INHOUD TE VELDE 43 - vogelwacht-utrecht.nlDollardstraat 96 3812 EN Amersfoort bestuurslid Ver. B.B.B.B. Tot begin zeventiger jaren huisde er in Birkhoven een kolonie Rosse vleermuizen

INHOUD TE VELDE 43

1 Bosma, Hen M. ter Horst

6 Bruijn, Z.

9 Spier, L.

15 Vos, M de

17 Laar, V. van

21 Ark, A. van der

40 Redactie

41 Wisman, J.

Waarnemingen van nachtvlinders op "Orkanje"in 1999

Vleermuizen in Birkhoven-Bokkeduinen

'\

Lichenologische excursie naar vliegveldSoesterberg

"Dood bel,lkenblad" in ｎｩｭｭｾｲ､ｯｲ

De verspreiding van deKamperfoeliebloesemmot Alucita hexadacty/e inen om Amersfoort

Natuurbeheer van de Stichting Abrona op hetlandgoed de Sterrenberg

Uit de Pers: "Discussie over Schoolsteegbosjesis een absolute schande"

Artikelen en mededelingen in Te Velde. Indexnummers 26 flm 40

WAARNEMINGEN VAN NACHTVLINDERS OP "ORKANJE"IN 1999

Hen!< Bosma,Zwaluwenweg14,3762VC Soest;Margreetter Horst,Kabof61, 3828JB Hoogland

Inleiding

In 1999werd op het terreinachterde boerderij "Orkanje" tweemaal onderzoekgedaannaarde daar voorkomende nachtvlinders. De deelnemers bestonden uit leden van deNachtvlinderwerkgroepLandgoedSchothorstte Amersfoort: Henk Bosma, Jande Gooijer,Riet deGooijer, Margreetter Horst,Alice vanHunnik, VincentvanLaarenEvertVenhuizen,aangevuldmet eenaantalbelangstellenden:Gerardvan Dijk, Ineke van Dijk en Willem vanDijk.In dit verslagwordt ingegaanop het voorkomenvan de nachtvlindersin dit terrein,maarookwordt eenenkeleopmerkinggemaaktover de Meikeveren enkelesoortenoverdagvliegendenachtvlinders.

Het terrein

De boerderij "Orkanje" is gelegenaan de Hessenweg171 te Achterveld in de gemeenteLeusden(Amersfoortcoördinaten160.1/462.1).Oorspronkelijkwerd het terreinagrarischgebruikt,metnameals weiland. Naast ditagrarischgebruikwordt al gedurendezo'n twintig jaar door de huidige eigenaarbijzondereaandachtbesteedaan allerlei landschappelijkeaspecten,met name het herstel en beheer van dehoutwallenenhoutsingels.

Te Velde: 43: 1 - 5 [december 2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

2

ＭＮＮＬＮＬＭＭＮＬＭＭ［ＭｾｾｾＭＭＭＭＭＭＮVanaf1992 is ook het terreinzelf meeren meeromgevormdtot natuurgebied.In 1993 is er,in samenwerkingmet LandschapsbeheerUtrecht, eenpoel gegravenvan ongeveer20 bij 30vierkantemeter, inclusiefaanliggendmoeras.Ook zijn er plaatselijknieuwehoutwallenenstruikensingelsaangeplant;er zijn slotenverbreed- onderschuintalud afgegraven- en er iseendrinkplaatsuitgegravenvoor hetvee.Het geheel is langzamerhanduitgegroeid tot een kleinschalig gebied met een natuurlijkkarakter, het biedt steedsmeer mogelijkhedenvoor een grote variatie aan planten- endiersoorten.

Ligging Landschapselementen Orkanje

Het gebied ligt vrijwel in het midden van de driehoek gevormd door de dorpskernenLeusden,Hoevelakenen Achterveld (fig 1). Figuur 2 geeft de nauwkeurigesituatie weertussendeEmelaarseWegendeHessenweg.De noordzijdegrenstaandeHaarbeek,eenzijtakvan de BarneveldseBeek. Figuur 3 is een detai1kaartjewaarop zijn aangegevendevangplekkenop stroop(A tlm I).

Ligging LandschapselementenOrkanje

Hessenweg171,AchterveldTopograf.kaartschaal1:10.000kaartnr.376

......

• 'Heg

Haa.beek

I, Houtsingel

2. Kleine wateren(grotepoel)

3. Houtwal

4. Knotboom

5. Kleine poel

6. Houtwal

7. Houtsingel

8. Houtsingel

9. Houtsingel

10. Houtsingel

11. Laan methoutsingel

12. Hooiland

13. Hooiland

14. Houtsingel

ｾＭ

PLAlTEGROND (fig. 2)

ｲＭＭＭＭ］ｾＭＭＺＭＭＭＭＭＺＭ｟｟Ｚ｟ __---__- -- -Te Velde: 43: 1 - 5 [december 2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

t·····..·· ......................................•

Nachtvlinders

3

Plekken op stroop

A) houten wand met schuurtjeS) stam van berk aan weilandzijdeC) stam van berk aan opritzijde0) stam van berk in berkenlaantjeE) stam van es bij berkenlaantjeF) paal van hek van weilandG) schuur in weiland bij paardenbakH) golfplaten dakI) weilandpaal

PLATIEGROND (fil/.. 3)

Waarnemingenaande nachtvlinderswerdengedaanop 7 mei en 13 augustus1999.Op beideavondenwerd op licht gevange.n,op 13 augustusook op stroop.Op 7 mei werd gevangenvankwart overnegentot half twaalfbij eenvan temperatuur14° , het wasgeheelbewolktnaeenwarmedag. De windkrachtwas 3 en kwam uit zuidoosttot zuidwest.Op 13 augustuswerdgevangenvan half tien tot half twaalfbij een temperatuurvan ca 17" , het.was licht bewolktenvochtig.De tweevangavondenleverdenin totaal 53 soortenop. Over het algemeenwerdendezelfdesoortengevangenals op LandgoedSchothorstte Amersfoorten wel 52 vande 53 soorten.Desoort die niet op Schothorst, maar wel op Orkanje werd waargenomen, is deGuldenroededwergspanner(Eupitheciavirgaureata).Opvallend,wat betreftaantallen,wasdat er vijf soortenTandspinners(Notodontidae)en vijfsoortenBloemspannertjes(Eupithecia's)werdenwaargenomen.In bijgaande tabellen wordt een overzicht gegevenvan de vangstenper avond en pervangmethode.Vangstendie niet direct op naarnkondenworden gebracht,werden geprepareerden nadergedetermineerddoorR. deVos (ZoölogischMuseumAmsterdam).In tabel 1 zijn de vangstenop stroop(fig. 3) samengebracht.Op de volgendeplekkenwerdhiermeegevangen:A) op houtenwandmet schuurtje,B) op stamvan berk aanweilandzijde,

C) op stamvan berk aanopritzijde,D) op stamvan berk in berkenlaantje,E) op stamvanesbij berkenlaantje,F) op paalvanhekvanweiland,G) op schuurin weilandbij paardenbak,H)op golfplatendakenI) op weilandpaal.

1- -'0'-_-------------------


-- --------------------

4

Tabel 1

GEOMETRIOAE

Campaea margaritata ppeltak 1Gymnoscelis rumaseiata Zwartkamdwergspanner 1

NOCTUIOAE

Hypena proboscidalis Bruine snuituil 1 2Amphipyra pyramidea Piramidevlinder 1 1Mesapamea secalis Helmrupsvlinder 1 2Discestra lrilolii Spurrie-uil 1 1Mamestra brassicae Helmrupsvlinder 1 1Diarsia rubi Gewone breedvleugeluil 2 2Totaal 8 3 11

Tabel2De tijdstippenvandevangstenmet licht op 7 mei en 13 augustuszijn alsvolgtaangegeven:A ｾ 21.30tot 22.00uur (op 7 mei vanafkwanovernegen)B ｾ 22.01 tot 22.30uurC ｾ 22.31 lot 23.00uurｄｾＲＳ Ol tot 23 30uur

LICHTTotaal , '. !iJ, 1 ,i j', : l·m e lil '3 à'" ij 9 Tota,s

ｗ･ｴ･Ｑ｜Ａ｣ｾ｡ｐￎｬ･ｬｩｪｬ＼Ｆｮ｡｡ｭ ' ｬＧｬ･ｾｲｉ｡ｮｬｳｾ naam ': AIB 0 G> A B ,0 0ｈｅｐｾｌＱｄａｅ

Triodia sylvina Oranje wortelboorder 5 5GEOMETRIOAE

Macaria altemata Donker klaverblaadje 3 1 1 1 6Opisthograptis luteolata Hagedoomvlinder 2 2 1 1 1 7Peribatodes rhomboldaria Taxussplkkelsoanner 1 1Cabera pusaria Witte grijsbandspanner 1 3 4Cabera exanthemata Bruine grijsbandspanner 1 2 3Campaea margaritata IAppeltak 2 1 3Cyclop/lora albipunclala Berkenoogspanner 1 1Idaea seriata Paardenbloemspanner 1 1XanthOfoe desillnata Koolbandspanner 1 1Xanthorhoe spadieearia bruine vierbandspanner 2 2 2 6Xanthorhoe flucluata Zwartbandspanner 1 1 2Hydriomena impluviata Groenbandspanner 2 2Perizoma alchemillatum Hennepnetelspanner 1 1Eupithecia goossensiata Strulkheidedwergspanner 1 1 2Eupithecla assimilata HopdwerQsoanner 1 1Eupithecia subluscata Grijze dwergspanner 1 1Eupithecia succenturiata Wilvlakdwargspanner 1 1Euplthecie virgaureata Guldenroededwergspanner 1 1 2Gymnoscelis rufJfasciata Zwartkamdwergspanner 1 1Euchoeca nebulata Leverkleurige spanner 1 1DREPAHtOAE

Watsonalla binaria Gele eenstaart 1 1Drapana curvatula Bruine eanstaart 1 1 2Tethea ocularis Peppel-orvlinder 1 1Ochropache duplaris Tweestip-orvlinder 3 3 1 7NOTODONTIDAE

Notondonla dromerdarius Dromedaris 1 1 1 3Notondonta zlczac Kameeltje 1 1Ptilodon cepueina Kroonvogeltje 2 1 3Pheosla gnoma Berkenbrandvlekvlinder 1 1Peridea aneeps Eikenlandvlinder 1 1NOCTUIDAE

Rivuia sericealis Stro--ulilje 2 2 4Hypena proboseidalis Bruine snuituil 2 1 3Diachrvsia chrvsilis Koperuil 1 1

5

ui rapha gamma Gamma-uil 3 5 6Amphi ra p ramidea Piramidevlinder 1 1 2Panemeria lenebrala Dwerghuismoeder 2 2Dypte gla scabriuscula Vogelwiek'e 1 1Phlo ophora metlculosa A aaivlInder 1 1 1 3Mesoli ia furuncula Zandhalmuillje 1 1Mesapamea secalis Helmrupsvlinder 2 2DiscesIra lrifolii S urrie-uil 2 2Mameslra brassicae Kooluil 1 1Orlhosia golhica Nunvlinder 4 4Cerapleryx graminis Bonte grasuil 1 1

Iia tris Houts ander 1 1Ochro leura plecta Haarbos 2 6 3 6 6 1 26Diarsia rubi Gewone breedvogeluil 3 3Noctua ronuba Huismoeder 6 5 12Noctua 'anthlna Kleine breedbandhuismoeder 1 1Noclua inte 'ecta Kleine huismoeder 2 2Xeslia c-nigrum Zwarle-c-uil 7 7Xeslia xanlh rapha Vierkantvlekuil 1 1A rolis segelum Gewone velduil 1 1Onbekend 2 1 1 1 5Totaal 2 6 20 16 7 31 53 31 166

Behalvede in de tabel genoemdewaarnemingenwerdenin datjaarenkeleoverdagvliegendenachtvlindersgevangen,zoals Stro-uiltje (Rivuia sericialis) 4 ex, Gamma-uil (Autographagamma)32 ex, Bruinesnuituil (Hypenaproboscidalis)1ex,

MeikeversOp 7 mei is er ook een groot aantal Meikeversgevangen,In onderstaandfiguur 4 zijn deaantallenin eenstaafdiagramweergegeven.

M-'oIonth. meI%nrh •• Meike"er,Mr'Ivhgtljden op Uche J* u.n '""UI"". O,ki"l_ 151OWIWlbU'lIlop 07..,.1999121.30. 23.301IfoI'; lon ORde, om 21.01U1J11

0N N N N N N N N N N

ｾｾ,. ,. N ,. ,. y

ｾ y

Ö l! " • g 8 ö " tljd0 0 0ｾ

ｾ Nｾ I:l N ｾ N N " N

ｾ,. ,. N Y ｾ y y

Ö N " • ｾ 8 ö " ｾ0 0 0 0 0

- ----

•

• (ft),

J>..ｾｾ

!!.3

2


6

VLEERMUIZEN IN BIRKHOVEN-BOKKEDUINEN

Zomer Bruijn, Nieuwstraat 23, 3811 JX Amersfoort

;

Aan B & W en politieke partijen van deGemeenteraad in AmersfoortAmersfoort19 jan 2001En andere belangstellenden.

Geachte mw-mr

Bijgaand treft u een artikel aan van de heer Zomer Bruijn. Hij schrijft daarin over vleermuizen in BirkhovenBokkeduinen. De schouw vond plaats in november 2000.Op 16 januari tijdens de commissievergadering vertelde de heer Jonkman dat er geen vleermuizen in Birkhoven-Noord gevonden zijn.De heer Zomer BruiJn. expert op ､ｾ gebeid. heeft hierover een tegenovergestelde mening. De vleermuizenhouden in deze tijd hun winterslaap. maar er huizen zeker vleermuizen in Birkhoven-Noord.Ook treft u een artikel aan. dat in het tijdschrift Grasduinen In deze maand januari is gepubliceerd. U kunt hierinnogmaals lezen over de natuurwaarde van Birkhoven-Bokkeduinen.

Met vriendelijke groet

M.T.A. KitselaarDollardstraat 963812 EN Amersfoortbestuurslid Ver. B.B.B.B.

Tot begin zeventigerjaren huisde er in Birkhoven een kolonie Rossevleermuizen(Nycta/isnoctu/a)op de locatie die aangegevenstaatmet ｾ Hier VIn t ZlC eenparkeerplaats,met vrij oudebeukenen eiken, waarin zich eenaantal spechtengatenbevinden.Uit 4 tot 5 vandezebomen(A t/m E) warenin denazomerde baltsgeluidente horenvan wervendemannetjesRossevleermuizen.Mogelijk werd op dezelocatieook overwinterd,want met behulpvan eenzaklampwas in gat D tot het invallen vandenachtvorstnog(Rosse)vleermuisactiviteitenwaarte nemen. 'In september1969werdener samenmetde vleermuisdeskundigenSluiter,van Heerdten Voute (Rijksuniversiteit Utrecht afd. Zoölogie) enkele vangkooitjes voor devleermuisholtengeplaatst,teneinde een aantal vleermuizen te kunnen ringen. Erwerden toen een kleine 30 Rosse vleermuizen gevangen. Uit de belangrijkstekolonieboomA kwamenuit hetzelfdegat I mannetjeen23 vrouwtjes.Elders in Birkhoven warennog drie plekkenwaar in de nazomersteevastwervendemannetjesvande Rossevleermuiste horenwaren;dezebaltslocaties·zijn op de kaartaangegevenmetG t/m I.Ergens in het begin van de zeventigerjaren zijn er een aantal bomen op deparkeerplaatsgeveld,waarbij helaasook de belangrijkste(kraam?)kolonieboom* (A)verdween.Waarschijnlijk was dit de nekslagvoor dezeRossevleermuis-populatie;dezesoortwerdalthansop denduurnietmeerop deparkeerplaatswaargenomen.Ookdeholle bomenop debalts-locatiesG t/m I werdenniet meerbevolkt.Vanaf1986waser tijdensdenachtelijkebezoekenaanBirkhovende beschikkingovereen batdetector,waarmeede ultrasonevleermuisgeluidenhoorbaargemaaktkunnenworden. Hierdoorwerd de kansom de aanwezigheidvan vleermuizenvast te stellenaanzienlijk vergroot. Toch lukte het met deze detector meerderejaren niet deaanwezigheidin Birkhoven vast te stellen. Het was dan ook verrassenddat er in

Te Velde 43: 6 - 8 [december 2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

7

augustusen september1997tochweereenbaltsendeRossevleermuiswaste horenineenEik (F) op dezelfdeparkeerplaatsalsvelejarengeleden!In 1998en 1999werddelocatie niet door mij bezocht,maarin september2000 bleek dat er nog eentweedebaltslocatie op de parkeerplaatsbij gekomen was (E). Tegenwoordig herbergtBirkhoven weliswaar geen kraamkolonie,maar dus wel twee baltslocatiesvan deRossevleermuis,waareenonbekendaantalvrouwtjesdooraangetrokkenwordt.In de Bokkeduinenhuizen geenRossevleermuizen,maarde soort wordt wel eensjagendbovenhetgebiedwaargenomen.

In Birkhovenhuist eenkleine kolonie GrootoorvleermuizenPlecotusauritus). In deavondvan 23 juli 1985 werd dezekolonie op-depareerplaatsgevonden,in dezelfdeeik (8) waarin vroeger Rosse vleermuizen hadden gehuisd. Gedurende drieachtereenvolgendeavondenwarener 4 a 5uitvliegendeGrootoorvleermuizente zien.Op de vierde avond blekenze te zijn verhuisd.Op31 juli 1988 werd de soort weerteruggevondenin eenholle eik (J), op vele honderdenmetersafstandvan de vorigelocatie.Er kwamenhier toen6 vleermuizenuit vliegen,waarvanik eenfraaiedia hebkunnenmaken.Ook hetjaardaaropvolgendwarenGrootorenin ditzelfespechtengattevinden. Aangezien vleermuizen regelmatig van boom verwisselen, is het goedmogelijk, dat beidebomendoor dezelfdevleermuisgroep gebruikt werden.EldersinBirkhovenwordenook wel eensrondvliegendeGrootoorvleermuizengehoord.Helaasmoest in juli 1997 worden geconstateerddat er brand gesticht was in deGrootoorboornholteop de parkeerplaats(B). Hierdoorverbrandde､ｾｯｴ･ｮ､･･ｬｳen werd de boom wat later gekapt. Ook in de Bokkeduinen ｷｯｲｾ･ｬ eenseenvliegendeGrootoorvleermuisgehoord,langsde uiterstezuidoost-rand(K), waarzichenkelegeschikteboomholtenbevinden.De gebouwbewonendeDwer leermuis (Pipistrel/us pipistrel/us) huist niet in JBirkhoven, maarwordt e w e vaakJagen waargenomen,vooral in het dierenpark(L) en bovende Bosvijver (M). In eengrootgebouw-eenvoormaligklooster- aandeBarchmanWuytierslaan53/55 langsde zuidrandvan de Bokkeduinen(N) heeft langgeledenjarenlangeen grote kolonie Dwergvleermuizengehuisd,die waarschijnlijkook in Birkhoven heeft gefoerageerd.Tegenwoordigschijnt dezekolonie hier nietmeeraanwezigte zijn. De gebouwbewonendeLaatvlie er E tesicus'serotinus)wordtregelmatigin Birkhoven waargenomen,voor oven het dierenpark(L), langs degehele Barchman Wuytierslaan (0) en boven hel sportveld (P) naast de eerdergenoemdeparkeerplaats.De Laatvliegerwordt ook regelmatigbovende sportveldenin hel noorden en zuiden van de Bokkeduinen waargenomen(Q en R). DeboombewonendeWatervle;rrnJJis (Myotis daubentoni)huist niet in Birkhoven,maarwordt wel regelmatigJagendaangetroffenbovende Bosvijver (M) uitgezonderddelangdurigeperiodedater onvoldoendewaterin stond.Er warenechternooit meerdantwee exemplaren gelijktijdig te zien. De Watervleermuis werd nooit in deBokkeduinenwaargenomen. N.B. De plaatselijk algemeen voorkomendeboombewonendeB,uige vleermuis(pipistrellusnathusius)wordt niet in BirkhovenofdeBokkeduinenwaargenomen':'"• BALTSLOCATIE - Locatie(boomholte)waarinjaarlijks gedurendeenkeleweken

in de nazomereenmannetjebaltsten de paringenmet eenaantalvrouwtjesplaatsvinden.

• KRAAMKOLONIE - Locatie (boomholte)waar in de zomermaandeneengroepvrouwtjesjaarlijks hunjongkrijgt.


8

Samenvattjng/conclusie

Birkhoven heeft als schraalvoornamelijk naaldhoutgebied,evenalsde Bokkeduinenweinigmogelijkhedenvoor vleermuizen.Alleen in het uiterstenoordoostenvan Birkhoven bevindtzich eenklein loofbosgebiedje- in gebruikals parkeerplaats- metvrij oudebeukeneneiken,waarin zich eenaantalboomholten(spechtengaten)bevindt. Op dezelocatie was vele jareneenkraam(?)kolonieeneen4 tot S-talbaltslocatiesvandeRossevleermuisgevestigd.Tevensbevondzich hier een kleine kolonie Grootoorvleermuizen.De vermoedelijkekraamkolonieboom van de Rosse vleermuizen werd begin jaren zeventig gekapt, waardoor ook debaltslocaties hun nut verloren leken te hebben en op den duur alle plm 8 Rossevleermuislocatiesin Birkhovenontvolkt raakten.De eik die op de parkeerplaatsde grootoorkolonieherbergde,werd in juli 1997door zinloosvandalismeverbranden moestgekaptworden.Waarschijnlijkkandezekolonie zich eldersinBirkhovenwel handhaven.Vanaf1980nam de betekenisvan de parkeerplaatsvoor de vleermuizenweer toe, omdatdedaar aanwezigeen in onbruik geraakteB.B.-bunker toen als vleermuis-winterverblijfwerdingericht(S).Vanaf1997herbergtde parkeerplaatsweer I envanaf2000weer2 baltslocaties(E enF), diebeideaantrekkingskrachtop eenonbekendaantalvrouwtjeszullenuitoefenen.Om beidepoverevleermuispopulatiesin standte houdenof zich uit te laten breiden,moetendezebijzonderedierendie vanuit natuurhistorischoogpuntzeerhoogscoren,overeenrelatiefrustige leefomgevingkunnenbeschikkenen zijn eenoude loofbomengroepen een netwerkvan boomholtenook eldersin Birkhovenvanvitaal belang.Als hetwankeleevenwichtwordtverstoorddoor ｶ･ｲ､･ｲｾ｡ｭ･ van storingsdrukop dit kleine gebiedje in de vorm van

'

menselijkedrukte, he n'og intensieverparkeren,het kappenvan oude loofbomen of hetplaatsenvan nieuwe be wing in de directe parkeerplaatsomgeving, mag aangenomenwordendat dit voor de aanwezigevleermuispopulatiefunestis. Waarschijnlijkzullen ook deBonte en Groenespechtdit bosgedeeltesteedsmeer mijden, zodat ook het ontstaanvantoekomstigevleermuisholtenniet meerkan plaatsvinden.Dit maaktaannemelijkdatdeRossevleermuisals beschermdediersoortvan de parkeerplaatsen daarmeeuit hllel Birkhoven zoumoetenverdwijnen.

-----------

Te Velde43: 6 - 8 [december2001]VeldbiologischeWerkgroepGelderseVallei en Eemland

9

Lichenologische excursie naar vliegveld Soesterberg

Leo Spier, Koning Arthurpad 8, 3813 HD Amersfoort.

Inleiding

Op uitnodiging van Koos van Vliet die voor FLORON op het vliegveld van Soesterbergeenexcursiegeorganiseerdhad,stondop 5juni 1999eenfors deelvandeNederlandselichenologen,te wetenAndré Aptroot, Kok van Herk, Arien van lperen,LaurensSparriusen Leo Spierklaarhetvliegveld,voorburgershermetischafgesloten,onderleidingvanFonsBongerstebetreden.

De geschiedenisvanhetvliegkampgaatterugtot aanhetbeginvandezeeeuw.Op 21 april 1910geeft de gemeenteSoestde autofinnantenVerwey en Lugard toestemmingop de heide bijSoesterbergop professionelebasisvliegdemonstratieste beginnen.Vanaf nu ontwikkelt hetvliegveldzich metvallenenopstaan.GrotemannenalsFrits Koolhoven,Henri Wijnmalen,VanHeyst,Versteeghenveleanderenwerkten,vlogenencrashtener!Na de tweedewereldoorlogdoorstaante hebbenduurt het tot 31 augustus1951,voordathetvliegveld weerofficieel in gebruikgenomenwordt. Kon je tot die tijd nog vanuit SoesterbergvanafdeMontgomerywegoverhetvliegkampnaarhetSoesternatuurbadlopen,al snelmoestendestartbanenvanwegedehogeresnelhedenlangerworden.De Vlasakkerswordengeannexeerd,de verbindingswegmet Soestwordt de Van WeerdenPoelmanweg,Het vliegkamp wordtluchtmachtbasis,het domeinvan de Koninklijke Luchtmacht.De burgerheefter niets meertezoeken!

Al die jarenheeftde natuurvan de vliegheidezich redelijk ongestoordkunnenhandhavenenontwikkelen.Plantenstorenzich niet aanlawaaien dierenwenneneraan.FonsBongersbrachtonsdan ook van de eneaardigeplek naarde andere.Het voorkomenvan Torenkruid(Turritisglabra), Kleine Steentijm(Acinosarvensis)en Maanvarentje(Botrychiumlunaria) is toch welbijzonderte noemen.Ree,vos, wezel en anderezoogdierenkomenveelvuldigvoor, terwijl devogelwereldmet ondermeerRoodborsttapuit,Geelgors,Torenvalk,Veldleeuweriken Buizerdgoedvertegenwoordigdis.

De lichenen

Hoewelde aardvanhetterreindoetvermoeden,dater lichenologischwel wat te belevenis, zagheter aanvankelijkniet naaruit, dat het zich van debetereterreinenin de buurt (met nameDeStompertendeVlasakkers)zouonderscheiden.De "gewone"Rendier-enBekermossenwerdengevondenin deheidestukjes,evenalsvaakvoorkomendesoortenopstenen(epilitisch)ofplanten(epiphytisch).In de heidesblijkt ook de zeldzameCladoniaborealis - niet altijd makkelijk vanCladonia cocci/era te onderscheiden- voor te komen, evenals Placynthiella dasaea -betrekkelijknieuwvoorNederland.

Het meestbelangwekkendzijn echterde heischra1egraslandenvlak langsde startbanen.Hierwerd tot onzeverrassingCladonia cariosa gevonden,waarvannog slechtstwee anderevind-plaatsen(Bemeierbergen Terschelling)in Nederlandbekendzijn. Op steentjewerd Micareaexcipulatagevonden,onlangsdoor Kok van Herk op de Leusderheidenieuw voor NederlandgevondenenAcarosporaheppii,eenzeldzamesoortdie vooraluit deduinenbekendis.


10

Wij willen hendie onsdezeexcursiemogelijk hebbengemaakt,hartelijkdanken.

A =herb.AptrootH = herb.vanHerkL = herb.Leo SpierS=herb.Sparrius

Nederland,provoUtrecht,vliegveldSoesterberg,

PS: in Noordhok,bij gebouwen:Rhizoearponobseuralum

1a. dak van gebouwen schuur met plastic camouflagenetten en bieslookbegroeiing;muren, klinkers, betonteoeis, coörd.: 146.8/461.6, km. blok 32-32-42.Wetenschappelijke naam Nederlandse naam l;IerbariumCaloplaeacitrina - Gewonecitroenkorst ICaloplacajlavoeilrina - ValsecitroenkorstCandelariellaaurella L KleinegeelkorstCJadoniaeoeeifèra - RoodbekermosCJadoniafitreala , Gevorktheidestaartie ACladoniagJauea -- Bruin heidestaar(jeCJadoniahumilis - Patatzak·bekermos HCJadoniamaeilenla "- DoveheideluciferCJadoniameroehlorophaea Bruin bekermos A (plastic)CJadoniaseabriuscuJa Ruwheidestaartje A,HCJadoniasubuJala - Kronkelheidestaartje A (plastic)Leeaniaerysibe - StofBlimschoteltie I -Leeanoraalbeseens Kalkschotelkorst I

Leeanoradispersa - VerborgenschotelkorstLeeanorahaJ?eni - KleineschotelkorstLeeanoramuraJis - MuurschotelkorstMicareadeniwala - Vulkaanoolrie A (plasticenhout)MyeobilimbiasabuJetorum,- Mosvreter APhaeophysciaorbieu/aris ", RondschaduwmosPhyseiaadseendens KapjesvingerrnosPhyseialenella HeksenvingermosPJaevnlhielladasaea SSareogynere/(Ularis BerijptekroontieskorstVerrucariamuralis Zwart·op-wit-korst

JlerrueariaＡＡｾ･ｳ･･ｮｳ - - ｇ･ｾｯｮ･ stippelkorst - - -Vezdaealeprosa MetaaIzomerkorst -H (steriel)


11

1b. vrïstaande eiken bï ebouw, coörd.: 146.8/461.6, km. blok 32-32-42.

Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Herbarium.- - - .- - ----- --

Buelliqpunctata ｖｊｩｾｾｮｳｴｲｯｮｴｪ･ｳｭｯｾ

Clado!!.ia chlor0l!haea _ ｾ _ Fïn bekermos _Cladonia lauca Bruin_heidestaartie_Cladoniaramulosa_ ｾ __ ｾ･ｬｩＮＸＮＮｾｫ･ｲｭｯｳ __]ll'E!!E}JmniaJ!!!JlS!!des . GewoonｾｨｯｲｳｭｯｳLecanoraconizaeoides Zwavelvreter- - -Le raria incana ｇ･ｷｯｮｾｾ･､･ｲｫｯｲｳｴ _Micareadenigrata _.. Vulkaanoo 'e __. __-+.::::- _ｾ｡ｲｭ･ｬｩ｡ＮＮｐ･ｲｬ｡ｴｱｾ O1:.oot ｳ｣ｨｩｬ､ｭｾ . H _Parmeliasoredians"-- Groenboornschildmos H- -- --- --- --t'-'---- ----Paemeliasubaurifera___'y.ersto Ｍｳ｣ｨｩｬ､ｭｯｾ

Parmeliasu/cata Gewoonschildmos-- - - ---- ｾＭＭＭＭP sciaadscendeTlS Kapjes_vingermos . __!hysciatenelIa HC?ksenvinge!:!J10s._Xf!..nthoria candelaria ｾ･ｾＮｳ dooiermos__Xanthoria ol car a Klein dooiermos

1c. heideve etatie, coörd.: 146.7/461.7, km. blok 32-32-42.

--f------

Herbarium--------

ｪＮＮｾＭＭA,S. _A,HA,H,SA::.- _

A-=-__A,SA

ＭＭＭＭＱｾＭＭＭ｟Ｎ -

Wetenschappelijke naam Nederlandse naam- -- -

Cladinf!...arbuscula .-- ｇ･｢ｯｾｮ rendiermosÇladinqportentosa _ 0 n rendieI!!10sCladoniaborealis ｾ Plom.E.bekermos _Cladoniacervicornis _ Gewoonsta lbekert'e-- . --Cladoniacocciera _ RoodbekermosCladoniaconiocraea Smalbekëi1ïïós----- --Cladoniacris ata ,......, 0 n heidestaart'e- _. -;';;-'''--CladoniafloerkeaTl!!- - ｒｯ､ｾ heidelucifer_Cladoniafurcata Gevork!ｨ･ｩ､･ｳｴｾCladoniaglauca_ 8.':Uin ｨ･ｩ､･ｳｴ｡｡ｲｴｬｾ ACladoniagracilis Girafj.e__ _ ACladoniahumiJis Patatzak-bekermos ACladoniamacilenta Doveheidelucifer A- --- --Cladol1iaramulosa Rafeli bekermos A----+-:,,:--"---.Cladoniarappii_, Slanksta lbekerfe __ __ A --CladoniastrepsiJis _ Hamerblaad'e SCladoniasubulata .KroI,!kelheidestaartje _ ACladoniauncialis _ ｖ｡ｲｫ･ｮｳｾｦ･ _ __ S

-- iH1'l!!!gymniap!!J!.s!!des GewoonｾｾｯｲｳｭｯｳMicareadenigr:a!.a.. Vl!!!caanoogjeMicareaerratica KiezelDO'e- --- -_. -- -Plq9'.nthiellaicm!!lea ,êruinevee_nkorstIrapelia coarctqta Gewoonｳｴ･ｲｳ｣ｨｾｾｬｴｪｾ _ -f---._-__ .Trapeliopsisｪｬ･ｸｾｯｳ｡ _ ｾ _ ｾｬ｡ｵｷ･ veenkqrst_ _ _Tra elio sis anulosa Lichteveenkorst


-_._-----

12

In PermanentQuadraat:korstmossen:CladoniaborealislPlompbekermosCladnniacocciferalRoodbekermosCladnniajurcata/GevorktheidestaartjeCladoniamerochlorophaeaIBruinbekermosCladnniaportentosa/OpenrendiermosCladoniaramu/osa/Rafeligbekermos

mossen:DicranumscopariumHypnumjutlandicumPohlianutansPo/ytrichumpi/iferom

•

hogereplanten:Cal/unavulgarisCarexpi/u/iferaDeschampsiajlexuosaFestucafiliformisRumexacetose//a

---

- --

- ----- ---1-11------ ----- -

2. uitzichtpunt op heuvel met betonnen muur, coörd.: 146.9/460.9, km. blok 32-32-52.Wetenschappelijke naam Nederlandse naam HerbariumｷｐｩｃｩｊＡＮｾｾｯｮｴｯｲｴ｡ - __- ｾ Romfèîämbordje - --- T -- -_-==-_-_-_-_-__ｾＭＭr!lf!cif!inf! soec. _ _. _ __ _ ._________...Caloo/acacitrina ___ Gewonecitroenkorst -1...,1 _Calop/acalithophi/a Kleinecitroenkorst I

-+---ｾｬｯｯｬ｡｣｡ saxicola _ Sin lkorst,9!ndeia,:ie//aaure//a Kleinegeelkorst • _I-Cladoniafimbriata ._ ｋｯｰｪ･ｳﾷ｢･ｫ･ｮｮｯｾ -j-< _

Cladoniascabriusc.ula_. __ Ruw ｨ･ｩ､･ｳｴ｡｡ｲＺｴＮｩｾ + _ _ _ _. _Clado!!,ia ｳｵ｢ｵｬ｡ｴｾ _ _ Kronkelheidestaartj_____ _ｾ･Ｎ｣｡ｮＡＡＡＡＡＡＱＧｾ｢･｟｟ . ｓｴｯｦｧｬｩｭｳ｣ＮＮｨｯｴｾｊｾ

ｾ｡ｮｯｲ｡ albescens Kalkschotelkorst 1-11 ._ _

!-.ecanoradisoersa Verborgenschotelkorst I.- _._-----!:eE'!..norajlotowiana __.__ _....,.,- •__-1 ._!:ecanorahageni __ Kleine schotelko:.:.;rs:.:.t_Lecanoramura/is Muurschotelkorst- -- -- - - -r--'-- - - - .---+-----Lecide//f!sfj,gmfJ!ea ｾｴ･･ｮｰｾｲ｟ｳ｣ＺＮＺＮ］Ｚｨ｡｡ＱＺＭ］ｴｪｌＺﾷＱ e__._-t _

Phaeqph)!scfa.!!rbicularis _ ｾ､ schac!,!wmo::.s::.-__._ ..t------.- __

PhEELacaeEa __ Stoeprand"'Vc.:;in=lR"-cec.:;rm=0c.::.s -1-f- _P!:JJ!..sciatene//a_ ___._ Heksen\',ingermos _S'l-'c01JJ!.neｾｬ｡ｲｩｾ __ Berijptekroontieskorst . _Ver"!..caria mura/is _ _ ｚｷ｡ｲｴＭｯｐＭｗｬＮＺＮＺﾷｴｾＮＺｫＺＺＭＺｯＺＺＺＮｲｳ］ｴＫｾｉ __f!er.rocE'!.'! ｮｾｳ｣･ｮｳｉＭｧ･ｷｯｮｾｾ･ｬｫｯｲｳｴ __+11,--_ ._Xanthoriaoarietina Grootdooiermos I

ITe Velde 43: 9 - 14 [december 2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

13

3. eikenstrubbenbos, coörd.: 147.21460.9, km. blok 32-32-53.

Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Herbarium_---;;-_ __ _ _ _ _ -1_ _ _ _ _

ｃｨ｡･ｮｯｴｾｅｾｲｉＺｵｾ･｡ _ Roestbruinschorssteel.e _ I •

Cladoniacaespitic:ia__ -----r:Greppelblaadje e.- ｾ｟｟ __ _ __Cladonia mbriata • ｋｯｰｪ･ｳＭｾｫｾｮｮｯｳ __ _ _ _Cladonia lauca Bruin heide 'e_ _ 4!". _Dimerella'pineti_ ValseialooPieskorst_ _Lepr(}!ia incana "-. _ Gewone ederko",rsc::t,--_ｾｲ｡ｲｩ｡ lobi cans -"""'---I-ｾｬｯ｢､･ ederkorst...:.:. t-Micarea rasinas.s. IHoutoo 'eMfcarea rasinos.l. ---. Houtoo 'e ------+--------

----- --Fïn bekennos---SmalbekennosBruin ｨ･ｩ､･ｳｾ･- ---Gewone ederkorst

---:-----,---j----- ------+--------o Robinia seudoacacia:Cladoniach/oro haea- -- _.Cladoniaconiocraea- ._-C1l!...doniaｧｾ｡ｵ｣｡Le raria incana

4. korte grazige vegetatie met ｳｴ･･ｮｾ･ｳ bij landingsbaan, coörd.: 146.1/459.9, km. blok32-42-12.

- ----

A-- _.. _--AA

H

Herbarium----A,L

Nederlandse naam-,----

ｾｩｮ steensch1:1bje__ｓｩＮＡＱｾ｡ｰｰ･ｬｫｯｲｳｴ

Kleine eelkorst

Wetenschappelijke naam- -------

3-caro:poraheppii _Caloplaca.§axicola ｾCandelariellaaurella -Cladoniacariosa _---- --Cladoniacocciera __ RoodbekennosｩＭ］ＧＺＧＺＺＭＧＺＺＺＺＺ］ｾＺＺＺＺＮＮ［ｌ］ＢＢＧ［ＺＢＭＭＭｪＭＭＭ --- --_ _ _Cladonia.É!rcata_ ｾＭＭｴＭ］ｇＺＮＮＺ･ＺＮＮＺＮｶ［］ＭｯｲｾｫＺＮＺｴＮＺ［ｨＷＭ･ｩＺＮＮＺ､ＺＮＮＺ･ＺＮＮＺｳｴ［ＺＺＺ｡｡［ＺＺｲｴＢＬﾷＮＮＺＮ･｟ H __ ___Cladonia lauca Bruin heides e A,H _Cladoniahumilis ｟ｅｐＢＬ｡ＺＺＺｴ｡ＺＺｴｺ｡ｫＺＺＺ［］ＺＷＭ｢･［］［ｫｾ］Ｚ･ｮｮｾｯＺＺＺＺｳｾｦＭＧＭＧａｊｉ _ .-Cladoniamacile-n-ta _.- DoveheideluciferCladoniameroch/oro ｨ｡￩｡ＭＭＫＧｂｾｲｵｩｮ bekennos

-- -----Cladoniaramulosa ｊｕｬｦｾｬｩｧ bekennosCladoniasubulata Kronkelheide e-- --Lecanoradispers!L Verbor enschotelk_orst__Lecanoramuralis Muurschotelkorst

-:=---+=':- ---Micareaerratica - Kiezel00 .eMicareas . nov. s rkorst A::..- _Phaeo h sciaorbicularis _ ｾｾｮ､｟ｳ｣｟ｨ｡､｟ U_WrD_:::o:..:s ｾ

Phrscia ｡､ｳｾＡｩＮｮＡＡ･ｮｳ _ _ Ka 'esvin&ennosPhlscia.!.enella ｈ･ｫｳ･ｮｶｩｮｾｮｮｯｳ _SarcogyneregJ!Jaris _ ｂｾｴｪｪｰＡ･ kroon'eskorS!.,__TrapeliacoqrEtata __ ｇ･｟ｷ｟ｯｯＡＱｾ･ｲｳ｣ｨｯｴ･ｬｦ eｖｾｲｲｵ｣｡ｲｪＮ｡ mu_r_al_is___ ｚｷ｡ｲｴｾＭｷｩｴＭｫｯｲｳｴXanthoria arietina Grootdooienn..:..::o.:::s:..::.:..------ ------.2E.ｾｵｳ incana:ArthoniaPE.,nc!Jfor,!,is .-ArthapyreniaE!!!'EJfor'!lis .Buellia unctata


14

Herbarium

L.-,-_ｾ (gI:ondenzac'!tboard),H,SA,HSA,H,L,SｈｾｰｴI _

1Berijpte ｫｲｯｯｮ｝･ｳｫｯｾGewoonsterschotel.eBlauweveenko""l'S""t_Lichteveenkorst A

I Zwart-{) wit-kol'S-t-- ｾＭＭＫ］ｈＭ］ＭＭＭＭＭＭＭ

Wetenschappelijke naam Nederlandse naam

Te Velde 43: 9· 14 [december 2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

15

"DOOD BEUKENBLAD" IN NIMMERDOR

Machiel de Vos, Parkkamp 32, 7971 AM, Havelte

Inleiding

Vogels en fotografie hebbenvan jongsaf aanmijn belangstellinggehad.Nestenzoekenenproberende moeilijkst vindbarete tracerenwas de ultiemeuitdaging. In mijn jongejaren isdat dan het topje vande hogeLindeboomvoor mijn ouderlijk huis in Steenwijkmet hetnestvan een stel Zwarte kraaien.De klauterpartij was natuurlijk een uitdagingpassendbij dejeugd. Maar bewonderinghad ik ook voor de minder moeilijk te bereiken nestenvanbijvoorbeelddeZanglijstersmethungladdenestkombesmeerdmetmodder,alsgemaaktdooreen pottenbakker,waarin dan die prachtigeblauwe eieren met zwarte spikkels lagen. Enhoeveeltijd werd er niet besteedaanhet ontdekkenvan de goedverstoptenestjesvan kleinezangertjesals de Kneu, de Grasmusen het Winterkoninkje. Spannendwaren ook dezoektochtenin de gevarieerdeKop van Overijsselnaarde Kemphaantjesen de Korhoendersdie we voor dag en (in de) dauw op de buik beslopen.Anno 2000 is het wat beide laatstevogelsoortenbetrefteenvervlogenvogelweelde.Eieren van nog ontbrekendesoorten werden zonder pardon aan de eierverzamelingtoegevoegd.Nu is het haastniet meervoor te stellendat in die tijd grotecollectiesonderdeplattelandsjongerenvrij gewoonwaren. Velen ontwikkeldenechterdaardooreenmeerdannormaleliefde voor de natuur.Voor mij is het in het middenvan dejarenvijftig geweestdatde interesse voor vogels zover bij mij gevorderd was dat een lidmaatschap vanvogelbeschermingvolgde.Toenwaseierenverzamelenuiteraardniet meeraandeorde.De belangstellingvoor de natuur bleef, en vanaf 1954 begon het vastleggenvan debelevenissenmet een6x6 klapcamera.Voorzetlensjeshielpenin het begin om bijvoorbeeldhet kopje van jongezilvermeeuwengoedop de plaat te krijgen. Een mooie combinatievanwaarnemenen vereeuwigen,wat ik tot op de dagvan vandaagbenblijven doen.Naastmijnberoepals projectleiderbij een ingenieursbureauwerkte ik al zestienjarenberoepsmatigalsnatuurfotograaf.Mede dankzij de natuurfotografieheb ik de grootsheidvan de natuur in vele facettenlerenwaarderen.Ik heb aandachtgekregenvoor kleine details, zoals van bloemen,insecten(ziefoto op het voorbladvan dezeTe Velde), paddestoelen(zie Te Velde 42), maarook voorlandschappen.Ik was bevoorrechtom op veel plaatsenop de aardbolhet leven tot in detailvasttemogenleggen.De aandachtvoor vogelswasechteraltijd primair.Zo heb ik moerasvogelslangs de Nij I in Zuid Soedangefotografeerd(gepubllceerdin hetVogeljaarvan oktober1989),Jufferkranenin Mongolië, Konings- en anderepinguïnsin het'Zuidpoolgebied(gepubliceerdin FOTO ), woestijnvogelsin Marokko, Kleine alkenenGroteburgemeestersin Spitsbergen.Maar al die tijd heeft mijn voorliefde voor één vogelstandgehouden.

Oe Boomklever

Het fundamentvan al dezeactiviteitenin devrije uurtjesis toch wel gelegdin 1980.Door deuitbreidingvandekennissenkringenfotografischehulpmiddelen,dienden zichhetverzoekendemogelijkheidaanom deBoomkleverte fotograferen.

Te Velde 43: 15 -16 [december 2001JVeldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

16

Ik stelde me tot doel het leven van de Boomklever in alle facetten vast te leggen. Metmedewerkingvandeeigenaarkreegik de mogelijkheidom eenschuilhutneerte zettenop hetlandgoedNimmerdor aan de zuidrand van Amersfoort. De kleurige acrobaatliet zich zoongestoordobserveren.In hetvroegevOOljaarvan 1980beginnendin januari,volgdeik ze bijde balts. De bladerlozebomen maaktenhet speurenen volgen met de camera nog goedmogelijk.Het leverdeleukemomentenop. Vooral het geluiddat ze maaktenbij de bruiloftsvluchtdoorde beukenbossenwas vaakverrassend.Ook zag ik de vogels zadenin de schorsstekenomdezezo opente kunnenhakkenen volgdehet dichtmetselenvan eennaarhun idee te grotenestopening.En regelmatighingenzefladderendalseenkolibrie stil op eenplek waarzeeeninsecthooptente verschalken.Dezerij waamemingendie ook in de literatuurterugte vindenZIJn.Half mei staatalles in hettekenvan de hongerigejongendie gevoedmoetenworden.Dan isheteendruktevan belang.Beukenzijn als nestboomfavoriet. Maar het was uitgerekendeeneik metdiversegatenin de stam,waarinik tweebezettenestholtenvlakbij elkaaraantrof:éénbleek bewoonddoor een Spreeuwenpaar,de ander door een koppel Boomklevers.Beidevogelsoorten hadden tegelijkertijd jongen, wat bleek uit het vele voedsel dat werdaangesleept.De jongespreeuwenreageerdenop elk geluidjeof trilling op de boomstamdoorluid om voedsel te smeken. Ook wanneer de Boomklevers langs de schors naar hunbroedplaatskrabbelden, werd uit alle macht gebedeld. De Boomklevers konden dit"gejammer"blijkbaar niet weerstaan,want ze gingenuiteindelijk over tot het voerenvan hetSpreeuwenkroost.Het is gedragdatvolgensde literatuurook bij anderevogelswel voorkomt.De volgende waarnemingheb ik echter nooit eerder gelezen. Op een morgen zat ik inNimmerdoraande zuidrandvan Amersfoort langdurig in m'n schuilhutbij eenvoederplek,waarallerlei vogelsop af kwamen.Plotszag ik eenBoomklever,die op eenbeukentaknaastde hut zat, eenrare bewegingmaken.Het wasalsofhij vie1, maarzich nogjuist op tijd wistvastte grijpen. Daarhing hij te bengelen,onderstebovenaande tak methetkopje wat schuinnaar bovenkijkend. Voorzichtig deed ik hetzelfdeen merkte eenzittendeSperwerop. Hijsloegtotaal geenacht op de Boomklever,die als eendood beukenbladin de wind heenenweer leek te wiegen. Zo wist dezeaande aandachtvan de roofvogel te ontsnappen.Ja, deBoomkleveris mijn favoriet geblevenwellicht doordatik er heel"kloos" meegeweestbenenheb kunnen beleven hoe hij zich op een geweldige manier weet aan te passenaan deomstandigheden.

Literatuur

Vos,M. de,1989.De "Sudd"Afrika's grootstemoerasgebied- hetVogeljaar37(5): 200-203.Vos, M. de, 2001. Dood beukenblad • Vogellogboek van de Twintigste eeuw, 75beleveningenvan50 Nederlandschevogelaars,samengestelddoorLex PeetersVos, M. de,1998.KleurenfotovanKoningspinguins- fOTO 9: 52-53.

Te Velde 43: 15 - 16 [december 2001 JVeldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

17

De verspreiding van de ｋ｡ｭｰ･ｲｦｯ･ｬｩ･ｾｬｯ･ｳ･ｭｭｯｴ Alucitahexadactyla in en om Amersfoort

doorVincentvanLaar

1. De waaiermotten Alucitidae

In Nederlandkomentweesoortenwaaiermottenvoor,Alucilahexadactyla(Linnaeus,1758)en A. grammodactyla(Zeiler,1844)(resp.nummer1214en nummer1215 in Kuchlein & DeVos, 1999).A. grammodactylais uitsluitendvaneenenkeleplaats(Eys) in Limburg bekend.A. hexadactyla,die veelop devoorgaandesoortlijkt, komt in Nederlandvrij algemeenop dezandgrondenvoor, maaris "ergongelijk overhet landverspreiden metnamein dedrie zuidelijkeprovinciesbetrekkelijkweinigaangetroffen"(Kuchlein & Donner,1993).Waaiermottenvliegennazonsondergang.

ｾｬｵ｣ｩｴ｡ hexadactvla

2. De Kamperfoeliebloesemmot Alucita hexadactyla (Linnaeus, 1758)

KenmerkenImago. Voor- en achtervleugelszijn sterk ingesnedenen daardoorin een zestal bevederdelobben

verdeeld.Aan dezeslankepluimpjesdankende vlindersde naam'waaiermotten'(zie Kuchlein &Donner,1993en Figuur I). De grondkleurvan de vleugelsis geelbruinmet,ook op de franje, rijenvan donkereen lichte dwarsbandjes,die tezameneenzigzagvormuitbeelden.De ogenzijn naaktenonbewimperd;bijogen aanwezig.De kaaktasterszijn rudimentair;de liptastersgroot, twee tot driekeer langerdan de kop en iets opgericht; het middenlid breed,plat, het toplid priemvormig. Desprietenzijn draadvormig(naarOudemans,1898).

1:> X

Figuur 1. Kamperfoeliebloesemmot(7,5x); 2 juli 1989;Snoeckgensheuvel,Amersfoort.FotoA.Grimbergen.


18

25n=69

20

15

10

5

oJ F M A M J J A s o N o

Figuur2. Verdelingvan de waarnemingenvandeKamperfoeliebloesemmotovermaandenvan hetjaar.

Er zijn twee generatiesper jaar. De eerstevliegt tot juni, de tweedevanafjuli en, na te hebbenoverwinterd,in hetdaaropvolgendevoorjaar,zoalsook dewaarnemingenbij Amersfoortaangeven(Fig. 2).

Pop.Bruingeel.Verpoppingin eenspinsel(Snellen,1882).Rups.Onbehaard;wit, tenslotte(tegende tijd van verpopping)vleeskleurig.Lengte3 à 4 mm. (Van

Frankenhuyzen,1986;Snellen,1882).Voedselplant:Kamperfoeliesoorten,waaronderenkelecultivars, maarin de eersteplaatsde WildekamperfoelieLonicerapericlymenum.In juni en augustusin bloemenen bloemknoppen(Lyneborg& Zwakhals,1976;Ter Haar, 1887;Snellen,1882).Eerstwordende helmknoppen,vervolgensookde stampers uitgevreten. De rups verhuist enkele malen naar een volgenJe bloem (VanFrankenhuyzen,1986).

Ei. De eierenworden in juni, juli en augustusin aantalvarillrend tot 15, bijeen op de bloemknoppenafgezet(Van Frankenhuyzen,1986).

3. Verspreiding en habitat

De Kamperfoeliebloesemmotis uit onze omgeving(Gooi, Utrechtse Heuvelrug,GelderseVallei enEemland)bekenduit negenatlasblokken:26-52 (HuizenIBlaricurn),32-11 (HilversumILaren),32-17(putten),32-21 (HilversumILageVuursche),32-22(Baarn/Soest),32-31 (Bilthoven/Maartensdijk),32-32 (Den DolderISoest(erveen»,32-41 (De Bilt/Zeist) en 32-53 (MaarnlDoom)(Kuchlein & Donner,1993). Uit onderzoekvan leden van de Ylinderwerkgroep,H. Bosma(Soest),J. en R. de Gooijer(Leusden),A. Grimbergen(Amersfoort), M. ter Horst (Hoogland),A. van Hunnik (Leusden)en V.van Laar (Amersfoort)blijkt dit vlindertje ook voor te komenin de atlasblokken32-23,32·33,32-34,32-35en 32-44.De vindplaatsenwaaropdezeopgavenberustenstaan vermeldin hetoverzichtvan devindplaatsen(paragraaf4). Het betreftuitsluitendwaarnemingenvan imago's.De Kamperfoeiiebloesemmotkomt voor op zandgrondenmet bosschages,waarinKamperfoeliegroeit.Ook in de bebouwdekom is het vlindertje vaak aante treffen, zoals in plantsoenenen tuinen met aldan niet gekweektekamperfoeliesoorten.Wie een kamperfoeliein de tuin heeft die zeldenof nooitbloeit, heeft eengrote kansdat de rups van de Kamperfoeliebloesemmothiervande oorzaakis (VanFrankenhuyzen,1986).Devlinder komt op licht afen is daardoorook op verlichteruiten aante


19

treffen. In de late herfsten het vroegevoorjaarwordt het vlindertje ook wel in huis aangetroffen(zieparagraaf4), wat eropzoukunnenwijzen dathetdaarookoverwintert.

4. Overzicht van de vindplaatsen

32·22-53: 147.6/465.8SOEST:Zwaluwenweg,in tuin1987, 1988,verscheideneex.; 20.03.1999,I ex.

32-23-44:153.8/466.4AMERSFOORT:Hoogland,Kabof, in tuin1987,enkeleex.; 31.10.1988,1ex. (in woning); 05.08.2000,I ex.; 14.05.2000,5ex.

32-23-55: 154.8/465.6AMERSFOORT:LandgoedSchothom,De Bergkamp(graslandmetheggen,boomgaard,bosrand)03.05.1994,23:10uur, 1 ex. op menglichtval

32-33-15: 154.3/464.5AMERSFOORT:Wijk Schothorst,Badelochstraat,in tuin20.12.1985,22:00uur, 1 ex. op licht; 18.03.1986,20:30uur, 1ex. idem; 15.05.1986,1 ex. idem;17.05.1986,1ex. idem; 31.03.1988,21:00 uur, I ex. idem; 16.04.1988,21:00 en 24:00uur, 2 ex.idem; 17.04.1988,22:00uur, I ex. idem; 18.04.1988,23:30uur, 1ex. idem; 09.05.1988,00:15uur, 1ex. idem; 10.05.1988,23:45uur, 1 ex. idem; 11.05.1988,22:10 uur, 1ex. idem; 20.07.1988,22:30uur, 2 ex. idem; 22.09.1988,22:20uur, I ex. idem; 05.03.1989,19:30uur, 1ex. idem; 01.05.1989,23:30 uur, I ex. idem; 05.05.1989,22:00en 23:45uur, 2 ex. idem; 10.07.1989,1ex. (in woning);21.07.1989,1ex. op licht; 23.07.1989,24:00uur, 1ex. idem; 03.10.1989,19:00uur, 1ex. idem;22.12.1989,1ex. (in woning); 24.03.1990,1ex. (in woning); 24.08.1990,21:30uur, 1ex. op licht;06.09.1990,22:00uur, 1ex. idem; 14.09.1990,23:00uur, I ex. (in woning); 14.03.1991,20:00uur, 1ex. idem; 03.08.1991,1 ex. idem; 27.05.1992,23:00uur, 1ex. op licht; 08.07.1992,24:00uur, 3 ex.idem; 12.04.1993,1ex. (in woning); 19.04.1993,22:00uur, 2 ex. op licht; 07.05.1993,23:30uur, 1ex. idem;24.04.1994,22:30uur, I ex. idem; 18.07.1994,23:30uur, 1 ex. idem; 28.08.1994,1ex.idem; 07.04.1995,20:40uur, 1ex. (in woning);05.05.1995,00:30uur, 1ex. op licht; 20.04.1996,1ex. idem; 09.11.1996,01:00uur, 1ex. (in woning);28.04.1997,23:00uur, 1 ex. op.licht; 13.09.1997,01:00uur, 1ex. idem; 17.11.1997,23:30uur, I ex. (in woning);21.11.1997,24:00uur, 1ex. idem;11.02.1998,ca.23:00uur, 1ex. idem; 13.02.1998,17:50uur, 1 ex. op buitenzijdevensterruit;30.03.1999,19:00uur, 1ex. idem;04.04.1999,09:00uur, 1ex. (in woning); 08.07.1999,1ex. idem;15.07.1999,20:30uur, 1ex. idem; 25.09.1999,20:45uur, I ex. idem; 21.04.2000,21:45 uur, 1ex. oplicht; 08.05.2000,1ex. (in woning); 14.05.2000,1 ex. op buitenmuur

32-34-41: 155.6/461.6AMERSFOORT:Snoeckgensheuvel,in tuin02.07.1989,22:30uur, 1 ex. op licht

32-34-54: 158.6/460.2LEUSDEN: Beerzewijk,in tuin18.05.1999,21:00uur, I ex.; 19.05.1999,21:15uur, 3 ex.; 02.06.1999,21:15uur, I ex.; 30.09.1999,18:15 tot 22:40uur, I ex.; 09:05.2000,5 ex. op licht

32-35-31: 160.11462.1LEUSDEN: Stoutenburg,boerderijOrkanje(tuin, erf, weiland)07.05.1999,22:32uur, 1 ex. op menglichtval

Te Velde43: 17 - 20 [december2001]VeldbiologischeWerkgroepGelderseVallei en Eemland

20

32-44-22: 156.2/458.8LEUSDEN: Leusden-Zuid,Pr. IreneJaan1988, I ex. op licht uit woning

5. Literatuur

FRANKENHUYZEN, A. VAN, 1986.Let eensop dekamperfoeliebloesemmot.- Natura,83: 72-73.HAAR, D. TER, 1887. Lijst van plantenwaaropde in NederlandvoorkomendeMicrolepidopterate

vindenzijn: 1-113.MartinusNijhoff. 's-Gravenhage.KUCHLEIN, J.H. & J.H. DoNNER, 1993. De kleine vlinders. Handboekvoor de faunistiek van de

NederlandseMicrolepidoptera:1-715.PUDOC,Wageningen.KUCHLEIN, J.H. & R. DE Vos, 1999. Geannoteerdenaamlijst van de Nederlandsevlinders: 1-302.

BackhuysPublishers,Leiden.LYNEBORG. L. & C.J. ZWAKHALS, 1976. Nachtvlinders in kleur: 1-193. Moussault's

Uitgeverij/StandaardUitgeverij, Baarn/Antwerpen.OUDEMANS, J.TH., 1898.DeNederlandseInsecten:I-XV; 1-836.WJ,Thieme& Cie.,Zutphen.SNELLEN, P.C.T., 1882. De vlinders van Nederland, Microlepidoptera,systematischbeschreven.

Tweededeel: 537-1196;plaatI-XIV. E.l. Brill, Leiden.

Adresvan deschrijver

p/aCNME 'LandgoedSchothorst'.EcologieSchothorsterlaan213822NA Amersfoort

E-mail: [email protected]


21

NATUURBEHEER VAN DE STICHTING ABRONA OP HETLANDGOED DE STERRENBERG

Arnold van der Ark, Frederik Hendriklaan 74, 3708 VE, Zeist(Hoofd plantsoenendienstvan deSIerrenberg)

InleidingOp 27 oktober1926werd de eerstesteengelegd voor de bouw van de "JohannesStichting".Het terrein,40 ha groot, ligt in deplaats Huis ter Heidedirect tenwestenvan SoesterbergophetgrondgebiedvandegemeenteZeist,kilometer-eoördinaten147/458.Achter de stichting lagen de akkersen de vloeiveldenvoor de teelt van eigen groenteenaardappelen.Momenteel bevindt zich hier de boerderij en het sportveld. In het meestzuidelijke deel van het terrein ligt een zandgat.Jarenlangis hier zand gewonnenvoor deaanlegvan wegenin de omgeving.Daarnaheeftmenhet gat dicht geredenmet eenca éénmeter dikke laag grond met veel klei, waardoorer een wat andere,meer vochtminnendevegetatiegroeit. ln dit deel is in 1990eenpaddenpoelgegraven.De kapel is verbouwd. Het gebouw het Lichtpunt is in 1964 in gebruik genomenalsvervangingvan de kapel en dient tevensvoor recreatievedoeleinden.Rond 1973 zijn depaviljoens Zuiderkruis,Noorderkroon,Morgenster,Sirius en Nieuwe Maan gebouwd.In1973 is de instelling Sterrenberggenoemd, omdat het grootstegedeeltevan het terreinbehoordetot het landgoedde Sterrenberg.In 1998 is er eenfusie geweestmet de "De JongStichting" en is de naamvoor de instellingSterrenbergin Abronaveranderd.Abrona is eenstichting die verzorgingbiedt aanmensenmeteenverstandelijkebeperking.

Doelstellingen van het beheerAbronazorgt voor mensendie, behalveverstandelijkgehandicapt,bovendienvaakslechtterbeenzijn enniet in staatom kilometersdebossenin te trekkenom daarte genietenvanal hetmoois. Het beheerberustdaaromop enkelezeer belangrijkepeilers, namelijk een terreincreërendatoverzichtelijkenveilig is enbovendienmetzoveelmogelijk belevingswaarden.Naast het normale onderhoud, ziet de plantsoenendienstkans, om ｾｯｯｲ extra inzetbijvoorbeeldmethulp vanvrijwilligers, natuurbevorderendemaatregelenennatuureducatieterealiseren.Wat de natuurop het terreinbetreft,denkenwe vooral aanhet bevorderenvan dediversiteit zowel in terreinvorrnenals in soortenorganismen(biodiversiteit). Belangrijk isdaarbijook om de natuuruit onsboszo dicht mogelijk bij of (voor zovermogelijk) tussendegebouwente krijgen.Natuurlijk is het klimaat eenfactor die verantwoordelijkis voor de jaarlijkseverplaatsingenvan organismen.Een deel van dezemigratie is echterook een gevolg van voedselgebrek.Zodrain eenbosvoldoendevoedselaanwezigis, zullen minderdierenverkassenof juist onsgebiedbezoeken.Het vergrotenvan het voedselaanbodis eenmiddel om onzedoelstellingenzo goedmogelijk na te streven.We zien resultaten.Zo kan bijvoorbeeldeenieder,alsmeninhet hoofdgebouwis, vaak op een meter afstand van het raam de Goudvink (Pyrrhuiapyrrhula) in de struikenbezig zien. Regelmatigis op het terreineenstel Zwarte spechten(Dryocopus marlius) te gast en soms samenmet een Grote bonte specht(Dendrocopusmajor) te bewonderen.Om de natuurzo dicht mogelijk bij de bewonerste krijgen, is het allereerstvan groot belangeensoortbufferzonete crel:renwaarrust, voedselen nestgelegenheidgevondenkan worden.Dit kan alleenbereiktwordenmet eenzo effectiefmogelijk beheerin de bossenrondomdebebouwing.Het beheeris nu zo aangepast,dater veel soortenvogels,paddestoelenenandere


22

organismenvoorkomen.Uit tellingen blijkt dat het zandgatde hoogstenatuurwaardeheeft.Hier komt b.v. het Leerkaalkopje(Psi/ocybehorizontalis)voor, eenzwamdie vermeldstaatop de rodelijst. De al eerdergenoemdepaddenpoelherbergtvele Kleine watersalamanders(Triturus vulgaris). De Havik (Accipiter genlilis) komt er drinken evenals de Reeën(Capreoluscapreolus)vandeoverkantvandesnelweg(A28).

BeheersmaatregelenIn de loop van de afgelopen14 jaar hebbenwe verscheideneplannenkunnenuitvoeren.Wehebbengemerktdat niet alleenplantenmaarook anderegroepenzoals insecten,vogelsenamfibieën baat hebben bij de genomenmaatregelen.Hieronder volgt in chronologischevolgordemijn beschrijvingvandewerkzaamhedenmetdeeffectenop de flora enfauna.

Vanaf 1987 is het bosgebiedaantrekkelijkergemaaktvoor bosbewonersdoor meervariatiein beplantingendoorde aanlegvan eenvogelbosje.Variatie door middel vanuitheemsebeplantingdoorhetstimulerenvanexoten.Doormeervariatiein bloeitijdenen vruchtontwikkeling ontstaat in het bos een evenwichtigervoedselpatroonvoorverscheideneorganismen.Deze exoten nemenook weer andereorganismenmee,waardoorde biodiversiteiten belevingswaardeomhooggaat.Zoals b.V. Douglasmet

",..- de Sponszwam(Sparassiscrispa) en de Franjezwa (Thelephoraterrestris), deValse christusdoornmet de Spekzwoerdzwam(Meru/ius tremellosus),Amerikaanseeik metdeDoolhofzwam(Daedaleaquercina).-1987.Aanplantenverwilderendesoortenbolgewassenom zeervroegin hetvoorjaaralinsectente hebben.Zo zien we in januari op mooie dagenal bijen en hommelsenandereinsectenvliegen.Zij dienenals voedselvoor anderedieren.Zekervoor vogelsomdatdezejuist in de nestperiodeveel voedselnodig hebbenvoor het leggenvaneieren.1988.Invoeringvansnippersof schors in deplantsoenvakken.Voordelen:eengoedebuffer voor droogteenvorst, idealevoedingsbron,aantrekkelijk voor vogels,egels,enamfibieën.Zo kunt u metsnippersof schorseengehelebordersvullen, ofafentoeeensnipperplekin eenplantsoenof bos. [Tip: Gebruik in eenborderwaar geenonkruidmag komen niet te grove snippers, want hier is bijna niet in te schoffelen]Paddestoelendie u kunt verwachtenin een border met snipperszijn: HazenpootjeCoprinus lagopus), Kopergroenzwam (Psi/ocy9J,-aeruginosa), Oranjerode

stropharia (Psi!:J,Q'be aurantiaca), Levertraanzwam(Macroe stidia cucumis),Gestreeptnestzwammetje(Cyathusstriatus)en b.V. Rechtekoraalzwam(Ramariastricta). ---. "..,..1989. Invoering van blad in de plantsoenvakken.Hierdoor hebbende plantenin dezomerminder lastvan droogteen in de winter minderlastvan vorst. Tussenhet bladis voedsel te vinden voor vogels, egels e.d. Op plekken met droog blad isnestgelegenheidvinden. Het blad kan er gewoonbovenopgegooidworden. Jaarlijkszal bekekenmoetenwordenof het blad aangevuldmoet worden. In eenborderalsdezekunt u de volgendesoortenpaddestoelenverwachtennadatu het blad heeftingebracht:Nevelzwam(C/itoc be nebularis),Roodbruinetrecbterzwam(Le istaflaccida), Eikenbladzwammetje(Collybia dryophi/a), de Gekraagdeaardster(Geaslru"!t1jplex). -..1990.Rearrseringvan de paddenpoelin het natuurgebiedjehet zandgat.Bij de aanleghebben we veel informatie gehad van het Stichts Landschap (tegenwoordigLandschapsbeheerUtrecht). Voorwaardenwaaraaneen paddenpoeltenminstemoetvoldoenzijn datde waterkantniet te steil magzijn ener mogengeenhogestruikenofbomenlangsde randenstaanwaardoordezonhetwaterniet kan verwarmen.Rondde


23

poel wemelthetnu van libellen, watetjuffersenvlinders.De paddenpoelherbergtvelepaddenensalamanders.De functie alsdrinkplaatsvoor ReeenHavik in denatuurlijkewildtrek hebik al genoemd.Meten is weten. De eerstemaatregelis het inventariserenvan paddestoelen,planten,vogelsen insecten.Welke soortenzijn dit? Wat zeggenze van het terrein?Komenerrode lijst soortenvoor? De te nemenbeheersmaatregelenmogen natuurlijk niet zozijn, dat reeds bestaandesoorten hierdoor verdwijnen. Beïnvloedende genomenmaatregeleninderdaadhet aantalsoorten?Dit is alleente bepalendoor in de loop derjarenonderzoekte blijven doennaardezebiodiversiteit.1991. Realisatie van de vleermuizenkelder gebeurde met subsidie van hetWereldnatuurfondsen het Anjerfonds. Technischwerden we ondersteunddoor devleermuizendeskundigende herenA.M. Voute en Z. Bruijn. De kelder werd in deeerstewinters door 2 à 3 vleermuizenbewoond. Elke winter kwam er wel eenvleermuisbij. In de winter van 1999 kondenwe er 16 noteren.Dit waren meestalWatervleermuizen(Leuconoë daubentonil) en een enkele Grootoorvleermuis(Plecolusauritus).1992. Aanleg van het natuurpad. u is het tijd gewordenom te laten zien waar deplantsoenendienstmee bezig is en waarom verschillendebeheerswerkzaamhedenuitgevoerd worden. Doel is natuurbelevingvoor de bewoners en integratie tebewerkstelligenmet wandelaarsuit de omgeving.Het natuurpadwordt aangegevenmet blauwe of gele paaltjes.Dit is voor iedereen,dus ook voor rolstoelgebruikersgeschikt.De tekstenzijn zo geschrevendateeniedererwel ietsuit op kanpikken. Alsbewonersaanhet wandelenzijn met groepsleidingof met familie of bekenden,kan detekstop de bordjesvertaaldwordennaarhet niveauvan de bewoners.Zo hebbendebegeleiderseenmogelijkheidom iets te vertellenoverplantofomgeving.1993. Aanleg van een bult bestaandeuit takken, stronkenen aardegeschikt voormarterachtigen.Bij de renovatievan onsterrein is eengroot stuk bosgerooid.Hierbijkwamenvele stronkenvrij. In plaatsvanaf te voerenhebbenze verwerkt toteengroteafgelegen bult. Deze bult bestaatuit vele holten en gaten en is begroeid metVingerhoedskruid (Digitalis purpurea), Grote brandnetel (Urtica dioica),Sneeuwbes(Synphoricarpusalba) en veelhoutzwarnmen.Naastdevelekonijnenhebik ookal eensReinaarddeVos ontdekt. .1993. Maken van vlinderveldjeszoals een kruidentuin en gedeeltenplantsoenmetvlinderen insectenbevorderendebeplanting,voor zowel rupsalsvlinder.1993. Ophangenvan verschillendetypen vogelkasten.Hoe krijgen we de vogels zodicht mogelijk bij de bewoners?Door middel van het ophangen van vooralmezenkasten.rondde gebouwenkunnenonzebewonersin het vootjaarvan dichtbijhun drukke bezighedenervaren.De kastenzijn gemaaktdoor de houtgroepvan de t､ｾ｡ｲｴｩｶｩｴ･ｩｴ･ｮ van debewoners.Tevenszijn er strooibrievenrondgegaanmet tips hoejé.ji.vintersdevogelskuntvoeren.1994. Realisatievan een helling geschiktvoor de Zandhagedis(Lacerta agilis) enHazelworm (Anquis fragilis). Momenteel wordt hier nog aan gewerkt doorvrijwilligers vanTimon uit Zeist. (Organisatievoor jeugdhulpverlening).1994. Takkenrillen.In het bosgedeelteproberenwe meervariatie te krijgen door het

ｾ｣ｲ･￫ｲ･ｮ van openplekken. Hierdoor verandertbijvoorbeeldde vochthuishouding.Integenstellingtot vroegerleggenwe nu langsde randenvan het bosrillen met takkenen houtstarnrnetjes.Niet alleenbiedt dit nestgelegenheiden schuilgelegenheidvoorvogels en kleine dieren, ook vestigen er zich verschillendehoutzwammenzoals:<f: ____Winterhoutzwam (Polyporus brumalis), Roodporiehoutzwam (Daedalepsis ｾ---Te Velde 43: 21 - 39 [december 2001] <--

Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

24

confragosa),Koningsmantel(Trich%mopsisro/i/ans), Waaierkorstzwam(Stereumsub/omen/osum). _ /l1995. We hebbenmet het gazonbeheerverscheidenevariatiesuitgeprobeerd. Zomaaienwe hetgedeelterondde boerderijéénmaalperjaar,waarbij hetmaaiselwordtafgevoerd. In dit gedeeltehopen we langzamerhandeen bloemrijke vegetatie teontwikkelen. Het graswordt gemaaidin het hooiseizoenen wordt gebruikt voor deboerderijdieren.Achterdepaviljoensmaaienwe hetgazoneensin de tweeweken.Hetresultaat is veel Madeliefjes (Bellis perennis), Ereprijs (Veronica spec.),Robertskruid (Geranium roberlianum) en Pinksterbloem(Cardaminepra/ensis),welkeeenvrolijk enminderstrakgeheelvormen.Dezewerkwijze bevaltgoed.Op develdendie eensper twee wekengemaaidwordenen waar ook bomenstaan,komenveel mycorrhyza paddestoelenvoor zoals Groene berken uIa (Russu/aaeruginea), Vliegenzwam (Amani/a muscaria), Krulzoom (Paxillus invo/utus) ofBerkenboleet(Leccinumscabrum . Een anderproefvelddat zich iiÏoÖi ontwikkelt,ligt achterdecrèche. it veld, watvanoorsprongeengazonmoestworden,hebbenweingezaaidmet eenzeerlangzaamgroeiendwegberrnmengsel.We hopendat éénkeerper jaar maaienvoldoendeis. We willen het veld zo schraal mogelijk houden.Hetresultaattot nu toe is eenveld met eenbedekkingvan gras,Duizendknoopachtigen(Po/ygonum),Grote teunisbloem(Oeno/heraery/hrosepa/a),Wilde reseda(Reseda/u/ea) en Jacobskruiskruid(Seneciojacobea). Op dit veld zatenafgelopenzomerveel Kleine vuurvlindertjes(Lycaenaph/aeas),welke de duizendknoopfamiliealswaardplantheeft. Ook massa'srupsenvan de Sint-jacobsvlinder(Tiria jacobaeae)zatenop het lacobskruiskruid.Ook komen we hier de Oranje bekerzwam(A/euraauran/ia) tegen.Het voetbalveldwordt elke week gemaaidtijdens het groëlseizoen.Op dit soortgazonkomendemeestevogelsoortenaf. Het voetbalveldvalt ook op doordeheksenkringen.(overigensniet gezienin 2001).1996.Beheersmaatregelenvoor hetontwikkelenvanmeerpaddestoelen.

a) Champignonmesttoepassen.De bodemvan ons terrein bestaatoverwegenduit zuregrond. Voordat we nieuwe borders beplanten,worden de borders bemest.Geenkunstmestmaarchampignonmest.Dezemestis prettig te verwerken,bevatveel kalken houdt veel vocht in de grond vast , wat verdroging in de zomerverhindert.Erwordt niet gesproeidbij warm weer. (Uitgezonderdafen toe de plantenbakken).Eenpaddestoeldie u in eenmet champignonrnestgevuldplantenvakkunt aantreffen,isdeGeschubdeboschampignon(Agariussi/vaticus).

b) Bladblazen.Op onsterreinhebbenwij veel mijnsteenpaden.De ondergrondvandezepadenbestaatuit schelpen.Om te voorkomendat in de herfstde padenglad worden,doorsamengeperstebladerendoorfietsersenvoetgangers,blazenwij hetbladhetbosin. Hiermeekomt ook iets kalk meevan de schelpen.Het resultaatis dat we vlaklangs deze padenvaak massaalde Amandelvezelkop(Inocybe hirtella) en langsanderepadende Zandpadvezelkop(Ino he lacera) groeien. oor het blazenlangsde padenontstaataande rand eenstrookvan ca. 2 meterbreedmet relatiefweinigblad, dus minder humusin vergelijking met het middenvan het bos. Er is dus eenandermilieu langsdezeranden.

c) Stobben.De bomendie verwijderdmoetenwordentijdenseendunningzagenwij vrijhoog af zodat ook hier paddestoelenvrij spel krijgen zoals: Honingzwam(Armi//ariel/a mel/ea), Gewoon zwavelkopje (Psi/ocybe jascicu/aris). Wittebultzwam(Frame/esgibbosa),Houtknotszwam(Xy/(l!JSLpo/ymorpha),Elfenbankje(Trame/esversic%r), Helmmycena (Mycena ga7ericu/a/a). Uiteraard betekenendezepaddestoelenweervoedselvoor anderedierenin hetbos.

Te Velde 43: 21 - 39 [december 20011Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

25

1997. Aanpassenvan vijvers en paddenpoelten behoevevan libellen. Bijvoorbeelddoor het plantenvan Pitrus (Juneuseffusus)in de vijvers, waar de libellenlarvengebruikvanmakenom hetwateruit te klimmen.1998. Verwijderen strakke randen van de bossen om meer verschillendemicroklimatente krijgen. Dit doenwe doorverlengingvan de bosranden.Om hetbosniet tot aanhet padte latenkomen,crel!renwe inhammenzodater diepteontstaat.Indezeinhammengroeit eenkruid- en struikvegetatie,waardoorer meerkansenkomenvoor vlinders en andereinsecten.Ook werken we met hoogteverschillenom meermicroklimatente krijgen. De wandelaarzal dit typebosmeerwaarderen.1999.Het ringenvan bomenom meerdoodhout op stamte krijgen. In verbandmetverzekeringenis het verstandigom gevaarlijke bomen langs openbarewegen teverwijderen. Om het verdwijnen van deze voor paddestoelenen vogels belangrijkebomenenigszinste compenseren,ringenwe eenaantalbomen.Dit gebeurtin het bosop plaatsenwaar geengevaaris dat afvallendetakkenop eenopenbaarpad of wegterecht komen. Paddestoelendie we op deze bomenkunnen verwachtenzijn o.a.:Porse1einzwam(Oudem,!?JJ(ellamucida),OesterzwamＨｐｬ･ｾｳｴｲ･｡ｬｕｓＩＬ Oranjeaderzwam(Phlebi'J..P!,äiata). Van de vogels zijn de speëIitenen de Boomklever(Sittaeuropaea)de te verwachtensoorten.2000.Het pleksgewijsgaanverjongenvan bosom eenmeerevenwichtigeverdelingteverkrijgenin de leeftijdsopbouw.Ruigtesin hetbostoelatenmetBraam(Rubusspec.)en brandnetel.Openplekkenin hetboscrel!rendoormiddel vandunnen,zodatdezonde bodem kan bereiken. Zoals de "zonneplekjes"op de vleugels van het Bontzandoogjeaangevenhoeeenboser uit moetzien.2001. Het stimuleren van voedselplanten,zoals Kardinaalsmuts (Euonymuseuropaeus),Sleedoorn(Prunusspinosa),Karmozijnbes(Phytolaccaamericana)e.d.Hoe meervoedselaanbodhoebeterde dierenhet naarhun zin hebben.Meer jongendusmeeroverlevingskansen.2002.Plannen:makenvanproefveld (8 x 15 meter)doorverwijderingbladlaagonderbeukenter bevorderingvanmycorrhizapaddestoelen,realiserenvaneenvogelkijkpleken een geurroute. Een aantal elementenvan zo'n geurroute zijn reeds aanwezigwaaronder bijvoorbeeld de Kranzenstruik (Clerodendrum trichotomum). Nakneuzingvanhetbladvandezestruik ruikt meneenzeersterkepindakaaslucht.Beidelaatstgenoemdeplannen kunnen echter pas gerealiseerd worden als er geldbeschikbaaris.

EducatieOm hetwerk meerbekendheidte geven,organiserenwe devolgendeactiviteiten:

Standvan zakenoverbovenstaandewerkzaamhedenpublicerenin onspersoneelsblad,in perodiekenvan plaatselijke natuurverenigingenen in plaatselijkehuis aan huisbladen.Gevenvanrondwandelingen.(Themagericht.)Diavoorstellingen.Bloemschikavonden.Organiserenvanthemaweekenden.


26

Inventarisaties

ZOOGDIERENDeze groep is nog niet goed onderzocht.Wel is bekend dat de volgende soonenervoorkomen:Wezel (Mus/elavulgaris)l, Reeën(Capreoluseapreolus)als gastenbij de poel,Vos (Vulpes vu/pes),Eekhoorn(Sciurusvulgaris), Egel (Erinaeeuseuropeaeus),Bunzing(Mus/ela pu/orius), Fret (Mus/ela pu/orius juro) - ontsnapt exemplaar?,Mol (Talpaeuropeaea), Spitsmuis (Croeidura spee.), Veldmuis (Microtus arvalis), Konijn(Oryetolaguseunieulus)

VLEERMUIZENTot 1991 was er een oude bunker op het terrein aanwezig. Hierin bevond zich eenvleermuizenkolonie. De bunker moest verdwijnen. Daarvoor in de plaats is eenvleermuizenkelderaangelegd.De aanwezigevleermuizenwerdenovergebrachtnaardekelderen werden 3 dagenopgeslotenwaarnade toegangenwerden geopend.Uit tabel I is hetresultaatvan de verhuisactiein de jaren erna enigszinste volgen. De aanwezigheidvanvleermuizenis sterk afhankelijk van de vochtigheidsgraad.Op 29 september1999 bleek delucht in de kelderte droogte zijn. Na het inbrengenvan 800 liter waternamhet aantalweertoe. Op 21 jan 2000warener weerdrogeomstandigheden.Ook nu werd wateringebrachtenopnieuwnam in deperiodedaarnahetaantalvleermuizentoe(zie tabel11).Ons werk is uiteindelijk bekroond door de aanwezigheidvan Grootoorvleermuizen(Pleeotusauritus) en Watervleermuizen(Leueonoëdauben/onii). Er zullen waarschijnlijknog wel meersoortenvoorkomen.We hebbenhier echternog geenonderzoeknaargedaan.De Dwergvleermuis(Pipis/rellus pipis/rellus) is op het terrein zeker aanwezigomdat eruitwerpselengesignaleerdzijn bij despouwgatenvaneengebouw.

AMPHIBIEN EN REPTIELENDeze groep dieren is nog niet onderzocht.Bekend is in ieder geval de aanwezigheidvanPadden(BuJobufo)enKleinewatersalamanders(Triturusvulgaris).

VLINDERSHet maaibeleidvan de gazons,het onderhoudvan de vlindertuin en het creërenvan: ruigtesin het bosmet braam,brandnetelen look zonderlook, openplekkenin boszodatde zon ergoed kan komen, hoogteverschillenom meer microklimaten te krijgen. Dit zijn allemaalactiviteitenom het voor vlindersaantrekkelijkte maken.De soortenvlinders die tot nu toezijn waargenomenstaanin tabelm.

LIBELLENLibellen houdenzich voornamelijkop in de omgevingvan de paddenpoelen de vijvers. IntabelIV staandedoorAnneliesWijnbeekgeconstateerdesoorten.Er zijn geenRodeLijst soortengevonden,behalvede Glassnijder(Brachytronpratense)dievrij zeldzaamis.


27

VOGELSTabel V geeft eenoverzichtvan de broedvogels(b) en de vogelsdie op het terrein voedselzoeken(g). Het totaal aantal broedparenis ongeveer150. De verdeling van de broedparenoverdeverschillendesoortenis in detabelniet uitgewerkt.

PADDESTOELENDe gedetermineerdepaddestoelsoortenzijn opgenomenin tabelVI. In totaalzijn er tot nu toeongeveer265 soortengevonden.Daarvankomener 25 op de RodeLijst voor. Drie daarvanzijn ernstigbedreigd(EB), vijf bedreigd(BE), dertienkwetsbaar(KW) envier gevoelig(GE).In onderstaandeoverzichtenzijn de gegevensuit tabelVI naderuitgewerkt.

Betekenisvandeafkortingen:EB=ernstigbedreigd;BE=bedreigd;KW=kwetsbaar;GE=gevoeligM=mycorrhiza; P=parasiet; S=saprofiet; am=affrniteit met mos; c=mest; h=hout;k=kruidachtigeplanten; n=necrotroof;t=terrestrisch(opde grond;op strooiselenhumus)De getallenzonderen methaakjeszijn steedshetaantalsoorten.aga=plaatjeszwarnmen; aph=zwarnmen zonder plaatjes; asc=zakjeszwammen;gas=buikzwammen;myx=slijmzwarnrnen;phr=trilzwarnmen

EB BE KW GEaga(161) M(2) Sk(1);Sh(I);St(l) M(3);Pb(l);St(3) M( I );St(2);Sh(I)aph(54) M(I) Pn(l) M( I );Sh(2);St(I)asc(2?) St(l) St(l)gas(12)myx(4)phr(8) Sh(l)

pIJ) Pnll .) am(l) MI5") Sc{') ShIIU1 ) Sk{IO) St(70) Totaalaga 3 4 2 50 I 41 5 55 161aph 14 4 33 3 54asc I I 14 3 8 27gas 3 2 7 12myx I 3 4phr 8 ｾ

266

PLANTEN

In tabelVII staan de tot nu toe op naamgebrachtewilde planten. Varensenmossenzijn nogniet geïnventariseerd. Het Kussentjesmos(Leucobryum glaucum) is een soort die wenauwlettendvolgen.

Te Velde 43: 21 ·39 [december 2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

28

Tabel I - Vleermuizen (soorten)

datum Watervleermuis Grootoorvleermuis overige totaal

7-2-1988 13 5

28-1-1989 22 5

1-2-1990 16 5

1991

25-1-1993 1

18-1-1994 1

3-2-1995 2

1-2-1998

13-2-1999 10 5 1

2000

opgenomen door. Zomer Bruijn

I

I

bunker

18

28

21

kelder

1

1

2

4

16

8

Tsbelll • Vleermuizen (talIIngen In de koldar)

1999 2000 2001 AANTAL oamarkinaen

29-sep 1 binnen droogl (800 ｉｾ･ｲ water)

5-nov 4

28·dec 8

21·jan 4 binnen droog (800 liter water)

29-ian 8

18-feb 522-feb 7

10-nov 6 20 november eerste nachtvorst

1·dec 9 binnen vochllg

19-dec 11 binnen vochtig, droog weer

27-dec 9 vorst, sneeuW

16-jan 9 binnen vochtig, vorst, buiten droog

26-jan 10 buiten 6 graden

14-okt 3 buiten 20 graden

1C-nov 7 buiten zacht

Opgenomen door: Amold v.d. Ark


,

29

TABEL 11I Vllnd.",.W.t.nschaooelijko "".m INed.rIands. n••m V R ov.rw. 95 96 97 98 9900

Aglais urticae Kleine vos X VO X X X

Aphantopus hyperonthus Ko.vinkj. X RO X

Arsschnta h!vana Landka.rtj. X PO X X X X X X

Autogropha g.mm. G.mm.ull X RO+T X X X X X X

Colias croeeus Or.nie luz.m.vlinder X T X

V.nessa(Cynthia) cerdui Distelvlinder XX? X X X X X X

D••ychira pudibund. Men.nsborstel X PO X•

Gonopteryx rhamni Citroenvlinder X VO X X X X X X

lnachls io D.gp.uwoog X X VO X X X X X X

Lycaana phl•••• Kleine vuurvfinder X RO X X X X X X

Lymantria dispar PI.kker X EO X

Mantola jurtina Bruin zandoogje X RO X X X X X X

Noclu. pronub. Huismoeder X RO X

Nymph.lis antiop. Rouwmantel X VO X

Ochlodes faunus Groot Dikkooia X RO X X X X X X

Pisris brasslcae Groot koolw.j. X X PO X X X X X X

Polygoni. c- .Ibum Gehakkelde aureli. X T X X X X X X

Polyommatus Icarus lcarusbl.uwtje X RO X X X X X X

Neozephyrus quercus Eikenpage X EO X

Sphinx ligustn Uguslerpijlst••rt X PO X

Tyriajacobaeae Sint-jacobsvlinder X RO X X X X X X

Vanessa atalanta Atalanta X T X X X X X X

Pyrausta aurat. MunMinder (op Tijm) X X X X X X X

Scoliopteryx Iib.tn. Roesje X VO X X X X X X

Voooomeuts .o.c. Soinsetmotjo 00 Kardina.lsmuts X X X X X X X

Macroglossum ateltatarum Kolibrievlinder ? X

Lasiocampa quercus H.g.held X X

Ectropis crepuscularia (bistortata) Gewone spikkelspanner X X

C.lo.pilos (Abra.as) .y1val. Porseleinvlinder X X

Soilo.om. lubrieiped. Wilte tiioar X X

Spilosoma lutee Gel. tijger X X

Biston betularia Peper.en--zoutvlinder X X

Orgyl••ntiqua WItvI.lcvlinder X X

Operophtera brumata Kleine wintervfinder X ·X

Phlogoohora m.tieulo•• Ag••Minder X X

Opgenomen door: Jeroen Voogd

o = overwinterdE= eiR = rups

v= VlinderT = trekvlinderp = pop


30

Aantal= hoogste van 3 tellingen

P= Paddenpoel

V= Vijvers over het terrein

Ta.bellV - Libellen

Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Plaats 1998 1999 2000

Lester virides ｈｯｵｴｰ｡ｮｴｳ･ｾｵｦｦ･ｲ P 20 30 1

Ischnura elegans Lantaamtje PN 10 4 35

Pyrrhosoma nymphula ｖｵｵｾｵｦｦ･ｲ PN 6 0 8

Enallagma cyethlgerum Watersnuffel P 0 5 30

Coenagrion puella Azuurwateriuffer PN 20 15 30

Brachytron pratense Gles'snijder V 9 0 0

Aeshna cyanae Blauwe glazenmaker PN 15 15 6

Aeshna grandls Bruine glazenmaker P 0 1 0

Aeshna mixta PaardenbIjter P 5 2 0

Anax imperator Grote keizerlibel PN 0 1 2

Libellula depressa Platbuik P 2 0 1

Sympetrum danae Zwarte heldelibel P 0 3 1

Sympetrum sanguineum Bloedrode heldelibel P 0 1 0Sympetrum s!riolatum Bruinrode heidelibel P 4 0 1Sympelrum vulgatum Steenrode heldelibel PN 30 1 1

opgenomen door. Annelies WIjnbeek


31

Tabel V • Voaels

Wetenschappeliike naam Nederlandse naam blo Wetenschappelijke naam Nederlandse naam big

Ardea cinerea Blauwe reiger g Turdus pilaris Kramsvogel g

Hirunda rustica Boerenzwaluw g Parus erlstatus Kuifmees b

Muscicapa hypoleuca Bonte vliegenvanger b Parus atridapillus Matkopmees b

Sltta europaea Boomklever b Turdus meruia Merel b

Certhia brachydactyla Boomkruiper b Parus caeruleus Pimpelmees b

Strix aluco Bosuil g Erithacus rubecula Roodborst b

Buteo buteo Buizerd g Haematopus ostralegus Scholekster g

Pica pica Ekster b Accipiler nlsus Sperwer g

Phyiloscopus trochilis Fitis b Stumus vulga!s Spreeuw b

Phoenicurus phoenicurus Gekraagde roodstaart g Aegithalos caiJdatus Staartmees b

Apus apus Gierzwaluw g Phyiloscopus coilybila Tjiftjaf b

Parus palustrls Glanskopmees b Sylvia borin TuinfluiIer bRegulus regulus Goudhaantje b Fringilla coeleb. Vink bPyrrhula pyrrhula Goudvink b Garrulus glandarius Vlaamse gaai b

Pieus viridus Groene specht 9 Anas platyrhynchos Wilde eend b

Chloris chlori. Groenling 9 Troglodytes troglodytes Winterkoning b

Oendrocopus major Grote bonte specht b Motacill. alb. Wilte kwikstaart b

Accipiter gentilis Havik 9 Turdus ericetorum zanglijster b

Prunella modularis Heggemus b Corvus cororna Zwarte Kraai b

Columba oenas HolenduW b Parus ater Zwarte mees b

Columba palumbu. HoutduW b Dryocopus martius Zwarte specht g

Corvus monedula Kauw b Svlvia atricapilla Zwartkop b

Parus major Koolmees b b=32 g=13

Opgenomen door: Bert van hst Hott b=broedvogel g=gast

Muriel Schouten


32

rabel VI Paddestoelen.Wetenschappelijke na.m Nederlandse na.m 98 99 00 01 functie

1 ｾ｡ｲｩ｣ｵｳ sitvaticus __ Schubbige bosch.mpion x x x x St

2 Agrocybe erebia---, Leverkleurige leemhoed x St

3 AJeura aurantia -.. Orenjebekerzw.m (+96) x x x St

4 Amanil••nnulosuWure. (form.) ..... Geelgeringde parelamaniet x M

5 Amanb citrina - Gele knolamanlet x M

6 Aman"a gommata[KW] _ Narcisamaniat (+97) x x x x M

7 AmanitB muscaria _ Vlie.genzwam x x x x M

8 Amanita rubescens - Pareiamaniet x x x x M

9 Armillari. lute. Knolhoningzw.m x Sh-o Armillaria meUea _ Honingzw.m x x x x P

1 ArmInaria ostoyae - Somber.honingzwam x P

2 Ascocoryne sarcoides _ Paarseknoopzwam x x x x Sh

3 Ascotremel1a faginea _ Zekjestrilzw.m x x Sh

4 Auricularla auricula-judea -'" Judasoor x x Sh

5 Aurlsc.lplum vulgaro[KW] _ Oorlepalzw.m x x x x Sh

6 Badhamla utricularis ...,., Oranje slijmzwam x x St

7 Baeospora myosura --- Mulzestaartzwem x x x Sh

8 BIsporelIa citrina - Geel sohljfzwam metJe x x Sh

9 Blerkandera adusta - Grijze gaatjeszwam x x x x Sh

oBoldinia furfuracea - Reapeerkorstle x Sh

1 Boletus badius -- Kastanjeboleet x x x x M

Boletus chrysenteron --- Roodstaelftuweelboleat x x x x M

Boletus erythropus ___ Gewone heksenboleet x M

4 Boletus para.lUcus[KW] Kostgangersboleat x P

Bulgaria Inquinans - Zwarte knooozwam x x x Sh

Calocera cornea "- Gele hoorntjes x x x Sh

7 Calocera viscosa __ Kleverig kora.lzwammalje x x x x Sh

Calvatia exciptJtiformis - Plooivoelsluifzwam x x x x St

Cantharollus clbarlus[KW] - Hanekam x M

Cerocortlcium confluens / Ziekenhulaboomkorstzwam x x Sh

1 Chondrostereum purpureum _ Paarse korstzwam x x x Pn

2 Ciborie batschiana -- Eikelbekertje x x X Sk

Clitocybe clavipes _ KnotsvoeUrochterzwam (96) St

Clitocybe costata - Genbbelde trechterzwam x St

ｃｉｾｯ｣ｹ｢ｯ gibba' - SI.nke trechterzwam x St

ｃｉｾｯ｣ｹ｢｡ nebularis - Nevelzwam x x x St

Cmocybo phaeophtalma _ Spleringtrechterzwam (96) St

ｃｉｾｯ｣ｹ｢･ phyUophila - Grotaloofbostrechterzwom x St

ｃｉｾｯ｣ｹ｢ｯ rivuIosa (deaibata) - Giftige weldetrochtorzwam x St

ｃｉｾｯ｣ｹ｢･ vlbecina Gestreepte trechterzwam St

CoUybia asema ...-- Gewone botercollybia x x x St

Collybia confluens _ Bundelcollybia x x x St

Collybia cookei ..... Okerknolcolybla (+97) x St

Collybia dryophil"-- Eikebladzwammetje (+97) x St

Collybia maculata Roestvlokkanzwam x x x x St

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

2

22

23

2

25

26

2

28

29

30

3

3

33

34

35

36

37

36

39

40

41

42

43

44

45


33

Wotonschappelilke naam Nederlandse naam 98 98 00 1 functie

Collybia poronata -/ Scherpo collybia x x St

Collybla tuberosa[KW] - Purperknolcollybia St

Conocybe rickenil - Bloek breeksteettje (96) Sc

Coprinus mlcact!!ys_ Glimmerinktzwam x x x x Sh

Coprinus atramentarius _ Kale inktzwam (+96) x x Sh

Coprinus comatus ...- Geschubte inktzwam x x x St

Coprlnus dissemlnatus - Zwerminktzwam x Sh

Coprinus lagopus _ Hazepootje x x x x Sh

Coprinus plicatilis Plooirokje x St

Cortlnartus castanlus[EB] - Kastanjebruine gordïnzwam x M

Cortinarius hemitrichus .- Witschubbige gordijnzwam x M

Cortinarlus inclsus ...- Streephoedgordijnzwam x M

CortlnariuB saniosus ___ Bleke geelvezelgordijnzwam x M

Cortlnartus vlolaceus[EB) .,. Vlolette gordijnzwam x M

Crepldotus luloolus ___ Golig oorzwammetie 1+96) x Sh

Cropldotus mollis - Week oorzwammeije x Sh

Crepidotus variabilis - Wit oorzwammetje (+96) x Shx x x

Cudoniella Zlc/cularis -- Houlknoopje (wit klein) x x x x Sh

Cyathus striatus ........, Gestreept nestzwammetje x x x Sh

Cvstodenna amianthinum _ Okeraele korrelhoed (96) St

Cystoderma jasoni! - Oranje bruine korrelhoed x St

Dacrymyces stillatus - Oranje druppelzwam (+96) x x x x Sh

Oaedalea querclna ____ Doolhofzwam x x x x Sh

Daedaleopsis confragosa Roodporiehoutzwam x x x x Pn

o Dasyscyphella nivoa __ Sneeuwwit franjekelkje x Sh

1 Entoloma pleopodium -"" Citroengele satijnzwam x St

2 Entoloma sericatum _ Moerasbossatijnzwam x x St

Entoloma sericeum - Bruine satijnzwam x St

4 Exidia plana - Zwarte trilzwam x x x " Sh

5 Exidia thureliana - Stijfselzwam x Sh

6 Exidlapsis olfusa - Rozeblauwig waskorstje x Sh

Flstullna hepatica _ Biefstukzwam x x x x Pn

8 Flammulina velatipes_ Fluweelpootje x Sh

9 Fomes ｦｯｭＸｮｴ｡ｲｩｵｾ ___ Echte tonderzwam x x x Pn

Fuligo septica - Gele bosbloem x x x x St

1 Galerina marginata - Bundelmasklokje (+96) x x x x Sh

2 Ganoderma lipsiense -' Platte tondelzwam x x x Pn

3 Geastrum triplex .-.. Gekraagde aardster x x x x St

Gymnopilus sapineus--, Dennevlamhoed x x x x Sh

5 Hebeloma crustuUniforme - Radijsvaalhoed x x M

Hebaloma mesophaeum - Tweekleurige vaalhoed x x x x M

7 Hebeloma slnapizans - Grote vaalhaod x M

Holvella crispa -- Witte kluifzwam (+96) x x x x St

9 Holvella lacunosa - Zwarte kluifzwam (+96) x x x x St

Helvella villosa / Gladstelige schotoikluifzwam x Stｾ

46

474B

49

50

51

5253

54

55

56

57

5859

50

61

62

63

64

65

66

67

6B

69

7

7

7

73

7

7

7

n77

BQ

8

B

B

B4

8

B6

8

6B

8

90


34

Wetenschappelijke naam Nederiandse naam 98 99 00 01 functio

1 Homimycona (Mycena) lactea '" Sneeuwwitte myclna x St

Heterobasidion annosua - Dennemoorder x x x x Pn

Hygrocybo miniata ..... Wasplaot x St

Hygrophoropais aurantiaca Valse dooierzwam x x St

Hvmenoscvohus frucligenus Eikaldoozwam,- x Sk

Hymenoscyphus salicinus Wilgehoutvlioskolkje x Sh.....,7 Hyphodorma praotormissum -, Kransbokorharskorstjo x Sh

Hypoxylon fragijormo _ RooItbruin kogelzwammotjo x x x Sh

lnocybe flocculosa __ Vlokkigo vezolkop x M

lnocvbo clncinnata t.- Violalbruine vezolkoo x M

1 Inocybe hlrtol'a(I(WJ - Amandelvezalkop x x x x M

lnocybe lace", - Zandpadvezelkop x x x M

lnocybe maculata - Gevlekte vezelkop M

Inocybe napipes - Bruine knolvezelkop x M

Inocybe phooodllca[GE] -- Tweokleuriae vozeikoo x M

lnocybe rimasa - Geolbruino spleotvezelkop x x M

7 lnocybo sindOl)ia ｾ blonde vezolkop x M

Inonolul cutlculorls[BE] Ounne weerschljnzwam x Pn-lnonotus radiatus - Eizeweerschijnzwam x Pn

o lschnoderma benzoinum --/ Toervlokkenzwam (+97) x x Sh

1 Laccaria amethystina ......... Rode koolzwam x x x x M

2 Laccaria Jaccata - Fopzwam x x x M

3 Lacearia proxima ___ Schubbige fopzwam x M

4 lactarlus b1emius - Grijsgroene melkzwam x x M

5 lactarius glvciosmus - Kokolmolkzwam x x x M6 Lactarius hepaticus -' Levermelkzwam x x x x M

7 Lactarius necator ,... Zwart groene melkzwam x x x x M

8 LlIctarius pubescens ..J Donzige melkzwam x M

9 lactarius quietus r Kaneelkleurige melkzwam x x M

lactarius subdu6cis ,.r- Bitterzoete melkzwam x M

1 lactarius theiogalus _ Rimpelende molkzwam x x x M

ｌ｡｣ｴｯｾｵｬ 10rmlnosul[KW] r Baardige melkzwam M

laotiporul sulphureus r Zw.volzwam (+97) x x x Pn

4 lanzia luteovirescens ./ Stromakoikje·soort x x x. X Sk

lecclnum sc.brom 11. - Berkenboloot x x x M

ｌ･ｮｺｾ･ｳ betullna - Fopalvonbankje x Sh

Leplota ｣｡ｾｮｬｬ｛ｇｅ｝ - BruingaIe stekelp.raool x x SI

lepjota castaoea - Kastanje parasotzwam x St

Lepiota cristata - Slinkpa",soUoljo x x x x St

Lepiota lubincarnota - Vaalro.. pa",solzwam x x St

1 lepista f1accida -- ｒｯｯ､ｾ｢ｲｵｬｮ･ schijnridderzwam x x x x St

lepista nuda Paarse schijnridderzwam (+96) x x x St

Lepista lordida - Vaalpao..o schijnridderzwam x x St

leucoagarius Ieucothites ,- Blanke chlmpionparasol x St

Loucooaortus sorenuIIGEl _ Wilte chamoionoa",sol x SI

9

92

93

94

95

96

9

98

99

100

10

102

103

104

105

106

10

108

109

11

11

11

11

11

11

11

11

11

11

120

12

122

123

12

125

126

127

128

129

130

13

132

133

134

135

._------ :-...-------


35

Wetenschappelïke naam Nederlandse naam 98 99 00 01 functie

Lycogale epidendrum - Bloodwoizwam (+97) x x x Sh

Lycoperdon perlatum ,..." Parelatuifzwam x x x x St

Lyophyllum connatum -' Wllte bundelridderzwam x x St

Lyophyllum decastes _ Bruine bundelridderzwam(+96) x x Sh

Macrocystldla cucumls[KW] - Levertraanzwam (+96) x St

Macrolepiota procera .--. Grote parasolzwam x x St

Macrotyphuia fistulosa _ Pijpknctozwam x x x Sh

Maralmiellus rameatis _ T ｡ｫｲｵｾ･ｲｴｪ｣ x x Sh

Marasmiul androsaceus - Paardehaartaaüing x x St

Marasmluloreades - Weidekringzwam x x Sk

Marasmius quercophilus ｾ Eikebladtaailing Sk

Marasmlus rotuIs - Wteltje Sh

Megacollybia platyphylla -.. Breedplaatltreephoed x Sh

Meianoleuca ｰｯｬｩｯｾｵ｣｡ _ Zwartwitte veldndder (+96) x St

Melancphyllum haematospermum _ VerkJeurzwammetJe (+96) x St

1 Menpllus giganteus - Reuzenzwam x x x Pn

2 Merutills tremeRosus ____ Spakzwoerdzwam (+96) x x x x Sh

Mlcromphale perforans[BE) - Spa"estinktaailing (+96) x x x x Sk

4 MorcheUa elata[BE) - Mondje (22-4-95) St

Mutinus caninus - Kleine stinkzwam x x x x St

Mutinus raveneDii _ Kleme roaa stinkzwam x St

Mycena amicta ,/ Donzige mycena x St

Mycena arcangeliana _ Bundelmycena x x x Sh

9 Mycena epipterygia .". Graskleefsteelmycena x x x x St

Mycena fllooea _ Draadsteelmvcena x St

1 Mycena flavoalbs - Bleekgele mycena x x Sk

Mycena galericulata -- Helmmycena x x x x Sh

Mycena galopoda var. nigra - ·Oonkefmelksteelmycena x St

Mycena galopus var. galopus_ Melksteelmycena x x x x' SI

Mvcene haematopul - Grote bloodsteelmycena x Sh

Mycena leptocephala - Stinkmycena x x St

Mycena olivaceomarglnata _ Bruinsnede mycena x x St

Mycena pure - Elfenschermpje St

Mycena sanguinolenta ,.. Kleine bloedlteelmycena x x St

oMycena ｶｾｩｬｩｳ - Papilmycena x Sh

1 Nectria CÎmabanna - Meniezwammelje x x x x Pn

2 Neobularis pura var. pura _ Roze knoopzwam x x Sh

3 OHgoporu!I caeslus - Blauwe ka8szwam x x x Sh

4 Oiigoporul ptychoga.ter _ Boomputst x Sh

5 Oligoporus Itipticul - Bittere kaaszwam x x x Sh

6 Otldea bufonia - Donker hazaoor (+97) x x x x M

OudemanSÎeba moeida - Porselenzwam x x x x P

8 Panellua ｭｾｩｳ '-- Oennelchalpzwam (96) Sh

Panellus aerotinus '-- Groene Ichelpzwam x Sh

Paxillus involutus --- Krulzoom x x x x M

136

137138

139140

141

142

143

144

145

146

147148

149

150

15

15

153

15

155

156

157

158

15150

16

162

163

164

165

166

167

168

169

17

17

17

17

17

17

17

17717

179

180


36

Wetenschappelijke naam Nederlandse naam 98 99 00 01 lunctie

Peniopoora quercina ｾ Paarse eikekorstzwam x Sh

Puin bedla[KW] -- Bruine bekerzwam x x x x St

Phaeoh.... schweinitzï Oennevoetzwam x x x Pn

Phallus impudieus -. Grote stinkzwam x x x x St

Phanerochaeta velutlna ..,-. Ruig huidie x Sh

Phelfinus igniarius _ VutrZWlm x Pn

Phlebia rad iata Oranje aderzwam x x x Sh

Pholiota auriveUa .-.. Goudvlies bundelzwam x x Pn

Phollola n.mlNlns[BE] _ Goudgele bundelzw.m x x Sh

Pholiot. mut.bms ｾ Stobbezw.mmetie (+96) x x Sh

1 Pholiot. oquarro.. - Schubbige bundelzwam x Pn

Physisporinus vitreus _ Glazige buisjeszwam x Sh

Plptoporus betullnus _ BerkezwIm x x x x Pn

Pleurotus ostreatus _ Oesterzwam (+96) x x x Pn

Pluteus cervlnus ｾ Hertezwam x x x Sh

Pluteus cinereofuscus -.. Grondhartezwam St

Pluteus oaliclnus .-. Grauw groene hertezwam x Sh

Poculum firma - Kelkjeobekerzwam x Sh

Polyporus brumalis _ Winterhoutzwam x Sh

Polyporus varlus e.- WaaIervormige buisieazwam x Sh

1 Psathyrella conopllus _ Langlteellranjehoed x x x Sh

Psathyrella corrugis st _ ｓｩ･ｾｩｪｫ･ frsnjehoed x x Sh

Plathyrella pllulilormlo _ Wltateetfranjehoed Sh

PsathyreUa apadicea _ Oadelfrsnjehoed (+97) Sh

Pseudocratereilul undul.lul[EB]- Kleine trompelzwlm x M

Pleudohydnum gelatlnolum(KW] -Stlkeltrilzwam x x Sh

Psilocybe aeruginosa _ Echte kopergroenzwam x x x Sh

Psilocybe aurantiana __ Oranjerode stropharia (+96) x x x x Sh

Pailocybe capnoides -. Dennezwlvelkop x x x Sh

Psilocybe lascicu!eris _ Gewoon zwavetkopfe x x x x Sh

1 Psllocybe honzonla/II[GE] - Leerkollkopje Sh

Psilocybe rugoaoannulata _ Blluwplallstropharle x Sh

Psüocybe aubtateritia _ Rode zwavelkop Sh

Plerull ｭｵｾｬｬｉ､ｬ｛ｋｗ｝ - SpIrrevoertje x St

Ramaria strieta .--., Rechte koroelzwam x x SI

Rhodocybe gennina -- Vleeskle...ige zllmplel' x St

Rickenella fibula ｾ Oranjegeel trechtlrtje x x x lVn

RickeneUa swartlil /' Pelroherltrechtertje (+96) x x lVn

Ripert.es trlcholoml _ Gewimperd vilthoedje (+97) St

Roaersella sambuci --- WIlte vIlerschorozwlm x Sh

1 Russuia aeluglnea _ Groene ber1<erussule x x M

Russuia amoenolens _ Scha",e komru..ula x M

Russuil betularum i- Roze berkenrulIuia x x x x M

4 Russuia emetica var. sylvestris +-. Braakruuula x M

5 RUlIuia lell.. - Okerkleurige beukerussule x M

181

182

183

184

185

166

187

166

189

19019

192

193

194

195

196

197

198

199

200

20

202

203

204

205-206

207

208

209

210

21

212

213

214

215

216

217

218

219

220

22

222

223

22

22


37

Wetenschappeliike naam Nederlandse naam 98 99 00 01 functie

Rus.ula nigricans - Grofplaatrussula x x M

Russuia nitida - Kleine berkerussula x x x M

RussuIa ochroleuca .--. Geel-witte russuIa x x x x M

Russuta parazurea -, Berijpte russuia x x x x M

RussuIa vesca - Smakelijke russula x M

1 Schlzophyllum commune[KW] Waaiertje (+96) x x Sh

Schlzopol'B paradoxe IS --. Witte tandzwam x Sh

Scleroderma areolatum ___ Kleine aardappelbovist x M

Scleroderma citrinum ｾ Gele aardappelbovist x x x x M

Scleroderma verrucosum ss._ Wortelende aardeooelbovilt x M

Sculel6ne••cu1lllata - Wimperzwammelje x x x x Sh

7 Siltotrema brinkmannii __ Melige urnkorstzwam x Sh

Sistotreml oblongisporum .""... Grijze umkorstzwam x Sh

SparessIs crisps _ Grote sponszwam x x x PnSphaerobolus stellotus _ Kogelwerper (+96\ Sh

1 SquamanKa odoroto[BE] _ Odeurzwommelje (+97) x St

2 Steccherium bourdotii .".. Groolsporige raspzwam x Sh

Stereum gausapatum _ Eikenbloedzwam x x Sh

Stereum hirsutum ___ Gele korstzwam x x x x Sh

5 Stereum ochraceoflavum - Twllgkorstzwam x m

6 Stereum sanguinolentum ....-. Oennebloedzwam x Sh

7 Stereum subtomentosum ,,- Waalerkoratzwem (+ 96) x x Sh

Strobilurus esculentus - Sparrekegelzwom (+97) x x Bh9 Tarzetta catinul - Gekarteld leemkelkje (+96) x St

rarzetlo cuoulorts .- Kiein leemkelkie x St

1 Thelephora terrestri1l _ Franiezwam x x x x M

2 Tremetes glbbosa - Wl!te bultzwam x x x x Sh

3 Trametel versicolor .-- Elvenbankje x x x x Sh

Trechispora farinacea __ Me6g dwergkorstje x Sh5 Trichaotum obietinus __ Paarse deMeZWam (+96) x Sh

Trlcholomopsls rutIIon. - Koningsmantel x x x x Sh

Tubarla furfuracea sI. - Gewoon donsvoetje (+96) x ShTubifera ferruglnosa _ Slijmzwam oranje x St

9 Tulostomo brumale --. Gesteelde stullbal x x St

Tvohula ohacorrhlza - Unzeknotsie x x x St

1 Ustulina deusta - Korsthoutskoolzwam x x Sh

Volvarielle glolocephala -- Gewone beurszwam x St

3 Xerulo radlcato - Beukwortelzwam x x x x ShXylaria hypoxylon _ Geweizwam x x x x Sh

5 Xviaria oolvmoroha - Houtknoiszwam (+97) x x x x Sh.7 opgenomen door: Amold v.d. Ark

Bart Toisma

9 Jaap Wismen0

226

727

228

229

230

23

232

233

234

235

236

23

238

239

240

24

24

243

244

24

2424

248

24

250

25

25

25

254

25

256

257

258

25

260

26

262

26

264

26

266

26

268

2627


38

----Tabel VII - Planten

Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Neder1andse naam

Abies grandis Reuzenzilverspar Elymus repens Kweek

ker campestre Spaanseaak Epilobium hursutum Harig wilgenroosje

ker pseudoplatanus Gewone esdoorn Epiloblum montanum Bergbaaterdwederik

AchHlea mlne1tlllum Duizendblad Eplpactls helleborine Brede wespenorchis

Aegopodlum podagram Zevenblad EQuisetum palustre Lidrus

Aasculus hippocaslanum Paardekastanje Erica tetraU. Dopheide

Ameianchier canadensis Krent Erodium cicutarium Gewone reigersbek

Anchusa arvensis Kromhals Erophila vema Vroegeling

AfJhanes arvensfs Grote leeuwenklauw Evonymus europaeus Wilde kardinaalsmuts

Anagam. arvensis -Gewoon" guichelleil Euphorbia petiolata Look zonder Look

Anthriscus sylvestris FluHekruid Fagus sylvatiea Beuk

Arcttum minus Kleine klis Festuea rubra Roodzwenkgral

SaWa perennis ｍ｡､･ｬｩ･ｾ･ Fumaria officinafls Gewone duivekervel

Betuia pendula Ruwebert< Galinsaga quadriradiata Harig knopkruid

Brassiea napus Koolzaad Gallom aoarine K1eeft<ruid

Calluns vulgaris Struikheide Gafium mollugo Glad walstro

Calystegla seplum Haagwinde Geranium pusillum Kleine ooievaarsbek

Campanula trachelium Ruig klokje Geranium robertlanum Robertskruid

CapselIa bursa-pastoris Herderstasje Geum urbanum Gewoon nageikruid

Cardamine f1exuosa Bosveldkers Glechome hederacea Hondsdraf

Cardamlne pratense Pinksterbloem Gnaphallum ullglnoaum Moerasdroogbloem

Carduus acantho'des LangstekeIige dialel Hadera helix Klimop

Carex arenaria landzegge Heracleum mantegazzianum Reuzenbereklauw

Carplnus betulus Haagbeuk Heracleum sphondyllum Gewone berenklauw

Caltanea sativa Tamme kastanie Hleracium oilosella Muizenoor

Cerastlum hololteoides Gewone hoornbloem Holcus lanatus Echte ｷｾ｢ｯｬ

Chamerion angustifolium Wdgenroosja Hydrocharis morsus-ranae Kikkerbeet

Chelidonium majus Stinkende gouwe Hypericum perforatum Sint-Janskruid

Chenopodium album Melganzenvoet Hypochaeris radieata Gewoon biggekruid

Chanopodlum rubrum Rode ganzenvoet IHooobrum verticillalum Grondster

Circ.ea lutetiana Groot haksenkruld lIe. aquifoliun Hulst

Cirsium vulgare Speerdistel Impatiens glandulifora Reuzenbalsemien

Claytonia perfollata Kleine winterpoltelein Impatiens parviftora Klein springzaad

ConvaUaria majalis Lelietje.der-dalen Iris pseudecorus Gele lis

Cornus mal Gele kornoelje Juncua effucus Pitrus

Corydalls solida Voorjoarshelmbloem Lamlum macuiaturn Gevlekte dovenetel

Corytus avellano Hazetaar Lapsana communis Akkerkool

Coronopua didymus Kleine varkenskers Ligustrum vulgare Wilde liguster

Cretaegus monogyna EenstijlIge meidoom Lonicera periclymenum Wilde kemperfoelie

Crepis capillaris Klein streepzaad Lotus corniculatus Gewone rolklaver

Cytisus scoparius Brem Lunaria aMU8 Judaspenning

Dianthus deltoides Steenanjer Lycopus europaeus ｗｯｾｳｰｯｯｴ

ｄｬｧｾ｡ｬｩｳ purpurea Vingemoedskruid Lysimachia vulgaris Gewone wederik

Dipaacus fullonum Grote kaardebol MatrIcaria recutita Echte kemille

Elodea canadensis Brede waterpest Melamovrum pratense Hengel


39

Wetenschappelijke naam Nedenandse naam Wetenschappelijke naam Nederlandse naam

Menyanthes lrWoliata Waterdrieblad Scrophularia nodosa Knopig helmkruid

Moehringia trinervia Orienerfmuur Sedum acre Muurpeper

Nymphaea alba Waterlelie Seneelojacobaea Jacobskruiskruid

Oenothera erythrosepela Grote theunisbloem Seneelo viSCOSUI Kleverig kruiskruid

Origanum vutgare Wilde mariolein Silene dioica Dagkoekoeksbloem

ｏｭｨｾｨｯｰｵｳ perpusillus Vogelpoolja Sisymbrium officinale Gewone raket

Papaver moeas Grote klaproos Solanum dulcamara Bitterzoet

Phytolacca americana Westerse karmozijnbes Solanum nigrum Zwarte nachtschade

Picea abiss Fijnspar Solidagocanadensi. Canadese guldenroede

Plnus nlara var. niara OostenriÎkse den Solidago vi",eur.. Echte auldenroede

Pinus nigra var. maritima Corsicaanse den Sonchus arvensls AkkermelkdiBtel

Pinus sytvestris Grove den Sonchus oleraceus Gewone melkdistel

Plantago Ianceolata Smalle weegbree Sorbus aucuparia Ujsterbes

Plantago major Grote weegbree Sparganiurn emersum Kleine egelskop

Poaannua Straatgras Speraula arveneis Gewone spurrie

Polygonum aviculare Varkensgras Slachys Iylvatica Bosandoom

Polygonum cuspidatum Japanse duizandknoop Stellaria helost.. Grootbloemige muur

Polygonum lapathlfolium Beklierde duizendknoop Stellaria media Vogelmuur

Polygonum perslcaria Perzikkruid Stratioles aloldes Krabbescheer

Polypodium vulaere Gewone eikvaren Symphylum officinale Smeerwortel

Populus alba Wille abeel Taraxacum offICinale Paardenbloem

Potentillill an&erina Zilvarachoon Taxus baccata Taxus

PrunelIe vulgarls Gewone brunei Tilia europaeus Unde

Prunus spinosa Sleedoorn Trrtolium campestre Liggende klaver

Pseudotsuga menziesii Oouglasspar Trifolium Dratense Rode klaver

PuImonaria angustifolia Breed longkruid Trifolium repens WItte klaverQuercus robur Zomereik Tussilago larfare Klein hoefbied

Quercus rubra Amerikaanse eik Ulex europaeus Gaspeldoorn

Ranunculus aeris Scherpe boterbloem Urtica dioica Grote brandnetel

Ranunculua ftearia Speenkruid Urtica ur.na Kleine brandnetel

Ranunculus repens Kruipende boterbloem Vaccinum myrtillus Blauwe bosbes

Reseda Iuleola Wouw Vaccinum v1tis-ldaea Vossebes

Rhamnus frangula Vuilboom Verbascum thapsus Koningskaars

Robinia pseudoacacia Robinia Veronica ervensis Veldereprijs

Rose rubiginosa Egelantier Veronica fjli10rmis Draadereprijs

Rubus caesius Dauwbraam Veronica hederifolla Klimopereprijs

Rubus idaeus Framboos Vicia eraeca Vogelwikke

Rumex acetosella Schapenzuring Vicie sepium Heggewikke

Rumex obtuslfolius Ridderzuring Vinca minor Kleine maagdenpalm

Salix caprea BoswIlg Viola arvenais Akkerviooftje

Sambucus n1gra Gewone vlier Viola odorata Maarts viookje

Sambucus racemosa Trosvlier Viola tricolor Driekleurig viooftje

Satureja vulgaris Borstelkrans

Opgenomen door: Amold v.d. Ark totaal 175 loorten


40 .

UIT DE PERSLeusder Krant 28 november 2001

"Discussie over Schoolsteegbosje is een absolute schande"Nieuw Knal Groen zet zich in voor natuurwaarden in Leusden

naren. De raad heeft heel duide-lijk gezegddat er in die gebiedenniet gebouwd mag worden. Ikvraagme af hoeveelwaardezo'nuitspraakheeft als je ziet dat ertelkens weer aan gerommeldwordt", licht ComVerduintoe.ｰｾ voorstandersvan bouwenin

de SchooIsteegbosjeszeggendatde ontwikkeling van LeUSdenmetdat project afgebouwd.zal wor-den, !lIs eendorp alleenklaar alshet vierkant is?", vraagtVerduinzich al. 'We moeten groeien an-ders pikt Amersfoort ons in', iseen ander argument. "Quatsch",zegt Verduin. Amersfoort heeftgekozenomniel verdertegroeien.Zezullenonsnietannexeren."

"Het verbaastmij dat men tel-kensweer uit wil breiden.Dat1snergensvoor nodig.Men vindt hetspannenden lucratief om te bou-wen. Alleen op de winkel passenen zorg dragen voor het mooiegroenin Leusdenis blijkbaarnietvoldoende.We rIchten onherstel-bare schadeaan aande ecologi-schehoofdstructuur.. Het magnietgebeuren",meehtVerduin.

"Natuurlijk zijn er wachtlijstenvoor woningen.Dat probleemlosje niet op doot te bouwen. Metmeerhuizenhebje meerhedrijvennodig. Dan komen er weer l'Il/!Crmensen wonen en zo gaat hetmaar door. Als we in Nederlandop alle plekken waar claims lig-genen waarhet mag van het be-stemmingsplantUizen neerzetten,bouwenwe voo leegstand.Danishet belachelijk om te gaanbou-wen op een plek waar dat nietkan. De SchooIsteegbosjeszijneen natuunnonument.Daar magniemandaankomen",vertelt Ver-duin.

"We hebbenonzestrategienogniet bepaald.Maarwe zullenallesdoen wat nodig is", zegt CorriVerduin strijdlustig. "We .zullenbezwaarmake,\bij. elke procedu-re. Ze zullenniet schromenproce-duresaante spannenen onzelan-delijke contacten.in te scbakelen.Ik heb al met ministerJanPronkvan Milieu gesproken.Hij schrokvan de Leusdense plannen.Ikhoop dat veel mensenｾ｣｢ tegendeze ideeën gaan verzetten. Zekunnen contact met me opne-men."

LEUSDEN·"De discussieoverbouwenin de Schoolsteeghosjesiseenabsoluteschande",zegtCorriVerduin strijdbaar. De oud-wet-houderheeftsamenmetHenkvande Pijpekampde roemruchteac-tiegroep:'Knal Groen'nieuwleveningeblazen. "We hebben ons 30jaarlang ingezettegengrootscba-lige uitbreiding van Leusden.Webebben het college laten wetendat we ons nu ook met band entandzullenverzetten."

Knal Groenwaszo'n 30 jaarge-leden actief. "VVD-wethouderJan Wagenaarlanceerdedestijdseengroot plan om Leusdenuittebreiden tot 60.000 inwoners. Wericbtteneenactiegroepop enbin-nen een week haddenvan.meerdan 35 procent van de inwonerseen handtekeningtegende plan-nen. Het was eenheusevolksop-stand.Wagenaartrok de plannenterug.Daarnaheeftde gemeente-raad een aantal keren de groenegrenzenvan Leusdenaangegeven.We zoudenniet overhetValleika-naaienniet in de Scboolsteegbos-jesbouwen",zegtCarriVerduin.

Maar de plannenvoor bouwenvan huizen of de aanlegvan eenweg door de Scboolsteegbosjesblijven telkens weer opduiken.Bovendl'enwonlt er weergespro-ken over bouwenover het Vallei-kanaalenis ereenonderzoeknaarbouwenin·de Langesteeg."In hetbeginlachteik erom.Ik gafdege-meenteweinig kans, maar lang-zaammaarzekergaatmensteedseenstapjeverder.Datvind ik zeerverontrustend. Daarom hebbenwe Nieuw Knal Groenopgericht.Bij deeerstevergaderingwarenal30 mensenaanwezig.We krijgenveel sympathie-betuigingenvande burgers.Men is ongerustoverde plannen van het college. ZehebbenmetVVD-wethouderHansGaillard eennieuweWagenaarinhunmidden",aldusVerduin.

Discussie

"Ik vind dezediscussieeenab-soluteschande.Eike keer moetenwij weer bewijzen dat de natuurwaardevol is. Dat is al lang enbreed vastgesteld.Daar is geendiscussieover mogelijk. Elke keetwordener weerdureonderzoekengedaan. Dat kost veel gemeen-schapsgelden energievan ambte-

Te Velde 43: 40 [december 2001JVeldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

Gerhardte Winkel

41

Artikelen en mededelingen in Te VeldeIndex nummers 26 tlm 40

J. Wisman, Prinses Irenelaan 53, 3832 CB, LEUSDEN

Indexnummers1 - 24 in Te Velde25

schrijver(s) titel nr blz. jaarWisman, J., R. de Man & Paddestoelen in tiet Hoevelakense bos 26: 1-3 1983H.J. Wolters ...Dirkse, G. Grimia laevigata (Brid.) Brid. in Nederland 26: 4-5 1983

(grachtmuur Amersfoort)

Knol,W. Enkele waamemingen van de Buizerd 26: 6-7 1983

Natuurmonumenten Beheersverslag 1981-1982 Oldenaller en Deuverden 26: 8-9 1983

Dirkse, G. De Winde in de Gelderse Vallei, enkele 26: 10-14 1983aantekeningen

Redaktie Een overzicht van het werkgebied van de 26: 1516 1983veldbiologische werkgroep

Deventer W. van Veldwaarnemingen 16 26: 17-29 1983

Redactie Verenigingen en coordinatiepnojecten 26: 30 1983

,Slagboom, T. Een mogelijke waameming van de Whistling Swan 27: 1-5 1984i (vorm? Kleine Zwaan) in pclder Arkenheem

Laar, V. van Waarnemingen van de Galicische rivierkreeft en 27: 6-8 1984Wolhaldkrab in 1982

Kruidkundig Archief, Halophytenonderzoek Eemgebied 1928 (mededeling 27: 9-16 1984'Nederlands (1929) Zuiderzeecommissie no. 5)

,Veen, P. Vogelwaarnemingen bij de Stichtse Brug 27: 17-19 1984I

Deventer W. van Veldwaarnemingen 17 '27: 20-33 1984

Redactie Berichten 27: 34 1984

Redactie Adressen instituten 27: 35 1984

Winden, P. van e.a. Groeneveld, een inventarisatie van paddestoelen, 28: 1-28 1985- planten en vogels

Gobets, C. Groeneveld (herdruk NJN-verslag) 28: 29 1985

Knol, W. & T. Slagboom Het broeden in 1984 van ral- en reigerachtigen in de 28: 30-33 1985voortanden van de Stichtse Brug

Boon, L. Enkele waarnemingen van Pijlstaartvlinders 28: 34-39 1985(Sphigidae)



42

Ischrijver(s) titel nr blz. jaar

laar, V. van & lo Boon landgoed Schothorst. Verslag van 5 jaar 29: 1-22 1985natuurbeheer

Knol,W. Het Anemonenbosje (te leusden)I

29: 23·26 1985


Knol, W. & T. Slagboom Territoria van enkele moerasvogels langs de Stichtse 30: 1-8 1985Brug

Rootselaar, W.F.N. van Over wolven in het Eemland, overdruk 30: 9-11 1985

Holt, B. van het Vogelwaarnemingen op de leusderheide 30: 12-30 1985

Knol, W. De flora van het "Ponlijntje"i

30: 31-40 1985

Slagboom, T. Enkele vogeltellingen in Arkenheem I 30: 41-56 1985

Veen, P. Het Soesterveen: resultaten van afplaggen 30: 57-65 1985

Deventer W. van Veldwaarnemingen 20 (lo Boon) 30: 66-76 1985

Laar, V. van Watervogeltellingen op het Nijkerkernauw van okt. 31: 1 19861981l/ml jul. 1982 tussen Nieuw Hulckestein en deLaakse Duiker

Ee, G. van Kevervangsten op landgoed "Erica" in de periode 31 ; 2-14 19861981-1985

Dijk, G. van Overzicht van de belangrijkste aantallen watervogels 31; 15-22 1986

Dijk, G. van Weidevogeltellingen in het Eemland 31; 23-31 1986

Dijk, G. van Botanische "Krenten in de pap" 31 ; 32-37 1986

Redactie Veldwaarnemingen 21 (door lo Boon) 31 ; 38-47 1986

Smid, H. & W.C. Knol Vogelinventarisatie "Schothorsterbos en Emiclaerse 32; 2-60 1987Eng"

Wisman, J. Paddestoelvondsten in de Gelderse Vallei en 33; 1·9 1987Eemland uit vroeger jaren (materiaal RijksherbariumLeiden)

Laar, V. van & JAM. Vogeltellingen vanaf Arkenheense Zeedijk in de 33; 10-16 1987Fransman periode nov. 1985 l/ml juni 1986

Ritzer, J. Watervogeltellingen Nijkerker- en Nuldernauw 33; 17 1987

Pullen, H.C.N. van der & H. Bepalingen van de natuurlijke gesteldheid van de 33; 18-34 1987Smid bossen in de omgeving van de Genestelaan In

Amersfoort 1986

Te Velde 43: 41 - 45 [december 2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en ｾ･ｭｩ｡ｮ､

43

.schrijver(s) titel nr blz. jaar.

Redactie Veldwaarnemingen 22 33; 35-46 1987

Smid, H. Vogelinventarisatie Hoevelakense bos en Overbosch 34; 2-58 1987

Ee, G. van Voorwoord 35; 1-2 1987

Knol,W. Dode vogels en zoogdieren langs het 35; 3-6 1987spoorwegtrajekt Hoevelaken-Amersfoort

Laar, V. van Waarnemingen van het Vliegend hert (Lucanus 35; 7-8 1987cervus) op de Utrechtse Heuvelrug en in de GelderseVallei

Laar, V. van e.a. Veldbiologische waamemingen op het landgoed 35; 9-33 1987Schothorst bij Hoogland in 1985 en 1986

Verduin, J. Wandelen in de lunchpauze. Amersfoort De Iselt- 35; 34-38 1987west.

Spier, L. Vogelwaarnemingen bij de Zandput te Zeldert 35; 39-40 1987

Boer, de E. Gallen. Wat zijn dat? 35; 41-43 1987

Smid, H. PIT-project voor wintervogels. Telpunten Zuidpolder- 35; 44-58 1987TeVeld en Valleikanaal-I&II

Redactie Veldwaarnemingen 23 35; 59-63 1987

Laar, V. van & W. van Vissen in de Modderbeek 36; 1-18 1989Deventer

Laar, V. van Inventarisatie van de visfauna in enkele wateren in de 36; 19-22 1989wijken Rustenburg, Liendert en Randenbroek teAmersfoort

Laar, V. van Dalkruid (Maianthanum bifolium) in Amersfoort 36; 23-28 1989

-Beene, R. Een tropische schildpadtor(Aspidimotpha 36 29 1989

quadrimaculata) in Amersfoort.Smit, J.J. Het Eemland en de polder Arkemheen rond de 36; 30-32 1989

eeuwwisseling; het voor\(omen van enige zoogdieren

Verduin, J. Twee dagvlinders in Leusden 36; 33-35 1989

Redactie Veldwaamemingen 24 [een nieuwe 36; 36 1989satijnzwam(Entoloma amygdalinum) voor dewetenschap in de Schoolsteegbosjes]

Te Velde 43: 41 - 45 [december 2001]Veldbiologische Wer\(groep Gelderse Vallei en Eemland

44

··,

schrijver(s) titel nr blz. jaarRedactie Veldwaarnemingen 24 [twee zeldzame 36; 36-39 1989

Gordijnzwammen(Cortinarius raphanoides enveregregius) ｾｾ de Zuid-Oost hoek van deLeusderheide

Redactie Veldwaarnemingen 24 [hogere planten-Iibellen- 36 40-42 1989kevers-vogelsI

Spier, L. Lichenen in Leusden 37 1-3 1991

Vliet, JW. Twee merkwaardige paddestoelen 37 4 1991

Egelmeers, J. Ruig veldje in Dorrestein -I 37 Ｕｾ 1991

Plantenwerkgroep Urtica Planten-inventarisatie avn het gebied langs de 37 7-11 1991Heilogenbergerbeek in Amersfoort

Boon, A.E. Nachtvlinde-rwaamemingen in Hoevelaken 37 12 1991

Laar, V. van Een inventarisatie van sprinkhanen, krekels en 37 13-18 1991andere insekten om Amersfoort ·

Flipse, A. & A. Verburg Vlinderonderzoek in Leusden in 1990 en 1991 37 19-25 1991

Lange, W.de Natuurwaamemingen op caravanpark "De 37 26 1991Toverberg"

Grimbergen, A. De Gehakkelde aurelia(Po/ygonia c-a/bum): grillig 37 27-29 1991van uiterlijk en grillig in aantal

Hemmelder, R & B. S. Vangst van een Amerikaanse rivierkreeft(Orconectus 37 30 1991Couperus limosus) in de Eem te Amersfoort

Couperus, B.S. & RN. Waarnemingen van de larve van de 37 31-32 1991Hemmelder Weidejuffer(Ca/optetYX sp/endens) in de

. BarneveldsebeekLaar, V. van Vangst van een Zeeprik(Petromyzon amrinus L. 37 33-34 1991 ·

1758) in het Valleikanaal

Hemmelder, R, V. van Laar Waarnemingen aan vissen in de polder Arkemheen 37 35-42 1991 .& W. van Deventer en in de Schuitenbeek op 22 september 1990

Bruijn, Zomer Jaaggedrag van de Watervleermuis 37 43-44 1991

Deventer, W.B.E., V. van Onderzoek naar de verspreiding van vissen in het 38 1-37 1992Laar, A.S. Couperus & RN. Eemland en de Gelderse ValleiHemmelderLaar, V. van, Deventer, De visfauna van de Schuitenbeek en haar 38 38·58 1992W.B.E., RN. Hemmelder & mondingsgebiedA.S. Counerus

TeVelde43:41-45[december2001]Veldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland

- --

45

schrijver(s) titel nr blz. jaarHemmelder, R., V. van Laar, Onderzoek naar de verspreiding van vissen in het 39 1-32 1995W.B.E. van Deventer & A.S. Eemland en de Gelderse Vallei in 1992, 1993 enCouperus 1994Laar, V. van, Deventer, Recente vindplaatsen van Dubbelloof(Blechnum 39 33-45 1995W.B.E. & J. Egelmeers spicant) in de Gelderse Vallei

Egelmeers, J. & V. van Laar Vindplaatsen van de Dotterbloem(Caltha pa/ustris) en 39 46-57 1995Waterviolier(Hottonia pa/ustris) in de Gelderse Valleien het Eemland

Redactie Veldwaamemingen 26 39 58-78 1995

Spier, L. Usnea's in en om Amersfoort 40 1-5 1998

Poppe, H. Klein glaskruid( ) in Amersfoort 40 6-7 1998

Boon, A.E. Waamemingen van nachtvlinders in Hoevelaken 40 8-10 1998

Boon, A.E. Libellenwaamemingen landgoed Schothorst 40 11-13 1998

Deventer, W., R.N. Vissen in de Helgraaf 40 14-16 1998Hemmelder, A.S. Couperus& V. van LaarWaal, R. de Veldwaamemingen in Klein Zwitserland 40 17-18 1998

Bee, F & E van Beers Fietstocht langs Nijkerkemauw 40 19 1998

Deventer, W. & V. van Laar Kleine zwanen in Eempolder en Arkemheen 40 20 1998

Veenvliet, P. Afwijkende egel in Leusden 40 21 1998

Bruijn, Zomer Muskusrat 40 22-23 1998

Bruijn, Zomer Bijzondere nestelplaats stadsduiven 40 24-25 1998

Hebing, T. & A. Het Schaftelaarse bos te Bameveld 40 26-34 1998

Laar, V. van Grote watemavel(Hydrocoti/e ranunculoides) ook in 40 35 1998het Valleikanaal

Redactie Veldwaamemingen (vogels) 27 40 36-48 1998

Te Velde 43: 41 -45 [december 2001]Veldbiologische Werkgnoep Gelderse Vallei en Eemland

------ - _._------ - --- -------------

.

-

•

Te Velde 43 december 2001

Te Velde, een archief voor veldbiologische gegevens uit de GelderseVallei en Eemland eo.

Uitgave van deVeldbiologische Werkgroep Gelderse Vallei en Eemland.

Redactie: I- Jaap Wisman, Pro Irenelaan 53, 3832 CB ｌｾｕｓｄｅｎＮ

- Tel.: 033.4944075 en E-mail: [email protected]

- Willem van Deventer, Bankastraat 2,3818 CH, AMERSFOORT.- Tel.: 033.4616984 en E-mail: [email protected]

Technische assistentie: Erik van Beers, CNME "Landgoed Schothorst",Schothorsterlaan 21, 3822 NA AMERSFOORTTel.: 033-4803797 en E-mail: [email protected]

Technische realisatie: Johan van Hoorn II

Penningmeester:Leo Spier, Koning Arthurpad 8, 3813 HD AMERSFOORT.

Girorekening: 3118145 t.n.v. Veldbiologische Werkgroep Gelderse Valleien Eemland te AMERSFOORT.

contributie F. 10,- of Eur. 5,-

Herkomst illustraties

II

OmslagBlz 5Blz 17

: Dia Machiel de Vos: Kees Hana: A. Grimbergen

r......

Documents

INHOUD TE VELDE 43 - vogelwacht-utrecht.nlDollardstraat 96 3812 EN Amersfoort bestuurslid Ver. B.B.B.B. Tot begin zeventiger jaren huisde er in Birkhoven een kolonie Rosse vleermuizen