98
Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017 Boikarabello ke ba Bohle

Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Boikarabello ke ba Bohle

Page 2: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

Imprint

Published by Participatory Initiative for Social Accountability (PISA)

Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ)

12-13 Lower Prison Gardens P.O. Box 988 Maseru 100 Kingdom of Lesotho Tel: +266-22 323 391 Fax: +266 22 324 365 Email: [email protected] www.giz.de

Design and layout Twaai Design

Photography by PISA (Cover), Pixabay.com (Page 6)

Date September 2017

Published in Lesotho - September 2017

Page 3: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Boikarabello ke ba Bohle

Page 4: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso
Page 5: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

5

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Lethathamo

SELELEKELA.......................................................................................................................................................................6

KAKARETSO EA LIPUISANO TSA SECHABA HO EA KA MAKHOTLA A PUSO EA LIBAKA.............................................9

Setereke sa Berea...........................................................................................................................................10

Setereke sa Botha-Bothe...............................................................................................................................20

Setereke sa Leribe..........................................................................................................................................26

Setereke sa Mafeteng....................................................................................................................................41

Setereke sa Maseru........................................................................................................................................50

Setereke sa Mohale’s Hoek...........................................................................................................................63

Setereke sa Mokhotlong................................................................................................................................72

Setereke sa Qacha’s Nek..............................................................................................................................78

Setereke sa Quthing.......................................................................................................................................83

Setereke sa Thaba-Tseka...............................................................................................................................90

Page 6: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

6

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Keta-PeleMolao-theo oa Lesotho o fa sechaba matla le ho se khothaletsa ho nts’a maikutlo le ho nka karolo litabeng tse ba amang. Leha ho le joalo ha ho na menyetla e lekaneng sebakeng sa baahi ho nanabetsa metso ea ts’ebetso litabeng tsa puso ea sechaba ka sechaba le merero ea ntlafatso ea sechaba.

Morero oa PISA o ikemiselitse ho nka karolo e matla litabeng tsa puso e ntle naheng ea Lesotho, moo Basotho ba tsebang ba bile ba netefatsa katamelo ea litokelo tsa bona mme le bona ba nka boikarabello, mmusong o nang le ponaletso. Ho kenya ts’ebetsong lipuisano lipakeng tsa sechaba le mmuso ka bahlanka ba oona, baetapele ba sechaba metseng le bafani ba lits’ebeletso, ho tla thusa mmuso ho arabela litlhoko tsa baahi tsa lits’ebeletso tse ntlafetseng. Mohoo oa morero oa PISA ke “Boikarabello ke ba Bohle”. Ke ka sepheo sa ho thusa bohle ho nka boikarabello PISA e butseng

sethala sa lipuisano moo sechaba sa Basotho se buisanang ka liqholotso tseo ba kopanang le tsona mme ba shebisana le ho lumellana ka mehato e ka nkoang ho atamela litlhoko tsa bona. Leha sechaba se na le tokelo ea ho batla lits’ebeletso ho mmuso, PISA e khothaletsa hore le sona se nke karolo mme se etse boitlamo ho khahlametsa mmuso ho atamela litlhoko tsa bona. Ka hona sechaba se khothaletsoa ho kenya letsoho mehatong ea ho fumana tharollo liqholotsong tseo ba kopanang le tsona.

PISA ke morero o ts’ehelitsoeng ka lichelete ke mekhatlo e kopaneng ea Europa (EU) ka kopanelo le mmuso oa Jeremane ka lefapha la oona la nts’etsopele, ts’ebelisanong mmoho le mmuso oa Lesotho ka Lekala la Lichelete. Molekane Ntlafatsong oa Mmuso oa Jeremane (GIZ) ke oona o kenyang morero ona ts’ebetsong naheng ea Lesotho. Morero o mokhahlelong oa pele o qalileng ka Phuptjane selemong sa 2016 mme le tla fela ka Mots’eanong selemong sa 2019. Botsamaisi ba morero bo ntlo-kholo Maseru ho fana ka tataiso ea morero ka

SELELEKELA

Page 7: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

7

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

kakaretso. Morero o teng literekeng tse leshome tsa naha ea Lesotho tlasa tataiso ea komiti ea tsamaiso e bopiloeng ka mafapha a nang le khahleho litabeng tse ts’oanang ho kenyeletsa mekhatlo/makala a mmuso esita le boemeli ba mekhatlo e ikemetseng. Morero oa PISA o tsepamisitse maikutlo likarolong tse tharo eleng: ho anetsa thuto ka litaba tse amang sechaba, lipuisano tsa sechaba le mafapa a bosebeletsi esita le ntlafatso le ho nka karolo ha sechaba litabeng tsa puso ea libaka. Karolo e bapaloang ke PISA ke ho anetsa thuto sechabeng, ho khothaletsa sechaba ho nka karolo litabeng tse ba amang esita le ho sebelisa menyetla ea ntlafatso e teng. PISA le basebeletsi bohle ba eona ha ba nke lehlakore lefe kapa lefe ts’ebetsong ea bona.

Litaba tse amang sechaba

Boithuto bo bonts’itse hore litaba tsa puso e ntle ha li iketsahalle fela ka bo tsona, empa sechaba se ba le thahasello litabeng tsa puso ha li arabela litaba tsa letsatsi le letsatsi tse ba amang ka kotloloho. Ke ka hona ho leng bohlokoa ho ela hloko litaba tsa mantlha tseo ho ka buisanoang ka tsona le sechaba kaha ha li sa arabe litlhoko tsa bona ha li na moelelo ho bona. Hoa tsebahala hore litlhoko tsa sechaba li ngata haholo, empa puisanong ka nngoe ho bohlokoa ho buisana ka tlhoko ea mantlha e le nngoe ka nako kahara lekhotla la puso ea libaka. Ele ho netefatsa hore sena sea etsahala, PISA e ile ea etsa boithuto ba litlhoko tsa sechaba kahare ho makhotla a puso ea libaka mme mmoho le sechaba ba khetha taba e le nngoe eo e leng eona e ka sehlohong.

Khetho ena e ile ea etsoa ho ipapisitsoe le mehato ea tataiso e neng e ngotsoe fats’e. Mohato oa pele e bile ho sheba hore na taba e hlahisoang e fana ka taba eo e hlileng eleng eona e amang sechaba ka bongata. Mohato oa bobeli e bile ho hlahloba hore na taba eo ke taba eo baahi ba lokolohileng hore ba ka buisana ka eona ba sa ipehe kotsing ea mofuta ofe kapa ofe, sena se thusa ho etsa bonnete ba hore baahi ba ka tseba ho shebisana taba ba sa ts’abe ho ba mahlatsipa ka tsela efe kapa efe. Sena se tlisa mohatong oa boraro moo ho ileng hoa shejoa hore na ho bobebe kapa ho ka ba boima hakae hore taba eo ea sechaba e arabelehe. Sena se bohlokoa kaha se thusa sechaba ho bona hore ba ka nka karolo ho tlisa phetoho kahare ho libaka

tsa bona, mme hoo ho etsa hore ba khothalle ho nka karolo le ho hlahisa maikutlo litabeng tse ba amang le nakong e tlang. Ke kamorao ho moo ho bileng le lethathamo la litlhoko kapa liqholotso tsa sechaba ho ea ka makhotla a puso ea libaka ka ho fapana. Liqholotso tse ileng tsa hlahella kahare ho tse ling li ne li kenyeletsa tlhokahalo ea litsela, tlhokahalo ea lits’ebeletso esita le litaba tse amang ts’ebeliso ea mobu le makhulo. Lethathamo lena le ile la boptjoa ka liqholotso tseo eneng ele tsa mantlha makhotleng a puso ea libaka a naha ka bophara.

Sethala sa lipuisano tsa sechaba

PISA e khothaletsa mekhoa e fapaneng ea lipuisano tsa sechaba litabeng tse ba amang. O mong oa mekhoa e joalo ke sethala sa lipuisano tsa baahi moo lipuisano li ts’oaroang boemong ba makhotla a puso ea libaka metseng le litoropong. PISA e tsamaisitse puisano e le nngoe lekhotleng ka leng la makhotla ohle a naha a puso ea libaka a mashome a supileng a metso e ts’eletseng (76), lipakeng tsa khoeli ea Phupu le Loetse selemong sena sa 2017. Ho bohlokoa ho ela hloko hore lipuisana tsena tsa baahi ha li ts’oane le lipatlisiso tse kopanetsoeng kapa ho rala mmoho. Lipuisano tsa baahi ha lia sheba fela ho fumana litlhoko tsa sechaba empa haholo-holo ho thokola lipuisano ho fumana litharollo tse ka thusang ho arabela bothata bo teng le hore na ts’ebelisano mmoho e ka ba efe lipakeng tsa mafapha a amehang katamelong ea bothata bo joalo, a ka bang le litsebo ka ho fapana, ho kenyeletsa le karolo e ka bapaloang ke sechaba ka bo sona.

Lipuisano tsena tsa sechaba li ne li tsamaisoa ke basebeletsi ba PISA ba teng kahara setereke ka seng ba ileng ba bokella sechaba, mafapha a mmuso, mekhatlo ka ho fapana esita le makhotla a puso ea libaka tokisetsong ea lipuisano. Palo ea baahi ba nkileng karolo lipuisanong tsena e ne e fapana ho tloha ho mashome a mabeli (20) ho isa ho lekholo le mashome a robeli (180). Lipuisano li ne li ts’oareloa kahare ho libaka tsa makhotla a puso ea libaka botenng ba baeta-pele ba sechaba ba kenyeletsang marena le bakhethoa ba puso ea libaka kapa bangoli ba makhotla a puso ea libaka. Mekhatlo e meng le mafapha a mmuso e ne e mengoa lipuisanong tsena mme ba nka karolo

Page 8: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

8

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso ntle le ho bonahala ba phahametse sechaba ka litsebo. Ele ho qoba seo, lipuisano li ne li sa lumelle hore ho be le a le mong ea rutang sechaba, mokhoa oa ho lula e ne le oa lesakana moo ho lumellehang empa moo sechaba se nang le mokhoa oa bona o tloaelehileng oa ho lula, mokhoa o joalo o ne o lumelloa mme bohle eba karolo ea mokhoa oo. Ho ne ho se na litulo le litafole tsa bahlomphehi kaha bohle ba ne ba lekana lipuisanong tse joalo.

Morero oa PISA o tsamaisitse lipuisano tsa sechaba makhotleng a puso ea libaka a mashome a supileng le metso e ts’eletseng ho potoloha le naha ea Lesotho ho kenyeletsa makhotla a metse le a litoropo ho kenyeletsa le mmasepala oa motse-moholo Maseru. Lipuisanong tsena sechaba se ile sa fatisisa sesosa le litla-morao tsa liqholotso tse ba kopanang le tsona. Ele ho fumana tharolllo sechaba se ile sa hlahisa mekhoa eo ka eona se tlang ho kenya letsoho tharollong, sa lumellana ka ts’ehetso eo se e hlokang ho tsoa lekhotleng la puso ea libaka, boemong ba setereke esita le boemong ba naha (mmusong o moholo).

Ho bohlokoa ho ela hloko hore e ne e se sepheo sa lipuisano tsena hoba le moralo oa ts’ebetso empa kakaretso ea litaba tse builoeng e ngotsoeng e fana ka leseli la tse ileng ts ts’ohloa lipuisanong. Ele ho etsa ts’alo morao ea litaba tse lumellanoeng, ho bile bohlokoa ke hona ho ba le sehlopha sa ts’ebetso se khethiloeng ke sechaba ka sepheo sa ho sala morao litaba tse lumellanoneg le ho fana ka litlaleho tsa khatelo pele ho sechaba. Tse ling tsa lihlopha tsa ts’ebetso li se li ile tsa atamela makala kapa mafapha a amehang a mmuso, ka tataiso ea PISA moo ho bileng le tlhokahalo e joalo. Mohlala o ka etsoa moo sehlopha se seng sa ts’ebetso se ileng lefapheng la phepelo ea metsi metseng ho teka litaba tsa bona tsa tlhokahalo ea metsi esita le lefapheng la litaba tsa bophelo ho buisana ka tlhokahalo ea lits’ebeletso tsa bophelo. Ho se hon a le khatelo pele litabeng tseo.

A mang a maikutlo a fanoeng ke baahi ka lipuisano tsena a bonts’itse ba thabile haholo mme ba bang ba itse:

“Sena se re file monyetla oa ho sheba litaba tse re amang ka bo rona esita le ho nka karolo ho tlisa tharollo”

“Ke nnete hore ha hona motho ea ka utloisisang mathata a rona ho re feta, re lokela ho etsa ho hong ho rarolla mathata a rona ka bo rona”

“Re ne re nahana hore le tlo re fa mosebetsi. Leha ho le joalo re leboha ts’ehetso ea lona ka ho re bula mahlo le ho re hlokomelisa hore re ka iketsetsa ka bo rona”

Ke lekhetlo la pele PISA e etsa mosebetsi ona mme morero o tla nka monyetla oa ho ithuta ha mosebetsi o ntse o tsoela pele ele ho matlafatsa mokhoa oa ts’ebetso lilemong tse tlang. Litlatsetso lia amoheleha ho tsoa ho baahi le bohle ba nang le thahasello litabeng tsena.

Chebelo-Pele

Tlaleho ena kea lipuisano tse ts’oeroeng kahare ho makhotla a puso ea libaka a mashome a supileng a metso e ts’eletseng (76) ho potoloha le naha ea Lesotho lipakeng tsa Phupu le Loetse selemong sa 2017. Tlaleho ea lekhotla la puso ea libaka ka bo mong e qhoaeletsoe tlalehong ena mme e nngoe le nngoe e na le litaba tse ikhethileng kaha makhotla a puso ea libaka a fapana ka mekhahlelo e mengata. Tlaleho e buletsoe bohle ba ka ratang ho e sebelisa kapa ho nts’etsa pele lipuisano le ba amehang. Ka hona morero oa PISA o mema bohle ba ka bang le thahasello ekaba mekhatlo e ikemetseng, mafapha a mmuso, makala a mmuso, ho sebelisa tlaleho ena ekaba ho buisana ka litaba tsena ho feta mona kapa ho arabela tse ling tsa litlhoko tse hlahisitsoeng ke sechaba.

(Ms.) Tiisetso Mary PietPISA Senior Programme Advisor

Page 9: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

9

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

KAKARETSO EA LIPUISANO TSA SECHABA HO EA KA

MAKHOTLA A PUSO EA LIBAKA

Butha-Buthe

Leribe

Mokhotlong

Thaba-TsekaMaseru

Berea

Mafeteng

Qacha's NekMohale's Hoek

Quthing

Litereke tsa Lesotho

Page 10: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

10

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saBerea

Page 11: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

11

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Lebentlele Kueneng DO3 6 Phupu 2017

Setereke sa Berea

Taba e Ts’ohluoeng Litlolo tsa molao le litoants’ano tse phamehang sebakeng sa Kueneng ‘me joale sepolesa ha se atlehe ho fihla ka nako ho kena lipakeng kapa ho lilaola.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litlolo tsa molao le litoants’ano tse phamehang sebakeng sa Kueneng ‘me joalesepolesahaseatlehehofihlakanakohokenalipakengkapaholilaola.

• E kenya letsoho litants’anong kahara sechaba.

• E kenya letsoho litlolong tse phahameng tsa melao ka har’a sechaba.

• E kenya letsoho lipolaong tse phahameng ka hara sechaba ka ha se ikela molao matsohong.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se rerile ho kopanya matsoho moho ho theha makhatlo e boipoleso (MAHOKELA)

• Ho kopa tlatsetso ea lithupela ka sepolesa mabapi le ho sebetsana le litlolo tsa molao ka hara metse.

• Ho kopa tlatsetso ho lekala la sepolesa ho aha motebo ntloana oa sepolesa ka hara sebaka sa puso ea libaka Kueneng D03.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho tsosolosa likomiti tsa boipoleso tse seng lintse li le teng ka hare ho sechaba.

• Ho sebetsa moho rele sechaba ho felisa litlolo tsa molao le lintoa ka hare ho sechaba le bohaisane bo bottle.

• Ho kopa tsehetso ho sebetsana le litlolo tsa molao ka hare ho puso ea libaka.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Hoatamelaofisieaseterekehokopatlatsetsotoantsanonglelitlolotsamolao.

• Ho kopa lekala la sepolesa hoba le motebo ntloana ka hare ho puso ea libaka ea Kueneng D03 moo sechaba se ka tsebang hotla tlaleha litlolo tsa molao.

• Lekhotla la mathomo la sechaba le sebetse moho le lihlopha tsa boipoleso ho tlaleha litlolo tsa molao.

Boemong ba Setereke

• Ho ngolla motsamaisi oa setereke (DA) le Mokameli oa motebo oa sepolesa oa setereke ho kopa hore tsebeletso ea sepolesa ebe teng ka hare ho puso ea libaka ea Kueneng D03.

• Ho rupeloa hoa Mahokela ka lintlha tsa bohlokoa tse hlokang ho eloa hloko tsebetsong ea toantso ea litlolo tsa molao.

• Ho etsa matsolo a tlhokomeliso le toant’so ea litlolo tsa molao.

Boemong ba Naha

• Sechaba se hlahise litletlebo tsa sona ho lekala la sepolesa boemong ba naha ha se sa fumana thuso boemong ba setereke.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Lentsoe Moeli, Semane Mohale, Ntoa Khororo, Mamokhathi Khororo, Majane Nkoko, Maphuthi Damane

Page 12: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

12

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa BereaSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Koali Motanasela DO6 12 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi a hlokileng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litanka tseo lineng li le teng tsa metsi litsofetse hoo liseng li sena thuso le lipeipi tsa metsi li robehile.

• Metsi ke se sebelisoa sa bohlokoa maphelong a sechaba,’me thlokahalo ea metsi e ka baka kotsi kapa ea tlisa litla morao tse bosula maphelong a sechaba.

• Bo sieo ba metsi a hlokileng bo ka atisa tlhokahalo ea bohloeki lijong le maphelong a sechaba ‘me eka baka mafu a bakoang ke tlhohalo ea bohloeki.

• Mehloli ea metsi e teng eka sebelisoang ho fepela sechaba ,empa ho hlokahala litanka tse ka bokellang metsi ao.

Tharollo e Fihletsoeng

• Khaho ea litanka le khokelo ea lipeipi tse tlang ho fepela sechaba se kahara lekhotla la puso ea libaka la Motanasela D06.

• Ho hloaea mehloli eka sebelisoang ke sechaba ho nanabetsa phepelo ea metsi.• Tlhokahalo ea hore sechaba se bokelle metsi ho fenya leqeme la metsi ka

hare ho tikoloho ea bona.• Tlhokahalo ea litsibi ho tsoa lekaleng la phepelo ea metsi metseng hotla thusa

sechaba ka tataiso ea ho bokella metsi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla kenya letsoho ka ho bokella majoe.• Sechaba se tla aha litanka tsa metsi se sebelisa majoe le tseling tsa lihloeliloeng

tse fumanehaong tikolohong ea bona.• Sechaba se tla ngola lengolo le eang lekaleng la phepelo ea metsi metseng

ho kopa thuso eka lebisang ho rarolloeng hoa tlhokahalo ea metsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho atamela lekala la setereke la phepelo ea metsi metseng ho kopa t’sehetso le tataiso ea hore na ba latele methati efeng hore babe le khokelo ea metsi.

• Ho kopa lithuso tsa tlatsetso ho mekhatlo e sebetsanang le ho anetsa phepelo ea metsi metseng le etsehetsang litokelo tsa mantla tsa sechaba.

• Ho khothaletsa sechaba ho ikahela litanka bakeng sa ho bokella metsi.

Boemong ba Setereke

• Ho hloaea le ho batlisisa mehloli emeng eka thusang ho arabela tlhoko ea leqeme la metsi.

• Ho rupela bahlokomeli ba metsi ba ekabang bona batla lokisa lipeipi le lipompo ha liba le mathata.

• Ho fana ka lipeipi tse ncha le ho khahlametsa tukiso ele ho rarolla mathata a tlhokahala le leqeme la metsi le jeleng sitsi.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Litsipo Moloi, Tsebe Lapisi, Mamotlatsi Thamae, Poulo Matela, Sello Kote, Masello Makateng, Marelebohile Moshe, Malira Masupha

Page 13: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

13

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Lekokoaneng Senekane D07 27 Phupu 2017

Setereke sa Berea

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea litsela e sitisa sechaba ho fihlella litsebeletsong tsa mantlha le ho sitisa bana ho fihla likolong haholo ha lipula li na.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Tlhokahalo ea litsela e etsa tsitiso ho sechaba hore se tsebe ho fihlellalitsebeletsong tsa mantlha tse molemong oa sona sechaba.

• Tsitiso ena ea tlhokahalo ea tsela e eketsa sekhahla sa bana ba tlohellang sekolo ka lehare, ele hoba ba tsamaea maeto a malelele a eeng a ba tlisetse litla morao tse bosula joalo ka likhaoletso kapa lipeto.

• Eona tlhokahalo ena ea litsela e etsa hore le bafani ba litsebeletso tsa makoloi ekaba a thepa kapa a baeti ba be leqee hotla metseng e amehang kapa re tlameha ho lefa haholo ha eba re tlameha hobatla koloi joalo ka ho nka mofu kapa mokuli, eleng se susumetsang hore hobe le batho ba bangata ba eeng bahlokahalelepelebafihlalitsingtsakokelo.

• Leha eba lekalana la litsela la lekhotla la mathomo le iteka le lokisa litse re ee re bone hoba le tŠenyo e kholo e bang teng hona nako eo bareng ba ea lokisa eleng ho sa eloeng hloko.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho lokeloa ke hore khaho ea litsela entlafatsoe e le ho befofatsa mokhoa oa hofihlamoolitsebeletsotsamantlhajoalolikolo,likereke,letsengtsabohlokoaka hara lekhotla la mathomo la Senekane D07

• Litsi tse ngata tsa bophelo li lokeloa ho ahoa molemong oa ho anetsa le hokhahlametsatlhokehoenaealitsebeletsotsabophelohorelibehaufilesechab se amehang sa Lekokoaneng le mathoko a eona.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ele ho arabela tlhoko ena sechaba sona se tla qala ka ho bokella majoe a ka thusang khahong ea tsela esitana le hona ho sebetsa ka matsoho.

• Sechaba se tla atamela ka sehlopha sa tsebetso, mafapha a chang a tŠolo le a fana ka litsebeletso ele hoba kopa tlatsetso morerong ona oa bona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Sechaba ka sehlopha sa tsebetso se tla atamela lekalana la litsela hoba hlokomelisa ka bosieo ba litsela mabatooaneng a bona le hore na seo se tlisa tŠitiso efeng bosebeletsing ba sechaba.

• Sechaba ka sehlopha sa tsebetso se tla atamela lekhotla la mathomo hore le thusetse ka mechini kapa hoba hokahanya le mafapha le bafani ba litsebetso baka tsebang ho kenya letsoho tabeng ea ho rarolla bothata ba litsela ka hara lekhotla la mathomo la Senekane.

Boemong ba Setereke

• Sechaba se tla ngola lengolo ka sehlopha sa tsebetso ho botsamaisi ba setereke ho fana ka botsibi tabeng tsa khaho ea litsela le marokhoana le ho fana ka tataiso ho sechaba tabeng ea ho ikahela litsela.

Boemong ba Naha

• Sechaba se tla rata ho kopana le moparamente ho qoqa le ena ka liqholotso tse tjametseng lebatooa la bona tabeng tsa litsela le tseng tsa mantlha molemong oa hore a li teke paramenteng.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Andreas Pitikoe, ’Manteboheleng Kube, ‘Makaizer Marumo, Fusi Majara, ’Manthahli Marathane, ’Mantsebeng Moabi, Beleng Malebo, Mojalefa Tikheli

Page 14: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

14

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa BereaSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha ‘Mamathe Phuthiatsana D05 15 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea lits’eletso tsa ngoliso ea liphoofolo.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Hamothoabatla ho rekisa kapaho fitisaphoofoloeahaehahobonolohobane hahona setsi se sebetsanang le ngoliso ea liphoofolo kapa mongoli oa babeisi.

• Bo sieo ba mongoli oa babeisi bo sitisa ngoliso ea liphoofolo.

• Bo sieo ba mongoli ba baeisi boka hlohlelletsa bosholu kaha lihoai tsa mehlape li ka nka monyetla oa ho ruoa liphoofolo ka ntle ho litokomane tse lokelang.

Tharollo e Fihletsoeng

• Muso o tlameha ho hira baselebetsi ba ngoliso ea babeisi ele ho arabela qholotso ea sechaba, etsoe se iphelisa ka liphoofolo.

• Basebeletsi ba ngolang babeisi ka hara mabatooana ba hiroe ele ho arabela tlhoko ea sechaba.

• Ofisi ea motsamaisi oa setereke e atameloe ho sekaseka qholotso eo easechaba.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se rerile ho roma baemeli ba sona ho motsamaisi oa setereke ho mohlokomelisa ka tlhokahalo ea nako e telele ea bosebeletsi ba bongoli ba babeisi le ho kopa hore likheho tseo likoaloe.

• Ho hlokomelisa sechaba ka bohlokoa ba ngoliso ea liphoofolo le ho se ellelisoa kamootlhokahaloeangolisoekaakofisangbosholubaliphoofolo.

• Ho atamela lekala la tsa lehae ho le hlokomelisa ka tlhokahalo le ho le kopa hore le fana ka bangoli ba babeisi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ofisiea lekhotla lamathomoehlokomelisoekabohlokaobatsebeletsoeabongoli ba babeisi ‘me e buoe le Makala a ka thusang ho rarolla bothata bona.

• Ho netefatsa ho bafani ba litsebeletso hore sechaba se hloka ka tieo tsebeletso e joalo ka ha ele baemeli ba sechaba.

• Ofisiea lekhotla lamathomoesebetsemmoho lebaemelibasechabahoetsa t’salo morao qholotsong eo ea sechaba.

Boemong ba Setereke

• Ofisiealekalaeromellemongolieakoetlisitsoengoababeisi.

Boemong ba Naha

• Lekala la tsa le hae le tataise phumantso ea tsebeletso hoe aka tlhoko ea sechaba.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Nkareng Kolobe, ’Malikhomo Peane, ’Malilemo Masupha, Khupiso Kakalinyane, Lillo Kolobe

Page 15: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

15

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mokhothu Urban Council 27 Loetse 2017

Setereke sa Berea

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo e phahameng ea mesebetsi ena le khahlamelo empe sechabeng hoo baqetellang ba sebelisa lino tai le lithethefatsi ka boemo bo phahameng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Tlhokahalo e phahameng ea mesebetsi e susumelletsa bo lelerile le tsebeliso e phahameng empe ea tai le lithethefatsi tse qetellang li kenya letsoho litlolong tse phahameng tsa molao.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho ithehela likhoebo tse nyenyene ka tataiso ea lekala la likhoebo tse nyenyene ho ka etsa hore sechaba se ikhoholle bofumeng bo setjametseng senaseetshalakamoratlhaholeselingeentsoengkeofisieaPISA.

• Ho sebelisa lihloeliloeng ele ho aha motheho oa ho qala khoebo e nyenyene.

• Ho aha mabala kapa libaka tsa boithapollo ele ho chorisa kelello ba lule bale mahlahahla e tla etsa hore ba sebe le nako ea ho sebelisa lithethefatsi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho bokella chelete ea ho qala khoebo le ho kopa likhahlametso ho tsoa ho bafani ba bang ba litsebeletso.

• Ho qala likhoebo tse nyenyene ele ho ikhoholla bofumeng le ho fenya thlokahalo ea mesebetsi ka ho ikopanya ‘moho le ho kopa lithupelo ho tsoa mafapheng a fapaneng a fanang ka litsebeletso ele ho chorisa tsebo tsa bona litabeng tsa likhoebo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho kopa thuso ho mekhatlo e fapaneng ka lithupelo tse chorisang litsebo tsa bona tsa khoebo.

• Ho sebetsa le Makala ka sebetsanang le likhoebo ele ho kopa botataiso litabeng tsa ho qala le ho holisa likhoebo tse nyenyene.

• Ho batla maoala le malebaleba ka sebelisoang ke sechaba ho fokotsa tlhokahalo ea mesebetsi.

Boemong ba Setereke

• Motsamaisi oa setereke a sebetse ‘moho le lekhotla la mathomo la sechaba ho sekaseka tlhokahalo ea mesebetsi le hore na baka efenya joang.

• Sechaba kapa baahi ba lekhotla la puso ea libaka la TY urban ba shejoe pele ha ho hireloa Makala aka hare hore ho setereke joalo ka mesebetsi lekaleng la tsa lehae le la litokomane tsa boitsibiso.

• Makala a fapaneng a fane ka lithupelo tsa tsebo tsa likhoeb, kholo le tsamaiso ea likhoebo ho sechaba se sa sebetseng.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mathato Lechesa, ‘Mabasa Seate,Thabang Thamae, Thaba- bosiu Lijane, Pulane Tsiu, ’Masello Mokhothu, Matjato Motlalane,Tseliso Makhila, Mphonyane Sojane

Page 16: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

16

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa BereaSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Posholi Makeoane D01 7 Loetse 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea marokhona a maoto a sitisa ho fihla sekolong hoa barutoana haholo holo ha lipula liena le ho fihla litsebeletsong tseling tsa mantlha.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Khaelloealitselalemarokhoanamaotolisitisasechabahofihlalitsebeletsongtsa tsekang likolong,litsi tsa kokelo le litsebeletsong tse ling tsa mantlha haholo holo ha lipula liena.

• Ha sechaba se ena le bakuli kapa bafu hoba boima ho bona hob a isa lingakeng kapa polokelong ea bafu ‘me taba ena esitisa bophelo bo phethahetseng ho sechaba.

• Lithepalirobehalehosenyehalepelelifihlahaekahalikakasoakamatsohokahabengbamakoloibabalefisalitifisotsephahamenghaholohabalifihlisametseng ka lebaka la litsela tse mpe.

• Ke tlhokaholo ho sechaba hoba le litsela tse nepahetseng hore se tle se phethe mabaka ka sona ntle ho tsitiso ea letho.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se tla ikopanya ho bokella majoe le ho aha litsela le marokho a matolo ele ho arabela tlhoko ea sona.

• Lekhotla la puso ea libaka la Makeoane le tla sebetsa ‘moho le moparamente elehofihlelatumellanoeahorenasechabasetlahlokathusoeamofutaofeng ha sentse se ikhahela litsela le marokhoana a maoto hape se tla hloka thuso ea makoloi ho isa majoe moo hontse ho sebetsoa tsela.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Collect stones and sand as their contribution towards roads rehabilitations.

• Sechaba se tla bokella majoe le lehlabathe ele khahlametso ea sona khahong ea litsela tsa bona le ho sebetsa ho aha litsela tse joalo.

• Sechaba se tla sebelisa mekhoa emeng e bobebe bakeng sa ho isa majoe libakeng tsa tsebetso.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho ngola lengolo le ea ho motsamaisi oa setereke ho kopa.

• Lekhotla la mathomo la sechaba le sebetse ‘moho le sechaba ho etsa t’shalo morao ho mafapha a ikarabella hore ba bone hore liitsela li ea etsoa.

Boemong ba Setereke

• Motsamaisi oa setereke a ngolle mafapha a amehang mangolo a kopo ea likhahlametso tse ka thusang ho arabela tlhoko ea sechaba.

• Ho fana ka lisebelisoa le litsibi tse tla thusa khahong ea litsela.

Boemong ba Naha

• Moparamente hore a teke taba ena ka paramenteng le hore a kope lithuso kapa lichelete tse tla sebelisoa khahong ea litsela le marokhoana a maoto lekhotleng la puso ea libaka la Makeoane D01.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mohlouoa Mohanoe, Mpho Rapapa, Rantso Makopotsa, Kopano Rapapa, Ntina Posholi, Thoala Tlali, ’Matieho Mosiuoa, ’Matlelaka Setlhare, Makhabesela Rampata, Mohete Marumo

Page 17: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

17

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Aarone Mapoteng D02 3 Phato 2017

Setereke sa Berea

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi a hloekileng bakeng sa ho sebelisoa ke baahi ka malapeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Tlhokahalo ea metsi ena le likhahlamelo tse mpe tsa ka bakang bokoli bo bakoang ke ho noa metsi sa hloekang.

• Pokello ea metsi a hloekileng e fokotsa sekhahla sa mafu a tlisoang ke metsi a litsila hape e khothalletsa bophelo bo botle ho fokotsa kokoana hloko tse ka bakoang ke metsi a sa hloekang., hape bo kenya letsoho ho thibela mafu ka hontlafatsa bohloeki.

Tharollo e Fihletsoeng

• Tlhoeo ea mehloeli eka fepelang metse ele ho fenya leqeme la metsi kahare sechaba.

• Ho kenya letsoho ka boithaopo hoa sechaba pokello le tsamaisong ea metsi molemong oa ho arabela tlhoko.

• Tsebeliso ea lihloelioeng tse teng ka hare ho tikoloho ho aha litanka tse tla bokella metsi molemong oa sechaba.

• Ho kopa lithuso ho litsibi tsa litaba tsa metsi ho thusa sechaba ka ho iketsetsa.• Hona le mehloeli eka fanang ka metsi ka hara lekhotla la puso ea libaka e

hlahlojoe hore e tsebe ho thusetsa ho fepela metsi ho sechaba.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho sebetsa ‘moho le marena ho theha likomiti tse tla sebetsana le leqeme la metsi ele ho arabela qholotso.

• Sechaba se hlokometse bohlokoa ba ho nka boikarabello ka mora ho behoa leseling ke PISA.

• Ho atamela lefapha la kanetso ea metsi metseng ele ho kopa tataiso malebana a le ho sebetsana le leqeme la metsi metseng ea bona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho atamela lefapha la phepelo ea metsi metseng ho teka qholotso ea bona eametsimmebabulelelipuisanoelehorebatlebafihleleliqete‘moho.

• Hoarolelanalitharollotsekafihleloang‘moholelefaphalametsi.• Ho khothaletsa sechaba ho aha lisiu(likhakeletsi) ele ho thusa ho bokella metsi.

Boemong ba Setereke

• Ho romella sehlopha sa litsibi ho fumana mehloeli e teng ka hara lekhotla la puso ea libaka ele ho arabela hlokahalo ea metsi.

• Ho hloaea mefuta enepahetseng eka sebelisoang ho bokella metsi ka hara lekhotla la puso ea libaka.

• Ho fana ka thepa e hlokahalang ho phetha mosebetsi oa khaho ea lipompo.• Ho fana ka lisebelisoa le lihloliloeng tse ka sebelisoang khaong ka pokello le

tsamaiso ea metsi.

Boemong ba Naha

• Lekala la metsi le etse meralo e potlaking mabapi le ho arabela tlhokahalo ea metsi metseng.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Tsitso Motsamai, ’Majane Ntsoso, ‘Mamosioua Letsatsi, Sello Lephallo, ’MasamueleLefisoane,’MakhoaleMabaleha,‘MarethabileMorabe

Page 18: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

18

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa BereaSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Sehlabeng Kanana D08 23 Loetse 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea litsela e sitisa ho fihla ha bo bebe likolong le litsebeletsong tseling tsa mantlha.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litsela tse mpe lisitisa sechaba ho fihlella litsebeletsong tsa mantlha tsemolemong oa sechaba.

• Li kenya letsohong likhoqetsang tse thibelang sechaba ho phela bophelo bo lokolohileng.

• Lithepa li robeha tseleng lepele lifihlahaehobane linkuoakamatsohoboramakoloibahanaho liisametsengkapababatla litefiso tsephahamenghaholo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho theha komiti ea tsebetso e tlo sebetsana le ho kopa bot’sehetsi khahong ea litsela ke sechaba

• Ho atamela mafapha a sebetsanang le tukiso ea litsela ele ho fatana ka tataiso e tla atametsa tsebetso e joalo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se sebetse ‘moho le marena le bakhethoa ba puso ea libaka ho

atamela mafapha a ikarabella litabeng tsa litsela le lintlafatso ele ho leka ho rarolla bothata bo tjametseng sechaba ba bosieo ba litsela.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho khothalletsa sechaba ho theha lihlotsoana tsa matsolo a iketsetse ho sebetsana le litsela tsa son aka boithaopo.

• Hokopathusohotsoaofisingeaseterekeeatukisoealitselahoreethusaneka khao ea litsela ka hara lekhotla la puso ea libaka.

• Ho kopana le lekala la tukiso ea litsela le lintlafatso ho kopa tataiso le holekola litsela hore litsebe le tlhokeho ea moo lika tsamaeang teng le hore ahuoa.

Boemong ba Setereke

• Ho tataisa le ho kopa likopano le mafapha a fanang ka litsebeletso ea tukisole ntlafatso ea ho teka qholotso ena ea tlhokahalo ea litsela ele hore ho tlo fihleloetharolloeamoshoelella.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

’Maretsepile Tsiu, ’Mamotumi Letsatsi, Teboho Mafeka, Lehlohonolo Moerane, Pita Lebina, ’Makolitsoe Rabukana, Moleboheng Ramotso, ’Malimpho Moseme

Page 19: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

19

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha ‘Matjotjo Tebe-Tebe D04 17 Phato 2017

Setereke sa Berea

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea motlakase e setisa sechaba ho Iqalla likhoebo tse nyenyane.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Tlhokahalo ea litsebeletso tsa motlakase li sitisa sechaba ho fumana litsebeletso tsa mantlha le ho ka sebelisa lisebelisoa tse itseng tsa bohlokoa ka malapeng a sona.

• Libaka tsa kokelo li sitoa ho amohela le ho sebeletsa sechaba ha ele bosiu ke lebaka la tlhokahalo ea motlakase hape e sitisa le phepelo ea metsi a thusang hona sebakeng se joalo.

• Bosieo ba motlakase bo boetse bo kenya letsoho leqemeng la mosebetsi ho batho ba bangata ka hara lekhotla la mathomo hoba batho ba ne baka Ithehela mesebetsi.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se rerile ho theha likomotjana tsa tsebetso tsa metse e fapaneng e amehang.

• Ho theha le tsosolosa lihlopha tsa boikopanyo tsa sechaba tsa letlole la motlakase ele ho supa tsepa e eang pele khokelong ea motlakase.

• Ho ikopanya le lekhotla la taolo ea motlakase (LEC) le morero oa khokelo ea motlakase metseng ele ho shebisana na sechaba se seng se ikopantse ka lipokello tsa sona na se ka thusoa joang.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tsosolose matsolo a boikopanyo a nileng a theoa le ho theha a macha ele hore ‘moho ba atamele mafapha a fanang ka litsebeletso tsa khokelo ba le ‘moho, ba be ba sebelise lipokello tsa bona ho hokela motlakase ka khahlametso ea mafapha a amehang.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Sechabakasehlophasatsebetsoseatameleofisihofanakabotataisibahorenaholokeloahoetsoajoanghoreeonaofisi’moholesechabasefumanetlatsetso eka etsang hore khokelo ea motlakase ebe teng.

Boemong ba Setereke

• Sechabakaboromuoabasonabaatameleofisieamotsamaisioaseterekele mafapha a nag le kabelo phanong ea litsebeletso tse amehang ele ho tla arolelana meralo le ba bona eka tsela e bobele ea hore sechaba se fuoe tsebeletso ea khokelo ea motlakase ke e feng a eka kengoa tsebetsong.

Boemong ba Naha

• Sechaba ka sehlopha sa bona sa tsebetso se rera ho kopana le Moparamente oa sona le hore ba kopangoe le matona a Makala a matla le la metsi.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Moleko Letele, Teboho Thabaneng, Mahabuke Ralejoe, Wetsi Lesenyeho, Jacintha Tsikoane, Koetlisi Mohapi, Taelo Tsosane, Ramokoma Keta, Tsolo Makhatseane

Page 20: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

20

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saBotha-Bothe

Page 21: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

21

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Botha-BotheSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Pokane Tṡa-le-moleka 8 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea Metsi a sebelisoang Malapeng le thlokahalo ea likhoerekhoe.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ke metse e mene ho isa ho e robeli Tṡa-le-Moleka e hlokang phepelo ea metsi ho etsa mesebetsi e fapaneng ea hae.

• Sena se bakoa ke keketseho ea kholo ea sechaba le mehloli ea metsi e cheleng,mmoho le khahello ea lipeipi tsa metsi le maranrang a lipompo tsa metsi ka hara metse.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho theha komiti e bopuoeng ka sechaba ho tsoa metseng e fapaneng ho sebetsa le lefapha la phepelo ea metsi metseng ho fana ka setsebi ho haha mehloli e meng ea metsi ho ka thusa ho rarolla qaka ena.

• Emeng ea metse ese e entse maputulo a ho bokella majoe ho aha tanka e ncha ho tlatsetsa e se ntse ele teng. Sechaba se boetse ka boithaopo se bokelletse chelete ho haha tanka ea metsi ho tlatsetsa e se ntse e le teng e hlahisang metsi ho tsoa fatse.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba sa Serutle se qalelletse ho bokelletsa majoe ele ho aha tanka ea

tlatsetso.

• Qalo, sechaba se entse pokello ea lichelete ho tla cheka seliba.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho thusetsa ka litsebi ha ho hlokahala tsebetso. Sena se ka etsoa ke e mong oa sechaba ho ena le ho emela litsebi ho hlaha Maseru.

• Ho rupella sechaba hore se iketsetse tsebetso ha mathata a hlaha.

Boemong ba Setereke

• Lefapha la phepelo ea metsi metseng le tla fana ka tṡehetso ea litsebi moo sechaba se seng se bokelletse thepa ele hore tṡebetso ea ho aha litanka e tsoelepele.

• Ha ho khonahala, lefapha la phepelo ea metsi metseng le tla fana ka litanka kapa thepa ea moaho.

• Lefapha le phepelo ea metsi metseng le tla etsa moralo oa maranrang a limapa tsa metsi metseng.

• Kopo ea sechaba ke hore lefapha le phepelo ea metsi metseng le fane ka koetliso ho komiti tsa metsi.

Boemong ba Naha

• Hoakofisahokenatṡebetsong leano la theolelo ea matla sechabeng ele ho ntlafatsa phano ea litṡebeletso.

• Mmuso o mahareng o etse tṡalo morao ka tsebetso ea lichelete.

• Ho thusana le mokhethoa hore a meme Letona la Metsi ho tla shebisana litaba tsa mathata a metsi.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Lelosa, Semelane, Ralesekela, Nakase, Khapung, Mofumahali Makopano Joele

Page 22: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

22

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Pitso House Urban Council 11 Phato 2017

Setereke sa Botha-Bothe

Taba e Ts’ohluoeng Khehello ea Mosebetsi ho bacha le batho ba maemong a ho sebetsa.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sekhahla se phahameng sa thlokahalo ea mesebetsi ho bacha ka lebaka la thuto e sa arabeng lithloko tsa mebaraka ea mesebetsi.

• Thlokahalo ea metsi bakeng la economy e putlameng

• Ho kena ha melata likhoebong tse nyane tse ka etsoang ke Basotho.Khehello ea tsa noesetso ho bahlaisi ba lijo thollo. Lesisitheho la batseteli ho tsetela naheng ea Lesotho ka lebaka la tsitsipano ea lipolotiki. Thlokahalo ea chelete ea ho qala likhoebo mmoho le litṡepiso tse se nang nnete tsa bo ralipolotiki.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se tlo tsepamisa maikutlo thlahisong ea lijo masimong ele ho ntlafatsa phepo le ho hlahisa mesebetsi, e kasitana le ho ken aka matla thuong ea likhoho,tlhahising ea mahe, le ho ruha likolobeLekhotla la mathomo le tla tṡehetsa likhoebo tse nyane ka libaka tsa thekisetso.

• Muso o bohareng otla etsa melao e thibelang kapa ho laola melata ho se nke karolo likhoebong tse nyane.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se tla sebelisa masimo ho hlahisa lijo le ho rekisa likhoho le likolobe.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho thusa bahoebi ba banyane ka libaka tse tṡireletsehileng tsa thekisetso ele ho hlahisa mesebetsi.

Boemong ba Setereke

• Lekala la Temo le tla fana ka tlatsetso ea lipeo, manyolo le ho phetola mobu e le ho khahlametsa lihoai. Ho thusa lihoai ka noesetso ele ho arabela.liphepetso tse tlisitsoeng ke phetoho ea leholimo. Ho fana ka tṡehetso ho lihoai tsa likhoho le likolobeka ho likhahlametsa ka lijo tsa liphoofolo.

Boemong ba Naha

• Ho etsa melao e tla thibela melata ho qala likhoebo tse nyane tse ka tsamaisoang ke Basotho. Ho hlahisa mesebetsi ka ho etsa moruo o ntlafatseng ka lihloeliloeng tsa naha.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Molise Tsitsinyane, Motṡelisi Mohli, Matṡolo Ntai, Daniel Khorong, Pontṡo Morobe, Nratiseng Mbombele, Malefetsane Khohleli, Motlotlo Matela, Lereko Lerotholi, Matṡepang Lephahama, Mantsoaki Rathebe, Mateboho Molapo

Page 23: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

23

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Botha-BotheSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Motete Nqoe 12 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea mosebeletsi ea ngolang polomiti ea thekiso ea liphoofolo.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Thlokahalo ea basebeletsi ba ngolisang liphoofolo. Hona ke koluoa ho sechaba kaha ba iphelisa ka thekiso ea liphoofolo mme kantle ho babeisi ba sitoa ho rekisa liphoofolo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho thehoa komiti e tla sebetsa mmoho le morena ho etsa tṡalo morao makaleng a mmuso a ikarabellang ho tlatsetsa ka basebetsi.

• Ketelo ea letsatsi le tla lumelanoa ke sechaba le basebetsi ho thusa ka ngoliso ea liphoofolo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Komiti e khethuoeng e tla thusana le morena ho sala morao litaba tsa mosebeletsi ea tlang ho fana ka polomiti. Ho tla le basebetsi ba nakoana batla thusetsa ka ho fanaka lipolomiti tsa liphoofolo.

• Ho kenya tṡebetsong basebetsi ba nakoana batla ngolisa liphoofolo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la mathomo le fuoe boikarabello ba ho tlaleha thlokahalo ea basebetsi ho Mmusi oa setereke le lekhotla la setereke.

Boemong ba Setereke

• Ho bapatsa sekheo sa mosebetsi le ho hira mosebetsi oa kamehla bakeng la sechaba sa Motete.

• Ofisieammusioaseterekeetlafanakatlatsetsohoremosebetsieatlathusaka ho ngolisa liphoofolo abe teng Motete.

Boemong ba Naha

• Mmuso otla hira mosebeletsi oa ka nako tsohle.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Selloane Shopho, Makhothe Putsoane, Moleko Masesenyane, Manyalleng Mokitimi, Sello Mafenchane, Manthati Samuel

Page 24: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

24

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Makhunoane Ngoajane 10 Phato 2017

Setereke sa Botha-Bothe

Taba e Ts’ohluoeng Khaho ea tsela ea letsoana ho tloha ha Marakabei ho isa Montsa.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Thlokahalo ea tsela ea sekontiri ho tloha Marakabei ho ea Monontṡa le ho kopanya metse ea Makhoakhoeng. Litjeho tse phahameng tsa likoloi tsa baeti ka lebaka la litsela tse mpe. Ho se tṡepahale hoa likoloi tsa baeti.Lack of reliable transport.

• Mekhoa e meng ea ho tsamaea bakeng la maqheku le batho ba kulang e thata.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se khethiloeng se lumetse ho sebetsa mmoho le lekhotla la mathomo,mokhethoa le lefapha la litsela ho lokisetsa khaho ea tsela.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba • Sechaba se kopile hore lefapha la litsela le lekhotla la mathomo ho ba khahlametse ka lehlohlojane ho koala likoti tse bakang likotsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• E kopuoe ke sechaba ho fana ka lehlohlojane. Ho hokahana le mokhethoa le lefaphalalitselahoakofisahoetsoahatselaealetsoana.

Boemong ba Setereke

• Ho kenyeletsa khaho ea litsela ele nthla ea bohlokoa Botha-bothe. Ho kenyeletsa khaho ea tsela likhakanyetsong tsa lichelete. Ho tlaleha lithloko tsa sechaba sa Makhoakhoeng ho mmuso o mahareng.

Boemong ba Naha

• Ho beha kaholimo limo khaho ea litsela likhakanyong tsa lichelete le ho emisa ho khelosa chelete e reretsoeng ho aha litsela.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Matela, Phoofolo, Matiisetso, Malebohang Joel

Page 25: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

25

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Botha-BotheSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Khukhune Likila 13 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Ho beha kaholimo limo khaho ea litsela likhakanyong tsa lichelete le ho emisa ho khelosa chelete e reretsoeng ho aha litsela.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Thlokahalo ea metsi ea sebelisoang malapeng le tsamaiso ea likhoerekhoere le bo teng ba matloana.Sena se tlisa litla morao tse bolutu ho sechaba joalo ka bokuli,ho hloka bohloeki,letsollo ho bana.

Tharollo e Fihletsoeng

• Komiti e khethiloeng etla etsa tṡalo morao le setsebi ho tsoa lefapheng la phepelo ea metsi metseng ho lokisa peipi e fepelang metsi tankeng ea sechaba. Ho fumana mekhoa e fapaneng ea ho fumana metsi ho netefatsa hore metsi a lula a fumaneha. Ho hokahana le sechaba ho fumana phepelo ea metsi ho tloha Muela ho ea Khukhune.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Karolo ea sechaba e khethiloeng etla sebetsa mmoho le lefapha la phepelo ea metsi metseng ho lokisa peipi ea metsi e robehileng.

• Ho ngolla lekhotla la setereke ho etsa litokisetso tsa ho kopana le LHDA ho kopa thuso ka phepelo ea metsi ho tsoa letamong la Muela.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho ngolla lekhotla la setereke ho etsa litokisetso tsa ho kopana le LHDA ho kopa thuso ka phepelo ea metsi ho tsoa letamong la Muela.

Boemong ba Setereke

• Ho tlalehela lefapha la phepelo ea metsi ho lokisa peipi ea metsi e robehileng.

• Ho ntlafatsa maemo a peipi ena e fepelang metsi ele ho netefatsa hore metsi a fumaneha kamehla. Hoba le peipi e teng ele hore ha e tṡebetsong e robeha ho se engoe nako e telele ho ntse ho emetsoe hore e lokisoe.

Boemong ba Naha

• MmusootlakenalipuisanongleLHDAhofihlellatumellanoeahoreletamolaMuela le fepele sechaba sa Khukhune ka metsi.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Khalillo Thaele, Ramakatse Qhobela, Rafase Moloto, Pefolo Makibitle, Matṡepo Mosoane, Masite Ramofolo

Page 26: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

26

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saLeribe

Page 27: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

27

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Levi’s Nek Sephokong 22 Phato 2017

Setereke sa Leribe

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi a lekaneng a bile a hloekile sebakeng sa ho sebelisoa malapeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sechaba se hlalositse ha taba-kholo ele tlhokahalo ea metsi a hloekileng sebakeng sa ho sebelisoa mesebetsing ea malapeng.

• Taba ena e bakoa ke komello le ho cha hoa mehloli, ho utsuoa hoa pompi ene pompela metsi motseng.

• Tlhokomelo empe ea makhulo, pheto-phetoho ea boemo ba leholimo li nka karolo ho mpefatsa komello.

• Lifate tsa meru tse sebelisang metsi a mangata aka hakanyetsoang ho litara tse 200.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se khothalletsa kopano ea ts’alo-morao moo hotla khethoa litho tse tla sebetsa le bafani ba litsebeletso ba amehang hotloha makaleng a ‘muso eleng lefapha la phepelo ea metsi metseng, lekala la meru le ntlafatso ea makhulo ‘moho le lekala la metsi le bolepi.

• Makala ana a ‘muso ke ona a ikarabellang aka thusang sechaba ho rarolla qholotso ena.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba selokela hotusana ho khaola lifate tsa meru tse monyang metsi amangata.

• Sechaba selokela ho etsa mekhatlo etla thusana hokenya letsoho ho t’sireletsa mekhoabo.

• Sechaba setla theha mekhatlo ea lipoloko tsa lichelete tse tla thusana mererong ea litukisong tse nyane tsa lipompo le lippie.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ofiseetlamehahokhutlisatsoalaealipokellotsalihloliloengtserafshuoengkahara lekhotla la mathomo le bonyane ba linoko tse leshome lekholong (10%) ea lipokello tsa thekiso ea meru.

• Ofiseetlamehahonkatabaetlhokahaloeametsieleeamantlhameralongea bona ea 2017/2018.

• Ofise e lokela ho fana ka bothata bona boholong boemong ba seterekehokopa tsehetso le tharollo ho lekala la phepelo ea metsi metseng.

Boemong ba Setereke

• Lekala la meru le ntlafatso ea makhulo le lokela ho fana ka bonyane 10% ea pokello ea thekiso ea patsi ea lifate, hape le thusane ho nka ketapele hore lifate tseo likhaoloe.

• Lekalana la phepelo ea metsi metseng le lokela ho etsa boithuto ba metsi ho hloaea mehloli eteng eka t’sepahalang hore hoka etsoa lipompo tsa fat’se (boreholes) ele mokhoa omong oa honetefatsang boteng ba metsi bakeng sa malapa.

Boemong ba Naha

• Ho etsa maano le melao etla tataisa phano ea metsi metseng• Ho kenya ts’ebetsong leano la theolelo ea matla sechabeng ho thusa

makhotla amathomo ho etsa meralo ea ona.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Abele Maimane, Fusi Likate, Pontso Makhomane, Mafala Ntseli

Page 28: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

28

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa LeribeSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Lejone Matsoku 21 Phuptjane 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlokomelo empe ea makhulo ke sechaba.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Ts’ebeliso e mpe ea makhulo, hoselumellane hoa sechaba le hohloka/ho senke boikarabello hoa sechaba mekhoeng ea pholiso.

Tharollo e Fihletsoeng

• Boetapele ba sechaba bo tlameha hoba ntsoe leng leho lokisa/ntlafatsa mekhoa ea puisan lipakeng tsa bona le sechaba seo base etelletseng pele.

• Sechaba setlameha ho hlompha borena le boetapele bohle boteng metseng.

• Mekhatlo ea pholiso le tlhokomelo ea makhulo ba tlameha ho sebeletsa sechaba ka hot’soana hose khethollo litabeng tsa makhulo ha a sebelisitsoe hampe holatela melao le lipehelo.

• •Sechabaleboetapelebasechababalokelahoralatsebelisoeamakhuloka toka mmoho, le hoa fetola hantle kanako.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho thusa keta-pele kaho kenya letsoho mekhahlelong eohla ea tsamaiso ea makhulo.

• Ho hlompha le ho ikamahanya le melao le melaoana le tsamaiso ea makhulo.

• Ho folisa liphofolo tse lekaneng lekhulo ho loantsa phuliso empe esenyang lekhulo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Hoatamelaliofisitseamehangtsekafanangkalipeolehohlahlobamakhulobakeng sa holema joang.

• Ho thusa sechaba ka morero oa ho lema joang.

Boemong ba Setereke

• Ho kenya tsebetsong lintlha-kholo tsa meralo ea lekhotla la mathomo lekaleng le ikarabellang, tse kenyelletsang hojala joang makhulong, ntlafatso ea tikoloho joalo ka metseletsele makhulong ho loant’sa kholeho ea mobu.

Boemong ba Naha

• Lekala la meru le ntlafatso ea makhulo le fane ka lipeo tsa joang ho mekhatlo ea pholiso hore hojaloe makhulong.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Lepoqo Molapo, Qoqolo Letuka, Limpho Mashili, Keliemetse Khobai, Lekhetho Motinyane, Manyane Motinyane, Malefetsane Letsoela

Page 29: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

29

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mathata Maputsoe Urban 8 Loetse 2017

Setereke sa Leribe

Taba e Ts’ohluoeng T`sebeliso e mpe ea mobu ka lebaka la ho eketseha ka sekhahla hoa batho ka lebaka la lifeme.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ho se abuoe ka nepo hoa mobu le ho sebelisoa hampe.

• Ho se abuoe ka nepo hoa mobu le tsebeliso e mpe ea mobu e baka mobu o manoni eo qetelloe o entsoe lit’sa tsa bolulo.

• Lintoa tsa baahi ho tsekoa kabo ea mobu.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ba hahi ba hlokoa hoba le tumello ea mobu pele bah aha matlo a bolulo.

• Tumello ea ho haha e hlokahala pele mohahi a haha ntlo ele sesupo sa hore o lumelletsoe ho haha ntlo.

• Joaloka ha ele mosebetsi oa lekhotla la mathomo ho aba mobu, ho bohlokoa hore basebetsi ba lekhotla la mothomo hoba le karolo ea litumellano nako eohle haho abuoa mobu.

• Lekhotla la mathomo letlameha hoba le litsibe tsekang tsa hohlahloba mobu le meralo ea literopo ha thusana ho aba ka chebelo pele ea lintlafatso.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se hlokoa ho fumantsoa tataiso, tumello le litokomane tse hlokoang

hotsoa ho lekhotla la mathomo le lekhotla la taole le kabo ea mobu pele ba haha matlo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la mathomole tlameha ho sebetsa mmoho le Lekhotla la taolo le kabo ea mobu ho etsa meralo le ho fana ka litokomane tsa setsa le litokomane tsa ho hah aka litheko tse tlase mme tse khonehang.

• Meralo ea tsebeliso ea mobu e tlameha hoba taba ea mantlha lekhotleng la mathomo, sena se tla thusana haholo ho arola mobu ka tsela e nepahatseng ho latela na e ka sebelisoa joang.

Boemong ba Setereke

• Ho hlokahala tsamaiso lipakeng tsa setereke le lekhotla la mathomo ho sebetsana le bothata bona ka metso to qoba ho tsebeliso e mpe ea mobu.

Boemong ba Naha

• Muso o tlameha ho tiisa maano le melao ea t’sebeliso le kabo ea mobu.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Clifford Santu, Selialia Nyenye, Makara Makara, Manthabiseng Mokhele

Page 30: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

30

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa LeribeSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mahloane Maoa Mafubelu 29 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi e bakoang ke mehloli e tsoa metsi a fokolang.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Bothata bona bo bakoa ke palo ea sechaba e holileng metseng ka mehloli esa eketseheng, hona ho etsa hore hosebe le metsi a lekana malapa ohle. Sechaba se bile se sebelisa metsi a liliba tse sa sireletsoang le liphoofolo eleng ho bakang bokuli motseng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba setlameha ho elahloko le ho ikamahanya le litaba tse bolokehileng mabapi le phethoho ea boemo ba leholimo.

• Ho t’sireletsa mekhoabo, pholiso e nepahetseng le paballo ea makhulo, leho t’sireletsa liliba ho eketsa phallo ea metsi le phephelo metseng.

• Ho ntlafatsa le ho eketsa marang-rang a metsi ho anetsa metsing le sechabeng se eketsehileng.

• Ho hlompha melao le melaoana e tsamaisang litaba tsa tikoloho.• Ho thusoa ka lichelete ho ntsetsa pele morero o sontso o sebetsa oa phepelo

ea metsi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Tshebelisano le kutloano ea sechaba ho tsireletsa le hoboloka mehloli.• Ho bateng le ho nka karolo ka mokhoa u phethahetseng likopano/lipitsong tsa

secchaba tse tshohlang litaba tsa mathata a amanang le phano le boteng metsi.• Sechaba sohle se tlameha honka karolo tsereletsong le paballong ea tikoloho.• T’sereletso le paballo ea liliba le mehloli eteng hore e eketse phallo ea metsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho netefatsa hore sechaba seba le lithupelo litabeng tsa phetoho ea boemo ba leholimo.

• Ho hlophisa lithupelo tsa sechaba mabapi le t’sireletso ea mekhoabo, liliba le mehloli.

• Ho kenya tsebetsong merero ea ntlafatso le poloko ea tikoloho ho fokotsa sekhahla sa kholeho ea mobu ebakang seretse se kibang litanka tsa metsi.

Boemong ba Setereke

• Horupelaboetapelebasechabaelehobalokisetsahorebalokoetlisa/rupelasechaba litabeng tsa phetoho ea boemo ba leholimo le malebela a ho e amohela le ho ikamahanya le eona ka liketso.

• Hokenyatsebetsongmaanoametsiabont’sanghoresechabahasetlamehetsamaea bolelele bofetang likhato tse lekholo kapo lebala la bolo ea maoto (100m) ho fumana metsi.

• Hofanaket’sehetsoeabotsibiletataisohosechabahobaballaliliba,mehlolile mekhoabo.

Boemong ba Naha

• Ho hira basebetsi batla beha leihlo morero oa metsi osontso e sebetsa.• Ho netefatsa hore morero o ntseng o sebetsa oa metsi o oa kenyelletsoa kabo

ea lichelete ea naha.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Page 31: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

31

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Peka-Letlapeng Manka 26 Phato 2017

Setereke sa Leribe

Taba e Ts’ohluoeng Litlolo tsa molao tse ngata tse etsoang ke sechaba ka lebaka la tshebeliso enpe ea lithethefatsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litlolo tsena tsa molao libakaoa ke t’sebeliso e mpe ea lithethefatsi le tsehetso e sa lekanang kapo e fokolang ea sepolesa mekhatlong ea mahokela a motse. Litlolo tsena tsa molao likenyeletsa ka hare honkela batho lithepa tseleng, lipeto le liretlo, ho thuoa matlo le bosholu ba liphofolo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Mapolesa a tlameha ho bateng ka linako tsohle ho thusana liketsahaolong tsa litlolo tsa molao.

• Mekhatlo ea mahokela etlameha ho rupeloa ele ho eketsa litsebo tsabona mabapi le ho sebetsana le litlolo tsa malao ka hofapana hoa tsona kaha ele bona ba thusanang ka litaba tsa sepolesa metseng.

• Ho hlokahala ho bele tsela ea t’sebetso le taolo e hlakileng ea litsi tsa mothamahane motseng le nako ea hokoaloa ele fokotsa metsamao emengata ea bosibu kaha nako ea bosibu ke eona eo litlokotsebe linka menyetla ka eona.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba setlameha ho tshehetsa mekhatlo ea mahokela ka ho batlalehela/hoba nyenyeletsa ka eng kapa eng e belaetsang ekaba tlolo ea molao eba ebonang kapo ba etsebang.

• Ka t’sebelisano moho le borena, sechaba setla nka boikarabello baho etsa meralo le meloa ea motse babe ba ikamahanye le eona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho hokahanya mekhatlo ea mahokela le sepolesa le mekhatlo emeng ea t’sireletso hoba hlahlella le ho ntlafatsa litsebo tsa bona.

• Ho etallapele le ho kopela sechaba hore hobe le motebo oa sepolesa.

Boemong ba Setereke

• Kat’sebelisanomoholelekhotlalamathomo,baakofisetsebeletsoeahorehobelemotsebooasepolesahaufinyanekaharamotse.

• lekala la sepolesa le nke boikarabello baho ntlafatsa litsebo le mahlale a mekhatlo ea mahokela hore batsebe ho sebetsana le litaba tsa litlolo tsa molao ka tsebo le bohlale.

• Lekala le ikarabellang le thusane ka mabone a maholo a kahara metse (Apollo lights).

Boemong ba Naha

• Ho ekeletsa melao ea naha hore ho eketsoe likotlo tsa litlolo tsa molao.

• Ka t’sebelisano ‘moho le bosebeletsi bo seterekeng, ba netefatse khokelo ea mabone a moholo a metseng.

• Ho etsa metebo emeng e mengata ea sepolesa le ho e efa lisebelisuoa tsohle tse hlokahalang.

Sehlopha sa Ts’ebetso

T’sepo Makatile, Molefi Sello, Masisinyane Mokheseng, Mokhethi Khakahali,Mamokone Mokitimi, Mathabo Chapi

Page 32: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

32

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa LeribeSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mojapela Maisa-Phoka 11 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Borokho bo khaohileng bo kopanyang lekhotla la teropo la butha buthe le la mathomo la Maisa-phoka.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Nakong ea lipula tse matla le Likholeli, sechaba hase khone ho etsa letho le lipakeng tsa lekhotla la teropo la Botha-Bothe le lamathomo la Maisa-Phoka. Bana bohle ba likolo ba Maisa-Phoka ba kenang sekolo lekhotleng la teropo la Botha-Bothe eleng hona mobana bohle bakenang likolo teng haba ee likolong. Batho bohle ba reka teropong ea botha bothe litlhoko tsohle tsa bona tsa mantlha kaha eleeonateropoehaufi,kahonahorekahoabonahoaamehanakongeoealipula tse matla.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho lokeloa ho mema makala ohle akilaka a leka ho thusana ka tharollo ea tukiso ea borokho kaha ke bona baka tsebang hofana ka likeletso mabapi le seo ba ileng ba sefumana nakong eo, lehore na ba hakae litabeng tsa bona, makala ana ke la likoluoa, litsela le mesebetsi ea sechaba le lekala la puso ea libaka le borena.

• Sechaba se itlama hoba teng ka linako tsohle ho thusana hokenya letsoho mo ho hlokahalang ho rarolla qholotso e sechaba setobaneng le eona. Baka etsa mesebetsi e latelang haeba ho hlokahala, ho bokelatsa majoe, lehlabathe le mesebetsi eohle eka bahlokang.

• Ho mema bophatlalatsi hofana ka thlokomelisa ka qholotso ena ho liofisitsohle tse chang li t’sola.

• Khaho ea borokho e tlameha ho kenyelletsoa khakanyong ea lichelete ea naha.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Ho bokelletsa majoe le lehlabathe haho hlokahala haho hahuoa borokho.

• Ho khetha komiti ea phethahatso bakeng sa tharollo ea borokho bo khaohileng, me komiti etla thehoa ka litho tsa metse eohle e amehang.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho fana ka lisebelisuoa tseka hlokahalang bakeng sa khaho ea borokho le ho batla litsibi hotloha boemong ba setereke.

• Ho nka taolo khirong ea mokonteraka eaka hahang borokho.

Boemong ba Setereke

• Setereke sa Leribe lesa Botha-Bothe litlameha ho ikopanya, ho rala leho hakanya lichelete moho bakeng sa khaho ea borokho.

• Ho mema lekala le ikarabellang hoba teng ho bona qholotso ea secha le hotla moralo oa tharollo.

Boemong ba Naha

• Ho kenyelletse khaho ea borokho khakanyong ea lichelete ea naha.

• Ho etsa bonnete bahore lichelete tse abetsoeng ho haha borokho lisebelisoa ka nepo khahong ea borokho.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Pitso Moeti, Soatsi Mpole, Lekhoana Motsoene, Maphakiso Molupe, Lehlohonolo Madona, Thabiso Maloke, Maphuthang Thapo, Makhang Kahlolo

Page 33: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

33

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Linotsing Litjotjela 30 Phato 2017

Setereke sa Leribe

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi kahara lekhotla la mathomo.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Hona le tlhokahalo ea metsi, kapo phephelo e fokolang metseng emeng, ha ho emeng elesiko, sena sebaka hore ka nako Tseli sechaba seqete likhoeli tse 3 hoisa hotse nne hosena metsi a hloekileng sebakeng sa hosebelisoa ka malapeng, sechaba se bokanela li pompo tsa fatse tse fokolang kaofela. Sena sebaka batho batsamaea nako etelele haholo ho fumana metsi eka sitana le bosibu.

Tharollo e Fihletsoeng

• Basebeletsi ba ‘muso batlameha hoela hloko litlhoko tsa sechaba, me bafe tse hlokahalang haholo menyetla ea pele kahara meralo le likhakanyo tsa lichelete ho latela tlhoko ea sechaba.

• Hotlameha ho etsoe liphuphutsa tsa metsi motseng ele ho hloaea mehloli eka tsepahalang hotlatsetsa eteng.

• Ho atamela lekala la metsi ka lefapeng la phephelo ea metsi metseng joala ka ha hose ho entsoe t’sepiso ea ho qetela morero oa metsi o sentse o qalile, ele hofumana tlaleho ea hore na bahakae, lehore na morero oatla qala hofepela sechaba metsi neng.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Hokhethakommitieaphethahatsoetlafetisalitabatsasechabahorelifihleliofisingtselokelehang.

• Ho etsa t’salo morao litabeng tsa morero oa metsi lefapheng la phepelo ea metsi metseng ho utloa hore na merero utlo qala ho fa sechaba metsi neng.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ba sebelisane ‘moho le komiti ea phethahatso hofa sechaba litlaleho tsa tsoelopele mabapi le morero oteng oa metsi oso phetheloe o ntseng osebetsoa ke lefapha la phepelo ea metsi metseng le mokonteraka.

Boemong ba Setereke

• Ho fana ka khatelo pele sechabeng mabapi le morero oa khokelo ea metsi o ntseo o etsuoa kahara motse.

• Ho fana ka t’sehetso ea botsibi mabapi le hohloea mehloli emeng eka sebelisoang ho tlatsetsa esentse ele teng.

• Ho hloea mehloli le liliba tseling tseka t’sereletsoang tseka sebelisoang ha lipompo lisa tsoe metsi.

Boemong ba Naha

• Ntlo ea bakhethoa e tlameha ho etsa bonnete baho kenya morero ona oa sechaba oa metsi khakanyong ea lichelete ea naha ele ea mantlha.

• Lekala le ikarabellang le behe phepelo ea metsi metseng ka hara lintlha-kholo tsa lona.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Rantele Tlali, Masoentjane Velaphe, Malerata Pali, Mapho Mohapi, Liphang Motoboli, Chief, Community council secretary.

Page 34: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

34

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa LeribeSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Khanyane Hlotse Urban 24 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlokahalo ea metsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Tlhokahalo ea metsi e baka mathata a maholo. A mang a mathata ano ke lintoa, mafu a liliba tse sa koaeloang, bosholu ba metsi a malapeng. Ho kibeha hoa lipeipi tsa metsi e baka hlokahalo ea metsi. Meralo ea metsi ke ea khale haholo me sechaba se eketsehile kahuna lipompo li ea imeloa.

Tharollo e Fihletsoeng

• Memo ea lekala la metsi, WASCO, lekala la phepelo ea metsi metseng ho t’set’setha ka botlalo taba ea metsi babe batle le likeletso.

• Komiti ea metsi e lokeloa ho rupeloa ho lokisa liphoso tse nyane li tankeng le li peiping ho rarolla mathata a ka hlahang.

• Hona le tlhokahalo ea mehloli e meng ea metsi metseng.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Memo ea makala a mehang bosebeletsing metsi batlo tsebisa sechaba ka boemo ba metsi horena sechaba sa khanyane selokela hothusoa ke mofani ofeng a lit’sebeletso.

• Ho sebetsa le lekhotla lamathomo, le ho atamela li ofisi tse amehang hot’set’setha taba ea metsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho sebetsa le komiti ea tsebetso ho hlahisa taba ho Makala a amehang le ho fana ka tharollo.

• Ho sebetsa le Makala a metsi ho re thus aka litanka tsa li litara tse 2000 tse tla behoa metseng ho atamela bothata ba metsi.

Boemong ba Setereke

• Lekala la metsi le hloka ho fana ka lithupelo ho basebelisi ba metsi ho nyolla litsebo tsa ho lokisa.

• Ho hlakisa mesebetsi ea mofani oa litsbeletso ho thusa sechaba ho hlalohanya hore na e oela toropong kapa metseng, e le hore se tsebe na se atamela lefapha le feng le ikarabellang.

Boemong ba Naha

• Ho sheba meeli hore na motse oa khanyane ke toropo kapa torotsoana, ntlheng ea litsebeletso.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Hlomelang ‘Moleli, Rethabile Moliboea, Mankoane Mankoane, Senki Senki, Malimpho Chobokoane, Mamotse-moholo, Mampho Tsenase, Malefetsane Moliboea

Page 35: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

35

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Hleoheng Moreneng Hleoheng 11 Phato 2017

Setereke sa Leribe

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea lipalangoang tsa baeti ho tloha teropong ea Maputsoe hoea Metseng ea Hleoheng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Batho ba Hleoheng ba thulana le bothata ba lipalangoang.

• Sena se bakoa ke hore hona le molao o reng lipalangoang tsa li 4+1 li tsamaee boleleleng ba 10km feela ho tloha toropong ea Maputsoe me sechaba sena lepelaeloeahorehahoamethoakanepohobanehonaliofisiritsenanglelithahasello tsa bona.

• Sechaba se thulana le maemo a ho tsamea nako e telele hoe a malapeng, hofihlamoraomosebetsingmmebabebalahleheloekemesebetsi.

• Ka linako tse ling sechaba se ba tlokotsing ea ho lelekisoa ke linokoane hobane bafihlamalapengbosiuelehobanebatsamailenakoetelele.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se hloka ho hlokomelisoa ka melao ea tsamaiso ea lipalangoang tsa sechaba.

• Sechaba se hlokahala ho ngola lengolo ho kopa lekala la lipalangoang ele ho fumana monyetla oa ho hlahisa litletlebo, liqholotso bale mmoho ho fananoa ka litharollo.

• Ho sa ntsane ho emetse li tharoll, 4+1 li tlameha ho lumelloa ho nka baeti ba Hleoheng.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla ngola lengolo ho makala a amehang a mmuso ele hore ba fumantsoe thuso.

• Ba kope lekhotla la mathomo le makal a amehang ho ipha nako ea hotla tsetsetha taba ena le ho shebisana litharollo.

• Ho khetha komiti ea ntsetsopele e tla latellisa le ho kena tsebetsong meralo ea sechaba.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Le sebetse le komiti ea tsebetso ho atamela Makala a amehang.

• Ba tla thusana ho etsa meralo ea motse ho rarolla mathat ana.

• Se tla tsamaisa komiti ea ea tsebetso le mokhatlo oa li tekesi ho rarolla taba ena.

Boemong ba Setereke

• Tsireletso ea maponesa ho lokisa litaba ka mokhoa o nang le Khotso le botsitso sechabeng ntle le lintoa le tahlehelo ea maphelo.

• Ho etsa metebo ea sepolesa ho lisa boemo le ho boloka Khotso.

Boemong ba Naha

• Hlomathisa molao oa lipalangoang tsa baeti to eketsa bolelele ba lipaloangoa tse nyenyane tsa baeti hoba ke tsona tse tsepahalang.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mothoana Rampai, Mankoe Letsipa, Sejeke Tuoane, chief’s Represantative and Communiy Council rep (Local Councilor)

Page 36: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

36

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa LeribeSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Fobane Tsoili-Tsoili 18 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Bosebeletsi bo tlase lekale la tsa lehae lefapheng la phano ea litokomane tsa boitsibiso.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Lefapha la phano ea litokomane tsa boitsebiso hale fane ka litlhoko tse t’soanang fela tsebeletso elengoe hore motho akaba le tokomane ea boitsibiso, joale e jala pherekano.

• Hangata hofeta hanyane sechaba hase fumane litokomane tsa boitsibiso ka lebaka la hose utloisise se hlokoang kahana basebeletsi ba safane ka litlhoko tse tsoanang tseo sechaba setlamehang hotla letsoana ho etsetsoa tokomane ea boitsibiso.

• Taba ena ea tiehiso ea hofumana litokomane tsa boitsebiso e etsa batho balahleheloe ke mesebetsi haholo basebetsang Africa Boroa, lebaso sebetse bahloloa ke mesebetsi

• Hoba thata ho fumanela ban aba likhutsana litokomane tsa boitsebiso kaha kanako engoe hobatluoa litokomane tsa batsoaling basing basa phele tse seng lilesiko hosena molika fumanehang teng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho mema lekala la tsa lehae ka lefapha le ikarabellang hotla hlalosetsa sechaba seo eleng sona sehlokahalang hore mosotho aka fumant’soa tokomane ea boitsibiso

• Lethathamo la litlhoko tsohle ho fumana mofuta ofe kapo ofe ea tokomane eaboitsibisolehlakilengletlamehalebetengofisingeamorenaleealekhotlala mathomo.

• Ho etlhatlhobo bocha ke lekala la lintho tse hlokuoang hore ban aba likhutsana ba fumane litokomane tsa boitsibiso kaha kanako engoe bao bana le hotusoa kapo hosala lebatho babang ba motsing baboithatelo bobotle bao eseng le ba Amani lebona.

• Ho hlahlaba bocha litlhoko tsa motsoaling a seneng molekane ho nkela bana litokomane tsa boitsibiso.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho khetha komiti ea phethahatso etla memela lekala le amehang pitsong hotla hlakisa litlhoko le mokhoa oa tsebetso oa lekala hore motho a fumane litlokomane.

• Ho sheba lethathamo le litlhoko letla behoa liofising tsa marena le makhotlaamothomo ka linako tsohle ele ho netefatsa bana le litokomane tse hlokalang li nepahetseng.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• HobehalethathamolalitlokoofisingealekhotlalamathomoleMarenahotataisasechaba ka tsohle tse hlokoang hore motho a fumane tokomane ea boitsebiso

• Ho netefatsa hore basebitse ba fana ketsebeletso e tsoanang kalinako tsohle.• Ho atametsa phano ea litokomane tsa boitsebiso boemong ba makhotla a

mathomo.

Boemong ba Setereke

• Lefapha le ikarabellang le rupele marena ka litokomane tse hlokoang hore sechaba se etsetsoe li tokomane tsa boitsibiso.

• Ho etsa hore hore hobe le mat’solo a thuto sechabeng le ho isa litsebeletsa sechabeng kanako ea mat’solo a joalo, sena ska thuso le maqheku aseng asa khone hotsamae.

Boemong ba Naha

• Hoakofisahokenyat’sebetsongleanoeatheoleloeamatlasechabengeleho ntlafatsa le ho atametse pahano ea lit’sebeletso sechabeng.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Thabo Tokeng, Tsepang Molise, Malefetsane Kholu, Liau Tont’si, Maseeiso Matlaletsa, Thekiso Ralitlhokoa

Page 37: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

37

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Matlameng Bolahla 15 Phato 2017

Setereke sa Leribe

Taba e Ts’ohluoeng Liketsa halo tse phahameng tsa botloli ba molao hotsoa ho babang ba sechaba.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Litlolo tsa molao tse pahamang Letsatsi le Letsatsi tsekang honkela babang bosibu kapo libakeng tse likelletseng, bosholu ba liphoofolo, ho tjoatla malapeng le likhoebong eka sitana le ho utsoa lijo tsa batho babang masimong, me sechaba se nahana sena se bakoa ke ho hloka mesebetsi le hose hlomphane kapo ho tellana kahara sechaba.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho ntlafatsa mekhatlo ea mahokela.

• Ho atametsa motebo oa sepolesa kahare ho lekhotla la mathomo.

• Sechaba se tlalehe litlolo tsohle tsa molao hang hang ho boetapele ba sechaba metseng.

• Ho t’soaea hoa liphoofolo ho kengoe t’sebetsong kaha hoka thusana ka t’salo morao ea liphoofolo tse utsoitsoeng.

• Hokhetha komiti ea phethahatso etla thusa hobona hore meralo ea sechaba mabapi le qholotso ene e kena t’sebetsong.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho ts’ehetsa le ho matlafatsa mekhatlo ea mahokela

• Sechaba sohle se lokela ho nka boikarabello ho tlaleha litlolo tsa molao hang hang

• Sechaba se thehe leho kenya letsoho mekhatlong eka ba etsetsang chelete/likhoebo tse nyane ho matlafatsa mekhoa ea bona ea boipheliso le lichelets ho baleha botlokotsebe.

• Ho fana ka tshehetso komiting ea phethahatso nako eohle haba hloka tsehetso.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho kopa ‘muso ho atametsa motebo oa sepolesa kahara lekhotla la mathomo.

• Ho netefatsa hore mekhatlo ea mahokela e ea tsosolosoa le ho matlafatsoa.

• Ho thusana ka lithupelo mekhatlong ea mahokela ho phetahatsa melao le hosebetsana le litlolo tsa molao ka tsebelisano moho le sepolesa se ikarabellang.

Boemong ba Setereke

• Ho fana ka lisebelisuoa tseka thusang mekhatlo ea mahokela le sepolesa hore se etse mosebetsi oa thibelo ea litlolo tsa molao.

• Ho netefatsa hore mekhatlo ea mahokela kahara lekhotla la mathomo e ea ntlafatsoa ka lithupelo.

Boemong ba Naha

• Ho nyolla likahlolo tsa litlolo tsa molao kahare ho melao ea Lesotho.

• Ho t’sehetsa sepolesa le mekhatlo ea mahokela ka lisebelisuoa hore basebetsane le litlolo tsa melao ka mokhoa o lekelehang.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Makhetsi Phalima, Makhoboso Mpholle, Habofanoe Matofolo, Makhotso Masunya, Lehoere Kotsoana, Mohau Malefetsane, Fako Manko, Maphato Khetsi, Maliaba Lejone

Page 38: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

38

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa LeribeSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ramapepe-Lebaleng Ramapepe 29 Phuptjane 2017

Taba e Ts’ohluoeng Basebeletsi batsa bophelo metseng basa pataloeng mekholo ea bona.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ho lieha ho fana ka litsieane tsa basebeletsi batsa bophelo metseng,babang haba a fuoa litumellano tsa t’shebetso le honyamela hoa babang ba basebelisani ‘moho le hotsoa tlase lit’sepiso tsa bona.

• Ho sebe le taolo efelletseng qholotsong ena kaha basebelisani moho babang ba etsa hore hosebe bobebe ho basebeletsi ho etsa t’salomora le lekala la bophelo.

• Tiehiso ena ena le litla morao tse bosula kaha basebeletsi ba thefula sekhahla sa mosebetsi oa bone oa hofana ka litsebeltso tsa mantla tsa bephelo le ho t’sehetsa sechaba ka litaba tsa bophelo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Hokhethakomitietlasebetsa‘moholeofiseealekhotlalamothomohoetsat’salo moroao le liphethatso.

• Komiti ena etla fana ka litlaleho ho basebeletsi le sechaba ka kakaretso mabapi le khatelo pele qholotsong eena.

• Komiti etlameha ho netefatsa hore batho ba thola seo base sebelelitseng.

• Komiti e sebetse le lekala la bophelo boemong ba setereke le ba naha hore litsieane litsoe ka nako tsohle ha basebeletsi ba entse mosebetsi babile bafane ka litlaleho.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho khetha komiti ea liphethahatso, le hoba le lipuisana le Basebeletsi ba tsa bophelo metseng le lekala labophelo ho fumana tshehetso le tharollo.

• Sechaba batla ngola lengolo hoea lekaleng le supang ka kotlong melemo ea Basebeletsi ele ho bontsha hore bana le tlhoko ea Basebeletsi ba tsa bophelo meteng.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho sebelisa ‘moho le litsi tsa bophelo, lakala la bophelo setereng le sechaba ho netefatsa hore basebeletsi ba fumana litsieane kamora ho phethela mosebetsi le hofana ka tlaleho.

Boemong ba Setereke

• Ho etella pele le honete fatsa ho pataloa hoa basebeletsi ba tsa bophelo metsing litsieane tsabona holatella tumellano ea bona le lekala la bophelo le litsi tsa bophelo le bosebelitsi bohle bo amehang.

Boemong ba Naha

• Lekala la bophelo le etse ts’alo morao ho bafani batekenneng tumellano le bona mabapi le litsiane tsa Basebeletsi ba tsa bophelo metseng.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mampe Moeketsi, Mr Mosiuoa, Mamohasoa Sello, Malerato Mokoena, Makelello Pitsi, Mantlibi Ramapepe, Mamofana Ramapepe

Page 39: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

39

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mathata Maputsoe Urban 8 Loetse 2017

Setereke sa Leribe

Taba e Ts’ohluoeng T`sebeliso e mpe ea mobu ka lebaka la ho eketseha ka sekhahla hoa batho ka lebaka la lifeme.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ho se abuoe ka nepo hoa mobu le ho sebelisoa hampe.

• Ho se abuoe ka nepo hoa mobu le tsebeliso e mpe ea mobu e baka mobu o manoni eo qetelloe o entsoe lit’sa tsa bolulo.

• Lintoa tsa baahi ho tsekoa kabo ea mobu.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ba hahi ba hlokoa hoba le tumello ea mobu pele bah aha matlo a bolulo.

• Tumello ea ho haha e hlokahala pele mohahi a haha ntlo ele sesupo sa hore o lumelletsoe ho haha ntlo.

• Joaloka ha ele mosebetsi oa lekhotla la mathomo ho aba mobu, ho bohlokoa hore basebetsi ba lekhotla la mothomo hoba le karolo ea litumellano nako eohle haho abuoa mobu

• Lekhotla la mathomo letlameha hoba le litsibe tsekang tsa hohlahloba mobu le meralo ea literopo ha thusana ho aba ka chebelo pele ea lintlafatso

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se hlokoa ho fumantsoa tataiso, tumello le litokomane tse hlokoang

hotsoa ho lekhotla la mathomo le lekhotla la taole le kabo ea mobu pele ba haha matlo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la mathomole tlameha ho sebetsa mmoho le Lekhotla la taolo le kabo ea mobu ho etsa meralo le ho fana ka litokomane tsa setsa le litokomane tsa ho hah aka litheko tse tlase mme tse khonehang.

• Meralo ea tsebeliso ea mobu e tlameha hoba taba ea mantlha lekhotleng la mathomo, sena se tla thusana haholo ho arola mobu ka tsela e nepahatseng ho latela na e ka sebelisoa joang.

Boemong ba Setereke

• Ho hlokahala tsamaiso lipakeng tsa setereke le lekhotla la mathomo ho sebetsana le bothata bona ka metso to qoba ho tsebeliso e mpe ea mobu.

Boemong ba Naha

• Muso o tlameha ho tiisa maano le melao ea t’sebeliso le kabo ea mobu.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Clifford Santu, Selialia Nyenye, Makara Makara, Manthabiseng Mokhele CouncilofficeRep

Page 40: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

40

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa LeribeSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

‘Mate Menkhoaneng 19 Loetse 2017

Taba e Ts’ohluoeng Phepelo ea metsi e fokolang ho anela sechaba.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Mehloli e nt’sa metsi a fokolang haholo, kahona a koaloa tankeng ele ho a kolletsa me a buleloa sechaba hangoe ka mora libeke tsepeli ha hose ho nahanoa hore aka lekana sechaba, amang amabaka ke hore marang rang a metsi ke a khale haholo ha sechaba sesa fokola motseng ka 1987 joale lipompo lise li imetsoe ke sechaba kaha se eketseha nako le nako, hape mehloli ese theotse sekhahla saphallo ea metsi ka lebaka la lifate tsa meru tse monyang metsi amangata tse lengoe sebake seo mehloli ele hosona.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ntlafatso le horala bocha marang rang a metsi motseng ho ipapisitsoe le liphupotso tse ncha tsa lipalopalo tsa sechaba samotse le mehloli e bafepelang.

• Sechaba sethusoe ka hoetsetsa phepelo ea metsi a tsoang fat’se (bore-holes).

• Ho kopanya melihli e teng ka ofela ho etsa phephelo e t’sepahalang.

• Ho khaola/tlosa lifate tsa meru libakeng tsohle tsa mehloli.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho sebetsa ‘moho ka ntsoe-leng ho latela methati eohle e hlokahalang ho ntlafaletsoa phepelo ea metsi.

• Ho thusana ka ho hloea mehloli eohle eteng e ka t’sepahallang le ho lekana sechaba sa motse.

• Hothusana ka t’sebetso ea ho khaola/tlosa lifate tsa meru libakeng tsa mehloli.

• Ho kenya kopo ea ho kenyetsoa marang rang a macha a metsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• T’sebelisano-‘moho le sechaba le Makala a amehang boemong ba setereke ho kenya marang rang a macha a metsi motseng.

• Ho hokahanya le honetefatsa hore lifate tsa meru li ea tlosoa, tseo hothoeng ketsona tse qetang metsi.

Boemong ba Setereke

• Lekala la metsi ka lefapha la phepelo ea metsi metseng le thuse sechaba ka methati eohle e lokelang ho lateloa ho kenya kopo ea nchafaletsoa marang rang a phepelo ea metsi.

• Lekala la meru, mobu le paballo ea makhulo le thuse sechaba ka ho tlosa lifate tsa moru tse libakeng tsa mehloli.

Boemong ba Naha

• Hothusa le hot’sehetsa setereke ka li tlhoko le lisebelisuoa tsohle tse ka hlokahalang hore setereke se etse phepelo e lekanang sechaba ea metsi.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Matsoakae Letapisa, Ntene Pholo, Mapuseletso Mphakisoane, Thabiso Molibetsane, Aupa Sehlabo, Selebalo Selebalo

Page 41: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

41

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saMafeteng

Page 42: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

42

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MafetengSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Ramohapi Tṡana-Talana 6 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Thlahiso e tlase ea temo.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Phetoho ea maemo a leholimo ka lebaka la komello ea mengoaha e bakoang ke ho fetoha ha linako tsa lipula.

• Mobu o otileng ka lebaka la bohoatata.

• Thlokeho ea lisebelisoa tsa temo joaloka nyehlisetso thekong ea lipeo, lekote, menontsá.

• Tlhokeho ea botsebi thlahisong ea temo papisong le bokhoni papatsong ea lihlahisoa.

• Maemo a phahameng a bosholu ba liphoofolo moho le ts’enyo ea lijalo masimong.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho nyolla boleng ba thlahiso le ho beha litheko tse lokelang limmaraka.

• Ho fumana tataiso ea botsebi ho tsoa ho bosebeletsi bo nang le litsebo, mmoho le ho mafapha a ‘muso.

• Ho atamela Lekala la Temo Seterekeng ho fumana maoala le mahlale a ho akofisathlahisolemaemongaphetohoealeholimo.

• Ho kenya tsebetsong melao e matla khahlanong le litloli tsa melao j.k. bosholu ba Liphoofolo le tsenyo ea lijalo masimong.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Molupe Matlosa, Mapalesa Monyamane, Mamorena Toi, Mohau Massa, Macolese Setaka, Molaoa Moloko, Sethuntsana Pholo

Page 43: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

43

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Sekoati Urban 27 Phupu 2017

Setereke sa Mafeteng

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo e holimo ea mesebetsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sechaba se itsetleha ka mesebetsi ea lifeme e hlahang ka teropong.

• Ho koaloa ha Lifeme.

• Ba qetileng likolo tsa boemo bo phahameng ha bana mesebetsi.

• Mekhoa eneng ele teng ea boipheliso bophelong ba li feme joalo ka ho rekisetsa basebetsi meroho le hoba le likoloi tse nyane tsa baeti ha lifeme sa le teng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho etsa mekhoa ea ho fumana litsebo tse etsang hore re be le mekhoa ea ho hlaisa mesebetsi ka.

• Ho bokeletsa metsi sebakeng sa noesetso ka ho etsa Matamo.

• Sepheo ke ho tla etsa mekhoa ea ho iketsetsa mesebetsi ka ho ntlafatsa temo.

• Ho e ntsoe komiti ea litho tse tseletseng ka sepheho sa ho etsa tsalo morao litabeng tsena tsa tlhahiso ea mesebetsi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Morie Mokhethi, Lebohang Masupha, Moabi Goliath, Edwin Moletsane, Mathuso Moletsane

Page 44: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

44

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MafetengSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Lithabaneng Ha Seeiso Ramoetsana 11 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Ts’ebeliso e mpe ea mobu le kotulo e tlaase.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ts’episo tsa temo mmoho tse sa phethahatsoeng libakile tahlehelo kotulong, joalo ka ;Ho hlokahala ha mechine ekotulang koro

• Ho hlokahala ha bokhoni ho reka thepa ea thlahiso ea lijalo.

• Komello le phetoho ea maemo a leholimo tse amang kotulo lijalong.

• Ho hloka tatiso ea botsebi paballong ea mobu.

• Tsenyeho ea naha kapa sebaka ka lebaka la tsebeliso e mpe ea mobu le melaoana ea tsamaiso Bosholu ba liphoofolo tsenyo masimong le makhulong ka lebaka la ho hlokahala ha tsamaiso le melaoana.

Tharollo e Fihletsoeng

Sehlopha sa tsebetso se tla latellisa tse latelang:

• Katametso ea thepa ea thlahiso ka nako.

• Ho fumana tataiso ho basupisi.

• Hloahlobo bocha ea kabo ea mobu.

• Ho tsitsisa letsoho la molao khahlanong le bosenyi le bosholu ka sepheo sa ho etsa hore sekhahla sa litlolo tsa molao li theohe.

• Khahlametso ea lekote masimong.

• Katamelo ea botsebi ho akofisa temomaemong a renang a phetoho eaLeholimo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Lehlohonolo Mohato, Fosa Fosa, Matieho Mofolo, Sesioana Moseme, Khosi Koenyama, Lefa Lesia, Moeketsi Moeketsi

Page 45: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

45

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Leponesa Qibing Phupu 2017

Setereke sa Mafeteng

Taba e Ts’ohluoeng Sekhahla se phahameng sa tlhekefetso le tlhokofatso ka malapeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Taba ea litokelo ke eonoa sesosa sa mantlha tsa liqabang ka malapeng.

• Tlhokahalo ea mosebetsi ha holo ho ba ipitsang lihloho tsa malapa.

• Taba ea morero oa thero ea malapa haholo hore basali ba ka ea ba le bang ehalefisabanna.

• Taba ea hore motsoali a ka aba mafa a hae ka lekunutu, taba eo e baka bothata hore na ba setseng baka tolokoa kabo eo ea hae ea mafa joang mme ba e nka joang.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho hlahloba leano la tekano le la litokelo ka sepheo sa ho kenya boikarabello sechabeng.

• Ho khutlella litloaelong tsa Basotho tsa khale ho ikamahanya le mekhoa le meetlo ho qoba lintho tse ngata.

• Ho leka ho hlaisa mesebetsi le ho fumana litsebo tse fapaneng.

• Sehlopha se bopiloeng ka basali ba bararo le banna se ile sa etsoa ho tla fumana metso ea taba ena le ho tataisa baahi ka litharollo tsena tseo ba ipehetseng tsona.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mabuti Masithela, ‘Mapule Seatla, Khampepe Sekautu, Teboho Mafereka, ‘Mamoshoeshoe Sekautu, ‘Matsepiso Masiu

Page 46: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

46

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MafetengSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Tṡakholo Metsi-maholo 31 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Ho tlohella sekolo ha baithuti ba kenang lenyalong ba le lilemo li tlase.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Boiteko ba ho sireletsa litokelo tsa bana bo shebile ho sireletsa bana khahlanong le tlhekefetso empa bon a le khaello ea ho sheba hore ba be le boikarabello.

• Bana ha ba sa laoleha.

• Litaba tsa tsebeliso ea marangrang li entse hore bana ba ithute lintho tse ba potlakisetsang litabeng tsa thobalano kaha ba shebella le lits’oants’iso tse kotsi.

• Ho kena thobalanong ka pele hoa bana ho etsoang ke taba tsa metsoalle kapo ho batla mekhoa ea iphelisa ka thobalano

• Bashanyana ba re ba utloa na banana ba se ba loketse boroetsana ebe taba eo e tlisa moo ho bang le bokhachane bo sa reroang bo tla isa lenyalong ba sa le lilemong tse tlase.

• Ka nqa engoe batsoali ba etse qeto hore ban aba nyalane kaha bana base ba kene bokhachaneng bo sa reroang, empa ba ntse ba le lilemong tse tlase.

Tharollo e Fihletsoeng

• Maano a tekakano a boelle a eteloe bocha ele ho ela hloko litaba tsa litlohelo tsa ka malapeng le meetlo ea Basotho ele hore bana ba be re boikarabello.

• Matlo a ketsa-molao a ke a ise potso sechabeng ha ba etsa melao e amang litloaelo tsa Basotho ele hose ame hlompho ea Basotho.

• Batsoali ka mahlakore ohlee ba khothaletsoa ho nka boikarabello ho bona hore bana ba holisoa hantle ho ba lokisetsa hoba batsoali baka mmosoo.

• Hang ha bana ba nyalana batsoali ba lokella ho ba holisa ha mmoho ele bana.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Thabo Ntjana, Lethola-Motlatsi Rakhosi, Makhothi Lebuajoang, ‘Mathlokomelo Monyaki, ‘Maitumeleng Thoabala, ‘Marethabile Malebo

Page 47: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

47

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Maholi Mamants’o 13 Phupu 2017

Setereke sa Mafeteng

Taba e Ts’ohluoeng Kotulo e tlase e tlisang tlokotsi ea tlala.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litsebo tse fokolang tsa thláhiso.

• Bokhoni bo fokolang ho kena litsenyehelong tsa temo.

• Tsényo ka liphoofolo masimong.

• Phetoho ea maemo a Leholimo e bakang komello.

• Phokotseho ea lekhulo ka lebaka la lenane la liphoofolo le imelang sebaka sa phuliso.

• Tlhopho bocha ea melaoana ea taolo ea makhulo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Matsema a ea hlokahala ele ho hlola bothata ba thlahiso le ho fumana lisebelisoa tsa tlhahiso.

• Tataiso ea bo-ramehlape ho ba le leruo le lekaneng lekhulo.

• Ntlafatso ea melaoana ea tsenyo ka liphoofolo mmoho le bosholu ba tsona.

• Paballo ea mehloli le mekhoabo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

‘Mataemane Moima, Takalimane Khupisi, ‘Mapalesa Thantsi, Mabatlokoa Rantsilonyane, Nkoapa Rakhupi, Lefu Mohami, Motlatsi Kanono

Page 48: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

48

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MafetengSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

HaBofihla Makoabating 25 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Kotulo e fokolang le ts’ebeliso e fosahetseng ea mobu e bakang khoholeho.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Phetoho ea maemo leholimo e bakang komello e tlisang tlala.

• Temo ea lifate makhulong le tsenyo ea tsona ka liphoofolo.

• Tlhokahalo ea botsebi thókomelong ea makhulo e bakang ho oota hoa letobo.

• Katametso ea thepa ea temo e fokolang.

• Khethollo nakong eo ho khethoang batla fumana thuso kapa tlatsetso.

• Tlhokomelo e fosahetseng ea mekhoabo le mehloli ea metsi.

Tharollo e Fihletsoeng

• Paballo ea mobu le metsi- ka khaho ea matamo kapa likhakeletsi.

• Koetliso paballong ea lekhulo.

• Tlhopho bocha ea melaoana ea tsenyo makhulong/phuliso.

• Kenyelletso ea balisana le bo ramehlape meralong ea makhulo le phuliso.

• Tsebeliso ea Bosupise bo teng metseng.

• Khetho ea Bo pula-maliboho batla rarolla liqolotso.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Victor, Tlali Maktsa, Mamotlatsi, Maselloane, Rapelang, Letuka

Page 49: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

49

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Makhakhe Lehlakaneng 27 Phupu 2017

Setereke sa Mafeteng

Taba e Ts’ohluoeng Tlhekefetso e phahameng ka malapeng ka hare ho Lekhotla la Puso ea Libaka.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litaba tsa litokelo tsa bana li etsa bana ba sa hlompheng ba senang boikarabello.

• Taba ea ho se ts’ehetse balekane ha ba sa sebetse kaha joale ha ba sa etse tlatsetso ka malapeng eba bothata.

• Basali ba se ba tlameha ho batla mesebetsi litoropong mme taba ena e baka mathata ka hara malapa kaha e etsa hore banna ba boulele ebe ba qetella ka ho tlhekefetsa basali.

• Ts’ebelisoempeealithethefatsiebaeakofisa.

• Ho ikamahanya le lintho tse hlahang ka ntle joalo ka litaba tsa thero ea malapa e etsang hore basali ba telle balekane.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho lokeloa hore ho tsosolosoe mokhoa oa lipuisano ka hare ho malapa ho qoba tlhekefetso.

• Ha ho etsoa melao le maano a tekatekano hoke ho lekoe ho kenyeletsoa sechaba haholo se phelang maloting.

• Sechaba se rupelloe litaba tsa tekatekano le litaba tsa litokelo tsa bana, basali le banna le maikarabello ateng.

• Muso o etse hore hobe le mesebetsi molemomng oa banna le basali ka kakaretso.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

Lekhotla la Puso ea Libaka

Boemong ba Setereke

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Baile Makhekha, ‘Makuena Molebo, Sello Rasekoai, Khotso Suoane, ‘Mankunehali Fosa, ‘Makhiba Lesenyeho, Mokitimi Lehlohonolo, Rajakalasi Letṡaba, Makhoane Masunya, Makatleho Sehlabo

Page 50: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

50

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saMaseru

Page 51: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

51

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MaseruSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Ramabanta Kubake 28 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoengThlokahalo ea litsela tse kenang ka hare ho metse. Ha hona litsela tse kopanyang metse ‘me hoo ho sitisa sechaba ho nka maeto a hoea lits’ebeletsong.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Ka lebaka la bothata bona ba thlokahalo ea lits’ela tse kenellang metseng le tse eang litsebeletsong, makoloi a sitoa ho kena kahara metse. ‘Me taba ena e tlama sechaba hore ba sebelise mampara hoisa bakuli litsing tsa kokelo, le bafu ba nkoa ka ona mampara.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se itlamme ho sebetsa ‘moho ho ntlafatsa mokhoa oa ho lokisa litsela moo banang le bokhoni.

• Ba lumellane hore batla hloka thuso ho ‘muso kaha ba sena lisebelisuoa tse lekaneng ho lokisa tsela.

• Ba boetse ba lumellana hore batla hoka botsebi ka khaho ea lits’ela ho lekala le amehang.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se itlamme hore setlo iketsetsa mosebetsi ka bo sona ka thuso ea lekhotla la bona la puso ea libaka. Ba lumellane hore, kaha mosebetsi ona kea bona, ba hloka ho koleka chelete ele ho thusa komitjana ea bona hoea lits’ebeletsong.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Etla thusana ka ho batlela sechaba lithuso tsa li samente le lisebelisuoa tsekang lipeke le likharafu ka ha sechaba sena letse fokolang.

Boemong ba Setereke

• Seka tlatsetsa ka lisebelisuoa tse kang mechini eka thusang sechaba hore se khone ho lokisa lits’ela hantle.

Boemong ba Naha

• Eka kenyeletsa mathata a Kubake a thlokahalo ea lits’ela ele amang a potlakileng haholo nakong eao ba lokisang meralo ea ‘muso ea selemo le selemo.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Malieketseng Moru, ‘Manapo Ntṡamo, Lefulesele Lerema, ‘Mateboho Moqeche, Sello Sello, ‘Mathabang Machakela, ‘Matṡepiso Letsapo, ‘Mathabo Ncheke, Rantaba Moseme

Page 52: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

52

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ngope-Tṡoeu Likolobeng 27 Phupu 2017

Setereke sa Maseru

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi metseng le malapeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Mehloli e hole haholo le metse.

• Balisana ba thuoa mehloli.

• Metsi a mehloling eo ha a hloeka ‘me hoo hoba mafu ka hara ho sechaba se sebelisang metsi ao.

Tharollo e Fihletsoeng

Sechaba se hloka botsibi hoba eletsa hore na ebe baka hula metsi joang ho tloha mehlolingmehlolinghotlakaharametsemoosechabasetlafumanahaufinyanee bile a hloekile. Mohlomong litsibi lika thusana ka khaho ea litanka moo sechaba setla kha metsi hona teng ha bobebe.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se lumellane ho nka boikarabello bohle le hore setla koleka chelete etla palamisa komitjana ea bona nakong eo balo shebana le botsibi.

• Ha baka fumana thuso ea lisebelisuoa, bona ba kena ka matsoho a bona ho etsa mosebetsi. Haeba ba hloka ho thotha majoe, ho cheap liforo, ho kakasa li pipe kapa ho thotha lehlabathe, ba ikemiselitse ho etsa joalo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka leka thusana haholo ho bona hore samente e teng nakong ea mosebetsi. Mohlomong le ho fumana lisebelisuoa kapa lithloko tsohle tse hlokahalang nakong ea ts’ebetso ena.

Boemong ba Setereke

• Setereke seka thusana ka koloi le lisebelisuoa tse ling tseo sechaba lise hlokang. Ekaba mechini, motlakase oa Letsatsi empa tsena litla etsahala hantle ka mora hore re fumane botsebi botlo tataisa sechaba.

Boemong ba Naha

• Ho kenyelletsa taba tsena meralong e meholo ea ‘muso.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Ntja Sekese, ‘Mampono Tsime, Tṡoene Loete, ‘Mamokone Thulo, ‘Mathato Mosothoane, ‘Malebohang Rampolena

Page 53: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

53

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MaseruSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Khutlisi Lilala 22 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea metsi metseng le malapeng le metsi a lijalo masimong.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Mehloli e ea fokola hoba e ‘meli feela, hape e hole haholo le metse. Ka holimo ho moo, metsi a mehloli eo ha a hloeka ‘me a bakela sechaba mafu ke hona.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba sa metse ena e ‘meli e angoeng ke thlokahalo ea metsi, se lumellane hore habaka fumana mokhoa oa lisebelisoa tseka bathusang ho lata metsi mehloling eo, bona ele sechaba, batla sebetsa ka matsoho a bona ho cheka liforo haeba lia chekoa, ho thota lehlabathe le majoe ele ho sebeletsa hore metsiabehaufilemetseeabona.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba sa metse ena e ‘meli e angoeng ke thlokahalo ea metsi, se lumellane hore habaka fumana mokhoa oa lisebelisoa tseka bathusang ho lata metsi mehloling eo, bona ele sechaba, batla sebetsa ka matsoho a bona ho cheka liforo haeba lia chekoa, ho thota lehlabathe le majoe ele ho sebeletsa hore metsiabehaufilemetseeabona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka leka thusana haholo thepa e sebelisoang mohlala ekaba; lisamente . Mohlomong le ho fumana lisebelisuoa kapa lithloko tsohle tse hlokahalang nakong ea ts’ebetso ena.

Boemong ba Setereke

• Setereke seka thusana kaho reka thepa e kang mathopo, lipompo, litanka.

Boemong ba Naha

• Ho kenyelletsa taba tsena meralong e meholo ea ‘muso.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mongoaketsi Mohapinyana, Fusi Mokhele, Malehlohonolo Khutlisi, Malebohang Khutlisi, Matlalinyane Mongoaletsi, Thato Khutlisi

Page 54: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

54

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Seng Malikhoapane 1 Loetse 2017

Setereke sa Maseru

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea metsing motseng ha Seng le metse e haufi le ona.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Mehloli ea metsi e hole haholo le metse ‘me hook e bothata bo boholo ho sechaba haholo maqhekoana le basali kaha maphelo a bona ale tlokotsing haholo haba tsamaea lihoreng tsa mantsibuea.

• Balisana le bona ba noesa liphoofolo tsa bona hona mehloling eo ‘me taba ena e etsa hore mehloli e senyehe le hore metsi a bona a silafatsoa ke balisana ka liphoofolo.

• Motse o mong o pela cliniki ona le metsi le tanka. Empa mochini o hulelang metsi ka tanking o robehile.

Tharollo e Fihletsoeng

• Nthla ea pele ea bohlokoa keho fumana boeletsi le tataiso ho metse e ileng ea kenyetsoa metsi pele.

• Metse e meng ese e bokelletse lehlabathe le majoe ele hore hang ha tsebetso eahokenyametsiefihlababebaithlophile.

• Sechaba setla romela komitjana ea bona libakeng tse fapaneng ele holo kopa lithuso. Libaka tseo batla li etela ke Lefapha la phepelo ea metsi metseng le lekhotla la puso ea libaka.

• Sechaba se lumellane hore setla koleka chelete ele ho palamisa komitjana ea bona.

• Sechaba seo mechini ea sona e hulang metsi e robehileng, batla koleka chelete e tla reka mochini o mocha.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se lumellane hore setla koleka chelete ele ho palamisa komitjana ea bona hoea libakeng tse fapaneng moo baka thusoang teng.

• Sechaba setla bokella majoe le lehlabathe leho sebelisa matsoho hoetsa mosebetsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho thusa sechaba hore se fumane botsibi.

• Ho tlatsetsa sechaba hose rekela li tanka, motlakase oa Letsatsi le lisamente.

Boemong ba Setereke

• Seka thusana le son aka ho reka lisamente, li tanka le motlakase oa Letsatsi otla thusana ho hula metsi ho tloha mehloling.

Boemong ba Naha

• Ho kenyelletsa taba tsena meralong e meholo ea ‘muso.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Motaba Pakela, Tṡokoliso Kobeli, Lefela Moroanyene, ‘Manthabiseng Mahloko, Makomotse Moroanyane, Zebentsane Maburu

Page 55: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

55

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MaseruSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Toloane Makhoarane 23 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea ea metsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sechaba se bontsa bothata ba sona bo boholo ele metsi kaha mehloli ea bona ele hole haholo.

• Metsi a hlahang mehloling moo, a fokola. Sechaba se kokomala nako e telele haholo ebe ba tsamaea le masiu ‘me taba eo e kotsi haholo ho bona hobane ba ka khaoletsoa ke litlokotsebe tseleng.

• Metsi a mehloli eo ha a hloeka. Hona ho bakela sechaba mafu.

Tharollo e Fihletsoeng

• Tharollo ke hore sechaba se khethe komiti etla batlana le botsibi ho baWASCO le Metolong hoba eletsa ka tsela e bonolo eo baka kenyetsoang metsi ka eona.

• Sechaba se lumellane hore setla koleka chelete etla thusa komiti ho phetha mabaka a hore metsi atla abe teng.

• Karolo engoe ea sechaba ena le botsebi ‘me ba lumetse hore batla bosebelisa molemong oa sechaba. Hona le botsebi ba batho ba tsebang moaho le tsohle tse amang le ona.

• Lekala la metsi leka atolosa letsoho la lona la phepelo ea metsi a metolong ho anela libaka tsohle tse kahara lekhotla la puso ea libaka.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se lumellane hore setla koleka chelete ele ho palamisa komitjana ea bona hoea libakeng tse fapaneng moo baka thusoang teng.

• Sechaba se ikemiselitse ho aha litanka kabo sona, ho cheka liforo le ho etsa mesebetsi eohle eka hlahang nakong ea tsebetso.

• Hona le karolo engoe ea sechaba enang le litsebo, ‘me ba ithaopetse ho fana ka botsebi ba bona molemomg oa sechaba sa habo bona mahala.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho thusa sechaba ka hose rekela thepa.

• Ho thusa sechaba ka lisebelisoa.

• Ho thusa sechaba ka lisamente.

Boemong ba Setereke

• Ho buisana le lekala la metsi hore le nanabeletse sechaba ka metsi a Metolong.

• Ho fan aka botsebi ba hore metsi a ka hokeloa joang ka hara metsi ea lekhotla la puso ea libaka.

• Ho sebetsa le sechaba ka kotloloho ka hara lekhotla la puso ea libaka.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Sello Mpajane, Mapulane Keketsi, Moeti Mokhenya, ‘ Mankabine Selibo, Seabata Sebeko, Maele Potiane, ‘Matjokiso Thite, ‘Makhotso Rakhapu, ‘Mampono Sekoai, Manake Maphathe, ‘Masophia Sekoai, Tṡela Sesiu

Page 56: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

56

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Mohlakeng Semonkong Urban 1 Loetse 2017

Setereke sa Maseru

Taba e Ts’ohluoeng Khaello ea metsi le matloana.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Khahello ea metsi a hloekileng le matloana.

• Sena se baka tsusumetso ea mafu ka hare ho sechaba se phelang tikolohong ena.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho hloaea mehloli e lekaneng ho fepela metse eohle ea tikoloho ka metsi.

• Ho ntlafatsa merero ea ea metsi le bohloeki.

• Thupelo ho sechaba hore se tsebe ho ikhaela matloana.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Ho hloaea mehloli ea metsi leho tsibisa litsibi ka eona.

• Ho ikhaela matloana ntle leho emela ‘muso. Ho chepa mekoti le liforo, ho thota majoe haho hlokahala.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho tataisa sechaba ka methati e nepahetseng le hoba romella Makaleng a nepahetseng.

• Ho ngola mangolo a eang Makaleng a nepahetseng hoea kopa lithuso.

Boemong ba Setereke

• Ho fana ka botsebi le tataiso ho sechaba.

• Lekala la rural water supply ho etsa boithuto ka mehloli e teng e matla.

Boemong ba Naha

• Ho kenyeletsa merero ea lekhotla la puso ea libaka mererong e meholo ea ‘muso.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Neo Molato, Lefa Melato, Nkoebe Lentsoe, Makeneuoe Matjeko, Mampho Taole, Makamohelo Masiea

Page 57: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

57

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MaseruSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Qoaling Maseru Urban 8 Loetse 2017

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea mesebetsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sechaba se senang mesebetsi se phela kaho thoanaka mabekere ebe baa rekisa.

• Sechaba se phela kaho itsokola ho rekisa litholoana mashatareng.

• Bacha ba solla feela literateng ‘me hoo ho nyolla sekhahla sa botlokotsebe.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se lakatsa ho etsa mesebetsi ea temo joalo kaho ruoa likolobe.

• Ho ruoa likhoho tsa nama ele ho bokella chelete.

• Sechaba se boetse se batla ho qala morero oa ho roka liaparo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se lumellane ho koleka chelete ele ho qala merero eat emo.

• Ho chakela BEDCO le lekala la likhoebo tse nyana ele ho kopa motsehetsi mererong ea bona le botsebi bah o theha merero leho e ntlafatsa.

• Sechaba setla ikitlaetsa ho bona hore se bokella majoe le lehlabathe ebile ke bona batla ikahela lihoko tsa likolobe le likhoho.

• Sechaba setla haha mekhatlo ea batho ba nang le thahasello ea leruo la likolobe le likhoho.

• Komiti e itlamme hore batla chakelaMakala le liofficsi ba itsamaela le kamaoto etsoe toropo ea Maseru ese hole le bona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka letla thusa sechaba ka setsa seo batla qala merero ea bona hona teng.

• Ho thusa sechaba ka lisamente, lehlabathe, le thepa eohle ea moaho etla thusana ha ho hauoa lihoko.

Boemong ba Setereke

• Ho fana ka tataiso litabeng tsa khoebo tse nyane.

• Ho fan aka tataiso lebotsebi ka lithlare le phepo e nepahetseng ea liphoofolo.

• Ho tataisa sechaba hore na ke lihoko tsa mofuta ofe tse loketseng likhoho le likolobe.

Boemong ba Naha

• Ho haha meralo ea boiphiliso haholoholo ho bacha.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Lehlohonolo Thandoza, Tieho Molaoli, Marelebohile Joase, Mahlompho Molupe, Tankiso Tsehlana

Page 58: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

58

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Libakha Ratau 28 Phuptjane 2017

Setereke sa Maseru

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea metsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Hona le metsi, empa metsi a teng hase a hloekileng hore aka jooa. Mehloli e hole haholo le metse.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba ka ts’ebelisano ‘moho le bakhethoa batla batlana le botsibi bah orenametsiakapompuoajoanghotlohamehlolinghoreabehaufinyanelesechaba. Le hore na aka hloekisoa joang hore ele metsi aka sebelisoang ho jooa.

• Lekala la rural water supply leka fana aka botataisi bah ore na metsi aka huloa joangmehlolinghoresechabaseafumanehaufi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se lumellana hore setla sebetsa ka matsoho a sona. Ho chepa liforo, ho tsetela li pipe le mesebetsi eohle eka hlahang nakong ea tsebetso.

• Morena le lekhotla la puso ea libaka batla ngola melao le melaoana etla ts’ireletsa thepa kappa mehloli ea sechaba.

• Sechaba setla kopa lekhotla la bona la puso ea libaka hore ba kopane le Metolong ho fumana hore na ebe ke methati efe eka lateloang hore Metolong empe e atametse metsi metseng ea bona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho fumana botsebi leho fana ka botataisi ka ts’ebelisano ‘moho le Makala a amehang.

• Lekhotla la puso ea libaka le ts’ehetse morena ka ts’ireletso ea mehloli haholo holo kaho nka likhato tsa molao ele ho ts’ireletsa thepa ea sechaba.

• Ho thusa morero on aka litlatsetso tsa chelete ea ‘muso.

Boemong ba Setereke

• Ho hloaea leho fumana mehloli e ng eka tlatsetsang hore khokahanyo ea metsi ebe teng. ly

• Ts’ebelisano ‘moho le lekhotla la puso ea libaka ho fumana thuso ea lisebelisuoa.

Boemong ba Naha

• Ho amohela khokahanyo ea metsi ho tloha li pipe tse kholo tsa metolong hore li kenelle ka hare ho metse.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Thabang Sefubahali, Mabatsoeneng Ralejoe, Mabolabane Makara, Malekone Thibeli, Mamolibetsane Malane, Mabahlakoana Toli, Mamosakale Mosakale, Manthatisi Moshoeshoe, Mamojabeng Makara

Page 59: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

59

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MaseruSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Liolong Qiloane 4 Loetse 2017

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea mesebetsi e holimo haholo ka hare ho tikoloho.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Boholo ba bacha Habana mesebetsi.

• Thlokahalo ena e bonahalng eja setsi e etsa bacha ba sebelisang lithethefatsi. Hape e baka botlokotsebe le litlolo tsa molao ka hare ho metse. Bacha ba lelekisa maqhekoana ebe ba bankela cheletana ea bona penchene.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho qala merero ea leruo la likhoho le lifariki.

• Sechaba setla ntsa seabo sa bonyane 60 % ea ho qala merero ena.

• Ho hlokahala botsibi botla koetlisa sechaba ka litaba tsa likhoebo le thlahiso hoba BEDCO, lekala la tebo le lekala la likhoebo tse kholo le li mmaraka.

• Ho fuputsa leho batlana le seabo sa bonyane 40 % ho hlaha ho bafani.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Khaho ea lihoko bakeng sa liphoofolo.

• Ho koleka bonyane 60% ele chelete ea ho qala khoebo ea ho ruoa likolobe le likhoho.

• Ho fumana tsehetso ea botsebi hoba lekala la temo le BEDCO.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho thusa sechaba ka sets’a seo baka ha hang lihoko hona teng.

• Ho thusana ka lisamente ha ho hahoa lihoko.

• Ho tataisa sechaba hore na ke makaleng afe moo baka fumanang thuso teng ka merero ea bona.

Boemong ba Setereke

• Ho tlatsetsa ka bonyane 40 % ea ho qala khoebo ea leruo la likolobe le likhoho.

• Ho tlatsetsa ka litsuonyana le malinyane a likolobe hotsoa lekaleng la temo.

Boemong ba Naha

• Khaho ea moralo oa thlahiso ea mesebetsi.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Bakoena Masoabi, Lebenyana Nkopane, Puseletso Makhoane, Mathapelo Moorosi, Matokelo Sefoli, Letlotlo Jobo

Page 60: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

60

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Roma Manonyane 6 Phupu 2017

Setereke sa Maseru

Taba e Ts’ohluoeng Khahello ea motlakase libakeng tse ling ka hare ho lekhotla la puso ea libaka.

Taba e Hlalositsoe Tjena

Sechaba se kopa ‘muso ho kenya motlakase libakeng tsohle ka hare ho likoloha ea lekhola la puso ea libaka la Maanonyane.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba le lumellane ka ho tsosolosa komiti ea bona ea motlakase.

• Sechaba setla koleka chelete eo batla kenyetsoa motlakase ka eona.

• Komiti ha entse e sebetsa enne e tlalehele sechaba .

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho tsosolosa likomitjana tsohle leho li tlatsetsa ka litho tse ncha ebe ba lumellana moralo oa hore na houoa pele joang?

• Ho koleka chelete ea boikopanyo ele hore sechaba setle se kenyetsoe motlakase.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho hokahanya le ho ruta sechaba ele hose tataisa hore hobe le khatelo pele.

• T’sebelisano ‘moho le lekala a amehang ele ho fumana ts’ehetso ho bona.

• Ho buisana ka taba ena likopanong tsa lekhotla la puso ea libaka leho fumana maano.

Boemong ba Setereke

• Ho beha taba ea motlakase ele thloko ea manthla meralong ea lekhotla la puso ea libaka la Manonyane.

Boemong ba Naha

• Ho kenyeletsa thlokahalo ea motlakase ka hara meralo e meholo ea ‘muso.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Tekane Maoela, Mentineng Raphiri, Matsepo Maine, Mamotsoane Nkopa, Mapalesa Mokebe, Matsepang Tsoenyane, Makhauhelo Thamae, Mamatlakala Tseleli, Moja Paano, Tankiso Ntoi, Leselinyana Nkosi, Mantumeng Ramabitsa, Lefa Maine, Motse Shao, Mathibeli Ramahele, Lehlohonolo Makoa

Page 61: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

61

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MaseruSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Teko Moreneng Mazenod 8 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Khaello ea metsi ka lebaka la keketseho ea sechaba ka hara motse.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Metsi ha a sa lekana sechaba hoba joale sechaba sese se eketsehile ka hare ho motse.

• Sechaba se hloka tsehetso ea lekala la rural water supply ho etsa liphuputso ele ho fumana mehloli e meng ka hara motse.

• Ho khethuoe komiti etla etsa ts’alo morao le lefapha la phepelo ea metsi metseng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho tsosolosa komiti e ileng ea hahoa ke lekalana la rural water supply.

• Komiti ea motse ea metsi e kope lekalana la rural water supply ho kena lipakeng ka thuso ea lekhotla la puso ea libaka.

• Ho bitsoe pitso ele hotla lumellana ka tsehetso eo komiti ea metsi eka e fumanang hots oho sechaba.

• Lekhotla la puso ea lipuso ea libaka le meme rural water supply ho tla hlalosa meralo ea bona etlo fenya bothata ba thlokahalo ea metsi motseng.

• Ho hloaea mehloli e meng ea metsi ele ho hlola bothata ba thlokahalo ea metsi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Homemaofficelekalanalaruralwatersupplyhotlafanakamoralooanakoe telele le e khutsoanyane oa ho fenya bothata ba metsi.

• Morena a bitse pitso eo hotlo lumellanoa hore na komiti eka tsehetsoa joang. Ho tsehetsa komiti ka setempe sa morena nakong eo ba ngotseng mangolo. Le litokomane tsa bohlokoa.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Hofitisetsalengololakomitieametsiholekalanalaruralwatersupplyelehokopa botataisi ka litsebi.

• Ho kopela lekalana la phepelo ea metsi metseng lipitso ele hotla buisana le sechaba.

Boemong ba Setereke

• Ho tlatsetsa ka botsibi botla etsa boithuto ele ho hloaea mehloli e meng ea metsi.

• Lekalana la rural water supply lebe le lipuisano le sechaba ele ho fumana tharollo bothateng bona ba thlokahalo ea metsi.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Sechaba Lerotholi, Ntsane Ntsane, Masoatsi Jane, Mantheba Seliane, Mankhahle Mohatle, Makarabo Lenka, Rapakane Lepota, Tlhaloso Khaotsane

Page 62: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

62

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mofoka Mohlakeng 24 Phato 2017

Setereke sa Maseru

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea mesebetsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sechaba ha sena mesebetsi.

• Se lekile ho theha mesebetsi moo ba neng ba ruoa likolobe le likhoho khale empa ba eba le liqholotso.

• Qholotso e kholo ebile thlokahalo ea metsi motseng le hore bane ba sokola ‘maraka moo ba ka rekisang teng.

• Hona joale qholotso e teng ke hore ba sokola chelete ea ho qala likhoebo tseo hape le botsebi bo phethahetseng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sechaba se hloka botsebi botla bakoetlisa litabeng tsa ho theha likhoebo.

• Ba boetse ba hloka ho etela lekala la likhoebo tse nyane le BEDCO ho fumana botsebi.

• Sechaba se hloka botsebi botlo baeletsa litabeng tsa metsi. ‘Me ba lumellane kaho chakela lekala la metsi le morero oa Metolong.

• Sechaba se bonts’itse sena le lihloliloeng ka hare ho motse oa bona. (Koari le lehlabathe) ‘me ba hloka ho mema mekonteraka hore etlo rafa ho bona moo ebe ba bafa chelete eo ka eona batla tseba ho theha likhoebo tsa leruo la likolobe le likhoho.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se lumellane ho koleka chelete etlo thusa komitjana ea bona ka cheleteeahorebapalamehoeafihlalekalenglametsi,lalikhoebotsenyanele BEDCO.

• Se boetse se lumellane kaho tsoma mekonteraka etlatla rafa koari le lehlabathe ka hara motse oa bona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho tataisa sechaba leho se thusa ka ho fumana botsebi botla koetlisa sechaba ka litaba tsa likhoebo tse nyane leho thusa sechaba ka hose hokahanya le Makala a nepahetseng.

Boemong ba Setereke

• Ho thusa sechaba ka chelete ea ho qala likhoebo.

Boemong ba Naha

• Ho thusa sechaba ka chelete ea ho qala likhoebo leho ba hokahanya le makala a nepahetseng ekaba makala a likhoebo tse nyane, BEDCO le lekala la metsi.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Tsoai Mokoena, ‘Marapelang Matsoetlane, ‘Mamorapeli Mofubelu, ‘Mamolete Maraisane, Sebaki Mofoka, Seabata Letuka, ‘Matang Rampa, ‘Manamo Ntheri

Page 63: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

63

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saMohale's Hoek

Page 64: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

64

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Mohale’s HoekSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Moreneng Siloe Siloe F01 28 Phuptjane 2017

Taba e Ts’ohluoeng Liqabang tse bang teng ka lebaka ho ajoa kappa ho beha makhula tse baetapele ba lietsang basa kenyeletsa sechaba.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Liphoofolo tse tse fulling sebakeng sele seng nako e telele ebe li baka khoholeho ea mobu (tsenyeho ea sebaka).

• Liqabang kappa lintoa tse bang teng tsa sechaba tse qetellang li baka mafu.

• Liphoofolo tse tlohelloang ho senya lijalo masimong kappa hona ho chesa lijalo tse masimong.

• Tlhokahalo e nepahatseng pakeng tsa sechaba le baetapelo kabong ea makhulo.

• Litefisotsetlasesebakengsamakhulo(molaoontsengosebetsaeseeleoakhale o hloka ho nyakureloa bocha)

• Batho ba tselisetsa liphoofolo tsa bona naheng ea Republic of South Africa (RSA) ntle le tumello ebe hoo hob aka bosholu.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ntlafatso ea molao le tsebeliso e tehileng oa makhulo.

• Ho kenyeletsa sechaba nakong ea ho beha le ho buloa hoa makhulo.

• Thibelo ea khoholeho ea mobu k ate temo ea lifate, joang le ho haha metseletsele.

• Ho matlafatsoa ha likomiti tsa mahokela.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Khaho ea metseletsele, temo ea lifate le joang ho thibela khoholeho ea mobu.

• Ho matlafatsoa ha komiti tsa mahokela le hore sechaba se nke boikarabela ho alosa liphoofolo tsa bona.

• Ho atisa mokhoa oa tlhahiso ea lijo bat la etsa temo ea marakoana ho lema meroho.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Tlhopho le lekala la sepolesa ho etsa motebo oa sepolesa ele ho arabela mathata aka hlahang hang hang.

• Lekala la meru le la temo lebe le bohlanka molemong oa ho thus aka bosupisi.

Boemong ba Setereke

• Ho hlophisetsa khaho ea motebo oa sepoles.

• Sepolesa se arabele litlaleho ntle le tsenyo ea nako.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Koenane Lebitsa, Thakhisa Mohasi, Sentso Pitikoe, Malethola Makhetha, Mantebaleng Letsolo, Sentle Moletsane

Page 65: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

65

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Maphohloane Mashaleng F02 29 Phuptjane 2017

Setereke sa Mohale’s Hoek

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi a hloekileng le matloana.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Tlhokahalo ea mehloli e lekaneng ea metsi.

• Tlhokahalo ea lichelete sebakeng sa cheka metsi faatse kapa ho a hula ka motlakase.

• Komello e nka karolo ho fokotsa boteng ba metsi.

• Mafu a bang teng a mangata a bakoang ke tlhokahalo ea metsi le bohloeki joaloka lehlatso le letsollo.

• Tlala le bofuma kaha ho se na metsi a ho noesetsa lijalo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Litlatsetso ho tsoa ”musong ele ho aha matloana le ho cheka metsi fatse.

• Thuto ka litaba tsa bophelo ele ho fokotsa sekhahla sa mafu a letsollo kapa lehlatso.

• Ho thusoa ho fumana mehloli ea tlatsetso ho eketsa metsi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla cheka likoti tsa matloana le liforo tsa metsi.

• Sechaba se tla bokella majoe, lehlabathe le metsi nakong ea khaho.

• Komiti ea metsi le ea ho lokisa lipompo e tla nka boikarabello ba ho lisa phepelo ea metsi le ho lokisa lipompo ha li robehile.

• Sechaba se tla bokella chelete e M50.00 lelapa ka leng ho lokisa lipeipi tsa metsi le ho patella motlakase.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho batla lithuso ho bafani ele ho lata metsi mohloling o ke keng oa khona ho tlisa metsi ka phallo.

Boemong ba Setereke

• Setereke se ts’ehetse ka thepa e hlokang ho rekoa joalo ka samente, setene le masenke.

• Se fane ka botsebi bakeng sa tataiso le ho koetlisa balokisi ba lipompo metseng.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Moeleli Mawene, Reentseng Ramaipato, ‘Makabelo Masopha, ‘Mamokhoa Motlomelo, ‘Mathabo Ranyenye, Nonkosi Seko

Page 66: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

66

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Mohale’s HoekSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Nk’hunk’hu Thaba Mokhele F05 13 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Lipeipi tsa metsi li robehile.

• Keketseho ea sechaba.

• Komello.

• Mafo a kang lets’ollo le lehlatso hammoho le tlhokahalo ea bohloeki.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho baballa mehloli ea metsing e sentseng e le teng.

• Taolo le paballo ea mekhoabo.

• Tokiso ea lipeipi tse robehileng tsa metsi.

• Koetliso ea likomiti tsa metsi metseng.

• Ho kenya lipeipi tse kholo tsa metsi molemong oa pebofatso e bobebe ea phallo ea metsi.

• Ho fana ka thuto ea bophelo bo botle le bohloeki.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho aha marakoana a tsamaisang lipeipi tsa metsi.

• Ho bkella majoe le lehlabathe.

• Ho baballa mekhoabo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho hokahanya sechaba le Makala a amehang a muuso a amehang a ‘muso.

Boemong ba Setereke

• Ho fana ka thepa ea mohaho e kang samente ,litene le tse ling.

• Ho fana ka liahi le litsibi ka ho fapana.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

ManosiNosi,ManthabelengRafiri,NtsaneTeleki,KaraboTemekoane,Molupe Ramakoae, Sebolai

Page 67: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

67

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mapotsane Lekhotla la Toropo 14 Phupu 2017

Setereke sa Mohale’s Hoek

Taba e Ts’ohluoeng Tlhakahalo e phahameng ea mesebetsi.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Tlhokahalo ea lisebelisoa bakeng sa temo le likhoebo tse nyane.

• Tlhokahalo ea likolo tse phahameng le tsa mesebetsi ea matsoho.

• Khethollo ea phano ea mesebetsi ho ipapisitsoe le mekha ea lipolotiki.

• Ho se natsoe hoa lihloliloeng tse teng ka hara naha ele ho atisa mesebetsi joalo ka mashala a fumanehang Taung.

• Thuto e sa arabeleng litlhoko tsa sechaba kapa e setisang bana ho ea likolong tse phahameng (Ho pasa sekhooa).

• Tlhokahalo ea mebaraka bakeng sa bahlahisi ba ka hara naha, mohlala ke lihoai le batho ba rokang.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho bebofatsoe mekhoa ea ho fetela lithutong tse phahameng.

• Ho fanoe ka tlatsetso sebakeng sa bahoebi ba banyane ho ntlafatsa likhoebo tsa bona.

• Ho sebelisoe lihlaisoa tsa ka hara naha joalo ka mahe le meroho.

• Melao ea mebaraka e kenngoe tsebetsong.

• Kanetso ea likolo tse phahameng literekeng.

• Tlhahiso ea mesebetsi esa tsotelleng mekha ea lipolotiki.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Thuto e anetsoe ho bohle ele hore batho ba fumane menyetla ea mesebetsi

ka bongata.

• Temo esebelisoe ele mokhoa oa khoebo le boipheliso ele ho fokotsa bofuma.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Masimo a letseng a fetisetsoe ho batho baka khonang ho a lema ele ho nyolla tlhahiso ea lijo le mesebetsi.

• Ho thusa sechaba ka ho batla batho ba ka fanang ka lithupelo tsa ho itlhahisetsa joalo moroko le likoporasi.

Boemong ba Setereke

• Se fane ka lisebelisoa tsa temo le meroko ho lihoai le bahlahisi ba banyenyane.

• Ho eketsoe basupisi ba temo bakeng sa bosupisi.

• Hobe le moo sechaba seka bapatsang lihlaisoa tsa temo teng ka hare ho setereke ele mokhoa oa ho bula mebaraka.

Boemong ba Naha

• Baetapele ba lipolotiki ba tlohele ho hira ka mebala ea lipolotiki empa ho latela litsebo tse hloahloa tsa motho ka bo mong.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mantsela Chabana, Maile Khotso, Reatile Sephaka, Monaheng Mohlakoana, Mafusi Makhetha, Bonang Motumi

Page 68: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

68

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Mohale’s HoekSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Mekaling Khoelenya F03 27 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhlokahalo ea metsi le matloana.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Mochini o pompang metsi ha o sebetse.

• Lipompo tsa metsi li robehile.

• Tahlehelo e ngata ea metsi ho tloha mohloling.

• Mafu a bakoang ke tlhokahalo ea metsi.

Tharollo e Fihletsoeng

• Tokiso ea lipeipi tse robehileng.

• Kaho bocha ea litanka tse bokeletsang metsi ho tloha mehloling.

• Kaho ea matloana a ho ithusa a mekoti.

• Ho boloka bohloeki malapeng le tikolohong.

• Ho etsa ts’alo morao ho lekalana la phepelo ea metsi metseng le World vision ka litsepiso tseo ba ileng ba li etsa.

• Basebeletsi ba bophelo metseng ba fane ka thuto ea bophelo bo bottle khafetsa.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho bokella majoe ,metsi le lehlabathe sebakeng sa kaho ea tanka ea metsi.

• Ho fata mekoti bakeng sa kaho ea matloana.

• Ho boloka le ho sireletsa mehloli eohle ea metsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho bua le beng ba masimo ho lumella hore lipeipi tsa metsi le fete hara masimo a bona.

• Ho etsa t’salo morao lekalaneng la phepelo ea metsi metseng le mokhatlo oa World Vision ka tshepiso eo ba ileng ba etsa ea ho kenya lipompo tsa metsi.

Boemong ba Setereke

• Ho fana ka batsamaisi ba le litsibi morerong,ekasitana le ho koetlisa komoti ea motse ea metsi.

• Ho fana ka thepa ea moaho e hlokang ho rekoa.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Makarabo Sekamane , Ramakhalema Ntsaoana, Matsepo Mahana, Mphomotseng Phailane, Mamolefe Lebababa, Makhutloane Masiea, Thato Makhapela

Page 69: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

69

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Khoai Lithipeng F04 10 Phato 2017

Setereke sa Mohale’s Hoek

Taba e Ts’ohluoeng Baithuti ba tsamaeang sebaka se selele ho ea likolong.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Likolo ha lieo hoba joale tsa pele ke tsa likereke “me li ile tsa ahuoa ho latela na kereke e ho kae.

• Hose rutehe hoa batho ka bongata.

• Ka lebaka la ho tsamaea libaka tse telele, bana ba oela tsietsing ea tlhekefetso ha bonolo.

• Likhohloana li tlala metsi ha lipula li na mme li baka ts’itiso ea ho ea sekolong.

• Bana ba ea sekolong bale baholo hoba joale ba tsamaea maeto a malelele.

• Ka lebaka la hose rutehe, haba fumane mesebetsi ntle lea malapeng kapa ea ho lisa ebe ba fumana meputso e tlase bakeng sa boipheliso.

• Keketsehoo ea tlhokahalo ea mesebetsi e holimo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Sehlopha se khethuoeng sa ts’ebetso e teke taba tulong ea mak’hanselara ebe taba ena e fetisetsoa lekaleng la thuto seterekeng bakeng sa boeletsi ka khaho ea sekolo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Ho buisana le mok’hanselara ea tlang hoba pusong ka litaba tsa khaho ea sekolo ele hore ba latele methati e nepahetseng.

• Ho bokeletsa thepa ea moaho e ka fumanehang habobebe kahara lekhotla la puso ea libaka joalo ka majoe le metsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Komiti le mok’hanselara ba teke taba ea khaho ea sekolo tulong ea mak’hanselara ele hore ba tsebe ho e fetisetsa lekaleng la Thuto mmoho bakeng sa botataisi.

Boemong ba Setereke

• Lekala la Thuto le hlahlobe sebaka ho bona na sekolo se ka ba teng mono.

• Ha kopo e amoheleha lekala le fane ka thepa ea moaho e kang masenke, setene, lehlabathe le samente.

Boemong ba Naha

• “Muso o fane ka thepa ea moaho le litsibi.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Maphallang Pita, Masechaba Mosuoe, Nocolisile Mokoteli, Nozebenzile Taka, Marapelang Morobi, Limpho Chalatsane

Page 70: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

70

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Mohale’s HoekSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mmatsa Senqunyane 17 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Khiro ea bana tlaase lilemong.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Bokhachane bo phahameng baneng ba tlase lilemong.

• Ho nyaloa ha bana ba tlase lilemong.

• Bohloki bo bakoang ke tlhokahalo/khaello ea mesebetsi le khaello ea litsebo.

• Litlolo tsa molao tse phahameng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Bana bohle ba lilemong tsa ho kena sekolo ba kene sekolo.

• Liketsahalo tsohle tsa tlhekefetso ea bana le tlameha li tlalehoe hob a ikarabellang.

• Bana ba hlokang thuso ea mofuta ofe kappa ofe ba e fuoe.

• Tlhokomelo ea bana ba senang batsoali ebe boikarabello ba bohle.

• Bana ba hlahlelloe ka litsebo tsa bophelo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba • Ho mema Makala ohle a amehang hore a tlo ruta ban aka litaba tsohle tsa thlekefetso hammoho le ka bana ba tlokotsing.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho fumanela bana ba tlokotsing thuso lekaleng la nts’etso pele ea sechaba.

• Ho fan aka lesli lohle ho sechaba ka litaba tsa nts’etso pele ea sechaba.

Boemong ba Setereke

• Lekala la nts’etso pele ea sechaba le hire basebeletsi ba sechaba batla fumaneha makhotleng ohle a puso ea libaka e le ho atametsa lits’ebeletso tsa lekala leo sechabeng.

Boemong ba Naha

• Methati e loketseng e tla lateloa ho ipapisitsoe le lekhotla la puso ea libaka.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Malisema Thobei, Masenate Makali, Qalisi Thapo, Letsatsi Lechesa, Mamatseliso Makhatha, Mamoeketsi Thamae, Teboho Nonyana

Page 71: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

71

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Boitelo Qhoasing F06 24 Phato 2017

Setereke sa Mohale’s Hoek

Taba e Ts’ohluoeng Thlokahalo ea lits’ebeletso tsa bophelo.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ho pepela hae ha bakhachane ho qetellang ho ka nnka bophelo ba ‘ma le ngoana.

• Bakhachane le batsoetsoe ba thatafalloa ke ho tsamamaea lits’ebeletso tsa bophelo ‘me hona ho thatafatsa tiso ea kholo ea ngoana.

• Sechaba se sitoa ho fumana lits’ebeletso tsa bophelo tsa mantlha tse kang ho hlahlobela ts’oaetso ea HIV,mofets’e le tse ling.

• Sechaba se tsamaea maeto a malelele ho fumana lits’ebeletso,’me hona ho se beha kotsing ea ho ka betoa kappa ho retloa.

• Maemongamabea leholimosechabaha sekhonehofihlela lits’ebeletso‘me ba qeteletse ba se ba sa qete kapa ho tsoela pele ka kalafo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho hlokahala kaho ea setsi sa bophelo,’me ha sentse se ahuoa ho le sebaka sa nakoana se etsoang hore sechaba se nne se fumane lits’ebeletso tsa mantlha tsa bophelo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Se tla bokeletsa chelete ea ho palama sebakeng sa komiti ha e lo kopana le lekhotla la puso ea libaka le lekala la bophelo.

• Se tla bokeletsa lisebelisoa tse kang majoe le metsi sebakeng sa kaho.

• Sechaba se bonts’itse hore se ile sa ikahela sekiri, sa boela bokella majoe sebakeng sa ho haha tliliniki, empa kamora mona ha hoka ha etshala letho.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Mokhothaletsoa eat la hoba mokhethoa oa puso ea libaka o tla teka taba ena ka hara lekhotla la puso ea libaka.

• Lekhotla la puso ea libaka mmoho le komiti ba kopane le lekala la bophelo sebakeng sa ho fumana tataiso.

• Setho sa paramente sa lebatooa le amehang letlameha hob a karolo eat aba ena e le hore a tle a e hlaise ka hara ntlo ea bakhethoa kaha morero oa ho haha tliliniki sebakeng sa Ha Kori e le oa khale.

Boemong ba Setereke

• Ho fana ka litsebi tse tla lisa khaho ea tliliniki.

• Ho fana ka thepa ea moaho ntle le e ka fumanoang sebakeng seo tliliniki e tlo ahoa ho sona.

Boemong ba Naha

• Setho sa paramente se ise taba ena ke ntlong ea bakhethoa ka ha e le morero oa khale.

• Ho fan aka litsebi le thpa ea mohaho nako e oho hauoang.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mathabo Mochabe, Selonyane, Khothatso Lefuma, Mabasiea Molise, Matlotliso Setona, Lira Leluma

Page 72: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

72

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saMokhotlong

Page 73: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

73

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MokhotlongSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Phahameng Mphokojoane J02 4 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Ho se hlomphe maboella le libaka tse sirelelitsoeng, le ho tseka meeli.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ka lebaka la makhulo a ntseng a qepha, tsekisano ea makhulo e jele setsi haholo ka hara metse, le ho tsekisanoa ke metse e fapaneng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho thehoa hoa komitjana e tla sebetsa le morena ha ‘moho le mok’hanselara eatlang ho rala le ho rarolla bothata ‘moho le sechaba.

• Ho hlokomela makhulo le ho jala joang molemong oa mehlape.

• Batho ba bang ba senya le ho folisa maboelleng ka morero.

• Bothata-hali bo bong ke ho se be le ponaletso licheleteng tsa maboella, ho qetellang ka ho itaola hoa sechaba le ho senya makhulo, moo ho qetellang ho se ho sena taolo hohang.

• Hona le tsekisano ea matla pakeng tsa morena le mok’hanselara, ‘me sena se qetella ka ho bula kheea le ho arola sechaba ho tsekeng matla, ho qetellang ka t’senyeho ea makhulo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla hlompha le ho baballa maboella.

• Sechaba se tla ikobela melao ea pholiso.

• Ho tla kopuoa tataisoho lekhotla lapusoea libaka litabeng tsa litefiso tsamakhulo.

• Sechaba se tla nka karolo ho jaleng joang makhulong.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka le tla thusa ho fumana peo ea joang ho tsoa lekaleng la meru, e le ho matlafatsa makhulo.

• Lekhotla la puso ea libaka letla sisinya tlhopho-bocha ea litjeho tsa ho folisa maboelleng.

Boemong ba Setereke

• Mafapha a ‘muso a ikarabellang a qaqise boikarabello ba marena le mak’hanselara ho qoba khohlano.

• Lekala la temo ea meru le thusane ka li gabion.

• Phano ea lisebelisuoa tse kang makoloi ho lefapha le ikarabellang ho etela libaka le ho hlahloba maemo a renang.

• Sepolesa se nke karolo, haholo ntlheng tsa poloko le tlhompho ea melao.

Boemong ba Naha

• ‘Muso o nyakurele le ho hlahloba naa melao e ntseng e sebetsa naa e sa le nakong, ka ha e bonahala e le ea khale haholo ebile e se e sena thuso.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mamahase Sekonyela, Teboho Masilo, Mokete Lehlaku, Mathabiso Phate, Anna Lerotholi, Leboka Mokaloba

Page 74: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

74

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Mohlanapeng Sanqebethu J03 22 Phato 2017

Setereke sa Mokhotlong

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea ponaletso kabong ea mobu.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ha hona kabo ea lit’sa hohang ho baahi.

• Moo kabo ea mobu entseng e etsoa, ha hona ponaletso naa ho sebelisoa melao efeng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho hlokahala ho qaqisoe karolo ea marena le mak’hanselara litabeng tsa kabo ea mobu.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tlameha ho nka karolo le ho rutoa ka melao le melaoana e tsamaisang le ho laola kabo ea mobu.

• Sechaba se tlameha ho netefatsa hore marena le mak’hanselara a nka boikarabello le ho tlalehela sechaba litabeng tsa kabo (le kamoho) ea mobu.

• Sechaba se tla sebetsa hammoho le marena le mak’hanselara ho anetsa kutloisiso ea tsamaiso le methati e lateloang kabong ea mobu.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Ho bile le khothaletso ea t’sebelisano ‘moho lipakeng tsa mak’hanselara, marena le baemeli ba sechaba ho hlakisa le ho qaqisa kutloisiso ea hore naa kabo ea mobu e sebetsa joang.

• Lekhotla la puso ea libaka le tla nka khato ho kopana le lekala kapa lefapha le ikarabellang ho fumana tlhakiso e batsi ea melao e tsamaisang kabo ea mobu.

• Lekhotla la puso ea libaka le tla fa sechaba tsebo ka melao e tsamaisang kabo ea mobu, le hoba le ponaletso.

Boemong ba Setereke

• Lekala la Puso ea libaka le borena le tla thusa lekhotla la puso ea libaka ho rarolla mathata a kabo ea mobu.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Moalosi Nt’soeu , Rethabile Makhupane, Mamosi Malapane, Mathato Thakabanna, Rafaele Mapola, Halephetoe Seforo

Page 75: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

75

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MokhotlongSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Tloha-re-Bue Seate J01 2 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Ho se hlomphe maboella le libaka tse sirellelitsoeng, le ho tseka meeli.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Hona le tsekisano e sa eeng moriting ea makhulo ke metse e ahisaneng.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho thehoe moifo o tla tataisa sechaba.

• Sechaba se tla t’soarana ka matsoho le mok’hanselara le morena ho rarolla bothata.

• Hona le karohano hob a t’sehetsang le ho hanana le poloko ea maboella.

• Hona le karolo ea sechaba e ikhant’sang ka hore e na le matla a ho lefa likahlolo tsa makhulo ebe ba senya ka morero.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla sebetsa le morena le mok’hanselara ho bona hore ho ikobeloa molao le tsamaiso.

• Sechaba se tla etsa tsosoloso ea likomiti tsa phuliso tse tsamaisang maboella.

• Sechaba se tla aha metsele-tsele ho bokelletsa mobu le ho laola khoholeho ele ho thusa kholo ea joang.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Marena le mak’hanselara a sebeletse likamano tse mofuthu t’sebetsong ele ho tataisa sechaba ntle le ho jala pherekano.

• Lekhotla lapusoea libaka leakofisetlhakisoeaboikarabellobamarena lemak’hanselara.

• Lekhotla la mathomo la puso ea libaka le tla kopa thuso lekaleng la tsa meru ka peo ea joang.

Boemong ba Setereke

• Lekhotla la setereke la puso ea libaka le tla thusa ho qaqisa boikarabello bam arena le mak’hanselara.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Halijeoe Hlaha, Mapheello Chakatsa, Nqakeng Mothokoa, Moleleki Nqatso, Maboikano Lepheeana, Dominic Thethana, Khabang Lengoasa

Page 76: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

76

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Tsoenene Menoaneng 19 Loetse 2017

Setereke sa Mokhotlong

Taba e Ts’ohluoeng Ho se abe mobu hoa lekhotla la puso ea libaka la mathomo.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ho lula ho chechisoa kabo ea mobu.

• Ho lula ho tlalehoa hore hona le batho ba tlamehang hot la rala mobu pele ho kbo, hoo batho ba bang ba se bileng ba iphile mobu kantle ho molao.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho theuoe sehlopha sa t’sebetso ho sebetsa le morena le mok’hanselara eat la khethoa ho fumana tharollo.

• Sehlopha sena se tla sebetsa le morena ho fumana tharollo.

• Sechaba se tla sebetsa le lekala boemong ba setereke ho fumana mapotiele elehoakofisakaboeamobu.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla atamela lekala le ikarabelang ele hob a leseling la melao e tsamaisang kabo ea mobu.

• Sechaba se tla sebetsa hammoho ho rarolla bothata le ho felisa ho sebetsa ka leeme.

• T’sebelisanong le morena le lekhotla la puso ea libaka, sechaba se tla sebelletsa kabo e nang le ponaletso ea mobu.

• Sechaba se tla khothalletsa kabo ea mobu e nang le ponaletso, le ho netefatsa hore batho ba phelang le bokooa ha ba hatelloe le ho sekisetsoa.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka le tla leka ho potlaka kabong ea mobu.

• Lekhotla la puso ea libaka le tla fana ka qholotso lekaleng le ho kopa thuso ka lisebelisoa.

• Lekhotla la mathomo le tla ruta sechaba ka melao e laolang kabo ea mobu.

Boemong ba Setereke

• Lekhotla la mathomo le fuoe makoloi ho tsamaisa likopo ka nako.

• Lekhotlalapusoealibakalamathomolefuoebaralibamobuelehoakofisakabo ea mobu.

• Sechaba se rutoe ka melao e tsamaisang kabo ea mobu.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

T’sepo Lerata, ’Matsunke Lesaoana, ’Maitumeleng Rantekoa, ’Mapoloko Makhooane, T’sepo Letooane, Khotso Mohlaka

Page 77: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

77

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa MokhotlongSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Thabang Urban Council 30 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Ho lofa mosebetsi hoa nako e telele ke bahlanka ba ‘muso.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Hohlokomelehilehorebahlankaba‘musohabafumaneheliofisingboholoba nako.

• Hona ho baka tiehiso e kholo phanong ea lit’sebeletso.

• Batho ba bang ba tloha hole ho tla lit’sebeletsong, ba mpe ba hlolehe ka ho fumanaliofisirililesieo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Bahlankababeliofisingkalinakotsamosebetsi,matsatsiohleat’sebetso.

• HohiroebathobaMokhotlongelehoqobahoreliofisilisesebetse‘Mantahale Labohlano ka lebaka la bosieo ba bahlanka.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla ngola lengolo ho ea ho ‘Musi oa Setereke (DA) e le ho mo hlokomelisa ka ngongoreho ena.

• Sechaba se bile se tla kopa kopano le DA ele ho buisana ka taba ena, le ho fumana tharollo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Tokisetso ea phutheho le DA.

• Ebe karolo ea lipuisano le moifo o tla sebelletsa tharollo ea bothata bo teng.

Boemong ba Setereke

• DA a t’sehetse lipuisano ka qholotso ena e teng.

• DA a meme lihloho tsa Makala ka ho fapana ho ba karolo ea lipuisano.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Sebinane Motloli, Tau Mofammere, Relebohile Leteba, Tumisang Ramoholi, Moeketsi Matata, Reananetse Matiea

Page 78: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

78

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saQacha's Nek

Page 79: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

79

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Sekake Qanya CC-H01 6 Phupu 2017

Setereke sa Qacha’s Nek

Taba e Ts’ohluoeng Ho hloka tlhakisetso litabeng tsa kabo le kamoho ea mobu.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Khaello ea lisebelisuoa lekhotleng la mathomo, mohlala, koloi le tse ling.• Ho fetola boleng ba sets’a, ekaba sa khoebo kapa sa bolulo, le merero e

meng ka sona.• Methati e melelele e lateloang, ho tloha pusong ea libaka ho ea ho ‘muso o

moholo.• Qubu ea likopo tsa mobu le ho se behe nako ea ho fana ka tlaleho ea khatelo

pele. • Molao oa mobu oa 2010 o khinne litho tsa makhotla a puso ea libaka kaho

rala mobu, kahona o hloka ho ntlafatsoa. • Ho se phethahatsoe ha theolelo ea matla sechabeng ho baka ts’itiso litabeng

tsa kabo le kamoho ea mobu.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho rutoe sechaba ka Molao oa mobu oa 2010.• Kanetso ea Molao oa mobu oa 2010 ho bafani ba lits’ebeletso molemong oa

sechaba. • Ho etsoe poloko ea likopo tsa mobu liofising tsa marena le lekhotleng la

mathomo. • Ho phethahatsoe leano la theolelo ea matla sechabeng. • Ho abeloe lekhotla la puso ea libaka thepa/lisebelisuoa tse lekaneng ho

kenyeletsa le basebeletsi. • Lekhotla la puso ea libaka le tsebise sechaba ka ts’ebetso ea lona le liqeto

tse amang baahi. • Melao e ngoloe ka puo ea Sesotho.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Baahi ba sebetse ‘moho le marena ho ruta sechaba ka litaba tsa kabo le kamoho ea mobu.

• Sechaba se ee lekhotleng la puso ea libaka ba kope litokomane tse tataisang ka kabo le kamoho ea mobu.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotlalapusoealibakaleetsepolokoealikopotsamobu,ha‘moholeliofisitsa marena.

• Lekhotla la puso ea libaka le tsebise sechaba ka ts’ebetso ea lona le liqeto tse amang baahi.

• Lekhotla la puso ea libaka le fe sechaba litokomane tse se tataisang mabapi le litaba tsa kabo le kamoho ea mobu.

Boemong ba Setereke

• Lekhotla la setereke le abele lekhotla la puso ea libaka thepa/lisebelisuoa ele hore ba etse ts’ebetso hantle.

• Lekhotla la setereke le susumetse ‘muso o moholo hore o phethahatse leano la theolelo ea matla sechabeng.

Boemong ba Naha

• ‘Muso o moholo o abele setereke basebetsi le lisebelisuoa tse lekaneng ho etsa ts’ebetso.

• ‘Muso o moholo o phethahatse leano la theolelo ea matla sechabeng. • ‘Muso o moholo o ngole melao ka puo ea Sesotho. • Paramente e ntlafatse Molao oa mobu oa 2010.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Moeketsi Ntakalatsane, Makoko Makoae, Mathealira Mpiti, Raliente Mosothoane, ‘Mapheello Mohale, Nteboheleng Hoodi

Page 80: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

80

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Qacha’s NekSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Mohlapiso Nts’upe H02 12 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea theolelo ea matla sechabeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Boetapele ba puso e bohareng bo hlotsoe ho phethahatsa leano la theolelo ea matla sechabeng.

• Sechaba se hloka tsebo le kutloisiso ka litaba tsa theolelo ea matla sechabeng.

• Lekhotla la puso ea libaka ha le fe sechaba monyetla oa ho ba teng litulong tsa lekhotla le ho lemosa baahi ka ts’ebetso ea lona.

• Theolelo ea matla sechabeng haeso phethahatsoe.

Tharollo e Fihletsoeng

• Lekhotla la puso ea libaka le fuoe matla a ho etsa khakanyo ea lichelete ka molao ele ho etsa ts’ebetso ea lona hantle le ho atamela litlhoko tsa sechaba habonolo.

• Lekhotla la mathomo le fetisetse litaba tsa sechaba hoea ‘musong o moholo.

• Leano la theolelo ea matla sechabeng le phethahatsoe.

• Lekhotla la mathomo le tsebise sechaba ka ts’ebetso ea lona le liqeto tse amang baahi.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Baahi ba nke khato ea ho tseba ka theolelo ea matla sechabeng.

• Sechaba se nke boikhathatso ho kopana le marena le lekhotla la puso ea libaka ho tseba haholo ka theolelo ea matla sechabeng.

• Baahi ba tlalehe litaba tse ba amang methating eohle ea puso ho tloha ka lekhotla la la mathomo la puso ea libaka.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka le rute sechaba ka Leano la theolelo ea matla sechabeng la 2014 le Molao oa Puso ea Libaka oa 1997 o hlomathisitsoeng.

• Lekhotla la mathomo le lumelle baahi hoba teng litulong tsa lona ka sepheho sa ho sebetsa leho sekaseka litaba tsa bona.

Boemong ba Setereke

• Lekhotla la setereke le susumetse ‘muso o moholo hore o phethahatse leano la theolelo ea matla sechabeng la 2014.

Boemong ba Naha

• ‘Muso o itlame ho phethahatsa Leano la theolelo ea matla sechabeng la 2014, mmoho le Molao oa Puso ea Libaka oa 1997 o hlomathisitsoeng.

• ‘Muso o fe lekhotla la mathomo matla a ho etsa khakanyo ea lichelete ka molao ele ho etsa ts’ebetso ea lona habonolo.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mohlabi Mokolatsie, Nthoroane Matsapa, Nako Motseki, ‘Masematse Tsepa, Makhaola Lerotholi, ‘Mampolokeng Tjamela, Nqabang Mokoteli, Leeto Moiloa

Page 81: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

81

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Rats’oleli Tsoelikana H03 15 Phato 2017

Setereke sa Qacha’s Nek

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea thuto ka lits’ebeletso tsa Lekala la tsa lehae.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ho nyehla ha bosebeletsi haholo nakong ea mafelo a khoeli ha basebeletsi ba fumane meputso ea bona.

• Lipehelo tse boima tsa lekala la tsa lehae, mabapi le ho ngolisoa hoa bana ba hlahileng kantle ho lenyalo.

• Lipehelo tsa lekala tse sa kenyeletseng batho ba nang le litlhoko tse khethehileng joaloka ba nang le bokooa.

• Sechaba se nang le bothata se thibeloa ho bona motsamaisi oa litsébeletso boemong ba setereke.

Tharollo e Fihletsoeng

• Linomoro tsa motsamaisi oa litsébeletso li manamisoe moo sechaba se ka li boning habonolo.

• Ho etsoe thuto khafetsa metseng ka lits’ebeletso haholo ka tse hlokahalang hore batho ba fumane litsébeletso.

• Mookameli a ts’oare liphutheho khafetsa le basebetsi ba hae, ele ho tseba le ho araba litlhoko tsa sechaba ka nako.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se atamele botsamaisi ba litsébeletso tsa ngoliso ea likarete

tsa boitsebiso ho teka litletlebo tsa bona ka kopanelo le marena ‘moho le mak’hanselara.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka le nke khato ho bona hore litharollo li kenngoa ts’ebetsong ka nako e khutsóane.

• Lekhotla le sebetse mmoho le sehlopha sa tsébetso se khethiloeng.

Boemong ba Setereke

• Botsamaisi ba lefapha la litokomane tsa tlhaho, boitsebiso le boeti, bo nke khato ho fumana tharollo ea litlhoko tsa sechaba.

• Lefapha le sebetse mmoho le lekhotla la puso ea libaka esita le sehlopha se khethuoeng.

Boemong ba Naha

• Lekala la tsa lehae le nke khato ho tlisa boemo tlasa taolo kaho bua leho beha leihlo phano ea lits’ebeletso seterekeng.

• Lekala la tsa lehae le koetlise basebeletsi ka litaba tsa batho ba nang le litlhoko tse khethehileng ele ho arabela litlhoko tsa batho bohle.

Sehlopha sa Ts’ebetso

K’hasebo Pheko, Moeketsi Mokheseng, Maphamotse Phamotse, Paseka Lesia, Khopiso Mara, ‘Maletsoalo Makhaola, Matete Naha

Page 82: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

82

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Qacha’s NekSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Tereseng Urban 29 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Lits’ebeletso tse putlameng tsa bophelo tsa lipetlele.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Khahello ea litlhare kapa meriana.

• Bosieobaofisiriealitefisokametsotso/lihoratsatsébetso.

• Ts’oaro e mpe ea bakuli ba sa natsoe, mohlala, basebeletsi ba sheba mehala ea bona ea letsoho ba natse bakuli.

• Moroaloomongata(workload)homothusi/ofisiriele‘ngoe.

• Khahello ea lisebelisuoa tse thusang bakuli.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ofisieabookameli/botsamaisiebehaufihohlahlobalits’ebeletsotsefuoangbakuli.

• Linomoro tsa mookameli li manamisoe moo bakuli b aka li boning habonolo.

• Ho eketsoe palo ea baoki le lingaka tse lekaneng ho qoba tsúbuhlellano ea bakuli.

• Ho fetoloe basebetsi khafetsa ele ho qoba hore ba se sebetse sebakeng se le seng nako e telele.

• Honkoemehatoeakhalemosebakengsaofisiriesasebeletsengbakulihantle.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba • Baahi ba atamele bookameli ba sepetlele ho teka litletlebo tsa bona ka kopanelo le marena ‘moho le mak’hanselara.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Bookameli ba lekhotla-la-toropo bo nke khato ho bona hore litharollo li kenngoa ts’ebetsong ka nako e seng telele.

• Lekhotla la puso ea libaka le sebetse mmoho le sehlopha se khethuoeng ho fihlelatharolloeamoshoelella.

Boemong ba Setereke

• Botsamaisi ba lekala la bophelo le sepetlele bo nke khato ho ntlafatsa litsébeletso tsa bophelo ele ho arabela tlhoko ea sechaba.

Boemong ba Naha

• Lekala la bophelo le nke khato ho tlisa boemo tlasa taolo kaho bua leho tataisa botsamaisi ba litsébeletso tsa bophelo seterekeng.

• Lekala la bophelo le thuse botsamaisi ba litsébeletso tsa bophelo seterekeng ho fumana baoki lelingaka tse lekaneng ho atamela tlhoko ea setereke.

Sehlopha sa Ts’ebetso

‘Mamats’eliso Lekulana, Keneuoe Phahlane, Sello Rankomo, Pitso Mokonyana, Thapelo Moalosi, Tebalo Ts’enoli, Mpho Lesia

Page 83: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

83

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saQuthing

Page 84: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

84

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Ntsie Mphaki 14 Phato 2017

Setereke sa Quthing

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi le matloana.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Lihloliloeng li phela ka metsi mme haa le siko li ea shoa ka ha ha ho bophelo ntle le metsi.

• Metsi a sa hloekang a baka mafu, maphelo a ba tsietsing ebe batho ba lahleheloa ke bophelo ke ho sebelisa metsi a sa hloekang.

• Litsing tsa bophelo ts’ebetso ea khineha ke tlhokahalo ea metsi,batlo pepa,le meriana ha e fanoe.

• Ho ithusetsa libakeng tse bulehileng ho baka mafu.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ha ho ahoa lipompo tsa metsi, ho sebelisoe mehloli e matla hape sechaba se kenyeletsoe ka ha ke sona se phelang moo se tsebang ka tikoloho ea sona.

• Ho ahoe lipompo tse boholo bo lekaneng ho fepela sechaba kaofela ka metsi.

• Sechaba se nke karolo ka ho ikahela matloana ho fokotsa mafu a bakoang ke ho ithusetsa libakeng tse bulehileng.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se bokeletse majoe a tlo haha matloana,ba cheke mekoti mme

baa he matloana.

• Sechaba se sireletse mehloli ea metsi le mekhoabo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla le kopane le mafapha a amehang ho fumana tharollo eat aba e hlalositsoeng.

• Lekhotlalapusoealibakaletataisesechabahotsebanasekaatameleliofisilife ho fumana tharollo.

Boemong ba Setereke

• Litokomane libolokoe lehammusoo fetohabafihlangbabonena litabatsena li boemong bofe

• Lefapha la phepelo ea metsi metseng le kopane le lekhotla la puso ea libaka hobuisanalehofihlelatharolloeatabaena

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mpiti Letsie, Seymour Letsie, Sere Monese, Mokheseng Ntho, Mokoena Qoane, Moeresi Motsapi, Ntilane Ntilane, Mokhethi Phatela

Page 85: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

85

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa QuthingSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Basieng Qomo-Qomong 15 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokeho ea litsi tsa bophelo le litsela.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Ha ho bobebe ho fumana lits’ebeletso tsa bophelo mme maphelo a ea feela ka ha ba tsamaea libaka tse telele.

• Sena se bakoa ke hore ha hon a litsela sebakeng sa makoloi, mme ho ba boima ho sechaba ho hira makoloi a ba patalisang chelate e ngata ka lebaka la bobe ba litsela.

• Batho ba kulang haholo ha ba amoheloelikoloing tsa baeti mme ba tlameha hohiramakoloiapatalaeboimahorebakaafihlela.

• Hangata bakuli ha ba fumane lits’ebeletso habobebe sepetleleng se kampong ka lebaka la ts’ubuhlellano e holimo ea bakuli.

Tharollo e Fihletsoeng

• Ho ahoe setsi sa bophelo ka ha sechaba se se se fane ka sets’a.

• Litsela li lokisoe ho bebofatsa mokhoa oa ho tsamaea.

• Litsebeletso tsa bophelo li fanoe kahare ho lekhotla la puso ea libaka ka matsatsi a tla lumellanoa.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Kaha sechaba se se se fane ka sets’a, se ka tlatsetsa ka ho bokella majoe ho

lokisetsa khaho ea setsi sa bophelo.

• Sechaba se ka boela sa bokella majoe le ho lokisa tsela.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla le hlophe le ba lefapha la bophelo la setereke hore ba tlise litsebeletso sechabeng bonyane khoeli le khoeli.

Boemong ba Setereke

• Lefaphalabophelolelokisehorenalits’ebeltsotsabophelolikafihlajoanghosechaba bonyane hang ka khoeli.

Boemong ba Naha

• Lekala la bophelo le thuse ho aha setsi sa bophelo kahara lekhotla lena la puso ea libaka.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Ramphalama Shai, Tsokolo Ramosala, Tsoakae Mokhanya, Mamorakane Raneane, Malerato Mahlomaholo, Noanaesele Tjoto, Kepitso Phera

Page 86: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

86

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Mjanyane Mjanyane 12 Phupu 2017

Setereke sa Quthing

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea litsi tsa bophelo le litsela e sitisa phano ea litsebeletso.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litsebeletso tsa bophelo ho batho ba nkang litlhare tsa khoeli le khoeli ha li tsamaee hantle hoba ho hole ho ea litsing ka maoto.

• Batho ba pepela malapeng ka ha ho se mokhoa oa litsela tsa likoloi esita le tsa maoto li mpe mme li hole haholo.

• Bafu ba jaroa ka mampara ha ba isoa mmoshareng le ho khutla teng.

• Ka lebaka la ho tsamaea nako e telele litseleng tse mpe, banana le basali ba tlokotsing ea tlhekefetso.

Tharollo e Fihletsoeng

• Khaho ea litsi tsa bophelo.

• Ho kenngoa ha motlakase kahara lekhotla hot la thusa ho fokotsa litlolo tsa molao.

• Khaho ea litsela e tla thusa ho etsa hore bakuli ba fumane lits’ebeletso tsa bophelo habobebe.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se kopane se lokise litsela moo ho khonehang.

• Ba cheke li foro ho khelosa metsi a senyang litsela ho feta.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla le teke litlhoko tsa sechaba ho mafapha a ikarabellang ka sepheo sa ho buisana le ho fumana tharollo mmoho.

• Lekhotla le sebelisane mmoho le sechaba le mafapha a ikarabellang.

Boemong ba Setereke

• Setereke se fane ka batho ba nang le litsebo ho tataisa sechaba khahong ea litsela.

Boemong ba Naha

• Lekala la bophelo le tlatsetse ka ho aha setsi sa bophelo kahara lekhotla.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Gilbelt Velile Thotho, Nosakhe Sityodadana, Nowethu Rasmen, Nosizani Simanga, Johnson Tubali, Sandi Tholeholehobe

Page 87: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

87

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa QuthingSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Theoheli Urban 10 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea litsela tse kenellang metseng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Litopo li jaroa ka mahetla ho e mabitleng ke bothata ba litsela tse siko.

• Batho ba hlokahala ka bongata le ba kulang ba ba le mathata a fetang.

• Temo ea ameha hoba likosekara le thepa ea masimong ha e khone ho tsamaea ka hoo tlala eba holimo.

• Batho ba bang ha ba khone ho boloka makoloi a bona malapeng hoba ha ho moo ba tsamaeang.

Tharollo e Fihletsoeng

• Batho ba ikopanye ba rarolle mathata a bona moo ho khonahalang.

• Mongoli oa toropo a lekole litsa bocha melao ea tsela lea mobu ele ho bona ba iphileng lits’a kapa ba ikekelitseng.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se ikopanye ho lokisa tsela, se bokelle majoe.

• Metse e meli e nang le bothata ba metsi e se e nkile khato ho rarolla bothata boo.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka le kopane le mafapha a amehang ho shebisana le ho batla botataisi na tsela e ka lokisoa joang.

Boemong ba Setereke

• Lefapha la khaho ea litsela le fane ka tataiso ea methati e lokelang ho lateloa hore sechaba se fumane thuso.

• Lefapha le fane ka litsebi tse tlang ho hlahloba sebaka le ho fan aka beletsi mabapi le tlhoko ea sechaba.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Relebhile Koloi, Moshe Moleko, Stanley Williams, Malekhetho Hants’i, Maitumeleng Mokotleng, Makhabane Autata, Mats’epang Mokhoane, Noane Yaleko

Page 88: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

88

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Sebapala Tosing 4 Phato 2017

Setereke sa Quthing

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea lits’ebeletso tsa bophelo.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Batho ba hlokahala ka bongata le ba kulang ba ba le mathata a fetang ke ho tsamaea sebaka se se telele ebile ho se litsela.

• Bana ha ba tsamaee li ente le bakhachane ha ba tsamaee ngakeng ka nako eo ba e behetsoeng ebile ba pepela hae.

• Sena se baka tahlehelo ea maphelo haholo a basali ba ntseng ba le tlase lilemong ka lebaka la mathata a ka bakoang ke pelehi.

• Ba kulang ba loba matsatsi a ho ea ngakeng le ba sebelisang litlhare tsa khoeli le khoeli ha ba ee ka lebaka la bohole ba setsi se teng kaha mokhoa oa ho tsamaea hao bobebe.

Tharollo e Fihletsoeng

• Khaho ea setsi sa bophelo eka tlisa tharollo kahara lekhotla la puso ea libaka.

• Ho be le lits’ebeletso tsa bophelo tse tlisoang metseng khoeli le khoeli.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se fane ka sebaka moo setsi sa bophelo se ka ahaong teng.

• Sechaba se bokelle majoe esita le ho cheka moo ho hlokahalang ele ho thusa hore setsi se ka ahoa.

• Sechabaseatameleliofisitsamafaphaaikarabelllanghobatlabotataisi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la puso ea libaka le sebetse mmoho le sechaba esiata le mafapha a amehang ho sheba menyetla ea ts’ebelisano mmoho khahong ea setsi sa bophelo.

• Lekhotla la puso ea libaka le tataise sechaba ka methati e lokelang ho lateloa katlehisong ea khaho ea setsi sa bophelo.

Boemong ba Setereke

• Lefapha la bophelo le etse tlatsetso tsa phano litsebeletso tsa bophelo tsa khoeli le khoeli.

• Lefapha la bophelo le fane ka botataisi mehatong e ka nkoang hore setsi sa bophelo se ahoe kahare ho lekhotla la puso ea libaka.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Tlali Mathetse, Matoka Nkuebe, Sebabatso Seliane, Maphalane Mathabo, Matsebang Mpana, Mannel Thakalekoala, Mabasi Noe, Liseloane Morolong

Page 89: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

89

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa QuthingSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Mt Moorosi Telle 11 Phupu 2017

Taba e Ts’ohluoeng Boemo ba thuto bo tlase haholo le sephetho se sebe.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sephetho se sebe sa likolo tse kahare ho tikoloho ea Telle.

• Ha ho thepa eo bana ba e sebelisang joalo ka litulo, litafole le libuka tse baloang.

• Ka sehlopheng bana ba bangata haholo hoo tichere e fetang le ba utloisisang feela.

• Likolong tse ling ho sebetsa matichere a senang mangolo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Lekalalathutolebuisanekatabaenalelekhotlalapusoealibkaelehofihlelatharollo.

• Batsoali ba tataise le ho khalema bana ele ho thusa matichere.

• Mmusi oa setereke a ts’ehetse council ho fumana tharollo ka ts’ebelisano le lekala la thuto.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Batsoali ba bana ba nke karolo thutong ea ban aba bona ele ho thusa matichere.

• Beng ba matlo a hirisetsoang bana ba etse lipehele tse thusang bana ho se tsamaee hohle empa hob a thusa hore ba kene lithutong ka matla.

• Batsoali ba lekole mosebetsi oa bana bona ele ho thusa matichere.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Liphuthehong kapa likoetlisoeng tsa mak’hanselara taba ea ho ntlafatsa thuto ebe e nngoe eat se ts’ohloang ka sepheo sa ho matlafatsa thuto kahare ho lekhotla.

• Lekhotla la puso ea libaka le sebetse mmoho le sekolo ho ntlafatsa thuto.

Boemong ba Setereke

• Ho be le ts’alo morao ea litaba tsa thuto kahare ho setereke khafetsa.

• Bahlahlobi ba likolo bae tele likolo ho hlahloba boemo ba thuto le ho ntlafatsa moo khaello e leng teng.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Tselisehang Motsamai, Nthabiseng Mosifa, Boomo Mokheseng, Makabelo Letho, Tumo Lebatla, Moeketsi Mosolesa, Makhetheng Mosifa, Manthatisi Letseka, Masheane Maoeng

Page 90: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

90

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke saThaba-Tseka

Page 91: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

91

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Letsika Khutlo-Se-Metsi K02 22 Phato 2017

Setereke sa Thaba-Tseka

Taba e Ts’ohluoeng Lekhulo le aparetsoeng ke sehalahala ka mora oho ho chesoa khafetsa ke balisana.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Mokhatlo oa balisana o ile oa shoa ‘me ba qala ho chesa lekhulo.

• Balisana ha ba fuoe thupelo ka lekhulo e fuoa lihoai ‘me balisana ba hloka tsebo.

• Balisana ha ba kenyeletsoe linthong tsa bohlokoa joaloka tlhokomelo ea lekhulo.

Tharollo e Fihletsoeng

• Mokhatlo oa balisana o tsosolosoe ba tsebe ho hlokomela lekhulo joaloka pele.

• Lithupelo tsa makhulo li etsetsoe balisana e seng lihoai.

• Balisana ba kenyeletsoe fato-fatong ea lihlahla. Sena se tla etsa hore ba nke karolo ntlafatsong leho thusa hore ba hlokomele lekhulo.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se tla thusa ho tsosa mokhatlo oa balisana oa paballo ea lekhulo.

• Sechaba se tla isa khothaletso Lekaleng la Meru hore Fato-fato e qalileng ka lihlabeng ho hiroe balisana.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la Puso ea Libaka le tla sebetsa le sechaba leho se tataisa ka ts’ehetso ea Lekala la Meru.

Boemong ba Setereke

• Lekala la Meru le etse meralo ea lithupelo tsa balisana le fato-fato.

• IECebule ofisi e Lesobeng kamatsatsi ohlebakeng sabalisana. Ha joalebasebetsi b alula ba koetse.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

LilemoBolae,MolefiSelebalo

Page 92: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

92

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Thaba-TsekaSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Nakeli Litsoetse K03 23 Phato 2017

Taba e Ts’ohluoeng Balisana ha ba kenye letsoho litabeng tsa sechaba (Likhetho, likarete tsa boitsebiso le tse ling).

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Balisana ba lula ba le metebong hole le lits’ebeletso.

• Balisana ha ba fuoe nako hore ba nke karolo likhethong ke bo ramehlape.

• Balisana ha ba rupeloe ka litaba tsa makhulo le tse ling ka kakaretso.

Tharollo e Fihletsoeng

• Balisana ba fuoe monyetla oa ho khetha pele.

• Re tla bokella balisana ka morao ho likhetho tsa puso ea libaka hore batlo ngolisetsoa metseng ke IEC le Lekala la tsa lehae.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba • Sechaba se tla hlokomela liphoofolo ka letsatsi la balisana la ho khetha leho bokella balisana sebakeng seo ba ka ngolisetsang ho sona.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la Puso ea Libaka le tla khothaletsa IEC le Lekala la Tsa Lehae ho isa ts’ebeletso tsa bona sechabeng.

Boemong ba Setereke

• IEC e tle ho tla ngolisa balisana moo ba tla bokelloa.

• IEC e fe balisana monyetla oa ho khetha e le ba bang ba bakhethi ba pele e le hore letsatsing la likhetho ba hlokomele liphoofolo e le ho fa sechaba monyetla oa ho ea khetha.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Mahlomola Mafole, Ferete Chelete, Masimong Mafole, Kose Liphapang

Page 93: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

93

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Mabitseng Linakeng K05 15 Phato 2017

Setereke sa Thaba-Tseka

Taba e Ts’ohluoeng Makhulo a sa fumaneheng ka lihlabeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Batho ba Masokoaneng ba ikekelelitse moeli ho tloha ho C ea ho A le B tseo e leng tsa morena oa Sehlooho.

• Liphoofolo tsa karolo e nngoe ea sechaba lia tsoaroa.

• Karolo e nngoe ea sechaba ea khakhathoa.

• Hob a le lipatala tse boima ntle lephano ea li rasiti.

• Sena se baka hore karolo e nngoe ea sechaba e lisetse mehloling e leng moo ho sa lumelloang ke lekala la Metsi, Tikoloho le Bolepi.

Tharollo e Fihletsoeng

• Re tsebisa Morena oa Sebaka oa Mashai hore re fetela ho morena oa Sehlooho (Ka ha eena a sa thusane tabeng ena).

• Morena oa Sehlooho arole C ea Masokoaneng le lihlaba tsa hae.

• Morena oa Sehlooho a supe moo B ea hae e leng teng.

• Re khethile moifo o etellang pele taba tsena hoea ho morena oa Sebaka le oa Sehlooho.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba • Sechaba se tlo nts’a chelete ea ho palamisa moifo leho ba fepa ha ba ea ho ea buisana le Morena oa Sehlooho.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la Puso ea libaka le tla ts’ehetsa sechaba ka ho ba fa tataiso ea tsela eahofihlelamarenalemafaphaohleachangbats’olatabengena.

Boemong ba Setereke

• Morena oa Sehlooho a tle ho tla fana ka tharollo.

Boemong ba Naha

• Lekhotla la Marena le thuse ho rarolla bothata haeba Morena oa Sehlooho a ka tsoela-pele ho se iponahatse leho rarolla bothata bona.

Sehlopha sa Ts’ebetso

Motsomi Motsomi, Leboea Mapau, Tello Chopho, Fako None, Lebohang Kutumane

Page 94: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

94

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Thaba-TsekaSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Letuka Tenesolo K01 7 Loetse 2017

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi a hlokileng bakeng sa malapeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Mohloli o fepelang motse o mong ‘me ha oa khethoa ke sechaba.

• Mohloli oo oa cha ‘me ha u na metsi a lekaneng.

• Pipe e tsamaisang metsi a mohloli ona ile ea khaoloa ke mokonteraka ha ho lokisoa tsela e kholo ea Thaba Tseka ‘me ha ho so lokisoe.

• Sechaba sa Ha Letuka – Khohlong se ile sa kopuoa ho bokella majoe nakong e fetileng ke Lekala la Metsi ka le reng hot lo qaloa ts’ebetso empa ha ho so etsoe letho.

• Karolo e kholo ea sechaba e kha metsi lilibeng tse sa sireletsoang.

Tharollo e Fihletsoeng

• Lekala la Metsi le tle ho tsebisa sechaba na le nyametse kae bakeng sa morero oa Khohlong.

• Lekala la Metsi le lokise ts’enyo e bakiloeng ke khaho ea tsela ka 2012.

• Lekala la Metsi le re tataise ka botsibi bakeng sa ho sireletsa liliba haholo Ha Letuka–Rothemooselibasehaufilemabitla.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla supa mehloli e ts’epahalang bakeng sa ho sebelisoa.

• Sechabasetlabokellathepaefumanehanghaufijoalokamajoelehochekamekoti.

• Sechaba sa Khohlong se se se bokelelitse chelate ho tlatsetsa hore se fumantso’e metsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la Puso ea Libaka le tla thusa sechaba ho buisana le lekala la Metsi ele ho fumana tharollo.

Boemong ba Setereke

• Lekala la Metsi le lokela ho tla lokisa moo ho senyehileng leho nts’etsa morero oa phepelo ea metsi o ile oa emisa sebakeng sa Khohlong.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

’Maletuka Phenya, ‘Masechaba Makepe, Mapulane Moluku

Page 95: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

95

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Sebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Laka Lekhotla la Toropo 31 Phato 2017

Setereke sa Thaba-Tseka

Taba e Ts’ohluoeng Tlhokahalo ea metsi a hloekileng bakeng sa malapeng.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Mohloli o fepelang motse ka metsi ha o mamelle komello.

• Mohloli o ne o khethoe kantle le ts’usumetso e feletseng ea sechaba.

• Tankaefepelangmotsekametsihajoale,ehaufihahololemabitla‘mehamorao sena se ka tlisetsa sechaba mafu a amanang le tlhokahalo ea bohloeki.

Tharollo e Fihletsoeng

• Lekala la Phepelo ea Metsi Metseng le tle ho tla hokela metsi bocha.

• Lekala le tlose tanka ea metsi tlasa mabitla.

• Lekala le sebelise mehloli e suptjoang ke sechaba.

• Lekala la Bophelo le tle ho hlahloba taba ea tanka e mabitleng leho etsa khothaletso.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba

• Sechaba se tla supa mehloli e ts’epahalang.

• Sechaba se tla bokella majoe le lehlabathe.

• Sechaba se se se entse likhakanyo tse thepa e ka hlokehang ho etsa leho hokela morero oa metsi a lelemelang thepang ea morero oa pele.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Le sebetse mmoho le sechaba ho atamela lefapha la phepelo ea metsi metseng.

Boemong ba Setereke

• Lekala la Metsi le battle mokonteraka ea tla lokisa le ho ntlafatsa phepelo ea metsi motseng.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

Lebona Lekhera, ‘Mankamoheng Jane, ‘Mathabo Mahlo, ‘Mamosele Moalosi

Page 96: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

96

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Setereke sa Thaba-TsekaSebaka Lekhotla la Puso ea Libaka Letsatsi

Ha Rapoeea Bokong K04 21 Loetse 2017

Taba e Ts’ohluoeng Ts’ebeletso e mpe ea bophelo setsing sa bophelo sa Katse.

Taba e Hlalositsoe Tjena

• Sechabahasefumants’oets’ebeletsohabafihlamotsearekalebakalahotloha libakeng tse hole le setsi.

• Bakuli ha ba buisoe hantle ke mooki oa setsi sa ts’ebeletso ea bophelo (Lebitso la hae le teng ho PISA).

• Ka linako tse ling mooki o hlapaola le ho otla bakuli.

• Ka nako ea lijo tsa motse’are ha ho sebetsoe empa ka morao ho teng bakuli ha ba fumants’oe lits’eletso empa ba khutlisetsoa hae.

• Bakuli ba sebeletsoa matsatsi a mabeli feela bekeng.

• Sechaba kappa bakuli ba sebaka sa Ha Rapoeea ha ba fumants’oe lits’ebeletso tsa bophelo ho hang.

• Bakuli ba se ba ea ‘Mamohau, Thaba Tseka kapa Khohlo-Nts’o bakeng sa lits’ebeletso tsa bophelo.

• Batho ba sa khoneng ho ea kantle ho sebaka sa Katse, ba sitoa ho fumana ts’ebeletso ea bophelo.

• Ts’ebeletso ea bophelo e koetsoe Ha Rapoeea ka morao ho hore mooki a loants’e mokuli.

Tharollo e Fihletsoeng

• Mooki eo ho buoang ka eena a tlosoe setsing ka pele.

• Setsi sa bophelo se buloe ka matsatsi ohle a ts’ebetso.

• Bakuli ba sebeletsoe ka hlompho.

• Lits’ebeletso li ‘ne li tlisoe sebakeng sa Ha Rapoeea joaloka pele.

• Bakuli ba ngolloe litaelo tsa litlhare ka ho hlaka.

Khato e tla Nkoa ho Fihlela Tharollo

Sechaba• Sechaba se tla tsoelapele ho sireletsa baoki le thepa ea bona ha ba tlile

motseng oa Ha Rapoeea.

• Sechaba se tla ‘ne se tsoelepele ho sebelisana hammoho le setsi.

Lekhotla la Puso ea Libaka

• Lekhotla la Puso ea Libaka le tataise sechaba moo ho lokeleng.

Boemong ba Setereke

• Lekala la Bophelo (DHMT) le sebeletse ho tlosa mooki eo ho lluoang ka eena.• Lekala le nke mehato ea khalemo ho mooki ea joalo.

Boemong ba Naha

Sehlopha sa Ts’ebetso

‘Mamakhitlela Monaheng, Tanki Molatuoa, Mapaballo Phelane

Page 97: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

97

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017

Page 98: Boikarabello ke ba Bohlepisa-lesotho.org.ls/sites/default/files/2017-12/CDF...8 Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba lipuisanong tsa baahi le ho fana ka tataiso

98

Boikarabello ke ba Bohle - Sethala sa Lipuisano tsa Sechaba 2017