13

Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul
Page 2: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften

Geisteswissenschaften Vorträge· G 260

Herausgegeben von der Rheinisch-Westfälischen Akademie der Wissenschaften

Page 3: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

HANS-RUDOLF SCHWYZER

Ammonios Sakkas, der Lehrer Plot ins

Westdeutscher Verlag

Page 4: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

261. Sitzung am 25. November 1981 in Düsseldorf

CIP-Kurztitelaufnahme der Deutschen Bibliothek

Schwyzer, Hans-Rudolf:

Ammonios Sakkas, der Lehrer Plot ins / Hans·Rudolf Schwyzer. - Opladen : West­deutscher Verlag. 1983.

(Vorträge / Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften: Geisteswiss. ; G260) ISBN 978-3-663-01815-5 ISBN 978-3-663-01814-8 (eBook) DOI 10.1007/978-3-663-01814-8

NE: Rheinisch-Westfalische Akademie der Wissenschaften {Düsseldorl/ : Vorträge / Geisteswissenschaften

© 1983 by Westdeutscher Verlag GmbH Opladen

Herstellung: Westdeutscher Verlag

ISSN 0172-2093

ISBN 978-3-663-01815-5

Page 5: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

Inhalt

Heinrich Dörrie zugeeignet zum siebzigsten Geburtstag

am 27. November 1981

Abgekürzt zitierte Literatur ........................................ 7

Testimonia ....................................................... 10

1. Die Zeugnisse des Porphyrios in der Vita Plotini .................. 15 2. Das Zeugnis des Porphyrios aus seiner Streitschrift Gegen die Christen 19 3. Der Christ Origenes und der Platoniker Origenes ................. 22 4. Porphyrios traf den Christen Origenes in seiner Jugend. . . . . . . . . . .. 25 5. Ein Brief des Origenes über seine griechische Bildung . . . . . . . . . . . . .. 28 6. Der "Lehrer der philosophischen Lehren" ist nicht Ammonios Sakkas 32 7. Hierokles über Ammonios........... ................ .. . ... . .. .. 39 8. Über die Collectio Ammonii Scholarum .............. ... ....... ... 45 9. Kein Ammonios-Zitat bei Nemesios 3 ................. . ... . . . .... 51

10. Auch Nemesios 2 ist unergiebig ................................. 63 11. Vermutungen über die Lehren des Ammonios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 72

Beilagen

I. Der Begriffaxeatc; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 79 H. Der Beiname Sakkas ........................................... 81

III. Christlichkeit des Hierokles? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 85 IV. War Ammonios Pythagoreer? ................................... 90

An den Vortrag hat sich eine Diskussion angeschlossen, die in die Anmerkungen Nr. 5, 42, 138 eingearbeitet wurde.

Page 6: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

Arnim

Attikos CAG CCA CSEL DoddsA

DoddsB

DoddsC

DoddsD

DörrieA

DörrieB

DörrieC

DörrieD

DörrieE

DörrieF

DörrieG

DörrieH

Elter Eus.HE. Eus. P.E. Fr. GCS GEL Goulet

HadotA

HadotB

Abgekürzt zitierte Literatur

Hans von Arnim, Quelle der Überlieferung über Ammonios Sakkas. Rhein. ~us.42, 188~276-85.

Fragmenta, ed. E. des Places. Paris 1977. Commentaria in Aristotelern Graeca. cf. Hierocles. Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum. E. R. Dodds, The Parmenides and the Neoplatonic ,One'. Class. Quart. 22, 1928, 129--42. E.R. Dodds, Numenius and Ammonius. 5Pl-32. E. R. Dodds, Tradition and Personal Achievement in the Philosophy of Plotinus. TheJournai ofRoman Studies 50,1960,1-7. Deutsche Übersetzung von Doddsc in: Die Philosophie des Neuplatonismus, Wege der Forschung 436, Darmstadt 1977, 58-74. Heinrich Dörrie, Ammonios, der Lehrer Plotins. Hermes 83, 1955,439-77-DörrieG 324-60. Heinrich Dörrie, Porphyrios' 5ymmikta Zetemata (= 5Z). Zetemata 20, ~ünchen 1959. Heinrich Dörrie, Porphyrios' Lehre von der Seele. ,Porphyre', Entretiens sur l'antiquite classique 12. Vandreuvres - Geneve 1965 (imprimes en 1966) 165-87 - DörrieG 441-53. Heinrich Dörrie, Die platonische Theologie des Kelsos. Nachrichten der Akad. d. Wissenschaften in Göttingen, phil.-hist. Kl. 1967, Nr. 2 -DörrieG

229-62. Heinrich Dörrie, Der König. Revue internat. de philos. 24, 1970,217-35-DörrieG 390--405. Heinrich Dörrie, Une exegese neoplatonicienne du prologue de I'Evangiie selon St. Jean. Epektasis, ~eJanges patristiques offerts au Cardinal Jean Danielou 1972,75-87 - DörrieG 491-507. Heinrich Dörrie, Platonica minora, ~ünchen 1976. Heinrich Dörrie, Artikel Ammonios Sakkas. Theologische Realenzyklopädie, Bd.2, 1978,463-71. Anton Elter, Zu Hierokles dem Neuplatoniker. Rhein. ~us. 65, 1910, 175-99. Eusebius, Historia Ecclesiastica. Eusebius, Praeparatio Evangelica. Fragmentum Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte. A Greek-English Lexicon compiled by Liddell and Scott. New Edition. R. Goulet, Porphyre, Ammonius, les deux Origenes et les autres ... Revue d'histoire et de philosophie religieuses 57,1977,471-96. Dsetraut Hadot, Le probleme du neoplatonisme alexandrin, Hierocles et Simplicius. Paris 1978. Dsetraut Hadot, Hierokles' Lehre vom Demiurgen. Kerygma und Logos, Fest­schrift Carl Andresen. Göttingen 1979,258-71.

Page 7: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

8

Harder Heinemann

H-S'

H-S2

Hierocles CCA

Abgekürzt zitierte Literatur

Richard Harder,Plotins Schriften vc=Porphyrios, Vita Plotin~ Hamburg 1958. Fritz Heinemann, Ammonios Sakkas und der Ursprung des Neuplatonismus. Hermes 61,1926,1-27. Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio minor, tom. 1-3, 1964-82. Hierocles, In aureum Pythagoreorum carmen commentarius (Capitula et para­graphi secundum E G. Koehler, Stuttgart 1974, columnae secundum E G. A. Mullach, Fragmenta philos. Gr. I, Paris 1860, 1867, 1881).

Hierocles fleet neo'Vo{a, cf. Photius. Igal J. Igal, La cronologfa de la Vida de Plotino de Porfirio. Bilbao 1972. KettlerA EH. Kettler, Artikel Origenes. Die Religion in Geschichte u. Gegenwart 34,

KettlerB

KettlerC

KochA

KochB

Krause LangerbeckA

LangerbeckB

NautinA

NautinB

Nemesius

NT Numenius

Origenes C Cels. Origenes Platonicus PG Photius

Porph.-Fragment 39

Porph. In Tim. Porph. Sent.

Porph. S2 Porph. VP PraechterA

PraechterB

1960, Sp.1693. E H. Kettler, War Origenes Schüler des Ammonios Sakkas? Epektasis, Melanges patristiques offerts au Cardinal Jean Danielou 1972,327 -34. EH. Kettler, Origenes, Ammonius Sakkas u. Porphyrius. Kerygma und Logos, Festschrift Carl Andresen. Göttingen 1979,322-8. Hal Koch, Pronoia und Paideusis, Studien über Origenes und sein Verhältnis zum Platonismus. Arbeiten zur Kirchengeschichte 22. Berlin u. Leipzig 1932. Hal Koch, Artikel Origenes Alexandrinus. RE 18,1 (1939), Sp.l036-59. Hans Krause, Studia Neoplatonica. Diss. Leipzig 1904. Hermann Langerbeck, The Philosophy of Ammonius Saccas. Journal of Hellenic Studies 77,1957,67-74. Hermann Langerbeck, Aufsätze zur Gnosis. Abhandlungen der Akad. d. Wissenschaften zu Göttingen, phi!.-hist. K!. dritte Folge, 1967, Nr. 69. Darin S.146-66: Die Verbindung aristotelischer und christlicher Elemente in der Philosophie des Ammonius Saccas (- LangerbeckA).

P. Nautin, Lettres et ecrivains chr&iens des lle et me siecles. Paris 1961. P. Nautin, Origene (Christianisme antique 1). Paris 1977. Nemesius, De natura hominis, ed. C.E Matthaei. Halle 1802 (Impressio iterata Hildesheim 1967). Hinc sumpti sunt numeri paginarum et linearum, e PG 40 autem additae sunt columnae. Novum Testamentum. Numenius, ed. E. A. Leemans. Koninklijke Belgische Academie, Afdeeling Letteren, Verhandelingen 37,2, 1937. Numenius, ed. E. des Places. Paris 1973. Origenes Contra Celsum cf. Weber. Patrologia Graeca. Photius, Bibliotheca, ed. Rene Henry. Cod. 214, tom. 3, 1962; Cod. 251, tom.7, 1974 (Columnae secundum I. Bekker). Adolf von Harnack, Porphyrios Gegen die Christen. Abhandlungen d. König!. Preuss. Akad. d. Wissenschaften, phi!.-hist. Kl. 1916, Nr.1. cf. Sodano. Porphyrius, Sententiae ad intellegibilia ducentes, ed. B. Mommert, Leipzig 1907; ed. E. Lamberz, Leipzig 1975. Porphyrius, Symmikta 2etemata, cf. DörrieB•

Porphyrius, Vita Plotini. Karl Praechter, Christlich-neuplatonische Beziehungen. Byz. Ztschr. 21, 1912, 1-27 = PraechterC 138-{,4. E Überwegs Grundriß der Geschichte der Philosophie, erster Teil: Die Philo­sophie des Altertums, 12. Aufl. von K. Praechter. Berlin 1926.

Page 8: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

PraechterC

Priskian

RE

Sodano

SP

SVF S2 Test. TheilerA

TheilerB

TheilerC

VP VT Weber

ZellerA

ZellerB ZellerC

ZellerD

Abgekürzt zitierte Literatur 9

Karl Praechter, Kleine Schriften, hrsg. von Heinrich Dörrie. Hildesheim u. New York 1973. Priscianus Lydus, Solutiones ad Chosroen, ed. I. Bywater. Supp\. Aristot. 12, 1886. Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. Neue Bear­beitung. A. R. Sodano, Porphyrii in Platonis Timaeum commentariorum fragmenta. Neapoli 1964. Les sources de Plotin. Entretiens sur I'antiquite c1assique 5. Vandceuvres­Geneve 1957 (imprimes en 1960). Stoicorum Veterum Fragmenta, ed. I. ab Arnim. Symmikta 2etemata, cf. DörrieB. Testimonium. Willy Theiler, Ammonios und Porphyrios. ,Porphyre', Entretiens sur I'anti­quite classique 12. Vandceuvres-Geneve 1965 (imprimes en 1966) 85-119 = Theilerc 519-42. Willy Theiler, Ammonios der Lehrer des Origenes. Forschungen zum Neu­platonismus. Berlin 1966, 1-45. Willy Theiler, Untersuchungen zur antiken Literatur. Berlin 1970. Vita Plotini. Vetus Testamentum secundum Septuaginta. Kar! Otfried Weber, Origenes der Neuplatoniker. Zetemata 27. München 1962. Eduard Zeller, Die Philosophie der Griechen m 23,1881. Eduard Zeller, Die Philosophie der Griechen m 25,1923 =61963. Eduard Zeller, Ammonius Sakkas und Plotinus. Archiv f. Geschichte der Philosophie 7, 1894,295-312 = ZellerD. Eduard Zeller, Kleine Schriften, hrsg. von Otto Leuze, Bd. 2, 1910,91-107.

Nicht mehr benutzt werden konnten die folgenden Neuerscheinungen:

Porphyre, La vie de Plotin I, par L. Brisson, M.-O. Goulet-Caze, R. Goulet et D. O'Brien, Preface de J. Pepin. Histoire des doctrines de I'antiquite c1assique 6. Paris 1982. Klaus Kremer, Alexandrien - Wiege der neuplatonischen Philosophie. Aegyptiaca Treverensia 1: Alexandrien, S. 37-52, Mainz 1982.

Page 9: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

Testimonia

Testimonium 1. Porphyrius W 3,6-21: ebmcn:ov lJe "al öylJoov lT~~ aVTov (TOV []).WTi'vOV) äyoVTa oep.ijaat b,l rptÄoaorp{av

"al TOi'~ TOTe "aTa Ti}V ;4).e~avlJeetav evlJo"tp.ovat avcn:a(JEVTa "aTcevat e" Tij~

a"eoaaew~ aVTwv "aTTJrpij "al ).1"'TJ~ nA.1]eTJ, w~ "a{ Ttvt TWV rpo.wv lJtTJyei'a(Jat ä :n:aaxot· TOV lJe avvEVTa aVTov Tij~ 1pvxii~ TO pov).TJp.a avevEy"at :n:eo~ ;4p.p.aJVtov, ov P.TJlJE:n:w:n:e:n:eleaTo. TOV lJe elae).(JoVTa "al a"ovaaVTa rpavat :n:eo~ TOV ETai'(!ov· "TOVTOV e'*ovv': "al a:n:' e"e{VTJ~ Tij~ f}p.Eea~ avvexw~ Tcp ;4p.p.w{ep :n:aeap.EvoVTa TOaaVTTJV e~tv ev rpt).oaorp{f/. "T1]aaa(Jat, w~ "al Tij~ :n:aea TO~ []ieaat~ e:n:tTTJlJevop.EVTJ~ :n:ei'eav ).apei'v a:n:evaat "al Tij~ :n:ae' 1vlJoi'~ "aTOe(JOvp.EVTJ~. roelJtavov lJe TOV paatUw~ e:n:l TOV~ []Eeaa~ :n:aetEVat P.iAlOVTO~ lJov~ EavTov TCP cn:eaTo:n:ElJep avvetCJ?7et lTO~ 1flJTJ Teta"Ocn:ov äywv "al lvvaTov. evlJe"a yae ö).wv eTwv :n:aeap.EvWV Tcp ;4p.p.wv{ep avveaxo).aae.

Testimonium 2. W 3,24-35: 'Eeevv{ep lJe "al 'Detyevet "al []).WT{Vep avvfJT]wv yeyovvtWV p.TJlJev e""a).v:n:Tetv TWV

;4p.p.wv{ov lJoyp.aTwv ä lJiJ ev Tai'~ a"eoaaeatv aVToi'~ ave"e"a(JaeTO, lp.eve "al 0 []).WTi'VO~ avvwv P.EV Ttat TWV :n:eOatOVTWV, TTJeWV lJe ave,,:n:vcn:a Ta :n:aea TOV ;4p.p.wv{ov lJoyp.aTa. 'Eeevv{ov lJe :n:eWTOV Ta~ avvfJ1]"a~ :n:aeapaVTo~ 'DetyeVTJ~ p.ev ~"o).ov(Jet Tcp rp(JaaavTt 'Eeevv{ep. Eyea1pe lJe ovlJev nA.i}v TO ''IIeel TWV lJatp.ovwv" aV'Y'Yeap.p.a "al e:n:l ra).t1]vov "OTt p.ovo~ :n:OtTJTiJ~ 0 paat).ev~': []).WTi'VO~ lJe äxet p.ev :n:o;';'OV yearpwv ovlJev lJteTe;,.eaev, e" lJe Tij~ ;4p.p.wv{ov avvova{a~ :n:otovp.evo~ Ta~ lJtaTetpa~· "al OVTW~ ö).wv eTwv M"a lJteTe;,.eae, avvwv P.EV Ttat, yearpwv lJe ovlJev.

Testimonium 3. W7,17-19: laxe lJe (0 []).WTi'VO~) "al Zij(Jov ETai'(!ov, ;4eaPtov TO YEVO~, 8eolJoa{ov TOV

;4p.p.wv{ov yevop.EvoV ETa{eOV el~ yap.ov ).apoVTa fJvyaTEea.

Testimonium 4. W 10,1-3: TWV lJe rpt).oaorpei'v :n:eOa:n:Otovp.EVWV 'O).vp.:n:to~ ;4k~avlJeev~, ;4p.p.wv{ov e:n:' o).{yov

p.afJT]Ti}~ yevop.evo~, "aTarpeOVTJTt"W~ :n:eo~ aVTov (TOV []).WTi'VOV) laxe lJta rptÄo­:n:ewT{av.

Page 10: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

Ammonios Sakkas 11

Testimonium 5. VP 14,14-16: EA.tye1:0 {,e (0 llA.w1:i'Vot;) b, 1:0V1:w'V ou{,e'V "a(}ana~, a).).' iatot; 1}'V "ai e~TJ).).ayp,e'Vot;

e'V 1:fj (}eweiv. "al 1:0'V 'Ap,p,w'Viov rpeew'V 'VOV'V e'V 1:att; e~e1:aaeaw.

Testimonium 6. Longinus apud Porphyrium VP 20,36-40: 1:0V {,e {,ev1:eeOV (1:eonov) llA.a1:w'Vt"ol p,e'V 'Ap,p,omot; "al 'Detye'VTJt;, olt; ~p,ett; 1:0

nA.eta1:o'V 1:0V xeo'Vov neoaerpot1:~aap,e'V, a'V{,eaaw ou" o).{ycp 1:W'V "a(}'eav1:ovt; eit;

aV'Veat'V {,te'Vey"ovat'V, 01' 1:e 'Altq'VTJat {,ta{,oxot Beo{,o1:ot; (v. 1. Beo{,ovA.ot;) "al

EvßoVA.ot;.

Testimonium 7. Porphyrius Ka1:a Xeta1:ta'Vw'V Fr. 39 Harnack = Eusebius HE. 6,19,6-7:

a"eoa1:T}t; yae OV1:Ot; (0 'Detye'VTJt;) 'Ap,p,w'Viov 1:0V nA.eia1:TJ'V E'V 1:0tt; "a(}'~p,ät; xeo'VOtt;

eni{,oaw ev rptAoaorpiv. eaxTJ,,01:ot; yeyo'Vwt;, eit; p,e'V 1:T}'V 1:W'V A.oyw'V ep,neteia'V no).).T}'V

naea 1:0V {,t{,aU"aA.ov 1:T}'V wrpeA.eta'V e"1:~aa1:o, eit; {,e 1:T}'V oe(}Tj'V 1:0V ß{ov neoa{eeaw 1:T}'V

e'Va'V1:{a'V e"e{'Vcp noee{a'V EnOt~aa1:o. 'Ap,p,w'VtOt; p,e'V yae Xeta1:ta'Vot; E'V Xeta1:ta'Vott;

a'Va1:earpeit; 1:ott; yo'Vevaw, ö1:e 1:0V rpe0'Vet'V "ai Tijt; rptA.oaorp{at; fj1pa1:o, eu(}Vt; neot; 1:T}'V

"a1:a 'Vop,OVt; noA.t1:eia'V p,e1:eßaA.e1:o, 'Detye'VTJt; {,e ·~).).TJ'V e'V ·~).).TJat'V nat{,ev(}elt;

A.oYOtt;, neOt; 1:0 ßaeßaeo'V e~w"etAe'V 1:oA.p,TJp,a.

Testimonium 8. Eusebius HE. 6,19,9-10: 1:aV1:a 1:cp lloerpve{cp "a1:a 1:0 1:eho'V at5yyeap,p,a 1:W'V yearpe'V1:w'V aV1:cp "a1:a

Xeta1:ta'Vw'VeleTJ1:at, EnaA.TJ(}evaa'V1:t p,E'V neei 1:fjt; 1:a'V{,eOt; ('Detye'Vovt;) aU"~aewt; "ai

noA.vp,a(}e{at;, 1pevaap,e'Vcp {,e aarpwt; - 1:{ yae ou" ep,e).).e'V 0 "a1:a Xeta1:ta'Vw'V; - e'V olt;

aU1:o'V p,ev rpTJaw e~ ~).).~'Vw'V p,e1:a1:e(}eta(}at, 1:0'V {, ''Ap,p,w'Vto'V e" ß{ov 1:0V "a1:a

(}eoaeßeta'V Eni 1:0'V e(}'Vt"o'V 1:eono'V e"neaet'V. 1:cp 1:e yae 'Detye'Vet 1:0. 1:fjt; "a1:a Xeta1:o'V

{,t{,aU"a).{at; e" neoyo'Vw'V EacpCe1:0, rot; "ai 1:0. 1:fjt; neoa(}e'V la1:oe{at; e{,~A.ov, 1:CP 1:e

'Ap,p,w'V{Cp 1:0. 1:fjt; e'V(}eov rptA.oaorpiat; a"eeata "ai a{,tan1:w1:a "al p,exett; Eaxa1:TJt; 1:0V

ß{ov {'dp,e'Ve'V 1:eA.ev1:fjt;, wt; nov "al ol1:a'V{,eot; elt; e1:t vV'V p,ae1:VeOvat no'Vot, {,t' w'V

"a1:eA.me avyyeap,p,a1:w'V naea 1:ott; ;rr).e{a1:0tt; eu{,o"tp,OV'V1:ot;, wanee oV'V "al 0 emyeyeap,p,e'Vot; "lleel1:fjt; Mwvaewt; "al1TJaoV' avp,rpw'Viat;" "al öaot ä).).ot naea 1:0tt;

rptA.o"aA.ott; eVeTJ'V1:at.

Testimonium 9. Origenis epistula apud Eusebium HE. 6,19,12-14: enel {,e a'Va"etp,e'Vcp p,Ot 1:CP A.oyCP 1:fjt; rp~p'TJt; {,ta1:eeXovUTJt; neel 1:fjt; e~ewt; ~p,w'V

ne0afJeaa'V o1:e p,E'V alee1:t"o{, 01:E {,E ol ano 1:W'V ~).).TJ'Vt"w'V p,afh}p,a1:w'V "al p,aA.ta1:a

1:W'V e'V rptAoaorp{v., e{,o~e'V e~e1:aaat 1:a 1:e 1:W'V aleen"w'V {,oyp,a1:a "al 1:0. vno 1:W'V

rptA.oaorpw'V neel aA.TJ(}e{at; A.tyet'V enayye).).op,e'Va. 1:0V1:0 {,e nenot~"ap,e'V p,tP,TJaap,e'Vo{

1:e 1:0'V neo ~p,w'V no).).ovt; wrpeA.~aa'V1:a lla'V1:awo'V ou" o).{YTJ'V E'V e"ei'Vott; eaxTJ,,01:a

naeaU"ev~'V, "al 1:0'V vV'V e'V 1:CP neeaßV1:ee{cp "a(}eCop,e'Vo'V 'AA.e~a'V{,eew'V 'Heauä'V,

Page 11: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

12 Hans-Rudolf Schwyzer

ÖVTtva eveov naea Tcp «St«SaaxaAcp TWV 97tAOao91wv l'-aOrjl'-aTWV 1j«S1} nEne ETeatv aVTcp

neoaxaeTeenaana nelv 1} il'-e äe~aa(}att aHOVetV iHelVWV TWV AOywv· «St 'öv Hai

;neOTeeOV HOtvfj ia8fjTt XeWl'-evol; ano«Svaal'-eVOI; Hai 97tAoa09'OV avaAapwv axfil'-a I'-EXet

TOV «Seveo T1}eei ptpA{a Te ~AAnVWV HaTa «Svval'-tv ov naveTat 97tAOAOYwv.

Testimonium 10. Ammianus Marcellinus 22,16,15-16: Alexandria ... amisit regionum maximam partem quae Bruchion appellabatur,

diutumum praestantium hominum domicilium. unde A ristarchus grammaticae rei dumis excellens, et Herodianus artium minutissimus sciscitator, et Saccas Ammonius Plotini magister, aliique plurimi scriptores multorum in litteris nobilium studiorum, inter quos Chalcenterus eminuit Didymus.

Testimonium 11. Hieronymus De viris illustribus 55: Ammonius vir disertus et valde eruditus in philosophia eodem tempore (atque

Origenes) Alexandriae clarus habitus est. qui inter multa ingenii sui et praeclara monumenta etiam 'Ve consonantia Moysi et Iesu" opus elegans composuit et "Evangelicos canones" excogitavit quos postea secutus est Eusebius Caesariensis. hunc falso accusat Porphyrius quod ex Christiano ethnicus fuerit, cum constet eum usque ad extremam vitam Christianum perseverasse.

Testimonium 12. Hierocles apud Photium Bibi. cod. 214, co1.172a 2-9: Hai noAvv TOVI; EI'-neoa(}ev aTfjaat xoeov, I'-Exetl; ÖTOV iJ 'AI'-I'-wv{ov a097{a «SttAal'-V'ev,

ÖV Hai (}eoM(JaHTov intHaAeia(}at vl'-vei (0 '1eeOHAfjl;). TOVTOV yae Tal; TWV naAatwv

av(Jewv «StaHa(}aeana fJ6~al; Hai TOVI; eHaTeeW(}ev aVa97V0I'-EVOVI; anoaxevaaal'-evov

Aneovl;, aVl'-97WVOV iv Toil; intHa{eOtl; Te Hai avaYHawTaTotl; TWV (JoYl'-aTWv IIAtlTWVOI;

Te Hai 'AetaTOTEAOVI; TTJV YVWI'-1}V ano97fjvat.

Testimonium 13. Hierocles ibid. co1.173a 18-21: o «Se 1;' (AoY0I;) TOVI; l'-eTa IIAaTwva nanal; aVTov 'AetaTOTi).1}V HoeV97aiov Aapwv

I'-EXetl; 'AI'-I'-wv{ov TOV 'AAe~av«SeEWI;, ov TWV yvwe{l'-wv ol int97aVEaTaTOt IIAwTivOI; Te

Hai 'DetyE'V1JI;.

Testimonium 14. Hierocles ibid. co1.173a 32-40: o «Se C' AOYOI; aeXTJV IMav vnoaT1}aal'-eVOI; neel Tijl; «StaTetPfjl; TOV ;neOete1}I'-EVOV

'AI'-I'-wv{ov TTJV anov«STJv avaAal'-pavet. Hai WI; IIAwTivOI; Te Hai 'DetYEV1}1; Hall'-TJV Hai

IIo(}97V(}tOI; Hai 'I aI'-PAtX01; Hai oU97e~fjl;, öaot Tijl;leeäl; - WI; aVTol; (0 'I eeOHAfjl;) 971}at -yeveäl; ETVXOV 97vnel;, EWI; IIAovTaexov TOV 'AOrjva{ov, ÖV Hai Ha81]Y1JTTJV aVTov TWV

TOWVTWV avayea97et «S0Yl'-aTWV, OVTOt nanel; Tfj IIAaTwvol; «StaHeHa(}ael'-evu

uvv{i«Sovat 97tAOao97{V..

Page 12: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

Ammonios Sakkas 13

Testimonium 15. Hierocles apud Photium BibI. cod. 251, col. 46P 24-39: ön :n:oMol TW'V a:n:o II).aTw'Vot; "al TW'V a:n:o ;4etcn:oTeAOvt; uvy"eovew aM7]).Ott; Tovt;

UlPW'V ~t~ao;ea).ovt; "aTa Ta "a{eta 'PTJat (0 1eeo"Aijt;) TW'V ~OYJlaTW'V a:n:ov~~'V "ai JleAiTTJ'V elae'VT}'VoXOTet; JlEXet TOVTOV 'PtAo'Vet,,{at; "ai TO).JlTJt; 11).aaa'V, eht; "ai Ta

uvyyeaJlJlaTa TW'V ol"eiw'V 'Vo(}evaat ~t~ao;ea).w'V elt; 1'0 JlaMo'V e:n:t~e~at TOvt; ä'V~eat; aM7]).Ott; JlaXOJlE'Vovt;. "ai ~tiJlewe TOVTO 1'0 :n:a(}Ot; Taft; 'Pt).oaO'Pott; ~taTetßaft;

e'Vo;eij1pa'V eWt; ;4JlJlw'V{ov TOV ;4).e~a'V~eEwt; TOV (Jeo~tM"TOV. OVTOt; yae :n:eWTOe; e.,,(Jovataaat; :n:eoe; 1'0 Tijt; 'Pt).oao'P{ae; a).TJ(Jwo'V, "al Tae; TW'V :n:OMW'V M~ae; v:n:eet~w'V Tat;

ö'Vet~ot; 'Pt).oao'Pir~ :n;eOaTetßOJlE'Vat;, el~e "a).We; Ta e"aTEeOV, "ai uv'V7]yaye'V eie; e'Va "ai TO'V aVTo'V 'Vov'V, "al aaTaa{aaTo'V T~'V 'Pt).oao'P{a'V :n:aeaM~w"e :n:aat Toft; aVTov y'Vwe{JlOte;, Jla).taTa ~e Tofe; ae{aTOtt; TW'V avTCp uvyyeyo'VoTw'V, II).wT{'VCp "al 'DetYE'Vet "al Toft; e~ije; a:n:o TOVTW'V.

Testimonium 16. Nemesius 2, p. 69, 12-70,2 Matthaei = PG 40, col. 537b: "owfi Jle'V oV'V :n:eoe; :n:a'VTae; TOvt; Uyo'VTat; aWJla T~'V 1pVm'V ae"Eaet Ta :n:aea

;4JlJlw'V{ov TOV ~t~ao;ea).ov II).WT{'VOV "al NovJlTJ'V{ov TOV IIv(Jayoet"ov eieTJJli'Va.

Testimonium 17. Nemesius 3, p.129,9-10 Matthaei = PG 40, col. 593 b: ;4JlJlcf)'Vwt; ~e 0 ~t~ao;ea).oe; II).wT{'Vov 1'0 CTJTOVJle'Vo'V TOVTO'V TO'V TeO:n:O'V e:n:e).veTo.

Testimonium 18. Theodoretus Graec. affect. curatio 6,60: e:n:l TOVTOV (TOV KOJlo~ov) ~e ;4JlJlcfwwe; 0 e:n:{~TJ'V Ea""ae; TOVe; aa""ovt; "aTa).mw'V

olt; JleTE'Peee TOVe; :n:veove; TO'V 'Pt).oao'Po'V ~a:n:aaaTo ßto'V. TOVTCP 'POtTijaa{ 'Pauc'V 'DetYE'VT}'V TO'V TJJliTeeo'V, Tcp ~e II).wTl''Vo'V TOVTO'V{, Tije; ~e II).wT{'Vov ~t~ao;ea).{ae;

TeTvXTJ"e'V 0 IIoe'Pvewe;.

Testimonium 19. Proclus In Tim. 187b, 11, p.154,6-9: 0151'00 yae 0 ;4awafoe; ).Eyet eeo~weoe; evew'V :n:aea Tcp IIoe'Pveicp T~'V ~o~a'V ehe; e"

IIeea{~oe; n"ovaa'V· TaVTa yov'V ;4'VTw'Vwo'V laToeijaat TO'V ;4JlJlw'V{ov /laOT}T7]'V.

Testimonium 20. Priscianus Solutiones ad Chosroen, prooem. p. 42,15-17: aestimatus est autem et Theodotus nobis oportunas occasiones largiri ex Collectione

Ammonii scholarum, et Porphyrius ex Commixtis quaestionibus.

Testimonium 21. Suidas A 1641, s. v. ;4/l/lcfJ11tot;:

;4/l/lcfmoe; 'PtAoao'POe; ;4).e~a'V~eevt; 0 em").TJ(Jele; Ea""ae;· OVTOe; a:n:o XetaTtaVWV YEyove'V 'EMTJ'V, we; 'PTJat IIoe'Pvewt;.

Page 13: Rheinisch-Westfälische Akademie der Wissenschaften978-3-663-01814... · 2017. 8. 25. · Paul Henry et Hans-Rudolf Schwyzer, Plotini opera, Editio maior, tom. 1-3, 1951-73. Paul

14 Hans-Rudolf Schwyzer

Testimonium 22_ Suidas 111811, s. v. ll).wTtvo~:

ll).wTtvo~ Av"ono).{T7J~, ano ~t).oa6~wv, /lathjTTj~ /lEV 'A/l/lwv{ov TOV necP7JV yeVO/lEVOV aa",,0~6eov, «5t«5aaxa).o~ «5E 'A/le).{ov.

Testimonium 23. Suidas D 182, s. v. 'DetYEV7J~:

a"eoaTTj~ yev6/levo~ ('DetYEV7J~) 'A/l/lwv{ov TOV ~t).oa6~ov TOV bc{xA.7Jv ~a""ä TOV n).e{UT7JV En{«5oatv Eni ~t).oao~{~ Eax7J,,6TO~' «5ta TOt TOVTO "ai el~ TTjV TWV )'6ywv E/lnete{av noUTjv naea TOV «5t«5aaxaA.ov TTjv w~e;.etav E").7JeWaaTo . ..... TaVTa

1l0e~ve{qJ "aTa TO TetTov aVvTaY/la TWV yea~EvTwv aVTcp "aTa XetUTtaVWv ete7JTat, Ena).7J()evaavTt /lEV neei TTj~ TOV av«5eo~ (TOV 'DetYEVOV~) aax1]aew~, 1peVaa/lEvqJ «5E aa~w~ neei TWV ).omwv - T{ yae ov" e/leUev 0 "aTa XetUTtaVWv /lavet~; - EV ol~ aVTov (TOV 'DetYEV7JV) /lEV ~7Jatv E~ 'EU1]VWV /leTaT{()ea()at, TOV «5' 'A/l/lWVtoV E" P{ov TOV "aTa ()eoaEpetaV Eni TOV e8vt"ov e"neaetv.