Tak (nie) chcemy żyć!

So wollen wir (nicht) leben!

Autorzy i redakcja / Autoren und Redaktion:

ab Adam

af Apolonia

ak Aleksander

am Anna

dn Dariusz / Darius

kn Karol

lp Laura

mr Milena

mz Maksymilian / Maximilian

nt Nina

sb Saskia

zg Zuzanna / Susanna

Deutsch-Polnische Elterninitiative zur Förderung der Zweisprachigkeit e.V.Frankfurt nad Menem / am Main

W numerze / In dieser Ausgabe:

Koniec ubóstwa / Keine Armut

Zero głodu / Kein Hunger

Dobre zdrowie i jakość życia / Gesundheit und Wohlergehen

Dobra jakość edukacji / Hochwertige Bildung

Równość płci / Geschlechtergleichheit

Ikony SDG / SDG-Icons:

http://www.un.org.pl/download

http://www.bmz.de/de/ministerium/ziele/2030_agenda/index.html

Żródła danych liczbowych / Quellen der Zahlenangaben:

http://www.un.org.pl/

http://lustrobiblioteki.pl/2016/03/biblioteka-narodowa-publikuje-wyniki-badan-

czytelnictwa-2015/

Od Redakcji

Nie wszyscy urodzi liśmy się w Niemczech, ale teraz w Niemczech mieszkamy. W so botę chodzimy na dwugodzinny kurs języka polskie -go, na którym pra cujemy w grupach i dużo pisze my. Lubimy się spoty -kać i rozma wiać ze sobą (też w cza -sie zajęć ;-), a niekiedy umawiamy się ze sobą po lekcjach.

Jak wygląda bieda? Jakich ma

przyjaciół? Gdzie mieszka? Czy

lepiej być chłopcem czy dziew -

czyną? Czego potrzebuje zdrowe

ciało i duch?

– od stycznia zajmujemy się wy- branymi cela mi zrównoważone go roz woju. Za pisujemy nasze myśli i pozna jemy fakty.Gdy wpadliśmy na pomysł wydania gazet ki, zaczęło się – praca w grupach, redagowanie, tłumaczenie i sprawdzanie tekstów. Niektóre musie liśmy odrzucić, nie które zaś na pisać od nowa. Dobrze, że nie -którzy z nas okazali się świetnymi lektorami.

Mamy nadzieję, że nasza gazetka zainspiruje Cię do przemyśleń.

„Krasnale“

Editorial

Nicht alle von uns sind in Deutsch -land geboren, aber jetzt leben wir hier. Samstags besuchen wir einen zwei stündigen Polnischkurs, in dem wir in Gruppen arbeiten und viel schreiben. Wir treffen und unter -halten uns gerne (auch während des Unterrichts ;-), manchmal sehen wir uns auch nach dem Kurs.

Wie sieht die Armut aus? Welche

Freunde hat sie? Wo wohnt sie?

Mädchen oder Junge – was ist

besser? Was benöti gen der ge -

sunde Körper und Geist?

– seit Januar befassen wir uns mit aus gewählten Nachhaltigkeits zie-len. Wir halten unsere Gedanken fest und erfahren Fakten.Als wir auf die Ideen kamen, eine Zei tung herauszugeben, fing es erst richtig an – Gruppenarbeit, Re dak- tion, Übersetzung und Text korrek- tur. Einige Texte mussten wir ver- werfen, einige neu schrei ben. Gut, dass sich einige von uns als gute Lektoren erwiesen haben.

Wir hoffen, dass Dich unsere Zei -tung zum Nachdenken anregen wird.

„Krasnale“

Bieda okrada ludzi.

Zabiera im domy i majątek.

Odbiera miłość i rodzinę. ap

Bieda mieszka w portmonetce.

Rodzi smutek, głód, zniszczenie

i wdzięczność za to, co mamy. zg

Armut bestiehlt Menschen.

Sie nimmt ihnen Haus und Besitz.

Sie nimmt Liebe und Familie. ap

Armut wohnt im Portemonnaie.

Sie gebiert Trauer, Hunger und Zerstörung

und bringt Dankbarkeit dafür, was wir haben. zg

pusty portfelpusty brzuch

pusty dom

wojnaterror

zniszczenia

samotnośćzaniedbanie

choroba

to przyjaciele biedy

leere Geldbörseleerer Magenleeres Haus

KriegTerrorZerstörung

EinsamkeitVerwahrlosungKrankheit

das sind Freunde der Armut

Co prowadzi do biedy?

A co Ty myślisz?

narkotyki?

utrata pracy?

lenistwo?

niewiedza?

Teraz

Ty!

Was führt zur Armut?

Und was denkst Du?

Drogen?

Jobverlust?

Faulheit?

Unwissen?

Jetzt Du!

Bieda – – mniej niż 1,25 $ na dzień

Za 1€ mogę kupić

gumę do żucia

pachnący szampon

lody

tabliczkę czekolady

ładny pisak

ciasteczka

krem do rąk

paczkę miśków

…

Ale co kupię, jeśli 1€ ma mi wystarczyć na cały dzień?

Armut –– weniger als 1,25 $ pro Tag

Für 1€ kann ich mir kaufen:

einen Kaugummi

ein duftendes Shampoo

ein Eis

eine Tafel Schokolade

einen schönen Stift

Kekse

eine Handcreme

Gummibärchen

…

Was kaufe ich aber, wenn ich nur 1€ für den ganzen Tag übrig habe?

795000000ludzi na świecie

głoduje.

45%dzieci

umiera z niedożywienia przed piątymi urodzinami.

Chcemy tak żyć?

795000000Menschen auf der Welt

hungern.

45%aller Kinder

sterben vor ihrem fünften Geburtstag an Mangelernährung.

Wollen wir so leben?

Głód rodzi się z biedy.Bieda rodzi się z wojen.Wojna rodzi się z kłótni. zg

Palce głodnych ludzi boją się,

że ktoś je zje.dn

Ziemniak opowiada

Wreszcie, ktoś nadchodzi! Mam dosyć siedzenia w ziemi.Ktoś kopie, kopie. Wreszcie wyjmuje mnie z ziemi. Ach, jak przyjemnie! Ten ktoś patrzy na mnie i uśmiecha się. Chowa mnie szybko do kieszeni i biegnie do domu, do kuchni,gdzie wkłada mnie do garnuszka. Cieszę się, że będę przydatny. lp

Głód powstaje przez wojnę,Przez bomby,Przez przejeżdżające czołgi. af

Płyta kuchenna

Ktoś mnie włącza. Nagrzewam się. Ktoś kładzie na mnie garnki.W środku jest niezbyt dużo jedzenia. Wczoraj było gotowane to samo. Przykro mi z tego powodu. Nie mogę pomóc, bo nie jestem potrawą, tylko kuchenką,na której gotują się resztki.Gotująca osoba wreszcie mnie wyłącza i przekłada resztki na talerz.Siada przy stole i powoli zaczyna jeść.Smutno przyglądam się jedzeniu, którego każdego dnia jest coraz mniej. nt

Miska ryżu

Stoję na ziemi w bardzo małym domku i czekam, aż ktoś zje ryż ze mnie. Jestem jedyną miską w tym domu.Wiem, że osoba, która ze mnie je, jest biedna. Czuję się odpowiedzialna za dobro mojego właściciela.Nigdy nie jestem pełna do samego brzegu.Nigdy nie zostaję umyta, bo osoba, która ze mnie je, nie ma wody.Chciałabym być zawsze czysta i pełna. af

Eine Reisschale

Ich stehe auf dem Boden in einem kleinen Haus und warte, bis jemand Reis aus mir isst. Ich bin die einzige Reisschale in diesem Haus.

Ich weiß, dass die Person, welche aus mir isst, arm ist.Ich fühle mich verantwortlich für das Wohl meines Besitzers.

Ich bin nie bis zum Rand gefüllt.Ich werde auch nie gereinigt, denn mein Besitzer hat kein Wasser.

Ich würde gerne immer sauber und voll sein. af

Hunger entsteht durch Armut.Armut entsteht durch Krieg.Krieg entsteht durch Streit. zg

Hunger entsteht durch Krieg,Durch Bomben,Durch vorbeifahrende Panzer. af

Die Herdplatte

Jemand schaltet mich ein. Ich erwärme mich. Es werden Töpfe auf mich drauf gestellt.Es ist nicht sehr viel drin. Gestern wurde das Gleiche gekocht. Es tut mir leid.

Ich kann nicht helfen. Ich bin kein Gericht, sondern nur ein Herd,auf dem Essensreste gekocht werden.

Die kochende Person schaltet mich endlich aus und legt die Essensreste auf den Teller.Sie setzt sich an den Tisch und fängt an, langsam zu essen.

Traurig betrachte ich das Essen, wovon es jeden Tag immer weniger wird. nt

Die Kartoffel erzählt

Endlich, jemand kommt! Ich habe es satt, in der Erde herumzusitzen.Jemand gräbt und gräbt und holt mich schließlich heraus. Oh, wie angenehm!

Die Person sieht mich an und lächelt.Sie steckt mich schnell in die Tasche und rennt nach Hause in die Küche,

in der sie mich in einen Töpfchen legt.Ich freue mich, dass ich nützlich sein werde. lp

Finger von Hungernden haben Angst,

dass jemand sie aufisst.dn

Mam dziś tylko jedną bułkę do jedzenia i…

• cieszę się, że ją mam,lecz wciąż myślę o innym jedzeniu

• dzielę ją na małe częścii jem ją bardzo wolno

• dodaję do niej wody, żeby zrobiła się większa,lecz z bułki robi się papka

• nadal myślę o jedzeniu,bo wciąż chce mi się jeść

• szukam jedzenia w koszach na śmieci

• szukam pomocy

• kradnę coś w sklepie?

Nie potrafię sobie tego wyobrazić.

Heute habe ich nur ein Brötchen zum Essen und…

• freue mich, dass ich es überhaupt habe,doch ich denke stets an ein anderes Essen

• teile es in mehrere Stückeund kaue sehr langsam

• gebe Wasser hinzu, damit es größer wird,aber aus dem Brötchen entsteht nur ein pappiger Brei

• denke weiterhin ans Essen,weil ich immer noch Hunger habe

• suche im Müll nach Essen

• suche Hilfe

• klaue etwas im Geschäft?

Ich kann mir das nicht vorstellen.

Żeby mój duch był zdrowy, muszę czasem uprawiać sport,

a czasem odpoczywać. Po takiej mieszance czuję się lepiej. nt

Drogi Adamie,

proszę okomiksy,odpoczynek,lego,wakacje.

No i o uśmiech.

Twój Zdrowy Duch

ZADBAJ O ZDROWIE DUCHA

KÜMMERE DICHUM DAS WOHLERGEHEN

DEINES GEISTES

Damit mein Geist gesund bleibt,muss ich manchmal Sport treiben

und mich manchmal erholen. Nach dieser Mischung fühle ich mich besser. nt

Lieber Adam,

ich bitte um: Comics,Erholung,Lego,Ferien.

Und auch um ein Lächeln.

Dein Gesunder Geist

Liebe Laura,

damit ich gesund sein kann, brauche ich:Liebe,Lächeln,Freude

und auch ein wenig Traurigkeit und Trost.

Dein Gesunder Geist

Droga Lauro,

abym mógł być zdrowy, potrzebujęmiłości,śmiechu,przyjemności,

ale też trochę smutku i pocieszenia.

Twój Zdrowy Duch

Listy od Zdrowego Ducha

Briefe vom Gesunden Geist

Żeby ciało było zdrowe,potrzebny jest zdrowy duch.Gdy duch nie jest zdrowy,

to ciało traci siły i robi się leniwe. ab

Drogi Adamie,

proszę ounihokej,sporti o kolegów.

Twoje Zdrowe Ciało

Damit der Körper gesund bleibt,braucht man einen gesunden Geist.

Wenn der Geist nicht gesund ist,wird der Körper kraftlos und träge. ab

Lieber Adam,

ich bitte um: Floorball,

Sportund um Freunde.

Dein Gesunder Körper

ZADBAJ O ZDROWE CIAŁO

KÜMMERE DICHUM DAS WOHLERGEHEN

DEINES KÖRPERS

Listy od Zdrowego Ciała

Briefe vom Gesunden Körper

Drogi Karolu,

proszę osport,zdrowe jedzeniei o spokój.

Twoje Zdrowe Ciało

Lieber Karol,

ich bitte um:Sport,gesunde Ernährungund um Ruhe.

Dein Gesunder Körper

Nasi redaktorzy uprawiają następujące dyscypliny sportowe:Unsere Redakteure treiben folgende Sportarten:

ping pong / Pingpong (Tischtennis)

tenis / Tennis

hokej / Hockey

unihokej / Floorball

pływanie / Schwimmen

kung fu / Kung Fu

dżudo / Judo

gimnastykę / Gimnastik

taniec hip-hopowy / Hip-Hop

A Ty jaki sport uprawiasz?

Und welchen Sport treibst Du?

Sport ist wichtig für den Körper und auch für den Geist. Wenn man Sport treibt, dann kann man für eine Weile den Stress in der Schule und zu Hause vergessen.

Sport jest ważny dla ciała a także dla ducha.Gdy uprawia się sport,to można na chwilę zapomnieć o stresie w szkole i w domu.

S P O R T

Prawie

80000000 ludzina świecie to analfabeci.

Prawie

65 % kobietto analfabetki.

Może problem analfabetyzmu dotyczy też

Twoich znajomych? Albo i CIEBIE?

Fast

80000000 Menschenauf der Welt sind Analphabeten.

Fast

65 % der Frauensind Analphabetinnen.

Vielleicht betrifft das Problemdes Analphabetismus auch

Deine Bekannte? Oder sogar DICH?

Czytanie jest ważne.Pisanie jest ważne.

Liczenie jest ważne.Nauka jest ważna.

Statystyczny Polak przeczytał w

2015 roku zero książek!

Jak to m

ożliwe?!

Lesen ist wichtig.Schreiben ist wichtig.Rechnen ist wichtig.Lernen ist wichtig.

Der statistische Pole las im Jahr 2015 Null Bücher!

Wie ist das möglich?!

Jak przedstawia się czytelnictwo wśród naszych redaktorów?

Gdy byłem mały, to mi czytano.Teraz czytam tylko komiksy. Moja ulubiona seria komiksów to „Thorgal”.Innych książek nie czytam z własnej woli, więc czytam tylko lektury szkolne,natomiast lubię oglądać filmy na podstawie książek. ab

Lubię czytać.Wcześniej moi rodzice mi dużo czytali. Wtedy to były krótkie bajki z wieloma kolorowymi obrazkami. Teraz czytam grube książki prawie bez ilustracji.Uważam, że najpierw trzeba przeczytać książkę, a potem oglądać film. af

Gdy byłem strasznie mały, to czytałem praktycznie wszystko to, co wpadło mi do rąk.Później pochłaniałem na przykład „Die drei ??? Kids“, „Gänsehaut“i niektóre bestsellery jak „Tintenherz“, „Tintenblut“ i „Noah ucieka“.Serie, które teraz bardzo lubię, napisał Rick Riordan. Są to „Percy Jackson“, „Die Kane-Chroniken“ i „Helden des Olymp“.Nauczyłem się czytać, już gdy miałem trzy lata, bo moi rodzice mi dużo czytali. Po polsku czytam niestety mało. ak

Wcześniej moja Mama mi zawsze czytała „Martynkę“.Pod koniec pierwszej klasy zaczęłam czytać sama. Przeczytałam wtedy wszystkie książki „Das magische Baumhaus“. Na początku trzeciej klasy zaczęłam czytać „Warrior Cats“. Książki były dość trudne, ale się przez nie przegryzłam i dalsze części z łatwością przeczytałam.W gimnazjum sporo czytam, na przykład serię „Märchenmond“, którą napisał mój ulubiony autor Wolfgang Hohlbein. Ostatnio na urodziny dostałam opakowanie, w którym było dziesięć angielskich mang.Właśnie czytam czwartą część. am

Kiedyś mama czytała mi książki, a teraz już przestała. Sam mało czytam. Tylko czasami na wakacjach. dn

Książka, którą ostatnio przeczytałem, nazywa się „Schattenkinder“ i była lekturą szkolną. Początek jest nudny i smutny. Najpierw książka opisuje codzienność głównego bohatera, a potem nie była fajna, bo umiera w niej dużo dzieci. Ale koniec jest taki, że chce się wiedzieć, co będzie dalej.Dlatego chcę zamówić drugą część.Moje ulubione książki to komiksy. Chętnie czytam „Kaczora Donalda“ albo „Myszkę Micky“. W komiksach nie ma tak dużo tekstu, a jest dużo ilustracji. Nie lubię książek, które mają tylko tekst. Takie książki czyta mi się trudniej. mz

Wie steht es um das Lesen unter unseren Redakteuren?

Als ich klein war, wurde mir vorgelesen.Jetzt lese ich nur noch Comics. Meine Lieblingscomicserie heißt „Thorgal“.

Andere Bücher lese ich nicht aus eigenem Antrieb, also lese ich nur Schullektüren,dafür mag ich mir aber Buchverfilmungen ansehen. ab

Ich mag es zu lesen.Früher haben mir meine Eltern viel vorgelesen. Damals waren es noch kurze Geschichten

mit vielen bunten Bildern.Jetzt lese ich dicke Bücher, in denen es fast nie Bilder gibt.

Ich finde, dass man zuerst das Buch lesen und sich danach den Film anschauen sollte. af

Als ich winzig klein war, las ich beinahe alles, was mir unter die Finger kam.Später verschlang ist zum Beispiel „Die drei ??? Kids“, „Gänsehaut“ und manche Bestseller

wie „Tintenherz“, „Tintenblut“ und „Der Junge mit dem Herz aus Holz“.Die Buchreihen, die ich jetzt sehr gerne mag, hat Rick Riordan geschrieben. Es sind „Percy

Jackson“, „Die Kane-Chroniken“ und die „Helden des Olymp“.Ich habe schon mit drei lesen gelernt, weil mir meine Eltern viel vorgelesen haben.

Auf Polnisch lese ich leider wenig. ak

Früher hat mir meine Mutter immer die Buchserie „Martynka“ vorgelesen. Am Ende der ersten Klasse habe ich angefangen selbst zu lesen.

Da habe ich alle „Das magische Baumhaus“-Bücher gelesen.Anfang dritte Klasse habe ich angefangen „Warrior Cats“ zu lesen. Zwar war es anfangs

schwierig, aber ich habe mich trotzdem durchgebissen und es wurde immer leichter.Im Gymnasium lese ich ziemlich viel, zum Beispiel die Reihe „Märchenmond“

geschrieben von meinem Lieblingsautor Wolfgang Hohlbein.Zum Geburtstag habe ich eine Box mit zehn englischen Mangas bekommen.

Ich lese gerade den vierten Teil davon. am

Früher las mir meine Mutter Bücher vor, aber heute macht sie das nicht mehr. Selber lese ich wenig, nur manchmal in den Ferien. dn

Das Buch, das ich letztens gelesen habe, heißt „Schattenkinder“. Es war eine Schullektüre.Der Anfang ist langweilig und traurig. Zunächst beschreibt das Buch den Alltag

der Hauptfigur und dann ist es nicht gut, weil darin viele Kinder sterben.Aber das Ende ist so spannend, dass man wissen möchte, wie es weiter geht.

Deswegen möchte ich den zweiten Teil bestellen.Meine Lieblingsbücher sind Comics. Ich lese gerne „Donald Duck“ und „Mickey Mouse“.

In Comics gibt es wenig Text und viele Bilder.Ich mag keine Bücher, die nur aus Text bestehen.

Solche Bücher sind für mich schwieriger zu lesen. mz

Dziewczyna czy chłopak?

Czy ma to jakieś znaczenie?

Odpowiedź na to pytanie zależy od sytuacji. W unihokeju nie gra żadnej roli, czy jest się chłopcem czy dziewczyną.W bójce natomiast tak. Często wygrywają chłopcy, bo są silniejsi. ab

Komentarze:

● A ja uważam że chłopcy się biją, a dziewczyny nie, chyba, że jest się bratem i siostrą. sb

●

Moim zdaniem chłopcy mogą robić to samo co dziewczyny,a dziewczyny to samo co chłopcy. Dziewczyny czasami lubią inne rzeczy niż chłopcy (i na odwrót), ale są też dziewczyny, które lubią te same rzeczy co chłopcy, i chłopcy, którzy lubią to samo co dziewczyny.Są też dziewczyny, które czują się chłopcami, i chłopcy którzy uważają że są dziewczynami. mr

Komentarze:

● Są też osoby, które nie wiedzą, czy są chłopcem czy dzie wczyną. sb

●

Moim zdaniem dziewczyny i chłopcy mają tą samą wartość.Nie ma płci lepszej, albo ważniejszej.Każda płeć ma swoje wady i zalety. lp

Komentarze:

● Ja nie widzę wad w tym, że jestem dziewczyną. mr

●

A T

y?

Co

o t

ym

my

ślis

z?

Mädchen oder Junge?

Spielt das eine Rolle?

Bei der Antwort auf die Frage kommt es auf die Situation an.Im Unihockey spielt es keine Rolle, ob man ein Junge oder ein Mädchen ist.In einer Prügelei wiederum schon. Meistens gewinnen die Jungs, weil sie stärker sind. ab

Kommentare:

● Ich denke, dass nur Jungs sich prügeln, aber Mädchen nicht. Außer sie sind Geschwister. sb

●

Meiner Meinung nach können Jungs das gleiche machen wie Mädchenund Mädchen das gleiche wie Jungs.Mädchen mögen manchmal andere Sachen als Jungs (und andersrum), aber es gibt auch Mädchen, die die gleichen Sachen mögen wie Jungs, und Jungs, die das gleiche mögen wie Mädchen. Es gibt auch Mädchen, die sich wie ein Junge fühlenund Jungs, die meinen, sie wären ein Mädchen. mr

Kommentare:

● Es gibt auch Personen, die nicht wissen, ob sie Junge oder Mädchen sind. sb

●

Meiner Meinung nach sind Jungs und Mädchen gleich wichtigund es gibt kein besseres oder wichtigeres Geschlecht.Beide Geschlechter haben ihre Vor- und Nachteile. lp

Kommentare:

● Ich sehe keine Nachteile darin, ein Mädchen zu sein. mr

●

Un

d D

u?

Wa

s den

kst D

u d

arü

ber?

„Krasnale“ życzą

dzieciom i nastolatkom

na całym świecie

• żeby nie cierpiały i ginęły podczas wojen

• żeby miały wystarczająco jedzenia

• żeby były pod dobrą opieką medyczną, gdy są chore

• żeby nie musiały ciężko pracować

• żeby miały wystarczająco czasu na zabawę

• żeby mogły chodzić do szkoły i dobrze się w niej czuć

• żeby potrafiły czytać, pisać i liczyć

• żeby mogły rozwijać swoje talenty

• żeby mogły swobodnie wyrażać swoje życzenia i zdanie

• żeby mogły pozostawać w swoich krajach i u swoich rodzin, jeśli tego chcą

• żeby mogły bezpiecznie emigrować, jeśli tego chcą

• żeby były szczęśliwe

„Krasnale“ wünschen

Kindern und Jugendlichen

auf der ganzen Welt

• dass sie nicht leiden und sterben in Kriegen

• dass sie genug zum Essen haben

• dass sie eine gute medizinische Versorgung bekommen, wenn sie krank sind

• dass sie nicht schwer arbeiten müssen

• dass sie genug Zeit zum Spielen haben

• dass sie in die Schule gehen können und sich dort gut fühlen

• dass sie lesen, schreiben und rechnen lernen

• dass sie ihre Talente enfalten können

• dass sie ihre Wünsche und Meinungen frei äußern können

• dass sie in ihrem Land und ihren Familien bleiben können, wenn sie das wollen

• dass sie sicher auswandern können, wenn sie das wünschen

• dass sie glücklich sind