Tecnologia e Construcao Maquinas CA

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    1/47

    TECNOLOGIA E CONSTRUO - MQUINAS CA

    Emannuel J. Fernandes, Ms.

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    2/47

    TPICOS

    1) INTRODUO2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS

    3) GERADORES SNCRONOS4) MOTORES SNCRONOS5) CONCLUSO

    6) REFERNCIAS BIBLIOGRFICAS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    3/47

    1) INTRODUO

    Discursar sobre a construo das mquinas CAmais comuns no mercado.

    Relatar caractersticas tecnolgicas dasmquinas de CA.

    Reforar algumas caractersticas operativas e

    sua relao com a construo da mquina CA.

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    4/47

    1) INTRODUO

    Aspectos comuns Sempre constitudas de rotor e estator

    Operam atravs de campos eletromagnticos eminterao com correntes eltricas ou bobinas/peascondutoras (ex. Gaiola de esquilo).

    Os enrolamentos podem ser: De armadura ou induzido De campo fixo ou indutor

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    5/47

    1) INTRODUO

    Caracterstica bsica Gerador sncrono: alimentao cc no rotor

    estator a armadura (induzido) Motor de induo: alimentao ca no estator

    rotor a armadura (bobinado ou gaiola de esquilo)

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    6/47

    1) INTRODUO

    O princpio da gerao CA - Monofsico

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    7/47

    1) INTRODUO

    O princpio da gerao CA - Trifsico

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    8/47

    1) INTRODUO

    Motor trifsico Princpio do campo magntico girante

    Tenses e correntes nas fases defasadas de 120 Bobinas tambm defasadas de 120

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    9/47

    1) INTRODUO

    Motor trifsico sncrono Rotor gira na velocidade do campo girante

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    10/47

    1) INTRODUO Motor de induo trifsico Rotor no gira na velocidade do campo girante Se girasse, no haveria induo pois no haveria

    movimento relativo entre o campo e espiras do rotor

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    11/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS

    MIT Giram a velocidade cte (carga leve at mxima)

    Controle de velocidade s por controle defrequncia

    Dois tipos: gaiola de esquilo e rotor bobinado

    MIT outro uso Gerador de induo trifsico

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    12/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS MIT Estator fixo e rotor giratrio (gap de 0.4 a 4mm) Estator: carcaa de ao que acomoda um cilindro

    oco laminado onde so usinadas as ranhuras dosenrolamentos

    Rotor: lminas prensadas com ranhuras usinadaspara enrolamento 3f ou para acomodar a gaiola

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    13/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS GAIOLA DE ESQUILO Barras de cobre ou alumnio maior que o rotor Encaixada nas ranhuras, curto-circuitadas por anis

    Motores at mdia potncia (injeo de alumnio)

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    14/47

    4) BASES SOBRE MOTORES CA MIT Rotor em gaiola de esquilo Fcil e barata construo

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    15/47

    4) BASES SOBRE MOTORES CA MIT Rotor bobinado Objetivo de suavizar a

    partida diminuindo ascorrentes de curtocircuito induzidas norotor.

    Usado como controlerudimentar develocidade

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    16/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS ROTOR BOBINADO Enrolamento 3f conectado em Y (nas ranhuras) Terminais conectados a anis deslizantes (giram)

    Escovas fixas contato com resistncias externas Resistores em srie para partida ou controle de vel.

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    17/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS OPERAO Lei de Faraday e fora de Lorentz

    Tenso induzida nos condutores ao serem cortados pelo fluxo

    magntico Corrente eltrica produzida e condutor sujeito a fora delorentz

    Se rotor girar na vel. do campo Vind, Iind e Find = 0

    Sempre gira abaixo ou acima

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    18/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS CAMPO MAGNTICO GIRANTE Considere a mquina de plos salientes (6 plos, bob. de 5

    espiras/plo)

    Bobinas opostas so ligadas em srie criando 3 enrolamentos Enrolamentos concentricos espaados de 120 mec. (ligao Y)

    Ligando os terminais a fonte 3f Correntes defasadas geram campo mag.

    Valor de pico de uma fase meio picode polaridade invertida nas demais fases

    Campo mag depende da Fmm = N.i segue o mesmo comportamento

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    19/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS CAMPO MAGNTICO GIRANTE Analisando no tempo temos 2 plos que giram

    D uma volta em um perodo da corrente, se 60Hz 3600 rpm

    Velocidade em sincronia com a frequncia sncrona

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    20/47

    Gerador de Induo bobinado (elica)a)Se rotor conectado a uma carga velocidade Ns

    Temos escorregamento e produo de torque

    Campo do estator arrasta o campo do rotor Mquina funciona como motor de induo

    b)Se rotor conectado a uma turbina elica

    Uso de cx. de engrenagens ou plos velocidade Ns Temos inverso de correntes induzidas

    Campo do rotor arrasta o campo do estator

    Mquina funciona como gerador de induo

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    21/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS ESTATORES MODERNOS Plos salientes e bobina concntrica plos lisos e

    bobinas distribudas Bobina distribuda em ranhuras adjacentes constitui um grupo Bobina distribuda distribuio de fluxo senoidal (ideal) 1 par de plos sep. mecnica de 120 entre os enrolamentos

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    22/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS N DE PLOS E VELOCIDADE SNCRONA a quantidade de plos = dividir bobinas em mais grupos e

    enrolamos as espiras obtendo plos vizinhos contrrios 2 pares de plos separao mec. de 60 entre

    enrolamentos Dentre o pico de uma fase e o de outra o deslocamento do

    campo menor, apenas 60. Logo a vel. sncrona:

    ns=f

    p. plos

    ns em rps x60 em rpm

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    23/47

    2) MQUINAS DE INDUO TRIFSICAS Motor de induo trifsico Gira a velocidade inferior a sncrona deslizamento Tambm chamado de escorregamento, dado por:

    E o escorregamento percentual dado por:s=

    NsNrNs

    escorregamento=NsNr

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    24/47

    Geradores cujo rotor gira em sincronia com o campo

    Mquina responsvel pela gerao mundial de energia

    Hidreltricas, termoeltricas, usinas nucleares e grupos geradores

    Geradores de plos salientes e plos lisos Salientes baixa velocidade de rotao

    hidreltricas

    Lisos ou Turbogeradores alta velocidade de rotao

    Termeltricas ou usinas nucleares (Vapor em P e T) Sistema tem mesmos 3 componentes bsicos: Armadura (induzido), campo (indutor) e mq. Motriz

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    25/47

    Dois tipos de geradores sncronos:

    De campo estacionrio

    Plos salientes criam o campo indutor (estator) Enrolamento 3 no rotor ou induzido (Y)

    Armadura gira na presena do campo (rotor)

    Conj. Anis e escovas para conexo gerador-rede

    Tenso velocidade de giro e corrente dc de excitao Frequncia velocidade de giro e n plos do indutor

    Usado para potncias inferiores a 5kVA

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    26/47

    Dois tipos de geradores sncronos:

    De campo giratrio Plos salientes criam o campo indutor (rotor)

    Enrolamento 3 no estator ou induzido (Y) isolao Armadura estacionria na presena do campo girante

    Conexo gerador-rede feito de forma direta (sem escovas)

    Campo excitado por gerador cc solidrio (auto-excitado)

    Tenso velocidade de giro e corrente cc de excitao Frequncia velocidade de giro e n plos do indutor

    Usado para potncias superiores

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    27/47

    - controle de excita o do campo do gerador cc

    - controla a tens o e corrente induzidas para excita o do

    campo do gerador s ncrono

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    28/47

    Nmero de plos do gerador sncrono Depende da velocidade de rotao da mquina e da frequncia

    em que ir operar (projeto)

    Cada vez que um par de plos do campo indutor cruzamecanicamente um dado enrolamento do estator a tensoinduzida descreve 1 ciclo

    Quanto mais pares de plos, maior a frequencia da tenso

    Como frequencia fixa o rotor dever girar lentamente

    3) GERADORES SNCRONOS

    RPS=frequencia

    pares de polos

    RPM=60 x frequencia

    pares de polos

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    29/47

    Caractersticas do estator Do ponto de vista eltrico idntico ao de um MIT

    Composto por cilindro laminado com ranhuras

    Enrolamento 3 conectado em Y (neutro aterrado)

    Tenso por fase = 1/3 (58%) da tenso de linha

    Economia nos enrolamentos isolao

    Aumento de potncia seo dos condutores

    Distoro devido a 3a harm. de cada fase (cancelam-se). Numa ligao em componentes somam-se (presas no )

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    30/47

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    31/47

    Caractersticas do rotor Construdo de plos lisos ou salientes Apresenta gaiola de esquilo ou bobina em curto para diminuir

    oscilaes (enrolamento amortecedor) e partida

    Plos salientes Turbinas hidrulicas giram a baixas velocidades (50 a 300 rpm)

    Frequncia fixa qtd. de plos dimetro

    Espiras do enrolamento feitas de barras de cobre isoladas por mica

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    32/47

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    33/47

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    34/47

    Plos lisos ou rotor cilndrico Turbinas a vapor so menores e mais eficientes Devido a frequencia e a qtd mnima de plos, temos a

    velocidade mxima 3600rpm para 60Hz 2 p. De plos 1800rpm (velocidades comuns) Enrolamentos firmemente alocados no ncleo usinado

    velocidade (3600rpm) dimetro mx. 1,2m Para potncia (1000 a 1500MVA) rotor comprido

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    35/47

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    36/47

    Excitao cc de campo Controla a tenso de sada do gerador Sob condies normais responde pelas variaes de carga

    no tempo Representa um controle rpido contra instabilidade

    (ordem de millisegundos) Autoexcitados de Dois tipos: COM OU SEM escovas Sem escovas chamado de BRUSHLESS

    Um retificador trifsico elimina o mecnico(comutador) e gira junto ao eixo (sem anis e escovas)

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    37/47

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    38/47

    Gerador Sncrono (carga RL)Quando sob carga reao da armadura Ia criao de campo magntico

    contrrio torque da mquina motriz para evitar

    velocidade frequncia e/ou tenso

    Necessidade da regulao da velocidadeControle de vlvulas da fonte mecnica

    Necessidade da regulao de tenso

    Controle de excitao do campo

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    39/47

    Gerador Sncrono e seus controles

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    40/47

    Consideraes finais dosgeradores sncronos

    Tamanho e potncia

    eficincia(at 99%) potncia sistemas

    de refrigerao

    Ar, gua e hidrogniolquido

    3) GERADORES SNCRONOS

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    41/47

    4) MOTORES SNCRONOS

    Giram em sincronismo com o campo girante Velocidade constante independente da carga

    Usadas na indstria pesada (200 a 20000 hp) Era utilizado para correo do fator de

    potncia Super-excitado no campo capacitor sncrono

    Apresenta construo idntica ao gerador

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    42/47

    4) MOTORES SNCRONOS

    Estator

    Ncleo magntico usinado em ranhuras

    Enrolamento 3 em Y (idntico ao de induo)

    Rotor

    Plos salientes com enrolamentos excitados por corrente cc

    gaiola de esquilo ou enrol. amortecedor p/ partida

    Excitao de fonte externa por anis e escovas Excitao brushless com necessidade de gerador aux.

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    43/47

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    44/47

    4) MOTORES SNCRONOS

    Estator e rotor tem mesmo nmero de plos Nmero de plos define a velocidade do rotor

    Parte como motor sncrono (devido a gaiola) Excitao cc no usada at a chegada prx a vel.

    Sncrona

    Torque de pull-in trava os plos estator-rotor

    RPS=frequencia

    pares de polos

    RPM=60 x frequencia

    pares de polos

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    45/47

    4) MOTORES SNCRONOS

    Motor sncrono em funcionamento Vazio plos opostos rotor estator esto travados

    no mesmo eixo

    Carga plos do rotor atrasam mas mantm sinc. ngulo mecnico aumenta com aumento da carga Limite torque de pull-out (1.5 a 2.5 x nominal)

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    46/47

    5) CONCLUSO

    Motores de induo so timos paravelocidades acima de 600rpm.

    Baixa velocidade pesado, caro, fp e eficincia

    Motores sncronos so timos para baixasvelocidades

    Fp pode ser ajustado para 1 e eficincia Podem ser utilizados como capacitores

    sncronos

  • 7/31/2019 Tecnologia e Construcao Maquinas CA

    47/47

    6) Referncias Bibliogrficas

    Electrical Machines, Drives and Power systems /Theodore Wildi, 6a Edio, Pearson Education, 2006.

    Mquinas Eltricas e Transformadores / Irving L. Kosow,8a Edio, So Paulo, Ed. Globo, 1989.

    Mquinas Eltricas / A. E. Fitzgerald, 6a Edio, PortoAlegre, Ed. Bookman, 2006.

    Mquinas Eltricas / S. J. Chapman, 3a Edio, Ed.

    McGraw Hill, 2000.

    Basic Electricity/Electronics, vol 5, Motors andgenerators How they Work, editora Howard W Sans &Co. Inc, 1968.