Bestimmung der Wasserstoffkonzentration im organischen ... · Probenahme morgens zwischen 7.00 Uhr...

Preview:

Citation preview

Folie

1W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Bes

timm

ung

der W

asse

rsto

ffkon

zent

ratio

n im

org

anis

chen

Wär

met

räge

r vo

n Pa

rabo

lrinn

enkr

aftw

erke

n

Folie

2W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Glie

deru

ngE

inle

itung

Gas

chro

mat

ogra

phie

Met

hode

nent

wic

klun

gE

rgeb

niss

e vo

n Fe

ldm

essu

ngen

Zusa

mm

enfa

ssun

g

Folie

3W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Org

anis

cher

Wär

met

räge

r in

Para

bolri

nnen

kraf

twer

ken

Sm

p. 7

0°C

Sdp

. 256

°CS

mp.

28°

CS

dp. 2

52°C

Eut

ektis

ches

Gem

isch

:25

-28%

BP

; 72-

75%

DP

O (S

mp.

12°

C, S

dp. 2

57°C

), T m

ax40

0°C

Han

dels

nam

en:

Dip

hyl,

Dow

ther

mA

, The

rmin

olV

P1

Folie

4W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Was

sers

toff

im W

ärm

eträ

gerk

reis

lauf

Ent

steh

ungs

mög

lichk

eite

n:

durc

h A

lteru

ng d

es W

ärm

eträ

gers

durc

h Ze

rset

zung

von

Ver

unre

inig

unge

ndu

rch

Rea

ktio

nen

von

Was

ser

Hoh

e D

iffus

ions

rate

pote

nzie

lle S

chäd

igun

g de

r Vak

uum

isol

atio

n de

r Rec

eive

rE

insa

tz v

on P

räve

ntio

nsm

aßna

hmen

am R

ecei

ver (

Get

ter)

Sche

mat

isch

er A

ufba

u ei

nes

Rec

eive

rs

Folie

5W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Ziel

eA

ufkl

ärun

g un

d B

ewer

tung

der

Urs

ache

n de

r Was

sers

toffb

ildun

gM

essm

etho

den

für W

asse

rsto

ff (‚k

raftw

erks

taug

lich‘

)Id

entif

izie

rung

der

Bild

ungs

reak

tione

n un

d –p

roze

sse

Erm

ittlu

ng re

aktio

nski

netis

cher

Dat

en

Abl

eite

n vo

n M

aßna

hmen

geg

en d

ie A

nsam

mlu

ng v

on W

asse

rsto

ff im

W

ärm

eträ

gerk

reis

lauf

Kon

trolle

der

Bild

ung

Kon

trolle

dur

ch z

ehre

nde

Rea

ktio

nen/

Maß

nahm

en

Folie

6W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Gas

chro

mat

ogra

phie

(GC

) zur

qua

ntita

tiven

Ana

lyse

Gas

chro

mat

ogra

phie

Auf

trenn

ung

von

Sto

ffgem

isch

en (g

asfö

rmig

/ver

dam

pfba

r)S

elek

tiver

Nac

hwei

s de

r von

eina

nder

get

renn

ten

Sub

stan

zen

Pro

be

I

njek

tor

Tr

enns

äule

D

etek

tor

Träg

erga

s

V-1P

-1P-

2

P-3

P-4

P-5

Gas

chro

mat

ogra

mm

Folie

7W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Mes

skon

zept

Pro

bene

ntna

hme

und

Pro

bent

rans

fer

Aus

schl

uss

der A

tmos

phär

e un

d vo

n K

onta

min

atio

nen

Abf

ülle

n ei

nes

defin

ierte

n V

olum

ens

des

Wär

met

räge

rs b

ei

Bet

riebs

tem

pera

tur

T

Folie

8W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Mes

skon

zept

Ana

lyse

Off-

line

nach

Abk

ühle

n au

f Um

gebu

ngst

empe

ratu

r vor

Ort

Mes

sgrö

ßen

der P

robe

Vol

umen

Mas

seD

ruck

bei

Mes

stem

pera

tur

Zusa

mm

ense

tzun

g de

r Gas

phas

eW

eite

re D

aten

: D

icht

e un

d D

ampf

druc

k de

s W

ärm

eträ

gers

Hen

ry-K

oeffi

zien

t (Lö

slic

hkei

t Was

sers

toff

in W

ärm

eträ

ger)

bei

M

esst

empe

ratu

r

Folie

9W

asse

rsto

ff in

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

ken

> C

h. J

ung

> 12

. Köl

ner S

onne

nkol

loqu

ium

> 9

. Jun

i 200

8

Mes

skon

zept

)(2l

Hn

)(2g

Hn

Hei

ßer

Wär

met

räge

rT=

250

–35

0°C

Kal

ter W

ärm

eträ

ger

& G

asph

ase

T= 2

0 °C

Abkü

hlen

)(

)(

22

2l

Hg

Hge

sH

nn

n+

=

2Hx

2

2

2

)(

HH

TF

lH

HH

nnp

=

2)

(2

2Hn

pn

HTF

Hl

H=

Ber

echn

ung

von

üb

er H

enry

Ges

etz

)(2lHn

Ber

echn

ung

von

ü

ber a

llg. G

asge

setz

)(2g

Hn

RT

mV

pn

HTFHTF

ges

H

gH

)(

2

2)

−=

gasc

hrom

atog

raph

isch

eB

estim

mun

g2

2H

ges

Hx

pp

=)

(2ge

sHn

Folie

10

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Bes

timm

ung

des

Was

sers

toffp

artia

ldru

cks

Bes

timm

ung

p ges

Auf

trenn

ung

von

H2

von

ande

ren

Gas

en w

ie N

2,O2,C

H4,C

OD

etek

tion

von

H2

mitt

els

Hel

ium

Ioni

satio

n

Vak

uum

pum

pe

Folie

11

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Bes

timm

ung

des

Was

sers

toffp

artia

ldru

cks

Bes

timm

ung

p ges

Auf

trenn

ung

von

H2

von

ande

ren

Gas

en w

ie N

2,O2,C

H4,C

OD

etek

tion

von

H2

mitt

els

Hel

ium

Ioni

satio

n

Detektorsignal

Ret

entio

nsze

it

Folie

12

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Bes

timm

ung

des

Hen

ry K

oeffi

zien

ten

von

H2

Dru

ckre

akto

r mit

Wär

met

räge

r wird

bei

ver

schi

eden

en

Tem

pera

ture

n m

it H

2(~

5-40

bar)

übe

rsch

icht

etN

ach

Gle

ichg

ewic

htse

inst

ellu

ng (1

,5h)

wird

übe

r ein

e Ta

uchl

eitu

ng, e

in F

lüss

igdo

sier

vent

il de

r [ko

nzen

trier

t] ge

löst

e H

2 ga

schr

omat

ogra

phis

ch b

estim

mt

Flüs

sigd

osie

rven

til2,

4 µl

GC

H2

p

22

2H

HTFH

HH

nnp

⋅=

22

2HHTF

HH

nnp

H⋅

=

Folie

13

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Hen

ry K

oeffi

zien

ten

von

Was

sers

toff

und

Stic

ksto

ff

345678910 0,00

10,

0015

0,00

20,

0025

0,00

30,

0035

1/T

(1/K

)

ln H (ln bar)

H2

N2

ln H

(H2)

= 2

59,2

2 *

1 / T

+ 7

,369

8

ln H

(N2)

= -9

73 *

1 /

T +

9,04

HTFH

HH

nnH

p2

22

⋅=

RhTH

1

)/

1/(

)(ln

Δ+

=∂∂

Gib

bs-H

elm

holtz

-Bez

iehu

ng1hΔ

Par

tielle

Lös

ungs

enth

alpi

ede

s G

ases

RG

asko

nsta

nte

Folie

14

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Feld

mes

sung

en in

SEG

S V,

Kra

mer

Jun

ctio

nA

ugus

t/Sep

tem

ber 2

008

Folie

15

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Abs

chät

zung

der

Rep

rodu

zier

bark

eit

Ent

nahm

e vo

n se

chs

Pro

ben

am R

ückl

auf e

ines

Loo

psun

d A

naly

se

inne

rhal

b vo

n 24

h vo

r Ort

(at-l

ine)

Mitt

elw

ert c

H2:

44,2

µm

ol/k

g, re

l. S

TAB

W +

/-4

%

4243

4443

4844

0102030405060

11:0

011

:10

11:2

011

:30

11:4

011

:50

Uhrz

eit [

PST]

cH2 [µmol/kg]

Folie

16

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Ver

wei

lzei

t in

eine

m L

oop

~5-8

min

Unt

ersu

chun

g vo

n je

wei

ls fü

nf P

robe

n de

s Zu

lauf

s (R

eihe

5) u

nd d

es

Rüc

klau

fs (R

eihe

6)

Zula

uf R

eihe

5

4947

4649

46

0102030405060

13.0

013

:10

13:2

013

:30

13:4

0

Uhrz

eit [

PST]

cH2 [µmol/kg]

Rüc

klau

f Rei

he 6

4849

4547

47

0102030405060

12:0

012

:10

12:2

012

:30

12:4

0

Uhrz

eit (

PST)

c H2 [µmol/kg]

Mitt

elw

ert c

H2:

47,5

µm

ol/k

g (r

el. S

TAB

W +

/-4,

4 %

)

Mitt

elw

ert c

H2:

47,4

µm

ol/k

g (r

el. S

TAB

W +

/-3,

0 %

)

Abs

chät

zung

der

Bild

ungs

gesc

hwin

digk

eit

Folie

17

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Ent

nahm

e vo

n je

wei

ls fü

nf P

robe

n am

Zul

auf u

nd a

m R

ückl

auf

Zuna

hme

im B

erei

ch d

er S

treuu

ng; p

rakt

isch

kon

stan

te K

onze

ntra

tione

n

28.08.2008

28.08.2008

03.09.2008

03.09.2008

0102030405060

Zula

uf

Rüc

klau

f Pr

oben

ort/U

hrze

it

cH2 [µmol/kg]

Zula

ufR

ückl

auf

Dat

umU

hrze

it (P

ST)

c H

2 D

atum

Uhr

zeit

(PST

)c

H2

µmol

/kg

µmol

/kg

28.0

8.20

0813

.30

47,5

28.0

8.20

0812

.00

47,4

03.0

9.20

0814

.00

51,2

03.0

9.20

0813

.00

49,6

Unt

ersu

chun

g de

r Var

iatio

n in

nerh

alb

von

7 Ta

gen

Folie

18

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Pro

bena

hme

mor

gens

zw

isch

en 7

.00

Uhr

und

8.0

0 U

hr je

wei

ls a

m

Zula

uf u

nd a

m R

ückl

auf u

nd V

ergl

eich

mit

der M

ittag

szei

t des

Vor

tage

sM

orge

ns im

Zul

auf n

ur c

a. 4

0% d

er H

2-K

onze

ntra

tion

der M

ittag

szei

tK

eine

Aus

wer

tung

der

Rüc

klau

fpro

ben

aufg

rund

nie

drig

en D

ruck

es

19,5

47,5

0,0

47,4

0102030405060

08:0

0 Uh

r13

:00

Uhr

07:0

0 Uh

r13

:00

Uhr

Zula

uf v

.2.

09.0

8Zu

lauf

v.

3.09

.08

Rüc

klau

f v.

2.09

.08

Rüc

klau

f v.

3.09

.08

c H2 [µmol/kg]

n.a.

Unt

ersu

chun

g de

r Var

iatio

n in

nerh

alb

eine

s Ta

ges

Folie

19

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Dar

stel

lung

der

H2-

Kon

zent

ratio

n al

s Pa

rtia

ldru

ck

510152025

230

250

270

290

310

330

350

Tem

pera

tur [

°C]

Druck [mbar]p H

2st

ark

abhä

ngig

von

der

Tem

pera

tur (

Hen

ry G

eset

z)

Bei

spie

l: 45

µm

ol/k

g er

gebe

n be

i 250

°C e

inen

Dru

ck v

on 1

9,5

mba

r

3698

,7)

/1*(

22,25

92

2+

⋅=

TH

He

xp

Folie

20

Was

sers

toff

in P

arab

olrin

nenk

raftw

erke

n >

Ch.

Jun

g >

12. K

ölne

r Son

nenk

ollo

quiu

m >

9. J

uni 2

008

Zusa

mm

enfa

ssun

g

Ent

wic

klun

g ei

ner a

t-lin

eA

naly

senm

etho

de fü

r die

qua

ntita

tive

Bes

timm

ung

von

Was

sers

toff

im W

ärm

eträ

gerfl

uid

Ers

te z

uver

läss

ige

Was

sers

toffk

onze

ntra

tions

mes

sung

en in

ein

em

Par

abol

rinne

nkra

ftwer

kK

ein

mes

sbar

er A

nstie

g de

r Was

sers

toffk

onze

ntra

tion

inne

rhal

b ei

nes

Loop

-Dur

chla

ufs

In S

EG

S V

mitt

ags

durc

hsch

nittl

ich

40 b

is 5

0 µm

ol H

2/ k

g W

ärm

eträ

ger;

mor

gens

deu

tlich

ger

inge

re W

erte

(<20

µm

ol/k

g)O

ffens

icht

lich

sehr

gut

e R

epro

duzi

erba

rkei

t; E

rrei

chen

ein

es

Kon

zent

ratio

nspl

atea

us u

m d

ie M

ittag

szei

tS

ehr ä

hnlic

he E

rgeb

niss

e be

zügl

ich

der W

asse

rsto

ffkon

zent

ratio

n üb

er

7 Ta

geE

rste

Dat

enba

sis

zur K

orre

latio

n m

it re

aktio

nski

netis

chen

Dat

en z

ur

Bild

ung

von

Zers

etzu

ngsp

rodu

kten

in L

abor

vers

uche

n er

reic

ht

Recommended