CULTUREEL ERFGOED - burgen-rlp.de · amfitheater - meer informatie: TIP. TRIER - CENTRUM VAN DE OUDHEID HET ‘TWEEDE ROME’ 13 Een kijkje in de geschiedenis van de stad: Dit Romeinse

CULTUREEL ERFGOEDDe schatten van Rijnland-Palts

Schätze, Trier – Zentrum der Antike in Deutschland, Kultur-Erlebnis, Landesmuseum Mainz, Genuss, Burgenlandschaft Pfalz, Welterbe Oberes Mittelrheintal, Rheinisches Landesmuseum Trier, Romantiker, Landesmuseum Koblenz, Kunst, Hunsrück, Römer, Eifel, Schätze, Trier – Zentrum der Antike in Deutschland, Kultur-Erlebnis, Landesmuseum Mainz, Genuss, Burgenlandschaft Pfalz, Welterbe Oberes Mittelrhein-tal, Rheinisches Landesmuseum Trier, Romantiker, Landesmuseum Koblenz, Kunst, Hunsrück, Römer, Eifel, Schätze, Trier – Zentrum der Antike in Deutschland, Kultur-Erlebnis, Landesmuseum Mainz, Ge-nuss, Burgenlandschaft Pfalz, Welterbe Oberes Mittelrheintal, Rhei-nisches Landesmuseum Trier, Romantiker, Landesmuseum Koblenz, Kunst, Hunsrück, Römer, Eifel, Schätze, Trier – Zentrum der Antike in Deutschland, Kultur-Erlebnis, Landesmuseum Mainz, Genuss, Burgen-landschaft Pfalz, Welterbe Oberes Mittelrheintal, Rheinisches Landes-museum Trier, Romantiker, Landesmuseum Koblenz, Kunst, Hunsrück, Römer, Eifel, Schätze, Trier – Zentrum der Antike in Deutschland, Kul-tur-Erlebnis, Landesmuseum Mainz, Genuss, Burgenlandschaft Pfalz, Welterbe Oberes Mittelrheintal, Rheinisches Landesmuseum Trier, Romantiker, Landesmuseum Koblenz, Kunst, Hunsrück, Römer, Eifel, Schätze, Trier – Zentrum der Antike in Deutschland, Kultur-Erlebnis, Landesmuseum Mainz, Genuss, Burgenlandschaft Pfalz, Welterbe Oberes Mittelrheintal, Rheinisches Landesmuseum Trier, Romantiker, Landesmuseum Koblenz, Kunst, Hunsrück, Römer, Eifel, Schätze, Trier – Zentrum der Antike in Deutschland, Kultur-Erlebnis, Landesmuseum

GENERALDIREKTION KULTURELLES ERBE

2 VORWORT

VOORWOORD 3

BESTE LEZER,Rijnland-Palts vormt het schouwspel van de Europese geschiedenis: monumentale Romeinse bouwwerken, middeleeuwse burchten, kastelen vol geschiedenis en hoogwaardige musea. Het is die gevarieerde geschiedenislijn die aan Rijnland-Palts zijn schoon-heid en gratie verleent. Niet voor niets prijken op de UNESCO-werelderfgoedlijst maar liefst vier pareltjes uit deze regio: Boven Midden-Rijndal, de Dom en de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Trier, de Oppergermaanse-Retische Limes en de Dom van Speyer.

De Algemene Directie van het Cultureel Erfgoed in Rijnland-Palts beheert de onroerende goederen zoals de Romeinse bouwwerken in Trier, dewelke beschouwd worden als het centrum van de Duitse oudheid, alsook de burchten aan de Midden-Rijn en in de Palts en de Pruisische vesting Ehrenbreitstein in Koblenz. In het Landesmuseum van Mainz, Koblenz en Trier kan je prachtige museumstukken bewonderen.

Bijzonder interessant is de verdere ontwikkeling van de ge-schiedkundig belangrijke plaatsen door middel van moderne bezoekersconcepten en digitale presentaties zoals audiovisuele rondleidingssystemen. Veel evenementen zoals concerten, voordrachten en feesten fleuren de gebouwen op en brengen de geschiedenis weer tot leven. Wat voor ons echt belangrijk is, dat is dat bij de verdere ontwikkeling en restauratie van de bouwwerken en monumenten alle locaties rolstoelvriendelijk worden gemaakt. Ik wens u alvast veel leesplezier met deze brochure en nodig u uit om het rijke, culturele erfgoed van Rijnland-Palts opnieuw te komen ontdekken!

Doris AhnenMinister van de Staat van Onderwijs, Wetenschap, Opleiding en Cultuurvan Rijnland-Palts

GEDRAMATISEERDE RONDLEIDINGEN / LIVING HISTORY Regelmatige optredens in het seizoen, aparte optredens voor groepen op reservatie:

DER EWIGE SOLDAT (De Eeuwige Soldaat),

VESTING EHRENBREITSTEIN, KOBLENZ

DER FESTUNGSKANONIER (De Vestingskanonnier), VESTING EHRENBREITSTEIN, KOBLENZ

BÜCHSENMACHERWERKSTATT (De Geweermakerswerkplaats), VESTING EHRENBREITSTEIN, KOBLENZ

FÜHRUNG IM WAFFENROCK (Rondleidingen in Wapenrok), VESTING EHRENBREITSTEIN, KOBLENZ

DIE MUSE VON STOLZENFELS (De Muze van Stolzenfels), KASTEEL STOLZENFELS, KOBLENZ

DER SCHLOSSVERWALTER DES PRINZREGENTEN (De Slotvoogd van de Prins-regent), KASTEEL VILLA LUDWIGSHÖHE, EDENKOBEN

DER KUNSTSINNIGE KÖNIG (De Kunstzinnige Koning), KASTEEL VILLA LUDWIGSHÖHE, EDENKOBEN

ZU BESUCH BEI KÖNIGIN THERESE (Op Bezoek bij Koningin Theresia), KASTEEL VILLA LUDWIGSHÖHE, EDENKOBEN

DIE BEFREIUNG DES RICHARD LÖWENHERZ (De Bevrijding van Richard Leeuwenhart), REICHSBURG TRIFELS, ANNWEILER

DER GLADIATOR VALERIUS (De Gladiator Valerius), AMFITHEATER, TRIER

DAS GEHEIMNIS DER PORTA NIGRA (Het Geheim van de Porta Nigra), PORTA NIGRA, TRIER

‘‘VERRAT IN DEN KAISERTHERMEN – DER TRIBUN MALLOBAUDES’’ (‚Verraad in de Keizerthermen - De tribuun Mallobaudes’), KEIZERTHERMEN, TRIER

CULTUREEL-PEDAGOGISCH PROGRAMMA voor kinderen en jongeren in de burchten en kastelen

Vesting Ehrenbreitstein (Koblenz), Kasteel Stolzenfels(Koblenz), Burcht Sooneck (Niederheimbach), Kasteel Bürresheim (Mayen), Reichsburg Trifels (Annweiler), Kasteel en vestingsruïne Hardenburg (Bad Dürkheim), Kasteel Villa Ludwigshöhe (Edenkoben)

SPECIALE TENTOONSTELLINGEN, DOEPROGRAMMA‘Salsook museumpedagogische activiteiten voor kinderen en jongeren

in de Landesmusea van Koblenz, Mainz, Trier

Voor afspraken en meer informatie: www.gdke.rlp.de of per telefoon op het nummer:

02 61 / 66 75 - 4000.

HIGHLIGHTS 201402.03. – 17.08. BERLINER IMPRESSIONISMUS (Berlijns Impressionisme)

Werken van de Berliner Secession uit de Nationalgalerie van Berlijn KASTEEL VILLA LUDWIGSHÖHE • EDENKOBEN

VANAF 15.03. EIN TRAUM VON ROM (Een Droom van Rome) Römisches Stadtleben in Südwestdeutschland SONDERAUSSTELLUNG • RHEINISCHES LANDESMUSEUM TRIER

12. – 21.04. FESTUNGSLEUCHTEN (De Vesting Verlicht) Spectaculair lichtspektakel VESTING EHRENBREITSTEIN • KOBLENZ

VANAF 13.04. TATORT ARCHÄOLOGIE – SPURENSUCHE IM BODEN (Plaats Delict Archeologie - Op zoek naar Sporen in de Bodem)

SPECIALE TENTOONSTELLING • LANDESMUSEUM VESTING EHRENBREITSTEIN • KOBLENZ

04.05. – 12.10. MAX SLEVOGT – NEUE WEGE DES IMPRESSIONISMUS (Nieuwe Wegen van het Impressionisme) SPECIALE TENTOONSTELLING • LANDESMUSEUM MAINZ

19. – 21.06. BURCHTFEEST DAHNER BURGEN, DAHN

29. + 31.05. /01.06 HISTORISCHE SPELEN Traditionele reis door de tijd in de grachten van de vesting VESTING EHRENBREITSTEIN • KOBLENZ

27.07. KINDERPARTY ARCHEOLOGIE VESTING EHRENBREITSTEIN • KOBLENZ

02.08. TUINFEEST IN BAROKSTIJL KASTEEL BÜRRESHEIM • MAYEN

29.08. KASTEELFEEST VILLA LUDWIGSHÖHE VILLA LUDWIGSHÖHE • EDENKOBEN

14.09. KASTEELFEEST STOLZENFELS KASTEEL STOLZENFELS • KOBLENZ

14.09. OPENMONUMENTENDAG TALRIJKE MONUMENTEN IN DE DEELSTAAT WORDEN OPENGESTELD VOOR HET PUBLIEK

27./28.09. KASTEELFEEST HARDENBURG Middeleeuws spektakel KASTEEL- & VESTINGSRUÏNE HARDENBURG • BAD DÜRKHEIM

Voor afspraken en meer informatie: www.gdke.rlp.de of per telefoon op het nummer:

02 61 / 66 75 - 4000.

TrierTrier

SpeyerSpeyer

MainzMainz

KoblenzKoblenz

6 OVERZICHTSKAART

Porta NigraKaiserthermenAmphitheaterThermen am ViehmarktRheinisches Landesmuseum TrierIgeler

Säule

Klause Kastel

Villa Otrang

Burgruine Nürburg

Schloss Bürresheim

Matthiaskapelle

Festung Ehrenbreitstein

Burg Pfalzgrafenstein

Schloss Stolzenfels

Burgruine Nanstein

TRIER - CENTRUM VAN DE OUDHEID ............................. 08

Porta Nigra ........................................................10Kaiserthermen ....................................................11Amphitheater .................................................... 12Thermen am Viehmarkt ..................................13Igeler Säule ........................................................14Klause Kastel ..................................................... 15Rheinisches Landesmuseum Trier .................16

EIFEL – TUSSENVULKAANKEGELSEN MAREN ...................18

Römische Villa Otrang ....... 20Burgruine Nürburg ............. 21Schloss Bürresheim .............22Matthiaskapelle ...................23

WIJ DOEN DE GESCHIEDENIS WEER LEVEN. Ontdek de schatten van onze deelstaat!

TrierTrier

SpeyerSpeyer

MainzMainz

KoblenzKoblenz

OVERZICHTSKAART 7

Porta NigraKaiserthermenAmphitheaterThermen am ViehmarktRheinisches Landesmuseum Trier

Landesmuseum Mainz

Burgruine Nassau


Burg Pfalzgrafenstein

Schloss Stolzenfels

Burg Sooneck

PALTS –HET BURCHTENLANDSCHAP ...... 38Burgruine Altenbaumburg ...............40Reichsburg Trifels ............................... 41Schloss- und Festungsruine Hardenburg .........................................42Burgruine Landeck .............................43Burgruine Nanstein ...........................44Dahner Burgen und Neu-Dahn .......45Schloss Villa Ludwigshöhe ...............46

Burgruine Altenbaumburg

Reichsburg Trifels

Burgruine Landeck

Schloss Villa Ludwigshöhe

Dahner Burgen + Neu-Dahn

Burgruine Nanstein

Schloss- und Festungsruine Hardenburg

WERELDERFGOED BOVEN MIDDEN-RIJNDAL ....................................24Landesmuseum Koblenz ........................................26 Festung Ehrenbreitstein .........................................28Schloss Stolzenfels ...................................................31 Burg Pfalzgrafenstein .............................................. 32Burg Sooneck ........................................................... 33

MAINZ - HOOFDSTAD VAN DE DEELSTAAT ...........................36Landesmuseum Mainz .................................... 36

TAUNUS – DE HOOGTE ...........................34Burgruine Nassau ....................................................35

WIJ DOEN DE GESCHIEDENIS WEER LEVEN. Ontdek de schatten van onze deelstaat!

Landesarchäologie Speyer ............................. 48Landesdenkmalpflege ..................................... 50

Landesmuseum Koblenz

8 TRIER – ZENTRUM DER ANTIKE

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

Sieg

Mosel

Lahn

Mosel

Eltz

Ahr

Sauer

Saar

Nahe

Nahe

Glan

Glan

Lauter

Alsen

z

Lauter

Speyerbach

Isenach

Selz

Rhein

Rhein

Rhein

WELTERBELIMES

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- bornRhens

PrümPelm

berneisenbbernbeOOOOOOOOOOO erneisebOOberneisenNürburg

Niederheimbach

Neuwied

Nassau

Mayen

MainzMainz

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

KoblenzKoblenz

Klingenmünster

Kaub

Kastel

Kamp-Bornhofen

Kaiserslautern

Igel

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

DiezDiez

Dahn

Bitburg Bingen

BBernkasteBBBBernkastel- Kues

Bad Kreuznach

BadDürkheim

Bad Bergzabern

ArnsteinArnstnstnrAAArnsteArnstein

Annweiler

AltenbambergAltenbambnenbambergbAltenbambergAltenbamberg


Igeler Säule

Klause Kastel

Römische Villa Otrang

R E G I O N E I F E L

TRIER - CENTRUM VAN DE OUDHEIDHET ‘TWEEDE ROME’

In Trier vindt u bij elke stap en op elke trap getuigenissenvan de oudheid. Nergens anders in Duitsland kunt u de Romeinse tijd nog op zo een authentieke wijze beleven: de Porta Nigra, het amfitheater, de Kei-zerthermen en de thermen am Viehmarkt prijken op de lijst van UNESCO-werelderfgoed. En in het Rheinische Landesmuseum Trier, een van de meest betekenisvolle archeologische deelstaatmusea van Duitsland, treft u wereldbefaamde vondsten uit de Romeinse tijd aan.

Toeristische Dienst Trier An der Porta Nigra 54920 TrierTel.: 06 51 / 9 78 [email protected]


R E G I O N E I F E L

ANTIKENCARD – TRIER ONTDEKKEN VOOR EEN KLEIN PRIJSJE

Met de ANTIKENCARD kunt u voor een voordelig prijsje op ontdekkingsreis gaan in het centrum van de oudheid, in Trier. De ANTIKENCARD BASIC geeft toegang tot twee Romeinse bouwwerken naar keuze en tot het Rheinische Landesmuseum. Met de ANTIKENCARD PREMIUM kunt u vier Romeinse bouwwerken (Porta Nigra, Amfitheater, Keizerthermen en de thermen am Viehmarkt), het Landesmuseum, de Romeinse Villa Otrang en Hermitage Kastel in de buurt van Trier bezoeken. De ANTIKEN-CARD is verkrijgbaar aan de kassa van de Romeinse bouwwerken, het Rheinische Landesmuseum, de toeristische dienst en in andere ver-kooppunten.

TRIER - CENTRUM VAN DE OUDHEID HET ‘TWEEDE ROME’ 9

ANTIKENCARD TRIER 2014

10 TRIER - CENTRUM VAN DE OUDHEID HET ‘TWEEDE ROME’

Een echte trekpleister, UNESCO-werelderfgoed en het bekendste icoon van Trier: de Porta Nigra is de best bewaard gebleven Romeinse stadspoort ten noorden van de Alpen. ADRESSimeonstr. 60 • 54290 TrierTel.: 06 51 / 4 60 89 [email protected]

OPENINGSURENJan./feb. + nov./dec.: 9.00 - 16.00 uurMaart + okt.: 9.00 - 17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uur

GEDRAMATISEERDE RONDLEIDING‘Das Geheimnis der Porta Nigra’ (Het Geheim van de Porta Nigra)www.erlebnisfuehrungen.de

PORTA NIGRADE POORT NAAR HET ROMEINSE RIJK

NU NIEUW: Met de Mediaguide op ont-dekkingstocht in het Romeinse rijk. Ontdek de Keizerthermen met de NIEUWE Mediaguide.

Ontdek de in grafitti neerge-schreven data en het Romeinse metselaarsteken binnenin de Porta Nigra.

TIP


De Keizerthermen werden ontworpen als één van de grootste Romeinsen badhuizen. De badzaal, sauna, massage-ruimten en wandelgalerijen moesten de Romeinse notabelen de nodige ontspanning bieden maar de bouw van de thermen werd nooit voltooid. Omdat het op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat, is het vandaag de dag een geliefde bezienswaardigheid voor toeristen die in de majestueuze ruïnes, inclusief het ondergrondse laby-rint, op ontdekkingstocht willen gaan.

ADRESWeberbachstr. 41 • 54290 TrierTel.: 06 51 / 4 36 25 [email protected]


GEDRAMATISEERDE RONDLEIDING‘Verrat in den Kaiserthermen - Der Tribun Mallobaudes’ ‘(Verraad in de Keizerthermen - De tribuun Mallobaudes)’

www.erlebnisfuehrungen.de

KAISERTHERMEN (Keizerthermen)HET SUMMUM VAN ROMEINSE BADCULTUUR

Geniet van een van de vele open-luchtshows in een historische sfeer.

TIP

Ontdek de Keizerthermen met de NIEUWE Mediaguide.


Het amfitheater aan de Petrisberg van de in de eerste en tweede eeuw na Christus opbloeiende metropool Trier bood plaats aan ca. 18.000 toeschouwers. Bezoek vandaag nog de kooien van de dieren die achter de deuren rondom de kampplaats schuilgingen.

ADRESOlewiger Straße • 54295 Trier Tel.: 06 51 / 7 30 [email protected]


GEDRAMATISEERDE RONDLEIDING‘Der Gladiator Valerius’ (De Gladiator Valerius)

www.erlebnisfuehrungen.de

AMFITHEATERENTERTAINMENT EN AMUSEMENT

Mis de openluchtvoorstellingen niet • Gladiatorschool in het amfitheater - meer informatie:www.gladiatoren-schule.de

TIP


Een kijkje in de geschiedenis van de stad: Dit Romeinse ‘volksbadhuis’ dateert al van de 4e eeuw. Het was het eerst publieke badcomplex in de stad Trier voor de burgers van de ‘gemeente’, weliswaar zonder ver-warmde badzaal en warmwaterbad.

ADRESViehmarktplatz • 54290 Trier Tel.: 06 51 / 9 94 10 [email protected]

OPENINGSURENheel het jaar door open van: 9.00 - 17.00 uurEerste werkdag van de week gesloten

EVENEMENTENRegelmatig tentoonstellingen overuiteenlopende thema‘s

DE THERMEN AM VIEHMARKTBURGERLIJKE BADCULTUUR


Het behoort tot de best bewaard gebleven grafmonumenten van de Romeinse tijd. Een vermogende familie van textielhandelaars liet de 23 meter hoge Zuil van Igel bouwen. De inscripties stellen scènes uit het alledaagse leven van de opdrachtgevers en de mythologie voor, zoals de adelaar van Jupiter die Ganymedes naar de hemel voert, zinnebeeld van de hoop op eeuwig leven aan de zijde van de goden.

ADRESTrierer Straße 54298 Igel [email protected]

IGELER SÄULE (De Zuil van Igel)MONUMENTAAL GRAFMONUMENT

De unieke kleurenpracht van de zuil kunt u in het Rhei-nische Landesmuseum Trier bezichtigen.

TIP


Hermitage Kastel verenigt romaanse en gotische elementen. De bouw-plannen voor de begraafplaats voor de beenderen van koning Johannes van Bohemen zijn van de hand van Karl Friedrich Schinkel. Vanop de Hermitage heeft u een adembenemend uitzicht over het dal van de Saar.

ADRESKönig-Johann-Straße 54441 Kastel-Staadt Tel.: 0 65 82 / 5 35 [email protected] www.burgen-rlp.de

OPENINGSURENFebr.: zat. + zon. 10.00 - 16.00 uurMaart + okt.: 9.00 - 13.00 uur + 14.00 -17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 13.00 uur + 14.00 - 18.00 uurNovember: 10.00 - 16.00 uurDec./jan. gesloten • Eerste werkdagvan de week gesloten

HERMITAGE KASTELKONINKLIJKE GRAFTOMBE

Korting op toegangsprijs met de AntikenCard (blz. 9)

WANDELTIP

Bezoek het Widdertshäuschen, een Romeins grafmonument op de Saardalweide onder de Hermitage.

TIP


De grootste Romeinse goudschat, prachtige Romeinse mozaïeken, een zilveren kan uit de late oudheid of het beroemde Diatretglas, het Rheinische Landesmuseum Trier herbergt archeologische vondsten van wereldklasse. Beleef het verleden van Trier en de streek van het stenen tijdperk tot de Romeinse tijd, van de Franken tot het laatste vorstendom.

Uniek en onmiskenbaar is de buiten-gewone weelde en de kwaliteit van de voorwerpen uit de Romeinse tijd, de tijd waarin de stad Trier de voor-naamste rol uit haar geschiedenisspeelde. De verzameling wordt voortdurend aangevuld met nieuwe vondsten, opgedaan tijdens de archeologische monumentenzorg.

RHEINISCHES LANDESMUSEUM TRIERVONDSTEN VAN WERELDKLASSE

SPECIALE TENTOONSTELLING Rheinisches Landesmuseum Trier EIN TRAUM VON ROM(Een Droom van Rome)Het stadsleven bij de Romeinen in Zuidwest-Duitslandvanaf 15.03.2014


ADRESWeimarer Allee 1 • 54290 Trier Tel.: 06 51 / 97 74 - 0 [email protected] www.landesmuseum-trier.de

OPENINGSURENheel het jaar door: 10.00 - 17.00 uur • Maandag gesloten • Opgelet: aange-paste openingsuren op feestdagen

Museumscafé • 06 51 / 9 94 58 20www.zeitsprung-cafe.de

TIP

Korting op toegangsprijs met de AntikenCard (blz. 9)Mis de grote highlight niet, een 360°- filmbelevenis:

IM REICH DER SCHATTEN (IN HET RIJK DER SCHADUWEN)

Di. – Zon. 11.30 uur + 14.30 uurwww.im-reich-der-schatten.de

Sieg

Lahn

Mosel

Sauer

Nahe

Glan

Lauter

Alsen

z

Lauter

Speyerbach

Isenach

Selz

Rhein

Rhein

Rhein

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

WELTERBELIMES

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- bornRhens

PrümPelm


Niederheimbach

Nassau

Mayen

MainzMainz

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

Koblenz

Klingenmünster

Kaub

Kamp-Bornhofen

Kaiserslautern

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

DiezDiez

Dahn

Bitburg Bingen

Bernkastel- Kues

Bad Kreuznach

BadDürkheim

Bad Bergzabern


Annweiler

AltenbambergAltenbambenbambergbAltenbambergAltenbamberg

Römische Villa Otrang

Burgruine Nürburg

Schloss Bürresheim Matthias-

kapelle

EIFEL – TUSSEN VULKANENKEGELS EN MAREN 19

EIFEL – TUSSEN VULKANENKEGELS EN MAREN

Een landschap vol maren en vulkanen. De laatste vulkaanuitbarsting dateert van meer dan 10.000 jaar geleden, maar het landschap vormt een prachtig tafereel voor een reis doorheen de tijd. Villa Otrang brengt u terug in de tijd van de Romeinse gezinnen, op de Nürburg kunt u in de voetsporen van de kasteel-heren treden en uw blik over de Vulkaneifel laten gaan. En Kasteel Bürresheim doet u de woon- en adelcultuur uit het verleden weer opnieuw beleven.

De inrichting en afmetingen van Villa Otrang zijn echt indrukwekkend: verwarmde vloeren, prachtige mozaïeken, een ingenieus badcomplex en plaats voor meerdere families. Het is één van de grootste villa-complexen uit de Romeinse tijd in het Rijnland en tegelijkertijd ook een van de best bewaarde.

ADRESVilla Otrang 1 • 54636 Fließem Tel.: 0 65 69 / 96 32 45 [email protected]

OPENINGSURENFeb./maa + okt./nov.: 9.00 - 17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurDec./jan. gesloten • Eerste werkdagvan de week gesloten

ROMEINSE VILLA OTRANGIMPOSANTE VILLA UIT DE ROMEINSE TIJD

TIP

20 EIFEL – TUSSEN VULKANENKEGELS EN MAREN

Korting op toegangsprijs met de AntikenCard (blz. 9)

Restaurant met groot terrasDi - do: 9.00 - 17.00 uurVrij - zon: 9.00 - 22.00 uurDec./jan. geslotenTel.: 0 65 69 / 8 07www.villa-otrang.de

De uit drie zogenaamde groeiringen opgebouwde stad Nürburg troont op de Mons Nore, de ‘Zwarte Berg’. Alleen al het uitzicht vanaf de berch-vrede over het Vulkaanpark van de Eifel is echt de moeite waard.

ADRESBurgplatz 53520 Nürburg Tel.: 0 26 91 / 27 04 [email protected]

OPENINGSURENJan./maa + okt./nov.: 9.00 - 17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurDec. gesloten • Eerste werkdag van de week gesloten

BURCHTRUÏNE NÜRBURGBELANGRIJKE RUÏNE MET EEN SPROOKJESACHTIG UITZICHT

Nürburg nodigt echt uit om een stapje in de wereld te zetten: u kunt er helemaal omheen wandelen.

TIP


22 EIFEL – TUSSEN VULKANENKEGELS EN MAREN

Kasteel Bürresheim is nooit ver-overd. Het weet zijn bezoekers te betoveren met geschakeerd vakwerk, verschillende erkers, prachtige schilderijen, kostbare tapijten en schitterende, felgekleurde glas-partijen.

ADRES 56727 Mayen (St. Johann) Tel.: 0 26 51 / 7 64 40 [email protected]

OPENINGSURENJan./maa + okt./nov.: 9.00 - 17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurDec. gesloten • Bezichtiging met rondleiding

BELEVENISPROGRAMMAKindvriendelijke projectwekenof kinderverjaardagsfeestjesTel.: 06 21 / 66 75-4155

KASTEEL BÜRRESHEIMEEN UNIEKE GETUIGENIS VAN DE ADELCULTUUR IN HET RIJNGEBIED

Bezoek de evenementen‘Dichtung und Waarheid’ (dichten en waarheid) op Kasteel Bürresheim • Op Kasteel Bürresheim kan voor de wet of voor de kerkworden getrouwd

TIP


Net zo uniek als zijn ligging, hoog bovenaan in het dal van de Moezel, ligt dit prachtige pareltje kunst. In het volledig bewaard gebleven zesdelige middengedeelte vindt u talrijke prachtig versierde zuilen en kapitelen, een echt meesterwerk uit de vroege gotiek. Samen met de bovenburcht en de ruïne van de benedenburcht maakt de Matthias-kapel deel uit van een historisch ensemble.

ADRES 56330 Kobern-Gondorf [email protected]

OPENINGSUREN13 april - 1 nov op zon- enfeestdagen: 11.00 - 17.00 uur

RONDLEIDINGENMei tot oktober, laatste zondag van de maand, 15.00 uur • Andere tijdstippen op afspraak •Tel.: 02 61 / 66 75-4000

MATTHIASKAPELKLEINOOD VAN EEN HISTORISCH ENSEMBLE

Bezoek ook de beneden- en de bovenburcht •De Matthiaskapel biedt een schitterende entouragevoor bruiloften.

RESTAURANTNaast de Matthiaskapel: Restaurantauf der Oberburg • Tel.: 0 26 07 / 86 47

TIP


Schloss Stolzenfels

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

Sieg

Mosel

Lahn

Mosel

Ahr

Sauer

Saar

Glan

Lauter

Speyerbach

Isenach

Rhein

Rhein

Rhein

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- born

Rhens

PrümPelm

Nürburg

Niederheimbach

Neuwied

Nassau

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

KoblenzKoblenz

Klingenmünster

Kaub

Kastel

Igel

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

Diez

Dahn

Bitburg Bingen

BadDürkheim

Bad Bergzabern

Arnstein

Annweiler

Burg Pfalzgrafen-stein

Burg Sooneck

Landesmuseum Koblenz

WERELDERFGOED BOVEN MIDDEN-RIJNDAL 25

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

Sieg

Mosel

Lahn

Mosel

Ahr

Sauer

Saar

Glan

Lauter

Speyerbach

Isenach

Rhein

Rhein

Rhein

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- born

Rhens

PrümPelm

Nürburg

Niederheimbach

Neuwied

Nassau

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

KoblenzKoblenz

Klingenmünster

Kaub

Kastel

Igel

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

Diez

Dahn

Bitburg Bingen

BadDürkheim

Bad Bergzabern

Arnstein

Annweiler

WERELDERFGOED BOVENMIDDEN-RIJNDAL –GESCHIEDENIS EN PLEZIER

Wandel in de voetsporen van de fascinerende geschiedenis van onze deelstaat doorheen het UNESCO-werelderfgoed Boven Midden-Rijndal: na 70 kilometer wachten u een adembenemend panorama en spectaculaire bouwkunst.Op naar de vesting Ehrenbreitstein, de toegangspoort tot het UNESCO-werelderfgoed Boven Midden-Rijndal. Door middel van een uniek ritje met de kabelbaan over de Rijn komt u aan een van de grootste vestingen van Europa. Hierboven krijgt u op multimediale wijze scenario‘s uit de gevarieerde geschiedenis van Ehrenbreitstein te zien en vinden talrijke uiteenlopende tentoonstellingen plaats.

Pruisische romantiek van de Rijn wacht op u op Kasteel Stolzenfels. Maar neem zeker ook een duik in de sprookjesachtige tijden op Burcht Sooneck. Of verover het ‘stenen schip’ Pfalzgrafenstein. En in het Landesmuseum Koblenz kunt u een spannende reis doorheen de cultuurgeschiedenis van de techniek maken.

Het Landesmuseum Koblenz zal u weten te betoveren met zijn talrijke, gevarieerde tentoonstellingen. Zo weet ‘Zündende Ideen - Marken aus Rheinland-Pfalz’ (Inspirerende idee-en - Merken uit Rijnland-Palts) uw interesse te wekken voor uitvinders, innovaties en merken die de wereld veranderen. ‘UNESCO-werelderfgoed. Een reis doorheen Duitsland.’ (13.04 - 29.06.14) laat u de 38 Duitse UNESCO-werelderfgoedpareltjes ontdekken. In ‘Verdun - 100 jaar later’ (03.07 – 26.10.14) doen foto’svan de Fransman Emmanuel Berry en de Duitser Martin Blume terug-denken aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Maar ook de perma-nente tentoonstellingen in het Huis van de Fotografie, het Huis van het Genot, inclusief het WeinReich en de tafelcultuur uit de barok alsook de historische tuinen op het dak van de archeologische tentoonstelling zijn zeker de moeite waard. „Tafelkunst und Einheitsbrei – Tischkultur im Barock’: (Tafelkunst en eenheidsbrij -

LANDESMUSEUM KOBLENZBOEIENDE CULTUURGESCHIEDENIS

SPECIALE TENTOONSTELLING Landesmuseum Koblenz PD ARCHEOLOGIESporen zoeken in de bodem

vanaf 13.04.2014

26 WERELDERFGOED BOVEN MIDDEN-RIJNDAL

Tafelcultuur ten tijde van de barok’:onder deze slogan draait het van 18.05 tot 26.10.2014 in het Landes-museum Koblenz alleen maar om eten. En in de tentoonstelling ‘Tatort Archäologie’ (Plaats Delict Archeologie) kunnen de bezoekers vanaf 13 april zelf op sporenzoektocht in de bodem.

Wir machen Geschichte lebendig.

GENERALDIREKTION KULTURELLES ERBE RHEINLAND-PFALZLandesmuseum KoblenzFestung Ehrenbreitstein56077 KoblenzFon 0261 66 75 - 0Fax 0261 70 19 89

www.landesmuseum-koblenz.delandesmuseumkoblenz@gdke.rlp.dewww.gdke.rlp.de • [email protected]

Kooperationspartner:

Mit freundlicher Unterstützung durch den Verein der Freunde und Förderer des Landesmuseums Koblenz e.V.

Öffnungszeiten: 29. Juni bis Oktober 2013, täglich von 10.00 Uhr bis 18.00 Uhr, von November 2013 bis März 2014 Sa., So. und Feiertags (außer 24. und 31. 12. 2013) von 10.00 Uhr bis 17.00 Uhr

ZÜNDENDE IDEEN – MARKEN AUS RHEINLAND-PFALZ Eine Ausstellung des Landesmuseums Koblenz, Festung Ehrenbreitstein

Diese „Zündenden Ideen“ sind ein Anfang! Sie verste-hen sich als Skizze der zukünftigen Daueraus-stellung und sollen neu-gierig machen auf die Dinge, die von Rhein-land-Pfalz aus die Welt verändern!


‘Geschiedenis om aan te raken!’- de hand-on activiteit in het Huis van de Archeologie.

EVENEMENTENActiedagen, rondleidingen voor groepen, workshops, kinderuniver-siteiten, kinderverjaardagen in het museum, voordrachtenInfo + boeking: [email protected]

ADRESLandesmuseum KoblenzFestung Ehrenbreitstein56077 KoblenzTel.: 02 61 / 66 75 - 0 en 66 75-40 [email protected]

OPENINGSURENApril - okt.: dagelijks 10.00 - 18.00 uur •18.00 - 24.00 uur meestal gratis toegang tot het terrein en de horecazaken

TIP

Nov. - maart: dagelijks 10.00 - 17.00 uur •17.00 - 24.00 uur meestal vrije toe-gang tot het terrein en de horecazaken

Wandel met de AudioGuide door-heen de vesting en laat u over meer dan 40 plaatsen ‘wat influisteren’.


Deze locatie is uniek: al ruim 3.000 jaar wordt deze berg door mensen gebruikt als toevluchtsoord. Van hieruit kijkt u uit over de Rijn, de ‘Deutsche Eck’ (de Duitse Hoek) en de Moezel tot in het Neuwieder Bekken. De door de Pruisen gebouwde vesting behoort tot een van de grootste vestingen van Europa: metersdikke muren, slotgrachten, tunnels, bruggen en poorten bepalen tot op de dag van vandaag het beeld van het majes-tueuze bouwcomplex. De sanering voor de BUGA 2011 (Bondstuinbouw-tentoonstelling 2011) schiep een eenmalig cultuurensensemble in het Werelderfgoed Boven Midden-Rijndal.

STATIONENTHEATERDer ewige Soldat (De Eeuwige Soldaat)

Info/boeking:Tel.: 02 61 / 66 75 - 4000www.diefestungehrenbreitstein.de

RONDLEIDINGEN VOOR GROEPENInfo/boeking: Tel.: 02 61 / 3 03 88-53www.koblenz-touristik.de

VESTING EHRENBREITSTEINEEN VAN DE GROOTSTE VESTINGEN VAN EUROPA

Mit Audio Guide


MIJLPALEN VAN DE VESTINGSGESCHIEDENISGa op tijdreis en ontdek wat de vesting allemaal in petto heeft. De belevenis-route doorheen de 5.000 jaar geschiedenis van de plaats loopt over het volledige vestingsterrein. Ze leidt u naar plaatsen waar ooit Pruisische soldaten patrouilleerden, voorbijwaarheidsgetrouwe scenario‘s van het leven van weleer op de vesting tot diep in de multimediaal geënsceneerde uitgraving onder de vlaggentoren. Helemaal bovenaan hebt u vanaf het uitkijkplatform een spectaculair uitzicht.

EVENEMENTENLente op de vesting, lichtspektakel op de vesting, feestje op het platteland, historische spelen, kinderfeest, wereld-muziekfestival Horizonte, Pruisische dagen en talloze concertenwww.diefestungehrenbreitstein.de

Vergeet ook zeker de evene-menten ‘Living History’ niet:‘Der Festungskanonier’ (De Vestingskanonnier),

„Büchsenmacherwerkstatt’ (De Geweermakersmakerswerkplaats),

„Führung im Waffenrock’ (Rondleiding in Wapenrok).

Route/info: zie volgende pagina!

TIP


ADRES Festung Ehrenbreitstein 56077 KoblenzTel.: 02 61 / 66 75 - 4000www.diefestungehrenbreitstein.de

OPENINGSURENApril - okt.: dagelijks 10.00 - 18.00 uur •18.00 - 24.00 uur meestal vrije toegang tot het terrein en de horecazakenNov. - maart: dagelijks 10.00 - 17.00 uur • 17.00 - 24.00 uur meestal vrije toegang tot het terrein en de horecazaken

Horeca op de vestingmet een uniek uitzichtTel.: 02 61 / 66 75-20 00

Jeugdherberg Koblenz op het terrein van de vesting Gastenverblijf voor families en jongerenTel.: 02 61 / 9 72 [email protected]

Geniet van een spectaculairerit met de kabelkaan in eenpanoramacabine die u over Rijn tot aan de VestingEhrenbreitstein brengt • Prijs-voordeel combiticket: kabel-baan + toegang vesting •www.seilbahn-koblenz.de

DAUERKARTE 2014

FESTUNG EHRENBREITSTEIN UND SEILBAHN KOBLENZ 1 X BETALEN,

X KEER BELEVEN!Met een abonnement kunt u zo

vaak u wilt naar de vesting komen!

ABONNEMENT 2014

TIP


In de zomer kunt u hierconcerten en voordrachten bijwonen • Stationentheater ‘Die Muse von Stolzenfels’, (De Muze van Stolzenfels), Info/boeking: Tel.: 02 61 / 5 16 56

KASTEEL STOLZENFELSHET MOOISTE BOUWWERK VAN DE PRUISISCHE RIJNROMANTIEK

Licht en bekoorlijk verheft de zomer-residentie van Frederik Willem IV van Pruisen zich boven de beboste hellingen van het Rijndal. De plannen van dit bouwwerk zijn van de hand van Karl Friedrich Schinkel. Belang-rijke muurschilderijen en een in zijn originele staat bewaard gebleven inrichting verwelkomen u binnenin het kasteel. Wat u zeker niet mag missen: de kasteeltuinen met betoverende pergolatuin en het landschapspark van Peter Joseph Lenné.

ADRES56075 Koblenz • Tel.: 02 61 / 5 16 [email protected]

OPENINGSURENJan. + febr.: zat. + zon.: 10.00 - 17.00 uurMaart: 9.00 - 17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurOkt. - nov.: 9.00 - 17.00 uurEerste werkdag van de week + dec. gesloten

Info/boeking: Tel.: 02 61 / 3 03 88-53www.koblenz-touristik.de

TIP


Op een schilderachtige locatie, midden in de Rijn, op een rotsrif ligt bij Kaub de burcht Pfalzgrafenstein. De burcht deed dienst als wachtpost om de inkomsten van haar verschillende feodale heren te verzekeren. Naast de Marksburcht is zij de enige volledig behouden burcht in het UNESCO-werelderfgoed Boven Midden-Rijndal. Zij getuigt van het karige leven van de mannen die hier hun dienst deden. ADRES Burg Pfalzgrafenstein 56349 Kaub • Tel.: 01 72 / 2 62 28 [email protected]

OPENINGSURENJan. / febr. + nov.: zat. + zon.: 10.00 - 17.00 uurMaart: 10.00 - 17.00 uurApril - okt.: 10.00 - 18.00 uur (vanaf omschakeling naar wintertijd tot 17.00 uur) Eerste werkdag van de week + december gesloten • Rond-leidingen op afspraak

BURCHT PFALZGRAFENSTEINALS EEN STENEN SCHIP

GEDRAMATISEERDE RONDLEIDING:‘Des Kaysers Bombardier’Soldat und Waffenhandwerk im Dreißigjährigen Krieg (Des Keizers Bombardier‘Soldaat en Wapenhandwerk in de Dertigjarige Oorlog)

(boekbaar voor groepen)

TIP

VOETGANGERSPONT NAAR HET

EILAND Tel.: 01 71 / 3 31 03 75


Op burcht Sooneck kan voor de wet worden getrouwd •GEDRAMATISEERDE RONDLEIDING:‘Des Kaysers Bombardier’ (Des Keizers Bombardier)

(boekbaar voor groepen)

BURCHT SOONECKEEN SPROOKJESKASTEEL

Ze lijkt wel uit rotsen gehouwen en op het voormalige bolwerk groeien rozen. In de 19e eeuw wekte koning Frederik Willem IV van Pruisen de burchtruïne uit haar Doorn-roosjesslaap en liet haar weer als jachtslot opbouwen. De charme van de burcht bleef echter bewaard.

ADRES 55413 Niederheimbach Tel.: 0 67 43 / 60 [email protected] www.burgen-rlp.de

Gezellig burchtcafé metfantastisch uitzichtTel.: 0 67 21 / 68 50 50

OPENINGSURENJan./maa + okt./nov.: 9.00 - 17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurEerste werkdag van de week + de-cember gesloten • Bezichtiging met rondleiding

TIP

VOETGANGERSPONT NAAR HET

EILAND Tel.: 01 71 / 3 31 03 75

34 TRIER – ZENTRUM DER ANTIKE

Burgruine Nassau

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

Sieg

Mosel

Lahn

Mosel

Ahr

Sauer

Saar

Glan

Lauter

Speyerbach

Isenach

Rhein

Rhein

Rhein

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- born

Rhens

PrümPelm

Nürburg

Niederheimbach

Neuwied

Nassau

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

KoblenzKoblenz

Klingenmünster

Kaub

Kastel

Igel

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

Diez

Dahn

Bitburg Bingen

BadDürkheim

Bad Bergzabern

Arnstein

Annweiler

TAUNUS- DE HOOGTE

De Bäderstraße van Wiesbaden naar Koblenz bestond al in de Frankische tijd. De bescherming daarvan was de hoofdtaak van de burcht Nassau. De burchtheren, de ‘Graven van Nassau’, leverden in de Middeleeuwen zelfs Duitse koningen.

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

Sieg

Mosel

Lahn

Mosel

Ahr

Sauer

Saar

Glan

Lauter

Speyerbach

Isenach

Rhein

Rhein

Rhein

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- born

Rhens

PrümPelm

Nürburg

Niederheimbach

Neuwied

Nassau

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

KoblenzKoblenz

Klingenmünster

Kaub

Kastel

Igel

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

Diez

Dahn

Bitburg Bingen

BadDürkheim

Bad Bergzabern

Arnstein

Annweiler

Officiële rondleiding in de berchrvrede mogelijk • De ridderzaal van het hoofdge-bouw kan het hele jaar door worden afgehuurd.Tel.: 0 26 04 / 95 25 23 • In de zomer vinden hier regelmatig evenementen plaats.

BURCHTRUINE NASSAUEEN DUIZELINGWEKKENDE BLIK IN HET LAHNDAL

De klim naar de gerestaureerde ruïne van Burcht Nassau is echt de moeite waard voor zijn berchvrede met scherp omlijnde erkertorens, het hoofdgebouw en de ruïne van het poortgebouw die dankzij restauraties bewaard zijn gebleven.

ADRES Burg Nassau56377 Nassau/LahnTel.: 0 26 04 / 94 49 437www.nassau-touristik.dewww.burg-nassau-oranien.de

Restaurant Burg NassauBurchtcafé en Biergarten Mei - okt.: dagelijks 11.00 - 18.00 uurMaandag gesloten

RONDLEIDINGENRondleidingen voor groepen op aanvraagReservaties: Tel.: 0 26 04 / 95 25 23

TAUNUS - DE HOOGTE 35

TIP

36 HOOFDSTAD VAN DE DEELSTAAT

In dit museum vindt u een kunsten cultuurhistorische collectie die reikt van het stenen tijdperk tot heden: gouden sierraden, wapenschilden, zwaarden uit de prehistorie, stenen exponenten uit de tijd van het Romeinse wereldrijk, sculpturen en borden uit de Middeleeuwen, schilderijen uit de renaissance, schilderkunst, meubels en porselein uit de barok, schatten uit de 19e eeuw en kostbaarheden van de Jugendstil. Maar ook werken van het modernisme van Max Liebermann, Lovis Corinth of Pablo Picasso lokken talrijke bezoekers uit de hele wereld naar dit Landesmuseum.

LANDESMUSEUM MAINZ200.000 JAAR CULTUURGESCHIEDENIS

Wat ook zeker de moeite loont is het indrukwekkende barokensemble waarin het Landesmuseum is ge-huisvest, versierd met moderne glas- en staalconstructies en de keurvorstelijke stallen en manege.

SPECIALE TENTOONSTELLING Landesmuseum MainzMAX SLEVOGT Neue Wege des Impressionismus(Nieuwe wegen van het impressionisme)04.05. – 12.10.2014

Bezoek ook de museumwinkel en de museumbistro.

TIP

HOOFDSTAD VAN DE DEELSTAAT 37

ADRES Große Bleiche 49 – 5155116 MainzTel.: 0 61 31 / 28 57-0Infonummer: 0 61 31 / 28 [email protected]

OPENINGSUREN Di.: 10.00 - 20.00 uurWoe - zon.: 10.00 - 17.00 uurMaandag gesloten • Opgelet: aange-paste openingsuren opfeestdagen •Het volledige museum is rolstoeltoe-gankelijk.• Audioguides • Videoguides voor slechthorenden

SPECIALE TENTOONSTELLING Landesmuseum MainzMAX SLEVOGT Neue Wege des Impressionismus(Nieuwe wegen van het impressionisme)04.05. – 12.10.2014

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

Sieg

Mosel

Lahn

Mosel

Eltz

Ahr

Sauer

Saar

Nahe

Glan

Lauter

Rhein

Rhein

WELTERBELIMES

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- bornRhens

PrümPelm


Neuwied

Nassau

Mayen

MainzMainz

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

KoblenzKoblenz

Klingenmünster

Kaub

Kastel

Kamp-Bornhofen

Kaiserslautern

Igel

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

DiezDiez

Dahn

Bitburg Bingen

Bernkastel-BBernkasteBBBBernkastel- Kues

Bad Kreuznach

BadDürkheim

Bad Bergzabern


Annweiler

AltenbambergBurgruine Altenbaumburg

Reichsburg Trifels

Schloss- und Festungs- ruine Hardenburg

Burgruine Landeck

Burgruine Nanstein

Dahner Burgen und Neu-Dahn

Schloss Villa Ludwigshöhe

PALTS – HET BURCHTENLANDSCHAP 39

Nordrhein-Westfalen

Baden-Württemberg

FRANKREICH

Saarland

LUXEMBURG

BELGIEN

Hessen

Sieg

Mosel

Lahn

Mosel

Eltz

Ahr

Sauer

Saar

Nahe

Glan

Lauter

Rhein

Rhein

WELTERBELIMES

TrierTrier

SpeyerSpeyer

Schön- bornRhens

PrümPelm


Neuwied

Nassau

Mayen

MainzMainz

Pirmasens

Ludwigshafen

Landau

Landstuhl

Kobern

KoblenzKoblenz

Klingenmünster

Kaub

Kastel

Kamp-Bornhofen

Kaiserslautern

Igel

Gerolstein

Fließem

Engers

Edenkoben

DiezDiez

Dahn

Bitburg Bingen

Bernkastel-BBernkasteBBBBernkastel- Kues

Bad Kreuznach

BadDürkheim

Bad Bergzabern


Annweiler

Altenbamberg

PALTS –HET BURCHTEN-LANDSCHAP

Een romantische burchtruïne naast de andere, majestueuze rotsen, uitgestrekte bossen. Palts doet zijn naam als burchtlandschap alle eer aan. Dat is ook helemaal niet verwonderlijk. In de Middeleeuwen was deze streek immers één van de politiek meest belangrijke gebieden van het Rijk. Vandaag kunt u op de Reichsburch Trifels, de Dahner burchten of de Kasteel- en vestingsruïne Hardenburg van dichtbij ervaren hoe koningen, graven en ridders leefden en om macht en rijkdom streden.

40 PALTS – HET BURCHTENLANDSCHAP

Met zijn ligging aan de uitgang van het Alsenzdal had de burcht een uiterst gunstige positie. Maar toen de lijn van de Raugraven in de 14e eeuw uitstierf, werd de Altenbaumburg als steengroeve gebruikt. Indrukwekkende restanten van muren geven aan hoe uitgestrekt dit burchtcomplex in het verleden was. Alleen het hoofdgebouw werd heropgebouwd.

ADRES Altenbaumburg 155585 Altenbamberg [email protected]

Burchtrestaurant AltenbaumburgTel.: 0 67 08 / 35 51www.altenbaumburg.deMa. - zon.: vanaf 11.00 uur, woe.: rustdag

BURCHTRUINE ALTENBAUMBURGVAN STRATEGISCH PUNT NAAR STEENGROEVE

Meldt u aan in het burcht-restaurant voor een ridderlijk maal.

TIP


BURCHTRUINE ALTENBAUMBURGVAN STRATEGISCH PUNT NAAR STEENGROEVE

TENTOONSTELLING Macht und Mythos’ (Macht en

Mythe) met presentatie van de regalia • TONEELSTUK ‘Die Befreiung des Richard Löwenherz’ (De Bevrijding van

Richard Leeuwenhart)

REICHSBURG TRIFELSWIE DE TRIFELS HEEFT, HEEFT OOK HET RIJK

Tussen 1088 en 1330 was deze machtige burcht van de Saliërs en de Staufen het middelpunt van het poli-tieke gebeuren. Hier waren de regalia kroon, de scepter en de rijksappel ondergebracht en tegelijkertijd diende deze burcht ook als gevangenis. De beroemdste gevangene was koning Richard Leeuwenhart.

ADRES 76855 AnnweilerTel.: 0 63 46 / 84 [email protected]

OPENINGSUREN Jan./maa + okt./nov.: 9.00 - 17.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurDec. gesloten

VRIJ TOEGANKELIJKE RONDLEIDINGENWerkdagen: 13.00 uur,zater-, zon- en feestdagen:10.30 uur en 13.00 uurRondleidingen voor groepen na afspraak

TIP


De graven van Leiningen lieten met de Hardenburg een van de grootste en meest indrukwekkende kasteel- en vestingscomplexen in de Palts achter. De restanten van royale, residentiële gedeeltes en imposante gebouwen met zalen, het westelijke bolwerk en de renaissancetuin geven nog steeds blijk van een unieke schoonheid.

ADRES 67098 Bad DürkheimTel.: 0 63 22 / 75 [email protected] www.schloss-hardenburg.de

OPENINGSURENJan./maa + okt./nov.: 9.00 - 16.30 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurDec. gesloten • Eerste werkdag van de week gesloten

(GEKOSTUMEERDE) RONDLEIDINGENToeristische Dienst Bad DürkheimTel.: 0 63 22 / 93 51 40

KASTEEL- EN VESTINGSRUÏNE HARDENBURGSTRIJDLUSTIGE RENAISSANCERESIDENTIE

GPS-gestuurde multimedia-guide en informatiecentrum met expositie en film • Neem ook een kijkje tijdens het middeleeuwse kasteelfeest in het laatste weekend van september • De ruimten van het kasteel kunnen worden afgehuurd.

TIP


Mis zeker ook niet het oudste middeleeuwse burchtfeest van de Palts. Dit vindt plaats het laatste weekend van juni.

BURCHTRUÏNE LANDECKDE HOOGSTE BERCHVREDE VAN DE PALTS

De hoekige berchvrede van de in 1200 gebouwde burcht is in zijn oor-spronkelijke vorm bewaard gebleven. Vanaf het 25 meter hoge platform heeft de bezoeker over het voorplein een weids uitzicht tot aan het Oden-wald en het Zwarte Woud.

ADRES 76889 Klingenmü[email protected]

Burchtcafé LandeckWijnstraatTel.: 0 63 49 / 87 [email protected] vanaf 10.00 uur (in de winter vanaf 11.00 uur)

RONDLEIDINGENLandeckverein www.landeck-burg.de

TIP


Belegerd, verwoest, heropgebouwd, gesloopt, ... De geschiedenis van Nanstein gaat over machtsworstelingen, over nederlagen maar ook over de moed om steeds opnieuw te beginnen. In de 12e eeuw ontwikkelde de burcht zich als verdedigingscomplex van de Staufen. Het ‘Grootste Rondeel’ behoorde tot een van de sterkste ge-schutstorens in die tijd. ‘De laatste ridder’, Franz von Sickingen, voormalig burchtheer van Nanstein, stierf in zijn bolwerk tijdens een heftige belegering.

ADRES 66849 [email protected] • www.burgen-rlp.de

OPENINGSURENJan./maart + okt./nov.: 10.00 - 16.00 uurApril - sept.: 9.00 - 18.00 uurMaandag + december gesloten

RONDLEIDINGENSickingen-Tourismus LandstuhlTel.: 0 63 71 / 49 [email protected]

BURCHTRUÏNE NANSTEINMACHTIGE TROON OP EEN HOGE ZANDSTEENROTS

Bezoek het gehele jaar door het zomertheater van de burcht Nanstein – gegarandeerd een unieke belevenis.

TIP


Fantastisch uitzicht vanaf de berchvrede van de burcht Alt-Dahn • Bezoek ook de openluchtevenementen: de Dahner burchten dienen ook als bühne voor talrijke burchtfeesten en theater-voorstellingen.

DAHNER BURCHTEN + NEUDAHNTURBULENTE TIJDEN VOOR DE RIDDERS VAN DAHN

Weliswaar klampen de Dahner burchten Alt-Dahn, Grafendahn en Tanstein zich als één blok vast op een enkele zandstenen klip, hun machtige poorten geschuttorens getuigen van vele veldslagen en familieruzies. Op de Burchtruïne Neudahn kunt u een van de oudste geschuttorens van de Rijnlandse verdedigingswerken beklimmen.

ADRES 66994 DahnTel.: 0 63 91 / 99 35 [email protected]

OPENINGSURENDahner Burchten/Burchtmuseum:-Goede Vrijdag – 31. okt.: 9.00 - 18.00 uurNov. – Witte Donderdag: 9.00 - 17.00 uur (bij gladheid gesloten)

Burchtcafé Burg Alt-DahnApril - okt.: 10.00 - 18.00 uur, woensdag rustdag • nov.-maart gesloten

TIP


Villa Ludwigshöhe is de blikvanger hoog boven de Wijnstraat. Lodewijk I van Beieren liet hier zijn zomerresidentie bouwen met de uitdrukkelijke bouwwens ‘een villa in Italiaanse stijl’. Vanaf de loggia glijdt uw blik over de Palts en de Rijnvallei. Het interieur is voorzien van prachtige

KASTEEM VILLA LUDWIGSHÖHEZO VER HET OOG REIKT, ÉÉN GROTE TUIN

edelhouten vloeren en artistieke plafond- en muurschilderingen. Tegenwoordig huisvest de villa de Max-Slevogt-Galerie van het Landes-museum Mainz en de verzameling Hinder/Reimers van de deelstaat Rijnland-Palts met keramiekkunst uit de 20e eeuw.

SPECIALE TENTOONSTELLING Kasteel Villa LudwigshöheBERLINER IMPRESSIONISMUS (Berlijns Impressionisme)Werken van de Berliner Secessionuit de Nationalgalerie van Berlijn02.03. – 17.08.2014

GEDRAMATISEERDE RONDLEIDINGEN, STATIONENTHEATERS EN DOEPROGRAMMA‘S VOOR KINDEREN‘Der Schlossverwalter des Prinzregenten’ (De Slotvoogd van de Prins-regent) • ‘Der kunstsinnige König’ (De Kunst-zinnige Koning) • ‘Zu Besuch bei Königin Therese’ (Op Bezoek bij Koningin Theresia) • Info/boekingen: Tel.: 06323 / 93016


Veel evenementen: con-certen, tentoonstellingen, kasteelfeest • Prachtig uitzicht op de Rijnvallei

ADRES Villastraße 64 • 67480 EdenkobenTel.: 0 63 23 / 9 30 16villa-ludwigshoehe@gdke.rlp.dewww.schloss-villa-ludwigshoehe.de

OPENINGSURENJAN. + FEBR.: ZAT. + ZON.: 10.00 - 17.00 UURMAART: 9.00 - 17.00 UURAPRIL - SEPT.: 9.00 - 18.00 UUROKT. + NOV.: 9.00 - 17.00 UUR

Eerste werkdag van de week + december gesloten • Geleid bezoek aan de historische kamers telkens op het uur.

Blanks Schlosscafé LudwigTEL.: 0 63 23 / 98 77 180

SPECIALE TENTOONSTELLING Kasteel Villa LudwigshöheBERLINER IMPRESSIONISMUS (Berlijns Impressionisme)Werken van de Berliner Secessionuit de Nationalgalerie van Berlijn02.03. – 17.08.2014

TIP

48 ARCHEOLOGIE VAN DE DEELSTAAT SPEYER

In de ‘Gläsernen Werkstatt’ (glas-werkplaats) mag u meekijken over de schouders van de restaurateur. Heel enthousiast licht de expert de verschillende werkwijzen toe, toont over welke instrumenten de modernerestaurateur beschikt en vertelt spannende verhalen over hoe de voorwerpen werden gevonden of waarvoor ze werden gebruikt.

ARCHÄOLOGISCHES SCHAUFENSTER (ARCHEOLOGISCH UITSTALRAAM) SPEYER

TIJDREIS IN HET VERLEDEN

Wandel binnen in het verleden. Het pad loopt voorbij het model van een Frankische grafheuvel en gaat dan meteen naar de tijdstunnel met Romeinse sarcofagen en architecturale stukken uit de Middeleeuwen. Wanneer u ten slotte aankomt in de tentoonstellingsruimte van het Archäologisches Schaufenster, bevindt u zich midden in het verleden. Hier stuit u op bijv. Romeinse grafvondsten of op ‘Müll der Vorgeschichte’ (rommel uit de voorgeschiedenis) alsook op vondsten uit afvalgraven uit vestigingen van het stenen, bronzen of ijzeren tijdperk.

ARCHEOLOGIE VAN DE DEELSTAAT SPEYER 49

In wisselende exposities worden hier recente resultaten van opgravingen of bijzondere vondsten zoals schedels van een unieke rituele plaats uit het stenen tijdperk van Herxheim bij Landau getoond, om de bezoeker kennis te laten maken met rijke geschiedenis van Palts.

ADRES Archäologisches SchaufensterGilgenstr. 1367346 SpeyerTel.: 0 62 32 / 67 06 - 57

OPENINGSURENDi. - zon.: 11.00 - 17.00 uurKerstavond en Oudejaar gesloten

50 MONUMENTENZORG

GESCHICHTE ZUM ANFASSEN (GESCHIEDENIS OM AAN TE RAKEN)

Elk jaar opnieuw, op de tweede zondag van september, stellen anders meestal niet-toegankelijke historische gebouwen en locaties hun deuren open en nodigen zij de be-

MONUMENTENZORGOPENMONUMENTENDAG

OPEN-MONUMENTEN-

DAGelke tweede donderdag van septemberHet thema dit jaar: KLEURop 14 september 2014

Wat is een cellarium van een lekenrefter? Hoe ziet een galeri-jhuis eruit? Welke middelen gebruikten de burgers om een oude watertoren te redden? Hoe kan men van oude muurresten op een opgravingsterrein iets aflezen over de ontwikkeling van de stad? Antwoorden op vragen zoals deze kunt u krijgen op de nationale Openmonumentendag.

MONUMENTENZORG 51

zoekers uit tot een verkenningstocht doorheen het verleden. Restaurateurs en ambachtslui demonstreren hun kunsten en wijzen de bezoekers op details die anders voor lekenogen onopgemerkt zouden blijven. Experts verklaren aan de hand van concrete voorbeelden de taken van monumentenzorg. In 2006 zette de ‘Campagne Duitsland - Land van ideeën’ deze actie van de Duitse stichting Monumentenzorg als ‘Ort des Tages’ (plaats van de dag) in de kijker.

INFOwww.gdke-rlp.dewww.tag-des-offenen-denkmals.dedenkmaltag@denkmalschutz.de

52 VORWORT

IMPRESSUM:

UITGEVER EN COPYRIGHTAlgemene Directie van het Cultureel ErfgoedRijnland-Paltswww.gdke-rlp.de

VORMGEVING & CONCEPT: srg werbeagentur, Mannheim www.srgwerbeagentur.de

DRUK: Görres, Koblenz

JAAR VAN UITGAVE: 2014

FOTO‘S EN AFBEELDINGEN: Axel Brachat (GDKE), W. Bosl (Trier), Wolfgang Grube (GDKE), Ulrich Pfeuffer (GDKE), Heinz Straeter (GDKE), Landes-archäologie Außenstelle Speyer, Petra Camnitzer (LHA KO), H.P. Merten Fotodesign (LHA KO), Gustav Rittstieg (LHA KO) Ursula Rudischer (Landesmuseum Mainz), Klaus Hecke (netcondition), P!ELmedia, Thomas Zühmer (RheinischesLandesmuseum Trier), Tourist-Information Bad Dürkheim,Tourist-Information Trier, Saar-Obermosel-Touristik,Rolf Goosmann (Tourismusverein SÜW Bad Bergzabern e.V.)

De huidige toegangsprijzen vindt u opwww.burgen-rlp.de of op de websites van de betreffende musea.

Wijzigingen voorbehouden • Alle informatie onder voorbehoud

RIJNLAND-PALTS HEEFT VEEL IN PETTO DE ALGEMENE DIRECTIE VAN HET CULTUREEL

ERFGOED LAAT HET U ZIEN!

Monumentale Romeinse bouwwerken, middeleeuwse burchten, kastelen vol geschiedenis en hoogwaardige musea. Ervaar van dichtbij de Duitse cultuur en ge-schiedenis van deze deelstaat.

De Algemene Directie van het Cultureel Erfgoed in Rijnland-Palts beheert de nationale bezittingen. Daaronder vallen de Romeinse gebouwen in Trier, bekend als het centrum in de Duitse oudheid, de Burchten aan de Midden-Rijn in de Palts of de Pruisische vesting Ehrenbreitstein in Koblenz. Er bevinden zich eminente museumstukken in de landsmusea Mainz, Koblenz en Trier. Het is de taak van de Algemene Directie om het ons toevertrouwde culturele nationale erfgoed te beschermen, te onderhouden en voor toekomstige generaties te bewaren. Tevens stellen wij de monumenten cultureel en toeristisch voor.

WIJ DOEN DE GESCHIEDENIS WEER LEVEN.GDKE – Generaldirektion Kulturelles Erbe Rheinland-Pfalz (Algemene Directie van het Cultureel Erfgoed in Rijnland-Palts)

GENERALDIREKTION KULTURELLES ERBE

IMPRESSUM Algemene Directie van het Cultureel Erfgoed in Rijnland-PaltsVesting Ehrenbreitstein56077 KoblenzTel.: 02 61 / 66 75 - [email protected]

Documents

CULTUREEL ERFGOED - burgen-rlp.de · amfitheater - meer informatie: TIP. TRIER - CENTRUM VAN DE OUDHEID HET ‘TWEEDE ROME’ 13 Een kijkje in de geschiedenis van de stad: Dit Romeinse