87.5 79.7

25-29 3.8 2.9 4.8 96.2 97.1 95.2

Õýäèéãýýð ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò ºìíºõ òîîëëîãûí ¿åýñ ñàéæèðñàí áîëîâ÷ àíõààðàõ àñóóäëóóä áàéñààð áàéíà. Ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìøèõ íàñíû õ¿¿õä¿¿äèéí äîòîð 12 íàñíààñ ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò ìýäýãäýõ¿éö áóóð÷ýý. ßëàíãóÿà, ýðýãòýé õ¿¿õäèéí õóâüä èë¿¿ áàéãàà þì. Á¿õ íèéòýýð ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìøèõ ¸ñòîé õýäèé ÷ àéìãèéí õýìæýýíä 2010 îíû áàéäëààð 6-14 íàñíû 415-í õ¿¿õýä ñóðãóóëüä ñóðàëöàõã¿é áàéãààãèéí 274 áóþó 66.0 õóâü íü õºâã¿¿ä, 141 áóþó 33.9 õóâü íü îõèä àæýý.

Ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò õîò, õºäººä ÿëãààòàé þì. Çóðãààãààñ õîðèí åñºí íàñíû õ¿í àìûí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò íèéò ä¿íãýýðýý õîòîä 62.7 õóâü áàéõàä õºäººä ò¿¿íýýñ 8.1 ïóíêòýýð äîîãóóð ãàðëàà. Ýíý íü óëñûí äóíäæààñ õîòîä 2.6 ïóíêòýýð , õºäººä 0.8 ïóíêòýýð òóñ á¿ð èë¿¿ þì.



73

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.6. ÇÓÐÃÀÀÃÀÀÑ ÕÎÐÈÍ ÅÑªÍ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÑÓÐÃÓÓËÜÄ ÕÀÌÐÀÃÄÀËÒ, ÕÎÒ, ÕªÄªª, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÍàñÕîò Õºäºº


6-29 62.7 60.3 65.2 54.6 50.5 59.4

6 96.1 96.0 96.2 93.2 91.9 94.6

7 98.4 96.9 100.0 97.4 97.5 97.2

8 99.1 98.0 100.0 97.9 97.6 98.3

9 97.6 96.5 98.9 98.8 98.4 99.2

6-9 97.8 96.8 98.8 96.9 96.4 97.4

10-14 98.9 98.6 99.2 96.5 95.2 97.8

15-17 95.9 93.1 98.8 85.2 78.1 93.7

15 97.8 96.1 99.3 91.1 87.1 95.7

16 97.3 96.2 98.5 85.2 76.8 94.8

17 92.5 86.5 98.5 77.3 67.7 89.3

6-17 97.7 96.5 99.0 93.8 91.2 96.7

18 81.4 74.2 91.2 50.7 41.6 65.8

19 67.0 59.5 76.7 32.9 26.6 42.2

20-24 32.7 28.1 38.0 12.2 9.3 16.1

25-29 7.7 6.9 8.4 3.0 2.2 4.0

Ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìøèõ íàñíû õ¿í àìûí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëòûí õóâü õîò, õºäººãººð õàðüöàíãóé îéðîëöîî áàéãàà áîëîâ÷ àõëàõ àíãèä äýâøèí ñóðàëöàõ íàñ áóþó 15 íàñíààñ ýõëýí çºð¿¿ íü íýìýãäëýý. Àðâàí íàéìàí íàñíààñ ýõëýí ýíý õóâü õîòîä 80-ààñ, õºäººä 50-ààñ áàãà áîëëîî. ßëàíãóÿà, ìýðãýæëèéí ñóðãóóëüä ñóðàëöàõ 20-24 íàñàíä ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò õîòîä õºäººãººñ 20.7 ïóíêòýýð èõ áàéãàà þì. Äýýä áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä ñóðãóóëü õºäººä áàéäàãã¿é, õºäººãèéí îëîí ìÿíãàí îõèä õºâã¿¿ä õîò ðóó øèëæèæ ñóðãóóëüä ¿ðãýëæë¿¿ëýí ñóðàëöäàã òóë õºäººãèéí çàëóó÷óóäûí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò èéíõ¿¿ áàãà ãàð÷ýý. Íºãºº òàëààð, òîîëëîãî 11 ä¿ãýýð ñàðä ÿâàãäàæ äýýä, òóñãàé äóíä, ìýðãýæëèéí ñóðãóóëüä ñóðàëöàã÷äûã ñóð÷ áàéãàà ãàçàðò íü áàéíãà ñóóã÷ààð òîîëñîí íü äýýðõ ¿ç¿¿ëýëòýä áàñ íºëººëñºí.

Ñóðãóóëüä ñóðàëöàæ áàéãàà ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâü á¿õ íàñíû á¿ëýãò ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ èë¿¿ áàéãàà íü ýìýãòýé÷¿¿ä ñóðàëöàã÷äûí äîòîð äàâàìãàéëæ áàéãààã èëòãýíý. Ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýíý äàâóóòàé áàéäàë õîò, õºäººä àëü àëèíä íü õàðàãäëàà. Íàñ, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí äýýøëýõ òóòàì ýìýãòýé÷¿¿äèéí äàâàìãàé áàéäàë ºññººð áàéãàà íü àíõààðàë òàòëàà. Ýíý íü ýìýãòýé÷¿¿ä ýðýãòýé÷¿¿äèéã áîäâîë ñóðãóóëüä îðîõäîî òºäèéã¿é îðñíûõîî äàðàà ÷ ñóðãóóëèàñ çàâñàðäàõã¿é, òóóøòàé ñóðàëöàæ áàéãààòàé õîëáîîòîé.

Ñóðãóóëüä ñóðàëöàã÷äûí õ¿éñèéí õàðüöàà 20-24, 25-29 íàñàíä 120-140 áîëæ, 30-34 íàñàíä 161.3 õóâü áîëñîí áàéíà.



74

ÇÓÐÀÃ 6.4. ÑÓÐÃÓÓËÜÄ ÑÓÐÀËÖÀÃ×ÄÛÍ Õ¯ÉÑÈÉÍ ÕÀÐÜÖÀÀ, (100 ÝÐÝÃÒÝÉÄ ÍÎÃÄÎÕ ÝÌÝÃÒÝÉÍ ÒÎÎ) ÍÀÑÍÛ Á¯ËÃÝÝÐ, 2010 ÎÍ

ÇÓÐÀÃ 6.4. ÑÓÐÃÓÓËÜÄ ÑÓÐÀËÖÀÃ×ÄÛÍ Õ¯ÉÑÈÉÍ ÕÀÐÜÖÀÀ, (100 ÝÐÝÃÒÝÉÄ ÍÎÃÄÎÕ ÝÌÝÃÒÝÉÍ ÒÎÎ) ÍÀÑÍÛ Á¯ËÃÝÝÐ, 2010 ÎÍ

Ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàõ íàñ áóþó 2-îîñ 5 íàñíû õ¿¿õäèéí 56.5

õóâü íü öýöýðëýãò õ¿ì¿¿æèæ áàéíà. Ñóðãóóëüä îðîõ íàñ äºõºõ òóñàì ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàëò íýìýãäæýý. Òóõàéëáàë, 2 íàñòàé õ¿¿õäèéí 43.5 õóâü íü ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäñàí áîë 5 íàñòàé õ¿¿õä¿¿äèéíõ 71.6 õóâü íü õàìðàãäëàà. Õîòîä àìüäàðäàã õ¿¿õä¿¿äèéí ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàëò 79.9 õóâü áàéõàä õºäººä 52.7 õóâü áàéãàà íü õºäººãèéí ìàë÷äàä ýíý ÷èãëýëèéí ¿éë÷èëãýý èõýýõýí õýðýãöýýòýé áàéãààã õàðóóëíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.7. ÑÓÐÃÓÓËÈÉÍ ªÌÍªÕ ÁÎËÎÂÑÐÎËÄ ÕÀÌÐÀÃÄÀËÒ, ÍÀÑ, ÕÎÒ, ÕªÄªªÃ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Íàñ

Á¿ãä Áàéðøèë Õîò Õºäºº




Á¿ãä 3756 56.5 744 79.9 3012 52.7 2 880 43.5 190 65.7 690 39.8 3 947 53.7 190 79.5 757 49.7 4 930 63.6 187 91.2 743 59.1 5 999 71.6 177 89.4 822 68.7

Ä¯ÃÍÝËÒ Áîëîâñðîëûí ò¿âøèí

95.8 97.1 101.5

124.4

144.6

161.3

104.4

6-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39

Comment [b8]: Улсын дундаж бусад аймагтай зэрэгцүүлсэн үзүүлэлтийг оруужл хүн амын боловсрол бичиг үсгийн мэдлэгийн дээшлүүлэх талаар төв орон нтугийн төр захиргааны байгууллагаас хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал дүгнэлт оруулах

Ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàõ íàñ áóþó 2-îîñ 5 íàñíû õ¿¿õäèéí 56.5 õóâü íü öýöýðëýãò õ¿ì¿¿æèæ áàéíà. Ñóðãóóëüä îðîõ íàñ äºõºõ òóñàì ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàëò íýìýãäæýý. Òóõàéëáàë, 2 íàñòàé õ¿¿õäèéí 43.5 õóâü íü ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäñàí áîë 5 íàñòàé õ¿¿õä¿¿äèéíõ 71.6 õóâü íü õàìðàãäëàà. Õîòîä àìüäàðäàã õ¿¿õä¿¿äèéí ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàëò 79.9 õóâü áàéõàä õºäººä 52.7 õóâü áàéãàà íü õºäººãèéí ìàë÷äàä ýíý ÷èãëýëèéí ¿éë÷èëãýý èõýýõýí õýðýãöýýòýé áàéãààã õàðóóëíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 6.7. ÑÓÐÃÓÓËÈÉÍ ªÌÍªÕ ÁÎËÎÂÑÐÎËÄ ÕÀÌÐÀÃÄÀËÒ, ÍÀÑ, ÕÎÒ, ÕªÄªªÃ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Íàñ

Á¿ãä Áàéðøèë

Õîò Õºäºº

Õ¿íÄ¿íä ýçëýõ

õóâüÕ¿í



õóâü

Á¯ÃÄ 3756 56.5 744 79.9 3012 52.7

2 880 43.5 190 65.7 690 39.8

3 947 53.7 190 79.5 757 49.7

4 930 63.6 187 91.2 743 59.1

5 999 71.6 177 89.4 822 68.7

Ä¯ÃÍÝËÒÁîëîâñðîëûí ò¿âøèí

Àðàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü ºìíºõ òîîëëîãûí ¿åèéíõýýñ 4.8 ïóíêòýýð íýìýãäëýý. Àðàâ, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìä äýýä áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü ºíãºðñºí 11 æèëä 6.1 ïóíêòýýð íýìýãäñýí íü íýã òàëààð ñàéí ¿ç¿¿ëýëò áîëîâ÷ äýýä, òóñãàé äóíä, ìýðãýæëèéí áîëîâñðîëòîé õ¿í àìûí çîõèñòîé õàðüöàà àëäàãäæýý.

Áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äèéã õ¿éñýýð àâ÷ ¿çýõýä íýëýýä ÿëãààòàé áàéíà. ßëàíãóÿà, äýýä áîëîâñðîëòîé ýðýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâü õî¸ð òîîëëîãûí õîîðîíä 3.9 ïóíêòýýð ºññºí áàéõàä ýìýãòýé÷¿¿äèéíõ 8.7 ïóíêòýýð íýìýãäñýí ä¿í ãàðëàà.

Õîò, õºäººãèéí õ¿í àìûí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí èõýýõýí ÿëãààòàé áºãººä áîëîâñðîëûí



75

ò¿âøèí äýýøëýõ òóòàìä çºð¿¿ íü íýìýãäæýý. Áîëîâñðîëã¿é õ¿íèé ýçëýõ õóâü õºäººä õîòîîñ 3.6 ïóíêòýýð èõ áàéíà. Õºäººä äýýä, òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä áîëîâñðîëòîé ýìýãòýé÷¿¿äèéí õóâèéí æèí ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ èë¿¿ þì. Õàðèí ñóóðü áîëîí áàãà áîëîâñðîëòîé ýðýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâü ýìýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ ºíäºð áàéãààãààñ ¿çýõýä õºäººãèéí ýìýãòýé÷¿¿ä ýðýãòýé÷¿¿äýýñ èë¿¿ ºíäºð áîëîâñðîëòîé áàéíà. Ýíý áàéäàë õîòîä ÷ áàñ èæèë õàíäëàãàòàé áàéíà.


Òºâ àéìãèéí õóâüä 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 97.5 õóâü áè÷èã ¿ñýã ìýäýæ áàéãàà íü 2000 îíîîñ 0.6 ïóíêòýýð íýìýãäñýí áîëîâ÷ óëñûí äóíäæààñ 0.8 ïóíêòýýð äîîãóóð ãàðëàà. Òºâ àéìãèéí õóâüä 15-29 íàñíû çàëóó÷óóäûí 2.4 õóâü íü áè÷èã ¿ñýã ìýäýõã¿é áàéãàà íü áàãà ìýò áîëîâ÷ õ¿íèéõýý òîîíîîñ õàìààð÷ òýä íèéò áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 36.1 õóâèéã ýçýëæ áàéãààä îíöãîé àíõààðàõ ¸ñòîé áºãººä öààøèä ÿìàð àðãà õýìæýý àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èãëëýýð îðîí íóòãèéí áîäëîãî øèéäâýð ãàðãàæ àæèëëàõ øààðäëàãàòàé íü õàðàãäëàà. Òºâ àéìàãò õîòûí áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâèéã 2000 îíòîé õàðüöóóëàõàä 0.7 ïóíêòýýð áóóðñàí áàéíà.

Ñóðãóóëü, ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàëò

Ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò 11 æèëèéí ºìíºõººñ ñàéæèð÷, 2000 îíä 8 íàñíû õ¿í àìûí 87.6 õóâü íü ñóðãóóëüä ñóð÷ áàéñàí áîë 2010 îíä 98.1 õóâü áîëæ ºñ÷ýý. Åñºí íàñòàé õ¿¿õäèéí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò 2000 îíä 94.0 õóâü áàéñàí áîë 2010 îíä 98.6 õóâü áîëæ íýìýãäëýý. Ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò 15 íàñíààñ ýõëýí áóóð÷ áàéãààãààñ ¿çýõýä á¿ðýí äóíä áîëîâñðîë ýçýìøèõ íàñíû õ¿¿õäèéí ñóðãóóëüä õàìðàãäàëò ýðñ íýìýãäñýíèéã ãýð÷èëíý.

Á¿õ íàñíû á¿ëýãò ñóðãóóëüä ñóðàëöàæ áàéãàà ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâü ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ èë¿¿ áàéíà. Ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýíýõ¿¿ äàâóó áàéäàë õîò, õºäººä ÷ àäèë áàéãàà þì.

Ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàõ íàñ áóþó 2-îîñ 5 íàñíû õîòûí õ¿¿õä¿¿äèéí 79.9 õóâü íü öýöýðëýãò õ¿ì¿¿æèæ áàéãàà áîë õºäººãèéí 52.7 õóâü íü òºðèéí ¿éë÷èëãýý àâ÷ýý. Èéìä ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàõ õºäººãèéí õî¸ð õ¿¿õäèéí íýã íü öýöýðëýãò õ¿ì¿¿æèæ áàéãààä ä¿ãíýëò õèéæ öààøèä àíõààðàõ øààðäëàãàòàé.



76

ªÐÕ, ÃÝÐ Á¯ËÈÉÍ ÁÀÉÄÀË

ÄÎËÎÎÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ



78

ªÐÕÈÉÍ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖÕ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû òîîëëîãîîð ºðõèéã ºìíºõ òîîëëîãûí íýãýí àäèë ñóäàëñàí

áîëîâ÷ ºðõºä òîîëîãäñîí, ºðõ ¿¿ñãýýã¿é òîîëîãäñîí õ¿íèé òîäîðõîéëîëò ºìíºõ òîîëëîãîîñ ÿëãààòàé áàéëàà. Ãýð á¿ë, óðàã òºðëèéí õàìààðàëòàé õ¿ì¿¿ñ ºðõ ¿¿ñãýæ òîîëîãäîõ, õîîðîíäîî îãò õàìààðàëã¿é õ¿ì¿¿ñ íýã îðîí áàéðàíä õàìò òîîëîãäîõ ãýñýí 2 õýëáýð áàéëàà. ªðõºä õàìààðàõã¿é õ¿ì¿¿ñò öýðýã, õîðèãäîë, îþóòíóóä, àëáàí áîëîí àëáàí áóñààð àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîã÷èä, îðîí ãýðã¿é èðãýä çîíõèëæ áàéâ.

ÇÓÐÀÃ 7.1. ªÐÕ, ªÐÕªÄ ÕÀÌÀÀÐÀËÃ¯É ÒÎÎËÎÃÄÑÎÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, 2010 ÎÍ

Òºâ àéìàã õ¿í àì83 838

ªðõºä òîîëîãäñîí õ¿í àì

80 664

ªðõºä õàìààðàõã¿é õ¿í àì

3 174

Õ¿í àìûí 96.2 õóâü íü 24.7 ìÿíãàí ºðõºä, ¿ëäñýí 3.8 õóâü áóþó 3174 õ¿í ºðõºä õàìààðàõã¿éãýýð òîîëîãäæýý.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.1. ªÐÕÈÉÍ ÒÎÎ, ÕÎÒ, ÕªÄªª, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

Áàéðøèë2000 2010 2010/2000

(%)Ìÿí.ºðõ Ä¿íä ýçëýõ õóâü ìÿí.ºðõ Ä¿íä ýçëýõ õóâü

Á¯ÃÄ 23.6 100 24.7 100 104.4

Õîò 3.8 16.0 3.8 15.4 100.3

Õºäºº 19.8 84.0 20.9 84.6 105.2

Íèéò ºðõèéí òîî 2000 îíûõîîñ 4.4 õóâèàð ºññºíèé äîòîð õºäººãèéí ºðõ 5.2 õóâèàð ºñ÷ýý. Òºâ àéìãèéí õóâüä õ¿í àìûí òîî áóóðñàí áîëîâ÷ ºðõèéí òîî ºññºí òîõèîëäîë ãàðñàí íü ºðõ¿¿ä õóâààãäàæ, ºðõ ¿¿ñãýæ àìüäàðäàã áîëñîíòîé õîëáîí ¿çýæ áîëîõ þì.

Õ¿í àì, îðîí ñóóíû 2000 îíû òîîëëîãîîñ ýõëýí Í¯Á-ûí àðãà÷ëàëûí äàãóó ºðõèéã õýëáýðýýð íü àíãèëàí òîäîðõîéëæ áàéíà. Èíãýæ àíãèëàõäàà ºðõèéí ãèø¿¿ä ºðõèéí òýðã¿¿ëýã÷òýéãýý ÿìàð õàìààðàëòàé áîëîõûã õàðãàëçàæ ¿çäýã. ªðõèéã õýëáýðýýð àíãèëñàí òîäîðõîéëîëòûã 1 ä¿ãýýð á¿ëãèéí “Òîîëëîãîä õýðýãëýñýí îéëãîëò, òîäîðõîéëîëò” ãýñýí õýñãýýñ ¿çíý ¿¿.

ÄÎËÎÎÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ: ªÐÕ, ÃÝÐ Á¯ËÈÉÍ ÁÀÉÄÀË


79

ÇÓÐÀÃ 7.2. ªÐÕÈÉÍ ÒÎÎ, ÕÝËÁÝÐÝÝÐ, 2010 ÎÍ

ªðõèéí òîî

24 687

Ãàíö áèå ºðõ

3 458

Õîëèìîã àì

á¿ëòýé ºðõ

397

Àì á¿ëýýðýý

áàéãàà ºðõ

16 890

Íèéëìýë àì

á¿ëòýé ºðõ

3 942

Íèéò ºðõèéí 14.0 õóâü íü ãàíö áèå, 68.4 õóâü íü àì á¿ëýýðýý áàéãàà, 16.0 õóâü íü íèéëìýë, 1.6 õóâü íü õîëèìîã àì á¿ëòýé ºðõ áàéíà. Íèéò ºðõèéí äîòîð àì á¿ëýýðýý áóþó íºõºð, ýõíýð, õ¿¿õäèéíõýý õàìò àìüäàð÷ áàéãàà ºðõ äèéëýíõ õóâèéã ýçýëæýý. Ìºí íèéëìýë áóþó ýöýã ýõ, àõ, ä¿¿ñ, ñàäàí òºðëººðºº õàìò àìüäàð÷ áàéãàà ºðõ ÷ îëîí þì. Ýíý íü ºðõèéí àì á¿ëèéí á¿òöèéí ò¿ãýýìýë õýëáýð¿¿ä áºãººä ¿ð õ¿¿õýä, õàìààòàí ñàäàíòàéãàà õàìò àìüäðàõ íü ýöýã ýõ, àõìàä íàñòíàà õ¿íäëýí àñàðäàã ìàíàé óëàìæëàëò çàíøèëòàé õîëáîîòîé.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.2. ªÐÕÈÉÍ ÒÎÎ, ÕÎÒ, ÕªÄªª, ªÐÕÈÉÍ ÕÝËÁÝÐ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÁàéðøèëÁ¿ãä Ãàíö áèå ºðõ

Àì á¿ëýýðýý áàéãàà ºðõ

Íèéëìýë àì á¿ëòýé ºðõ

Õîëèìîã àì á¿ëòýé ºðõ

ªðõ ªðõ Õóâü ªðõ Õóâü ªðõ Õóâü ªðõ Õóâü

Á¯ÃÄ 24687 3458 14.0 16890 68.4 3942 16.0 397 1.6

Õîò 3802 416 11.0 2457 64.6 902 23.7 27 0.7

Õºäºº 20885 3042 14.6 14433 69.1 3040 14.5 370 1.8

ªðõèéí á¿òöèéã õîò, õºäººãººð àíãèëàõàä ÿëãààòàé áàéäàë íýëýýä àæèãëàãäàíà. Íèéëìýë àì á¿ëòýé ºðõèéí òîî õîòîä (902) õºäººíººñ (3040) 3.4 äàõèí áàãà áàéãàà íü ºìíºõ òîîëëîãûí ¿åèéíõýýñ (2000 îíä ýíý ¿ç¿¿ëýëò 4.1 äàõèí áàãà áàéñàí) áóóð÷ýý. ¯¿íèé çýðýãöýýãýýð àéìàãò ãàíö áèå ºðõèéí òîî ºìíºõ òîîëëîãûí ¿åèéíõýýñ 2 äàõèí ºññºíèéã øèëæèõ õºäºëãººíòýé õîëáîí òàéëáàðëàæ áîëîõ þì.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.3. ªÐÕÈÉÍ ÒÎÎ, ÕÎÒ, ÕªÄªª, ÀÌ Á¯ËÈÉÍ ÒÎÎ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÁàéðøèëÁ¿ãä

Àì á¿ëèéí òîîãîîð

1-2 3-4 5-6 7+

ªðõ Õóâü ªðõ Õóâü ªðõ Õóâü ªðõ Õóâü ªðõ Õóâü

Á¯ÃÄ 24687 100.0 8195 33.2 11494 46.5 4431 17.9 567 2.3

Õîò 3802 100.0 1100 28.9 1946 51.2 647 17.0 109 2.9

Õºäºº 20885 100.0 7095 33.9 9548 45.7 3784 18.2 458 2.2

Àéìãèéí õýìæýýíä ºðõèéí àì á¿ëèéí äóíäàæ òîî 2000 îíä 4.1 áàéñàí áîë 2010 îíä 3.3 áîëæ áóóðàâ. ªðõèéí àì á¿ëèéí òîî õîò, õºäººä ÿëãààòàé áàéãàà áîëîâ÷ 7-îîñ äýýø àì á¿ëòýé ºðõèéí ýçëýõ õóâü õîò, õºäººä áàðàã àäèë áàéíà.



80

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.4. ÓËÑ ÁÎËÎÍ ÀÉÌÃÈÉÍ ÀÌ Á¯ËÈÉÍ ÒÎÎ, ÕÎÒ, ÕªÄªª,

ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Áàéðøèë

1-2 3-4 5-6 7+

Óëñûí äóíäàæ

Àéìãèéí äóíäàæ







Á¯ÃÄ 26.7 33.2 47.3 46.6 21.6 17.9 4.4 2.3

Õîò 25.9 28.9 47.9 51.2 21.3 17.0 4.9 2.9

Õºäºº 28.4 33.9 46.1 45.7 22.1 18.2 3.4 2.2

Àéìãèéí ºðõèéí àì á¿ëèéí äóíäàæ òîî óëñûí äóíäæààñ 0.3 õ¿íýýð öººí òîîëîãäëîî. Àéìàãò 1-2 àì á¿ëòýé ºðõ¿¿äèéí ýçëýõ õóâü õîòîä ÷, õºäººä ÷ óëñûí äóíäæààñ èë¿¿, õàðèí 7-ãîîñ äýýø àì á¿ëòýé ºðõ¿¿äèéíõ á¿õ ò¿âøèíä öººí ãàðëàà

ªðõèéí àì á¿ëèéí äóíäàæ òîî Ñ¿ìáýð ñóìàíä õàìãèéí ºíäºð áºãººä Áàòñ¿ìáýð, Áàÿíõàíãàé, Áîðíóóð, Á¿ðýí, Ñ¿ìáýð, Öýýë, Çóóíìîä ñóìäàä ìºí àéìãèéí äóíäæààñ îëîí áàéíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.5 ªÐÕÈÉÍ ÒÎÎ, ÑÓÌÀÀÐ, ÀÌ Á¯ËÈÉÍ ÒÎÎ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Ñóìûí íýð Á¿ãäÀì á¿ëèéí òîîãîîð ªðõèéí àì á¿ëèéí

äóíäàæ òîî1-2 3-4 5-6 7+

Á¯ÃÄ 100.0 33.2 46.6 17.9 2.3 3.3

Àëòàíáóëàã 100.0 34.8 49.3 15.1 0.8 3.1

Àðãàëàíò 100.0 39.9 40.8 18.2 1.1 3.1

Àðõóñò 100.0 34.7 40.9 20.7 3.7 3.3

Áàòñ¿ìáýð 100.0 32.7 43.2 19.9 4.2 3.4

Áàÿí 100.0 34.1 44.3 19.5 2.1 3.3

Áàÿíäýëãýð 100.0 41.7 40.9 14.7 2.7 3.0

Áàÿíæàðãàëàí 100.0 26.9 54.7 17.6 0.8 3.3

Áàÿí-ªíæ¿¿ë 100.0 27.5 53.0 19.1 0.5 3.3

Áàÿíõàíãàé 100.0 30.1 47.9 17.5 4.5 3.4

Áàÿíöàãààí 100.0 32.0 56.1 11.2 0.7 3.1

Áàÿíöîãò 100.0 39.1 41.0 16.9 3.0 3.2

Áàÿí÷àíäìàíü 100.0 36.4 44.2 17.0 2.4 3.2

Áîðíóóð 100.0 30.3 45.8 20.9 3.0 3.5

Á¿ðýí 100.0 26.8 47.2 23.9 2.1 3.5

Äýëãýðõààí 100.0 34.6 44.2 18.0 3.2 3.3

Æàðãàëàíò 100.0 35.1 43.0 19.8 2.1 3.2

Çààìàð 100.0 31.1 51.8 15.7 1.4 3.2

Ë¿í 100.0 34.8 48.1 16.1 1.0 3.2

Ìºíãºíìîðüò 100.0 38.7 44.7 15.6 1.0 3.0

ªíäºðøèðýýò 100.0 37.8 45.3 15.8 1.1 3.1

Ñ¿ìáýð 100.0 26.8 46.0 23.0 4.2 3.6

Ñýðãýëýí 100.0 38.3 45.1 14.1 2.5 3.1

Óãòààë 100.0 34.1 46.3 18.0 1.6 3.2

Öýýë 100.0 27.8 46.5 22.2 3.5 3.5

Ýðäýíý 100.0 44.3 38.8 15.9 1.1 2.9

Ýðäýíýñàíò 100.0 31.5 46.5 20.1 1.8 3.3

Çóóíìîä 100.0 28.9 51.2 17.0 2.9 3.4



81

Äîëîî, ò¿¿íýýñ äýýø àì á¿ëòýé ºðõèéí íèéò ºðõºä ýçëýõ õóâü Áàÿíõàíãàé, Ñ¿ìáýð, Áàòñ¿ìáýð, Àðõóñò, Öýýë, Äýëãýðõààí, Áîðíóóð, Áàÿíöîãò ñóìä, Çóóíìîä õîòîä ýíý ¿ç¿¿ëýëò àéìãèéí äóíäæààñ èë¿¿ áàéíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.6. ªÐÕÈÉÍ ÒÎÎ, ªÐÕÈÉÍ ÒÝÐÃ¯¯ËÝÃ×ÈÉÍ Õ¯ÉÑ, ÕÎÒ,

ÕªÄªª, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ªðõÁ¿ãä Õîò Õºäºº

ªðõÄ¿íä ýçëýõ

õóâüªðõ


ªðõÄ¿íä ýçëýõ

õóâüÁ¯ÃÄ 24687 100.0 3802 100.0 20885 100.0

Ýðýãòýé òýðã¿¿ëýã÷òýé 20315 82.3 2881 75.8 17434 83.5

Ýìýãòýé òýðã¿¿ëýã÷òýé 4372 17.7 921 24.2 3451 16.5

Íèéò ºðõºä ýìýãòýé òýðã¿¿ëýã÷òýé ºðõèéí ýçëýõ õóâèéí æèí ºìíºõ òîîëëîãûí ¿åèéíõýýñ 4 ïóíêòýýð, áàéðøëûí õóâüä õîòîä 7.1, õºäººä 3.4 ïóíêòýýð íýìýãäæýý. Ýìýãòýé òýðã¿¿ëýã÷òýé ºðõèéí òîî íýìýãäýæ áàéãàà øàëòãààí íºõöºëèéã öààøèä ã¿íçãèéð¿¿ëýí ñóäëàõ øààðäëàãàòàé þì.

ÃÝÐ Á¯ËÈÉÍ ÁÀÉÄÀËÕ¿í àìûí ãýð á¿ë áîëîõ ¿íäñýí ÷èã õàíäëàãà òîîëëîãî õîîðîíäûí æèë¿¿äýä ýðñ

ººð÷ëºãäººã¿é áîëîâ÷ íàðèéâ÷ëàí àâ÷ ¿çâýë ÿëãàà áèé áîëñîí íü àæèãëàãäàíà. Õàìãèéí ìýäýãäýõ¿éö ººð÷ëºëò áîë îãò ãýð á¿ë áîëîîã¿é õ¿ì¿¿ñèéí ýçëýõ õóâü 2000 îíä 30.5 õóâü áàéñàí áîë ºìíºõ ¿åèéíõýýñ 2010 îíä 4.1 ïóíêòýýð áóóð÷ýý. Ýíý íü 2007-2008 îíä òºð çàñãààñ çàëóó ãýð á¿ëèéã äýìæèõ ÷èãëýëýýð õýðýãæ¿¿ëñýí àðãà õýìæýýíèé ä¿íä çàëóó÷óóä ãýð á¿ë áîëîõ íü íýìýãäñýíòýé õîëáîí òàéëáàðëàæ áîëîõ þì.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.7. ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÒÎÎ, ÃÝÐ Á¯ËÈÉÍ ÁÀÉÄÀË, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ

Ãýð á¿ëèéí áàéäàë

2000 2010


õóâüÕ¿í Ä¿íä ýçëýõ õóâü

Á¯ÃÄ 63333 100.0 59667 100.0

Îãò ãýð á¿ë áîëîîã¿é 19317 30.5 15761 26.4

Ãýð á¿ëòýé1 38152 60.3 38435 64.4

Öóöàëñàí2 1728 2.7 1711 2.9

Áýëáýñýí 4136 6.5 3760 6.3

1 áàòëóóëààã¿é ãýð á¿ëòýé õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí. 2 òóñãààðëàñàí õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí.

Ñ¿¿ë÷èéí 11 æèëèéí õóãàöààíä 15, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìä ãýð á¿ëýý öóöàëñàí áîëîí òóñãààðëàñàí õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü ºñ÷, áýëáýñýí õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü áóóðñàí áàéíà. ¯¿íèéã óëñûí äóíäàæòàé õàðüöóóëàõàä Òºâ àéìãèéí ãýð á¿ëòýé õ¿íèé ýçëýõ õóâü óëñûí äóíäæààñ 4.3 ïóíêò, áýëáýñýí õ¿íèé ýçëýõ õóâü 0.8 ïóíêòýýð èõ, õàðèí ãýð á¿ëýý öóöàëñàí õ¿íèé ýçëýõ õóâü 0.2 ïóíêòýýð áàãà áàéíà.



82

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.8. ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌ, ÃÝÐ Á¯ËÈÉÍ ÁÀÉÄÀË, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2000, 2010 ÎÍ


2000 2010

Óëñûí äóíäàæ Àéìãèéí äóíäàæ Óëñûí äóíäàæ Àéìãèéí äóíäàæ

Á¯ÃÄ 100.0 100.0 100.0 100.0

Îãò ãýð á¿ë áîëîîã¿é

33.1 30.5 31.3 26.4

Ãýð á¿ëòýé1 57.8 60.3 60.1 64.4

Öóöàëñàí2 2.7 2.7 3.1 2.9

Áýëáýñýí 6.4 6.5 5.5 6.3 1 áàòëóóëààã¿é ãýð á¿ëòýé õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí.

2 òóñãààðëàñàí õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí.

ªìíºõ òîîëëîãûí ¿åä ãýð á¿ëýý öóöàëñàí ýìýãòýé÷¿¿ä ýðýãòýé÷¿¿äýýñ îëîí áàéñàí áîë 2010 îíä ýðýãòýé÷¿¿ä, ýìýãòýé÷¿¿äýýñ îëîí áîëæýý. Õ¿í àìûí äóíä ãýð á¿ë öóöëàëò íýìýãäýæ áàéãààã îíöãîé àíõààð÷, ò¿¿íèé øàëòãààí íºõöºëèéã ã¿íçãèéð¿¿ëýí ñóäëàõ øààðäëàãàòàé.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.9. ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÃÝÐ Á¯ËÈÉÍ ÁÀÉÄÀË, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ




õóâüÕ¿í



õóâü

Á¯ÃÄ 59667 100.0 31306 100.0 28361 100.0

Îãò ãýð á¿ë áîëîîã¿é

15761 26.4 9936 31.7 5825 20.5

Ãýð á¿ëòýé1 38435 64.4 19604 62.6 18831 66.4

Öóöàëñàí2 1711 2.9 900 2.9 811 2.9

Áýëáýñýí 3760 6.3 866 2.8 2894 10.2 1 áàòëóóëààã¿é ãýð á¿ëòýé õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí.


Îãò ãýð á¿ë áîëîîã¿é ýðýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâèéí æèí ºíäºð áàéãàà íü ýìýãòýé÷¿¿ä ýðýãòýé÷¿¿äèéã áîäâîë õàðüöàíãóé çàëóóäàà íºõºðò ãàðäãèéã õàðóóëíà. Òèéìýýñ ÷ ýìýãòýé÷¿¿äèéí àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñ íü ýðýãòýé÷¿¿äòýé õàðüöóóëàõàä áàãà áàéäàã. Îãò ãýð á¿ë áîëîîã¿é ýðýãòýé÷¿¿äèéí ýçëýõ õóâèéí æèí ºìíºõ òîîëëîãûí ¿åèéíõýýñ 4.5 ïóíêòýýð áóóð÷ýý.

Àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñ ãýñýí ¿ç¿¿ëýëò íü ýðýãòýé, ýìýãòýé÷¿¿ä äóíäæààð àíõ õýäýí íàñàíäàà ãýð á¿ë áîëæ áàéãààã èëýðõèéëäýã.



83

ÇÓÐÀÃ 7.3. ÀÍÕÍÛ ÃÝÐËÝËÒÈÉÍ ÄÓÍÄÀÆ ÍÀÑ, 1989, 2000, 2010 ÎÍÇÓÐÀÃ 7.3. ÀÍÕÍÛ ÃÝÐËÝËÒÈÉÍ ÄÓÍÄÀÆ ÍÀÑ, 1989, 2000, 2010 ÎÍ

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.10. ÀÍÕÍÛ ÃÝÐËÝËÒÈÉÍ ÄÓÍÄÀÆ ÍÀÑ, 1989, 2000, 2010 ÎÍ

Îí Òºâ àéìàã Óëñ Àéìàã, óëñûí çºð¿¿ /+,-/ Ýðýãòýé Ýìýãòýé Ýðýãòýé Ýìýãòýé Ýðýãòýé Ýìýãòýé

1989 24.9 22.3 23.3 21.1 1.6 1.2 2000 25.6 22.7 25.7 23.7 -0.1 -1.0 2010 26.4 22.9 26.2 24.2 0.2 -1.3

Íèéãýì, ýäèéí çàñàã õºãæèæ, çàëóó ¿åèéíõíèé áîëîâñðîëûí ò¿âøèí äýýøëýõ òóòàì òýäíèé àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñ õîéøèëæ áàéäàã ç¿é òîãòîëòîé. Ìàíàé àéìãèéí õ¿í àìûí àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñ ñ¿¿ë÷èéí 20 æèëä ýìýãòýé÷¿¿äýä áàðàã ººð÷ëºëò ãàðààã¿é, õàðèí ýðýãòýé÷¿¿äýä 1.5 íàñààð õîéøèëñîí áàéíà. Ýðýãòýé, ýìýãòýé÷¿¿äèéí àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñíû ÿëãàà 3.5 íàñ áàéãàà íü ñ¿¿ëèéí 20 æèëä 1 íàñààð íýìýãäæýý.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.11. ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÃÝÐËÝËÒÈÉÍ ÁÀÉÄÀË, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ


Ýðýãòýé Ýìýãòýé

Á¿ãä Îãò ãýð

á¿ë áîëîîã¿é

Ãýð á¿ëòýé¹

Öóöàë-ñàí² Áýëáýñýí Á¿ãä

Îãò ãýð á¿ë

áîëîîã¿é


Öóöàë-ñàí² Áýëáýñýí

Ä¿í 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 15-24 25.8 69.2 6.0 2.8 0.0 22.2 74.9 10.0 4.7 0.2 25-34 24.3 20.3 27.4 21.3 2.3 23.6 14.1 29.7 26.0 2.2 35-44 20.5 6.6 27.5 36.0 6.2 21.1 5.9 27.2 32.6 8.8 45-54 15.9 2.4 22.1 27.4 17.1 17.4 3.5 20.8 25.5 21.3 55-64 7.6 0.9 10.4 7.6 22.1 8.2 0.9 8.2 6.5 23.3 65+ 5.9 0.6 6.6 4.9 52.3 7.5 0.7 4.1 4.7 44.2 Á¿ãä 100.0 31.7 62.6 2.9 2.8 100.0 20.5 66.4 2.9 10.2 15-24 100.0 85.2 14.5 0.3 0.0 100.0 69.3 30.0 0.6 0.1 25-34 100.0 26.5 70.7 2.5 0.3 100.0 12.3 83.6 3.2 0.9 35-44 100.0 10.2 84.0 5.0 0.8 100.0 5.7 85.6 4.4 4.3 45-54 100.0 4.9 87.2 4.9 3.0 100.0 4.1 79.2 4.2 12.5 55-54 100.0 3.6 85.5 2.9 8.0 100.0 2.3 66.5 2.3 28.9

24.9 25.6

26.4

22.3 22.7 22.9

1989 2000 2010

Эрэгтэй

Эмэгтэй

Comment [t4]: Улсын дунджаас хир зэрэг ялгаатай байгааг өгүүлбэрт оруулж өгөх

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.10. ÀÍÕÍÛ ÃÝÐËÝËÒÈÉÍ ÄÓÍÄÀÆ ÍÀÑ, 1989, 2000, 2010 ÎÍ

ÎíÒºâ àéìàã Óëñ Àéìàã, óëñûí çºð¿¿ /+,-/

Ýðýãòýé Ýìýãòýé Ýðýãòýé Ýìýãòýé Ýðýãòýé Ýìýãòýé

1989 24.9 22.3 23.3 21.1 1.6 1.2

2000 25.6 22.7 25.7 23.7 -0.1 -1.0

2010 26.4 22.9 26.2 24.2 0.2 -1.3

Íèéãýì, ýäèéí çàñàã õºãæèæ, çàëóó ¿åèéíõíèé áîëîâñðîëûí ò¿âøèí äýýøëýõ òóòàì òýäíèé àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñ õîéøèëæ áàéäàã ç¿é òîãòîëòîé. Ìàíàé àéìãèéí õ¿í àìûí àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñ ñ¿¿ë÷èéí 20 æèëä ýìýãòýé÷¿¿äýä áàðàã ººð÷ëºëò ãàðààã¿é, õàðèí ýðýãòýé÷¿¿äýä 1.5 íàñààð õîéøèëñîí áàéíà. Ýðýãòýé, ýìýãòýé÷¿¿äèéí àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñíû ÿëãàà 3.5 íàñ áàéãàà íü ñ¿¿ëèéí 20 æèëä 1 íàñààð íýìýãäæýý.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 7.11. ÀÐÂÀÍ ÒÀÂ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÃÝÐËÝËÒÈÉÍ ÁÀÉÄÀË, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ


Ýðýãòýé Ýìýãòýé

Á¿ãäÎãò

ãýð á¿ë áîëîîã¿é


Öóöàë-ñàí²

Áýëáýñýí Á¿ãäÎãò

ãýð á¿ë áîëîîã¿é


Öóöàë-ñàí²

Áýëáýñýí

Á¯ÃÄ 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.015-24 25.8 69.2 6.0 2.8 0.0 22.2 74.9 10.0 4.7 0.225-34 24.3 20.3 27.4 21.3 2.3 23.6 14.1 29.7 26.0 2.235-44 20.5 6.6 27.5 36.0 6.2 21.1 5.9 27.2 32.6 8.845-54 15.9 2.4 22.1 27.4 17.1 17.4 3.5 20.8 25.5 21.355-64 7.6 0.9 10.4 7.6 22.1 8.2 0.9 8.2 6.5 23.365+ 5.9 0.6 6.6 4.9 52.3 7.5 0.7 4.1 4.7 44.2

Á¯ÃÄ 100.0 31.7 62.6 2.9 2.8 100.0 20.5 66.4 2.9 10.215-24 100.0 85.2 14.5 0.3 0.0 100.0 69.3 30.0 0.6 0.125-34 100.0 26.5 70.7 2.5 0.3 100.0 12.3 83.6 3.2 0.935-44 100.0 10.2 84.0 5.0 0.8 100.0 5.7 85.6 4.4 4.345-54 100.0 4.9 87.2 4.9 3.0 100.0 4.1 79.2 4.2 12.555-54 100.0 3.6 85.5 2.9 8.0 100.0 2.3 66.5 2.3 28.965+ 100.0 3.3 69.8 2.4 24.5 100.0 2.0 36.2 1.8 60.0

1 áàòëóóëààã¿é ãýð á¿ëòýé õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí. 2 òóñãààðëàñàí õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí.

Íºãºº òàëààð 15-34 íàñàíä íºõºðò ãàðñàí ýìýãòýé÷¿¿ä, 35-ààñ äýýø íàñàíä ãýðëýñýí ýðýãòýé÷¿¿ä îëîí áàéõàä àëü ÷ íàñàíä áýëáýñýí ýìýãòýé÷¿¿äèéí õóâü ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ ìýäýãäýõ¿éö èõ áàéíà (õ¿ñíýãò 7.9). Ýíý íü ýìýãòýé÷¿¿ä ýðýãòýé÷¿¿äýýñ èë¿¿ óðò íàñàëäàãòàé



84

õîëáîîòîéãîîð òýä ýðýãòýé÷¿¿äýýñ ýðò áýëáýñýð÷ áàéãààã èëòãýíý. ßëàíãóÿà, 65, ò¿¿íýýñ äýýø íàñàíä áýëáýñýí ýìýãòýé÷¿¿äèéí òîî ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ 827 õ¿íýýð èë¿¿ áàéíà. Ìºí ýìýãòýé÷¿¿ä õýäèéãýýð áýëáýñýðñýí ÷ äàõèí íºõºðò ãàðàõ ìàãàäëàë ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ áàãà áàéäãèéã õàðóóëæýý. Ýíý ç¿é òîãòîë 2000 îíû òîîëëîãûí ¿ð ä¿íãýýñ ÷ òîäîðõîé õàðàãääàã þì.

ÇÓÐÀÃ 7.4. ÃÝÐ Á¯ËÝÝ ÖÓÖÀËÑÀÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÕÓÂÜ, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ,


65+ 100.0 3.3 69.8 2.4 24.5 100.0 2.0 36.2 1.8 60.0 1 áàòëóóëààã¿é ãýð á¿ëòýé õ¿ì¿¿ñèéã îðóóëñàí.


Íºãºº òàëààð 15-34 íàñàíä íºõºðò ãàðñàí ýìýãòýé÷¿¿ä, 35-ààñ äýýø íàñàíä ãýðëýñýí ýðýãòýé÷¿¿ä îëîí áàéõàä àëü ÷ íàñàíä áýëáýñýí ýìýãòýé÷¿¿äèéí õóâü ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ ìýäýãäýõ¿éö èõ áàéíà (õ¿ñíýãò 7.9). Ýíý íü ýìýãòýé÷¿¿ä ýðýãòýé÷¿¿äýýñ èë¿¿ óðò íàñàëäàãòàé õîëáîîòîéãîîð òýä ýðýãòýé÷¿¿äýýñ ýðò áýëáýñýð÷ áàéãààã èëòãýíý. ßëàíãóÿà, 65, ò¿¿íýýñ äýýø íàñàíä áýëáýñýí ýìýãòýé÷¿¿äèéí òîî ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ 827 õ¿íýýð èë¿¿ áàéíà. Ìºí ýìýãòýé÷¿¿ä õýäèéãýýð áýëáýñýðñýí ÷ äàõèí íºõºðò ãàðàõ ìàãàäëàë ýðýãòýé÷¿¿äèéíõýýñ áàãà áàéäãèéã õàðóóëæýý. Ýíý ç¿é òîãòîë 2000 îíû òîîëëîãûí ¿ð ä¿íãýýñ ÷ òîäîðõîé õàðàãääàã þì.

ÇÓÐÀÃ 7.4. ÃÝÐ Á¯ËÝÝ ÖÓÖÀËÑÀÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÕÓÂÜ, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ,Õ¯ÉÑÝÝÐ, 2010 ÎÍ

Ä¯ÃÍÝËÒ Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû òîîëëîãîîð íèéò ºðõèéí òîî 2000 îíûõîîñ 4.4 õóâèàð, õàðèí õºäººãèéí ºðõ 5.2 õóâèàð ºññºí áàéãàà íü õºäººä ººð àéìãààñ õ¿ì¿¿ñ øèëæèí èðñýíòýé õîëáîîòîé.

Íèéëìýë àì á¿ëòýé ºðõèéí òîî õºäººä õîòîîñ 3.4 äàõèí îëîí áàéíà. Ýíý íü õºäºº ñóìàíäàà îðîí ñóóöíû õ¿ðýëöýý õàíãàìæ òààðóó áàéãààã õàðóóëæ áàéíà.

Àéìãèéí õýìæýýíä ºðõèéí àì á¿ëèéí äóíäàæ òîî 2000 îíä 4.1 áàéñàí áîë 2010 îíä 3.3 áîëæ áóóðàâ. 2010 îíä 2000 îíûõîîñ 1-2 àì á¿ëòýé ºðõèéí ýçëýõ õóâü èõýýõýí ººð÷ëºãäæýý. Òóõàéëáàë, 2000 îíû òîîëëîãîîð 1-2 àì á¿ëòýé ºðõ õºäººä õîòîîñ 2.6 ïóíêòýýð èë¿¿ áàéñàí áîë 2010 îíä õàðèí 5 ïóíêòýýð èë¿¿ áîëëîî. Ýíý íü òºâ ãàçàðò èõ, äýýä ñóðãóóëüä ñóðàëöàã÷èä áîëîí àæèë õºäºëìºð õèéõýýð øèëæèí èðýã÷èä òóñäàà ºðõ áîëæ òîîëîãäñîíòîé õîëáîîòîé.

Õ¿í àìûí ãýð á¿ëèéí áàéäàëä ãàðñàí õàìãèéí ìýäýãäýõ¿éö ººð÷ëºëò áîë îãò ãýðëýýã¿é õ¿ì¿¿ñèéí ýçëýõ õóâü 1989-2000 îíû òîîëëîãî õîîðîíä íýìýãäýæ áàéñàí áîë

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+

Эрэгтэй Эмэгтэй

Ä¯ÃÍÝËÒÕ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû òîîëëîãîîð íèéò ºðõèéí òîî 2000 îíûõîîñ 4.4 õóâèàð,

õàðèí õºäººãèéí ºðõ 5.2 õóâèàð ºññºí áàéãàà íü õºäººä ººð àéìãààñ õ¿ì¿¿ñ øèëæèí èðñýíòýé õîëáîîòîé.

Íèéëìýë àì á¿ëòýé ºðõèéí òîî õºäººä õîòîîñ 3.4 äàõèí îëîí áàéíà. Ýíý íü õºäºº ñóìàíäàà îðîí ñóóöíû õ¿ðýëöýý õàíãàìæ òààðóó áàéãààã õàðóóëæ áàéíà.

Àéìãèéí õýìæýýíä ºðõèéí àì á¿ëèéí äóíäàæ òîî 2000 îíä 4.1 áàéñàí áîë 2010 îíä 3.3 áîëæ áóóðàâ. 2010 îíä 2000 îíûõîîñ 1-2 àì á¿ëòýé ºðõèéí ýçëýõ õóâü èõýýõýí ººð÷ëºãäæýý. Òóõàéëáàë, 2000 îíû òîîëëîãîîð 1-2 àì á¿ëòýé ºðõ õºäººä õîòîîñ 2.6 ïóíêòýýð èë¿¿ áàéñàí áîë 2010 îíä õàðèí 5 ïóíêòýýð èë¿¿ áîëëîî. Ýíý íü òºâ ãàçàðò èõ, äýýä ñóðãóóëüä ñóðàëöàã÷èä áîëîí àæèë õºäºëìºð õèéõýýð øèëæèí èðýã÷èä òóñäàà ºðõ áîëæ òîîëîãäñîíòîé õîëáîîòîé.

Õ¿í àìûí ãýð á¿ëèéí áàéäàëä ãàðñàí õàìãèéí ìýäýãäýõ¿éö ººð÷ëºëò áîë îãò ãýðëýýã¿é õ¿ì¿¿ñèéí ýçëýõ õóâü 1989-2000 îíû òîîëëîãî õîîðîíä íýìýãäýæ áàéñàí áîë ñ¿¿ë÷èéí 11 æèëä 4.1 ïóíêòýýð áóóðàâ. Ýíý íü 2007-2008 îíóóäàä òºð, çàñãààñ çàëóó ãýð á¿ëèéã äýìæèõ ÷èãëýëýýð õýðýãæ¿¿ëñýí àðãà õýìæýýíèé ä¿íä çàëóó÷óóä ãýðëýõ íü íýìýãäñýíòýé õîëáîí òàéëáàðëàæ áîëîõ þì.

Àíõíû ãýðëýëòèéí äóíäàæ íàñ ýìýãòýé÷¿¿äýä áàðàã ººð÷ëºãäººã¿é, õàðèí ýðýãòýé÷¿¿äýä 1.5 íàñààð õîéøèëæýý. 2000-2010 îíû õîîðîíä íýã íàñààð õîéøèëæýý. Ýðýãòýé÷¿¿ä, ýìýãòýé÷¿¿äèéí àíõíû ãýðëýëòèéí íàñíû ÿëãàà 3.5 íàñíû çºð¿¿òýé áàéãàà íü ñ¿¿ë÷èéí 20 æèëä 1 íàñààð íýìýãäæýý.

ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖ

ÍÀÉÌÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ



86

ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÍÀÑ, Õ¯ÉÑÈÉÍ Á¯ÒÝÖÁèå ìàõáîäü, îþóí ñàíàà, ñýòãýë ìýäðýë, ìýäðýõ¿éí ñîãîãèéí óëìààñ áóñäûí àäèë

íèéãìèéí õàðèëöààíä îðîëöîõ ÷àäâàð íü á¿ðýí áîëîí 12 ñàðààñ äýýø õóãàöààãààð õÿçãààðëàãäñàí õ¿íèéã õºãæëèéí áýðõøýýëòýé ãýæ ¿çñýí1.

Òºâ àéìãèéí õýìæýýíä 2010 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 10-íû áàéäëààð õºãæëèéí áýðõøýýëòýé 3825 õ¿í áàéãàà íü õ¿í àìûí 4.6 õóâèéã ýçëýâ. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé íèéò õ¿íèé 2205 áóþó 57.6 õóâü íü ýðýãòýé, 1620 áóþó 42.4 õóâü íü ýìýãòýé÷¿¿ä þì.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 8.1. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, ÍÀÑÍÛ Á¯ËÝÃ, Õ¯ÉÑÝÝÐ, 2010 ÎÍ



Õ¿íèé òîîÄ¿íä ýçëýõ

õóâüÕ¿íèé òîî



õóâü

Á¯ÃÄ 3825 100.0 2205 100.0 1620 100.0

0-4 72 1.9 38 1.7 34 2.1

5-9 107 2.8 64 2.9 43 2.7

10-14 137 3.6 80 3.6 57 3.5

14-19 207 5.4 133 6.0 74 4.6

20-24 272 7.1 172 7.8 100 6.2

25-29 332 8.7 188 8.5 144 8.9

30-34 344 9.0 186 8.4 158 9.7

35-39 383 10.0 216 9.8 167 10.3

40-44 385 10.1 212 9.6 173 10.7

45-49 454 11.9 239 10.9 215 13.3

50-54 408 10.7 257 11.7 151 9.3

55-59 238 6.2 151 6.9 87 5.4

60-64 140 3.6 86 3.9 54 3.3

65-69 108 2.8 62 2.8 46 2.8

70+ 238 6.2 121 5.5 117 7.2

Íèéò õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿íèé 9.0 õóâü íü 10-19 íàñ áóþó ºñâºð ¿åèéíõýí, 15.8 õóâü íü 20-29 íàñíûõàí, 19.0 õóâü íü 30-39 íàñíûõàí, 22.0 õóâü íü 40-49 íàñíûõàí, 16.9 õóâü íü 50-59 íàñíûõàí ¿ëäñýí íü 60-ààñ äýýø íàñíûõàí áàéãàà áºãººä 35-54 íàñíûõàí 1630 áóþó õºãæëèéí áýðõøýýëòýé íèéò õ¿íèé 42.7 õóâèéã ýçëýâ

1 Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýíèé íèéãìèéí õàìãààëëûí òóõàé õóóëü. Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí ýìõòãýë II áîòü, Óëààíáààòàð õîò, 2008 îí, õóóäàñ 280

ÍÀÉÌÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ: ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖ


87

ÇÓÐÀÃ 8.1. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÍÀÑ, Õ¯ÉÑÈÉÍ

ÑÓÂÀÐÃÀ, 2010 ÎÍ

ÇÓÐÀÃ 8.1. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÍÀÑ, Õ¯ÉÑÈÉÍ ÑÓÂÀÐÃÀ, 2010 ÎÍ

Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿íèé äèéëýíõ õóâèéã 40-54 íàñíûõàí ýçýëæ áàéãààã äýýðõ

ñóâàðãààñ õàðæ (Çóðàã 8.1) áîëíî. Òýäíèé äèéëýíõ íü ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí àõóéí îñëîîñ õàìààð÷ õºãæëèéí îëäìîë áýðõøýýëòýé áîëñîí áàéõ òàëòàé.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 8.2. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, ÑÓÌ, Õ¯ÉÑÝÝÐ, 2010 ÎÍ

Ñóì Á¿ãä Õ¿éñ Íèéò õ¿í àìä

ýçëýõ õóâü Õ¿íèé òîî Ä¿íä ýçëýõ õóâü Ýðýãòýé Ýìýãòýé

Á¯ÃÄ 3825 100.0 2205 1620 4.6 Àëòàíáóëàã 75 2.0 47 28 3.1 Àðãàëàíò 50 1.3 31 19 3.6 Àðõóñò 55 1.4 32 23 4.5 Áàòñ¿ìáýð 443 11.6 257 186 6.4 Áàÿí 89 2.3 39 50 4.5 Áàÿíäýëãýð 65 1.7 42 23 4.4 Áàÿíæàðãàëàí 65 1.7 44 21 4.7 Áàÿí-ªíæ¿¿ë 50 1.3 29 21 3.3 Áàÿíõàíãàé 61 1.6 36 25 4.9 Áàÿíöàãààí 45 1.2 26 19 3.2 Áàÿíöîãò 117 3.1 77 40 6.7 Áàÿí÷àíäìàíü 160 4.2 91 69 4.3 Áîðíóóð 195 5.1 95 100 4.5 Á¿ðýí 113 2.9 60 53 4.1 Äýëãýðõààí 65 1.7 40 25 4.7 Æàðãàëàíò 270 7.1 172 98 4.8 Çààìàð 167 4.4 89 78 2.5 Ë¿í 139 3.6 86 53 5.7 Ìºíãºíìîðüò 199 5.2 109 90 9.2

300.00 200.00 100.00 0.00 100.00 200.00 300.00

0-4 5-9

10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-65 65-69

70+ Эрэгтэй Эмэгтэй

Comment [t1]: Дизайн янзлах

Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿íèé äèéëýíõ õóâèéã 40-54 íàñíûõàí ýçýëæ áàéãààã äýýðõ ñóâàðãààñ õàðæ (Çóðàã 8.1) áîëíî. Òýäíèé äèéëýíõ íü ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí àõóéí îñëîîñ õàìààð÷ õºãæëèéí îëäìîë áýðõøýýëòýé áîëñîí áàéõ òàëòàé.



88

Õ¯ÑÍÝÃÒ 8.2. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, ÑÓÌ,


Ñóìûí íýð

Á¿ãä Õ¿éñÍèéò õ¿í àìä

ýçëýõ õóâüÕ¿íèé òîîÄ¿íä ýçëýõ

õóâüÝðýãòýé Ýìýãòýé

Á¯ÃÄ 3825 100.0 2205 1620 4.6

Àëòàíáóëàã 75 2.0 47 28 3.1

Àðãàëàíò 50 1.3 31 19 3.6

Àðõóñò 55 1.4 32 23 4.5

Áàòñ¿ìáýð 443 11.6 257 186 6.4

Áàÿí 89 2.3 39 50 4.5

Áàÿíäýëãýð 65 1.7 42 23 4.4

Áàÿíæàðãàëàí 65 1.7 44 21 4.7

Áàÿí-ªíæ¿¿ë 50 1.3 29 21 3.3

Áàÿíõàíãàé 61 1.6 36 25 4.9

Áàÿíöàãààí 45 1.2 26 19 3.2

Áàÿíöîãò 117 3.1 77 40 6.7

Áàÿí÷àíäìàíü 160 4.2 91 69 4.3

Áîðíóóð 195 5.1 95 100 4.5

Á¿ðýí 113 2.9 60 53 4.1

Äýëãýðõààí 65 1.7 40 25 4.7

Æàðãàëàíò 270 7.1 172 98 4.8

Çààìàð 167 4.4 89 78 2.5

Ë¿í 139 3.6 86 53 5.7

Ìºíãºíìîðüò 199 5.2 109 90 9.2

ªíäºðøèðýýò 83 2.2 38 45 4.9

Ñ¿ìáýð 56 1.5 33 23 3.2

Ñýðãýëýí 113 2.9 64 49 4.3

Óãòààë 98 2.6 55 43 4.2

Öýýë 99 2.6 65 34 3.9

Ýðäýíý 193 5.0 106 87 5.1

Ýðäýíýñàíò 154 4.0 102 52 3.8

Çóóíìîä 606 15.8 340 266 4.5

Ìºíãºíìîðüò, Áàÿíöîãò, Áàòñ¿ìáýð, Áàÿíæàðãàëàí, Äýëãýðõààí, Æàðãàëàíò, Áàÿíõàíãàé, ªíäºðøèðýýò, Ýðäýíý, Ë¿í, ñóìûí õ¿í àìûí äîòîð õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿íèé ýçëýõ õóâü àéìãèéí äóíäæààñ 4.7-9.3 ïóíêòýýð èõ, Çààìàð, Ñ¿ìáýð, Ýðäýíýñàíò, Öýýë, Á¿ðýí, Áàÿí÷àíäìàíü, Ñýðãýëýí, Óãòààë, Áîðíóóð, Àðõóñò, Áàÿí, Çóóíìîä ñóìäàä 0.02-2.0 ïóíêòýýð áàãà áàéíà. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí 606 áóþó 15.8 õóâü íü Çóóíìîä ñóìàíä áóþó õîòîä, 3219 áóþó 84.2 õóâü íü áóñàä ñóìûí òºâ, õºäººä àìüäàð÷ áàéíà.

ÍÀÉÌÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ: ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖ


89

ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÈÉÍ ÒªÐªË, ÕÝËÁÝÐ

Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû óëñûí òîîëëîãîîð 3825 õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿í òîîëîãäñîíû 1425 áóþó 37.3 õóâü íü òºðºëõèéí, ¿ëäñýí 2400 áóþó 62.7 õóâü íü îëäìîë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ þì.

ÇÓÐÀÃ 8.2. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, ÁÝÐÕØÝÝËÈÉÍ ÒªÐªË, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÈÉÍ ÒªÐªË, ÕÝËÁÝÐ

Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû óëñûí òîîëëîãîîð 3825 õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿í òîîëîãäñîíû 1425 áóþó 37.3 õóâü íü òºðºëõèéí, ¿ëäñýí 2400 áóþó 62.7 õóâü íü îëäìîë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ þì.

ÇÓÐÀÃ 8.2. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, ÁÝÐÕØÝÝËÈÉÍ ÒªÐªË, Õ¯ÉÑ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Òºðºëõèéí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí 54.7 õóâü, îëäìîë õºãæëèéí

áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí 59.4 õóâü ýðýãòýé÷¿¿ä áàéãàà íü (õ¿ñíýãò 8.4) òýä ýìýãòýé÷¿¿äòýé õàðüöóóëàõàä ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí àõóéí îñîë, õîîë õ¿íñíèé çîõèñã¿é õýðýãëýý, àìüäðàëûí áóðóó çóðøèë çýðãýýñ õàìààð÷ õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áîëäîãòîé õîëáîîòîé. Óëñûí äóíäæààñ õºãæëèéí áýðõøýýëòýé ýðýãòýé÷¿¿äèéí õóâüä òºðºëõèéíõ 4.1 ïóíêòýýð, îëäìîëûíõ 1.8 ïóíêòýýð èõ áàéíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 8.4. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, Õ¯ÉÑ, ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÈÉÍ ÕÝËÁÝÐ, ÒªÐªË, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Òºðºë Á¿ãä Õºãæëèéí áýðõøýýëèéí òºðºë

Õ¿íèé òîî

Ä¿íä ýçëýõ õóâü Òºðºëõèéí Ä¿íä ýçëýõ

õóâü Îëäìîë Ä¿íä ýçëýõ õóâü

Á¯ÃÄ 3825 100.0 1425 100.0 2400 100.0 Õ¿éñ

Ýðýãòýé 2205 57.6 780 54.7 1425 59.4 Ýìýãòýé 1620 42.4 645 45.3 975 40.6

Õºãæëèéí áýðõøýýëèéí õýëáýð Õàðààíû 641 16.7 198 13.9 443 18.4

ßðèàíû 204 5.3 142 10.0 62 2.6 Ñîíñãîëûí 526 13.8 169 11.9 357 14.9 Õºäºëãººíèé 1012 26.5 274 19.2 738 30.8 Ñýòãýöèéí 934 24.4 552 38.7 382 15.9 Áóñàä* 508 13.3 90 6.3 418 17.4

* õàâñàðñàí áîëîí áóñàä õýëáýðèéí áýðõøýýëèéã ýíä îðóóëàâ.

35.4

39.8

37.3

64.6

60.2

62.7

Эрэгтэй

Эмэгтэй

БҮГД

Төрөлхийн Олдмол

Òºðºëõèéí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí 54.7 õóâü, îëäìîë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí 59.4 õóâü ýðýãòýé÷¿¿ä áàéãàà íü (õ¿ñíýãò 8.4) òýä ýìýãòýé÷¿¿äòýé õàðüöóóëàõàä ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí àõóéí îñîë, õîîë õ¿íñíèé çîõèñã¿é õýðýãëýý, àìüäðàëûí áóðóó çóðøèë çýðãýýñ õàìààð÷ õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áîëäîãòîé õîëáîîòîé. Óëñûí äóíäæààñ õºãæëèéí áýðõøýýëòýé ýðýãòýé÷¿¿äèéí õóâüä òºðºëõèéíõ 4.1 ïóíêòýýð, îëäìîëûíõ 1.8 ïóíêòýýð èõ áàéíà.

Õ¯ÑÍÝÃÒ 8.3. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, Õ¯ÉÑ, ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÈÉÍ ÕÝËÁÝÐ, ÒªÐªË, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

ÒºðºëÁ¿ãä Õºãæëèéí áýðõøýýëèéí òºðºë


õóâüÒºðºëõèéí


ÎëäìîëÄ¿íä ýçëýõ

õóâüÁ¯ÃÄ 3825 100.0 1425 100.0 2400 100.0

Õ¿éñ

Ýðýãòýé 2205 57.6 780 54.7 1425 59.4

Ýìýãòýé 1620 42.4 645 45.3 975 40.6

Õºãæëèéí áýðõøýýëèéí õýëáýð

Õàðààíû 641 16.7 198 13.9 443 18.4

ßðèàíû 204 5.3 142 10.0 62 2.6

Ñîíñãîëûí 526 13.8 169 11.9 357 14.9

Õºäºëãººíèé 1012 26.5 274 19.2 738 30.8

Ñýòãýöèéí 934 24.4 552 38.7 382 15.9

Áóñàä* 508 13.3 90 6.3 418 17.4

* õàâñàðñàí áîëîí áóñàä õýëáýðèéí áýðõøýýëèéã ýíä îðóóëàâ.



90

Òºðºëõèéí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ 38.7 õóâü áàéãàà íü õàìãèéí ºíäºð, õàðèí îëäìîë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä õºäºëãººíèé õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ 30.8 õóâèéã ýçýëæ áàéãàà íü õàìãèéí èõ áàéíà. ßëàíãóÿà, òºðºëõèéí áîëîîä ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿í àìûí õóâü èõ áàéãààã óäàìøëûí ýìãýã, ýõ áàðèõûí áîëîí òºðºõ ¿åèéí õ¿íäðýë çýðýã øàëòãààíààð îëîí òàëààñ íü íàðèéâ÷èëæ ñóäëàõ øààðäëàãàòàé. Äàðààãèéí àíõààðàë òàòàæ áàéãàà àñóóäàë íü òºðºëõèéí áîëîîä ÿðèàíû áýðõøýýëòýé õ¿í àìûí õóâü îëäìîë áýðõøýýëòýé õ¿íèéõýýñ 3.8 äàõèí èõ áàéãàà ÿâäàë þì. Õºãæëèéí áýðõøýýëèéí òºðëèéã õýëáýðýýð íü àíãèëæ ¿çâýë ÿðèàíû áîëîí ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí òàëààñ èë¿¿ õóâü íü òºðºëõèéí, áóñàä õýëáýð¿¿äèéí õóâüä îëäìîë áýðõøýýë íü äàâàìãàéëæýý.

ÇÓÐÀÃ 8.3. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, ÒªÐªË, ÕÝËÁÝÐÝÝÐ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

Òºðºëõèéí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ 38.7 õóâü áàéãàà íü õàìãèéí ºíäºð, õàðèí îëäìîë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä õºäºëãººíèé õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ 30.8 õóâèéã ýçýëæ áàéãàà íü õàìãèéí èõ áàéíà. ßëàíãóÿà, òºðºëõèéí áîëîîä ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿í àìûí õóâü èõ áàéãààã óäàìøëûí ýìãýã, ýõ áàðèõûí áîëîí òºðºõ ¿åèéí õ¿íäðýë çýðýã øàëòãààíààð îëîí òàëààñ íü íàðèéâ÷èëæ ñóäëàõ øààðäëàãàòàé. Äàðààãèéí àíõààðàë òàòàæ áàéãàà àñóóäàë íü òºðºëõèéí áîëîîä ÿðèàíû áýðõøýýëòýé õ¿í àìûí õóâü îëäìîë áýðõøýýëòýé õ¿íèéõýýñ 3.8 äàõèí èõ áàéãàà ÿâäàë þì. Õºãæëèéí áýðõøýýëèéí òºðëèéã õýëáýðýýð íü àíãèëæ ¿çâýë ÿðèàíû áîëîí ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí òàëààñ èë¿¿ õóâü íü òºðºëõèéí, áóñàä õýëáýð¿¿äèéí õóâüä îëäìîë áýðõøýýë íü äàâàìãàéëæýý.

ÇÓÐÀÃ 8.3. ÕªÃÆËÈÉÍ ÁÝÐÕØÝÝËÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÒÎÎ, ÒªÐªË, ÕÝËÁÝÐÝÝÐ, ÕÓÂÈÀÐ, 2010 ÎÍ

* Õàâñàðñàí áîëîí áóñàä õýëáýðèéí õºãæëèéí áýðõøýýëèéã ýíä îðóóëàâ

Ä¯ÃÍÝËÒ Àéìãèéí õýìæýýíä 3825 õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿í áàéãàà íü õ¿í àìûí 4.6 õóâèéã

ýçýëæ áàéíà. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé íèéò õ¿íèé 2205 áóþó 57.6 õóâü íü ýðýãòýé, 1620 áóþó 42.4 õóâü íü ýìýãòýé÷¿¿ä áàéíà.

Òºðºëõèéí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ 38.7 õóâü áàéãàà íü õàìãèéí ºíäºð þì. Òèéìýýñ ¿¿íèéã óäàìøëûí ýìãýã, ýõ áàðèõûí áîëîí òºðºõ ¿åèéí õ¿íäðýë çýðýã øàëòãààíààð îëîí òàëààñ íü íàðèéâ÷èëæ ñóäëàõ õýðýãòýé.

Îëäìîë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä õºäºëãººíèéíõ 30.8 õóâü, õàðààíûõ 18.4 õóâèéã ýçýëæ áàéãàà íü õàìãèéí ºíäºð áàéãààã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóä íàðèéâ÷ëàí ñóäàëæ, öààøèä øàëòãààí íºõöëèéí îëæ òîäðóóëàí, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëæ áóóðóóëàõ çîðèëò òàâèõûã ÷óõàë ãýæ ¿çýæ áàéíà.

17.7

27.1

30.9

32.1

59.1

69.6

82.3

72.9

69.1

67.9

40.9

30.4

Бусад*

Хөдөлгөөний

Харааны

Сонсголын

Сэтгэцийн

Ярианы

Төрөлхийн

Олдмол

Ä¯ÃÍÝËÒÀéìãèéí õýìæýýíä 3825 õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿í áàéãàà íü õ¿í àìûí 4.6 õóâèéã ýçýëæ

áàéíà. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé íèéò õ¿íèé 2205 áóþó 57.6 õóâü íü ýðýãòýé, 1620 áóþó 42.4 õóâü íü ýìýãòýé÷¿¿ä áàéíà.

Òºðºëõèéí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä ñýòãýöèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñ 38.7 õóâü áàéãàà íü õàìãèéí ºíäºð þì. Òèéìýýñ ¿¿íèéã óäàìøëûí ýìãýã, ýõ áàðèõûí áîëîí òºðºõ ¿åèéí õ¿íäðýë çýðýã øàëòãààíààð îëîí òàëààñ íü íàðèéâ÷èëæ ñóäëàõ õýðýãòýé.

Îëäìîë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí äóíä õºäºëãººíèéíõ 30.8 õóâü, õàðààíûõ 18.4 õóâèéã ýçýëæ áàéãàà íü õàìãèéí ºíäºð áàéãààã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóä íàðèéâ÷ëàí ñóäàëæ, öààøèä øàëòãààí íºõöëèéí îëæ òîäðóóëàí, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëæ áóóðóóëàõ çîðèëò òàâèõûã ÷óõàë ãýæ ¿çýæ áàéíà.

Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí óëñ îðíû õºãæèëä îðóóëæ áóé õóâü íýìðèéã ¿íýëýõ, òýäíèé îíöëîã, õýðýãöýý øààðäëàãûã íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí õ¿÷èí ç¿éëñòýé õàìààðóóëæ ñóäëàõ, óëìààð àõóé íºõöºë, àìüæèðãààã íü äýýøë¿¿ëýõýä àøèãëàãäàõ ìýäýýëëèéí áîäèòîé ýõ ¿¿ñâýð áèé áîëãîõ øààðäëàãàòàé.

ÃÀÐ ÓÒÀÑ, ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖ

ÅÑÄ¯ÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ



92

ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖ¯¿ðýí òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí, íèéòèéí òåëåôîí ñ¿ëæýýíä (¿¿ðýí õîëáîîíû îïåðàòîð)

õîëáîãäñîí àâñààðõàí, çººâðèéí òåëåôîí õýðýãëýã÷èéã ¿¿ðýí óòàñ õýðýãëýã÷ ãýæ ¿çñýí. Õàìãèéí ãîë íü ¿¿ðýí óòàñíààñ ãàäíà òóñãàé äóãààðûí õàìò õýðýãëýæ áàéãàà òîõèîëäëûã õýðýãëýã÷ ãýñýí îéëãîëòîä õàìààðóóëñàí þì.

Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû óëñûí òîîëëîãîîð ìàíàé àéìãèéí 6, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 68.9 õóâü áóþó 50.3 ìÿíãàí èðãýí ãàð óòàñ õýðýãëýæ áàéíà. Òýäíèé 50.1 õóâü íü ýðýãòýé, 49.9 õóâü íü ýìýãòýé÷¿¿ä àæýý.

ÇÓÐÀÃ 9.1. ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÍÀÑ, Õ¯ÉÑÈÉÍ ÑÓÂÀÐÃÀ, 2010 ÎÍ

ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖ

¯¿ðýí òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí, íèéòèéí òåëåôîí ñ¿ëæýýíä (¿¿ðýí õîëáîîíû îïåðàòîð) õîëáîãäñîí àâñààðõàí, çººâðèéí òåëåôîí õýðýãëýã÷èéã ¿¿ðýí óòàñ õýðýãëýã÷ ãýæ ¿çñýí. Õàìãèéí ãîë íü ¿¿ðýí óòàñíààñ ãàäíà òóñãàé äóãààðûí õàìò õýðýãëýæ áàéãàà òîõèîëäëûã õýðýãëýã÷ ãýñýí îéëãîëòîä õàìààðóóëñàí þì.

Õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû óëñûí òîîëëîãîîð ìàíàé àéìãèéí 6, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 68.9 õóâü áóþó 50.3 ìÿíãàí èðãýí ãàð óòàñ õýðýãëýæ áàéíà. Òýäíèé 50.1 õóâü íü ýðýãòýé, 49.9 õóâü íü ýìýãòýé÷¿¿ä àæýý.

ÇÓÐÀÃ 9.1. ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÍÀÑ, Õ¯ÉÑÈÉÍ ÑÓÂÀÐÃÀ, 2010 ÎÍ

Õºäºëìºðèéí íàñ áîëîõ 15-59 íàñíû õ¿í àìûí 85.3 õóâü íü ãàð óòàñ õýðýãëýæ

áàéãààãààñ 20-24 íàñíûõàí õàìãèéí èõ õýðýãëýã÷èä áàéíà.

5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

6-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69

70+

Хүн

Эрэгтэй Эмэгтэй

Хэрэглэдэггүй Хэрэглэдэг

Õºäºëìºðèéí íàñ áîëîõ 15-59 íàñíû õ¿í àìûí 85.3 õóâü íü ãàð óòàñ õýðýãëýæ áàéãààãààñ 20-24 íàñíûõàí õàìãèéí èõ õýðýãëýã÷èä áàéíà.

ÅÑÄ¯ÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ: ÃÀÐ ÓÒÀÑ, ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖ


93

ÇÓÐÀÃ 9.2. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÄ ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÑÓÌÀÀÐ 2010 ÎÍ

ÇÓÐÀÃ 9.2. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ ÑÓÓÐÈÍ Õ¯Í ÀÌÄ ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÑÓÌÀÀÐ 2010 ÎÍ

Ãàð óòàñ õýðýãëýã÷èéí 79 õóâü íü õîò, ñóóðèí ãàçàð, ¿ëäñýí õóâü íü õºäºº àìüäàð÷ áàéãàà áºãººä ¿¿ðýí õîëáîîíû òåõíèê, òåõíîëîãè òºâ ñóóðèí ãàçàð ºðãºí íýâòýðñýí íü õàðàãäàíà. Ìàíàé àéìãèéí Çóóíìîä, Çààìàð, Æàðãàëàíò, Àðãàëàíò, Áàÿí÷àíäìàíü, Öýýë, Ë¿í ñóìäûí õ¿í àìûí ãàð óòàñíû õýðýãëýý àéìãèéí äóíäæààñ ºíäºð, Çóóíìîä, Çààìàð, Æàðãàëàíò ñóìäûí õ¿í àìûí ãàð óòàñíû õýðýãëýý óëñûí äóíäæààñ 1.0-5.0 ïóíêòýýð èë¿¿ áàéíà.

Ãàð óòàñ õýðýãëýã÷èéí 79 õóâü íü õîò, ñóóðèí ãàçàð, ¿ëäñýí õóâü íü õºäºº àìüäàð÷ áàéãàà áºãººä ¿¿ðýí õîëáîîíû òåõíèê, òåõíîëîãè òºâ ñóóðèí ãàçàð ºðãºí íýâòýðñýí íü õàðàãäàíà. Ìàíàé àéìãèéí Çóóíìîä, Çààìàð, Æàðãàëàíò, Àðãàëàíò, Áàÿí÷àíäìàíü, Öýýë, Ë¿í ñóìäûí õ¿í àìûí ãàð óòàñíû õýðýãëýý àéìãèéí äóíäæààñ ºíäºð, Çóóíìîä, Çààìàð, Æàðãàëàíò ñóìäûí õ¿í àìûí ãàð óòàñíû õýðýãëýý óëñûí äóíäæààñ 1.0-5.0 ïóíêòýýð èë¿¿ áàéíà.



94

ÇÓÐÀÃ 9.3. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÄ ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÑÓÌÀÀÐ 2010 ÎÍ

ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÒÎÎ, Á¯ÒÝÖÒåëåôîí óòàñ áîëîí ò¿ðýýñèéí øóãàì, ºíäºð õóðäíû õýðýãëýã÷èéí òîîí øóãàì áóþó DSL,

ADSL, áàéíãûí ãàðöòàé, ºíäºð õóðäíû êàáåëü ìîäåì, øèëýí êàáåëü õýðýãëýã÷äèéã èíòåðíåò õýðýãëýã÷ ãýæ ¿çñýí. Èíòåðíåòèéí áàéíãûí õýðýãëýýã ãýðòýý áîëîí ãýðýýñýý áóñàä ãàçàð 7 õîíîãèéí èõýíõ õóãàöààíä õýðýãëýæ áàéãàà òîõèîëäëîîð, òóõàéí ¿åèéí õýðýãëýýã èíòåðíåò ¿éë÷èëãýýíèé öýã çýðýã ãàçàðò øààðäëàãà ãàðñàí ¿åäýý õýðýãëýæ áàéâàë øààðäëàãàòàé ¿åä ãýæ òîäîðõîéëñîí.

Òîîëëîãûí ä¿íãýýð 6, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 16.4 õóâü áóþó 11979 õ¿í èíòåðíåò õýðýãëýæ áàéíà. Òýäíèé 10.1 õóâü íü ãýðòýý, 17.9 õóâü íü àëáàí ãàçàð çýðýã ãýðýýñýý ººð ãàçàð áàéíãà õýðýãëýæ áàéõàä 72.0 õóâü íü øààðäëàãàòàé ¿åäýý èíòåðíåò õýðýãëýäýã àæýý. Ýíý áàéäëààñ ¿çýõýä èíòåðíåò õýðýãëýäýã õ¿ì¿¿ñèéí èõýíõè íü øààðäëàãàòàé ¿åäýý èíòåðíåò êàôå áóþó íàéç íºõºä, áóñàä õ¿ì¿¿ñèéí èíòåðíåòýä õîëáîãäñîí øóãàì àøèãëàæýý .



95

ÇÓÐÀÃ 9.4. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÝ, 2010 ÎÍ

Èíòåðíåò õýðýãëýã÷

(11979)

Ãýðòýý

(1211)

Áóñàä ãàçàð

(2140)

Øààðäëàãàòàé ¿åä

(8628)

Èíòåðíåò õýðýãëýã÷èéí 45.2 õóâü íü ýðýãòýé÷¿¿ä áîë ýìýãòýé÷¿¿ä 54.8 õóâüòàé áàéíà. Èíòåðíåò õýðýãëýõ íü õóâü õ¿íýýñ òîäîðõîé ò¿âøíèé õýëíèé ìýäëýã, êîìïüþòåð, øààðäëàãàòàé ìýäýýëëýý áîãèíî õóãàöààíä õàéæ îëîõ ÷àäâàð øààðääàã. Òèéìýýñ ýìýãòýé÷¿¿äèéí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí ýðýãòýé÷¿¿äèéíõòýé õàðüöóóëàõàä èë¿¿ áàéãààòàé õîëáîîòîéãîîð ýìýãòýé÷¿¿ä ò¿ëõ¿¿ õýðýãëýäýã áàéæ áîëîõ þì. ßëàíãóÿà, ýíýõ¿¿ ÿëãààã õ¿íèé ñóðàëöàõ õàìãèéí èäýâõòýé íàñ áóþó 15-29 íàñàíä òîäîðõîé õàðæ áîëíî.

ÇÓÐÀÃ 9.5. ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÍÀÑ, Õ¯ÉÑÈÉÍ ÑÓÂÀÐÃÀ, 2010 ÎÍ.

ÇÓÐÀÃ 9.4. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÝ, 2010 ÎÍ

Èíòåðíåò õýðýãëýã÷èéí 45.2 õóâü íü ýðýãòýé÷¿¿ä áîë ýìýãòýé÷¿¿ä 54.8 õóâüòàé áàéíà. Èíòåðíåò õýðýãëýõ íü õóâü õ¿íýýñ òîäîðõîé ò¿âøíèé õýëíèé ìýäëýã, êîìïüþòåð, øààðäëàãàòàé ìýäýýëëýý áîãèíî õóãàöààíä õàéæ îëîõ ÷àäâàð øààðääàã. Òèéìýýñ ýìýãòýé÷¿¿äèéí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí ýðýãòýé÷¿¿äèéíõòýé õàðüöóóëàõàä èë¿¿ áàéãààòàé õîëáîîòîéãîîð ýìýãòýé÷¿¿ä ò¿ëõ¿¿ õýðýãëýäýã áàéæ áîëîõ þì. ßëàíãóÿà, ýíýõ¿¿ ÿëãààã õ¿íèé ñóðàëöàõ õàìãèéí èäýâõòýé íàñ áóþó 15-29 íàñàíä òîäîðõîé õàðæ áîëíî.

ÇÓÐÀÃ 9.5. ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÍÀÑ, Õ¯ÉÑÈÉÍ ÑÓÂÀÐÃÀ, 2010 ÎÍ.

Íèéò èíòåðíåò õýðýãëýã÷èéí 34.8 õóâü íü õîòîä, ¿ëäñýí 65.1 õóâü íü õºäººä àìüäàð÷ áàéíà.

Интернет хэрэглэгч (11979)

Гэртээ (1211)

Бусад газар (2140)

Шаардлагатай үед (8628)

5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

6-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69

70+

хүн

Эрэгтэй Эмэгтэй Эмэгтэй

Хэрэглэдэггүй Хэрэглэдэг

Íèéò èíòåðíåò õýðýãëýã÷èéí 34.8 õóâü íü õîòîä, ¿ëäñýí 65.1 õóâü íü õºäººä àìüäàð÷ áàéíà.



96

ÇÓÐÀÃ 9.6. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÄ ÈÍÒÅÐÍÅÒ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÑÓÌÀÀÐ 2010 ÎÍÇÓÐÀÃ 9.6. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÄ ÈÍÒÅÐÍÝÒ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ

ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÑÓÌÀÀÐ 2010 ÎÍ

1.3 5.0

7.0 8.0 8.5

10.8 11.1 11.1 11.4 11.5 11.5 12.1 12.6 12.7 12.8 13.0 13.7 13.8 14.0 14.7 14.9 15.6

17.7 18.2 18.8

22.5 37.0

Äýëãýðõààí ªíäºðøèðýýò Áàÿí-ªíæ¿¿ë Ìºíãºíìîðüò

Ýðäýíýñàíò Áàÿíöîãò

Óãòààëöàéäàì Ñýðãýëýí

Áàÿíöàãààí Áàòñ¿ìáýð

Á¿ðýí Çààìàð

Öýýë Áàÿí

Àëòàíáóëàã Áîðíóóð Ýðäýíý

Æàðãàëàíò Ë¿í

Áàÿíäýëãýð Áàÿíõàíãàé

Áàÿíæàðãàëàí Ñ¿ìáýð

Áàÿíчàíäìàíü Àðãàëàíò

Àðõóñò Çóóíìîä

Аймгийн дундаж 16.4

ÇÓÐÀÃ 9.7. ÇÓÐÃÀÀ, Ò¯¯ÍÝÝÑ ÄÝÝØ ÍÀÑÍÛ Õ¯Í ÀÌÄ ÈÍÒÅÐÍÅÒ

ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÝÇËÝÕ ÕÓÂÜ, ÑÓÌÀÀÐ 2010 ÎÍ



97

Ä¯ÃÍÝËÒÌîíãîë Óëñûí 6, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû ñóóðèí õ¿í àìûí 68.9 õóâü áóþó 50364 õ¿í ãàð

óòàñ õýðýãëýæ áàéíà. Ãàð óòàñ õýðýãëýã÷ 18.5 õóâü íü õîò ñóóðèí àìüäàðäàã àæýý. Ãàð óòàñ õýðýãëýã÷èéí äîòîð 15-29 íàñíûõàí õàìãèéí îëîí áàéíà. Ìàíàé óëñàä ãàð óòàñ, èíòåðíýòèéí õýðýãëýýíèé ¿éë÷èëãýý íýâòðýí îðñíîîð 15 æèëèéí õóãàöàà ºíãºð÷ýý. Ìàíàé àéìãèéí õóâüä ìºí àäèë áàéíà. Ãàð óòàñ õýðýãëýäýãã¿é 6, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû 31.1 õóâü áóþó 22691 õ¿í, èíòåðíýò õýðýãëýäýãã¿é 83.6 õóâü áóþó 61076 õ¿í áàéíà. Ãàð óòñûã íàñíû á¿òöýýð àâààä ¿çýõýä 15-60 íàñíûõàí ò¿ëõ¿¿ õýðýãëýæ áàéõàä èíòåðíýòèéã çàëóó÷óóä èë¿¿ õýðýãëýæýý. Ìàíàé àéìãèéí õóâüä Óëààíáààòàð õîòòîé îéð ó÷ðààñ 27 ñóìàíä ãàð óòàñíû ¿¿ðýí òåëåôîí íýâòýðñýí.

Èíòåðíåòèéí õóâüä Áàÿí-ªíæ¿¿ë, Áàÿíöàãààí, Á¿ðýí, Äýëãýðõààí, Ìºíãºíìîðüò ñóìäààñ áóñàä ñóìäàä èíòåðíýò ñ¿ëæýý îðëîî. Èíòåðíåò õýðýãëýã÷èéí 54.8 õóâü íü ýìýãòýé÷¿¿ä, 45.2 õóâèéã ýðýãòýé÷¿¿ä ýçëýâ. Çóðãàà, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿í àìûí 16.4 õóâü áóþó 11979 õ¿í èíòåðíåò õýðýãëýæ áàéãààãèéí 28.0 õóâü íü áàéíãà, ¿ëäñýí 76.0 õóâü íü øààðäëàãàòàé ¿åäýý õýðýãëýäýã àæýý.

Èíòåðíåòèéã øààðäëàãàòàé ¿åä èë¿¿ ò¿ëõ¿¿ õýðýãëýæýý. Ìàíàé àéìãèéí õóâüä àéìãèéí òºâººñ áóñàä ñóìäàä ãýðòýý èíòåðíåò õýðýãëýäýã ºðõ ìàø áàãà ãàðëàà.



98

Documents

Full page photo print XAOCT3.pdf · 2016-03-28 · Õ¿ì¿¿íä òºð ýðõýì, Òºðä õ¿ì¿¿í ýðäýíý Õ¯Í ÀÌ, ÎÐÎÍ ÑÓÓÖÍÛ 2010 ÎÍÛ ÓËÑÛÍ ÒÎÎËËÎÃÛÍ