รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ - Ubon Ratchathani...

รปแบบการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research )

ผชวยศาสตราจารย ดร.รตนะ ปญญาภาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

1

เปนการแสวงหาความรโดยอาศยวธการเชงประจกษ หรอจากแหลงขอมลทตยภม เพอสรางความเขาใจกบระบบ กระบวนการด าเนนงานขององคกร ความหมายพฤตกรรมของบคคล หรอวฒนธรรมของชมชนในสภาพแวดลอมทเปนไปตามธรรมชาต โดยมเปาหมายเพอคนหากฎเกณฑ สรางแนวคดหรอสมมตฐานใหมๆ จากแหลงขอมลทศกษา

นยามการวจยเชงคณภาพ 2

ประเภทของงานวจยทเขาขายการวจยเชงคณภาพ

3

ประเภทของการวจย

แบงตามลกษณะวชาหรอศาสตร

1. การวจยทางวทยาศาสตร (Scientific research) เปนการวจยทเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตของสงมชวตและไมมชวต ทงทมองเหนและมองไมเหน

2. วจยทางสงคมศาสตร (Social research) เปนการวจยทเกยวกบสภาพแวดลอม สงคม วฒนธรรม และพฤตกรรมของมนษย เชน การวจยดานปรชญา สงคมวทยาศาสตร เศรษฐศาสตร เปนตน จ าแนกตามสาขาตาง ๆ

4

วจยทางสงคมศาสตร (Social research)

จ าแนกตามสาขาตาง ๆ ไดดงน

สาขาปรชญา เชน วรรณคด การศกษา ฯลฯ

สาขานตศาสตร เชน กฎหมายแพง กฎหมายการปกครอง ฯลฯ

สาขารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร เชน การเมอง การปกครอง การบรหารราชการทวไป ฯลฯ

สาขาเศรษฐศาสตร เชน การเงนและการคลง เศรษฐศาสตรการพฒนา ฯลฯ

สาขาสงคมวทยาศาสตร เชน ประชากรศาสตร พฒนาชมชน ฯลฯ

5

ประเภทของการวจยแบงตามระเบยบวธวจย

การวจยเชงประวตศาสตร (Historical research) เปนการวจยเพอคนหาขอเทจจรงของเหตการณในอดต เพอบนทกอดตอยางมระบบ

การวจยเชงบรรยายหรอพรรณนา (Descriptive research) เปนการวจยเพอคนหาขอเทจจรงในสภาพการณทเปนอยในปจจบนวาเปนอยางไร

การวจยเชงทดลอง (Experimental research) เปนการวจยเพอคนหาความสมพนธเชงเหตและผลของปรากฏการณตาง ๆ

6

ประเภทการวจยจ าแนกตามลกษณะศาสตรและสาขาวชา1. การวจยทางสงคมศาสตร ไดแก การวจยเกยวกบสงคม

การเมอง การปกครอง การศกษา เศรษฐกจ เปนตน2. การวจยทางมนษยศาสตร ไดแก การวจยเกยวกบคณคาของ

มนษย เชน ภาษาศาสตร ดนตร ศาสนา โบราณคด ปรชญาเปนตน

3. การวจยทางวทยาศาสตร ไดแก การวจยทางชววทยา เคมฟสกส วศวกรรม แพทย พยาบาล เทคนคการแพทย เภสชศาสตร เปนตน

7

ประเภทของการวจยแบงตามเปาหมายของการใชประโยชนก า ร ว จ ย พ น ฐ า น (Basic

Research)

เ ปนการท า วจยเ พอขยายขอบเขตของความร ใ หก ว า ง ข ว า งออก ไป เ ป นก า รส ร า ง ทฤษ ฎ แล ะแนวความคดใหมๆ เสรมสรางวชาการใหสมบรณยงขน

การวจยดานศาสนาและปรชญา

การวจยแนวคดทฤษฎ

การวจยเชงเอกสาร

8

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

1. การวจยเชงคณภาพทนกวจยใชเวลาเฝาสงเกตและมสวนรวมอยกบกลมเปาหมายเปนเวลานาน การวจยเชงชาตพนธวรรณนา(Ethnographic /

anthropological research)

9

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

2. การวจยเชงคณภาพทนกวจยใชเวลานอยกบกลมเปาหมาย แตคงลกษณะส าคญของการวจยเชงคณภาพไวเกอบทกประการ

การวจยทใชวธการสนทนากลม (Focus

Group Research)

การวจยทใชวธการสมภาษณเชงลก(In-depth interview research)

10

รปแบบการท าวจยการวจยเชงคณภาพ

การวจยเชงชาตพนธวรรณนา หรเชงมานษยวทยา (Ethnographic/

Anthropological research)

การวจยทเนนประวตชวตบคคล(Biographical research)

การวจยเชงคณภาพแนวปรากฏการณวทยา(Phenomenological research)

11

รปแบบการท าวจยการวจยเชงคณภาพ

การวจยเชงคณภาพแบบสรางทฤษฎจากขอมล (Grounded theory

research)

การวจยเชงคณภาพแบบศกษาเฉพาะกรณ (Case study

research)

12

ลกษณะส าคญของการวจยเชงคณภาพ

ใชขอมลเชงคณภาพเปนหลก

มงท าความเขาใจทางลก มากกวาในทางกวาง

รายละเอยด

บรบทของสงทศกษา

องครวม

พลวตของสงทศกษา

ใชวธการเกบขอมลไดหลายแบบหลากหลาย

มการออกแบบทยดหยนได

13

เปนการด าเนนงานในสภาพแวดลอมตามธรรมชาต โดยมบคคลท ท าวจยเปนเครองมอส าคญในการเกบรวบรวมขอมล

มกรอบแนวคดในการด าเนนงานอยางหลวมๆหรอมสมมตฐานชวคราว

ผวจยตองคลกคลกบสถานการณและบคคลทศกษาอยางใกลชด

ใหความส าคญกบสภาพแวดลอมและขอมลภาคสนาม โดยไมมการควบคมตวแปร หรอไมมขอตกลงเบองตนใดๆ

14

องคประกอบของการออกแบบการวจยเชงคณภาพ

เลอกกลมเปาหมาย

เลอกพนท

ระบชวงเวลาทศกษา

ระบตวแปรทเปนไปได

ตงปญหาลาง ๆ

ตงค าถามวจย

อางทฤษฎตดดน

สมภาษณ/บอกเลา

สงเกตบนทกตวอยาง

ทบทวนวเคราะหเอกสาร

จดหมวดหม/ลงรหสขอมล

จดโครงสรางขอมลใหม

ต ร ว จ ส อ บสมมตฐานทฤษฎ

พรรณนา

Working DesignWorking

HypothesisData Collection

Data Analysis/ Interpretation

(Wiersma.W, 2000 ; 205)

15

องคประกอบและขนตอนในการวางแผนการวจยเชงคณภาพ

• ปญหาชวคราว• เลอกพนท• เวลาศกษา• ตวแปรตางๆ ทศกษา

• สมมตฐานชวคราว• ไดปญหาวจย

• สมภาษณ• สงเกตแบบมสวนรวม• ขอมลเอกสาร• ปรบวธการเกบ• ปรบสมมตฐาน

• ลดทอนขนาดขอมล• จดท าใหเปนระบบ• การแสดงหลกฐาน• ตรวจสอบขอมล / ทฤษฎ• การสรป

• รปแบบ• วธเขยนแสดงหลกฐาน• การพมพ• การตรวจสอบ• ฯลฯ

การวางแผน สมมตฐานในการท างาน การเกบขอมล

การเขยน การวเคราะหแปลผล

16

การวจยเชงคณภาพ กระบวนทศน

เนนทการคนหาความรทเปนความจรงจากแหลงรากเงาของขอมล ทเปนแหลงขอมลปฐมภม โดยไมค านงวาวธการไดมาของขอมลจะมอปสรรคปญหา หรอความยาก งาย อยางไร

ญาณวทยา

ใหความส าคญกบความล าลกของศาสตรทตองท าการสบคนอยางละเอยด ตองพสจน สบคนอยางจรงจง ตรวจสอบความแนบในของ เน อหา ใหความส าคญดานความถกตอ ง แมนตรงตลอดเวลา

17

ระเบยบวธวจยและการวเคราะหขอมล เนนขอมลทเปนขอมลเชงเนอหา ทกมต ใหความส าคญกบการตความหมาย ในการรวบรวมขอมลไมเนนการก าหนดกรอบ แตอาจเนนทการก าหนดกลมประเดนเรอง แลวท าการรวบรวมขอมลทกมตทเกยวของ เนนการท าความเขาใจอยางเปนองครวมในปรากฏการทศกษา

หลกการในการรวบรวมขอมล ใหความส าคญยดอย กบแนวคด ปรากฏการณวทยา ใหความส าคญกบหลกฐานทเปนความจรงมากกวาความเหน วธการรวบรวมขอมลยดหยนได ไมยดตดกบวธใด วธหนง เพราะเมอปฏบตจรงอาจตองปรบตวตามสถานการณ แตตองไดความรทเปน

18

หลกการส าคญในการออกแบบการวจยเชงคณภาพ

ปรากกฎการณ “เรอง” ตองมจรง ขนมากอน แลวสนใจศกษา คนหาความรนนมาเปดเผย

วธการออกแบบการวจย จะออกแบบเปนแบบใดขนอยกบความล าลกของความรและความจรงทจะศกษา ทส าคญคอ ขนอยกบแหลงขอมล และผรจรงดวย อาท

การวจยเอกสาร เนนแหลงขอมลคอเอกสาร (Documentary

Research/ Explanatory Research)

การวจยจากขอมลเรองเลา (Narrative Research)

การวจยแบบมานษยวทยา เนนการคนหาจากแหลงปฐมภม เชนชมชน สงคม ทมปรากฏการณ

การวจยแบบชาตพนธวรรณา เนนการคนหาจากแหลงปฐมภม ทเปน

19

การวจยแบบ อตประวตศกษา เนนแหลงขอมลจากเอกสารทเปนประวตบคคล ตามกลมประเดน

การวจยแบบการเนนกรณศกษา เชนเจาะจงชมชน กลมสงคม กลมคน ประเดนเรองเฉพาะเชน การบรหารองคกร การพฒนาชมชน คน (บคคล)

การวจยเชงคณภาพประยกต เชน การระบใหมการรวบรวมขอมลแบบการจดสนทนากลมทมเกณฑคดเลอกบคลเขารวมสนทนา การก าหนดบคลกภาพ ภมหลงของผรใวตามเกณฑ

20

หลกและวธการรวบรวมขอมล

1. ไมเนนผร แตเนนหลกฐาน และปรากฏการณ พบมากในงานวจยเอกสาร การวเคราะหเนอหาจากภาพถายภาพวาด วตถ

เชอในปรากฏการณวทยา ดวยการสงเกต พจารณาตความหมาย ดวยตนเองไมตองสอบถามใคร

ใหความส าคญกบเอกสารอางอง เชน การวจยจากเอกสารรปภาพ วตถ หลกฐาน ฯลฯ และการเขารวมศกษาแบบการสงเกตอยางมสวนรวม

เกบขอมลแบบเผชญหนาทกอยางกบแหลงปรากฏการณดวย

21

หลกและวธการรวบรวมขอมล

2). เนนหลกฐาน ปรากฏการณ และผร ผรจรง คอ ผทเกยวของกบเหตการณ ปรากฏการณพฤตกรรมและหลกฐานจรงๆ สามารถอธบาย บอก เลา ไดละเอยด เปนขอมลจรง เพมความเขาใจในขอมล ขยายความละเอยดขน

ผวจยควรวางแผนคนหาวา ผรควรเปนใครบาง มบคลกภาพภมหลง อยางไรบาง พรอมกบก าหนดแนวทางวาจะมขนตอน และวธการรวบรวมขอมลไวลวงหนา

(เปลยนแปลง/ยดหยนไดตามสถานการณ)

22

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

ลกษณะของความรการวจยเชงคณภาพมเปาหมายการแสวงหาความรเพอความเขาใจเกดการกอรปใหมของความร (Reconstruction) ลกษณะของความรเปนการตระหนกร (Insights) ในเชงโครงสราง ความเปนมาของปรากฏการณโดยทความรซงกอรปใหมนจะเปลยนแปลงไปเรอยๆ

23

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

แนวคดพนฐานการวจยการวจยเชงคณภาพมพนฐานมากสงคมศาสตรและสงคมศาสตร แนวคดหลกเปนปรากฏการณนยม

มจดมงหมายเพออธบายปรากฏการณทางสงคม(Social Contexts)

พยายามท าความเขาใจขนบธรรมเนยมประเพณวฒน ธ ร รม แล ะ ร ะบบคด เพ อ น า ม า อ ธบ า ยปรากฏการณนนๆ

24

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

ลกษณะของขอมล มลกษณะขอมลทรอบดานแบบองครวม เพอเขาใจบรบทของสงคม

จ าเปนตองศกษารายละเอยดขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมสงคม เศรษฐกจ การเมอง การปกครอง ความเชอ

มการวเคราะห สงเคราะหขอมลวฒนธรรมและสงคม เปนการพยายามศกษาปรากฏการณจากหลายมตเพอใหเหนภาพรวมของสงทเกดขน

25

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

การเกบรวบรวมขอมล เกบขอมลจากแหลงขอมลขนาดเลกแตลก ไมเนนการส ารวจจากคนจ านวนมาก เปาหมายการศกษามขนาดเลก เชน หนงชมชนไมใหญ ไมซบซอนเกนไป

เนนการปฏบตการภาคสนาม ซงจะท าใหไดขอมลหลายดาน

26

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

การเกบรวบรวมขอมลผวจยเปนเครองมอหลกในการวจย

เปนลกษณะการเกบขอมลแบบ

“คนสมผสคน”

27

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

การตงสมมตฐานไมเนนการตงสมมตฐานถาม สมมตฐานนนสามารถปรบไดตลอดเวลา ถาขอมลทไดไมสอดคลองกบความเปนจรง

ใหความส าคญกบการตงโจทยปญหาหรอค าถามการวจยใหเปนเขมทศแทนสมมตฐาน

28

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

การวเคราะหขอมลการวเคราะหขอมลจะด าเนนไปพรอมๆกบการเกบขอมลสนาม

ถอ เ ปนการตรวจสอบความถ กต อ งครบถวนของขอมล และความสอดคลองกบกรอบแนวคดหรอสมมตฐาน

29

ลกษณะการวจยเชงคณภาพ

การรายงานการวจยน าเสนอผลการวเคราะหใหเหนเปนกรอบแนวคดดวยเนอหาในรปแบบของการพรรณนาและบรรยายรายละเอยดอยางสอดคลองตอเนอง

บางสวนอาจมภาพทเกยวของประกอบ และอาจมขอมลเชงปรมาณแสดงในกรณใหเหนรายละเอยดเกยวกบตวขอมลเชงตวเลขดวย

30

รปแบบการวจยเชงคณภาพ

รปแบบการวจยเชงคณภาพ เปนรปแบบเฉพาะของการด าเนนการวจยเพอใหบรรลจดหมายเฉพาะซงเปนการออกแบบเพอการเขาถงขอมลอยางลกซง ซงมกจะเปนวธการในเชงมานษยวทยา หรอสงคมวทยา เขาถงพฤตกรรมทเปนปรากฏการณในสงคม แลวน าเสนอในเชงบรรยายตความสรางขอสรป

31

รปแบบการวจยเชงคณภาพ

การวจยแบบกรณตวอยาง (Case Study)

เปนการศกษาเฉพาะกรณ หรอมจดมงหมายเพอท าความเขาใจคน ๆ หนง หรอสถานการณหนง ๆ

เปนการศกษาในแนวลกซงในประเดนทศกษา

เกบขอมลโดยการสงเกต สมภาษณ ศกษาเอกสาร

32

รปแบบการวจยเชงคณภาพ

การวจยแบบชาตพนธ (Ethnographic Study) มงท าความเขาใจการเกดพฤตกรรมของบคคลหรอกลมคน อนเปนผลสะทอนจากวฒนธรรมของกลม

เนนเขตการศกษาเฉพาะพนท (Specific Field Site) เกบขอมลโดยเนนวธการสงเกตแบบมสวนรวม เขาถงขอมลไกลชดการสมภาษณเชงลก

วเคราะหขอมลโดยหาจดเนนทเปนเหตการณส าคญทแสดงใหเหนความเดนในพฤตกรรมของบคคลหรอกลมนน

33

รปแบบการวจยเชงคณภาพ

การวจยแบบปรากฏการณ(Phenomenological Study)

มงท าความเขาใจในปรากฏการณทผวจยอาศยอยหรอมการรบร

รวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเจาะลกแบบไมมโครงสราง

สวนมากใชกลมตวอยางแบบเจาะจงทไมมากนก (5-25 คน)

วเคราะหขอมลโดยเนนหา “หนวยความหมาย” ทสะทอนใหเหนแงมมตางๆ ของประสบการณ

34

รปแบบการวจยเชงคณภาพ

การวจยแบบเนนทฤษฎ (Grounded Theory

Study)

มจดหมายเพอศกษาและสรางทฤษฎขน โดยศกษาจากสภาพทเปนธรรมชาตในสงคม

เนนทการกระท าหรอปฏสมพนธของมนษย ซงมผลและอทธพลซงกนและกนระหวางการกระท าและปฏสมพนธเหลานน

รวบรวมโดยการสมภาษณหรอจากแหลงขอมลทเกยวของอนๆ ทงภาคสนามและเอกสาร

มการทบทวน ตรวจสอบ ยนยนขอมลในระหวางการวเคราะห แลวสรางหลกการเชงทฤษฎ ขน

35

รปแบบการวจยเชงคณภาพ

ก า ร ว จ ย แ บ บ ว เ ค ร า ะ ห เ น อ ห า (Content

Analysis)

มงก าหนดลกษณะเฉพาะขององคความร เนนเนอหาทมการบนทกไวในรปแบบใดรปแบบหนง เชน ภาพ ตาราง หรอบนทก

วเคราะหขอมลโดยใชเนอหาเชงคณภาพ โดยอาจใชสถตเชงบรรยายบางกได

ใชเนอหาจากเอกสารเปนสารตถะส าคญในการวเคราะห เพอตอบโจทยวจย

36

รปแบบการวจยเชงคณภาพ

การวจยเชงประวตศาสตร (Historical Research)

มงศกษาเรองราวทเปนเหตการณเปลยนแปลงของชวตมนษยและกระบวนการเรยนรทเกดขน

เปนการวจยเรองของภาษา ประเพณ ปรชญา ศาสนาศลปะ สถาปตยกรรม และอน ๆ

มงแปลความหมายหรอตความเหตการณนน ๆ ใหมความหมายใหมขน

37

ขอบคณและสวสดครบ

38

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม(Participatory Action Research=PAR)

ผชวยศาสตราจารย ดร.รตนะ ปญญาภาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

1

สงทไดยน มกลมสงทไดเหน มกจ าสงทไดท า มกเขาใจ

(ขงจอ)

ความหมาย

สภางค จนทวานช กลาวไววา การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม เปนการวจยทน าแนวคด 2 ประการมาผสมผสานกนคอการปฏบตการ (Action) ซงหมายถงกจกรรมทโครงการวจยจะตองด าเนนการ และค าวา การมสวนรวม (Participation) อนเปนการมสวนเกยวของของทกฝายทเขารวมกจกรรมวจย ในการวเคราะหสภาพปญหาหรอสถานการณอนใดอนหนง แลวรวมในกระบวนการตดสนใจและการด าเนนการจนกระทงสนสดการวจย

สภางค จนทวานช. (2531). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย

3

ความหมาย

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมหมายความถง การรวมกนด าเนนกระบวนการวจยโดยผปฏบตงานในพนท ทงทเปนชาวบานและนกพฒนา กบผวจยภายนอก เพอใหเกดการเปลยนแปลงในสภาพความจรงของสงคมนน และเพอใหเหนภาพแหงคณลกษณะส าคญของการการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมทเดนชด

4

ความแตกตางทตองผสมผสาน

ค าถามงานพฒนา

ชาวบานไดรวมศกษา

สถานการณไหม???ไดรวมกนคด

วเคราะหหาทางออก

ไหม???

ไดก าหนด วางแผนและมการท างาน

รวมกนไหม???

ไดรวมกนตดตาม ประเมน สรปผล

กนไหม???

ทกฝายไดรบผลมความสข

รวมกนไหม???

ท ำตำมควำมตองกำรของใคร?นกพฒนำ ผน ำ

ไปขยำยผลและเปนบทเรยนแกท

อนไหม?

ปญหาเรมจากชมชน/องคกร

วเคราะหโดยชมชน/องคกร

แกไขโดยชมชน/องคกร

กระบวนการมสวนรวม พฒนาของทกฝาย

กระบวนการวจย

•ตดสนใจอะไรเปนปญหา•ตองการท าอะไร•แกปญหาอยางไร•ลงมอท า•ประเมน สรป•รบผล

•ก าหนดปญหา•ทบทวนขอมล•ออกแบบ•ศกษาขอมล (เกบ)•วเคราะห•สรป เสนอแนะ•รายงาน

P A R

การลงมอปฏบตจรง

ประเดนเปรยบเทยบ การวจยแบบดงเดมการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

รปแบบ เปนพมพเขยวทก าหนดให เนนกระบวนการทปรบเปลยนไดตามสถานการณ

อดมการณ/ปรชญา เนนกลมคนชนสง เนนกลมคนทดอยโอกาสในสงคม คนชายขอบ

จดมงหมาย ไมผกพน ท าให ไดขอมลเพอตอบปญหาการวจย

มพนธกรณระหวางนกวจยกบชาวบานทจะรวมกนเพอสทธของมนษย

กรอบการวจย ก าหนดโดยนกวจยองคกร ก าหนดโดยประชาชนในพนท

จดเนน วตถ เนนการสรางสงของ คน เรมทคนเปนหลก ท าใหคนมคณคา สรางความภาคภมใจและก าลงใจ

เปาหมาย ก าหนดไวลวงหนา ปรบเปลยนตามความตองการของทองถนตามเงอนไขความเหมาะสม

8

ประเดนเปรยบเทยบ การวจยแบบดงเดม การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมยทธวธ เนนการวางแผนทอางวาชาวบาน

ไมสามารถวางแผนเองไดเนนการมสวนรวม เชอมนในความสามารถในการเรยนรของคน

วธการ เขมงวดรดกม เนนหลกการวจยเชงปรมาณ มองมตชมชนทศกษา และใชเทคโนโลยหรอระเบยบวธการชนสง

เรยบงาย ใชวธการทชาวบานรจกและถนด มองชมชนอยางเปนองครวม และใชเทคโนโลยชาวบาน

การวเคราะหสถานการณ

เนนการยอสวน (Reductionism)

การมององครวม (Holistic Approach)

รปแบบการพฒนา ควบคม ชแนะและใหแรงจงใจเปนวตถ เนนการท างานตามแผนและสงเสรมวฒนธรรมการพงพา

ปลดปลอย สรางก าลงอ านาจในการคดและตอรองใหส าเรจในสงทไดกระท า โดยมแรงจงใจคอความภมใจในศกดศรของตน และเปนการสงเสรมวฒนธรรมการพงพาตนเอง

9

ประเดนเปรยบเทยบ การวจยแบบดงเดม การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

มองชาวบานเปนผรบประโยชนจากความส าเรจของโครงการวจย

เปนผท าประโยชน เปนผลงมอกระท าโครงการส าเรจ และมสวนรวม

ผลลพธ (Output)เนนวตถทเปนผลตผลของโครงการ เชน รว ถนน อาคารเปนตน

ไมเนนวตถ แตเนนความสามารถของชมชน เนนการเรยนร ความพอใจ ความหลากหลาย ก าลงใจและแรงใจของประชาชน

10

วตถประสงคของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

1) เพอเปดโอกาสใหประชาชนในชมชนทองถนแตละแหงเขามารวมศกษาคนควา หาขอมล รวมทงการหาประเดนปญหาเชงพฒนา และวรรณกรรมเพอแกไขปญหาของชมชนตน มใชรอคอยแตนกวจยและนกพฒนามาด าเนนการให

2) เพอใหไดขอมลความเปนจรง แนวทางการพฒนาทเหมาะสม หรอมความพอดกบบรบทของชมชนทองถนนน

3) เพอใหมการขบเคลอนมวลสมาชกเขาดวยกน เปนกระบวนการของผมความรบผดชอบรวมกน เรยนรดวยกนและแกไขปญหาไปพรอมกน

11

สวนเปาหมายของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

1) ชาวบาน ชมชน ผดอยโอกาสจะตนตว ไดรบการศกษาเพมมากขน สามารถคดวเคราะหเหตการณตาง ๆ ไดอยางถกตอง มความเชอมนในทางทจะใหความรวมมอกนหรอมสวนรวมในการด าเนนกจกรรมทงทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง เพอกอประโยชนสงสดแกตนเองและชมชน

2) ประชาชนไดรบการแกไขปญหา ผดอยโอกาสมโอกาสมากขน การจดสรรทรพยากร ตาง ๆ มการกระจายอยางทวถงและเปนธรรม รวมทงมขอมลขาวสารทสงผลใหเกดคณภาพชวตทดตอคนในชมชน

12

สวนเปาหมายของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม 3) มวจยและพฒนาไดเรยนรจากชมชน ไดประสบการณการท างาน

รวมกบชมชน อนกอใหเกดความเขาใจอนด และเกดแนวคดในการพฒนาตนเองของนกวจยและพฒนาอยางแทจรง

4) ผลงานวจยสามารถน าไปใชประโยชนไดทนท เนองจากไดลงมอท ากจกรรมโดยอาศยหลกการมสวนรวมจากทกฝายในชมชน และหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ เกดการผนกก าลงรวมกน โดยทประชาชนเปนผรวมคด รวมวางแผน รวมด าเนนการ ตลอดจนเกดความรสกเปนเจาของผลงานทโครงการทด าเนนการอย

13

กระบวนการวจยแบบ PAR

1) ขนการศกษาบรบท

2)ขนก าหนดปญหา

3) ขนการวางแผน

ปฏบตงานวจย

14

1) ขนการศกษาบรบท ก าหนดพนทหรออาณาบรเวณทจะท าวจย ชกชวนใหชาวบานเขารวม และชาวบานเขารวมกจกรรมการวจย

2)ขนก าหนดปญหา สวนนกพฒนาท าความเขาใจประเดนปญหา / ชาวบานไดเขารวมกจกรรมเพอใหขอมล และแสดงความคดเหน/นกวจยจะตองสรางความสมพนธดนดกบประชาชน

3) ขนการวางแผนปฏบตงานวจย จดท าขนตอนการปฏบตงานวจยใหชดเจน/ระบผมสวนเกยวของ/จะมสวนรวมอะไรและอยางไร เมอใด / ชาวบานนน จะเขามสวนรวมลงมอในการปฏบตงานวจยตามแผน และตรวจสอบผลวาพงพอใจหรอไม

กระบวนการวจยแบบ PAR

4) ขนการตดตาม

ตรวจสอบและปรบปรง

15

สรปผลการวจย และเรยบเรยงเปนรายงานการวจยออกเผยแพร /ตรวจสอบประเมนผลการวจยวา ประสบความส าเรจมากนอยเพยงใด มปญหาและอปสรรคอยางไร/ชาวบานเขามสวนรวมดวยการใหขอมลยอนกลบตามทคาดหวงไวหรอไม และแสดงความคดเหนอนประกอบขอมลดวยวาเพราะเหตใด

5) ขนการสรป

ผลการวจย

หาทางปรบปรงแกไขการปฏบตการวจยแบบมสวนรวม โดยอาศยขอมลจากทกฝาย

การปรบเปลยนใหเหมาะสมเพอใหการด าเนนงานบรรลเปาหมาย

ตรวจสอบผลการปฏบตงานวจยและประเมนวาผลทเกดขนเปนไปตามเปาหมายหรอไม เปนตน

ประชาชนหรอชาวบานจะเขารวมดวยการรบรถงการปรบเปลยนการปฏบตงานตามทนกวจยก าหนด

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

นกพฒนาหรอองคกรพฒนานกวจย

นกวจย

ชาวบาน

กอนท า PAR

26

นกวจยนกพฒนาหรอองคกรพฒนา

เอกชน

ชาวบาน

ขณะและหลงท า PAR

ผลของ PAR• เกดประโยชนทนท

• เปนกระบวนการทางการศกษา

• ชมชนองคกรเขารวมตงแตตน

• สมาชก ชมชน องคกรผกพนกบการแกปญหา

• มการาแลกเปลยนทตอเนอง

• ศกยภาพถกใช ทรพยากรถกระดม ใหเกดประโยชนในงานพฒนา

มวนย ทางอดมการณ – การเมอง -อ านาจ

กอใหเกดการเปลยนแปลง

ในการพฒนา

วธคด วธปฏบต การให...(กระบวนทศน)

ทกคนรวมมนใจ เสรมพลง เพมศกยภาพ พงตนเอง

สรางจตส านก ตอองคกร ชมชน สงคม

การวจยและพฒนา(Research and Development=R&D)

ผชวยศาสตราจารย ดร.รตนะ ปญญาภาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

28

29

30

31

32

ความหมาย

การวจยและพฒนา (The Research and Development)เปนลกษณะหน งของการว จย เช งปฏบตการ (Action Research) ทใชกระบวนการศกษาคนควาอยางเปนระบบ มงพฒนาทางเลอกหรอวธการใหมๆ เพอใชในการยกระดบคณภาพงานหรอคณภาพชวต

33

ปญหาการวจย R&D

ปญหาการวจยของ R&Dตองตอบสนองความตองการสงใดสงหนง ม 2 ลกษณะ คอ

ตองการแกปญหา

ตองการสรางนวตกรรมใหม ๆ

34

ตวอยางการเขยนปญหาวจย

1. สงใดจะชวยใหนกเรยนมผลสมฤทธดขน2. รปแบบใดทสามารถพฒนาทกษะชวตของนกเรยนไดด3. เครองมอใดท าใหผปวยมความเจบนอยลง4 . อะไรท าใหองคกรท างานไดอยางมประสทธภาพ5. รปแบบใดทเหมาะสมกบสภาพการจดการศกษาในปจจบน6. รปแบบการบรหารใดทท าใหโรงเรยนขนาดเลกมประสทธภาพ

มากขน

35

เกดจากความไมพอใจในงานหรอคณภาพงานทปฏบตอยในปจจบน

มการสรางนวตกรรม/ชนงาน/กระบวนการท างานใหม ๆ น ามาใชในการยกระดบคณภาพงาน(Treatment)

มการพฒนานวตกรรมในลกษณะของ R&D อยางตอเนอง จนไดนวตกรรมทมคณภาพ แลวท าการทดลองใชครงส าคญ กอนทจะสรปผลการวจย

ผลลพธทได คอ นวตกรรม ซงอาจเปนสงประดษฐ หรอกระบวนการท างานทเปนระบบ เปนรปธรรม

ลกษณะส าคญ

ขอบพระคณและสวสดครบ37