16
ae PR SENS

PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

aePR

SE

NS

Page 2: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

B a c h e l o rM a s t e r

8S t u d i e s

Page 3: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

Georg Kremnitz

Geschichte der romanischen

Sprachwissenschaftunter besonderer Berücksichtigung

der Entwicklung der Zahlder romanischen Sprachen

Praesens Verlag

2., neu bearbeitete und erweiterte Auflage

Page 4: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

© 2016 Praesens Verlag | http://www.praesens.at2., neu bearbeitete und erweiterte Auflage 2019

Cover-Bild: © Sandro Botticelli - http://www.botticelli-renaissance.de/en/werke direct link, Gemeinfrei, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=38795498

Verlag und Druck: Praesens VerlagsgesmbH. Printed in EU.

ISBN: 978-3-7069-1049-1

Das Werk, einschließlich seiner Teile, ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung ist ohne Zustimmung des Verlages und des Autors unzulässig. Dies gilt insbesondere für die elektronische oder sonstige Vervielfältigung, Übersetzung, Verbreitung und öffentliche Zugänglichmachung.

Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek:Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über http://dnb.d-nb.de abrufbar.

Page 5: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

Inhaltsverzeichnis

Einleitung 9

Vorwort zur 2. Auflage 19

1. Kommunikation, Sprachentstehung, Sprache und Varietät 211.1. Sprachlicher Kontakt: Grundlegendes 211.2. Wie entwickelt sich die menschliche Rede? Spekulationen über den

Sprachursprung 281.3. Zur Entwicklung der Differenzierung der Kommunikationsformen 331.4. Natur und Kultur/Gesellschaft in der Kommunikation 471.5. Romanische Sprachwissenschaft als Teil der allgemeinen

Sprachwissenschaft 57

2. Aus der Frühgeschichte der Sprachwissenschaft 62

3. Tours 813: rustica romana lingua – zu Beginn die Einheit 663.1. Zur Entwicklung des gesprochenen Latein 663.2. Der Schritt von Tours 693.3. Die lateinischen Grammatiken im Mittelalter und die Rolle des Lateins 72

4. Die Bedeutung der altokzitanischen Grammatiken 77

5. Dante und die frühen Diskussionen in Italien und Frankeich 855.1. Dante 855.2. Florenz im 15. Jahrhundert 885.3. Entwicklungen in anderen Teilen der Romania 90

6. Die Veränderungen in der Renaissance: Nebrija und die allmählicheErarbeitung von Referenzgrammatiken in den Herrschaftssprachen 93

6.1. Historische und gesellschaftliche Voraussetzungen 936.2. Die Iberische Halbinsel 1036.3. Italien: die Questione della lingua 1076.4. Frankreich 1106.5. Abschließende Überlegungen zum 16. Jahrhundert 116

Page 6: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

6

7. Port-Royal 1660: die grammaire générale als vorläufiger Höhepunktdes Universalismus im 17. und 18. Jahrhundert 119

7.1. Frankreich im 17. Jahrhundert 1197.2. Italien im 17. und 18. Jahrhundert 1237.3. Die Iberische Halbinsel im 17. und 18. Jahrhundert 1257.4. Die langsame Erkenntnis der Romanität des Rumänischen 1287.5. Frankreich im 18. Jahrhundert 1307.6. Anfänge der Beschäftigung mit den alpenromanischen Varietäten 1397.7. Abschließende Bemerkungen zum 17./18. Jahrhundert 141

8. Der Umbruch ab 1780: Beginn der historisch-vergleichendenSprachwissenschaft und allmähliche zweite Ideologisierung desKonzepts Sprache 144

9. Das „Entstehen“ der romanischen Sprachwissenschaft auf den neugelegten Grundlagen: Diez und seine sechs romanischen Sprachen 159

9.1. Ungelöste Fragen in Frankreich, um 1800 1599.2. Die Rolle von Diez 1629.3. Neben und nach Diez 166

10. Schleicher, die Junggrammatiker und ihre Gegner 17310.1. Der Darwinismus in der Sprachwissenschaft: Schleicher 17310.2. Die Junggrammatiker 17410.3. Junggrammatiker in der romanischen Sprachwissenschaft:

Meyer-Lübkes neun bis zehn romanische Sprachen 18010.4. Einwände gegen die junggrammatischen Positionen 187

11. Reaktionen auf die Junggrammatik 19011.1. Sprachgeographie/Dialektologie 19011.2. Die idealistische Sprachwissenschaft 20311.3. Semantik und Wortforschung 20811.4. Hugo Schuchardt 21511.5. Die Sprachwissenschaft in Frankreich 218

12. Der Strukturalismus und seine verschiedenen Spielartenin der Romanistik 225

12.1. Saussure und der CLG 22612.2. Die Ausbreitung des Strukturalismus, auch in der romanischen

Sprachwissenschaft 23212.3. Deskriptive und historische Grammatik im Strukturalismus 238

Page 7: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

7

12.4. Strukturelle Semantik 24612.5. Abschließende Bemerkungen zur Bedeutung des Strukturalismus 248

13. Die romanische Sprachwissenschaft in den politischen Stürmendes 20. Jahrhunderts 252

13.1. Die Verfolgten 25313.2. Die andere Seite 261

14. Die Generative Grammatik: Versuch der Rückkehr zum Universalismus 26414.1. Die Grundlagen der Generativen Grammatik 26414.2. Die Generative Grammatik in der romanischen Sprachwissenschaft 269

15. Neue Erkenntnisinteressen im weiteren Verlauf des 20. Jahrhunderts 27215.1. Die heute gängigsten Grammatikmodelle 27415.2. Die „Entdeckung“ der gesprochenen Sprache 27715.3. Sprache und Gesellschaft: Soziolinguistik und Sprachsoziologie,

Sprachenpolitik und verwandte Richtungen 28015.4. Sprachliches Handeln und die Erweiterung des Beobachtungsrahmens:

Pragmatik, Textlinguistik und Diskursanalyse 28915.5. Materialistische Sprachtheorien – ein zu rasch wieder

aufgegebenes Feld? 29115.6. Kreolistik: von der lingua franca zur heutigen Kreolforschung 29415.7. Zwei- und Mehrsprachigkeitsforschung 29915.8. Abschließende Bemerkungen 303

16. Zur heutigen Einschätzung der Zahl der romanischen Sprachen 304

17. Bilanz und Ausblick 313

18. Bibliographie 31918.1. Nachschlagewerke 31918.2. Andere Werke 31918.3. Verzeichnis der Abbildungen 339

19. Namensindex 340

Page 8: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

340

Geschichte der romanischen Sprachwissenschaft

Accarisio, Alberto d‘ 109Achard, Claude-François 137Adelung, Johann Christoph 142Adorno, Theodor W. 261, 262Adrian, Johann 167, 168Alarcos Llorach, Emilio 242Alberti, Leon Battista 88, 107Albrecht, Jörn 231, 233, 243, 245Aldrete, Bernardo José de 105, 106Alfonso II., König von Portugal 83Alfonso X. el Sabio, König von Kastilien 83Alibert, Louis 223Alkuin 69Allières, Jacques 200Alonso, Amado 206, 242Althusser, Louis 248Alvar López, Manuel 202, 242Antoine, Gérald 221Apel, Karl Otto 290Apollonios Diskolos 64Aracil, Lluís V. 18, 284Aragón, Enrique de, Conde de Villena 90Arbrissel, Robert d’ 77Arens, Arnold 239Arens, Hans 11, 17Aristoteles 49, 64, 64, 75Arnauld, Antoine 121Arndt, Ernst Moritz 156Ascoli, Graziadio Isaia 42, 43, 141, 181, 188,

189, 190, 191, 231, 239, 305Assisi, Francesco 82, 85, 98Auerbach, Erich 258, 259Augustinus, Kirchenvater 64Aurouze, Joseph, Abbé 300Austin, John Langshaw 289, 290

Bach, Susanne 258Bachtin, Mihail Mihailovič 23, 292Bacon, Sir Francis 209Bacon, Roger 75, 97Badia i Margarit, Antoni Maria 201, 242, 284Bahner, Werner 10, 11

Bal, Willy 16, 235, 307Baldinger, Kurt 212Bally, Charles 227, 228Banniard, Michel 69, 71Bárbara, Leila 270Barère [de Vieuzac], Bertrand 40Barros, João de 107Barthes, Roland 248Bartoli, Matteo 181, 182, 199, 206, 292Barton, Johan 91Bastardas, María Reina 16Bastero, Dom Antonio 160Bauche, Henri 223Baudoin de Courtenay, Jan 231Bauer, Otto 280Beaugrande, Robert-Alain de 291Beauzée, Nicolas 132Bein, Roberto 18Bellay, Joachim du 113Belon du Mans, Pierre 209Bembo, Pietro 108, 109, 124Benfey, Theodor 11, 15Benkner, Hans 128Benveniste, Emile 237, 238, 294Berdoulay, Vincent 9Bergel, Alice 258Bergounioux, Gabriel 18Bernstein, Basil 282Berruto, Gaetano 286Berschin, Helmut 222Bertoni, Giulio 206Bibbesworth, Walter (Gautier) de 77Bickerton, Derek 298Bieler, Arthur 258Biondo, Flavio 88, 89Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168Blanche-Benveniste, Claire 275, 279Bloch, Ernst 262Bloch, Oscar 199, 212, 251Bloomfield, Leonard 235, 266, 275Bobrowski, Johannes 318Boccaccio, Giovanni 108

Bloße bibliographische Nachweise sowie die Namen in der Bibliographie werden nicht aufgenommen.

19. Namensindex

Page 9: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

341

19. Namensindex

Bochmann, Klaus 20, 42, 43, 44, 46, 256, 286, 309, 311, 312, 315

Bodon, Joan (Jean Boudou) 36Bollée, Annegret 295, 297Bonamy, Pierre-Nicolas 135, 136Bonaparte, Napoléon (Napoléon I., Kaiser

der Franzosen) 40, 101, 127, 154, 162Bonet, Sebastià 269, 270Bopp, Franz 150, 151, 164, 173, 219Bossong, Georg 56, 171, 316Bouhours, Dominique SJ 120Bourciez, Edouard 196, 220Bourciez, Jean 220Bourdieu, Pierre 293Bovelles, Charles de 115Bracciolini, Poggio 89, 128Braşoveanul, Eustatevici 129Bréal, Michel 210, 219, 226Brentano, Franz 231Bringuier, Octavien 191, 192Broca, Paul 219Brøndal, Viggo 234Brosses, Charles de 134Brückner, Peter 253Brugmann, Karl 175, 180, 187Bruneau, Charles 199, 221Bruni, Leonardo 88Bruno, Giordano 92, 253Brunot, Ferdinand 220, 221, 222Budai-Deleanu, Ion 130Budé, Guillaume 97, 115Buffier, Claude SJ 132Bühler, Karl 23, 233, 234Buommattei, Benedetto 124Burke, Peter 153Busse, Winfried 275

Cabanes, Jean de 280Calvet, Louis-Jean 286, 293Calvin, Jean 99Câmara jr., Joaquim Mattoso 243Camproux, Charles 16Cantacuzino, Constantin 129Cantemir, Dimitrie 129Cardoso, Jerónimo 107Carnap, Rudolf 289Carvalho, José Gonçalo Herculano de 243Caseneuve, Pierre de 160, 161Castelvetro, Lodovico 109, 110

Castiglione, Baldassare 108Catalán Menéndez-Pidal, Diego 242Catarina de Medici, Königin von Frankreich

114Cazacu, Boris 243Cerquiglini, Bernard 72, 221Chabaneau, Camille 223Chambon, Jean-Pierre 212Champollion, Jean-François 219Chaudenson, Robert 298Chiflet, Laurent 121Chomsky, Noam 11, 236, 264, 265, 266, 267,

268, 275, 289Christmann, Hans-Helmut 184Chrysoloras, Manuel 97Cichon, Peter 20Cioran, Emil 256Cioranescu, Alexandre 214, 256Cittadini, Celso 110Clyne, Michael G. 287Coelho, Adolfo 297Cœurdoux, Gaston Laurent, Abbé 146Cohen, Marcel 222, 285Colebrooke, Henry Thomas 147Colon, Germà 201Columbus, Christoph 96Comte, Auguste 179, 208Condillac, Etienne Bonnot de 132, 135, 148Conradi, Mattli 140Conrart, Valentin 120Contini, Gianfranco 243Contini, Michel 202Coresi, Diakon 128Corneille, Thomas 123Cornu, Jules 192Coromines (i Vigneaux), Joan 214, 256, 262Corso, Rinaldo 109Coseriu, Eugenio 17, 36, 55, 207, 229, 232,

243, 245, 246, 247, 256, 268Costabile, Norma 270Costin, Miron 129Court de Gébelin, Antoine 134Covarrubias y Orozco, Sebastián de 106Croce, Benedetto 204, 207, 243Currie, Haver C. 281Curtius, Ernst Robert 163Curtius, Georg 187, 188

Page 10: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

342

Geschichte der romanischen Sprachwissenschaft

Damourette, Jacques 221Dante Alighieri 16, 67, 82, 85, 86, 87, 89, 91,

92, 106, 108, 128, 304Darmesteter, Arsène 186, 208, 219Darwin, Charles 158, 173, 174Dauzat, Albert 200, 222Degérando, Joseph-Marie 135Descartes, René 121, 124, 152, 266Desgrouais, Jean 138Destutt de Tracy, Louis Claude 137Deutscher, Guy 265Devereux, Georges 303Devoto, Giacomo 206Diefenbach, Georg Lorenz Anton 167Dietrich, Wolf 245, 316Diez, Friedrich 58, 67, 129, 162, 163, 164,

165, 166, 167, 168, 169, 180, 183, 187, 210, 216, 219, 304, 305

Dionysios Thrax 64Dionysios von Halikarnassos 64Djilas, Milovan 14Dolce, Lodovico 109Domergue, François-Urbain 132, 134Donatus, Aelius 73Dressler, Wolfgang Ulrich 291Droysen, Johann Gustav 153Dubois, Jacques 82, 112Dubois, Jean 240, 269Du Cange, Charles du Fresne, Sieur 122Du Marsais, César Chesneau, Monsieur 132,

134Durkheim, Emile 232

Eco, Umberto 244Edmont, Edmond 195, 198, 277Elcano, Juan Sebastián 96Eliade, Mircea 256Eloy, Jean-Michel 50, 287Engels, Friedrich 41, 293Engler, Rudolf 233Epstein, Izhac 299, 300Erfurt, Jürgen 18, 286, 302Ermengaud, Matfre 82Ernst, Gerhard 17, 20Ertler, Klaus-Dieter 19Esnault, Gaston 222Esteve, Joan 90, 107Estienne, Henri 114Estienne, Robert 112, 113, 114

Everett, Daniel L. 265

Fabra i Poch, Pompeu 182, 281Fabre d’Olivet, Antoine 159, 161, 162, 186Faidit, Uc 73, 78, 79, 80, 81, 82Fauchet, Claude 115, 160Fauconnier, Gilles 276Fauriel, Claude 160Feijoo, Jerónimo 126Felixberger, Josef 222Féraud, Jean François, Abbé 134, 138Ferguson, Charles A. 283, 301Fernando III., König von Kastilien 83Fillmore, Charles 267, 275Finck, Franz Nikolaus 231Firth, John Rupert 235Fishman, Joshua A. 283Foixà, Jofre de 79, 80Fortunio, Giovanni Francesco 82, 108Fossat, Jean-Louis 200Foucault, Michel 11, 248François, Alexis 221Franz II., Kaiser 101Franz I., König von Frankreich (François Ier)

97, 102, 111Frei, Henri 233Freud, Sigmund 51, 248, 255, 292Friedmann, Wilhelm Reginald 258, 259Friedrich II. von Hohenstaufen, Kaiser 100Fuchs, August 167Furetière, Antoine 122, 123

Gabelentz, Georg von der 231, 232Gabriele, Jacomo 109Galilei, Galileo 9, 253Gamillscheg, Ernst 183, 184, 185, 186, 206,

212, 214, 224Garcés, Gregorio 126Gardès-Madray, Françoise 293Gardette, Pierre, Mons. 200Gardin, Bernard 286Gardy, Philippe 280, 284, 285Gargallo Gil, José Enrique 16Garròs, Pey de 115Gauchat, Louis 193Gauger, Hans-Martin 16, 145, 153, 164, 175,

182, 303, 307Geckeler, Horst 245, 247Gessner, Conrad 97, 141

Page 11: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

343

19. Namensindex

Giambullari, Francesco 110Gilliéron, Jules 51, 192, 194, 195, 196, 197,

198, 199, 200, 212Gimeno Menéndez, Francisco 286Gipper, Helmut 246Girard, Gabriel, Abbé 132Girault-Duvivier, Charles Pierre 133Giudice, Giovanni 110Gleßgen, Martin-Dietrich 20Godefroy, Frédéric 209Godel, Robert 233Goebl, Hans 20, 200, 201, 222, 285Goethe, Johann Wolfgang (von) 162Goldmann, Lucien 248Golopenţia-Eretescu, Sanda 270Goosse, André 276Gougenheim, Georges 240 Goux, M., Abbé 297Gramling, David 304Grammont, Maurice 220Gramsci, Antonio 292Granda Gutiérrez, Germán de 242Graur, Alexandru 243Grégoire, Henri, Abbé 40Greimas, Algirdas Julien 247Grevisse, Maurice 276, 277Grice, Herbert Paul 289, 290Griera i Gaja, Antoni, Mons. 201Grimm, Jacob 528 151, 157, 164, 166, 299, 313Grimm, Reinhold R. 318Gröber, Gustav 15, 58, 76, 165, 166, 182, 183,

184, 208, 315Gross, Maurice 269Guilhem IX., Herzog von Aquitanien (Wil-

helm IX.) 77Guillaume, Gustave 240, 241, 276, 293Guinguené, Pierre Louis 166Guiter, Henri 305Gumperz, John J. 283Gurjewitsch [Gurevič], Aaron Jakovlevič 33Gutenberg, Johannes Gensfleisch gen. 38,

93, 95Gutkind, Curt Sigmar 258, 259Gyarmathi, Sámuel 156, 157

Habermas, Jürgen 290Hadlich, Roger A. 269Hagège, Claude 23Hall jr., Robert A. 236

Halliday, M.A.K. 275Hallig, Rudolf 214Hamann, Johann Georg 148Hanxleden, Johann Ernst SJ 146Harris, James 148Harris, Zellig S. 236, 264, 275Hartl, Gertraud 18, 20Hassler, Gerda 247Hatzfeld, Adolphe 208Hatzfeld, Helmut 258Haugen, Einar 236, 285, 301Hausmann, Frank-Rutger 19, 261, 263Hegel, Georg Wilhelm 153Heger, Klaus 247, 275Heilmann, Luigi 243Heimpel, Hermann 14, 88Heinrich II., König von Frankreich (Henri

II) 114Heinrich IV., König von Frankreich (Henri

IV) 119Heinrich VIII., König von England (Henry

VIII) 253Helbig, Gerhard 17, 18, 289Hélie, Pierre (Petrus Helias) 75Heller, Monica 288Heraklit 63Herder, Johann Gottfried (von) 131, 148,

149, 153Hermant, Abel 120Hervás y Panduro, Lorenzo SJ 141Hesseling, Dirk Christiaan 297Heyd, Rosemarie 260Hieronymus, Kirchenvater 64, 73, 98Hindenburg, Paul von 253Hirsch, Ernst 258Hitler, Adolf 254, 256, 257Hjelmslev, Louis 234, 246Hockett, Charles F. 236Holtus, Günter 17, 20, 307, 308Horkheimer, Max 260, 262Humboldt, Wilhelm von 60, 131, 149, 150,

168, 173, 179, 203, 207, 215, 216, 232, 245

Hus, Jan 98, 99Husserl, Edmund 231

Introno, Francesco d‘ 269Iordan, Iorgu 16, 180, 182, 196, 197, 243Isabella, Königin von Kastilien 104

Page 12: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

344

Geschichte der romanischen Sprachwissenschaft

Isidor von Sevilla 66Ivić, Milka 18

Jaberg, Karl 185, 199Jakobson, Roman Osipovič 23, 56, 171, 233,

234, 235, 255, 264, 292, 316Jespersen, Otto 231Joana de Labrit (Jeanne d’Albret), Königin

von Navarra 115Jokl, Norbert 259Jones, Sir William 55, 145, 146, 150Jordan, Leo 258, 259, 260Jud, Jakob 185, 199

Kahane, Henry 258Kahane, Renée 258Kaiser, Georg A. 271Kant, Immanuel 153Kantorowicz, Alfred 262Karčevskij, Sergej Josifovič 233Karl der Große, Kaiser 65Karl V., Kaiser 104Karl III., König von Spanien (Carlos III) 126Karl VIII., König von Frankreich (Charles

VIII) 91Katharina II., Zarin von Russland 141Kattenbusch, Dieter 245Kirov, Sergej Mironovič 292Klaus, Georg 290Kleiber, Georges 211Klemperer, Victor 258, 259, 260Kloss, Heinz 48, 49, 281, 305Klump, André 17, 308, 309Koch, Peter 278Koerner, E.F.K. 231Kopernikus, Nikolaus 96Körting, Gustav 183Köstner-Pemsel, Christina 18Kotschi, Thomas 275Kramer, Johannes 17, 308, 309Krauß, Henning 20Krauss, Werner 247, 258, 259, 260, 262Kreutzwald, Friedrich Reinhold 116Kristeva, Julia 51, 294Krüger, Fritz 209, 262Kruszewski, Mikołaj 231Kuhn, Thomas S. 9Kuttner, Max 258

Labov, William 283Lacan, Jacques 248Lachmann, Karl 163, 168La Curne de Sainte Palaye, Jean Baptiste

136, 138, 159Lafont, Robert 23, 31, 51, 78, 80, 160, 241,

281, 282, 284, 285, 293, 294Lagadeuc, Jehan 113Lakoff, George P. 275Lamb, Sydney M. 275Lancelot, Claude 121Lapesa Melgar, Rafael 242Latini, Brunetto 82, 91Lausberg, Heinrich 186, 238, 239, 240, 244,

245, 246, 304, 307, 316Lázaro Carreter, Fernando 242Leão, Duarte Nunes de 107Lefèvre d’Etaples, Jacques 99Leibniz, Gottfried Wilhelm (Freiherr von)

36, 131, 148, 156Leizarraga, Joannes de 116Lenin, Vladimir Ilič (Uljanov) 154Lenneberg, Eric H. 31Leo, Ulrich 258Lepschy, Giulio C. 243Lerch, Eugen 205, 206, 207, 258, 259, 260Leroi-Gourhan, André 31Leroy, Maurice 17Lessing, Gotthold Ephraim 151Lessing, Theodor 253Lévesque de la Ravalière, Pierre Alexandre 135Lévi-Strauss, Claude 248Lewent, Kurt 258Lewis, George Cornewall 166Lhomond, Charles-François, Abbé 133Littré, Emile 208, 219Llull, Ramon 80, 83, 84Lobato, José dos Reis 127Lommatzsch, Erhard 184, 209Longacre, Robert E. 275Lönnrot, Elias 116Lope Blanch, Juan Miguel 242, 279Lüdi, Georges 301, 302Lüdtke, Helmut 69, 244Ludwig XI., König von Frankreich (Louis XI)

91Ludwig XIII., König von Frankreich (Louis

XIII) 120Luther, Martin 98, 99

Page 13: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

345

19. Namensindex

Maas, Utz 40, 243, 285Machiavelli, Niccolò 108, 109MacPherson, James 116, 136, 147Madao, Matteo 125Magalhães, Fernão de (Magellan) 96Mahautière, Duvivier de la 296Maior, Petru 130Malherbe, François de 119, 120Malinowski, Bronislaw 235, 248Malkiel, Yakov 184, 186, 258, 259Malmberg, Bertil 17, 208, 235Manzoni, Alessandro 191Marc, Ausiàs 83, 84Marçais, William 283Marcellesi, Jean-Baptiste 286, 287Marcus Fabius Quintilianus 64Marcus Terentius Varro 64Marcus Tullius Cicero 64Marcuse, Herbert 261Marr, Nikolaj Jakovlevič 207, 208Marshall, John 81Martin, Robert 221Martinet, André 236, 237, 275Marty, Anton 231Marx, Karl 153, 253, 292Mathesius, Vilém 233Matoré, Georges 241Maupas, Charles 121Mauro, Tullio de 243Mayans y Siscar, Gregorio 106, 126Mayer, Carl 51Mayer, Hans 262Medici, Mario 270Meier, Harri 213Meigret, Louis 112Meillet, Antoine 18, 219, 220, 222, 226, 227,

295Meinecke, Friedrich 153Meisel, Jürgen M. 266, 270, 317Meisterfeld, Reinhard 17Mélo Bacallar, Bernardo de Lima e 127Ménage, Gilles 120, 122, 209Mendelssohn, Moses 151Menéndez Pidal, Ramón 187, 206, 242, 256Mensching, Guido 270Meringer, Rudolf 51, 199, 209, 217Merlo, Clemente 186, 210Metzeltin, Michael 17, 20, 307Meyer, Paul 59, 169, 191, 193, 219

Meyer-Lübke, Wilhelm 17, 180, 181, 182, 183, 206, 212, 213, 214, 239, 259, 304

Michaëlis, Johann David 148Micu, Samuil (Klein) 130Miklosich, Franz 58Milà i Fontanals, Manuel 182Millardet, Georges 199Millot, Claude, Abbé 159Mistral, Frédéric 224Mitxelena, Koldo (Luís) 242, 256Moldenhauer, Gerhard 262Molinier, Guilhem 79, 82Moll, Francesc de Borja 242Montague, Richard 276Montaigne, Michel d’Eyquem, Seigneur de

60Montesquieu, Charles de Secondat, Baron de

la Brède et de 134, 156More, Sir Thomas (Morus) 253Morris, Charles William 289Mounin, Georges 17Muljačić, Žarko 281Müller, Bodo 304, 307Müller, Natascha 271Müllner, Johann 18Munteanu Colán, Dan 17, 315Muratori, Antonio 123Mussafia, Adolfo 168Muzio, Girolamo 108

Narr, Gunter 17, 18Naumann, Walter 258Nauton, Pierre 200Navarro Tomás, Tomás 201, 256Naville, Adrien 232Neacşu, Bojar 82, 128Nebrija, Antonio de 39, 54, 83, 104, 105Nicot, Jean 113Nies, Fritz 318Ninyoles, Rafael Lluís 284Nithard, Mönch 60, 72Nonnenmacher, Kai 19Nostredame, Jehan de 110, 116, 159, 161Nyrop, Kristoffer 184

Odoakar 65Oesterreicher, Wulf 16, 145, 182, 278, 303,

307Oliveira, Fernão de 83, 107

Page 14: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

346

Geschichte der romanischen Sprachwissenschaft

Olivétan, Pierre Robert 99Olschki, Leonardo 258, 259Ors Rovira, Eugeni(o) d’ 256Ortega y Gasset, José 256Osthoff, Hermann 175, 180, 187Oudin, Antoine 121

Pagliaro, Antonio 206Pallas, Peter Simon 141Palsgrave, John 112Panǎ Dindelegan, Gabriela 270Pānini 63Paris, Gaston 59, 169, 186, 191, 193, 194, 195,

208, 218, 219Pascual, José A. 214Pasquier, Etienne 115Passy, Paul, 2109Paul, Hermann 175, 178, 231Paulus Orosius 59Pedro I., König von Portugal 83Peirce, Charles Sanders 50, 289Pellas, Sauveur André, Abbé 137Pelletier du Mans, Jacques 112Perini, Mário A. 270Perlmutter, David M. 275Petrarca, Francesco 108Petrovici, Emil 201Pfister, Max 214Piaget, Jean 248Picard, Jean 115Pichon, Edouard 221Pike, Kenneth L. 236, 275Pilleux, M. 269Pinchon, Jacqueline 240Pinto, Giuliana 279Planta, Joseph 139, 140Plato 63, 64Plessner, Helmut 262Politzer, Robert Louis 258Polivanov, Evgenij Dmitrievič 255Pollak, Wolfgang 260Pollock, Friedrich 261, 262Pop, Sever 190, 201, 256Postal, Paul 275Postel, Guillaume 157Pottier, Bernard 242, 247Prifti, Elton 214Priscianus Caesariensis 73Prudent, Lambert-Félix 297

Psichari, Jean (Psycharis, Jannis) 283Pulgram, Ernst 258Puşcariu, Sextil 201Py, Bernard 302

Rabelais, François 102Radatz, Hans-Ingo 78Ramée, Pierre de la 112Ranke, Leopold von 153Raposo, Eduardo Paiva 270Rask, Rasmus 151, 157Rauhut, Franz 258Ravier, Xavier 200Raynouard, François Just Marie 67, 160, 161,

162, 164, 166, 167, 168Reisig, Ch. K. 210Renzi, Lorenzo 16, 243, 244Reuchlin, Johannes 97Révész, Géza 31Rhoidis, Emmanuil 283Richelet, Pierre 122Richelieu, Armand-Jean du Plessis, Duc de 120Richter, Elise 182, 183, 258, 259Richter, Helene 259Ricken, Ulrich 247Riedlinger, Albert 228Riemer, Beate 271Ritter, Michael 18Rivarol, Antoine de 131, 268Robins, Robert Henry 11Rocard, Michel 121Rochegude, Henri-Pascal (comte) de 162Rodríguez Adrados, Francisco 242Rohlfs, Gerhard 184, 185, 186, 199, 224, 238Rohrer, Christian 276Rojo, Jesús 293Rolshoven, Jürgen 270Romulus Augustulus, römischer Kaiser 65Ronge, Peter 18Ronjat, Jules 223, 300Ronsard, Pierre de 114Roque-Ferrier, Alphonse de 223Rosetti, Alexandru 243Rossi-Landi, Ferruccio 293Roth, Johann Heinrich SJ 146Roulet, Eddy 275Rousseau, Jean-Jacques 135Rousselot, Pierre 193Ruwet, Nicolas 269

Page 15: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

347

19. Namensindex

Sacy, Antoine-Isaac Sylvestre de 133Sainéan, Lazare (Lazǎr Șǎineanu) 222Saint-Circ, Uc de 78Sala, Flaminio da 140Sala, Marius 201, 243Salette, Arnaud de 115Saltarella, Mario 270Salvioni, Carlo 210Sánchez de las Brozas, Francisco 105Sánchez Miret, Fernando 20, 292Sánchez Ruipérez, Manuel 242Sancto Bartholomaeo, Paulinus a (Johann

Philipp Wesdin) 146Sandmann, Manfred 258Sant Jordi, Jordi de 78Sapir, Edward 235, 275Sarmiento, Martín 126Sassetti, Filippo 146Saussure, Ferdinand de 16, 23, 49, 50, 53,

219, 220, 226, 227, 228, 229, 230, 232, 233, 251, 289

Sauvages, Pierre Augustin Boissier de la Croix de, Abbé 137, 138, 160, 280

Sauzet, Patric 269Savinien (Joseph Lhermitte) 300Scaliger, Joseph Juste 115, 156, 158Scheuermeier, Paul 199Schiwy, Günther 249Schlegel, August Wilhelm (von) 161, 162,

166, 167Schlegel, Friedrich (von) 147Schleich, Carl Ludwig 148Schleicher, August 54, 55, 173, 174, 178, 216,

280Schleiermacher, Friedrich 151Schlieben-Lange, Brigitte 11, 36, 173, 245,

277, 286, 289Schmid, Heinrich 310Schmidt, Johannes 55, 174, 190Schmitt, Christian 17, 20, 210, 211, 307Schuchardt, Hugo 188, 189, 199, 209, 215,

216, 217, 218, 228, 231, 280, 296, 297, 298, 300, 302, 315

Schwarze, Christoph 276. 317Schweickard, Wolfgang 20, 214Searle, John R. 289Sebeok, Thomas A. 18Sechehaye, Albert 227, 228Séguy, Jean 200

Serianni, Luca 244Shannon, Claude Elwood 23Sicard, Roch-Ambroise, Abbé 132Sigismund, Kaiser 98Silva, António de Morais 127Simonde de Sismondi, Jean Charles Léonard

160Simone, Raffaele 270Șincai, Gheorghe 130Skinner, Burrhus Frederic 264Smith, Adam 30Sokrates 63, 253Solà, Joan 270Söll, Ludwig 278Someda, Pietro 140Speroni, Sperone 113Spitzer, Leo 182, 206, 207, 217, 223, 258, 259,

262Stalin, Josif Visarionovič (Dschugaschwili)

154, 207, 254, 255Stammerjohann, Harro 275Stehl, Thomas 245Stempel, Wolf-Dieter 318Stern, Clara 300Stern, William 300Stockhammer, David Michael 18Stolz, Thomas H. 298Swiggers, Pierre 216Sylvain, Suzanne 296, 297, 298Szemerényi, Oswald 18

Tagliavini, Carlo 16, 182Tappolet, Ernst 210Terracher, Adolphe 199, 251Terracini, Benvenuto 206, 284Tesnière, Lucien 241, 275Thámara, Francisco de 105Thomas, Antoine 196, 208Thomas, John Jacob 297Thoulier, Pierre-François, Abbé d’Olivet 133Thümmel, Wolf 304Tichy, Heinz 18Tiktin, Hariton 258, 259Tobler, Adolf 168, 184, 205, 209Togeby, Knud 240Tolomei, Claudio 109, 110Tomasello, Michael 31, 265Tory, Geoffroy 82, 112Tournier, François 160

Page 16: PR SENS · 2019. 9. 7. · Apel, Karl Otto 290 Apollonios Diskolos 64 Aracil, Lluís V. 18, 284 ... Blanc, Ludwig Gottfried 167, 168 Blanche-Benveniste, Claire 275, 279 Bloch, Ernst

348

Geschichte der romanischen Sprachwissenschaft

Tourtoulon, Charles de 191, 192, 223Trabant, Jürgen 207, 245Trân Duc Thao 31Trier, Jost 243, 244, 246Trifone, Pietro 244Trissino, Giangiorgio 85, 108Trubeckoy, Nikolaj Sergeevič 56, 171, 233,

255, 316Tschikobava, Arnold Stepanovič 207Tuaillon, Gaston 202Tudela, Guilhem de 82Turgot, Anne Robert Jacques 132, 164

Udaina, Tuoni 181Ullastra, Josep 83, 127Ullmann, Stephen 212, 247Ulrich, Herzog von Württemberg 99Ureche, Grigore 129Urrutía, Hernán 269

Väänänen, Veikko 67, 68Valdés, Juan de 106, 126Valin, Roch 241Valkhoff, Marius F. 213Valla, Lorenzo 88, 89Vaqueiras, Raimbaud de 81Varchi, Benedetto 109Vasiliu, Emanuel 270Vater, Johann Severin 142Vaugelas, Claude Favre, Seigneur de 120,

277Veith, Basilius (Pater) 139Vendryes, Joseph 222Veny i Clar, Joan 201, 202Vico, Giambattista 124, 131, 148, 152Vidal, Ramon (de Besalú) 78, 79, 81, 82Vidos, Benedek Elemér 16, 182Vigara Tauste, Ana María 279Vilanova, Arnau de 83Villalón, Cristóbal de 105Villehardouin, Jofroi de 82Viscardi, Antonio 16Vitale, Maurizio 16Vološinov, Valentin Nikolaevič 23, 292

Voltaire, François Marie Arouet, gen. 131Vossler, Karl 16, 204, 205, 206, 207, 258, 260

Wagner, Max Leopold 199, 209, 215, 223, 258Wagner, Robert-Léon 240Wailly, Noël-François de 132Wandruszka (von Wanstetten), Mario 245,

251, 301, 318Wartburg, Walther von 12, 119, 185, 211,

212, 213, 214, 239, 241, 244Watzlawick, Paul 23Weaver, Warren 23 Weigand, Gustav 192, 201Weinreich, Uriel 281, 300, 301Weinrich, Harald 244, 290, 318Weisgerber, Leo 246Welcker, Friedrich Gottlieb 162Wenker, Georg 192Werlen, Iwar 149Werner, Heinz 276Wertheimer, Joseph 226Whinnom, Keith 298Whitney, William D. 231Wildgen, Wolfgang 18Wilkins, Sir Charles 146Willems, Aline 17, 308, 309Winckelmann, Johann Joachim 253Windisch, Rudolf 16, 145, 182, 303, 307Wittgenstein, Ludwig 289Wodak, Ruth 291Wolkenstein, Oswald von 140Wüest, Jakob 290Wulfila 37Wunderli, Peter 226, 229Wundt, Wilhelm 204, 235Wycliffe, John 98, 99

Yasu y Xavier, Francisco SJ 146

Zamenhof, Ludwik Lejzer 54Zauner, Adolf 210Zeuss, Johann Kaspar 58Zumthor, Paul 213