TirUÊU uni TRÛT von HOAT DÔNG X Û C T I E N D U L ICH 0 VIÊT NAM

PGS.TS Dînh Trung Kîcn

Trong chien lupc marketing du licb, tù làu ngudi ta dà nhân thày vai trd va tâm quan trpng eùa eàc tu lieu - cà tài lieu thànb vàn bàn va câc tu lieu ành - dé xày dung càe ndi dung marketing ebo moi sàn phâm du lich hay tao dung hinh ành cùa eàc khu du licb. diêm du Ijch.

Hoat dpng du licb cùa con ngudi. vé ly thuyèl, bât dâu tù khi budc vào thdi dai vàn minh, khi nhà nudc xuà'l hiên. Nhung sudt mot thdi ky râï dài tù c6 dai dé'n dâu cân dai hoat dpng du lich vàn chi là tu pbàl. Phài dé'n su kiên ngày 5/7/1841 khi Thomas Cook l6 chue mot chuyèn di vdi eàc djch vu du lich irpn gdi cho 570 khàch thi du Ijch mdi thue su trd thànb mot ngành nghé kinh doanh vdi hé thdng djch vu dàc trung eùa nd. Càe diém du lich, khu du lich, câc khàch san thudng cd trude do tù rat làu d nbiéu qudc gia trén thé gidi. Do là noi dupe quy tôe, ihuong nhân, nhà truyén dao, khàch du lich... hudng toi. Nbiéu khàch san, nhà hàng, nbiéu khu du lich, diém du lich dà rat ndi tiéng nhdvào viêc to chue hoat dpng du Ijch, vào thuong hiéu. vào quàng bà hinh ành.

Ô Viél Nam, du lich chua phài dà cd thdi gian hoat dpng làu dài nhu nbiéu ngành, nhiéu lînh vue khàe xét trén binh dién lich su. Chi trong khoàng 200 nàm trd lai dày, dàc biêl là thdi gian 100 nàm gân dây eàc khu du lich, diém du licb, khàch san... mdi xuàt hiên va dupe biét dén. Càe di lich lich su vàn boa, trung tâm, càe co sd ton giâo dông thdi cùng là diém dé'n d Viél Nam cùa nhiéu khàch du lich.

' Cô' Chù nhiém Khoa Du lich hoc. Trirông Dai hoc Khoa hoc Xâ hôi va Nhân vân.

OHQGHN.

143

Ngudi Pbàp khi dâi àeh dd hp thue dàn lén Viél Nam cùng cho xay ck khu nghi mal, dieu dudng. chùa bénh. khai ihàe eàc bài bien va cfc vùng rîmg nui, ihung lùng vdn cdn hoang so. Mpl sd nhà nghi, biÇt ihir. khàch san dupe xày dung d eàc khu du licb này va d mpl sd dô thj. Cho dén nay, eàc khu du licb, diém du licb, khàch san du lich... d6 vân cd sue hà'p dàn cao vdi khàch du lich ndi dia va qudc lé'.

Càe khu du licb. diém du lich này dà va dang dupe quàng U thudng xuyén va hiéu quà. Hoat dpng xùe tien, quàng bà du lich - nôi dung chù yèu eùa chien lupc marketing du licb - dang dupe dây manh d nhiéu noi. Viêc su dung càe tài lieu liru Irù thànb vàn bien dang duçc bào quàn d càe trung tâm luu trù cà trong va ngoài nudc lien quan dén càe khu du lich, diém du licb xuàt hiên sdm nhàl, cd ành hudng Ion dén hoat dpng xùe tien du lich. Hàu bel càe khu du licb d Viél Nam (trù Ha Long cd sdm hon cà) thudng dupe xày dung tù eudi thé ky XIX. dàu thé ky XX. Càe vàn bàn eùa càe nhà câm quyén duong ihôi cho phép thué dàt, cho xày dung càe công trinh nhu nhà nghi, biêl ihu du licb, quy hoach làm dudng... Ô nhùng noi này dupe xem nhueiî liau dàng lin cày xàe dinb ludi ddi tbàl su eùa càe khu du lich. Chàng ban, càe vàn bàn vé viêc dành già va cho phép xây dung càe khu nghi dudng d Sapa vào nàm 1903, d Dà Lat nàm 1903, d Tam Dào, Màu Son nàm 1904 eùa Toàn quyén Ddng Duong (hoàc thùa uy nhièm Toàn quyén cho eàp dudi ky) rat cd y nghTa trong viac tao dung hinh ành eùa càe khu du lich làu ddi, cd uy lin. Théo vàn bàn cho phép cùa Toàn quyén Dông Duong vé viêc xây dung khu nghi duông - chda bénh Dà Lat ma nàm 1903, nhùng co sd nghi duông dâu lien dupe xây dung vdi su cd mat cùa Bàc sï Yee - Xanh, ngudi cd công pbàl hiên ra khu nghi dudng tuyêt vdi này. Cùng tù tu lieu luu trù ma ngudi la biét sau chuyèn khào sât eùa càe nhà dja cbà't Pbàp va Viêt, Toàn quyén Ddng Duong dà cho phép xày dung khu nghi duông trong thung lùng Mudng Hoa d bàn eùa ngudi H'Mông là Suapùa ma sau này là khu du Ijch Sapa... Dé cd co sd tu lieu chàe chân, càe Trung làm Luu trû Quôe gia 1 va II dà lim va cung eàp cho eàc co quan du licb eàc vàn ban loai này. Va dd là co sd dé eàc co quan chuyèn iràeh dé nghi dupe chàp thuàn va càe lé hôi ky niém 100 nàm cùa càe khu du lich dddu c

44

té chue khà quy mô. Sâm Son - Thanb Hoâ vân luôn noi danh là mpl trong nhùng bài bien du licb - nghi màt làu ddi song cùng nhd phài cd tu lieu luu trù ma là ky niêm 100 nàm du lich Sâm Son (1907-2007) mcii dupe x6 cbùc vùa qua va hinh ành du lich bien Sam Son dupe dâm net va lan toà rdng bon trong Idng du khàch gân xa. Càeb dây hon 20 nàm, bài bien Cira Ld - Nghe An cdn khà hoang vu va khdng cd dieh vu du lich bien. Hiéu biét eùa nhiéu khàch du licb là Cùa Ld mdi dugc khai ibâc thànb bài bien du lich tù 20 nàm nay. Nhung theo vàn bàn dupe luu trù lai Trung tàm Luu irù Qudc gia I, bài bien này dà dupe Toàn quyén Dông Duang cho su dung dàt xày dimg khu nghi màt tù 5I6II907\ Vàn bàn này là co sd quan trpng nhà't xàe dinb tuôi eùa Du Ijch Cùa Ld va vùa qua lé hôi ky niêm 100 nàm Du Ijch Cùa Ld dà dupe to cbùc trpng thé, hoànb Iràng.

Dd là nhùng minh chùng vé vai trd eùa tài lieu luu trù vdi hoat dông du Ijch, eu thé là vdi hoat dông xàe dinb thdi gian xàe lâp eùa càe khu, diém du licb d Viêt Nam. Trong lé hôi ky niêm, càe tài lieu luu trù ndi trén dëu dupe gidi Ihiêu rdng rài. Dd là co hôi dé quàng bà, da chiéu cho câc khu du Ijch, câc diém du Ijch này, co hôi dé gâp gô, thoâ thuân hop tàc va co hôi dé tdn vinh càe già trj truyén thdng cùa mot lînh vue hoat dông vdn râ't eàn tièp thi thudng xuyén, lien lue. Hiêu quà eùa viêc xùe tien này là không thé lupng hoà mot càeb don giàn.

Cûng tù càe tu lieu luu trù quy già này, càe cuôc hôi ibào khoa

hoc lien quan dén viêc phài trién du lich lai câc diém dén ndi trén dâ

^\sgc x6 chue vdi dinb hudng va nhùng giài pbàp khoa hoc - thue tien.

Cac cupe hdi Ihào d Dà Lat, Sapa, Cùa Ld, Vûng Tàu... thudng gàn

vdi eàc Festival du lich. Già tri cùa vàn bàn luu trù, vi vây dupe nhin

nhân mot càeb lich eue trén nhiéu binh diên.

Tu lieu ành cùng cd già trj râ'l to Idn trong hoat dông du lich, dàc

biêl là trong xùe tien du Ijch, trong viêc gpi lan nhùng hinh ành xua cû

Dân Iheo TS. Dào Thi Diém trong bâo cào lai Hôi thào Khoa hoc "Su hinh thành. mue tiêu. giài phàp phât irién du lich Cùa Lô".

145

ma sinh ddng, gày hiéu ùng licb ciic vdi khàch du lich va vdi càe déi lac. Nhùng hinh ành vé càe nhà nghi, biét thir. khàch san xua ô cac khu du licb bén bài bien, trong thung lùng, trén ddi... dupe ghi lai qua nhùng bue ành cd tù hàng chue hay cà tràm nàm trude dupe quàng cao thudng cd sue hà'p dàn. lay dpng long ngudi. Nhùng bùe ành vé cành di chuyèn cùa khàch du lich trén dudng vào khu du licb, ành vé cành vui eboi giài tri vdi phong lue xua. va cà ành vé nhùng ddi ihay à khu du lich theo thdi gian. dàu xua nhà cû... râ'l cd già tri quàng bà. Hiên nay. d rat nhiéu khu du Ijch. diém du lich. càe nhà quàn ly, kinh doanh dang cho suu tàm, nhân bàn tù càe kho luu trù va tù suu tâm cà nhân, tù sàeh bào eu dé dua vào eàc phdng trung bày, trién làm, phong xùe lien quang cào... 0 Màu Son, Sapa, Tam Dao, Bach Ma, Bà Nà, Vûng Tàu, Dà Lat... Hinh ành mot Sapa trong suong nàm 1920 bén canh mpl Sapa long lây, bien dai nàm 2006 tbât su cd y nghTa. Cd thé lim thày nhiéu hinh ành tuong tu nhu vây d càe khu du licb.

Mot sd khàch san, nhà hàng làu nàm cùng dang biét lân dung khai

ihàe tài lieu ành luu trù trong hoat dông trung bày, quàng bà. Nhôành

luu irù dugc suu làm ma khàch dén khàch san Continental - Thànb phô

Hd Chi Minh ngày nay cd thé thày dupe hinh ành eùa khàch san lif

hon 1(X) nàm trude (Khàch san dupe xây dung .sdm nhàl Viêt Nam -

nàm 1880). Kiéu dàng kién irùe, trang tri nôi tbât va cà chân dung ông

chù khàch san Morin xua d Hué - nay là kh4ch san Saigon - Morin

dupe thé bien trén càe bùe ành qua càe giai doan khién khàch râi tu

hào vé truyén thdng làu ddi eùa co sd luu irù du lich này nhu mot

ihucTng hiéu djch vu du Ijch bâng hinh ành. Khàch du lich qudc lé dàc

biêl tbieh ihù trude càe bùe ành vé khàch san xua ma nay minh dang 0.

Hp dà chiém ngudng, binh phàm va chup lai mdt sd ành tù ành tu lieu

eu. Khdng il khàch bày td xùe dpng: "Tbât luyét vdi khi nghi rang

minh dang d mpl noi ma nàm - sàu muoi hay irâm nàm trude là nui à

cùa eàc ông hoàng, bà chùa vdi bao nghi lé nay khdng cdn nùa"'.

' Philhpa Rayow. Tounsm Hue - Vietnam. Travel anh Leisure Review. No 6/2003.

146

Tu liêu'luu trù ành cdn dupe nhàn bàn dé dùng làm quà luu niêm

cho khàch du Ijch. Câc tâp buu ành vé cành cù ngudi xua cùa khu du

Ijch, eùa vùng que, phd phudng, chp... cûng là mot càch quàng bà du

lich, mdt càch tièp thi cho dâ't nudc, que huong, mot càch mdi gpi ddi

tac va du khàch gân xa.

Gân hon va dugc luu trù cd quy cù bon là càe tu lieu thànb vàn va eàc tu lieu ành vé càch mang - khàng chien. Nhiéu di lich Ijch su, càch niang, khàng chien dâ trd thành dia danh du lich. Trong bai cupe khang chien d Viêt Nam, càe An toàn khu, eàn cù dja, co sd càeb mang, Iran dja... trd thành ddi tupng tham quan cho khàch du lich. d dô, càe tu lieu dupe trung bày vùa là minh chùng cho di licb, vùa tao hinh ành cho khàch tham quan. Càe hinh ành dupe gidi thiéu d nhà trung bày Tin Keo (Djnh Hoà - Thâi Nguyên) trong djp Festival nàm Quô'e gia du Ijch Thài Nguyên vdi chù dé "Vé vdi thù dô gid ngàn -Chien khu Viêt Bàc" 2007 là vi du dién hinh. Cdn cd thé ké ra nhùng VI du nhu vây d bâu hét câc dja danh du Ijch - di licb càch mang, khâng chien tù Viêt Bàc, Tây Bàc dé'n Côn Dào, Phù Qudc, Cà Mau.

Xùe tien du Ijch là hoat dông ngày càng quan trpng trong hoat dông marketing du lich dé phât trién du Ijch bén vùng. Tu lieu luu trù dâ, dang va se cdn cd vai trd quan trpng trong hoat dông nghé nghiêp này. Dieu quan trpng là nhùng ngudi, nhùng co quan luu trù va càe nhà kinh doanh du Ijch eàn gàp gô, tao nên quà trinh trao ddi, hpp tàc sac cho cd hiêu quà. Tu lieu luu trù phài trd thành mot '^ngudn tài nguyên dàc biêl" eùa du Ijch, cùa hoat dông xùe tien du lich, phài gdp phân tao nên nhùng sàn phàm du Ijch dàc sàc, cd sue loi eudn khàch va hudng du lich Viêt Nam tdi phài trién bén vùng.

Trong quà trinh dào tao nhân lue du Ijch, kién thùc vé luu trù hoc va vàn bàn hpe dà dupe cung eàp cho sinh viên du Ijch, giùp cho dpi ngù nhàn lue du lich tuong lai hiéu biét hon vé lînh vue khoa hoc này. Nhiéu cù nhân du lich dà biét bien kién thùc trudng Idp này thành kién ihurc thue té. Hp cd y thùc tràeh nhiêm va cd hiéu biét vé càe tu lieu liru trù, cd khà nàng hpp tàc, khai thàc tu lieu luu trù cho hoat dông kinh doanh du Ijch cùa minh. Du cd nhùng ban ché nhung kél quà

147

budc dàu eùa hoat dpng này cûng cho thày su eàn ihiél hpp lac, su cân thiét vé tri thùc khoa hpe luu trù eùa ngudi làm du licb. Càe qudc gia cbàu Au dà di trude trong hoat ddng này, bien tu lieu luu trù thành '1ài nguyên" va xa hon, thành sàn phàm du Ijch.

Trong tuong lai, du lich Viêt Nam eàn dày manh xùe tien du lich, ma viêc khai ihàc tu lieu luu trù là khdng thé thiéu. Khai thàc khoa hpe, hiéu quà nhiéu mal eàc tu lieu luu trù se gdp phân nàng tâm cùa du Ijch Viêt Nam, eua quà trinh hôi nhâp qudc lé. Dieu này boàn toàn cd thé thue bien duoe.

148