8
16 Lë siala ted lën knu ga, sia tsep tib lo xkaler win, ga nax nkan tib kwart yu masa gay meter lë lënnu yu masa tib meter lë ic̲h̲olda lëw yu nol stibu yu masa tson meter gana xkakga tib meter yu lënnu, lë lën knu nax tib ita lëidib ita gëts gun uyunnstsin minn bokla, ga xne minn nak dit ux̱ob gik minn uyu ga bokla. Ba knu lëkga nonda ita ña, lën ba knu xluw x̱ik xluw lën lidzgib nika nkëw nak gana nika mbil nak. Xka nak nup gun uwiyná or uyaná Mitla, dit uyu minngol bokla. Diltsa xlanlá tsalá, tipta ñal ga, iza dze, gun xgixma tedma ga, nak chop galpchop pes, lë ndoming xkisa xdedma. Mitla, dit uyu minngol bokla Las ruinas de Mitla Ditsë gun xne minn San Francisco Ozolotepec Publicado por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Instituto Lingüístico de Verano, A.C. México, D.F. 2012

Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

16

Lë siala ted lën knu ga, sia tsep tib lo

xkaler win, ga nax nkan tib kwart yu masa

gay meter lë lënnu yu masa tib meter lë

ich̲̲olda lëw yu nol stibu yu masa tson meter

gana xkakga tib meter yu lënnu, lë lën knu

nax tib ita lëidib ita gëts gun uyunnstsin

minn bokla, ga xne minn nak dit uxo̱b gik

minn uyu ga bokla. Ba knu lëkga nonda ita

ña, lën ba knu xluw xi̱k xluw lën lidzgib

nika nkëw nak gana nika mbil nak.

Xka nak nup gun uwiyná or uyaná Mitla,

dit uyu minngol bokla. Diltsa xlanlá tsalá,

tipta ñal ga, iza dze, gun xgixma tedma ga,

nak chop galpchop pes, lë ndoming xkisa

xdedma.

Mitla, dit uyu minngol

bokla

Las ruinas de Mitla

Ditsë gun xne minn San Francisco Ozolotepec

Publicado por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C.Instituto Lingüístico de Verano, A.C.Instituto Lingüístico de Verano, A.C.Instituto Lingüístico de Verano, A.C.

México, D.F. 2012

Page 2: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las

ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas, sus medidas y

los usos de algunos de sus recintos.

D. Jonatán Córdova Rodríguez, asesor lingüístico Instituto Lingüístico de Verano, A.C.

Apartado postal 22067, 14000 Tlalpan, D.F., México

Tel. 5-573-2024, www.sil.org/mexico

Autor: Luiz F. Pérez Cruz

© 2012 por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C.

Derechos reservados conforme a la ley.

Esta obra puede reproducirse para fines no lucrativos,

siempre y cuando no se altere en forma alguna.

Primera edición

Mitla, diꞌt uyu minngol bokla

Zapoteco de San Francisco Ozolotepec

ztg 12-xxx .5C

México, D.F. 2012

15

Lë gaguwo nonda ita ñep lë dit dzixob

gik ble xo̱bzë ita las, lëd ita las knu xiab gik

ba, ita las knu nak xi̱k nak kun, dzekna xka

nika xni xu̱ xa̱, xa̱ xniw. Lën knu nika mbil

nak, nika dele xkë xni, naku xi̱k nak lën

lidzgib nika nkëw nak gana ch̲̲ak tib neydo lo

dzits kia ndzewu.

Lë lad gia zob stib ba, lëkga lën gitslyu

yu, xkakga siama sëbma lo skaler giab lad xa̱n,

lëkga kë tib yagla win xi̱k nakaga gun kë

ch̲̲ow gun zob lad gët.

New User
Typewriter
12-059
Page 3: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

14

Xkun nak ich̲̲op ba knu

Ich̲̲op ba gun zob ga, ñada xi̱k ña ba

ch̲̲unnbeyma lo na sinda lë ba knu nak xi̱k

nak yu gun yu lad lën gitslyu.

Or xi̱k idzinnma lad gët ich̲̲olda lëw zob tib

ba, gun yu lad lën gitslyu. X̱ik idzinnma

sëbma lo skaler lë giab lad lën knu kë tib

yagla win, lalo yagla gun ney orn gun ch̲̲ey

ladriy, loxna gunu nkin igitsma or lëma ted,

sanda lë ted lën knu zakla sulima. Ga dzekna

kë skaler tsepma lo, lë dzixob lad gia nak mer

lën ba, naku xi̱k nak kward gun nak kruz

ch̲̲ak lënnu tib metr.

3

Benanlá zaksa xi̱xkwa Mitla, dit uyu

minngol bokla

Mitla, nak tib giedz nax La, ted Tlakolul ga

nak Mitla. Ga giedz knu yu tib lger zaksa nak,

zob ich̲̲ë gun uza minngol bokla, ga xluw xi̱k

nak tib giedz win zob ich̲̲ëw.

Nana lëná ine seker nup gan xkun nak ga,

bekwan nak gun zob ga gana xkun bekwan

ña ich̲̲ë gun uza minn ga bokla.

Page 4: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

4

Gun uyunnstsin minn uza minn ich̲̲ë yu

gun zob ga nak: Nonda ita, uyunnstsin minn

itach̲̲o gun nika nlag nak lo, uyunnstsin minn

ita beyga, uyunnstsin minn ita ngud xi̱k nak

ich̲̲ë ita kë Gewnlech, gun nika ngud nak gik

gana uyunnstsin ita las gun nlag nak lo xi̱k

nak ita blow. Gana gun ugu minn chu yu nak

yux ndzal gey dzekna xka uyan wennu. Yu

dit kë nupga pintur gun xne minn nak gun

ugu mixtekos gun nika xna nixnë, ber ich̲̲ësa

gun zob ga nak chen minn zapotekos.

13

Kad yagla knu yu masa tibyas lo, lë lsu yu

masa tibyas ich̲̲ol, kad kwa yagla knu xian

masa tibyas ich̲̲ol lë kwa knu xded stib yagla.

Lë kwa yagla knu ich̲̲olda zaksa xi̱xkwa kë

xa̱la, xa̱la gun zaksa ña, xi̱k nak ch̲̲ow

baygiat or ch̲̲ikxkwa minn zaksa nak. Lë gatix

kwa knu xded snupga gedz, gun nonda xkisa

zob. Xka ña dit zob ba gun zob lad mbeg,

gana dit zob stib ba lad gia gana lad gët,

sanda lë stib kwa bët giend xkisa nak ga. Lo

na nkë minn chop tson bal lambr las ga,

dzekna xka chut gakda tsa ga, lo lë iza yu knu

nika siala ch̲̲unntlo, xlan giab gana dzekna bët

gakdno tsepda minn ga lo giend dit tsep minn

lo neydo skaler.

Page 5: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

12

Lë konde ch̲̲ixob lo knu, ga lë minn uted

nonda ita gun ngud nak, xi̱k nak ita yu

Gewnlech, ulep minn ita knu masa tib meter

ich̲̲ol lë xi̱d knu uyustse minn meskl, ber

nakdo xi̱k nak gun xlep minn gedz lo na,

gana nlepda minn gedz knu derech sinda nika

ch̲̲unn-nëwu lad lën nup. Konde ch̲̲ixob lo

knu, ga nax nol tib yu, gun ña lëkga nonda

lë ita, yu knu yu masa tib tsin meter xkil nol,

lë lad ch̲̲ow kë tson yagla nch̲̲ob gun zeñal.

5

X̱ik idzinnñazma

Ga xi̱k idzinnñazma lad gia tedma ga lad

mbeg kë tib yagla, lë ted lën knu, ga zobzë yu

gagu lë lëw yu tib ze xkisa, lalo ich̲̲ol kancha.

Lë gagu knu zobzë yu, ich̲̲ësa yu knu ña

nonda lë ita gana lë idib axta gia këzë

belkwan, xa̱la, xa̱la ña. Chutnanda xkun

uyunn minn uza minn gunu zaksa ña. Lë lad

gik yagla gun kë ga uxob minn tibga itach̲̲o

gun ntse idib gik yagla.

Page 6: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

6

Dit zob kolumnas

Lë sietlaga xded lad gët, ga nak dit zob

kolumnas. X̱ik idzinnñaz nax tib zech̲̲o nch̲̲ob,

gun lal chop kancha. Lën ze knu yu pis, gun

xne minn uyu ga nak, yux uyots gey. Gunu

nak gun ugu minn ga. Lë gagu gunu ñep gedz

ita, dit ch̲̲uslo axta xa̱n uxob minn nonda ita

nch̲̲ob, gun wen nak gunu uyu simiend. Lë

xded lo knu, lë minn uyuslo ulep nonda ita

ngud, xi̱k nak ita kë Gewnlech ota xi̱k nak

ita blow gun ngud.

11

Lë lad gagu zech̲̲o knu xi̱xkwa kë gedz,

gun nonda ita ña, ber nakdo xi̱k ña gedz

gun xkë minn neg. Or ch̲̲uslo axta xa̱n ulëp

minn nonda ita wen nak, ber ich̲̲ë ita knu

nakdo xkala naku. Sinda minn ukë uzib lëdu

loxna lëw xka uyan. Chutnanda bekwan

uyunnstsin minn uxi̱xkwa minn ita knu nak

xi̱k nak tabik, yu gun mbe gana yu gun

beyga. Gunu dzekna ulep minn balal mer tib

meter, uyak simiend.

Page 7: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

10

Lë lad gët ich̲̲olda lëw lad kwa, lad mbeg

zob tib gech̲̲ ga nak dit nak ch̲̲owba, naku

xi̱k nak gik yu dit stsan minn sdzeb skaler,

gana lad gia zob stibu xkakga nak.

Lë lad skin axta gët zob stib gech̲̲, ga xne

minn nak dit sdzeb nis xch̲̲e.

7

Lë lad gia be ñep snup, ga gichla ugu minn

nup pintur gun nixne, xka xna pintur gun ugu

minn bokla. Ga dzekna sia tsep lo skaler

dzixob axta gia. Ga kë tson yagla nch̲̲ob lë

idib ch̲̲ow yagla knu zaksa xi̱xkwa belkwan.

Lë ted lën knu zob xop gunu ndzeb xna lal

ldowo, xi̱k ldo tib yag gech̲̲ gun pen kuñama

ldo. Gana ñaso masa gay metr gana nonda ita

nak gun ñawu.

Page 8: Mitla, di t uyu minngol bokla - SIL International...Resumen: En este escrito se da una pequeña explicación de cómo son las ruinas que están en Mitla y de qué material están hechas,

8

Lë ted lad lën dit zob kolumnas ga nak dit

zobzë sebalal yu lad lën, ga xne minn uyu

minn nch̲̲ob nak. Iza yu knu lëkga nonda ita

ña gunu, idib chu knu kë gun xa̱la, xa̱la nak.

Yu dit ulep gedz minn ita las gun nlag nak

xi̱k nak ita blow, ber xkwa xkwa uyepu

zaksa xi̱xkwaw. Sanda lë gun xo̱b giku

uloxla, gichla uxob minn yag giku gana pxil,

xka naku bokla. Kad skin yu knu ukidlsa minn

ita, loxna gunu dzits zobu nika xni xu̱ xiabdu.

9

Xkun nak dit zob ba

Lë lad gët snup nax stib lëtsch̲̲o ch̲̲aku lal

chop kancha, ga nak dit zob chop ba.

Lëts knu yu pis lo, ber gun uyunnstsin

minn ugu minn pis knu nak: gey, yux gana yu

stib gun uyunnstsin minn-na, chutnanda be lë

gunu, xka uxi̱xkwa minn gunu loxna gunu

ndip naku. Lo pis knu yu dit bal bal kë snupga

pintur gun ugu minn ga bokla, gunu nika xna

nixne. Lo na nika idib lo pis knu nika sia ch̲̲ak

pchog ngow lo bokla naku.