ธรรมะใกลมอwww.dhamma4u.com

ท า ง ถ ก ต อ งน น ม อ ย ๘ ป ร ะ ก า ร ค อ ความถ กต อ ง

ของทฐ ความค ด ความ เห น

ความเชอ ความเขาใจ อะไรกเรยกวาทฐนถกตอง รอะไรเปนอะไรอยางถกตอง ทนกถกตอง

ตอไปถงไอความตองการ ความใฝฝน ความปรารถนา เมอรวาอะไรเปนอะไรแลวมนกปรารถนาไดถก

ตอง นเรยกวาความ ถ ก ต อ ง ข อ ง

ความตองการ เรยกวาสมมา-สงกปโป เมอร อยางนแลวก า ร พ ด จ า มนกถกตองเรยกวาส ม ม า ว า จ า การกระท�าทางกายกถกตองเรยกว าสมมากม ม น โ ต ก า ร เ ล ย ง ชวตกถกตองเรยกวาสมมา อาชโว มนถกตอง แลว กถกตองตอ ไปถงสมมาว า ย า ม ะ ค อ ความพากเพยร ก�าลงใจทพากเพยร นนถกต อง ม งหมายถก

ตอง กระท�าอยางถกตอง อยอยาง ถกตอง แลวกสตความระลก ควบคมตนใหรสกตวอยเสมอนนกถก ตอง อนสดทายสมาธคอ ความปกใจ

มนลงไปในความ ถกตอง กเลยเปนความถกตอง ๘ ประการ นเรยกวาอฏฐง- คกมรรค กคอสงทเรยกวาธรรมะ

นนเอง

สมมาสงกปโป

สมมากมมนโต

สมมาทฏฐ

สมมาวาจา

สมมา

อาชโ

วสม

มาวา

ยามะ

สมมา

สต สม

มาสม

าธ

8COVERnew01.indd 3 9/5/12 10:13 AM

ธรรมะเลมนอย เปนหนงสอธรรมะขนาดพกพา รายเดอน ๑๒ เลม

๑๒ เดอน เพอเจรญสตและแสวงหาปญญาเบองตนสำหรบผ

ไมมเวลาศกษาเนอหาโดยละเอยด

สามารถมสวนรวมไดโดย ๑. ผทอานแลวคดวาดมประโยชน โปรดสงมอบ

ใหแกผอนตอ เปรยบดงทานใหทาน

๒. สนบสนนการจดพมพหนงสอธรรมะเลมนอย

ตามกำลง

๓. เลอกจดพมพหนงสอธรรมะเลมนอย เพอเผยแผ

ในวาระตาง ๆ เชน งานวนขนปใหม งานเฉลมฉลอง งานบญ

งานวนเกด งานสมรส งานศพ ฯลฯ โดยสามารถเลอกเอาเฉพาะ

สวนทเปนธรรมบรรยายและพมพบางสวนเพมเตมได

ธรรมะด ๆ มตดตวไว เพอเจรญสตและปญญา

รวมเปนเจาภาพพมพธรรมะเลมนอยไดท

หอจดหมายเหตพทธทาส อนทปญโญโทร. ๐ ๒๙๓๖ ๒๘๐๐

พระธรรมในทกแงทกมม

โดยพทธทาสภกข

www.dhamma4u.comล�าดบท ๘ ป ๒๕๕๕

50920128OK.indd 3 9/5/12 10:13 AM

ธรรมเทศนาเนองในวนอาสาฬหบชา

วนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๒๘

ผถอดค�าบรรยาย คณสรพร เอกวรานกลศร

ผตรวจทาน คณวาสนา สมเนตร

50920128OK.indd 4 9/5/12 10:13 AM

๑

นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสสฯโย จ พทธญจ ธมมญจ สงฆญจ สรณ� คโต

จตตาร อรยสจจาน สมมปปญญาย ปสสต

ทกข� ทกขสมปปาท� ทกขสส จ อตกกม�

อรยญจฏงคก� มคค� ทกขปสมคามน�

เอต� โข สรณ� เขม� เอต� สรณมตตม�

เอต� สรณมาคมม สพพทกขา ปมจจต–ต

พระธรรมในทกแงทกมม

50920128OK.indd 5 9/5/12 10:13 AM

ณ บดนจะไดรบประทานวสชชนา พระธรรมเทศนาของพระผมพระภาคเจา เพอเปนเครองประดบสตปญญา สงเสรมศรทธา–ความเชอ และวรยะ–ความพากเพยร ของทานทงหลายผเปนพทธบรษท ใหเจรญงอกงามยงๆ ขนไป ในทางแหงพระศาสนา ของสมเดจพระบรมศาสดา อนเปนทพงของเราทงหลาย ธรรมเทศนาในวนนเปนธรรมเทศนาพเศษ ปรารภเหตอาสาฬหบชาดงททานทงหลายกทราบกนไดเปนอยางดอยแลว โอกาสนจะไดวสชชนา ในขอธรรมะทจะสงเสรมการท�าอาสาฬหบชาใหมผลยงๆ ขนไปจนถงทสด ขอใหทานทงหลายจงตงใจฟงใหส�าเรจประโยชน โดยเฉพาะทานทมาจากถนไกลจะ

๒

50920128OK.indd 6 9/5/12 10:13 AM

ตองไดรบประโยชนเตมหรอคมกนกบการมา การกระท�าในสถานทเชนน ทานทงหลายกจะรสกไดเองวามนผดกบทกระท�าอยางทเคยท�ามาในทอนๆ คอท�าในบานในเมอง บดนใหมาท�าในปามนกเขารปกนกบเรองของพระพทธ-จรยา ดงทเปนมาแตครงพทธกาล ขอใหท�าในใจเหมอนกบวาไดไปดไดไปเหนกจกรรมนนๆ ในสมยครงพทธกาลทกระท�ากนในปา แลวกพยายามท�าจตใจใหเหมาะสมกนกบทวาเราจะท�าอยางนคอท�าในปา ทนเมอพดถงวนทก�าหนดไว วนนเรยกวาวนอาสาฬหบชา ซงเหนไดวาเปนวนทระลกถงพระธรรม วนวสาขบชาเปนวนทระลกถงพระพทธเจา เพราะเปนวนทประสต ตรสร และปรนพพาน สวนวนอาสาฬหบชาเปนวน

๓

50920128OK.indd 7 9/5/12 10:13 AM

๔

ททรงแสดงพระธรรมเปนครงแรก มผรธรรมเปนครงแรก เลยเรยกวาเปนวนพระธรรม, ตอมาถงวนมาฆบชาเรยกวาเปนวนพระสงฆ คอมพระสงฆเกดขนเปนคณะ เปนคณะสงฆทเปนปกแผนแลว ประชมกนเปนครงพเศษ มพระพทธองคทรงประทบเปนประธาน แสดงโอวาทปาฏโมกข เปนการประดษฐานคณะสงฆลงในโลกน นขอใหจ�าความหมายของวนทง ๓ วนนไวใหเปนอยางด คอ วนวสาขบชามากอนเปนวนพระพทธ วนอาสาฬหบชาตามมาเปนวนพระธรรม วนมาฆบชาตามมาเปนวนพระสงฆ

50920128OK.indd 8 9/5/12 10:13 AM

๕

บดน กลาวไดวาเราก�าลงท�าพธบชาในวนพระธรรม บชาแกพระธรรม ดงนนเรองทจะพดกนใหเปนพเศษกคอเรองพระธรรมนนเอง อาตมากจะไดวสชชนาไปตามสตก�าลงซงยงมนอย แตถาทานทงหลายตงใจฟงใหส�าเรจประโยชนกอาจจะส�าเรจประโยชนไดเหมอนกน เราก�าลงพดกนถงเรองของพระธรรมในทกแงทกมม โดยเฉพาะอยางยงในแงมมทจะเปนประโยชนแกตนเอง หรอแกทานทงหลาย หรอแกสตวทงหลายในโลกน วาจะรบประโยชนจากพระธรรมไดในลกษณะเชนไร เดยวนเขาจะวนจฉยกนในลกษณะทเปนเรองของคน เปนเรองของมนษย เปนเรองของการดบทกขของมนษย ไมใชเปนเรองของ

50920128OK.indd 9 9/5/12 10:13 AM

๖

พระคมภรหรอสงทไมไดเกยวของกบมนษย ค�าวา พระธรรม พระธรรมน มกจะไดยนแปลกนวา ค�าสงสอนของพระพทธเจาแตโดยเนอแทนนค�าวา ธรรม หรอ ธรม หรอ ธมม ค�านไมไดแปลวาค�าสอน ค�าวา ศาสน ตางหากทแปลวา ค�าสงสอน ค�าวา ธรรมะ นแปลวา ทรงไวซงผปฏบต ธาตหรอใจความของค�าวาธรรมะนนคอค�าวาทรงไว ทรงไว ยกไว ชไว ไมใหตกจม พระธรรมจงเปนสงททรงผปฏบตไวไมใหตกจมลงไปในกองทกข ฉะนนควรจะเขาใจกนเสยใหมวาค�าวาพระธรรมนนนะจะตองแปลวาขอปฏบต หรอความรกได ขอปฏบตกไดทท�าใหไมจมลงไปในกองทกข

50920128OK.indd 10 9/5/12 10:13 AM

๗

ทนถาจะขยายความออกไปใหเปนเรองของธรรมดาสามญ อะไรเลาทจะท�าผปฏบตไมใหจมลงไปในกองทกข สงนนกคอหนาท หนาท หนาทของเขานนเอง หนาทของเขาทปฏบตดแลวนนเอง จะทรงผนนไวไมใหตกจมลงไปในกองทกข ดงนนในประเทศอนเดยเขาแปลค�าวาธรรมะนวาหนาท หนาท ในฐานะเปนเจาของภาษาเกาแกโบราณแตเดมมาแปลธรรมะวาหนาท และถอวาเกดกอนพระพทธเจา เพราะค�าวาธรรมะนมนษยพดกนแลวตงแตพระพทธเจายงไมเกด และกหมายถงหนาททจะตองประพฤตปฏบตเพอเอาตวรอดหรอดบทกขใหได เมอพดถงหนาทกจะตองรใหตลอดไปถงขอทวามนทรงผท�าหนาทไวไมใหตกจมลงไปในกองทกข ทาน

50920128OK.indd 11 9/5/12 10:13 AM

๘

จงถอเอาความหมายนใหดๆ แลวเอาไปใชใหส�าเรจประโยชนตามนน คอทรงตวทานผปฏบตนนไวไมใหจมลงไปในกองทกข ดงนนเราจงมระบบทจะตองเรยนใหร ใหเขาใจ แลวกประพฤตปฏบตใหถกตองตามนน แลวกดบทกขได นคอพระธรรม ความรจากการปฏบตทดบทกขไดเรยกวาพระธรรม ทนลองพจารณาดใหดเถดวาเมอเปนอยางนแลว มนเปนหนาทหรอมใชหนาทเลา เราตองเรยนใหร ตองปฏบตใหได ตองดบทกขใหได การดบทกขนนเปนหนาทหรอไม ทกคนกพอจะทราบไดเอง เวนแตมนไมรอะไรเอาเสยเลย วาหนาทกเปนเรองทท�าส�าหรบเลยงปากเลยงทอง มนกดวยกนนนแหละ หนาท

50920128OK.indd 12 9/5/12 10:13 AM

๙

ส�าหรบเลยงปากเลยงทองกเปนธรรมะดวยเหมอนกน หนาทนนชวยใหรอดชวต เมอมชวตอยแลวกจะไดปฏบตหนาททสงขนไป สงขนไป จนดบทกขไดสนเชงเรยกวาบรรลมรรค ผล นพพาน ทานทงหลายจะตองมองเหน เขาใจ ยอมรบ เชอวาหนาทของเรานนมอยเปน ๒ ชน หรอเปน ๒ ระดบ หนาทอนดบแรกกคอหนาททจะตองใหรอดชวตอยได นกมการ กระท�าทมากมายกวางขวางเหมอนกนทจะท�าใหรอดชวตอยได, ครนรอดชวตอยไดแลวกมหนาททจะตองดบทกขโดยประการทงปวง จนกวาจะถงสดยอดของความดบทกข ทเรยกวาบรรลมรรค ผล นพพาน

50920128OK.indd 13 9/5/12 10:13 AM

๑๐

นเขาใจเสยอยางนวา ขนชอวาหนาท หนาทแลวเปนธรรมะหมด เพราะวาหนาทนนแหละชวยไมใหจมลงไปในกองทกขคอความตาย เมอปฏบตอยอยางถกตองมนกไมตาย นบตงแตวาจะตองมอาหารกน จะตองบรหารรางกาย มทอยทอาศย ทตองท�าทกอยางเพอบรหารรางกาย การกนอาหาร การถายอจจาระ การถายปสสาวะ การ… เบดเตลดทกอยางทท�านนแหละ มนชวยใหรอดชวต ตองจดไวในฐานะเปนหนาท เปนหนาททเพอรอดชวต เมอเราไดท�าหนาทเหลานโดยครบถวนแลวมนกรอดชวต รอดชวตแลวยงจะตองท�าอะไรตอไป ปญหามนกมอย วาเขามความทกขอยางไรเหลออย มปญหาอยางไรเหลออย กจะตองก�าจดใหความทกขนนใหหมดไป ทน

50920128OK.indd 14 9/5/12 10:13 AM

๑๑

กกลายเปนเรองทางจตทางใจขนมา คอเรองความโลภ ความโกรธ ความหลงหรอกเลสอยางอนตางๆ นานาทท�าใหเปนทกข ฉะนนจงมหนาทจะตองดบเสยซงกเลสตณหาเหลานนเพอใหหมดจากความทกข ทนมนกตองท�าตอไปอกขนหนง ไมใชวามเงนมาก มอ�านาจมาก มอะไรมากแลวจะไมเปนทกข มนยงเปนทกขอยดวยกเลสตณหานานาสารพดอยาง จะมเงนสกเทาไร มอ�านาจสกเทาไร เกยรตยศชอเสยงสกเทาไร มนกยงมความโลภ ความโกรธ ความหลงทท�าใหเปนทกข อยาวาแตมนษยธรรมดาในโลกนเลย แมพวกเทวดาในสวรรคมนกยงเปนทกขเพราะกเลสตณหานน ถายงมทกขอยโดยประการใด กยงมหนาททจะตองประพฤต

50920128OK.indd 15 9/5/12 10:13 AM

๑๒

ปฏบตเพอดบทกข สรปความสนๆ วา ธรรมะเปนเครองดบทกข ส�าหรบผทมความทกข ถาใครมนโงเขลาจนถงกบไมรจกวาเปนทกข มนกตองทนทกขไปโดยไมรสกวาเปนทกข นเปนของทมได มนไมรจกวาอนนเปนความทกขมนกทนทกขไป ทนทกขไป อยอยางเปนทกขไปจนตาย โดยไมรสกวาทนทกขอยางนมนกยงมแตเราคงจะไมเปนถงอยางนน ขอใหมองเหนความทกขทมอยจรง นบตงแตความรบกวนของนวรณทง ๕ แลวกการแผดเผาของกเลส โลภะ โทสะ โมหะทงสาม และความทยงละไมได แมพยายามอย มนกยงมกเลสตณหาซงเหนยวแนนมนกเปนความทกข มองเหนใหชดเสยกอนวาความทกขนนมอยอยางไร ถาไมเหนวาเปนความ

50920128OK.indd 16 9/5/12 10:13 AM

๑๓

ทกข คอหรอมความทกขมนกไมตองท�าอะไรในเรองเกยวกบธรรมะ เพราะธรรมะนมนเปนเครองดบทกขโดยตรง เพราะฉะนนสงแรกทจะตองรจกกคอเรองความทกขนนเอง ดงนนพระพทธเจาจงทรงน�ามาตรสเปนเรองแรกของอรยสจส คอเรองความทกข เรองเหตใหเกดทกข เรองความดบทกข เรองทางใหถงความดบทกขเปน ๔ เรองดวยกน เรองแรกคอเรองความทกข ถาใครยงไมมองเหนวาเปนทกขหรอมความทกข กไมตองๆ ไมตองสนใจธรรมะหรอก คอมนสนใจไมไดหรอกเพราะมนไมมความรสกวาเปนทกข แตโดยปกตพอจะเหน พอจะรสกกนได ไมมากกนอย แลวกรจกมาก มากยงๆ ขนไป นวรณรบกวนเปนประจ�าวน ๕ อยาง คอ ความรสกไปใน

50920128OK.indd 17 9/5/12 10:13 AM

๑๔

ทางกามารมณทางเพศ นอยางหนง ความรสกอดอดขดใจไมชอบอะไร นอกอยางหนง การทจตหดหถอยก�าลง นอยางหนง การทจตฟงซานเตลดเปดเปงไปนกอยางหนง แลวกความลงเลสงสยในความปลอดภย ไมแนใจในความปลอดภยในความถกตอง ไมแนใจในการกระท�าของตนวาจะถกตอง มนกลวนแตเปนเครองรบกวนจตใจ อยางนตองพยายามหาทางก�าจดใหหมดสนไป กมาถงกเลสตวใหญๆ คอ โลภะ มความโงยดถอตวตนหรอเหนแกตนมากมนกมความโลภทจะเอามาเปนของตน เมอไมไดอยางใจมนกเกดความโกรธ และเมอไมรวาอะไรเปนอะไรแนนอนมนกสงสยวนเวยนอยทนนเอง เรามปญหากนอยางน ขอใหสงเกตดใหดๆ

50920128OK.indd 18 9/5/12 10:13 AM

๑๕

ถาไมเขาใจวามนมปญหาอยอยางน มนกไมรวาจะเอาธรรมะไปท�าอะไร เอาละ, ทนอาตมาจะชวยบอกให บอกลวงหนาใหวาธรรมะน จะมประโยชนอยางยงส�าหรบท�าใหชวตนไมเปนทกข หรอวาเมอเราจะตองท�าการงานในหนาทของมนษยอยเปนปกต ถามธรรมะมนจะชวยใหไมเปนทกข การงานทเปนทกขนนแหละถาท�าจตใจเสยใหมใหถกตองมนกจะไมเปนทกข เพราะรสกวาไอการงานหรอหนาทนนมนเปนธรรมะ ไดประพฤตธรรมะกพอใจ กท�างานสนกโดยไมตองเปนทกข แตหลายคนคงไมเชอ เพราะรจกแตจะขเกยจในการงาน หลบหลกในการงาน เหนการงานเปนของทนทรมานเหงอไหลไคลยอย กเหนวาการงานนจะเปนสข

50920128OK.indd 19 9/5/12 10:13 AM

๑๖

ไปไมได แตจะขอบอกวาถาด�ารงจตใจใหถกตอง ใหมความเขาใจถกตองวาหนาทการงานทงหลายนนเปนธรรมะ คอสงทจะชวยใหรอด สงทจะชวยใหเรารอดนนนะคอหนาทการงานนนเอง หนาทการงานนนแหละเปนพระเจาทจะชวยใหรอด กเลยสนก พอใจในการท�างาน ถาเหงอไหลออกมากรสกพอใจวาท�างานไดมาก เหงอมนกกลายเปนน�ามนตทเยอกเยนรดบคคลนนใหมก�าลงใจส�าหรบทประพฤตปฏบตตอไปยงๆ ขนไป มนกเลยไดผลเปนการท�างานสนก เปนสขอยในการท�างาน นแหละดใหดเถอะวาใครบางทไมตองท�างาน ถายงตองท�างานกจงรจกท�าจตใจใหการงานนนเปนทตงแหงความพอใจ แลวกเปนสข เปนสขอยในขณะทท�าการงาน มผลคอท�าให

50920128OK.indd 20 9/5/12 10:13 AM

๑๗

การงานนนท�าไดมาก แลวกลลวงไปดวยด ไมมปญหา มความสขอยตลอดเวลา นขอใหทานทงหลายมความเขาใจในสงทเรยกวาธรรมะ ธรรมะ ในลกษณะอยางนกนเถด กอนแตทจะท�าการงานกรจกท�าจตใจอยางน จะไดไมเปนทกข เมอท�าการงานอยอยางเหนดเหนอยกระลกใหไดอยางนแลวกจะไดไมเปนทกข ขอใหก�าหนดใจความส�าคญใหไดวา ธรรมะคอหนาท ธรรมะคอหนาท ถาเรารจกหนาทในฐานะเปนธรรมะแลวจะท�างานสนก พอใจอยวาไดประพฤตธรรมะ คอความถกตองแลวกเปนสขเพราะความพอใจนน ความสขยอมเกดมาจากความพอใจเทานนนะ นขอใหชวยจ�าไวเปนหลกทวไป สงทเรยกวาความสขนนจะตองมาจากความพอใจ ถาพอใจนอยกความสขนอย พอใจมากกความสขมาก

50920128OK.indd 21 9/5/12 10:13 AM

๑๘

พอใจอยางถกตองบรสทธ กเปนความสขทถกตองบรสทธ ถาเปนความพอใจอยางคดโกง อยางบาป อยางอกศลมนกไมเปนอยางนน คอมนเปนความสขชนดทหลอกลวง เปนความสขชนดทไมใชความสขทแทจรง เรยกวาความพอใจบรสทธ ความสขกบรสทธ ถาความพอใจไมบรสทธ เพราะมนเปนเรองบาปเรองอกศล มนกเปนสขชนดของคนพาล ของคนอนธพาล เปนความสขชนดทเปนบาป เปนอกศล แลวมนกไปไมรอด ในทสดมนกจมอยในกองทกข ขอใหทานทงหลายสงเกตดใหด วาเราเกดมาแลวตองท�าหนาทการงานเพอรอดชวต ทนธรรมะนนนะคอหนาท ธรรมะนนแหละชวยใหพอใจในการท�าการงาน ไมตอง

50920128OK.indd 22 9/5/12 10:13 AM

๑๙

เปนทกข ไปนกถงคนท�างานหนก คนแจวเรอจาง คนถบสามลอ คนกวาดถนน ลางทอถนน คนท�างานหนกเหลาน ถาเขาพอใจในหนาทนนๆ มนกไมเปนทกข กท�าไดอยางสนกสนานราเรงเหมอนชาวอนเดย ชาวนาทวๆ ไป ตกน�าในบอขนมารดนาไดทงวน ทงวน ทงวน ตลอดฤด นมนไมเปนทกข เพราะวาเขาไปในถนนนไดยนแตเสยงรองเพลง ทกคนรองเพลงแลวกตก… ตกน�าในบอขนมารดนา ไหลไปตามหวคนนา ลงปรลงไปทวตลอดผนนา ไมมความทกขเลย ตกน�าทงวนๆ กวาจะหมดฤดท�านา รนท�านาครงทสอง คอท�านาทไมมฝน กท�าไดด ท�าไดมาก ท�าไดรอดตว นถาวามนพอใจในการท�างานแลวมนกไมเปนทกข ขอใหรจกท�าใหการงาน

50920128OK.indd 23 9/5/12 10:13 AM

๒๐

หรอหนาทนนเปนความพอใจ แลวกเปนความสข และเปนความสขทประหลาดทสด คอเปนความสขทไมตองใชเงน ท�าใหเกดความพอใจไดกเปนสข กเปนสข อมอยดวยความสข ไมตองการจะไปท�าอบายมขทไหนเพราะมนมความสขอยางเตมทเสยแลวในจตใจ อมอกอมใจในการไดท�าหนาทการงาน ขอใหทกคนรจกสงทเรยกวา หนาท กบ สงทเรยกวา ธรรมะ ๒ สงนเปนสงเดยวกน คอสงทจะชวยใหรอด ชวยใหรอดชวตกท�าหนาทแบบทชวยใหรอดชวต ชวยใหรอดจากความทกขทงหลาย กท�าหนาทแบบใหบรรลมรรค ผล นพพาน มนมอย ๒ ขนตอนอยางน นแหละคอพระธรรม

50920128OK.indd 24 9/5/12 10:13 AM

๒๑

วนนเปนวนพระธรรม วนนเปนวนพระธรรม ขอใหนกถงพระธรรมวาพระธรรมนนคออะไร และใหรไดวาเหนไดแจมแจงวา พระธรรมนนคอสงทจะชวยใหรอด รอดทงชวตและรอดทงจากความทกขชนดทเปนกเลส เปนเรองของจตใจ เรยกงายๆ กวาใหรอดทงทางกายและใหรอดทงทางจต นคอธรรมะ เดยวนเปนทนาเสยดายทวาเราไมสนใจธรรมะกนในลกษณะอยางน ไมมความรสกอยางนตอสงทเรยกวาธรรมะ สงทเรยกวาธรรมะกเลยไมคอยจะม ไมรกทจะท�าการงานใหสนกและเปนสข จนตองมคนอนมาชกชวน จนตองมโครงการหรอคณะไหนมาลอหลอกใหขยนท�างาน นกแลวกนาหวทวา เดยวนเขามองคการพฒนา เปนนกศกษาบาง มใชบาง

50920128OK.indd 25 9/5/12 10:13 AM

๒๒

องคการเทยวพฒนาตามถนตางๆ เมอดโดยใจความแทๆ แลวกคอเพอหลอกคนใหท�างาน คนนนมนโงสกเทาไรตองใหคนอนมาหลอกใหตวท�างานเพอชวยตวเอง มนโงกมากนอย มนตองมคนมาหลอกใหท�างานเพอชวยตวเอง นคอมนไมมธรรมะมนไมรธรรมะ เพราะถามนรมนกจะตองท�างานสนกสนานโดยไมตองมใครมาหลอก ถงพวกเรากเถอะ พระเณรนเถอะกเปนนกหลอกนะน หลอกคนใหมธรรมะ หลอกคนใหท�างาน เพราะวาเขาไมชอบ เขาไมม จะใชค�าวาหลอกมนกมากไปหนอย แตมนกยงอยในเรองหลอกนนแหละ หลอกใหคนมธรรมะ หลอกใหคนรกษาศล หลอกใหคนประพฤตธรรมะ มหนาทหลอก เพราะวาคนเหลานน

50920128OK.indd 26 9/5/12 10:13 AM

๒๓

มนอยในสภาพทนาสงสารเกนไป จนตองมคนมาหลอกใหชวยตวเอง หลอกใหชวยตวเองมนนาสงสารเทาไร ขอใหเขาใจกนอยางแจมแจงจนถงกบวาอยาตองมการกระท�าในลกษณะเชนนเลย จงพอใจอยางยงในการท�าสงทเปนการชวยตวเองคอท�าหนาทของมนษยนน นธรรมะ ธรรมะคอหนาท หนาทคอสงทจะชวยผนนใหรอดจากความทกข แตเปนสงทเขาจะตองท�าเอง มพระบาลอยแลววากจกรรมนเปนสงทเธอทงหลายจะตองท�าเอง ตถาคตทงหลายเปนแตผชทางเทานน พระพทธเจาจะมาชวยท�าใหไมได ไดแตเปนผชทาง แลวคนเหลานนกท�าเอง ท�าหนาทตามทชทางแลวกดบทกขได ขอนเปนไปไดทงฝายเลยงชวตอยางชาว

50920128OK.indd 27 9/5/12 10:13 AM

๒๔

โลก และฝายทดบกเลสดบความทกขอยางชาววด พระพทธเจาทานกทรงชทางเรองเปนอยอยางอยกนในโลก ทางสงคมในโลกนกมเหมอนกน แตมนไมใชหนาทโดยตรงของทาน หนาทโดยตรงของทานกจะชวยชในเรองของจตใจทเปนนามธรรม เปนดานลกคอเรองดบทกขหรอดบกเลส ทานกไดแตเปนผชทาง ตมเหห กจจ� อาตปป –ความเพยรเปนสงททานทงหลายตองท�าเอง อกขาตาโร ตถาคตา –พระตถาคตทงหลายเปนแตผชทาง ฉะนนเราไดยนไดฟงมามากมายในเรองทเกยวกบธรรมะ แตแลวมนกเปนทนาสงเวชทวาไมไดเอามาใชเปนประโยชนอะไร ฟงไวในฐานะเปนของศกดสทธ แลวกเกณฑใหเปนของศกดสทธ เกณฑใหชวยทงทไมตองท�าอะไร นเกณฑใหพระธรรมมาชวยทง

50920128OK.indd 28 9/5/12 10:13 AM

๒๕

ทไมตองท�าอะไร อางใหพระธรรมเปนของศกดสทธแลวกมาชวย อางพระพทธเจาเปนของศกดสทธแลวมาชวย อางพระสงฆใหเปนของศกดสทธแลวมาชวย อยางนมนไมใช… ไมใชความถกตอง ไมใชเรองในพระพทธ-ศาสนา เรองความศกดสทธ เรองชวย… ใหสงศกดสทธชวยนนมนเปนเรองของคนโง ทมนชวยตวเองไมได แลวมนไมมความคดนกทจะเขาใจในการทจะชวยตวเอง มนกยนดท�าพธรตองตามแบบไสยศาสตร เพอใหสงศกดสทธทงหลายชวย แลวมนชวยไดกมากนอยละลองคดด อยางมากกจะท�าใหสบายใจไปพกๆ หลอกใหสบายใจไปไดพกๆ หนง มนชวยไมไดจรง เพราะวาสงทจะชวยไดจรงนนคอหนาท หนาท หนาทคอการงานทจะตองท�า เพอชวตรอดอยและเพอดบทกขได

50920128OK.indd 29 9/5/12 10:13 AM

๒๖

ดวยโดยประการทงปวง หนาทคอสงทตองท�าหรอจ�าเปนส�าหรบสงทมชวต ท�าแลวมนรอด ครนรอดแลวมนกท�าหนาททสงขนไป ดบกเลส ดบทกข บรรลมรรค ผล นพพาน กถงทสด สดยอดของความเปนมนษย ไมมอะไรจะไปอกแลว เมอบรรลนพพานแลวมนกเปนจดจบทจะไป ไปยงกวานนไมไดอกแลว ฉะนนขอใหมองดใหดๆ อยาเขาใจผดตอสงทเรยกวามรรค ผล นพพาน คนสมยนเหนเปนของเหมอนกบวามไวพอเปนพธ บางพวกกถอวาไมมประโยชนอะไร แมทเปนนกศกษา ทเรยกตวเองวานกศกษา หรอไดรบเกยรตยศวาเปนนกศกษา มนกไมรวาการบรรลมรรค ผล นพพานนนคออะไร บางทเอาไปหวเราะเยาะลอเลนเสยดวยซ�าไป มนกเลยเปนหมนเปลา ควรจะรวามรรคผลนพพานนน

50920128OK.indd 30 9/5/12 10:13 AM

๒๗

นะคอมนจดขนสดทายของมนษย ของความเปนมนษยจะตองไปใหถง บรรลมรรค ผล นพพานแลวอยเหนอความทกขทงปวง อยเหนอปญหาทงปวง เปนความเตมเปยมของความเปนมนษย ไมมอะไรยงไปกวานนแลว เรยกวาจบกนทนน วสต� พรหมจรย� –ในบาลเรยกวาทางพรหมจรรยจบแลว หมายความวาการทจะตองท�าเพอความด ความงาม ความประเสรฐอะไร จบกนแคนเอง คอการบรรลพระอรหนตเพราะความหมดกเลส ทนกมาดกนถงเรองทว าวนนเปนวน อาสาฬหะ มความหมายส�าคญตรงทว าพระพทธองคทรงแสดงอรยสจส น�าดวยอรยมรรคมองคแปด เพราะวาการจะเขามาส อรยสจสนนน ะมนตองมาดวยทางอรยมรรคมองคแปด คออยาไปโงหลงให

50920128OK.indd 31 9/5/12 10:13 AM

๒๘

สดโตงในฝายท�าตนใหล�าบาก ในฝายทหลงใหลอย ในกามารมณ อยาไปหลงอย ในกามารมณซงเรยกว า ปฏปทาเปยกแฉะ แลวกอยาไปหลงใหลในการท�าตนใหล�าบากโดยไมมเหตผลอะไร และมนไมจ�า เปนทจะตองท�าตนใหล�าบาก ท�าตนให ล�าบากเปลาๆ เรยกวา ปฏปทาไหมเกรยม อาคาฬหปฏปทา –ปฏบตเพอท�าตนใหจมอยในกองกาม นเรยก ปฏปทาเปยกแฉะ ทนไปหลงตรงกนขามทรมานตนใหล�าบากโดยคดวาท�าลายตน ท�าลายตน ทรมานตนลงไปไดเทาไรกเลสจะลดนอยลงไปเทานน กเลยบ�าเพญตบะชนดททรมานตน นเรยกวา นชฌานปฏปทา –ปฏปทาไหมเกรยม อยางหนงเปยกแฉะ อยางหนงไหมเกรยมนไมเอา เอาแตทตรงกลาง ทพอด ผทลมหลงอยใน

50920128OK.indd 32 9/5/12 10:13 AM

๒๙

กามารมณเขาเรยกวาปฏบตเปยกแฉะ ผททรมานตนใหล�าบากเปลาๆ กเรยกวาปฏบตไหมเกรยม สองอยางนเวนเสยแลวกอยตรงกลางเดนเขามาตรงกลางเรยกวา มชฌมา-ปฏปทา คอการกระท�าใหถกตอง ถกตอง ถกตอง ถกตองทกอยางทควรจะถกตอง ในทนพระองคตรสวา ไดรพรอมเฉพาะดวยตนเอง ไมไดฟง ไมไดยนไดฟงมาแตผอน ทางถกตองนนมอย ๘ ประการคอ ถกตองของทฏฐ –ความคด ความเหน ความเชอ ความเขาใจ อะไรกเรยกวาทฏฐนถกตอง รอะไรเปนอะไรอยางถกตอง, ทนกถกตองตอไปถงไอความตองการ ความใฝฝน ความปรารถนา เมอรวาอะไรเปนอะไรแลวมนกปรารถนาไดถกตอง นเรยกวาความถกตองของความตองการ เรยกวา สมมาสงกปโป,

50920128OK.indd 33 9/5/12 10:13 AM

เมอรอยางนแลวการพดจามนกถกตองเรยกวาสมมาวาจา, การกระท�าทางกายกถกตองเรยกวาสมมากมมนโต, การเลยงชวตกถกตองเรยกวาสมมาอาชโว มนถกตอง, แลวกถกตองตอไปถงสมมาวายามะคอความพากเพยร ก�าลงใจทพากเพยรนนถกตอง มงหมายถกตอง กระท�าอยางถกตอง อยอยางถกตอง, แลวกสต –ความระลกควบคมตนใหรสกตวอยเสมอนนกถกตอง, อนสดทายสมาธ คอความปกใจมนลงไปในความถกตอง กเลยเปนความถกตอง ๘ ประการ นเรยกวาอฏ-ฐงคกมรรค กคอสงทเรยกวาธรรมะนนเอง ธรรมะทจะตองร จะตองประพฤต จะตองปฏบตนนเอง เปนความถกตอง ๘ ประการชวยจดจ�าไวใหดๆ

๓๐

50920128OK.indd 34 9/5/12 10:13 AM

ทสวดมนตกนไดอย ทองกนไดอยกมอยมาก แตบางคนกยงไมเขาใจชด กเขาใจเสยใหชดวาตองอยดวยความถกตอง ๘ ประการ ถกตองในความคดเหน ถกตองในความปรารถนา ถกตองในการพดจา ถกตองในการประพฤตกระท�า ถกตองในการด�ารงชวต ถกตองในความพากเพยร ถกตองในความมสต และถกตองในความมสมาธ น ๘ ถกตองนเปนหวใจเลศสดของพระธรรม แตเรากไมไดสนใจใหสมกนกบทเปนของประเสรฐเลศยงเลศทสด มบาลกลาววา โย จ พทธญจ ธมมญจ สงฆญจ สรณ� คโต –ผใดถอพระพทธ พระธรรม พระสงฆเปนสรณะ, จตตาร อรยสจ-จาน สมมปปญญาย ปสสต –เหนอรยสจส อยตามทเปนจรง, ทกข� ทกขสมปปาท�

๓๑

50920128OK.indd 35 9/5/12 10:13 AM

ทกขสส จ อตกกม� อรยญจฏงคก� มคค� ทกขปสมคามน� –ความทกขกด เหตใหเกดทกขกด ความดบทกขกด มรรคมองคแปด ท�าใหถงความดบทกขกด ผใดเปนอยางน, เอต� โข สรณ� เขม� เอต� สรณมตตม� –นนเปนสรณะอนประเสรฐ เอต� สรณมาคมม สพพทกขา ปมจจต –ครนมสรณะอยางนแลวจะดบทกขทงปวง จะพนจากทกขทงปวง อรยมรรคมองคแปด เปนวนทพระองคทรงน�ามาแสดงในวนน ในวนคลายวนนแตเราเรยกวาวนนกนจนเคยชนไปแลว วนนคอวนอาสาฬหะ ทจรงมนกคอวนคลายกบวนน วนคลายกบวนนคอเปนวนเพญอาสาฬหะ พระพทธองคไดทรงแสดงปฐมเทศนาเรม ดวยอรยมรรคมองค ๘ ประการ แลวแสดง อรยสจส ซงกประกอบดวยอรยมรรคมองค

๓๒

50920128OK.indd 36 9/5/12 10:13 AM

แปดประการอกนนเอง ไปๆ มาๆ มนกส�าคญอยทอรยมรรคมองค ๘ ประการ การรเรองดบทกข ทกขยงไมดบ ตองมการปฏบตตามมรรคมองคแปดประการ ทกขจงดบ, รเรองทกข ทกขกยงไมดบ, รเรองสมทย ทกขกยงไมดบ, รเรองทกขนโรธ ทกขกยงไมดบ แตตองปฏบตอรยมรรคมองค ๘ ประการนใหครบถวนใหสมบรณแลวทกขกจะดบ พระองคทรงแสดงในวนทคลายกบวนน คอวนทพระจนทรเพญในกลมหมดาวฤกษชออาสาฬหะ ทเรยกวาอาสาฬหะนะเปนชอดาวหมหนง พระจนทรเขาไปเพญในระหวางทอยในกลมดาวฤกษนแลวกเรยกวาเพญอาสาฬหะ คอวนคลายกบวนน เพราะฉะนนเราจงถอเอาวนทคลายกบวนนนประกอบพธอาสาฬหบชา

๓๓

50920128OK.indd 37 9/5/12 10:13 AM

ขอใหมความเขาใจอยางถกตอง มงหมายอยางถกตอง ประพฤตกระท�า ใหถกตอง อยาใหเปนเหมอนนกแกวนกขนทอง อยาใหเปนเหมอนหนยนต แลวแตเขาจะชกไป คอเราจะตองมจตใจ เขาใจอยางชดเจน อยางถกตองวาวนนมนมความส�าคญอยางไร วามความส�าคญวาทรงแสดงเรองดบทกขดวยประการทงปวง แลวกดบทกขนนนะคอดบอยางไร คอเดนตามอรยมรรคมองคแปด แลวกจะดบทกขได นคอธรรมะทเปนเครองดบทกข เปนพรหมจรรยทจะเปนเครองดบทกข แลวกเปนหนาทของมนษย ทจะตองประพฤตปฏบตเพอดบทกขนใหได ไมอยางนนมนกเสยททเกดมาเปนมนษย เกดมาเปนมนษยดบทกขของมนษยไมไดแลว กจะเสยททเกดมาเปนมนษย มนกสกแตวาเกดมาเทานนเอง ๓๔

50920128OK.indd 38 9/5/12 10:13 AM

ฉะนนขอใหสนใจในอรยมรรคมองคแปด โดยรายละเอยดหาศกษาไดจากหนงสอ หนงหา มคมภรทไดกระท�ากนขนไว แตมคนสนใจนอยมาก ขอใหไปสนใจกนเสยใหมในเรองอฏฐงคกมรรค –ความถกตอง ๘ ประการนน พอร สกวาถกตองกพอใจ พอพอใจกเปนสข มนกอยดวยความสข ไมตองไปกนเหลาเมายาหาความสขอะไรอก เพราะมนเปนสขเสยแลว ขอนมความส�าคญ ขอใหสนใจ ถามนเปนสขและพอใจเสยแลว มนไมตองไปสบฝนกนยา ไมตองไปเสพเฮโรอน ไมตองไปกามารมณเรงรมยอะไรทไหนอก เพราะมนเปนสขเสยแลว เพราะฉะนนขอใหท�าใหไดชนดทมนเปนสขเสยแลว คอพอใจในธรรมะทตนประพฤตปฏบตอยอยางถกตอง ไมวาผหญงไมวาผชาย มการปฏบตธรรมะอยอยาง

๓๕

50920128OK.indd 39 9/5/12 10:13 AM

ถกตอง แลวพอใจ แลวเปนสข มนกไมมความคดทจะไปเลนไพ หรอวาจะไปดมน�าเมา ไปเทยวกลางคน หรอไปท�าอะไรตางๆ อยางทเขากระท�ากน ซงคนเหลานนเขากวาเขาไปหาความสขในบอนการพนน ในเทยวกลางคน ดการละเลน หรอแมแตสขจากกนกนใหญ สนกสนานดวยการกนเพอหาความสข จนกระทงไดเปนโรคเพราะการกน ขอใหดใหด มนเปนเรองของความผด คอมนไมถกตอง ถามนถกตองมนกแกปญหาได ฉะนนเราจงอยดวยความถกตองชนดทแกปญหาของเราไดอยทกวนๆ อยาใหถงกบใครตองใหมใครมาจางหรอมาหลอกใหท�างานเพอชวยตวเอง เปนเรองทก�าลงมปญหา ประชาชนบางแหงบางถนตองไปชวยหลอกใหท�างานเพอชวยตวเอง

๓๖

50920128OK.indd 40 9/5/12 10:13 AM

ใหพฒนาเพอชวยตวเอง นมนไกลไปเสยมากแลว มนไกลจากธรรมะไปเสยมากแลว ถารจกวาธรรมะคอหนาทกไมตองหลอก เพราะรกธรรมะกท�าหนาท เมอท�าหนาทมนกรอด รอดทงทางกายและรอดทงทางจต ความรอดในพทธศาสนานรอดเพราะการปฏบตถกตอง ไมตองพงพาผสางเทวดา พระเจา พระอะไรแตประการใด ไมตองพงพาสงภายนอกเหลานนแตประการใด และจดไววาเปนไสยศาสตร ไมมเหตผลเปนเรองของคนทประกอบอยดวยอวชชา มองเหนชดวาหนาททท�าลงไปอยางนมนมผลอยางน หนาททท�าลงไปอยางนมนมผลอยางน ชดเจนอยางน แลวกมนไดรบผลนน รอดๆ รอดชวตกรอด รอดจากกเลส รอดจากความทกขกรอด รอดจนถงทสดเลย ความรอดในพระพทธศาสนามมาจากการ

๓๗

50920128OK.indd 41 9/5/12 10:13 AM

กระท�าอนถกตอง คอธรรมะ ธรรมะ ธรรมะ ขอใหเขาใจค�าวาธรรมะไวในฐานะเปนสงทชวยใหรอด อยามวหลอกลกเดก ๆ วาธรรมะคอค�าสงสอน มนยงเขาใจผดกนใหญ ธรรมะมนคอสงทชวยใหรอด ค�าสงสอนนะมค�าอนใช คอค�าวาศาสนะบาง อะไรกยงมอกหลายค�า แปลวาค�าสงสอน แตตวธรรมะทแทจรงไมใชตวค�าสงสอน เปนตวหนาท เปนตวความรแลวปฏบตตามหนาท รแลวปฏบตตามหนาทนนแหละคอตวธรรมะ นนเรยกสนๆ วาหนาทกแลวกน รเรองหนาท แลวกปฏบตหนาทใหถกตอง สมบรณไปดวยความถกตองกพอใจ พอใจแลวกเปนสข ยกมอไหวตวเองได นนคอสวรรคในชนตน ใครอยากไดสวรรคทแทจรงทนและเดยวนจงกระท�าหนาทของตน อยาใหบกพรองจนยกมอไหวตวเองได นนแหละ

๓๘

50920128OK.indd 42 9/5/12 10:13 AM

คอสวรรคทแทจรง ทนและเดยวน สวรรคตอตายแลวนนนะมนกขนอยกบสวรรคนแหละ ถายกมอไหวตวเองไดมสวรรคทนแหละตายแลวไมตองสงสย กตองไดสวรรคแนนอน แตสวรรคตอตายแลวนยงไมตองนกถงกได นกถงแตสวรรคทนทจะท�าใหตวเองยกมอไหวตวเองได ท�าการงานตลอดวนถกตองตลอดวน พอค�าลงจะนอนกใครครวญด โอ, มแตความถกตอง แลวกยกมอไหวตวเอง พอใจ อมอกอมใจ เปนสวรรคเสยกอนแตจะนอนแลวกนอนหลบ นสวรรคจรง สวรรคไมหลอก สวรรคชนดทเปนสนทฏฐโก – มองเหนไดดวยตนเอง แตวาจะตองเพม เพมการยกมอไหวขนอกอยางหนงนะ เขาจะยกมอไหวพระพทธทหนง ยกมอไหวพระธรรมทหนง ยกไหวพระสงฆ

๓๙

50920128OK.indd 43 9/5/12 10:13 AM

ยกมอไหวพระสงฆทหนง นขอแถมพก วายกมอไหวตวเองอกทหนง ถายกมอไหวตวเองนนแหละคอจรง ไอยกมอไหวพระพทธ พระธรรม พระสงฆนะ โดยมากเปนแตพธทงนนแหละ ท�าพอเปนพธทงนนแหละไมมความรสกในใจอะไร แตถาสามารถยกมอไหวตวเองไดนไมใชพธ เพราะมนตองมองเหนเสยกอนวาไดท�าถกตองอยางไรจงยกมอไหวตวเองได กเลยเปนการยกมอไหวทจ�าเปนกวา หรอวาการยกมอไหวพระพทธ พระธรรม พระสงฆนะมนรวมอยในการยกมอไหวตวเอง ตวเองประพฤตถกตองตามค�าของพระพทธ พระธรรม พระสงฆแลวมนจงจะยกมอไหวตวเองได ทนยกมอไหวตวเองได เทากบไหวพระพทธ พระธรรม พระสงฆ และไหวทกสงทควรจะไหว ๔๐

50920128OK.indd 44 9/5/12 10:13 AM

ขอใหพยายามเถอะ ใหพอใจในตวเอง มความสข พอถงปดวนหนงจะสนวนแลว จะหลบจะนอนแลวกใครครวญดใหด ใหพบแตความถกตอง พอใจ ยกมอไหวตวเอง อยางนเรยกวามสวรรคทแทจรงไปพลาง ไปพลาง แลวกเลอนขนไป เลอนขนไป คอวาใหความถกตองนนมนเลอนชนขนไป ถกตองเลอนชนขนไปจนเปนความถกตองทท�าลายกเลส ทละกเลส ท�ากรรมฐาน ท�าวปสสนา ท�าอะไรกแลวแตทมนเปนการละกเลส แลวมนกจะไปถงจดจบ ดบทกขทงปวงได นคอวามพระธรรม มพระธรรมคอความถกตอง พระธรรมคอความถกตอง ในการร ในการปฏบตทถกตองเรยกวาพระธรรม ถาถามวาพระธรรมคออะไร กอยากจะใหถอกนวาพระธรรมคอความรและการปฏบตทถกตอง

๔๑

50920128OK.indd 45 9/5/12 10:13 AM

ทดบทกขได อยาพดสนๆ งายๆ โงๆ วาพระธรรมคอค�าสงสอนของพระพทธเจา แลวกไมไดบอกวาสอนวาอะไร นนนะมนเปนเรองทนาสงสาร ไมรวาพระพทธเจาสอนวาอะไร บอกแตไดวาพระธรรมคอค�าสงสอนของพระพทธเจา ทจรงมนกไมถกทงพยญชนะและอรรถะ โดยพยญชนะตวธรรมะไมไดแปลวาค�าสงสอนเลย แปลวาสงททรงผปฏบตไว, ธร แปลวาทรงไว โดยความหมายกคอวาชวยใหดบทกขได จงบอกเดกๆ วาธรรมะนะคอความร และการปฏบตทถกตอง ทดบทกขได นสอนเดกๆ ใหร แตเพยงวาธรรมะคอค�าสงสอนของพระพทธเจา มนกตายดานอยแคนนเอง

๔๒

50920128OK.indd 46 9/5/12 10:13 AM

ไมรวาสอนวาอะไร นคนแกคนเฒา พระเจา พระสงฆ ชวยระวงใหดๆ ชวยพดกนเสยใหมใหถกตองวาธรรมะนนคออะไร แลวสอนเดกๆใหมนเขาใจอยางถกตองไปเสยแตแรก มนกจะเรมมธรรมะ จะเรมมจดตงตนของธรรมะ ทจะไดเจรญงอกงามยงๆ ขนไปตามหนทางของธรรมะในพระพทธศาสนา สรปเปนใจความเรยกวา อฏฐงคกมรรค มรรคแปลวาหนทาง หนทางประกอบดวยความถกตอง ๘ ประการ หนทางนนคอสงทประกอบดวยความถกตองแปดประการ มจตใจรและปฏบตตามนนแลวเรยกวาเดนไปตามทางนน ไปถงจดหมายปลายทางคอความดบทกขไดโดยประการทงปวง

๔๓

50920128OK.indd 47 9/5/12 10:13 AM

เอาละ, วนนเรากมาท�าพธ ประกอบพธอาสาฬหบชา เปนทระลกแกพระธรรมอกครงหนงในวนน อกครงหนงในวนน ขอให พระธรรมเปนพระธรรม ใหพระธรรมไดเปนพระธรรม คอเปนความถกตองทอยทเนอ ทตว ทกาย ทวาจา ทใจนนแหละ พระธรรมจะเปนพระธรรม ท�าแตเพยงเปนพธนนนะมนกไดผลนอยมาก บางทกจะนาหวเราะดวยซ�า แตกมประโยชนในขอทวาหากกระท�าใหมนย�า ใหมนแนนมากทงทางกาย ทางวาจา ทางจตใจ เชนจะท�าพธเวยนประทกษณอาสาฬหบชาอยางทจะท�าในวนน กขอใหท�าดวยจตใจทแจมแจงถกตองในสงทเรยกวาพระธรรม มความแจมแจงอยางนอยในใจแลวถอธปเทยนเดนเวยนประทกษณนนแหละสมบรณทสด แตถาจตใจเลอนลอยไมรอะไร

๔๔

50920128OK.indd 48 9/5/12 10:13 AM

อยทไหน มนกเปนพอพธขางนอกเทานนเอง อยางดจะมประโยชนแกลกเดกๆ พอจะได จ�าไววาเขาท�ากนอยางน เปนจดตงตน ถาจะท�าใหเปนประโยชนโดยแทจรงแกทกคนแลว ทกคนจงมจตใจเขาใจในสงท เรยกวาพระธรรม ดงทอาตมาไดกลาวมาแลว มความเขาใจแจมแจงนนอยในจตใจ สงบสตอารมณเปนสมาธ แมก�าลงเดนอย แมก�าลงเดนอย สงบสตอารมณเปนสมาธ ในความถกตอง ๘ ประการนน มสตเดน ดวยใจทรสกอยตอความถกตองแปดประการนน นเรยกวาท�ากรรมฐานเมอเดน ท�ากมมฏฐาน ท�าวปสสนาเมอเดน เมอเดนกท�าไดอยางน จตใจมก�าหนดถกตองอย จะเดนอย จะนงอย จะนอนอย จะยนอยกเรยกวาเปนการท�าทงนน ๔๕

50920128OK.indd 49 9/5/12 10:13 AM

พระพทธเจ าท านตรสไว ประหลาดมากมายยงกวานนวา เมอมจตเปนสมาธประกอบดวยฌานอยางนเรยกวา… เมอเดนอยกเรยกวาจงกรมทพย เมอนงอยกเรยกวาอาสนทพย เมอนอนอยกเรยกวาเสนาสนทพย เดน ยน นง นอน เปน เปนทนง ทนอน ทยน ทเดน ทพยทงนนเลย หมายความวายงไมถงขนพระอรหนต ยงเปนเพยงชนทพย คอวาชนทดกวาธรรมดา กวาธรรมดา อยางมากกจะเรยกวาเปนเทวดาในชนพรหม ไมหลงในกามารมณ ไมมกามารมณมาเกยวของ อยแตกบดวยธรรมะทบรสทธผดผอง กเรยกวาเปนเทพชนพรหม เปนเทวดาชนพรหม มจตเปนสมาธ เดน ยน นง นอน อย กเรยกวาเปนพรหม เดน ยน นง นอน อย นขอใหนกถง

๔๖

50920128OK.indd 50 9/5/12 10:13 AM

ขอนแลวเอาขอนมาใช ในการทจะเดนเวยน ประทกษณ ใหจตใจแจมแจงอยในอรยมรรคมองคแปด กจะเปนวปสสนายงกวาเรองทพยๆนนเสยอก ถาเราไมมท�าอะไรเพยงแตก�าหนดอยดวยฌาน มนกเปนทพย เดนทพย นงทพย นอนทพย ยนทพย แตถาวามนมจตใจแจมแจงอยดวยอรยมรรคมองค ๘ ประการ มนกลายเปนเรองของวปสสนา รเรองความทกข เหตใหเกดทกข ความดบทกข ทางใหถงความดบทกข มนกเลยดกวากนอยางมากมาย จงขอใหทานทงหลายมจตทตงไวด แจมแจงอยในอรยสจสหรอในอรยอฏฐงคกมรรคกตาม แลวกเดนเวยนประทกษณ จะเปนการปฏบตสมาธวปสสนาในขณะเดนนนดวย ไดผลมาก และจะเปนการบชาพระคณของ

๔๗

50920128OK.indd 51 9/5/12 10:13 AM

พระศาสดาอยางสงสดในขณะนนดวย มนกมประโยชนเหลอทจะกลาวแลว นเปนการแสดงธรรมเทศนาเพอใหรใหเขาใจ เพอเปนการ เตรยมๆ เตรยมจตใจของทานทงหลายใหเหมาะสมทจะประกอบพธอาสาฬหบชาทนในวนน ใหเขาถงแกนสารของเรองในลกษณะเชนน แลวกจะกลาวไดวาไดผลคมคา แมจะมาจากทไกล ใหไกลกวานสก ๓-๔ เทากคมคา รอยเทาพนเทากคมคา ถาหากวาสามารถท�าจตใจไดอยางนแลวเดนเวยนประทกษณ การแสดงธรรมเทศนานสมควรแกเวลาแลว สมควรแกอตตภาพรางกายทก�าลงไมสบาย นปวดสะเอวเตมทนแลว เลยตองขอยตการเทศนา ขอใหไดผลเปนทหวงไดวา ทานทงหลายมใจถกตองแจมกระจางในเรองของ

๔๘

50920128OK.indd 52 9/5/12 10:13 AM

พระธรรมคอหนาท คออรยอฏฐงคกมรรค ใชไดเปนหลกทวไป เคารพบชาในพระธรรมน แสดงอาการเคารพบชาทกวถทาง โดยปากกพดกลาวตามค�าบชา โดยกรยาอาการกเดนเวยนประทกษณสงสด โดยจตใจกนอมระลกนกถงอยในจตใจอยางแจมแจง เรยกวาบชาครบทงกาย ทงวาจา ทงจตใจ เปนการรวบรดอยางยงทใหสงทเรยกวาความถกตองนนมามอยในตวเรา อาตมาขอยตการบรรยายธรรมเทศนา ดวยความสมควรแกเวลาและจะไดเตรยมการพธบชาสบตอไปในบดน เอวง กมดวยประการฉะน.

๔๙

50920128OK.indd 53 9/5/12 10:13 AM

รายชอหนงสอธรรมะเลมนอย

๑๒ เลม เมอป ๒๕๕๓ ประกอบดวย๑. ความสขปใหม...กลงใหดกวาปเกา ๒. เปาหมายชวตและสงคม ๓. อดมคตของโพธสตว ๔. ยอดแหงความสข๕. การเปนพทธบรษททถกตอง ๖. วปสสนาระบบลดสนสำหรบประชาชนทวไป ๗. ทำบญ ๓ แบบ ๘. แมคอผสรางโลก๙. บตรทประเสรฐทสด ๑๐. การดำรงจตไวอยางถกตอง๑๑. ทกอยางเปนเชนนนเอง ๑๒. ดอกสรอยแสดงธรรม๒๔ ฉากของชวต

๑๒ เลม เมอป ๒๕๕๔ ประกอบดวย๑. ชวตใหมเมอปใหม ๒. ความรกผอน ๓. โลกบาหรอธรรมะบา ๔. การชนะโลก ๕. อรยมรรคมองคแปด๖. การศ กษาและการร บปร ญญาในพระพ ทธศาสนา๗. วธทำสมาธเบ องตน ๘. ส งท พระพทธเจาทรงเคารพ๙. อสรภาพหรอเสรภาพในทางธรรม ๑๐. การเมองเรองศลธรรม ๑๑. ปญญาดกวาศาสตราวธ ๑๒. ผทรงเปดใหสตวโลกเหนทวกนหมด

๑๒ เลม สำหรบป ๒๕๕๕ ประกอบดวย๑. การมอายครบรอบป...เปนเชนนนเอง ๒. สงทเปนคชวต๓. มาฆบชา วนน เปนการกระทำเพ อบชาพระอรหนต๔. ความถกตองของการศกษา ๕. ความหมายและคณคาของคำวา “ลออาย” ๖. การทำงานนนคอการปฏบตธรรม๗. เศรษฐศาสตรของชาวพทธ ๘. พระธรรมในทกแงทกมม๙. มอขวาทำบญอยาใหม อซายร ๑๐. ปวารณา คอเคร องหมายแหงคนด ๑๑. ประโยชนของความกตญ๑๒. ภมตาง ๆ และแนวครองชวต

email bookclub@bia.or.th • facebook.com/bookclub.biafacebook.com/buddhadasaarchives

สอบถาม ณภทร เวลา ๑๐.๐๐ - ๑๘.๐๐ น.โทรศพท ๐.๒๙๓๖.๒๘๐๐ ตอ ๗๑๐๘ • โทรสาร ๐.๒๙๓๖ ๒๙๐๐

บร�การจดสงหนงสอทางไปรษณย

ทวประเทศ

การเจรญสตภาวนา : สวดมนตทำวตรและเจรญจตต-ภาวนา ทกวน เวลา ๑๗.๓๐ - ๑๘.๓๐ น. • สมาธภาวนาทกวนอาทตย เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๗.๐๐ น. • อานาปานสตภาวนากบพทธทาสภกข โดยกลมอยเยนเปนประโยชนทกวนพธ, พฤหสบด เวลา ๑๗.๐๐ - ๑๘.๓๐ น. • เจรญสตแบบเคล อนไหว ทกวนเสาร, อาทตย สปดาหท ๒ของเดอน เวลา ๐๘.๓๐ - ๑๗.๐๐ น. • วนแหงสตกบชาวคณะหมบานพลมประเทศไทย ทกวนเสาร สปดาหท ๓ ของเดอน เวลา ๐๗.๐๐ - ๑๗.๐๐ น.

การบรหารเพ อจตตภาวนา : โยคะในสวนธรรม โดยสถาบ นโยคะว ชาการ • โยคะภาวนาก บช ว ตส กขาโดยครดล เครอขายชวตสกขา • อานาปานสตกบไทเกกโดยคณะครสพล โลหชตกล • ลมหายใจ ดนตรชวต โดยอ.ดษฎ พนมยงค

อบรมเพอพฒนาชวต : สวนโมกขเสวนา • เพลนธรรมนำชม • ธรรมนทรรศการ เปนตน

สาระธรรมบนเทง : ดหนงหาแกนธรรม ทกวนอาทตยท๔ ของเดอน เวลา ๑๗.๐๐ น. • เพลนเพลงในสวนธรรม

กจกรรมของสวนโมกขกรงเทพ การบรหารงานทางธรรมใหเกดการมสวนรวมในธรรมในหลากหลายลกษณะ อาท ทำเอง รวมมอกนทำ และธรรม-ภาคทำให ทำขนภายในและภายนอกทงทเปนกจกรรมประจำและทำเปนคร งคราว โดยกจกรรมบางสวนท เกดข นภายในประกอบดวย ดงน

ธรรมะใกลมอ• สมครรบ SMS ขอธรรมฟร เฉพาะเครอขาย AIS• กด *455233300 แลวกดโทรออก• ธรรมะ “Twitter” ท www.twitter.com/buddhadasa• ธรรมะดด (D3) รบ “ขอธรรม” และ “เสยงธรรม”• www.facebook.com/buddhadasaarchives• www.facebook.com/bookclub.bia• www.dhamma4u.com• www.bia.or.th• www.life-brary.com• แอพพลเคชนบนสมารทโฟน ทง iOS และ Android• - BIA Dhamma eTravel : เทยวทวไทยใหถงธรรม • เปดพนทธรรมในหวใจสำหรบผปฏบตธรรมมอใหม• - BIA Meditation : สงบจต พนจ ภาวนา • สมผสสมาธกบการสดบเสยงธรรมชาต

ธรรมะในสวน ตกบาตรเดอนเกด• ทกวนอาทตยแรกของเดอน ทสวนโมกขกรงเทพ• บชาพระรตนตรย รบศล และฟงธรรม ตกบาตรแบบครง• พทธกาล แลวรวมกรวดนำแผเมตตา รวมกนขาวกนบาตร• เจรญสตภาวนา และกจกรรมมหรสพเพอปญญา

ธรรมะ

คอความร

และการปฏบตทถกตอง

ทดบทกขได

8COVERnew01.indd 2 9/5/12 10:13 AM