ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ «Η ΒΑΛΜΑΔΑ»

«ΤΟ ΝΕΡΟ ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ»

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2001 - 2002

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛ.- ΠΡΟΛΟΓΟΣ- ΕΙΣΑΓΩΓΗ- Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΤΟΥ

ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟΥ ΜΑΣ- Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΙΣΤΡΙΑΣ ΤΟΥ

ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ- ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΝΕΡΟ

ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ- Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ – ΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ –

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΙΑΣ ΣΤΑΓΟΝΑΣ- ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ - ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΠΟΥ

ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ - ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ- ΟΙ ΗΧΟΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ- ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ- ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΠΟΥ ΒΓΑΖΟΥΝ ΗΧΟΥΣ

ΝΕΡΟΥ- Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΜΟΛΔΑΒΑΣ- ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ- ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ- ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ- ΕΠΙΛΟΓΟΣ- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

2

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Επειδή το νερό και η στάση των ανθρώπων απέναντι σ’ αυτό το κοινωνικό αγαθό, αποτελεί ένα από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα της εποχής μας, κρίναμε ότι είναι χρήσιμο να ασχοληθούμε, στα πλαίσια του Γνωστικού Αντικειμένου με το θέμα αυτό. Το σχολείο μας συμμετέχοντας στα Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, έκρινε σκόπιμο ν’ ασχοληθούν αυτή τη χρονιά, κάποια από τα τμήματά του με το θέμα: «Το νερό, πηγή ζωής για τον τόπο μας».

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν τα δυο τμήματα της Β΄ τάξης και Ε΄τάξης. Ο συνολικός αριθμός των παιδιών είναι 47. Απ΄ αυτά τα κορίτσια είναι 18 και τα αγόρια είναι 29. Οι δάσκαλοι που παίρνουν μέρος είναι η Παπαδημητρίου Ευαγγελία και ο Πελτέκης Σταύρος. Στόχος του προγράμματος είναι η συνειδητοποίηση των παιδιών και η γνώση όλων των προβλημάτων που αφορούν το αγαθό αυτό που λέγεται νερό τα παιδιά πρέπει να μάθουν για τη λειψυδρία τη ρύπανση, την υφαλμύρωση, την υποβάθμιση των υγροτόπων, την άσκοπη σπατάλη του, νερού. Τονίζοντας το γεγονός ότι οι μελλοντικοί πόλεμοι θα γίνονταν για τη διεκδίκηση πηγών νερού, ν’ αποφεύγουν τη σπατάλη και να γίνουν πομποί μιας καινούριας στάσης απέναντι στο θέμα αυτό, με αποδέκτες τους γονείς, τους φίλους, τους συντοπίτες τους.

Για την επίτευξη τωυ στόχων μας αυτών είναι απαραίτητες διάφορες έρευνες σχετικές με την χρήση και την κατανάλωση του νερού. Επίσης είναι αναγκαία η ενημέρωση των παιδιών από τους «διαχειριστές» του πόσιμου νερού του χωριού τους (Υπεύθυνους Υδραγωγείου). Η ενημέρωση των παιδιών από την καθαρίστρια του σχολείου θα δώσει την ευκαιρία στα παιδιά να μάθουν για τη χρήση του νερού και των απορρυπαντικών που απαιτούνται για τον οικείο χώρο του σχολείου τους. Τέλος η επίσκεψη των τμημάτων αυτών στους χώρους του Μουσείου Ύδρευσης είναι χρήσιμη και απαραίτητη για την επιτυχία του προγράμματός μας.

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τι είναι το νερό; Πως χρησιμοποιούμε το νερό.

Το νερό δεν είναι μόνο ένα από τα πιο κοινά στοιχεία στην γη, αλλά και ένα από τα πιο ασυνήθιστα. Αντίθετα με άλλα στοιχεία υπάρχει σαν στερεό, υγρό και αέριο στην καθημερινή ζωή. Πάνω από το 70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται από νερό. Το νερό υπάρχει παντού, γεμίζει ωκεανούς, ποταμούς, λίμνες, ποτίζει το έδαφος και βρίσκεται ακόμα και στον αέρα που αναπνέουμε.

Χωρίς νερό, η ζωή όπως την γνωρίζουμε θα ήταν αδύνατη και ο κόσμος μας δε θα υπήρχε. Το νερό έχει πολλές μοναδικές ιδιότητες: μας διατηρεί ζωντανούς, μας βοηθάει στη μεταφορά αγαθών και ανθρώπων από το ένα μέρος στο άλλο, εμποδίζει να υπερθερμανθεί ή να παγώσει η Γη και η δύναμη του μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Το νερό έχει μεγάλη επιρροή στον καιρό και στο κλίμα της Γης και μεταβάλλει συνεχώς το σχήμα της ξηράς.

Σε πολλές χώρες του κόσμου, το νερό είναι εύκολα διαθέσιμο και οι άνθρωποι συχνά το χρησιμοποιούν ασυλλόγιστα. Το νερό χρησιμοποιείται για το πλύσιμο, το μαγείρεμα, το καθάρισμα, ως πόσιμο και στην κεντρική θέρμανση, καθώς και στα θαλάσσια σπορ.

Ωστόσο το νερό είναι ένα πολύτιμο αγαθό που πρέπει να προστατεύεται και να χρησιμοποιείται πολύ προσεκτικά. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούσαμε πως τα αποθέματα νερού ήταν ανεξάντλητα. Σήμερα αντιλαμβανόμαστε ότι η αλόγιστη κατανάλωση και η ρύπανση τα έχουν ελαττώσει ανησυχητικά.

4

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΤΟΥ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟΥ ΜΑΣ

Στις 13-3-2002 ήρθε στο σχολείο μας, από δική μας πρόσκληση, ο κύριος Γαζίνας Σωτήριος, ο οποίος είναι υδρονομέας και υπεύθυνος του Υδραγωγείου. Σε μια μεγάλη αίθουσα του σχολείου μας μαζεύτηκαν τα παιδιά των Β' και Ε' τάξεων για να πάρουν συνέντευξη από τον κύριο Γαζίνα.

Ο κύριος Γαζίνας μας είπε ότι για την ύδρευση του Ανατολικού χρησιμοποιούμε δύο βασικές γεωτρήσεις. Η 1η έγινε το 1976 και έχει βάθος 90μ. Υπάρχει και 3η στα 300μ. αλλά είναι καταργημένη. Ο υδατόπυργος έχει ύψος 20μ. και χωρητικότητα 48 κ.μ. Το νερό καθαρίζεται από το κεντρικό φίλτρο και πολλά άλλα φίλτρα. Η χλωρίωση γίνεται με ειδικό μηχάνημα. Κάθε έξι μήνες καθαρίζεται ο υδατόπυργος αδειάζοντας τον από το νερό. Η πρώτη γεώτρηση δίνει 50 κ.μ. την ώρα. Και η δεύτερη 70 κ.μ. την ώρα. Έγινε και τέταρτη γεώτρηση, αλλά δε λειτουργεί γιατί βρέθηκε αλμυρό το νερό.

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε από του Υγειονομικό Τμήμα της Δ/νσης Δημόσιας Υγείας και Υγιεινής στις 20- 11- 2000 και 19- 2- 2001, βρέθηκε μαγγάνιο και αρσενικό στη δεύτερη γεώτρηση με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται ακατάλληλο προς πόση. Το σύστημα ύδρευσης χρειάζεται αλλαγή και αντικατάσταση των παλιών σωλήνων με πλαστικές. Επίσης χρειάζεται να γίνει τοποθέτηση υδρόμετρων. Προς το παρόν η χρέωση γίνεται με καταβολή 4.500 δρχ. κατ' άτομο. Υπάρχουν 700 οικογένειες στο χωριό μας οι οποίες καταναλώνουν 100 κ.μ.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΙΣΤΡΙΑΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ

Μια μέρα τα παιδιά με τα σημειωματάρια τους πήραν συνέντευξη από την καθαρίστρια του σχολείου μας. Σκοπός της συνέντευξης αυτής ήταν να γνωρίσουν τις δραστηριότητες της καθαρίστριας και να προσπαθήσουν να την πείσουν να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν μικρότερες ποσότητες απορρυπαντικών στο καθάρισμα των χώρων του σχολείου.

Η κυρία Αρμενίνη Βασιλική μας είπε ότι καθαρίζει ένα χώρο 1500 τ.μ. Χρειάζεται 1 ώρα για το προαύλιο, 3 ώρες για τις τουαλέτες, 4 ώρες για το σκούπισμα και σφουγγάρισμα των αιθουσών.Χρησιμοποιεί επαγγελματικό κουβά και όχι το λάστιχο. Χρειάζονται 4 κουβάδες, την ημέρα για όλο το σχολείο. Σε κάθε 5 λίτρα νερό

5

βάζει 1 μεζούρα υγρό πατωμάτων. Γιατί αν βάλει περισσότερο υγρό, θα χρειάζεται περισσότερο νερό για ξέβγαλμα και θα υπάρχει ο κίνδυνος του γλιστρήματος. Για το καθάρισμα του σχολείου, για όλο το χρόνο χρειάζονται 400.000 δρχ. ή 1.173,88 €. Το καλοκαίρι ποτίζει τα φυτά του σχολείου 4 φορές το μήνα.

Στη συνέχεια έδειξε στα παιδιά τι απορρυπαντικά χρησιμοποιεί. Δηλαδή FAIRY για τα ποτήρια, AZAX για τα τζάμια και τα έπιπλα, υγρό κρεμοσάπουνο για τα χέρια (SRECTRA), IDEAL υγρό γενικού καθαρισμού (πατώματα, πλακάκια, τουαλέτες ), VIAKAL για τα άλατα (νεροχύτες, πλακάκια). Χλωρίνη δε χρησιμοποιεί γιατί είναι επικίνδυνη για την υγεία των παιδιών.

ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΝΕΡΟ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ

Επειδή η περιοχή μας είναι πλούσια σε νερό, μια μέρα χωριστήκαμε σε δυο μεγάλες ομάδες και ψάξαμε να βρούμε που υπάρχει νερό στον τόπο μας.

Η ομάδα των κοριτσιών βρήκε ότι νερό υπάρχει στα εξής:1)υδραγωγείο 2)πηγάδι 3)κανάλι 4)βρύση 5)θάλασσα 6)βροχή 7)χαλάζι 8)χιόνι 9)παγάκια 10)μπουκάλια 11)ποτάμι 12)στραγγιστικό κανάλι 13)σάλιο 14)ορυζώνες 15) καναλέτο 16)λίμνη 17)αναψυκτικό 18)κάτω από το χώμα 19)Έλη 20)πισίνες 21)συντριβάνι 22)στο σώμα μας.

Η ομάδα των αγοριών βρήκε ότι το νερό υπάρχει στα εξής:1)κάτω από το χώμα 2)στραγγιστικό κανάλι 3)υδραγωγείο 4)στο σώμα μας 5)στα λαχανικά 6)βροχή 7)χιόνι 8)χαλάζι 9)παγάκια 10)έλη 11)κανάλι 12)θάλασσα 13)ορυζώνες 14)βρύση 15)ποτάμι 16)πηγάδι 17)καλοριφέρ 18)αίμα 19) σάλιο 20) καναλέτο 21) ομίχλη 22) λουλούδι 23) δέντρα 24) μπουκάλι 25) πισίνα.

ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ- ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ- ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΙΑΣ ΣΤΑΓΟΝΑΣ.

Διαβάζοντας δύο βιβλία για το ταξίδι του νερού και βλέποντας κάποιες βιντεοκασέτες για το νερό, τα σύννεφα, τη βροχή, τα παιδιά έγραψαν κάποια κειμενάκια για όλα αυτά που είδαν και συζητήσανε.Το σύννεφοΤο σύννεφο είναι νερό. Η ομίχλη είναι νερό.Το σύννεφο έχει πάρα πολλές

6

μικρές σταγόνες. Το νερό πηγαίνει στον αέρα.Το χνώτο είναι νερό.Το σύννεφο γίνεται βροχή και χιόνι.Στέλλα Κοκκινοπούλου

Που καταλήγει το νερό της βροχήςΠηγαίνει στα φύλλα, στα λουλούδια.Γίνεται ρυάκι. Πηγαίνει στο ποτάμι. Στη θάλασσα.Μέσα στο χώμα. Στις ρίζες των φυτών. Εξατμίζεται στον αέρα. Τα σύννεφα.Ευαγγελία Καμπράγκου

Το ταξίδι μιας σταγόναςΜια φόρα κι έναν καιρό ήταν μια σταγόνα που την έλεγαν Ελένη και έπεφτε πάνω στα πουλάκια, πάνω στο κεφάλι τους.Κατερίνα Σαλημέρα

Ο κύκλος του νερούΈνα σύννεφο έχει εκατομμύρια σταγόνες. Μια φορά είχε βρέξει πολύ άγρια. Μόλις τελείωσε πήγε στο βουνό. Και μετά στον καταρράχτη και από εκεί τελειώνει η βροχή. Και έζησε αυτή καλά κι εμείς καλύτερα.Βάσω Κεχαγιά

Το ταξίδι μιας σταγόνας Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια σταγόνα που την έλεγαν Αντώνη. Ζούσε πάνω σ’ ένα σύννεφο βάραινε το σύννεφο και μια μέρα έβρεξε και έπεσε. Ο φίλος μπήκε σ’ ένα ρυάκι και κατέληξε στη θάλασσα. Και ξανά αυτόν τον γύρο. Δημήτρης Καμπράγκος

Ο κύκλος του νερού Το νερό εξατμίζετε και πάει στα σύννεφα και βρέχει και το νερό πάει στους υπονόμους και στη βρύση, στις μπανιέρες και στο εργαστήριο καθαρισμού. Τζανής Τοψιώτης

Το ταξίδι μιας σταγόναςΜια φορά και έναν καιρό ζούσε μια σταγόνα και ταξίδευε σε υπονόμους,σε ποτάμια και κατέληγε στη θάλασσα.Στέφανος Τοπάλογλου

7

Το ταξίδι μιας σταγόναςΜια φορά κι έναν καιρό ήταν μια σταγόνα, που ήταν πολύ καλή και φρόνιμη και έκανε ταξίδι.Θανάσης Κάμτσης

Το ταξίδι μιας σταγόναςΜια φορά ήταν μια σταγόνα που ήθελε να κάνει μπάνιο. Είπε στη μαμά της τη Μαργαρίτα ότι ήθελε να κάνει μπάνιο. Πήγε να κάνει μπάνιο αλλά ήταν βρώμικα.Σοφία Πασσιά Το ταξίδι μιας σταγόναςΜια φορά ήταν μια σταγόνα μέσα στη θάλασσα. Εξατμίστηκε από τον πολύ ήλιο. Πήγε σ’ ένα σύννεφα. Το σύννεφο έβρεξε στο βουνό. Οι άνθρωποι πήραν το νερό με σωλήνες και κατέληξε στη μπανιέρα. Μετά πάει στο βόθρο μετά στο εργαστήριο καθαρισμού και τέλος στη θάλασσα.Γιώργος Παρασίδης

Ο κύκλος του νερού Το νερό εξατμίζεται από τον ήλιο. Μετά πηγαίνει στη θάλασσα και μετά στους καταρράχτες και μετά στο εργοστάσιο για να καθαριστεί και να το πιούμε. Βασίλης Σερδάρης

Το ταξίδι μιας σταγόναςΜια φορά ήταν μια σταγόνα και αυτή ήταν σε μια λίμνη και από τη ζέστη του ήλιου εξατμίστηκε κι έγινε ένα σύννεφο και μετά έβρεξε και χύθηκε στη θάλασσα.Δημήτρης Τσαούσης

Ο κύκλος του νερού Μια φορά ήταν μια σταγόνα που ανέβηκε στο σύννεφο και το σύννεφο έγινε νερό και όταν είχε πολύ κρύο γίνεται χιόνι και χαλάζι.Το χιόνι στο βουνό γίνεται ρυάκια γίνεται ποτάμια περνάει από τον καταρράχτη και καταλήγει στην θάλασσα.Χριστόφορος Ρετζέπης

Το ταξίδι μιας σταγόναςΜια φορά ήταν μια σταγόνα που την λέγαν σταγονούλα και χάθηκε μέσα στη θάλασσα και ένας άνθρωπος ήθελε να κάνει ντουζ και

8

πήρε η σωλήνα τη σταγονίτσα. Και ήλιος ήταν πολύ δυνατός και το εξάτμισε και μετά ο καιρός ήταν έτοιμος να βρέξει και έβρεξε.Ηλίας Ματζάρης

Ο κύκλος του νερούΤο νερό εξατμίζετε γιατί τα σύννεφα βαραίνουν και 1.000.000 σταγόνες πέφτουν. Μετά το νερό από τους σωλήνες καταλήγει σε εργοστάσια και εκεί το καθαρίζουν, για να το πίνουμε, να κάνουμε μπάνια και άλλα πολλά πράματα. Μετά κάνει ξανά από την αρχή τον κύκλο του.Δημήτρης Τερζής

Ο κύκλος του νερού Το νερό εξατμίζεται και πάει πάνω στα σύννεφα. Μετά γίνεται βροχή ή χιόνι. Και πάει πάνω σε βουνά και κατεβαίνει σε ένα ποτάμι ή από έναν καταρράχτη. Όμως μερικές φορές κάποιοι άνθρωποι βάζουν σκοτωμένα ζώα ή βρωμιές. Γι αυτό το πάμε σε εργαστήριο καθαρισμού και έτσι μπορούμε να το πίνουμε και να κάνουμε μπάνιο.Κώστας Γκόλτσης

Το ταξίδι μιας σταγόνας Μια φορά ήταν μια σταγόνα που την έλεγαν σταγονούλα. Η σταγονούλα ήταν στο ποτάμι και με το ρεύμα έπεσε στην θάλασσα, εξατμίστηκε και πήγε πάνω στο σύννεφο. Μετά πήγε στο υδραγωγείο την καθάρισε, πήγε στην ντουζιέρα, μετά πήγε στον υπόνομο και ξαναήρθε στη θάλασσα.Βάσω Σιωπή

Ο κύκλος του νερού Το νερό εξατμίσθηκε από τον ήλιο και κατεβαίνει κάτω στην γη και περνάει από φίλτρα και καθαρίζουν το νερό. Περνάει από σωλήνες και έρχεται σε μας και κάνουμε μπάνιο, πλένουμε τα πιάτα πηγαίνει στον υπόνομο και από εκεί στην θάλασσα Σοφία Καραΐσκα

Ο κύκλος του νερού Ένα σύννεφο έχει εκατομμύρια σταγόνες. Πρώτα βγάζει το σύννεφο τη βροχή. Ύστερα θα ξεχειλίσει και θα πάει παντού. Στα δέντρα, στα κεραμίδια, στα βουνά. Ύστερα πηγαίνει στα ρυάκια. Εκεί οι άνθρωποι θα κάνουν φράγμα και από εκεί θα πάει στο μπάνιο μας και θα το χρειαστούμε σε πολλές περιπτώσεις. Θα

9

πάει στο υδραγωγείο και ύστερα στο εργαστήριο καθαρισμού. Εκεί θα καθαριστεί και θα γίνει καθαρό και θα πάει στη θάλασσα. Μαρία Καραΐσκου

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Από τα πανάρχαια χρόνια ο άνθρωπος κατάλαβε τη σπουδαιότητα του νερού για την επιβίωση του, καθώς και την τεράστια δύναμή του. Οι μύθοι όλων των λαών που διηγούνται τη γέννηση του Σύμπαντος παρουσιάζουν το νερό ως σύμβολο ζωής και δημιουργίας.

Στη χριστιανική θρησκεία το νερό είναι σύμβολο εξαγνισμού. Οι χριστιανοί βαφτίζονται στο νερό, για να καθαριστεί η ψυχή τους από το προπατορικό αμάρτημα και να λάβουν την ευλογία του Αγίου Πνεύματος. Τα Θεοφάνια ο παπάς αγιάζει τα νερά του τόπου ρίχνοντας μέσα τους το σταυρό. Σε πολλές εκκλησίες υπάρχει νερό το οποίο, κατά την παράδοση, έχει αγιαστεί από την παναγία ή από κάποιον Άγιο. Το νερό αυτό λέγεται άγιασμα και οι πιστοί το πίνουν με ευλάβεια, γιατί θεωρείται θαυματουργό και ιαματικό.Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε ότι το νερό υπήρχε πριν από κάθε άλλη ύλη, προτού υπάρξει ζωή. Ο Θεός Ατούμ της αρχαίας Αιγύπτου γεννήθηκε από το νερό και οι Μάγιας στην κεντρική Αμερική, το λάτρευαν σαν θεό.

ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ. Οι άνθρωποι, που τα παλιότερα χρόνια ήταν δεμένοι πολύ περισσότερο με τη γη και τη φύση, έκλεισαν μέσα στις παραδόσεις και στα έθιμά τους την αξία που είχε το νερό για τη ζωή τους.

Α)ΟΙ ΛΙΤΑΝΕΙΕΣ ΓΙΑ ΒΡΟΧΗΌταν η σπορά καθυστερεί εξαιτίας της ανομβρίας οι άνθρωποι καταφεύγουν σε λιτανείες. Ύστερα από τη λειτουργία στην εκκλησία, παπάς και πιστοί παίρνουν τις εικόνες και πηγαίνουν στα χωράφια όπου ο παπάς διαβάζει ειδικές ευχές και όλοι μαζί παρακαλούν το Θεό να στείλει την ευλογημένη βροχή.

Β) Η ΠΙΡΠΙΡΟΥΝΑΗ πιρπιρούνα είναι ένα έθιμο μαζί και παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά σε πολλά μέρη της Ελλάδας, παρακαλώντας τη βροχή να έρθει.

10

Τα παιδιά διαλέγουν ένα κοριτσάκι και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδες για να πρασινίσουν οι κάμποι σαν την Πιρπιρού.Η παρέα των παιδιών με την Πιρπιρού στη μέση πηγαίνουν από σπίτι και τραγουδούν όλα μαζί το τραγούδι της Πιρπιρούνας.Αφού τελειώσει το τραγούδι κάθε νοικοκυρά βγαίνει από το σπίτι της και μ’ ένα κανάτι χύνει νερό Πάνω στην Πιρπιρούνα και εύχεται : «Καλή βροχη να δώσει ο θεός»

Γ) ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΝΕΡΟΤην Πρωτοχρονιά σε ολόκληρη την Ελλάδα, υπάρχουν έθιμα, με τα οποία οι άνθρωποι πιστύουν πως θα εξασφαλίσουν καλη υγεία, καλή σοδεια και ευτυχία για όλο το χρόνο. Με τον καινούργιο χρόνο αδειάζουν το νερό από τις στάμνες για να τις γεμίσουν με το «καινούργιο» το «νιο» το «αϊβασιλιατικο» νερό. Δ) ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΒΡΥΣΗΣ Σε πολλά μέρη χύνουν νερό μπροστά απ’ αυτόν που φεύγει ταξίδι, για να’ ναι ο δρόμος του ελεύθερος, όπως ελεύθερο τρέχει το νερό. Νερό επίσης χύνουν στα πόδιια της νύψης, για το καλό, προτού βγει από το πατρικο της σπίτι. Την Πρωτομαγια, σε πολλα μέρη στολίζουν τη βρύση με άνθη και κρατουν το αρωματισμένο απ’ αυτά νερό για να ζύμώσουν το πρώτο ψωμί, με το στάρι της νέας σοδειας .

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

Στις 16- 4- 2002 η Β΄ και η Ε΄ τάξη του σχολείου μας επισκέφθηκαν το Μουσείο Ύδρευσης. Εκεί οι υπεύθυνοι του Μουσείου μας ξενάγησαν στους χώρους του και μας έδωσαν πολλές χρήσιμες πληροφορίες για την ιστορία και τη χρησιμότητα των εγκαταστάσεων του για την ιστορία και τη χρησιμότητα των εγκαταστάσεων του για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Ας δούμε τώρα τις εντυπώσεις των παιδιών μέσα από τα κείμενά τους.

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣΤην Τρίτη πήγαμε στο Μουσείο Ύδρευσης και είδαμε κάτι εργαλεία που δούλευαν παλιά. Είδαμε κι ένα μηχάνημα που δούλευε γρήγορα και είχε μέσα λάδι. Επίσης είδαμε ένα που είχε μια ρόδα και από μια μπουκάλα το νερό πήγαινε σε κάτι σωληνάκια κι από εκεί έμπαινε σ’ έναν κουβά.Βάγια Μπαρέκα

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

11

Την Τρίτη πήγαμε στο Μουσείο Ύδρευσης. Όλη η Δευτέρα και η Πέμπτη τάξη πήγαν με το λεωφορείο και οι άλλες τάξεις έμειναν στο σχολείο. Όταν φτάσαμε είδαμε μια κασέτα για το νερό, είδαμε πώς ήταν η Θεσσαλονίκη πριν από 110 χρόνια. Επίσης είδαμε υδρόμετρα και χειροκίνητες τουαλέτες . Μια κυρία μας μίλησε για τα υδρόμετρα. Είδαμε κι άλλες μεγάλες μηχανές και μια σωλήνα που είχε σχέση με την κασέτα.Βαγγέλης Μόσχου

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ Την Τρίτη πήγαμε στο Μουσείο Ύδρευσης. Εκεί είδαμε βίντεο, φτυάρια, ζωγραφιές και χρώματα, τουλούμπες, μηχανήματα, γερανούς.Λάζαρος Λάμπρου

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣΤο πρωί πήγαμε σε ένα Μουσείο Ύδρευσης και είδαμε δυο μηχανήματα και τουλούμπες. Πήγαμε να δούμε βίντεο και μας έδειξαν μηχανήματα, αντλίες υδρόμετρα και σωλήνες.Αλέξανδρος Μάρκος

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣΤο πρωί της Τρίτης πήγαμε με την Πέμπτη τάξη στο μουσείο ύδρευσης. Εκεί είδαμε πολλά μηχανήματα. Ένα κουμπί είχε ένα μηχάνημα και όταν πατούσες ένα κουμπί γύριζε και έβγαινε πράσινο νερό. Είδαμε και κάτι χοντρές σωλήνες Θανάσης Γκιόσα ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣΕμείς πήγαμε στο μουσείο ύδρευσης . Πρώτα κουνήσαμε τις τουλούμπες. Μετά είδαμε ένα βιντεακι και ύστερα πήγαμε να δούμε τις αντλίες. Είδαμε και μια πετρελαιοκινητή μηχανή. Αποστόλης Μίγγας

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣΕίδαμε κάποιες χειροκίνητες αντλίες, μηχανήματα, μια αντλία πουέκαιγε κάρβουνο, μια πετρελαιοκίνητη μηχανή, το αντλιοστάσιο, ένα βίντεο για το νερό. Πήγαμε με το κύριο Σταύρο και την κυρία Ευαγγελία.Σοφία Ξέλη

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

12

Την Τρίτη πήγαμε στο Μουσείο Ύδρευσης με το λεωφορείο. Είδαμε δύο τουλούμπες, μια μηχανή με κάρβουνο. Είδαμε και βίντεο με την κυρία Όλγα και μια πετρελαιοκίνητη μηχανή.Αλέξανδρος Γκαζίνας

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣΧτες πήγαμε στο Μουσείο ύδρευσης. Εκεί είδαμε κάτι σωλήνες. Ήταν ο κύριος Σταύρος, η κυρία Ευαγγελία, ο κύριος Λεωνίδας και η κυρία Διευθύντρια. Είδαμε μία πετρελαιοκίνητη μηχανή, ένα μικρό αντλιοστάσιο και πολλές άλλες μηχανές.Γιώργος Πρίντζιος

ΟΙ ΗΧΟΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να έρθουν σ’ επαφή με τους ήχους του νερού, ακούσαμε στην τάξη ένα πολύ ωραίο CD, με τη Μουσική του Νερού. Τα παιδιά άκουγαν και μάντευαν τους ήχους που κάνει το νερό σε διαφορές καταστάσεις καθώς και κάποια τραγούδια εμπνευσμένα από το νερό.

Έτσι τα παιδιά άκουσάν τους ήχους που βγαίνουν από ποτήρια με νερό, τη μουσική του Μπαχ εκτελεσμένη σε ποτήρια γεμάτα με νερό και ένα παραδοσιακό Ηπειρωτικό τραγούδι. Έπειτα άκουσαν να πέφτουν σταγόνες σε πλακάκια, πυκνή βροχή σε χωμάτινο δρόμο, τη βροχή στην πόλη, την πολύ πυκνή βροχή στην πόλη, την πυκνή βροχή στο δάσος. Άκουσαν το νερό στους νερόλακκους, το μικρό ρυάκι, την καταιγίδα, το μικρό καταρράκτη, το ρυάκι στα δέντρα, το ρυάκι μ’ ένα κλαδί μέσα τους, τους ήχους ενός υδροβιότοπου. Μετά άκουσαν το νερό που βράζει σε κατσαρόλα, το γέμισμα ποτηριών, το πλύσιμο των πιάτων, το καζανάκι της τουαλέτας, το ντουζ, το νεροχύτη, την μπανιέρα, το ανακάτεμα του νερού με το χέρι.

Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν, τα παιδιά να διασκεδάσουν, να μαζέψουν, να ενθουσιαστούν και να αποδειχτεί για άλλη μια φορά πόσο ευρηματική είναι η φαντασία τους. Στη συνέχεια τα παιδιά σε ομάδες ψάξαν να βρούνε ποιους ήχους νερού έχουν ακούσει. Παρακάτω θα δούμε μερικούς εντυπωσιακούς ήχους που σκέφτηκαν τα παιδιά.

Το πλατσούρισμα της πάπιας.Το κολύμπι του βατράχου. Η βουτιά των παιδιών. Το νερό του καλοριφέρ Βάσω Σιώπη

Το γέμισμα του κουβά. Πλυντήριο πιάτων. Το ρίξιμο πέτρας στο ποτάμι. Το πλύσιμο του αυτοκινήτου.

13

Σοφία ΠασιάΜπουρμπουλήθρες στη μπανιέρα. Βροχή στα κεραμίδια. Τρικυμία στη θάλασσα. Οι βουτιές της φάλαινας Στέλλα Κοκκινοπούλου

Ο νεροχύτης. Ο κουβάς Το καζανάκι.Ο καταρράχτης. Στέφανος Τοπάλογλου

Γέμισμα ποτηριού. Βροχή στη λαμαρίνα. Νερό στα βράχια. Νερό στο χαντάκι Αποστόλης Μίγγας

Το νερό στο λούκι. Βροχή στα κλαδιά.Νεροποντή. Κολύμπι δελφινιού. Σοφία Ξέλη

Το κύμα της θάλασσας. Όταν πίνει νερό ο σκύλος. Το γέμισμα του ντεπόζιτου. Το γέμισμα της μπανιέρας. Δημήτρης Τσιαούσης

Ο καταράχτης. Βροχή σε πηγάδι. Γαργάρες στο στόμα μας Μπάλα στο νερό. Ευαγγελία Καμπράγκου

Πλυντήριο ρούχων. Ντούζ. Γέμισμα της μπανιέρας. Το βράσιμο του νερού. Αλέξανδρος Γκαζίνας

Βροχή στη θάλασσα

Η βάρκα στο νερό. Κουβάς σε πηγάδι. Βουτιά ανθρώπου.Γιώργος Παρασίδης

Βροχή στην άσφαλτοΓέμισμα μπουκαλιούΠλύσιμο μπαλκονιούΒροχή στα πετραδάκιαΓιώργος Πρίντζιος

Γέμισμα βαρελιούΒροχή στο χώμα Βρύση Βουτιά χήναςΣωτήρης Αρμενίνης

Σωλήνες.Βροχή στα λουλούδια.Το νερό μας.Γέμισμα ποτηριού.Χριστόφορος Ρετζέπης.

Η σταγόνα στο Νερό.Σταγόνες στο τηγάνι.Η μπόρα.Το χαλάζι.Ηλίας Ματζάρης

Το συντριβάνιΗ κανάτα.Η πισίνα.Οι σωλήνεςΝτενίσα Μπεγκόλι

Το νερό στη σκεπή.Το νερό στο καζάνι.Το νερό της θάλασσας.Το νερό στο αυτοκίνητο.Κατερίνα Σαλημέρα.

Το πότισμα των χωραφιών.Η βροχή στο χώμα.Η βροχή στα πλακάκια.

14

Το ντούζ.Σοφία Καραΐσκα Καταιγίδα.Το νερό του λάστιχου.Το νερό του μπουκαλιού.Οι βουτιές του δελφινιού.Δημήτρης Τερζής Νερό στα φύλλα.Βροχή στην άσφαλτο.Πλύσιμο των πιάτων.Άδειασμα του κουβάΘανάσης Κάμτσης

Η κεντρόφιγγα.Το μηχανάκι (πιεστικό)Η τουλούμπα.Ο υπόνομος.Τζανής Τοψιώτης Ο ήχος του ποταμούΤο ντεπόζιτο.Το βράσιμο του νερού.Το γέμισμα του νερού.Βάσω Κεχαγιά

Ο καταρράχτηςΤο σιντριβάνι.Το λούκιΤο πιεστικό.Βάγια Μπαρέκα

Το νερό της βρύσηςΒροχή στη θάλασσαΤο νερό στο ταψί Το νερό στη λεκάνηΑλέξανδρος Μάρκος

Η Θάλασσα. Η τουλούμπα.Το κολύμπι της πάπιας. Βροχή στα κεραμίδια.Βασίλης Σερδάρης

Πλύσιμο πιάτων.Κάνουμε μπάνιο.Το ρυάκι.Το βράσιμο του νερού.Θανάσης Κιόσα

Ψιχάλες.Το λούκι.Η τουλούμπα.Η πισίνα.Βαγγέλης Μόσχου

Ντουζ.Σφουγγάρισμα.Υπόνομος.Πλύσιμο προσώπου.Δημήτρης Καμπράγκος

Το ψιχάλισμα.Το πλυντήριο ρούχων.Το πλύσιμο του μπαλκονιού.Το χαλάζι.Κώστας Γκόλτσης

Ντεπόζιτο.Η πηγή.Το βράσιμο του φαγητού.Το νερό στις λακούβες.Λάζαρος Λάμπρου

Το νερό στην ακρογιαλιά.Η βενζινάκατος στη θάλασσα.Η βροχή στα ξύλα.Η βροχή στο πλαστικό.

15

Μαρία Καραΐσκου

ΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ

Θέλοντας να τονίσουμε τη μεγάλη σημασία του νερού στη ζωή των ανθρώπων, ψάξαμε να βρούμε διαφορές εκφράσεις πού χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι παλιότερα, οι οποίες περιείχαν τη λέξη νερό. Έτσι τα παιδιά βρήκαν τις εξής εκφράσεις: Ο χειμώνας φέτος έχει πολύ νερό. Θέλω να κάνω το νερό μου. Τα νερά του καραβιού. Βάζω νερό στο κρασί μου. Είναι του γλυκού νερού. Κάνει νερά Κάνω μια τρύπα στο νερό. Αυτό σηκώνει νερό. Τον φέρνω στα νερά μου. Η βάρκα κάνει νερά. Ξέρω το μάθημα νερό. Βάζω το νερό στο αυλάκι. Χάνω τα νερά μου. Μες στο νερό. Κοπέλα σαν τα κρύα τα νερά Πνίγεται σε μια κουταλιά νερό. Θα πούμε το νερό νεράκι. Δεν δίνει του αγγέλου του νερό. Στάλα στάλα το νερό, το μάρμαρο το τρώει. Θα πούμε το νερό νεράκι. Ξέρει το μάθημα νεράκι. Ήπιε το αμίλητο νερό.

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΠΟΥ ΒΓΑΖΟΥΝ ΗΧΟΥΣ ΝΕΡΟΥ

Η Ε΄τάξη μαζί με την Δ΄τάξη και με τη βοήθεια της δασκάλας της Μουσικής, κυρίας Πελαγίας Κακαρίκα, έφτιαξαν κάποια όργανα, τα οποία έβγαζαν διάφορους ήχους του νερού (ήχοι της βροχής).Τα υλικά που χρησιμοποίησαν ήταν τα εξής:α) ρολό αλουμινόχαρτου, β) καλάμι χοντρό, γ) 15-20 ψιλά καρφιά, δ) 2 χαρτονάκια, ε) κολλητικές ταινείες χρωματιστές, στ) αλάτι χοντρό, ζ) φακές ή κριθαράκι.

16

Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΜΟΛΔΑΒΑΣ

Την Τρίτη 2-4-2002 στα πλαίσια μιας ημερίδας με θέμα «Θεατρικό Παιχνίδι, ένα Δημιουργικό Παιδαγωγικό εργαλείο», τα παιδιά της Β΄τάξης συμμετείχαν στο δρώμενο «Ο ποταμός Μολδάβας». Η μουσική του, ήταν του Smetana. Καθοδηγητής των παιδιών ήταν η Μουσικός του σχολείου κα Κακαρίκα Πελαγία. Οι ρόλοι των παιδιών ήταν οι εξής: α) Λίμνες: Σοφία Πασιά, Βάσω Σιώπη, Λίτσα Καμπράγκου, Στέλλα Κοκκινοπούλου, Σοφία Ξέλη, Βάσω Κεχαγιά, Σοφία Καραΐσκα, Γιώργος Παρασίδης, Αποστόλης Μίγγας.β) Δέντρα: Σωτήρης Αρμενίνης, Χρήστος Ντάτσης, Σάκης Κάμτσης, Ντενίσα Μπεγκόλι.γ) Λουλούδια: Κατερίνα Σαλημέρα, Βάγια Μπαρέκα, Δημήτρης Τσιαούσης.δ) Βράχοι: Αλέξανδρος Μάρκος, Ηλίας Μαντζιάρης, Στέφανος Τοπάλογλου.ε) Καραβάκι: Χριστόφορος Ρετζέπηςστ) Ψαράκια: Δημήτρης Καμπράγκος, Κων/νος Γκόλτσης.ζ) Γλάροι, πουλιά: Μαρία Καραΐσκου, Τζανής Τοψιώτης, Θανάσης Κιόσα, Βασίλης Σερδάρης, Αλέξανδρος Γκαζίνας, Γιώργος Πρίντζιος.η) Αρπακτικά πουλιά: Λάζαρος Λάμπρου, Δημήτρης Τερζής.

ΤΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Ααγίασμααγιασμόςακάθαρτο νερόαλατόνεροαλμυρόανεμοβρόχιανυδρίαάνυδρος

Ββαθύ βαλτόςβαλτόνεραβραστό

βρεγμένοςβρόμικοβροχόνεροβρομόνερο

Γγάργαρογλυκό

Δδεξαμενήδοχείοδροσερόδροσοστάλα

17

Εενυδρείοεξάτμιση

Ζζαχαρόνεροζεματιστόςζεστός

Ηήρεμο

Θθαλάσσιοθαλασσόνεροθερμό θερμοσίφωναςθερμοφόραθολό

Ιιαματικό

Κκαράφικατακλυσμόςκελάρυσμακρύοκρυστάλλινο

Λλαμπερόλασπόνερολεκάνηλιμνόνερα

Μμολυσμένομποτίλια

Ννερόβραστονερό κανάτι

νεροκολοκύθανερόκοτανεροκουβαλητήςνερομάνανερομπογιάνερόμυλοςνεροποντήνεροπότηρονεροσωλήναςνερουλάςνερόφιδονεροχελώνανεροχύτης

Ξξεκάθαροξυνόνερο

Οολόδροσοόμβρια ύδατα

Ππάγοςπαραθαλάσσιοςπαραπόταμοςπέλαγοςπίδακαςπίνω

Ρ-

Σ-

Τ -Υ υδατογραφίαυδατοκαλλιέργειαυδατομετρικόςυδατόσημο

18

υδατοστεγής υδατόσφαιραυδατοφράκτηςυδραγωγείουδραντλίαυδράργυροςύδρευσηυδρόγειοςυδροδοτώυδρόθειουδροκέφαλοςυδροκυάνιουδροληψίαυδρολόγοςυδρόμελι υδρόμυλοςυδρορροή

υδροχόοςυδροστατικήυδρονομέαςυδροσκόπος

Φφίλυδρο

Χ-

Ψ-

Ω-

ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ

ΕΡΕΥΝΑ 1η

Στα πλαίσια της πρώτης έρευνάς μας τα παιδιά των δυο τμημάτων της Β΄τάξης, καταμέτρησαν τις βρύσες που έχουν στα σπίτια τους και βρήκαν πόσες απ’ αυτές στάζουν. Φυσικά έγινε κατανοητό απ’ όλα τα παιδιά ότι οι βρύσες που στάζουν πρέπει να επισκευαστούν το γρηγορότερο δυνατόν γιατί χάνονται άσκοπα μεγάλες ποσότητες πολύτιμου νερού.

ΤΜΗΜΑ Β1 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΙΔΙΩΝ 15

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσες βρύσες έχετε στο σπίτι σας και πόσες απ’ αυτές στάζουν;

ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΑΒΡΥΣΕΣ 4 5

5 3 6 5

10 2

ΣΥΝΟΛΟ 25 15

Σε σύνολο 25 βρυσών έσταζαν 8 βρύσες.

19

ΤΜΗΜΑ Β2 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΙΔΙΩΝ 15

ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΑΒΡΥΣΕΣ

4 3

5 2 6 2 7 3 8 3 9 2

ΣΥΝΟΛΟ 39 15 Σε σύνολο 39 βρυσών έσταζε 1 βρύση. ΕΡΕΥΝΑ 2η

Στη δεύτερη έρευνά μας τα παιδιά των δυο τμημάτων της Β΄τάξης, βρήκαν πόσα πλυντήρια βάζει η μητέρα τους την εβδομάδα και είδαν πόσα λίτρα νερού καταναλώνονται. Συζητώντας ανακαλύψαμε ότι πρέπει τα πλυντήρια πρώτα να γεμίζουν με ρούχα ή με σκεύη, γιατί έτσι κάνουμε οικονομία τόσο στην κατανάλωση νερού, όσο και στο ηλεκτρικό ρεύμα. ΤΜΗΜΑ Β1 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΙΔΙΩΝ 15

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσα πλυντήρια βάζει η μητέρας σας την εβδομάδα και πόσα λίτρα νερό καταναλώνονται αν το ένα πλυντήριο καταναλώνει 80 λίτρα νερό;

ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΥΝΤΗΡΙΩΝ

ΠΑΙΔΙΑ ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΥ

1 3 1 Χ 80= 80λίτρα2 3 3 Χ 80=240λίτρα3 1 1 Χ 80= 80λίτρα4 2 2 Χ 80=160λίτρα7 2 2Χ 80=160λίτρα8 3 3Χ80=240λίτρα

10 1 1Χ 80= 80 λίτρα

ΣΥΝΟΛΟ 15 15Χ80=1400 λίτ. ΤΜΗΜΑ Β2 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΙΔΙΩΝ 15

ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΥΝΤΗΡΙΩΝ

ΠΑΙΔΙΑ ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΥ

20

1 1 1 Χ 80=80 λίτρα2 4 4 Χ 80=320 λίτρα3 2 2 Χ 80=160λίτρα4 1 1 Χ 80 =80λίτρα5 2 2 Χ 80=160λίτρα6 3 3 Χ 80=240λίτρα7 2 2 Χ 80=160λίτρα

ΣΥΝΟΛΟ 15 15Χ80=1400λίτ

ΕΡΕΥΝΑ 3Η

Στην τρίτη έρευνά μας μετρήσαμε όλες τις βρύσες του σχολείου μας και ψάξαμε να βρούμε αν στάζει κάποια απ’ αυτές. Έπειτα συζητώντας αποφασίσαμε να ανακοινώσουμε τα αποτελέσματα της έρευνας μας στη Διευθύντρια του σχολείου και να της ζητήσουμε να φροντίσει για την επισκευή των πιθανών βλαβών που θα ανακαλύπταμε.

ΕΡΩΤΗΣΗ Πόσες είναι οι βρύση του σχολείου μας; Στάζει κάποια απ’ αυτές;

Βρύσες αυλής 6Βρύσες μπαλκονιών 1Βρύσες τουαλετών 10Βρύσες κυλικείου 2Βρύσες αίθουσας τεχνικών

2

Βρύσες αίθουσας φυσικών

1

Σε σύνολο 22 βρυσών δε στάζει καμιά.

ΕΡΕΥΝΑ 4η

Στην τέταρτη έρευνά μας ρωτήσαμε όλα τα παιδιά του σχολείου μας, πόσες φορές την εβδομάδα κάνουν μπάνιο. Φυσικά η ερώτηση αυτή αποτελούσε φυσική προϋπόθεση για την πέμπτη έρευνά μας.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσες φορές την εβδομάδα κάνετε μπάνιο;

21

ΦΟΡΕΣ ΤΑΞΗ Α

ΤΑΞΗ Β

ΤΑΞΗ Γ

ΤΑΞΗ Δ

ΤΑΞΗ Ε

ΤΑΞΗ ΣΤ

1 φορά 14 10 5 0 1 12 φορές 7 11 1 12 10 23 φορές 5 2 9 4 3 74 φορές 2 1 5 0 1 45 φορές 0 2 2 0 0 46 φορές 0 1 0 0 0 67 φορές 1 3 2 1 0 0

ΕΡΕΥΝΑ 5Η

Στην πέμπτη έρευνά μας ρωτήσαμε όλα τα παιδιά του σχολείου μας, πόσα απ’ αυτά γεμίζουν τη μπανιέρα τους και πόσα κάνουν ντουζ. Έπειτα βρήκαμε πόσα λίτρα νερού χρησιμοποιούν και στην πρώτη αλλά και στη δεύτερη περίπτωση. Επίσης τονίσαμε τη μεγάλη σπατάλη του νερού που γίνεται όταν γεμίζουμε τη μπανιέρα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Όταν κάνετε μπάνιο: α) πόσοι γεμίζετε την μπανιέρα; Β) πόσοι κάνουν ντουζ; γ) Πόσα λίτρα νερό χρησιμοποιείτε αν το λουτρό στην μπανιέρα χρειάζεται 80 λίτρα και το ντουζ 35 λίτρα;

ΤΑΞΗ Α΄ 29 παιδιά ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΜΠΑΝΙΕΡΑ 18 18 Χ 80=1440ΝΤΟΥΖ 11 11 Χ 35=385

ΤΑΞΗ Β΄ 30 παιδιά ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΜΠΑΝΙΕΡΑ 17 17 Χ 80 =1360ΝΤΟΥΖ 13 13 Χ 35=455 ΤΑΞΗ Γ΄ 24 παιδιά ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΜΠΑΝΙΕΡΑ 12 12 Χ 80=960ΝΤΟΥΖ 12 12 Χ 35=420

ΤΑΞΗ Δ΄ 17 παιδιά ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΜΠΑΝΙΕΡΑ 2 2 Χ 80=160ΝΤΟΥΖ 15 15 Χ 35=525

ΤΑΞΗ Ε΄ 16 παιδιά ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΜΠΑΝΙΕΡΑ 1 1 Χ 80=80

22

ΝΤΟΥΖ 15 15 Χ 35=525

ΤΑΞΗ ΣΤ΄ 24 παιδιά ΛΙΤΡΑ ΝΕΡΟΜΠΑΝΙΕΡΑ 13 13 Χ 80=1040ΝΤΟΥΖ 11 11 Χ 35=385

ΕΡΕΥΝΑ 6η

Στην έκτη έρευνά μας ρωτήσαμε όλα τα παιδιά του σχολείου μας, τι χρησιμοποιούν οι γονείς τους κατά την πλύση του αυτοκινήτου τους (λάστιχο ή κουβά). Τονίσαμε ότι τη χρήση του μας εξοικονομεί μεγάλες ποσότητες νερού.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Όταν οι γονείς σας πλένουν το αυτοκίνητο, χρησιμοποιούν το λάστιχο ή τον κουβά;

ΤΑΞΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ

ΛΑΣΤΙΧΟ ΚΟΥΒΑΣ

Α1 15 13 2Α2 11 8 3Β1 14 14 0Β2 14 11 3Γ 23 22 1Δ 17 15 2Ε 15 15 0ΣΤ 24 24 0

ΣΥΝΟΛΟ 153 122 11

ΕΡΕΥΝΑ 7η

Στην έβδομη έρευνά μας ρωτήσαμε όλα τα παιδιά του σχολείου μας, αν έχουν στο σπίτι τους πιεστικό μηχάνημα προώθησης του νερού στα διώροφα σπίτια. Η έρευνα αυτή έγινε γιατί στο χωριό των παιδιών υπάρχει πρόβλημα στα ψηλότερα σπίτια ειδικά το καλοκαίρι. Κι’ αυτό γιατί γίνεται αλόγιστη χρήση του νερού από κάποιους που ποτίζουν περιβόλια και χωράφια κοντά στο χωριό και έτσι πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να έχουν τις στοιχειώδεις ποσότητες νερού σχεδόν για ολόκληρη την ημέρα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσοι από τους γονείς σας , χρησιμοποιούν στο σπίτι τους πιεστικό μηχάνημα προώθησης του νερού στα διώροφα σπίτια.

ΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΑΙ ΟΧΙ

23

ΠΑΙΔΙΩΝΑ1 15 9 6Α2 11 7 4Β1 14 5 9Β2 14 5 9Γ 23 11 12Δ 17 10 7Ε 15 7 8ΣΤ 24 18 6

ΣΥΝΟΛΟ 133 72 61

ΕΡΕΥΝΑ 8Η

Στην όγδοη έρευνά μας ρωτήσαμε όλα τα παιδιά του σχολείου μας, αν αφήνουν τη βρύση του μπάνιου ανοιχτή κατά τη διάρκεια της πλύσης των δοντιών τους. Φυσικά τονίσαμε τη σωστή χρήση του νερού κατά τη διάρκεια της πράξης αυτής και τη μεγάλη σπατάλη νερού που γίνεται όταν αφήνουμε τη βρύση ανοιχτή.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Όταν πλένουμε τα δόντια μας, αφήνουμε τη βρύση να τρέχει ώσπου να ξεπλύνουμε το στόμα μας.

ΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜΟΣΠΑΙΔΙΩΝ

ΝΑΙ ΟΧΙ

Α1 14 6 8Α2 15 2 13Β1 16 6 10Β2 15 3 12Γ 25 14 11Δ 14 4 10Ε 12 3 9ΣΤ 22 10 12

ΣΥΝΟΛΟ 133 48 85

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ

Γεια σου υδραγωγείο με το καθαρό νερό που πίνουμε και δροσιζόμαστε με τ’ όμορφο σου το νερό. Αλέξανδρος Μάρκος

24

Εμένα μ’ αρέσει πως κολυμπάν τα ψάρια. Τζανής Τοψιώτης

Βρέχει και το ποταμάκι γεμίζει με νεράκικι ύστερα ποτίζει τα χωράφιακαι πίνομε νερό.Ντενίσα Μπεγκόλι

Το νεράκι το καλόείναι τόσο δροσερό. Η θαλασσίτσα είναι καλήγιατί είναι δροσερή.Το ποταμάκι είναι καλόγιατί έχει πολύ νερό.Μαρία Καραΐσκου

Υδραγωγείο μου καλό που στέλνεις νεράκι στο ποταμάκι και γεμίζει το λιμνάκι και πηγαίνουνε οι πάπιεςκαι πίνουνε νεράκικαι τρώνε και ψαράκι.Κατερίνα Σαλημέρα Θάλασσα μου που σ’ αρέσει να επιπλέουν τα πλοίακαι τα μικρά παιδιά χαίρονται μαζί σου.Λάζαρος Λάμπρου

Το ποταμάκι κυλά σιγά σιγάκαι πάει στην θάλασσα Βρέχει και το ποταμάκι γεμίζει νερό και πηγαίνει στην θάλασσα. Βάγια Μπαρέκα

Ποταμάκι μου καλό φεύγω για το βουνό.

25

Συγνώμη που σε αφήνωμόνο και απροστάτευτο,για να βρω τους γονείς μουαλλά εσύ πότισε τα λουλούδια και τα χόρτα.Βασίλης Σερδάρης

Το νεράκι το καλό μας δίνει το νερό. Το ποταμάκι το καλόμας δίνει το νερό.Το νερό μας το καλό μας πέφτει από τον καταρράκτη.Σοφία ΚαραΐσκαΠοταμάκι μου καλό φεύγω για το χωριό τα χωράφια να ποτίσω και τους μύλους να γυρίσω. Στις παράλίες να γυρίσω και τα' ακρογιάλια να φωτίσω και το βράδυ να γυρίσω. Βαγγέλης Μόσχος Πάω στο χωριό για να βρω το ποταμό.Για να πιω λίγο νεράκι στο ωραίο ποταμάκι. Θανάσης Κιόσα

Βροχούλα μου καλή που γεμίζεις τις αυλές μαςκαι τα χωράφια μας ποτίζεις.και ο αγρότης λέει:καλή μου βροχούλαπου μου φύτρωσεςτο μπαμπάκι μου!Δημήτρης Τερζής. Πλιτς πλατςΗ σταγόνα πέφτει.Πλιτς πλατςΗ σταγόνα στο πλακάκιΦεγγαράκι μου λαμπρόφέγγε μου να περπατώ

26

να πηγαίνω στο σχολείονα παίρνω το μπουκαλάκικαι να πίνω το νεράκι.Σοφία Ξέλη

Υδραγωγείο μου καλόσου φέρνω νερό ανθρακικότα χωράφια να ποτίσειςκαι τους μύλους να γυρίσεις.Θάλασσα μου μια καρδιά πουαγαπάς όλα τα παιδιά.Υδραγωγείο μου καλό φεύγω για τον ποταμό για να κάνω το μπανάκικαι να πιω λίγο νεράκιτα ποτάμια να γεμίσω και τους μύλους να γυρίσω να γεμίσω την μπανιέρανα γεμίσω τα παρτέρια.Κώστας Γκόλτσης

Το νερό δεν πρέπει να το πετάμε γιατί το πίνουμεκαι κάνουμε μπάνιο.Αποστόλης Μίγγας

Το νερό δεν πρέπει να το σπαταλάμε αλλά να το πίνουμε.Άμα το σπαταλάμε θα τελειώσει.Αλέξανδρος Γκαζίνας

Πέφτει, πέφτει η βροχήκι είναι ωραία η μέρακαι ανθίζουν τα λουλούδια.Χριστόφορος ΡετζέπηςΕγώ πάω στη μικρή βρυσούλανα πιω λίγο νεράκι. Δημήτρης Τσιαούσης

Το νερό πρέπει να το

27

σεβόμαστε, γιατί όταν θα έχουμε θα είναι καλά,όταν όμως δεν έχουμε δεν θα είναι καλά.Θανάσης Κάμτσης

Στη θαλασσίτσα η ψαρίτσα,στη λιμνούλα η μπεμπούλαστο ποταμάκι το καραβάκι.Ποποπό στο δρόμο νερό,πιπιπί η βροχή πολλήπιπιπί λίμνη στη γη.Σημερούλα βροχούλα αυρούλα, λιμνούλαμεταυρούλα, ποταμούλα.Στέλλα Κοκκινοπούλου

Στη θάλασσα μ’ αρέσει να κολυμπώγιατί κάνει το νερόπλατς-πλατς-πλατςη πάπια κολυμπά κι όταν κολυμπάπλατς πλατςΠιπιπι παπάκι γλυκό, νεράκι αλμυρό της θάλασσας.Βαγγελίτσα Καμπράγκου

Εμένα μου αρέσειοι σταγόνες του νερούπου πέφτουν με την βροχή Χρήστος Ντάτσης

Το καλό μου το παπάκιτου ζητάω να με πάει στο καλό μου το βουνό για να βρω λίγο νερό. Σοφία Πασιά

Το πολύτιμο νεράκιπάει να βρει το ποταμάκι.Το πολύτιμο νεράκι

28

πάει στη δεξαμενούλα και δεν έχει ένα στόχο παρά μόνο ένα δρόμο.Γιώργος Πρίντζιος

Στη θαλασσίτσα κολυμπάει το ψαράκι τη λιμνούλα κολυμπάει το παπάκι.Τα παπάκια στο νερόκάνουν μπάνιο δροσερό.Βάσω ΣιώπηΤο νερό μας χρησιμεύειγια να πίνουμε νερόνα κάνουμε μπάνιο και να πλυνόμαστε.Ηλίας Ματζιάρης.

Το νερό δεν το σπαταλάμε γιατί είναι χρήσιμο σε κάθε δουλειά, στο πότισμα και για να λουστούμε.εγώ θα πάω στον ποταμόνα πάρω φρέσκο νερό για να πλυθώ και να λουστώ.Γιώργος Παρασίδης Στάλα, στάλα το νερό πέφτει μες το ποταμό. Το νερό γλυκό, αλμυρό είναι για μας ιδανικό. Το νεράκι είναι γλυκό σαν μωρό. Το νερά κι το γλυκό είναι τόσο και λιγοστό και λυπάμαι τόσο γι' γιατό. Δε ζω δίχως αυτό. Φωτοπούλου Δήμητρα, Ουζούνη Αναστασία, Κιόση Γεωργία

Το νεράκι δροσερό τρέχει, τρέχει να μπει στο λαιμό το πίνουνε τα παιδιά και ευχαριστιούνται τη δροσιάΒάσω Ουζούνη ΕΠΙΛΟΓΟΣ Τελειώνοντας το πρόγραμμα αυτό, οι δάσκαλοι που συμμετέχουν σ’ αυτό, ελπίζουμε να περάσαμε στα παιδιά την κεντρική και σπουδαία θέση που έχει το νερό στη ζωή μας . Θέλουμε επίσης

29

στο σημείο αυτό να ευχαριστήσουμε τα παιδιά της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης και τον συνάδελφο κ. Κουτσοσπύρο Χάρη για την πολύτιμη βοήθεια τους στην εκτύπωση του εντύπου αυτού. Τέλος ευχαριστούμε κύριο Γκαζίνα Σωτήριο, την κυρία Αρμενίνη Βασιλική, τους υπεύθυνους του Μουσείου Ύδρευσης και τους υπεύθυνους του κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κορδελιού, για τη σημαντική βοήθεια τους στην ολοκλήρωση του προγράμματος μας.

Ανατολικό, Μάιος 2002Οι Υπεύθυνοι του προγράμματος

Πελτέκης ΣταύροςΠαπαδημητρίου Ευαγγελία

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΤΗ ΛΕΞΗ «ΝΕΡΟ»

Θα πούμε το νερό νεράκι.Ξέρει το μάθημα νεράκι.Ήπιε το αμίλητο νερό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1) Ματιές στον κόσμο (ΝΕΡΟ), εκδ. ΑΞΙΩΤΕΛΗΣ2) Ένας κόσμος γεμάτος νερό, εκδ. ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ3) Υδάτινοι δρόμοι, εκδ .ΤΟΠΙΟ4) Το σύννεφο που έβαλε τα κλάματα, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ5) Οικολογία και προστασία, εκδ. ΧΡΥΣΗ ΠΕΝΑ6) Αφιέρωμα στο νερό, εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ7) Υδωρ-Αύρα-Νερό, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ8) Πέφτει-πέφτει η σταγόνα, εκδ. ΠΑΤΑΚΗ

30

31