43
M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext V·4b·P_Hleb-004r,13 Híe V·4b·P_Hleb-004r,14 hebit ch ane daz buch von der heiligē V·4b·P_Hleb-004r,15 lebíne. durch daz iar alſe nach der zit V·4b·P_Hleb-004r,16 geuallen. Zu deme erſten von ſente V·4b·P_Hleb-004r,17 andreas des heilige apoſtolen. V·4b·P_Hleb-004r,18 Man beget hute den tag des V·4b·P_Hleb-004r,19 grozzen apoſtolen ſente V·4b·P_Hleb-004r,20 andreas. der iſt zu lobene V·4b·P_Hleb-004r,21 von zweín ſtucken. daz V·4b·P_Hleb-004r,22 erſte. wanne her der erſte geladen iſt V·4b·P_Hleb-004r,23 vnder den apoſtolen. wie diz zu quā V·4b·P_Hleb-004r,24 daz merckent. wanne die ewange=liſten V·4b·P_Hleb-004r,25 ſchriben von der geburt vnſers V·4b·P_Hleb-004v,01 herren wan vf zwelf iar. do nach ſo V·4b·P_Hleb-004v,02 ſwígen achtzen iar. aber do vnſer V·4b·P_Hleb-004v,03 herre waz drizzig iar alt vn̄ drícehē V·4b·P_Hleb-004v,04 tage. do quam her zu iohanne baptí=ſta. V·4b·P_Hleb-004v,05 vn̄ wart von yme getouಏ. vn̄ do V·4b·P_Hleb-004v,06 nach gíng her ín díe wuͤſteſtenūge V·4b·P_Hleb-004v,07 vffe daz hohe gebírge bi iheruſalem. V·4b·P_Hleb-004v,08 vn̄ vaſtete do víerzig tage vn̄ vierzíg V·4b·P_Hleb-004v,09 nacht. weder he ſeze oder ſtunde. odˢ V·4b·P_Hleb-004v,10 wes her begunde do des ſagen die V·4b·P_Hleb-004v,11 ewangeliſten nícht. wānedo ín die V·4b·P_Hleb-004v,12 víende líezzen. vn̄ die engele díenetē V·4b·P_Hleb-004v,13 yme. dor nach gíng vnſer herre wídˢ V·4b·P_Hleb-004v,14 zu dem íoͬdane zu iohanne. do ſtunt V·4b·P_Hleb-004v,15 iohannes mít zweín ſínen íungeren V·4b·P_Hleb-004v,16 vn̄ ſach iheſum wanderne. do her den V·4b·P_Hleb-004v,17 here ſach vor ch gen. do rach her V·4b·P_Hleb-004v,18 zu den die bí íme ſtundē. “Sehet daz V·4b·P_Hleb-004v,19 lamp gotis.” daz gehorten die zwene V·4b·P_Hleb-004v,20 die bi íme ſtunden vn̄ gingen zu ihˢu V·4b·P_Hleb-004v,21 vn̄ ihˢc rach “wen ſuchit ir.” do rachē V·4b·P_Hleb-004v,22 ſí. “meiſter wo woneſt du.” do rach V·4b·P_Hleb-004v,23 ihˢc zu ín. “kumet vn̄ ſehet.” vn̄ ſí gíngē V·4b·P_Hleb-004v,24 mít yme. vn̄ ſahen wo her blibe. vn̄ V·4b·P_Hleb-004v,25 bliben mít yme den tag. diz waz eíner V·4b·P_Hleb-005r,01 ſente andreas ſente petere bruder V·4b·P_Hleb-005r,02 wer der ander waz des enſagen die V·4b·P_Hleb-005r,03 ewangeliſten nícht. des andern tages V·4b·P_Hleb-005r,04 do luͦt her ſente petern vn̄ ſente phy=líppum. V·4b·P_Hleb-005r,05 alſo hat ir wíe dírre heilíge V·4b·P_Hleb-005r,06 der erſte geladen iſt vnder allē apo=ſtolen. V·4b·P_Hleb-005r,07 Daz andere do von dírre V·4b·P_Hleb-005r,08 heilige gelobet iſt. vmme die grozzē V·4b·P_Hleb-005r,09 erneſthaಏē mínne. die er hatte zu V·4b·P_Hleb-005r,10 deme lídene vnſers herrē ihˢu xpī. do V·4b·P_Hleb-005r,11 vmme daz her bekart hatte egeas V·4b·P_Hleb-005r,12 huſvrowen des richters do wart der V·4b·P_Hleb-005r,13 richter zorníg. vn̄ líez ín ſuchen ín V·4b·P_Hleb-005r,14 alle deme lande. do daz ſente andres V·4b·P_Hleb-005r,15 horte. do gíng her ſelbˢ zu íme willeclichen. V·4b·P_Hleb-005r,16 vffe den marcket do er ſtunt V·4b·P_Hleb-005r,17 mít ſínen geſellen vn̄ rach zu íme V·4b·P_Hleb-005r,18 “Egeas ſuches du mích.” her rach “ía. V·4b·P_Hleb-005r,19 ich ſehe dích gar gerne. du haſt míne V·4b·P_Hleb-005r,20 vrowen verkart. wan du heiſzes ſí ane Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 1

M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-004r,13 HíeV·4b·P_Hleb-004r,14 hebit ſich ane daz buch von der heiligēV·4b·P_Hleb-004r,15 lebíne. durch daz iar alſe ſi nach der zitV·4b·P_Hleb-004r,16 geuallen. Zu deme erſten von ſenteV·4b·P_Hleb-004r,17 andreas des heilige apoſtolen.V·4b·P_Hleb-004r,18 Man beget hute den tag desV·4b·P_Hleb-004r,19 grozzen apoſtolen ſenteV·4b·P_Hleb-004r,20 andreas. der iſt zu lobeneV·4b·P_Hleb-004r,21 von zweín ſtucken. dazV·4b·P_Hleb-004r,22 erſte. wanne her der erſte geladen iſtV·4b·P_Hleb-004r,23 vnder den apoſtolen. wie diz zu quāV·4b·P_Hleb-004r,24 daz merckent. wanne die ewange=liſtenV·4b·P_Hleb-004r,25 ſchriben von der geburt vnſersV·4b·P_Hleb-004v,01 herren wan vf zwelf iar. do nach ſoV·4b·P_Hleb-004v,02 ſwígen ſi achtzen iar. aber do vnſerV·4b·P_Hleb-004v,03 herre waz drizzig iar alt vn̄ drícehēV·4b·P_Hleb-004v,04 tage. do quam her zu iohanne baptí=ſta.V·4b·P_Hleb-004v,05 vn̄ wart von yme getou . vn̄ doV·4b·P_Hleb-004v,06 nach gíng her ín díe wuͤſteſtenūgeV·4b·P_Hleb-004v,07 vffe daz hohe gebírge bi iheruſalem.V·4b·P_Hleb-004v,08 vn̄ vaſtete do víerzig tage vn̄ vierzígV·4b·P_Hleb-004v,09 nacht. weder he ſeze oder ſtunde. odˢV·4b·P_Hleb-004v,10 wes her begunde do des ſagen dieV·4b·P_Hleb-004v,11 ewangeliſten nícht. wānedo ín dieV·4b·P_Hleb-004v,12 víende líezzen. vn̄ die engele díenetēV·4b·P_Hleb-004v,13 yme. dor nach gíng vnſer herre wídˢV·4b·P_Hleb-004v,14 zu dem íoͬdane zu iohanne. do ſtuntV·4b·P_Hleb-004v,15 iohannes mít zweín ſínen íungerenV·4b·P_Hleb-004v,16 vn̄ ſach iheſum wanderne. do her denV·4b·P_Hleb-004v,17 here ſach vor ſich gen. do ſprach herV·4b·P_Hleb-004v,18 zu den die bí íme ſtundē. “Sehet dazV·4b·P_Hleb-004v,19 lamp gotis.” daz gehorten die zweneV·4b·P_Hleb-004v,20 die bi íme ſtunden vn̄ gingen zu ihˢuV·4b·P_Hleb-004v,21 vn̄ ihˢc ſprach “wen ſuchit ir.” do ſprachēV·4b·P_Hleb-004v,22 ſí. “meiſter wo woneſt du.” do ſprachV·4b·P_Hleb-004v,23 ihˢc zu ín. “kumet vn̄ ſehet.” vn̄ ſí gíngēV·4b·P_Hleb-004v,24 mít yme. vn̄ ſahen wo her blibe. vn̄V·4b·P_Hleb-004v,25 bliben mít yme den tag. diz waz eínerV·4b·P_Hleb-005r,01 ſente andreas ſente petere bruderV·4b·P_Hleb-005r,02 wer der ander waz des enſagen dieV·4b·P_Hleb-005r,03 ewangeliſten nícht. des andern tagesV·4b·P_Hleb-005r,04 do luͦt her ſente petern vn̄ ſente phy=líppum.V·4b·P_Hleb-005r,05 alſo hat ir wíe dírre heilígeV·4b·P_Hleb-005r,06 der erſte geladen iſt vnder allē apo=ſtolen.V·4b·P_Hleb-005r,07 Daz andere do von dírreV·4b·P_Hleb-005r,08 heilige gelobet iſt. vmme die grozzēV·4b·P_Hleb-005r,09 erneſtha ē mínne. die er hatte zuV·4b·P_Hleb-005r,10 deme lídene vnſers herrē ihˢu xpī. doV·4b·P_Hleb-005r,11 vmme daz her bekart hatte egeasV·4b·P_Hleb-005r,12 huſvrowen des richters do wart derV·4b·P_Hleb-005r,13 richter zorníg. vn̄ líez ín ſuchen ínV·4b·P_Hleb-005r,14 alle deme lande. do daz ſente andresV·4b·P_Hleb-005r,15 horte. do gíng her ſelbˢ zu íme willeclichen.V·4b·P_Hleb-005r,16 vffe den marcket do er ſtuntV·4b·P_Hleb-005r,17 mít ſínen geſellen vn̄ ſprach zu ímeV·4b·P_Hleb-005r,18 “Egeas ſuches du mích.” her ſprach “ía.V·4b·P_Hleb-005r,19 ich ſehe dích gar gerne. du haſt míneV·4b·P_Hleb-005r,20 vrowen verkart. wan du heiſzes ſí ane

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 1

Page 2: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-005r,21 beten eínē gecrucigeten got.” Do ſpᵃchV·4b·P_Hleb-005r,22 ſente andres. “Ich ínhan ſi nít verkart.V·4b·P_Hleb-005r,23 Sundern ich han ſi bekart zu írmeV·4b·P_Hleb-005r,24 herren ihˢu x̄po. der durch íren wíllēV·4b·P_Hleb-005v,01 gemarteret vn̄ gecruciget iſt. vn̄ vurV·4b·P_Hleb-005v,02 alle die werlt.” Do ſprach egeas. “DuV·4b·P_Hleb-005v,03 geſwiges des cruces. odˢ ich laze dichV·4b·P_Hleb-005v,04 an eín cruce hengen.” Do ſprach ſenteV·4b·P_Hleb-005v,05 andreas. “Vorchte ich den tot des crucesV·4b·P_Hleb-005v,06 ſo entorſte ich nummer predienV·4b·P_Hleb-005v,07 daz cruce.” Vn̄ prediete ymme eíneV·4b·P_Hleb-005v,08 lange predigate von deme cruce.V·4b·P_Hleb-005v,09 Do wart der ríchter zorníg vn̄ líezV·4b·P_Hleb-005v,10 ín ſleíffen durch die ſtat. alſo daz ſínV·4b·P_Hleb-005v,11 blut begoz den weg do man ín híneV·4b·P_Hleb-005v,12 ſleí e. Nu mercket ouch wíe wolV·4b·P_Hleb-005v,13 her ſich vermochte mít gote. wāneV·4b·P_Hleb-005v,14 eín ſchyf mít luten waren írtrunckēV·4b·P_Hleb-005v,15 ín deme mere. vn̄ wurden tot zu ſtadēV·4b·P_Hleb-005v,16 gezogen. Vn̄ do diz ſach ſente andresV·4b·P_Hleb-005v,17 daz daz volg ſich vbele hatte vndeV·4b·P_Hleb-005v,18 betrubit waren. Do kníete her níderV·4b·P_Hleb-005v,19 vn̄ bat vor ſíe. vn̄ ſi worden alle lebīde.V·4b·P_Hleb-005v,20 Vn̄ man liſet ín eíme anderen buche.V·4b·P_Hleb-005v,21 daz ſente andreas quam ín eíne ſtatV·4b·P_Hleb-005v,22 do vant her ſente matheum ínne geuangen.V·4b·P_Hleb-005v,23 vn̄ ín ín der kercker gelegetV·4b·P_Hleb-005v,24 vn̄ di ríchter hatten yme ſíne ougēV·4b·P_Hleb-006r,01 vz gebrochen. Vn̄ do her zu yme quāV·4b·P_Hleb-006r,02 do ſprach her zu yme. “Bruder mín li=geſtV·4b·P_Hleb-006r,03 du hie.” Do ſprach her “ia. mírV·4b·P_Hleb-006r,04 ſínt míne ougen vz gebrochen.” DoV·4b·P_Hleb-006r,05 kníete her níder vn̄ bat vnſern herrēV·4b·P_Hleb-006r,06 ihˢm xp̄m daz her yme ſíne ougen wí=derV·4b·P_Hleb-006r,07 gebe. Vn̄ ez geſchach. HirvmmeV·4b·P_Hleb-006r,08 ſult ír mercken vier ſtucke an díſenV·4b·P_Hleb-006r,09 apoſtolen vn̄ ouch an anderē. vn̄ werV·4b·P_Hleb-006r,10 di noch hat. der iſt eín noch volger derV·4b·P_Hleb-006r,11 apoſtolen. Daz erſte daz ſi buwetēV·4b·P_Hleb-006r,12 diſe werlt als eíne wuͤſtenungeV·4b·P_Hleb-006r,13 wan ſi íres líbes wurden níe ſicherV·4b·P_Hleb-006r,14 ín díſer werlde. wanne der vngelou=bigenV·4b·P_Hleb-006r,15 meníe waz ſo vil wíder ſi. dazV·4b·P_Hleb-006r,16 ſi allewege beitende waren des todes.V·4b·P_Hleb-006r,17 vn̄ ouch von den die da ſchínen críſtēV·4b·P_Hleb-006r,18 alſe ſente paulus claget ín ſíner epí=ſteln.V·4b·P_Hleb-006r,19 “Alliz daz ich lide daz tuͦt mírV·4b·P_Hleb-006r,20 nícht ſo we. alſo daz ich lide von valſchenV·4b·P_Hleb-006r,21 brudeˢn.” daz claget ouch ſenteV·4b·P_Hleb-006r,22 Iohannes ín apocalípſí. vber die. díeV·4b·P_Hleb-006r,23 ſich íuden heizen. vn̄ nícht íuden ſín.V·4b·P_Hleb-006r,24 vn̄ criſten heízen. vn̄ nícht críſten ſínV·4b·P_Hleb-006v,01 diz ſprach ouch xp̄c. “Ich ſende vch alſeV·4b·P_Hleb-006v,02 die ſchaf vnder die wolue.” Daz anderV·4b·P_Hleb-006v,03 ſtucke daz ſi zu níeman keíne zufluhtV·4b·P_Hleb-006v,04 hatten dan zu gote alleíne. wan díeV·4b·P_Hleb-006v,05 muz fluhet ín ír hol. vn̄ der vogel ínV·4b·P_Hleb-006v,06 ſín neſt. vn̄ der muních ín ſín cloſter

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 2

Page 3: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-006v,07 dí wertlichen lute vliehen vnder dazV·4b·P_Hleb-006v,08 beſchírmníſſe ires herren. aber díeV·4b·P_Hleb-006v,09 apoſtolen fluhen zu níemāne danneV·4b·P_Hleb-006v,10 zu gote. alleíne. Diz híz ſi. ouch vnſˢV·4b·P_Hleb-006v,11 herre vn̄ ſprach. “Habet zuflucht zuV·4b·P_Hleb-006v,12 mír. wan ich han die werlt verwūdē”V·4b·P_Hleb-006v,13 Daz drítte ſi worē gote gehorſam.V·4b·P_Hleb-006v,14 ſunder mítel ín allen ſinen manūgē.V·4b·P_Hleb-006v,15 Dorvmme mochte he mít ín wírckēV·4b·P_Hleb-006v,16 alles daz her wolde. wan ſi hattenV·4b·P_Hleb-006v,17 eíne líebe der níeman widerſtenV·4b·P_Hleb-006v,18 mochte. darvmme gíngen ſi vrilíchēV·4b·P_Hleb-006v,19 vor furſten vn̄ vor herren ane vorhteV·4b·P_Hleb-006v,20 wanne vnſer herre ſprach. “Ir enſultV·4b·P_Hleb-006v,21 nícht vorchte die vch den líp genemēV·4b·P_Hleb-006v,22 mugen.” Diz glich hatte ouch eín altuater.V·4b·P_Hleb-006v,23 der ſolde eínes abendes genV·4b·P_Hleb-006v,24 zu ſíner celle. do wart ez groz vnwitˢV·4b·P_Hleb-007r,01 alſo daz der gute man ſlouf ín einV·4b·P_Hleb-007r,02 ſteínruzzen. do lag eín lewe ínneV·4b·P_Hleb-007r,03 des enwiſte her nícht. Vn̄ do her darV·4b·P_Hleb-007r,04 ín quam. do begunde der lewe ſereV·4b·P_Hleb-007r,05 zu brūmende. do ſprach der altvaterV·4b·P_Hleb-007r,06 zu deme lewen. “Habe gedult vndeV·4b·P_Hleb-007r,07 wis ín vríde. wír haben beide rumesV·4b·P_Hleb-007r,08 gnug.” der lewe brūmete ío merV·4b·P_Hleb-007r,09 vn̄ mer. Do ſprach der altvater.V·4b·P_Hleb-007r,10 “Wilt du nícht vríde haben ſo gangV·4b·P_Hleb-007r,11 hín vz vn̄ laz mích hínne.” Do ſtuntV·4b·P_Hleb-007r,12 daz gruweliche tyer vf vn̄ gíngV·4b·P_Hleb-007r,13 ſen muteclichen hín vz vn̄ liez denV·4b·P_Hleb-007r,14 altvater darínne. Daz vierte dazV·4b·P_Hleb-007r,15 die apoſtolen mít vrouden mochtenV·4b·P_Hleb-007r,16 íren eígen tot ane ſehen. vn̄ daz hateV·4b·P_Hleb-007r,17 dírre heilíge holicher danne iekeínV·4b·P_Hleb-007r,18 heilíge von deme die ſchri ſprichetV·4b·P_Hleb-007r,19 Wan do xp̄c ſolde gen zu ſíme tode doV·4b·P_Hleb-007r,20 vorchte her ſich. vn̄ ſwitzete blutígēV·4b·P_Hleb-007r,21 ſweis vor angíſten. aber dírre heilígeV·4b·P_Hleb-007r,22 gíng mít oyden biz ín den tot.V·4b·P_Hleb-007r,23 wanne do egeas daz cruce líez bereiten.V·4b·P_Hleb-007r,24 vn̄ ín dor zu furte. do kníete hˢV·4b·P_Hleb-007v,01 níder vn̄ clagete vber ſínen líchamenV·4b·P_Hleb-007v,02 vn̄ ſprach. “Du armer licham den íchV·4b·P_Hleb-007v,03 ſo ſwerliche getragen habe. vn̄ míchV·4b·P_Hleb-007v,04 dicke gehíndert heſt. vn̄ vermítteltV·4b·P_Hleb-007v,05 zwiſchen mír vn̄ gote. nu vrowe ichV·4b·P_Hleb-007v,06 mích daz ích dín ledig werden ſol.” dorV·4b·P_Hleb-007v,07 noch ſo gruͦzte her daz cruce mít grozˢV·4b·P_Hleb-007v,08 vroyde. vn̄ ſprach. “Gegruzzet ſíſtuV·4b·P_Hleb-007v,09 gebenedietes cruce. wanne du gezíeretV·4b·P_Hleb-007v,10 biſt geweſet mít dem licham xpīV·4b·P_Hleb-007v,11 vn̄ gewihet mit ſíme blute. wan duV·4b·P_Hleb-007v,12 verſmehet were vnder allen holtzer̄V·4b·P_Hleb-007v,13 vn̄ biſt nu eín ere der heiligen wordēV·4b·P_Hleb-007v,14 alleíne ich dín vnwírdig ſi. doch ſoV·4b·P_Hleb-007v,15 habe ich dín lange begert.” Diſe wortV·4b·P_Hleb-007v,16 vn̄ andere worte vile do her die geſprochen

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 3

Page 4: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-007v,17 hatte. do bunde ſi ín an daz cruceV·4b·P_Hleb-007v,18 ſítelíngen mít ſeilen. xp̄o wart dazV·4b·P_Hleb-007v,19 houbit vf gekart an deme cruce wanV·4b·P_Hleb-007v,20 her eín kuníg waz des hymeles. SenteV·4b·P_Hleb-007v,21 peter wart daz houbít vnder gekartV·4b·P_Hleb-007v,22 wan her eín furſte waz der críſtenheítV·4b·P_Hleb-007v,23 vn̄ ein houbet. Aber ſente andreasV·4b·P_Hleb-007v,24 wart ſitelíngen an daz cruce gebūdenV·4b·P_Hleb-008r,01 daz her mít eíme ougen ſehe ín denV·4b·P_Hleb-008r,02 hymel. vn̄ mít deme andeˢn ín die crí=ſtenheit.V·4b·P_Hleb-008r,03 Die andeˢn ſprechen her duh=teV·4b·P_Hleb-008r,04 ſich nícht wírdig. daz her hínge alſeV·4b·P_Hleb-008r,05 xp̄c. ader alſe ſente peter. vn̄ herV·4b·P_Hleb-008r,06 predígete von deme cruce bíz an denV·4b·P_Hleb-008r,07 drítten tag. vn̄ bekarte alſe vil volkesV·4b·P_Hleb-008r,08 daz daz volg gíng zu deme ríchter.V·4b·P_Hleb-008r,09 vn̄ ſprachen. “Egeas wes píníges duV·4b·P_Hleb-008r,10 diſen gerechten menſchen. nímeſt duV·4b·P_Hleb-008r,11 en nícht wider abe von deme cruce.V·4b·P_Hleb-008r,12 wir wollen dich ſelber toten.” vnde dízV·4b·P_Hleb-008r,13 ſprach die meníge des volkes. aberV·4b·P_Hleb-008r,14 der ríchter vorchte ſich daz her dazV·4b·P_Hleb-008r,15 volk írzurnete. vn̄ daz her dar vm̄eV·4b·P_Hleb-008r,16 ſterben muſte. vn̄ gíng zu deme cru=ce.V·4b·P_Hleb-008r,17 vn̄ do ſente andreas ſach daz herV·4b·P_Hleb-008r,18 quam. Do ſprach her zu yme. “EgeasV·4b·P_Hleb-008r,19 kumíſtu daz du mích wílt nemē vōV·4b·P_Hleb-008r,20 deme cruce. vn̄ des en macht du níchtV·4b·P_Hleb-008r,21 tun. woldes du dich bekeren von dímeV·4b·P_Hleb-008r,22 vngerechten. íz mag dir wol geſchē.”V·4b·P_Hleb-008r,23 vn̄ ſprach zu gote. “Herre ihˢu xpē.V·4b·P_Hleb-008r,24 wan ich lange habe begert des todesV·4b·P_Hleb-008v,01 des cruces. ſo laz mích nicht lebendeV·4b·P_Hleb-008v,02 nemē von deme cruce.” Do quam eínV·4b·P_Hleb-008v,03 licht von deme hymele vn̄ vmme vīgV·4b·P_Hleb-008v,04 ín daz ín nyman geſehen mochte. vn̄V·4b·P_Hleb-008v,05 darínne gap her vf ſínen geiſt. HírV·4b·P_Hleb-008v,06 vmme mag man eín wort von ymeV·4b·P_Hleb-008v,07 vz legen. daz ſalomon ſpríchit. “InV·4b·P_Hleb-008v,08 deme worte gotis ſínt geueſtent dieV·4b·P_Hleb-008v,09 hymele. vn̄ ín deme geiſte ſínes mundesV·4b·P_Hleb-008v,10 alle íre cra .” wan die apoſtolenV·4b·P_Hleb-008v,11 waren hȳmele. vm̄e víer leige eygēſchaV·4b·P_Hleb-008v,12 des hymeles. zu dem erſten dazV·4b·P_Hleb-008v,13 der hymel ruret des ertriches weníngV·4b·P_Hleb-008v,14 alſo ſpríchit daz ewangelíum. DoV·4b·P_Hleb-008v,15 ihˢc gíng bí dem mere tyberíadis. doV·4b·P_Hleb-008v,16 ſach her zwene brudere petrū vn̄ ſenteV·4b·P_Hleb-008v,17 andream. do ſprach her zu ín. “VolgetV·4b·P_Hleb-008v,18 mír noch.” zuhant líezen ſi alle díngV·4b·P_Hleb-008v,19 vn̄ volgiten yme noch. Daz andereV·4b·P_Hleb-008v,20 der hymel der iſt hoch an ſíner ſperēV·4b·P_Hleb-008v,21 alſo waren die apoſtolen írhaben mítV·4b·P_Hleb-008v,22 írme gemute. diz ſprach ouch ſenteV·4b·P_Hleb-008v,23 paulus. “Vnſer wandelunge iſt ín denV·4b·P_Hleb-008v,24 hymelen.” Ouch ſpríchet der prophete.V·4b·P_Hleb-009r,01 “get zu eíme hohen hertzen. ſo wírtV·4b·P_Hleb-009r,02 got irhohet.” Daz dritte der hymel iſt

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 4

Page 5: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-009r,03 ſnel an ſíme loyfe. alſo waren díeV·4b·P_Hleb-009r,04 apoſteln ſnel zu allen tugendē. Vn̄V·4b·P_Hleb-009r,05 daz wort gotis zu kundigende vberV·4b·P_Hleb-009r,06 alle die werlt. Diz ſprach ſente pau=lus.V·4b·P_Hleb-009r,07 “wer enhat ſín wort nícht gehortV·4b·P_Hleb-009r,08 ia werliche ín allez ertriche gíng vzV·4b·P_Hleb-009r,09 ir lut. vn̄ ín alle ende der erden íre wort”V·4b·P_Hleb-009r,10 Daz víerde der hymel iſt veſte an ymeV·4b·P_Hleb-009r,11 ſelber. vn̄ enmag nícht keínē vremedēV·4b·P_Hleb-009r,12 indrug ínphan. alſo waz ouch dírreV·4b·P_Hleb-009r,13 apoſtole veſte vn̄ ſtete an deme gloubēV·4b·P_Hleb-009r,14 alſo daz weder drowe noch flehe mochtV·4b·P_Hleb-009r,15 ín nícht bewegen. Her iſt ouch eín behuterV·4b·P_Hleb-009r,16 meítlicher kuſcheit. wanne herV·4b·P_Hleb-009r,17 ſelber eín reíne íungvrowe waz. diz bewiſeteV·4b·P_Hleb-009r,18 her an eíme heiligen biſchoueV·4b·P_Hleb-009r,19 wol der do eín reíne kuſch man waz.V·4b·P_Hleb-009r,20 Vn̄ hatte ſente andreas gelobet zuͦ díenenV·4b·P_Hleb-009r,21 vn̄ gekorn zu eíme apoſteln. vn̄V·4b·P_Hleb-009r,22 diz hazzete der tufel. wan er eín hezzerV·4b·P_Hleb-009r,23 iſt aller kuſchen hertzen. alſo ſpríchetV·4b·P_Hleb-009r,24 ſente Gregoríus. Daz die íung owēV·4b·P_Hleb-009r,25 ſullen die ſtete beſitzen. do die engeleV·4b·P_Hleb-009v,01 vz vielen. vn̄ daz alſo vile íūg owenV·4b·P_Hleb-009v,02 dar zu hymele ſullen kumen alſe engeleV·4b·P_Hleb-009v,03 geuallen ſín. Der tufel entwarfV·4b·P_Hleb-009v,04 ſích zu eínˢ íungurowen vn̄ quamV·4b·P_Hleb-009v,05 zu dem biſchofe vn̄ ſprach. “HeilígˢV·4b·P_Hleb-009v,06 vater ich bite dich daz du mín wortV·4b·P_Hleb-009v,07 hores mích arme maget. wanne ichV·4b·P_Hleb-009v,08 von verren landen her zu dir gegāgēV·4b·P_Hleb-009v,09 bín wanne ich vil heilickeit vonV·4b·P_Hleb-009v,10 dir han gehort ſagen. wan ich bínV·4b·P_Hleb-009v,11 eínes kuníges tochter. vn̄ míne vrūtV·4b·P_Hleb-009v,12 wolden mích han gegebín zu der werltV·4b·P_Hleb-009v,13 vn̄ diſen bín ích entphlohen. daz ichV·4b·P_Hleb-009v,14 mínen magetum behalde. vn̄ habeV·4b·P_Hleb-009v,15 gelazzen vater vn̄ muter. Vn̄ bíte dichV·4b·P_Hleb-009v,16 geiſtlicher vater. daz du mích wollesV·4b·P_Hleb-009v,17 neme zu eíner tochter vn̄ mír rates.V·4b·P_Hleb-009v,18 vn̄ mích ane wiſes wíe ích lebín ſulle.”V·4b·P_Hleb-009v,19 vn̄ vil ſwínder vn̄ behender wortV·4b·P_Hleb-009v,20 ſprach ſi deme biſchoue zu. alſoV·4b·P_Hleb-009v,21 daz den biſchof wunderte daz ſi ſoV·4b·P_Hleb-009v,22 wiſliche rede kunde vn̄ ſprach zuV·4b·P_Hleb-009v,23 ír. “Tochter mín. alſo lange als ichV·4b·P_Hleb-009v,24 iz von gote gehaben mag. ſo ſalV·4b·P_Hleb-009v,25 ich dich nícht vnder wegen lazzen.”V·4b·P_Hleb-010r,01 vn̄ ſprach zu ír. “Du ſalt noch huteV·4b·P_Hleb-010r,02 mít mír ezzen.” vn̄ ſi ſprach “gerne”V·4b·P_Hleb-010r,03 vn̄ do die meſſe geſungen was. vn̄V·4b·P_Hleb-010r,04 daz volg zu tiſche gínc. do quā ſiV·4b·P_Hleb-010r,05 gar heiliclichen dar gegangen. doV·4b·P_Hleb-010r,06 ſprach her. “tochter du ſalt vz mí=nerV·4b·P_Hleb-010r,07 ſchuzzelen mit mír ezzē.” Si ſpᵃchV·4b·P_Hleb-010r,08 “nein. daz volg mochte ſich ſín ergerē”V·4b·P_Hleb-010r,09 Do ſprach her. “Ich habe ſulche luteV·4b·P_Hleb-010r,10 vber míme tiſche die ſich des nícht

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 5

Page 6: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-010r,11 ergeren.” Do ſaz ſi gegen yme zuͦ ezzeneV·4b·P_Hleb-010r,12 vn̄ wart ſich zu verwene ie ſchonerV·4b·P_Hleb-010r,13 vn̄ ſchoner. vn̄ wart mit ſcharpfenV·4b·P_Hleb-010r,14 worten vaſte ȳme zu gene vberV·4b·P_Hleb-010r,15 deme tiſche. alſo daz allíz daz wunderteV·4b·P_Hleb-010r,16 daz dar vber ſaz der ſchonheitV·4b·P_Hleb-010r,17 íres antlitzes vn̄ der wiſheit irre wortV·4b·P_Hleb-010r,18 alſo daz der biſchof inprant wartV·4b·P_Hleb-010r,19 ín boſer begerunge vn̄ ín vile bekorungeV·4b·P_Hleb-010r,20 zu der íung owen. Do quāV·4b·P_Hleb-010r,21 ſente andreas vur daz tor alſe eínV·4b·P_Hleb-010r,22 pilgerín. vn̄ clopfete ſere. do ſprachV·4b·P_Hleb-010r,23 der torwarte zu dem biſchoue. “HerreV·4b·P_Hleb-010r,24 do iſt ein wandernde man der wereV·4b·P_Hleb-010v,01 gerne her ín. vn̄ iſt gar eín erlichV·4b·P_Hleb-010v,02 man geſtalt.” Do ſprach der biſchofV·4b·P_Hleb-010v,03 “ſo laz ín ín.” Do ſprach die íungvroweV·4b·P_Hleb-010v,04 “neín. her ſal aller erſt eíne vrageV·4b·P_Hleb-010v,05 beríchten. daz man hore ob herV·4b·P_Hleb-010v,06 wert ſi zu ezzene des biſchoues brot”V·4b·P_Hleb-010v,07 Do vrageten ſi allūme wer die vrageV·4b·P_Hleb-010v,08 von erſt ſolde vz geben. Do ſprachēV·4b·P_Hleb-010v,09 ſi alle. “Iz enkan níeman alſo woleV·4b·P_Hleb-010v,10 alſe die íung owe.” Do ſprach díeV·4b·P_Hleb-010v,11 íungvrowe. “Man ſal ín vragen welichV·4b·P_Hleb-010v,12 daz groſte wunder ſí daz got ie geteteV·4b·P_Hleb-010v,13 an eíme cleínen dínge vf ertríche.” doV·4b·P_Hleb-010v,14 gíng der botte vn̄ ſagete deme pilgeríneV·4b·P_Hleb-010v,15 daz her die vrage ſolde beríchteV·4b·P_Hleb-010v,16 Do ſprach der pilgerín. “das groſteV·4b·P_Hleb-010v,17 wunder daz íſt an des menſchen antlitze.V·4b·P_Hleb-010v,18 daz alle menſchen bí einanderV·4b·P_Hleb-010v,19 weren. der enwere keín dem anderēV·4b·P_Hleb-010v,20 glich.” Do ſprach der torwarte wieV·4b·P_Hleb-010v,21 her die vrage entſcheiden hette. doV·4b·P_Hleb-010v,22 lobete iz der biſchof. aber díe íungvroweV·4b·P_Hleb-010v,23 ſprach “her ſal nícht her ín genV·4b·P_Hleb-010v,24 her ſulle noch eíne vrage berichten.V·4b·P_Hleb-011r,01 man ſal ín vragen wo daz ertriche ſiV·4b·P_Hleb-011r,02 erhaben vber den hymel.” Der tor=warteV·4b·P_Hleb-011r,03 ſagete yme die rede. der pil=gerínV·4b·P_Hleb-011r,04 ſprach. “Do xpī menſcheítV·4b·P_Hleb-011r,05 iſt írhaben vber den hymel. do iſtV·4b·P_Hleb-011r,06 daz ertríche hoher dan der hymel”V·4b·P_Hleb-011r,07 Der torwarte ſagete dem biſchoueV·4b·P_Hleb-011r,08 die antwerte. Der biſchof ſprach.V·4b·P_Hleb-011r,09 her were wol wírdig daz brot zuV·4b·P_Hleb-011r,10 ezzene vn̄ allez daz volg daz darV·4b·P_Hleb-011r,11 vmme ſaz. aber die íungvrowe ſpᵃchV·4b·P_Hleb-011r,12 “her ſal noch eíne vrage berichtenV·4b·P_Hleb-011r,13 dor ane wolle wír horen ab her eínV·4b·P_Hleb-011r,14 wiſe man iſt. Man ſal ín vragē wieV·4b·P_Hleb-011r,15 maníge míle ſi von deme oberſtenV·4b·P_Hleb-011r,16 hymele wan ín den grunt der helleV·4b·P_Hleb-011r,17 vn̄ beríchtet her des ſo iſt her wirdigV·4b·P_Hleb-011r,18 des biſchoues brot zu ezzene.” DerV·4b·P_Hleb-011r,19 torwarte ſprach zu deme pilgeríne.V·4b·P_Hleb-011r,20 “Man vreget vch wie verre ſi von dem

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 6

Page 7: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-011r,21 oberſten hymele biz ín den grunt derV·4b·P_Hleb-011r,22 helle.” Do ſprach der pilgerín. “SageV·4b·P_Hleb-011r,23 díme herren die íungvrowen dieV·4b·P_Hleb-011r,24 gegen yme ſitzet die diſe vrage vzV·4b·P_Hleb-011v,01 gibet die het den weg gemezzen wanV·4b·P_Hleb-011v,02 ſi viel von dem oberſten hymele bízV·4b·P_Hleb-011v,03 ín den grunt der helle. dorvmme muͦzV·4b·P_Hleb-011v,04 ſi ewiclichen vertūmet ſín.” Do gīgV·4b·P_Hleb-011v,05 der torwarte vn̄ ſagete ſíme herrenV·4b·P_Hleb-011v,06 vffinbar diſe wort. Do der tufel dazV·4b·P_Hleb-011v,07 horte do fuͦr her ſínen weg vn̄ verſwantV·4b·P_Hleb-011v,08 mít grozzeme ſchreie. vndeV·4b·P_Hleb-011v,09 der biſchof wart geware daz her betrogenV·4b·P_Hleb-011v,10 waz vn̄ líes balde louffen dazV·4b·P_Hleb-011v,11 man den pilgerín ín liezze. do ſi darV·4b·P_Hleb-011v,12 quamen do waz der pilgerín enwegV·4b·P_Hleb-011v,13 do weínete der biſchof ſere ſine. ſūde.V·4b·P_Hleb-011v,14 Des nachtes ín ſíme gebete wartV·4b·P_Hleb-011v,15 yme geo ínbaret daz iz ſente andre%ſV·4b·P_Hleb-011v,16 were der ín do herloſt hete. do díeneteV·4b·P_Hleb-011v,17 yme der biſchof noch flizeclicher danV·4b·P_Hleb-011v,18 vore. Daz wír got alſo eren muzzēV·4b·P_Hleb-011v,19 vn̄ den guten ſente andreas. daz wirV·4b·P_Hleb-011v,20 der apoſteln lebín behalden muzzenV·4b·P_Hleb-011v,21 des helfe vns die heilige dríualdíkeitV·4b·P_Hleb-011v,22 ameN. Sente barberen tag alſe ſi ſtarpV·4b·P_Hleb-011v,23 Diſe íung owe was ſo ſchone.V·4b·P_Hleb-011v,24 daz ír eigín vater begerteV·4b·P_Hleb-012r,01 ſi zu nemene zu eíner elíchen vrouwēV·4b·P_Hleb-012r,02 vn̄ líez eínē turn buwen dar vffe herV·4b·P_Hleb-012r,03 ſíe wolde behalden. vn̄ hiez zwei ven=ſterV·4b·P_Hleb-012r,04 dar ín machen. do hiez díe íungvroweV·4b·P_Hleb-012r,05 die werglute daz ſie drí venſtˢV·4b·P_Hleb-012r,06 ſolten machen. wan ſi ſprach. “Ir ſínV·4b·P_Hleb-012r,07 drie die irluchten alle die werlt.V·4b·P_Hleb-012r,08 der vater vn̄ der ſun vn̄ der heílígeV·4b·P_Hleb-012r,09 geiſt.” Do der vater quam vn̄ diz ſachV·4b·P_Hleb-012r,10 do wart her zornig. vn̄ erfur daz ſíV·4b·P_Hleb-012r,11 críſten waz. do ruckete her ſín ſwertV·4b·P_Hleb-012r,12 vn̄ wolde ſi han ermort. do entlíefV·4b·P_Hleb-012r,13 ſíe yme vber daz velt da huten zwenV·4b·P_Hleb-012r,14 hírten írre ſchof. die vregete he abV·4b·P_Hleb-012r,15 ſie die íung owen icht geſehen hettēV·4b·P_Hleb-012r,16 der eíne loynckete. aber der andereV·4b·P_Hleb-012r,17 wiſete noch íre. vn̄ des ſchof wurdenV·4b·P_Hleb-012r,18 zu houſchrecken. der vater begreif dieV·4b·P_Hleb-012r,19 íung owen vndˢ eínen buſche do ſiV·4b·P_Hleb-012r,20 ſich behalden hatte vn̄ nam ſi bi denV·4b·P_Hleb-012r,21 zopfen vn̄ ſlei e ſi noch yme vberV·4b·P_Hleb-012r,22 daz velt wan ín die ſtat. vn̄ furte ſíV·4b·P_Hleb-012r,23 vor den ríchter. vn̄ beſchuldigete ſieV·4b·P_Hleb-012r,24 vmme criſten glouben. der ríchterV·4b·P_Hleb-012v,01 gap daz vrteil vber ſie. vn̄ der vaterV·4b·P_Hleb-012v,02 furte ſi vz vn̄ ſlug ír ſelbˢ abe ir hou=bit.V·4b·P_Hleb-012v,03 vn̄ do her von der veme ſtat gīgV·4b·P_Hleb-012v,04 do quam eín bligze von deme hymeleV·4b·P_Hleb-012v,05 vn̄ verbrante ín zu aſchen. Diſe íūgvroweV·4b·P_Hleb-012v,06 hatte eín gelubede von gote

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 7

Page 8: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-012v,07 wer íren aben vaſtet vn̄ íren tag vírtV·4b·P_Hleb-012v,08 oder ir ſunderlich gebet heldet. diſeV·4b·P_Hleb-012v,09 mugen nícht geſterben ſundern ruweV·4b·P_Hleb-012v,10 vn̄ bichte vn̄ gotis lichamē. OuchV·4b·P_Hleb-012v,11 ſeít daz buͦch daz da heizzet daz paſſionaleV·4b·P_Hleb-012v,12 von ír. daz ſíe ír vater namV·4b·P_Hleb-012v,13 vn̄ furte ſie vur den ríchtere marcianū.V·4b·P_Hleb-012v,14 der waz geſatzit von deme keíſereV·4b·P_Hleb-012v,15 zu rome der hies maximíanusV·4b·P_Hleb-012v,16 vn̄ híes ſi die apgote ane beten. vn̄V·4b·P_Hleb-012v,17 ín opferē. do ſi des nít tun ínwolde.V·4b·P_Hleb-012v,18 do liez her ſie ſlahen mít aderen vōV·4b·P_Hleb-012v,19 den rínderen. daz aller ir lip mít bluͦteV·4b·P_Hleb-012v,20 híne ſeíc. Dar nach líez her ſi burnēV·4b·P_Hleb-012v,21 mít gluwendē yſene. vn̄ mít wiſchēV·4b·P_Hleb-012v,22 vn̄ mít burnenden vackelen. daz alleV·4b·P_Hleb-012v,23 ír líp beſengít waz. Dar nach namV·4b·P_Hleb-012v,24 her phínnen vn̄ líez alle íre wundenV·4b·P_Hleb-013r,01 vornuwen vn̄ offenen. Dar nach nāV·4b·P_Hleb-013r,02 her ſíe vn̄ líez ſie hengen an eínenV·4b·P_Hleb-013r,03 galgen. vn̄ liez ír mít hēmeren írV·4b·P_Hleb-013r,04 houbet zu ſlahen daz ir daz blut rāV·4b·P_Hleb-013r,05 vffe díe erden. Dar nach ſprach herV·4b·P_Hleb-013r,06 zu ír. “Wiltu nícht die apgote aneV·4b·P_Hleb-013r,07 beten vn̄ wilt ín opferen. So wil ichV·4b·P_Hleb-013r,08 dich lazen pínegen mit vil merreV·4b·P_Hleb-013r,09 píne wanne du noch gehabet haſt.”V·4b·P_Hleb-013r,10 Do ſprach ſi. “Du vnreíner hunt íchV·4b·P_Hleb-013r,11 wil díne tufele nícht anebeten. wanV·4b·P_Hleb-013r,12 ſie enmogen dír noch ín ſelber gehelfē”V·4b·P_Hleb-013r,13 Do líez her ſi vzzíehen muter nacketV·4b·P_Hleb-013r,14 vn̄ liez ſie furen durch die ſtat. DoV·4b·P_Hleb-013r,15 ſprach ſi. “Herre ihˢc xp̄c. Ich habeV·4b·P_Hleb-013r,16 mích dír geopferet. vn̄ du cleidiſt dēV·4b·P_Hleb-013r,17 hymel mít wolken vn̄ mít den ſternēV·4b·P_Hleb-013r,18 vn̄ daz ertriche mit den blumen vn̄V·4b·P_Hleb-013r,19 mít deme graſe. cleide ouch mínēV·4b·P_Hleb-013r,20 lichamē vor diſen boſen luten dazV·4b·P_Hleb-013r,21 ſíe ín icht ſehen.” Do wart ír gegebēV·4b·P_Hleb-013r,22 eín cleit von deme hymele daz ſíeV·4b·P_Hleb-013r,23 níemant bloz geſehen mochte. DarV·4b·P_Hleb-013r,24 nach líez her ſie ſlahen mit geiſelēV·4b·P_Hleb-013v,01 durch die ſtat. vn̄ gebot den lutenV·4b·P_Hleb-013v,02 daz ſi ſolden an ſi werfen mit quoteV·4b·P_Hleb-013v,03 vnde mít ſteínen. Dar nach liez hˢV·4b·P_Hleb-013v,04 ír íre bruſte abe ſnyden. Dar nachV·4b·P_Hleb-013v,05 liez her ſi werfen ín eínen vinſteˢnV·4b·P_Hleb-013v,06 kerker. Do quam vnſer herre ihˢcV·4b·P_Hleb-013v,07 xp̄c zu ír vn̄ troſte ſí vn̄ machte ſíeV·4b·P_Hleb-013v,08 geſunt von allen irē wundē. Do lízV·4b·P_Hleb-013v,09 ſi der richter vur ſich brengen vndeV·4b·P_Hleb-013v,10 ſprach zu ír. “Barbara ſiheſtu wieV·4b·P_Hleb-013v,11 genedig dir vnſer gote ſín. wanneV·4b·P_Hleb-013v,12 ſíe dich haben geſunt gemacht.V·4b·P_Hleb-013v,13 vn̄ du biſt ſchonre danne du ie wurdeſt.V·4b·P_Hleb-013v,14 Nu gedencke dínre ſchonde vn̄V·4b·P_Hleb-013v,15 díner íugent vn̄ daz du biſt vō edelmeV·4b·P_Hleb-013v,16 geſlechte vn̄ ane bete die apgote

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 8

Page 9: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-013v,17 vn̄ opfere den ſo wollen wir dichV·4b·P_Hleb-013v,18 grozlichen eren.” Do ſpᵃch ſi. “DuV·4b·P_Hleb-013v,19 armer tore. díne apgote die habēV·4b·P_Hleb-013v,20 mích nícht geſunt gemachit. Iz hatV·4b·P_Hleb-013v,21 geton vnſer herre ihˢc xp̄c deme ichV·4b·P_Hleb-013v,22 mích gegeben habe. un̄ deme ſo hanV·4b·P_Hleb-013v,23 ich mích vertruwet.V·4b·P_Hleb-013v,24 vn̄ den ſoldeſt du billichenV·4b·P_Hleb-013v,25 ane beten vn̄ ſoldeſt ín eren” do wartV·4b·P_Hleb-014r,01 der richter zorníg vn̄ ſprach zu ſínēV·4b·P_Hleb-014r,02 ratgeben. “Wíe geſweíge wir diſeV·4b·P_Hleb-014r,03 euelen íungvrowen. vn̄ wie wˢdeV·4b·P_Hleb-014r,04 wir ír ledig. wanne ſie ſchendet vnsV·4b·P_Hleb-014r,05 vn̄ des volkes gloubet vil mit ír.”V·4b·P_Hleb-014r,06 Do rieten ſie daz man ír daz houbitV·4b·P_Hleb-014r,07 abe ſlahen ſolde. Dar vm̄e irfulteV·4b·P_Hleb-014r,08 ſie daz wort daz xp̄c ſpᵃch. “Gip goteV·4b·P_Hleb-014r,09 daz ſíne vn̄ deme keiſere daz ſíne.”V·4b·P_Hleb-014r,10 wan were da hat daz gut dirre wˢl=de.V·4b·P_Hleb-014r,11 der íſt deme keiſere ſchuldig. derV·4b·P_Hleb-014r,12 iz aber nicht enhat der iſt dem keiſeˢV·4b·P_Hleb-014r,13 nícht ſchuldig noch der werlde. MāV·4b·P_Hleb-014r,14 wírt der werlde ledig mit zweiēV·4b·P_Hleb-014r,15 díngen. antweder daz man ſie vndˢV·4b·P_Hleb-014r,16 die fuzze trete oder ín der werldeV·4b·P_Hleb-014r,17 blibe vn̄ verſme doch gut vn̄ ereV·4b·P_Hleb-014r,18 vn̄ alles libes gemach oder manV·4b·P_Hleb-014r,19 muͦz der werlde enphliehen ín einV·4b·P_Hleb-014r,20 geíſtlich leben. aber die dar ín zíehenV·4b·P_Hleb-014r,21 die ſínt zweierleye. Die erſtēV·4b·P_Hleb-014r,22 varen vz der werlde mit demeV·4b·P_Hleb-014r,23 ſchine vn̄ bliben in der werldeV·4b·P_Hleb-014r,24 mít deme hertzen. Die anderēV·4b·P_Hleb-014v,01 die tun alſe rachahel tet do ſie fuͦrV·4b·P_Hleb-014v,02 vō írme vatere laban ſie ſtal ſíneV·4b·P_Hleb-014v,03 apgote. vn̄ furte ſi mít ir ín írV·4b·P_Hleb-014v,04 lant. vn̄ alſo tuͦn alle die. díeV·4b·P_Hleb-014v,05 wertliche wiſe vn̄ werltliche bíldeV·4b·P_Hleb-014v,06 vn̄ wertliche wort. vn̄ ſorge derV·4b·P_Hleb-014v,07 werlde furen ín eín geiſtlich lebē.V·4b·P_Hleb-014v,08 vn̄ díſe ſínt zu male boſe. AberV·4b·P_Hleb-014v,09 díe da geiſtlichen ſchín tragen vn̄V·4b·P_Hleb-014v,10 eín geiſtlich hertze daz iſt rechtV·4b·P_Hleb-014v,11 geiſtlich leben.” Dar vm̄e do xp̄cV·4b·P_Hleb-014v,12 quā ín capharnaum vn̄ die zolneˢV·4b·P_Hleb-014v,13 quomē. do ſprach her zu ſente petˢ:V·4b·P_Hleb-014v,14 “Wer gibet hie den zol. Die vremedēV·4b·P_Hleb-014v,15 oder die kínder der lute.” Do ſpᵃchV·4b·P_Hleb-014v,16 petrus. “Die vremeden die gebenV·4b·P_Hleb-014v,17 hie den zol.” Do ſprach ihˢc. “ſo ſíntV·4b·P_Hleb-014v,18 die kíndere vríe. Gloſa daz ſíntV·4b·P_Hleb-014v,19 die die diſes írdenſchen gutes nítV·4b·P_Hleb-014v,20 begeren noch nít enwollen nochV·4b·P_Hleb-014v,21 nít enhaben.” Do ſprach ihˢc zuV·4b·P_Hleb-014v,22 petro. “Wírf vz dínen hamen ínV·4b·P_Hleb-014v,23 daz mere. Der erſte vícſch der darV·4b·P_Hleb-014v,24 ín get deme brich vf den munt vn̄V·4b·P_Hleb-015r,01 ním eínen pfenníng dar vz vn̄ gip

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 9

Page 10: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-015r,02 vor mích vn̄ vur dích.” CriſoſtomusV·4b·P_Hleb-015r,03 ſprichít. “alliz daz gut daz íudasV·4b·P_Hleb-015r,04 truͦg. vn̄ daz die apoſteln hattenV·4b·P_Hleb-015r,05 ín der gemeínde. des nam ſích xp̄cV·4b·P_Hleb-015r,06 nícht ane. her hette anders geſprochenV·4b·P_Hleb-015r,07 zu íudaz.”Gíp here eínenV·4b·P_Hleb-015r,08 pfenníng daz wir gezollen.” alſoV·4b·P_Hleb-015r,09 en nam ſich diſe íungvrowe bar=baraV·4b·P_Hleb-015r,10 keínes gutes ane ín dírreV·4b·P_Hleb-015r,11 werlde. Sundern got vor ſtunt ſíe.V·4b·P_Hleb-015r,12 Daz wír got vn̄ diſe íungvroweV·4b·P_Hleb-015r,13 alſo eren muzzen. daz wír aneV·4b·P_Hleb-015r,14 ruwe vn̄ ane bichte vn̄ ane gotisV·4b·P_Hleb-015r,15 lichamē nymer erſterben. vn̄ dazV·4b·P_Hleb-015r,16 wir mít ir daz ewige riche beſítzēV·4b·P_Hleb-015r,17 Dez helfe vns der almechtige got AmeN.V·4b·P_Hleb-015r,18 Ez iſt eíne vrageV·4b·P_Hleb-015r,19 von deme nuwen kunge derV·4b·P_Hleb-015r,20 nu kun íg íſt. Ob der vate ſínV·4b·P_Hleb-015r,21 ewig wort muge geſprechen ínV·4b·P_Hleb-015r,22 der ſele. Díe andere vrage iſt.V·4b·P_Hleb-015r,23 ob die ſele daz ewíge wort mogeV·4b·P_Hleb-015r,24 enphan ín ír. Sˢ. Augꝰ ſprichit.V·4b·P_Hleb-015v,01 in deme drícehenden buche von derV·4b·P_Hleb-015v,02 dríualdikeit. Daz maria vnſer vroweV·4b·P_Hleb-015v,03 hatte. e. enphangen daz ewigeV·4b·P_Hleb-015v,04 wort geiſtlichen. e ſie íz liplichenV·4b·P_Hleb-015v,05 enphínge. Vn̄ enwere ſie nít e. muͦtˢV·4b·P_Hleb-015v,06 geweſt des ewigen wortes geiſtlichēV·4b·P_Hleb-015v,07 ſi enwere nymer mer ſín muterV·4b·P_Hleb-015v,08 worden liplichen. Augˢ. “Maria wazV·4b·P_Hleb-015v,09 ſeliger do vone daz ſi got geiſtlichēV·4b·P_Hleb-015v,10 trug. dandaz ſi ín líplichen trugV·4b·P_Hleb-015v,11 vn̄ gebar.” Si waz ouch alſe eigínV·4b·P_Hleb-015v,12 muter xpī noch dem ewigen worteV·4b·P_Hleb-015v,13 als noch dem líchame. Hirvm̄e doV·4b·P_Hleb-015v,14 maria ſprach. “Sich ích die dírne gotis.”V·4b·P_Hleb-015v,15 “Sich” daz meínet eín vornun ēdeV·4b·P_Hleb-015v,16 werg daz ſie hatte ín den worte desV·4b·P_Hleb-015v,17 engels vn̄ ín der ſehunge dírre geburt.V·4b·P_Hleb-015v,18 “Ich” daz meínet eíne lutere gelazēheitV·4b·P_Hleb-015v,19 gote vn̄ ſíner gewalt. “Dírne” dazV·4b·P_Hleb-015v,20 meínet íre tieffen otmutikeit dieV·4b·P_Hleb-015v,21 ſie hatte ſich zu bougene vnderV·4b·P_Hleb-015v,22 gotliche herſcha . alſo ſpríchitV·4b·P_Hleb-015v,23 Bn̄hardus. “Hette maria íe geſehēV·4b·P_Hleb-015v,24 an iren ſchuch wíe er ir geſtandenV·4b·P_Hleb-016r,01 hette. ſie enwˢe nymer gotis mutˢV·4b·P_Hleb-016r,02 worden.” do ſi die dru wort geſpᵃch.V·4b·P_Hleb-016r,03 do waz got menſche vn̄ menſcheV·4b·P_Hleb-016r,04 got in irme libe. Ir ſullet merckēV·4b·P_Hleb-016r,05 vier ding die xp̄o gegeben wordenV·4b·P_Hleb-016r,06 inſiner muter libe. Daz erſte dazV·4b·P_Hleb-016r,07 er erkante alle die díng die got íeV·4b·P_Hleb-016r,08 getet vn̄ tun wil ín zit vn̄ ín ewikeitV·4b·P_Hleb-016r,09 Daz andere daz her irkante alleV·4b·P_Hleb-016r,10 die gnade vn̄ alle die heímlíchkeítV·4b·P_Hleb-016r,11 vn̄ alle die heilikeit. vn̄ alle díe

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 10

Page 11: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-016r,12 ínnekeit die alle menſchen mitV·4b·P_Hleb-016r,13 gote ímmerme gehaben ſoltenV·4b·P_Hleb-016r,14 vn̄ got mít ín. Daz dritte dazV·4b·P_Hleb-016r,15 in xpī naturen waren geſamētV·4b·P_Hleb-016r,16 alle kunſte díe íe erdocht wordēV·4b·P_Hleb-016r,17 oder ímmer mer erdacht ſullenV·4b·P_Hleb-016r,18 werden. Der erſte menſche adamV·4b·P_Hleb-016r,19 der hatte alle kunſte vor dem valleV·4b·P_Hleb-016r,20 vn̄ hette alle hantwerg gekuntV·4b·P_Hleb-016r,21 ane lernen. Aber edellicher ſtūdenV·4b·P_Hleb-016r,22 ſie ín xp̄o als ín deme erſten vr=ſprunge.V·4b·P_Hleb-016r,23 In díſen drín bekent=niſſen.V·4b·P_Hleb-016r,24 ennam her weder zu nochV·4b·P_Hleb-016v,01 abe. “Daz vierde bekentniſſe hat herV·4b·P_Hleb-016v,02 noch der ſinlichkeit. noch der namV·4b·P_Hleb-016v,03 her zu.” ſpríchit meiſter thomas.V·4b·P_Hleb-016v,04 “alſe die vzzern kre e wuͦchſen an dēV·4b·P_Hleb-016v,05 licham. alſo guzzen ſich die ínnerēV·4b·P_Hleb-016v,06 cre e vz ín die ſínne.” dor vmme wˢV·4b·P_Hleb-016v,07 her der beſte meiſter geweſen oderV·4b·P_Hleb-016v,08 ſchríber der ie vf ertriche quā. alſoV·4b·P_Hleb-016v,09 gebougik worden ſíne vzzerēV·4b·P_Hleb-016v,10 kre e von dem vber guzze der ínnewendegenV·4b·P_Hleb-016v,11 cre e. Eín meiſterV·4b·P_Hleb-016v,12 vreget wan daz ewige wort werdeV·4b·P_Hleb-016v,13 geborn ín der ſele. weliche cra ínV·4b·P_Hleb-016v,14 der ſele iz zu aller erſten gewareV·4b·P_Hleb-016v,15 werde oder gefule. er ſprichit ezV·4b·P_Hleb-016v,16 ſi vernun . Eín ander meíſterV·4b·P_Hleb-016v,17 ſprichit. ez ſi der vrie wille. AberV·4b·P_Hleb-016v,18 ich ſpreche. ez iſt gehugníſſe. wāneV·4b·P_Hleb-016v,19 ſwaz geo ínbaret ſal werden ín dˢV·4b·P_Hleb-016v,20 ſele. daz o ínbart ſich ín bílden.V·4b·P_Hleb-016v,21 vn̄ diſe bilde nímít daz gehugníſſeV·4b·P_Hleb-016v,22 vn̄ gibet ſie der vernun . vn̄ díeV·4b·P_Hleb-016v,23 vernū reíchet ez vort dem willē.V·4b·P_Hleb-016v,24 vn̄ alſus wírt íz getragen gemeínlichV·4b·P_Hleb-017r,01 ín die ſele. Ougit aber daz ewigeV·4b·P_Hleb-017r,02 wort ín liechte. ſo bekennet íz díeV·4b·P_Hleb-017r,03 vornun . alreſte. daz got ín vnsV·4b·P_Hleb-017r,04 geborn werde vn̄ wir ín yme. DesV·4b·P_Hleb-017r,05 helffe vns got amen. Sancte nícolaus tacV·4b·P_Hleb-017r,06 Diſer heilige iſt zu lobeneV·4b·P_Hleb-017r,07 vm̄e vil ſache. Daz erſte dazV·4b·P_Hleb-017r,08 her ſtunt ín deme vazze alleíne. doV·4b·P_Hleb-017r,09 man ín ínne tou e. Daz andereV·4b·P_Hleb-017r,10 daz her zwir vaſtete in der wochenV·4b·P_Hleb-017r,11 diewile her waz vnder deme ſugeV·4b·P_Hleb-017r,12 ſíner muter. als an der míttewochēV·4b·P_Hleb-017r,13 vn̄ an dem vrítage ſoug her nichtV·4b·P_Hleb-017r,14 me danne eíns zu mitteme tage.V·4b·P_Hleb-017r,15 Daz drítte man lobet ín vm̄e mílde=keit.V·4b·P_Hleb-017r,16 wanne her verkou e allez ſínV·4b·P_Hleb-017r,17 veterlich erbe vn̄ gab iz durch got.V·4b·P_Hleb-017r,18 Sunderlichen erloſte er drie íungvrowenV·4b·P_Hleb-017r,19 die ír vater wolde geben zuV·4b·P_Hleb-017r,20 vnkuſchen díngen. den warf herV·4b·P_Hleb-017r,21 des nachtes golt ín ír hus daz ſíe

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 11

Page 12: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-017r,22 erliche beſtatet worden. Daz vierteV·4b·P_Hleb-017r,23 man lobet an yme ſíne otmutikeitV·4b·P_Hleb-017r,24 wan her ſich vnwírdig duchte desV·4b·P_Hleb-017v,01 biſtumes. wan her wolde do voneV·4b·P_Hleb-017v,02 entrunnē ſín. zu deme fun en maleV·4b·P_Hleb-017v,03 lobet man ín vm̄e ſíne magetlicheV·4b·P_Hleb-017v,04 kuſcheit. wan do er herſtarp. doV·4b·P_Hleb-017v,05 vloz vz ſíme lichame olei. vn̄ tutV·4b·P_Hleb-017v,06 noch hute dis tages. Von ſínē zeichēV·4b·P_Hleb-017v,07 wil ich nícht me ſagen. wan iz ſínV·4b·P_Hleb-017v,08 die wende vol gemalt vn̄ die blíndenV·4b·P_Hleb-017v,09 ſingens vf der ſtrazzen. Sunder ichV·4b·P_Hleb-017v,10 mache eine vrage welich die geiſteV·4b·P_Hleb-017v,11 ſín oder die ſele dͥe der vater vonV·4b·P_Hleb-017v,12 hymelríche hir zu nemen wil. dazV·4b·P_Hleb-017v,13 ſi ſin ewig wort geiſtlichen mítV·4b·P_Hleb-017v,14 yme gebern ſullen. Ein gloſe ſpˢchitV·4b·P_Hleb-017v,15 ſie ſullen heízzen maría. wan dazV·4b·P_Hleb-017v,16 ſpˢchit als vile als eín vrowe wanV·4b·P_Hleb-017v,17 vrowen vn̄ herrē gen mít grozzēV·4b·P_Hleb-017v,18 díngen vm̄e vn̄ bekūmern ſich nitV·4b·P_Hleb-017v,19 mít cleínen díngen. alſo ſullen diſeV·4b·P_Hleb-017v,20 geiſte ſich bekūmeren mít grozzēV·4b·P_Hleb-017v,21 ewigen díngen. vn̄ ſullen verſmetV·4b·P_Hleb-017v,22 haben alle lipliche díng díe dochV·4b·P_Hleb-017v,23 cleíne ſín. Eín ander gloſe ſprichítV·4b·P_Hleb-017v,24 daz den prieſteren waz geboten ínV·4b·P_Hleb-018r,01 der alden. e. Daz ſi nícht keíne vrouwenV·4b·P_Hleb-018r,02 ſolden nemē ſi enwere eín íūg=vrowe.V·4b·P_Hleb-018r,03 Sente Augꝰ ſpⁱchit. daz diſeV·4b·P_Hleb-018r,04 geiſte ſullē alle íung vrowen ſínV·4b·P_Hleb-018r,05 antweder an deme lichamē oderV·4b·P_Hleb-018r,06 an deme geiſte. wan got deme geí=ſteV·4b·P_Hleb-018r,07 vergibet buzze vn̄ ſunde. vndeV·4b·P_Hleb-018r,08 ſetzet ín ín vollekūmen luterkeit.V·4b·P_Hleb-018r,09 ſo íſt der geiſt íungvrowe. wenV·4b·P_Hleb-018r,10 er aber beheldet ín meitlícher kuſc=heit.V·4b·P_Hleb-018r,11 ſo iſt her aber íungvrowe.V·4b·P_Hleb-018r,12 díſe íungvrowe enſolde nícht ver=lazzenV·4b·P_Hleb-018r,13 ſín. noch verworfen vonV·4b·P_Hleb-018r,14 keínen manne. Eteliche lute ver=wirfetV·4b·P_Hleb-018r,15 die welrt vn̄ wil ír nícht.V·4b·P_Hleb-018r,16 vn̄ ſíe weren doch gerne mit derV·4b·P_Hleb-018r,17 werlde. vn̄ diſer lute enachtet gotV·4b·P_Hleb-018r,18 nícht. Ander lute lazzen die werlt.V·4b·P_Hleb-018r,19 vn̄ die werlt hanget ín vaſte zu.V·4b·P_Hleb-018r,20 diſe lute nímet got hír zu do herV·4b·P_Hleb-018r,21 geberen ſal ſín ewig wort. DieV·4b·P_Hleb-018r,22 dritte gloſe ſprichit. daz diſe luteV·4b·P_Hleb-018r,23 haben vier ſtucke an ín. Daz erſteV·4b·P_Hleb-018r,24 ſtucke iſt bezeichent bi hern ſymeoneV·4b·P_Hleb-018v,01 der in deme geiſte quam ínV·4b·P_Hleb-018v,02 den tempel vn̄ nam Christum ín ſíne arme.V·4b·P_Hleb-018v,03 vn̄ meínet eínē menſchen der kuntſchaV·4b·P_Hleb-018v,04 hat aller geiſtlichen vbungēV·4b·P_Hleb-018v,05 vn̄ aller geiſtlicher wercken. vndeV·4b·P_Hleb-018v,06 der wol mogent iſt zu tune aneV·4b·P_Hleb-018v,07 widerſtrit. Daz ander ſtucke iſt

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 12

Page 13: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-018v,08 bezeichent bi ſente iohanſe derV·4b·P_Hleb-018v,09 vnſern herren tou e. vn̄ bedutetV·4b·P_Hleb-018v,10 luter abe geſcheidenheit dirre luteV·4b·P_Hleb-018v,11 von aller dírre werlde. vn̄ vonV·4b·P_Hleb-018v,12 gebrechlichkeit dírre dínge. wanV·4b·P_Hleb-018v,13 íohans gíng ín die wuſtē do erV·4b·P_Hleb-018v,14 achte iar alt waz. daz her tegelicheV·4b·P_Hleb-018v,15 ſunde vermide. Daz dritte ſtuckeV·4b·P_Hleb-018v,16 íſt bezeichent bi iohanſe ewangeliſtenV·4b·P_Hleb-018v,17 der da entſlíef vf der bruſtV·4b·P_Hleb-018v,18 vnſers herren. vn̄ meínet eíne ſuzeV·4b·P_Hleb-018v,19 ſen mutikeit des menſchen. díeV·4b·P_Hleb-018v,20 vnberuret blibet vn̄ vnbetrubetV·4b·P_Hleb-018v,21 von allen wider wertígen díngen.V·4b·P_Hleb-018v,22 Ez meínet ouch eíne luter ver=ſtentníſſeV·4b·P_Hleb-018v,23 daz diſe lute ſullē habēV·4b·P_Hleb-018v,24 von gotlicher warheit vn̄ vō ewigēV·4b·P_Hleb-019r,01 ſachen vn̄ ín der gnade gotís beklibenV·4b·P_Hleb-019r,02 vn̄ gewurcelet ſín. Daz vierde ſtuckeV·4b·P_Hleb-019r,03 iſt bedutet bi ioſepe der diſes kíndeV·4b·P_Hleb-019r,04 pleger vn̄ huter waz vn̄ ſíner muterV·4b·P_Hleb-019r,05 vn̄ meínet daz diſe lute ſullē getru=weV·4b·P_Hleb-019r,06 huter ſín gotliches gutes ín írreV·4b·P_Hleb-019r,07 Sele vn̄ ín iren funf ſinne von buze.V·4b·P_Hleb-019r,08 Eín meiſter ſpⁱchet. “wer wol behuͦtV·4b·P_Hleb-019r,09 iſt ſíner funf ſínne vō buzzen derV·4b·P_Hleb-019r,10 iſt ouch wol behut ſines hertzenV·4b·P_Hleb-019r,11 vō bínnen.” Ioſeph dutet ouch eínV·4b·P_Hleb-019r,12 wahzender odereín gerender. vndeV·4b·P_Hleb-019r,13 meínet daz diſe geiſte ſullē gewahzēV·4b·P_Hleb-019r,14 ſín ín die hohe aller tugende vn̄V·4b·P_Hleb-019r,15 ſullen gernde ſín des ewigen wor=tísV·4b·P_Hleb-019r,16 vber alle ding. vn̄ ſullē die ſchal=keitV·4b·P_Hleb-019r,17 der nature abe geleget hanV·4b·P_Hleb-019r,18 zu male alſo ſprach xp̄c. “Wer ínV·4b·P_Hleb-019r,19 dem mīneſten vngetruwe iſt dazV·4b·P_Hleb-019r,20 ſín iſt. Wer wolde deme gloubenV·4b·P_Hleb-019r,21 daz her getruwe were ín grozzēV·4b·P_Hleb-019r,22 díngen die ſín nícht enſín.” DizV·4b·P_Hleb-019r,23 ſínt díe geiſte díe der vater da zuV·4b·P_Hleb-019r,24 nīmet daz ſí ſín ewig wort mítV·4b·P_Hleb-019v,01 yme geberen. ſie vō gnaden vn̄ hˢV·4b·P_Hleb-019v,02 von naturen. Iz iſt eín vrage obV·4b·P_Hleb-019v,03 keín creature ſi ín hymel oder ínV·4b·P_Hleb-019v,04 erden die der ſele gehelfen mugeV·4b·P_Hleb-019v,05 oder ſíe bereiten muge. daz dazV·4b·P_Hleb-019v,06 ewige wort ín ír geboren werde.V·4b·P_Hleb-019v,07 Ir ſult wizzen daz díe heiligen engeleV·4b·P_Hleb-019v,08 vn̄ die heílíge ſchrí . vn̄ díeV·4b·P_Hleb-019v,09 heíligen lerer. die munderē wolV·4b·P_Hleb-019v,10 die ſele vn̄ erwecken ſie. vn̄ manēV·4b·P_Hleb-019v,11 ſie dar zu daz ſie ſich bereiten zuV·4b·P_Hleb-019v,12 enphahene. daz ewige wort. aberV·4b·P_Hleb-019v,13 da got geborn ſal werden ín derV·4b·P_Hleb-019v,14 ſele. Do muͦz her yme die ſtat ſelbˢV·4b·P_Hleb-019v,15 bereiten. vn̄ die creature hat wolV·4b·P_Hleb-019v,16 eín díenſtha ig werg da zu. níchtV·4b·P_Hleb-019v,17 eín bereítende werg. Híe wollē

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 13

Page 14: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-019v,18 wír diſe collacíen lazzen. BíttētV·4b·P_Hleb-019v,19 got vor vns. AmeN.V·4b·P_Hleb-089v,01 do furen kouflute durch den waltV·4b·P_Hleb-089v,02 di bat her daz ſí yme eín wenícV·4b·P_Hleb-089v,03 kornís geben. vn̄ ſi brachtenV·4b·P_Hleb-089v,04 yme en weníg kornís vn̄ dazV·4b·P_Hleb-089v,05 ſewite her vn̄ zuhant quamenV·4b·P_Hleb-089v,06 andere brudere zv yme. alſoV·4b·P_Hleb-089v,07 daz ír vile wart. wan di eín ſideleV·4b·P_Hleb-089v,08 ſínt. eín begínnen vn̄ eín materíeV·4b·P_Hleb-089v,09 aller ordene. alſe ſprichit ſenteV·4b·P_Hleb-089v,10 gregoríus. “daz aller ſchoneſteV·4b·P_Hleb-089v,11 vn̄ daz aller luterſte. vn̄ dazV·4b·P_Hleb-089v,12 aller beſte ín der heilígen críſtēheitV·4b·P_Hleb-089v,13 daz ſínt di eínſidele vn̄ díV·4b·P_Hleb-089v,14 cluſenere geweſt.” Sante anthoníusV·4b·P_Hleb-089v,15 vloch di meníe. vn̄ machteV·4b·P_Hleb-089v,16 ſíne cluſen verre von den andeˢnV·4b·P_Hleb-089v,17 ín den walt vn̄ hatte eínen bru=derV·4b·P_Hleb-089v,18 vor yme der yme ſayte wanV·4b·P_Hleb-089v,19 eín vremede menſche quamV·4b·P_Hleb-089v,20 vn̄ mít yme reden wolde. ſoV·4b·P_Hleb-089v,21 vregete ín anthoníus wederV·4b·P_Hleb-089v,22 íz were eín menſche von egyptēV·4b·P_Hleb-089v,23 oder eín menſche von ihrlˢmV·4b·P_Hleb-089v,24 Do ſagete her íz yme vn̄ mítV·4b·P_Hleb-090r,01 deme ſchowenden menſchen re=deteV·4b·P_Hleb-090r,02 ſante anthoníus alſo langeV·4b·P_Hleb-090r,03 alſe her wolde vn̄ alſe her ſínV·4b·P_Hleb-090r,04 begerte. aber mít deme wírckenV·4b·P_Hleb-090r,05 den menſchen recte her kurtzeV·4b·P_Hleb-090r,06 wile. vn̄ erneſtha e rede vn̄ nut=zeV·4b·P_Hleb-090r,07 lere vn̄ ín deme manden eí=nesV·4b·P_Hleb-090r,08 ſo ſamenten ſich alle díeV·4b·P_Hleb-090r,09 cluſenere die ín dem walde wa=ren.V·4b·P_Hleb-090r,10 vn̄ ín deme lande ſo ſatzeteV·4b·P_Hleb-090r,11 her ſich vnder ſí vn̄ ſagete ín vōV·4b·P_Hleb-090r,12 gote. daz beſte daz yme got gapV·4b·P_Hleb-090r,13 vō heiligem lebene vn̄ von ínní=gemeV·4b·P_Hleb-090r,14 lebene. vn̄ diz ſchal vzV·4b·P_Hleb-090r,15 alſo wíte di lant waren. alſoV·4b·P_Hleb-090r,16 daz der babiſt vn̄ der keíſer zuV·4b·P_Hleb-090r,17 yme ſanten. vn̄ baten ín dazV·4b·P_Hleb-090r,18 her ín lize ſchriben etewaz doV·4b·P_Hleb-090r,19 vone ír leben gebezzert wurde.V·4b·P_Hleb-090r,20 vn̄ diz tet her. Man liſet dazV·4b·P_Hleb-090r,21 eín herre waz der wolde varenV·4b·P_Hleb-090r,22 zu ſante iacobo zu kumpaſtelleV·4b·P_Hleb-090r,23 vn̄ do her wol hundert míleV·4b·P_Hleb-090r,24 gezogete. do machte her nítV·4b·P_Hleb-090v,01 furbaz vor vrluge vn̄ vor libesV·4b·P_Hleb-090v,02 not. do ſolde her ín eíne kírchenV·4b·P_Hleb-090v,03 gen. do ſaz eín cruppel vore derV·4b·P_Hleb-090v,04 hatte weder hende noch fuze. doV·4b·P_Hleb-090v,05 dachte dírre herre. “ſo ich míneV·4b·P_Hleb-090v,06 vart nícht vollenden mac. ſoV·4b·P_Hleb-090v,07 wil ich diſen cruppel nemen vn̄V·4b·P_Hleb-090v,08 wil ín heím furen vn̄ wil yme

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 14

Page 15: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-090v,09 díenen diwile ích lebe.” vn̄ derV·4b·P_Hleb-090v,10 crupel meínete iz were ymeV·4b·P_Hleb-090v,11 ſere líp. vn̄ her nam ín vn̄ furteV·4b·P_Hleb-090v,12 ín vn̄ trug ín heím. vn̄ díeneteV·4b·P_Hleb-090v,13 yme ſyben iar. ín alle den díngēV·4b·P_Hleb-090v,14 der her dor e. vn̄ wolde íz nymāneV·4b·P_Hleb-090v,15 lazen tun. Vn̄ diz hazzete dˢV·4b·P_Hleb-090v,16 tufel vn̄ fur in den crupel vndeV·4b·P_Hleb-090v,17 ſchalt den herren alſo ſere. vn̄V·4b·P_Hleb-090v,18 ſprach “waz du tuſt an mír dízV·4b·P_Hleb-090v,19 iſt allez verlorn. vn̄ dv weníſt díneV·4b·P_Hleb-090v,20 ſvnde mít mir buzzen. vn̄ du bíſtV·4b·P_Hleb-090v,21 des tufels alſe du geſt.” do dachteV·4b·P_Hleb-090v,22 yme der herre gar leide. vn̄ namV·4b·P_Hleb-090v,23 diſen crupel vffe eín ſchyf vn̄V·4b·P_Hleb-090v,24 furte ín wol dri hundert míleV·4b·P_Hleb-091r,01 vn̄ nam den do ín einen corp vn̄V·4b·P_Hleb-091r,02 trug ín vffe ſyme halſe wandazV·4b·P_Hleb-091r,03 her quam zv ſanto anthoníoV·4b·P_Hleb-091r,04 vn̄ ſatzete ſich vur den ſtul darV·4b·P_Hleb-091r,05 vffe her predien ſolde. Do ſanteV·4b·P_Hleb-091r,06 anthoníus quam vn̄ geſach denV·4b·P_Hleb-091r,07 herren vn̄ den crupel. do ſprachV·4b·P_Hleb-091r,08 her zu dem herren. “CypríanusV·4b·P_Hleb-091r,09 waz tuſtu híe.” wanne alſo wazV·4b·P_Hleb-091r,10 ſín name. Do ſprach der herre.V·4b·P_Hleb-091r,11 “Vater anthoníus. wer dir mínēV·4b·P_Hleb-091r,12 namen hat geſaít. der hat dírV·4b·P_Hleb-091r,13 geſaget waz ich híe ſchaffe.”V·4b·P_Hleb-091r,14 Do her gepredíet hatte. do vertreipV·4b·P_Hleb-091r,15 her den tufel von deme crupel.V·4b·P_Hleb-091r,16 vn̄ ſchalt den tufel ſere vn̄V·4b·P_Hleb-091r,17 ſprach. “wíe getorteſt du verſmehēV·4b·P_Hleb-091r,18 díe edelen werg dínes herren.V·4b·P_Hleb-091r,19 do mítte her ſelic werden ſal.” vn̄V·4b·P_Hleb-091r,20 lerte ouch den herren vn̄ ſprach.V·4b·P_Hleb-091r,21 “Wer do blibet bíz an daz ende dˢV·4b·P_Hleb-091r,22 wírt ſelic.” vn̄ ſprach. “íz íſt vm̄eV·4b·P_Hleb-091r,23 eínen geíſtlichen menſchen. alſoV·4b·P_Hleb-091r,24 der do ſwymmet gen eyme flízēdēV·4b·P_Hleb-091v,01 wazzere. ſwanne der di hende zv ymeV·4b·P_Hleb-091v,02 zuhet ſo vˢluſít her hínderwartV·4b·P_Hleb-091v,03 alſo iſt iz ín deme geistlichenV·4b·P_Hleb-091v,04 lebene. der menſche muz antwedˢV·4b·P_Hleb-091v,05 vorder oder hínderwart gen.”V·4b·P_Hleb-091v,06 alſo lerete her diſen crupel vn̄V·4b·P_Hleb-091v,07 diſen herren. daz ſi beide quamenV·4b·P_Hleb-091v,08 zv dem ewígen lebíne. IrV·4b·P_Hleb-091v,09 ſult wizzen daz dírre heilige anthoníusV·4b·P_Hleb-091v,10 wart eín apt ín eímeV·4b·P_Hleb-091v,11 cloſtere. Vn̄ hˢ gedachte der worte.V·4b·P_Hleb-091v,12 daz ín vnſer herre woldeV·4b·P_Hleb-091v,13 groz machen ín der críſtenheítV·4b·P_Hleb-091v,14 vn̄ do her ſterben ſolde. do namV·4b·P_Hleb-091v,15 he zwene ſíner íungeren. di hˢV·4b·P_Hleb-091v,16 aller libeſt hatte. di muſten ymeV·4b·P_Hleb-091v,17 ſweren vffe den heiligen daz ſiV·4b·P_Hleb-091v,18 ſínen lichamē verfurten heymelichen

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 15

Page 16: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-091v,19 vn̄ ín begruben. do herV·4b·P_Hleb-091v,20 ſí iz gehiez vn̄ her ſtarp. vn̄V·4b·P_Hleb-091v,21 di íungeren namen den lichamV·4b·P_Hleb-091v,22 vn̄ furten ín vber daz merV·4b·P_Hleb-091v,23 wol dríhundert míle. vndeV·4b·P_Hleb-091v,24 begruben ín do ín eíner ínſulēV·4b·P_Hleb-092r,01 vnder eíner ſchonen buchen vn̄V·4b·P_Hleb-092r,02 do lac her vile iare verborgenV·4b·P_Hleb-092r,03 Aber vnſer herre o ínbarte eímeV·4b·P_Hleb-092r,04 heíligen apte vn̄ eíme biſchoueV·4b·P_Hleb-092r,05 daz ſí den lichamē holen ſoldenV·4b·P_Hleb-092r,06 vn̄ ſi ſatzten ſich vf eín ſchif vn̄V·4b·P_Hleb-092r,07 furen vf daz mer. vn̄ nach gotisV·4b·P_Hleb-092r,08 anewiſunge ſo funden ſi den lichāV·4b·P_Hleb-092r,09 vn̄ leíten ín ín eín ſchif vn̄ furēV·4b·P_Hleb-092r,10 wider gen dem lande. vn̄ do lagV·4b·P_Hleb-092r,11 eín groz berc ín dem mere. derV·4b·P_Hleb-092r,12 rouchete vn̄ brante alzumaleV·4b·P_Hleb-092r,13 vn̄ vz dem berge liefen vil tufeleV·4b·P_Hleb-092r,14 di waren ſwartz alſe eín morV·4b·P_Hleb-092r,15 vn̄ wolden daz ſchif ertrenketV·4b·P_Hleb-092r,16 haben. vn̄ wurfen nach denV·4b·P_Hleb-092r,17 herren ín deme ſchiffe mít gluwendenV·4b·P_Hleb-092r,18 ſechen. vn̄ mít gluwendēV·4b·P_Hleb-092r,19 ſcharen. aber der heilige lichāV·4b·P_Hleb-092r,20 ſante antoníus geſtatete níchtV·4b·P_Hleb-092r,21 daz ín icht wurre. DarvmmeV·4b·P_Hleb-092r,22 ſchríbet man daz her gewalt habeV·4b·P_Hleb-092r,23 vber daz helliſche fuer. Diz predigeteV·4b·P_Hleb-092r,24 bruder Gerhart von ſterren gazzenV·4b·P_Hleb-092v,01 zv kolne ín deme cloſtereV·4b·P_Hleb-092v,02 zu ſente anthoníus. wazV·4b·P_Hleb-092v,03 dirre lerer vor geſchriben iſt ínV·4b·P_Hleb-092v,04 dyſeme buche. daz ſínt antwedˢV·4b·P_Hleb-092v,05 meiſter pfaffen oder ſínt leſemeíſtereV·4b·P_Hleb-092v,06 vn̄ ír keín iſt. her habe ganzeV·4b·P_Hleb-092v,07 prediate ín diſem buche. dieV·4b·P_Hleb-092v,08 her geſprochen hat. vn̄ ſínt darV·4b·P_Hleb-092v,09 vm̄e her ín geſatzit. daz ymātV·4b·P_Hleb-092v,10 wene. daz iz von eygeme ſínneV·4b·P_Hleb-092v,11 gerichtet ſi. Got antwurte mínerV·4b·P_Hleb-092v,12 meínunge alle zit. Bíttent gotV·4b·P_Hleb-092v,13 daz wír diſen heiligen ſante anthoníumV·4b·P_Hleb-092v,14 alſo eren muzen dazV·4b·P_Hleb-092v,15 her vns beſchírme vor demeV·4b·P_Hleb-092v,16 helleſchen fure. vn̄ daz wír zuV·4b·P_Hleb-092v,17 yme komen ín daz ewige lebenV·4b·P_Hleb-092v,18 AmeN. Sente príſcen tag alſe ſie ſtarp.V·4b·P_Hleb-092v,19 Diſe íūcvroweV·4b·P_Hleb-092v,20 waz geborn von romeV·4b·P_Hleb-092v,21 von den edelſten romern. Vn̄V·4b·P_Hleb-092v,22 ſi wart criſten. ſi waz íūg vonV·4b·P_Hleb-092v,23 íaren drícen íar alt. wiſe vonV·4b·P_Hleb-092v,24 ſínnen vn̄ zuchtic von wanderūgeV·4b·P_Hleb-093r,01 vn̄ vollekomen an tugenden. SíeV·4b·P_Hleb-093r,02 wart vor meldit daz ſí criſten weˢV·4b·P_Hleb-093r,03 Vn̄ ſi ver iach íz offenberlichen vn̄V·4b·P_Hleb-093r,04 ſí wart gefurt vur den keiſer zv

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 16

Page 17: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-093r,05 rome vn̄ wart yme geantwurtetV·4b·P_Hleb-093r,06 der híez nyclauſus. vn̄ der ſprachV·4b·P_Hleb-093r,07 ſi ane warvm̄e ſi ane bette eínenV·4b·P_Hleb-093r,08 gecruͦgeten got daz di romereV·4b·P_Hleb-093r,09 verboten hetten. Do ſprach ſieV·4b·P_Hleb-093r,10 “ich anebete xp̄m ihˢm. der míchV·4b·P_Hleb-093r,11 erloſt hat mít ſyme tode.” Do ſpᵃchV·4b·P_Hleb-093r,12 der keyſer. “dv ſalt anebetín vnſˢV·4b·P_Hleb-093r,13 aptgote ader du ſalt ſterben.”V·4b·P_Hleb-093r,14 Do liez her ſi furen zu eíme tem=peleV·4b·P_Hleb-093r,15 do der romer apgot ínne ſtūtV·4b·P_Hleb-093r,16 Do ſi dar quam. do begunde ſieV·4b·P_Hleb-093r,17 zv betene. do vil der tempel darV·4b·P_Hleb-093r,18 nyder vn̄ zv ſluk den apgot zvmale.V·4b·P_Hleb-093r,19 vn̄ totíte di príſtere derV·4b·P_Hleb-093r,20 apgote. vn̄ ſluc vil hundert zu todeV·4b·P_Hleb-093r,21 der heíden. Do wart der keiſerV·4b·P_Hleb-093r,22 zorníc. vn̄ wolde wenē ſi tete izV·4b·P_Hleb-093r,23 mít zoubernízze. vn̄ líz ſi beſucheV·4b·P_Hleb-093r,24 ab ſi icht bí ír hette von zoubernizeV·4b·P_Hleb-093v,01 vn̄ liz ír daz hor abe ſníden abeV·4b·P_Hleb-093v,02 di cra lege ín den locken. Do ſpᵃchV·4b·P_Hleb-093v,03 ſi. “Ich entu iz nícht mit zobernízeV·4b·P_Hleb-093v,04 xp̄c gotis ſvn der tut diz.” Do beualchV·4b·P_Hleb-093v,05 her ſínen knechten daz ſi díe íunc=vrowenV·4b·P_Hleb-093v,06 ſlugen mít geiſelen vndeV·4b·P_Hleb-093v,07 mít beſemen daz alle ir lip mítV·4b·P_Hleb-093v,08 blute hyne ſeig. Dar nach leíteV·4b·P_Hleb-093v,09 her ſi ín eínen dínſtern kerker. vn̄V·4b·P_Hleb-093v,10 do quamen di heiligen engele mitV·4b·P_Hleb-093v,11 grozeme lichte vn̄ troſten ſí vndeV·4b·P_Hleb-093v,12 machten ſí geſunt. vn̄ di hutereV·4b·P_Hleb-093v,13 des kerkers waren di ſelben di ſiV·4b·P_Hleb-093v,14 gegeiſelt hatten. vn̄ di horten vn̄V·4b·P_Hleb-093v,15 ſahen daz priſca redete mit denV·4b·P_Hleb-093v,16 heiligen engelen. do liz ſí der keiſerV·4b·P_Hleb-093v,17 wider vur ſich furen vn̄ ſprach zvV·4b·P_Hleb-093v,18 ír. “Wie haſt du nv dich bedacht.V·4b·P_Hleb-093v,19 wilt du anebeten vnſer apgote odˢV·4b·P_Hleb-093v,20 wilt du ſterben mit der marter.”V·4b·P_Hleb-093v,21 Do ſprach ſi. “Wo ſínt die gote diV·4b·P_Hleb-093v,22 ich anebeten ſal.” do furte her ſieV·4b·P_Hleb-093v,23 zu eíme anderen tempele do eínV·4b·P_Hleb-093v,24 apgot ínne ſtunt. Do ſí vur denV·4b·P_Hleb-094r,01 tempil quam do tet ſi daz cruceV·4b·P_Hleb-094r,02 vor ſich vn̄ vber den tempel. doV·4b·P_Hleb-094r,03 quam eín grozer dvnre vn̄ hagelV·4b·P_Hleb-094r,04 vn̄ blicze vn̄ zuſlugen den tempilV·4b·P_Hleb-094r,05 alzvmale vn̄ di apgote dínne. DoV·4b·P_Hleb-094r,06 wart der keiſer ſere zorníg vn̄ ge=botV·4b·P_Hleb-094r,07 ſínen knechten. daz ſi yſeríneV·4b·P_Hleb-094r,08 kammen nemen vn̄ rízzen ír írV·4b·P_Hleb-094r,09 vleiſc von yrme líbe. alſo dazV·4b·P_Hleb-094r,10 man ſehe ír gebeíne an íren ar=menV·4b·P_Hleb-094r,11 vn̄ ir ríppe an írme libe.V·4b·P_Hleb-094r,12 Dar nach liz her ſí werfín vurV·4b·P_Hleb-094r,13 di lewen vn̄ vor di grymmen tír.V·4b·P_Hleb-094r,14 daz ſi ſíe ezzen. do enwolden ſíe

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 17

Page 18: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-094r,15 di tyer nicht ezzen. do gebot herV·4b·P_Hleb-094r,16 ſínen knechten daz ſi ſie beguzzēV·4b·P_Hleb-094r,17 mít ſíedeneme ſmaltze vn̄ mítV·4b·P_Hleb-094r,18 oley vn̄ mít blyge. vn̄ diz enſchatteV·4b·P_Hleb-094r,19 ír níchtis nícht. Do wart der keíſerV·4b·P_Hleb-094r,20 ſere zorníc vn̄ ſprach zu denV·4b·P_Hleb-094r,21 knechten daz ſí ir daz vleiſch zvmaleV·4b·P_Hleb-094r,22 abe ziehen mít den kammen.V·4b·P_Hleb-094r,23 Do verlammeten der knechteV·4b·P_Hleb-094r,24 arme. daz ſi ír nícht geregenenV·4b·P_Hleb-094v,01 mochten. Do wart der keyſer garV·4b·P_Hleb-094v,02 zorníc vn̄ liz di íungvrowen ne=menV·4b·P_Hleb-094v,03 vn̄ liz ſi ſtozzen ín eínen tempelV·4b·P_Hleb-094v,04 der apgote daz ſi da hungersV·4b·P_Hleb-094v,05 ſtorbe. vn̄ líz ſi darínne langeV·4b·P_Hleb-094v,06 tage. Vn̄ do her wonde daz ſi totV·4b·P_Hleb-094v,07 were do ſloz her den tempil vf vn̄V·4b·P_Hleb-094v,08 vant di íuncvrowen geſunt vn̄V·4b·P_Hleb-094v,09 vríſch. aber di apgote des tempels denV·4b·P_Hleb-094v,10 hatte ſi allen den hals gebrochenV·4b·P_Hleb-094v,11 Vn̄ do wart der keyſer noch zorní=gerV·4b·P_Hleb-094v,12 vn̄ ſprach zu ſínen ratgeben.V·4b·P_Hleb-094v,13 “wíe werde wír geloſet dírre íung=vrowenV·4b·P_Hleb-094v,14 mít eren. wír geben dazV·4b·P_Hleb-094v,15 vrteil vber ſí vn̄ toten ſi mít demeV·4b·P_Hleb-094v,16 ſwerte.” Vn̄ man furte ſí an dieV·4b·P_Hleb-094v,17 vemeſtat vn̄ ſluc ír abe daz houbit.V·4b·P_Hleb-094v,18 Vn̄ die criſtenen lute vonV·4b·P_Hleb-094v,19 rome di namen diſen licham heimelichen.V·4b·P_Hleb-094v,20 vn̄ begruben ín mítV·4b·P_Hleb-094v,21 grozen eren. vn̄ buweten darV·4b·P_Hleb-094v,22 vber eíne ſchone kirchen. alſoV·4b·P_Hleb-094v,23 nam diſe íungvrowe ír ende.V·4b·P_Hleb-094v,24 Bítten wír ſí. daz ſie vns ire heiligeV·4b·P_Hleb-095r,01 marter mítte teíle vn̄ vnſerV·4b·P_Hleb-095r,02 vorſprecherín ſi gen dem almech=tigenV·4b·P_Hleb-095r,03 gote. Fabíanus vn̄ Seba=ſtianus tagV·4b·P_Hleb-095r,04 Man begetV·4b·P_Hleb-095r,05 hute zweíer grozen mer=tererV·4b·P_Hleb-095r,06 tag. der eíne waz eín romerV·4b·P_Hleb-095r,07 der ander waz von meyelan. Fabia=nusV·4b·P_Hleb-095r,08 der waz eín romer vn̄ wartV·4b·P_Hleb-095r,09 getotit von eyme keyſer der hizV·4b·P_Hleb-095r,10 decíus. aber Sebaſtianus waz vōV·4b·P_Hleb-095r,11 meylan. der wart getotet von eímeV·4b·P_Hleb-095r,12 keyſer der hiez dyoclecianus. DiſeV·4b·P_Hleb-095r,13 erberen merterere lígen vor derV·4b·P_Hleb-095r,14 ſtat zu rome wol eíne míle wegesV·4b·P_Hleb-095r,15 do man vz get zu der pforten zuV·4b·P_Hleb-095r,16 ſanto paulo. vn̄ iſt eín erber cloſter.V·4b·P_Hleb-095r,17 vn̄ heizet zu ſancto ſebaſtíanoV·4b·P_Hleb-095r,18 vn̄ mít ín lígen begraben wol ſybenV·4b·P_Hleb-095r,19 tuſent merterer. Dar vmmeV·4b·P_Hleb-095r,20 hat der babiſt gegebín aplaz allerV·4b·P_Hleb-095r,21 ſvnde zv dem ſelben cloſtere anV·4b·P_Hleb-095r,22 den vier ſuntagen ín dem meygēV·4b·P_Hleb-095r,23 alſo ſtet geſchríben ín der kírchēV·4b·P_Hleb-095r,24 obe deme hohen altare. “Diz íſt

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 18

Page 19: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-095v,01 eín pforte des hymelis. vn̄ eín vor=gebungeV·4b·P_Hleb-095v,02 aller ſvnde.” vn̄ do ſtetV·4b·P_Hleb-095v,03 ouch der erſte altar der íe gebuwetV·4b·P_Hleb-095v,04 wart ín der críſtenheit. wan wolV·4b·P_Hleb-095v,05 dri mílen lanc vn̄ breit iſt iz allezV·4b·P_Hleb-095v,06 írholert do díe criſtenlute ínne won=tenV·4b·P_Hleb-095v,07 verborgen vor den heiden. vn̄V·4b·P_Hleb-095v,08 wer zv diſeme altar ſol. der muzV·4b·P_Hleb-095v,09 wol eíne míle gen vnder der erdenV·4b·P_Hleb-095v,10 oder eín weníc mínner. FabianusV·4b·P_Hleb-095v,11 der waz eín herre von rome. vn̄V·4b·P_Hleb-095v,12 iz geſchach daz der babiſt ſtarp vn̄V·4b·P_Hleb-095v,13 di prelaten ſameneten ſich vndeV·4b·P_Hleb-095v,14 wolden kíeſen eínen andeˢn babíſt.V·4b·P_Hleb-095v,15 Do gínc dírre herre dare vn̄V·4b·P_Hleb-095v,16 wolde zu ſehen wer do babiſt wurde.V·4b·P_Hleb-095v,17 Do quam eíne wizze tubeV·4b·P_Hleb-095v,18 vn̄ ſatzte ſich vf ſín houbit vndeV·4b·P_Hleb-095v,19 zeichent ín vor allen den lutenV·4b·P_Hleb-095v,20 daz her babiſt werden ſolde. doV·4b·P_Hleb-095v,21 wart her babiſt. vn̄ lebite drícenV·4b·P_Hleb-095v,22 iar an dem babiſtume. Do lízV·4b·P_Hleb-095v,23 ín decíus der keiſer vahen. vndeV·4b·P_Hleb-095v,24 ſprach ín ane vm̄e den glouben.V·4b·P_Hleb-096r,01 vn̄ do her nícht di apgote woldeV·4b·P_Hleb-096r,02 anebeten vn̄ ín opferen. do liezV·4b·P_Hleb-096r,03 her yme ſín houbit abe ſlahenV·4b·P_Hleb-096r,04 aber ſebaſtianus der waz eín richtˢV·4b·P_Hleb-096r,05 vn̄ waz heymlichen críſten. vn̄V·4b·P_Hleb-096r,06 truc doch cleyder ane alſe eínV·4b·P_Hleb-096r,07 heyden. Dyoclecíanus líez zweneV·4b·P_Hleb-096r,08 vahen. marcum vn̄ marcellíanūV·4b·P_Hleb-096r,09 vn̄ ſprach ſí ane vmme den glou=ben.V·4b·P_Hleb-096r,10 vn̄ diz waren zwene erbereV·4b·P_Hleb-096r,11 íunge man. Do her ſi níchtV·4b·P_Hleb-096r,12 beweichen kvnde. do geſtatte hˢV·4b·P_Hleb-096r,13 daz ír muter quam vor ſíeV·4b·P_Hleb-096r,14 vn̄ reiz íren ſleyger von írmeV·4b·P_Hleb-096r,15 houbite vn̄ íre cleíder von írmeV·4b·P_Hleb-096r,16 libe. Dar nach ſo quā zu ín írV·4b·P_Hleb-096r,17 eigen vater vn̄ ſprach zu in.V·4b·P_Hleb-096r,18 “Mín troſt vn̄ daz lícht mínerV·4b·P_Hleb-096r,19 ougen weme lazit ír mích.”V·4b·P_Hleb-096r,20 vn̄ dar nach quamen íre huſvrowenV·4b·P_Hleb-096r,21 vn̄ íre kínder. vn̄ batenV·4b·P_Hleb-096r,22 ſi mít grozen vlehen. vn̄ hattēV·4b·P_Hleb-096r,23 groz iamer. in daz ſi ſich kertēV·4b·P_Hleb-096r,24 von deme glouben. vn̄ von diſenV·4b·P_Hleb-096v,01 worten. vn̄ von diſen geberden ſoV·4b·P_Hleb-096v,02 wurden ſi en weníc geneiget vōV·4b·P_Hleb-096v,03 deme glouben. do quam ſebaſtí=anusV·4b·P_Hleb-096v,04 vn̄ ſterckíte ſi vn̄V·4b·P_Hleb-096v,05 ſprach. “Ir erbern ríttere xpī.V·4b·P_Hleb-096v,06 nícht enlazít vch verdríezzenV·4b·P_Hleb-096v,07 der kurtzheit diſes lebenes vn̄V·4b·P_Hleb-096v,08 nícht verliſet vwere cronen.” mitV·4b·P_Hleb-096v,09 diſen worten vn̄ mit anderen wortenV·4b·P_Hleb-096v,10 ſterckete her ſi daz ſi bliben

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 19

Page 20: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-096v,11 ín deme glouben. Do liez herV·4b·P_Hleb-096v,12 ſi hengen an zwei holtzer. vn̄V·4b·P_Hleb-096v,13 líz ſi durch ſtechen mít ſperen.V·4b·P_Hleb-096v,14 alſo gaben ſi vf íre ſelen. Do wazV·4b·P_Hleb-096v,15 eín vrowe da dí waz ſtvmmeV·4b·P_Hleb-096v,16 di hatte eínen man der híezV·4b·P_Hleb-096v,17 nícoſtratus. Díſe vrowe batV·4b·P_Hleb-096v,18 ſebaſtianum. vn̄ dute yme dazV·4b·P_Hleb-096v,19 her ſi ſprechende machte ín demV·4b·P_Hleb-096v,20 namen vnſes herren ihˢu xpī.V·4b·P_Hleb-096v,21 vn̄ her machte ſi ſprechende vn̄V·4b·P_Hleb-096v,22 tou e ſí vn̄ íren wírt. vndeV·4b·P_Hleb-096v,23 bekarte wol zwei tuſent volkes.V·4b·P_Hleb-096v,24 do waz eín herre der waz ſyech.V·4b·P_Hleb-097r,01 vn̄ bat ſebaſtianum daz hˢ ín ge=ſuntV·4b·P_Hleb-097r,02 machte. vn̄ her ſprach.V·4b·P_Hleb-097r,03 “Salt du geſunt werden. ſo muͦſtV·4b·P_Hleb-097r,04 du criſten glouben an dich ne=men.V·4b·P_Hleb-097r,05 vn̄ muſt di apgote alleV·4b·P_Hleb-097r,06 brechen.” Do ſprach der herreV·4b·P_Hleb-097r,07 “gerne. ich wil míne knechte vzV·4b·P_Hleb-097r,08 ſenden daz ſi ſie brechen.” DoV·4b·P_Hleb-097r,09 ſprach ſebaſtíanus. “ich wil ſíeV·4b·P_Hleb-097r,10 ſelber brechen.” vn̄ her brach zweíV·4b·P_Hleb-097r,11 hundert apgote. vn̄ der herreV·4b·P_Hleb-097r,12 wart nícht geſunt. vn̄ ſprach zuV·4b·P_Hleb-097r,13 ſancto ſebaſtiano. “Nv haſt duV·4b·P_Hleb-097r,14 di apgote gebrochen vn̄ ich bínV·4b·P_Hleb-097r,15 noch nícht geſunt worden.” DoV·4b·P_Hleb-097r,16 ſprach ſebaſtianus. “daz iſt doV·4b·P_Hleb-097r,17 vone. antſweder du haſt meV·4b·P_Hleb-097r,18 apgote. oder du haſt nícht rechtenV·4b·P_Hleb-097r,19 críſten glouben. enphangen.”V·4b·P_Hleb-097r,20 Do hatte der herre ein ſchoneV·4b·P_Hleb-097r,21 gemalt hus mit ſilber vn̄ mitV·4b·P_Hleb-097r,22 golde. vn̄ mít edelme geſteíneV·4b·P_Hleb-097r,23 daz muſte her lazen brechenV·4b·P_Hleb-097r,24 wolde her geſunt werden. DoV·4b·P_Hleb-097v,01 ſprach der ſvn des herren zu ſebaſtíanoV·4b·P_Hleb-097v,02 vn̄ zv policarpo ſymeV·4b·P_Hleb-097v,03 geſellen. “ich wil zwene ofeneV·4b·P_Hleb-097v,04 lazen eíten daz ſi gluwen. vndeV·4b·P_Hleb-097v,05 wanne daz hus gebrochen wírtV·4b·P_Hleb-097v,06 vn̄ wírt mín vater nícht geſuntV·4b·P_Hleb-097v,07 ſo wil ich vch beide dar ín werfenV·4b·P_Hleb-097v,08 vn̄ wil vch verburnen.” Do ſpᵃchV·4b·P_Hleb-097v,09 ſebaſtianus “daz ſal geſchen.” vn̄V·4b·P_Hleb-097v,10 do daz hus gebrochen wart doV·4b·P_Hleb-097v,11 wart der herre geſunt. vn̄ tou eV·4b·P_Hleb-097v,12 ín vn̄ ſínen ſvn. vn̄ ouch eínV·4b·P_Hleb-097v,13 anderen herren der hiez tyburcíus.V·4b·P_Hleb-097v,14 Do daz der keyſer vernamV·4b·P_Hleb-097v,15 dyocletíanus do liz herV·4b·P_Hleb-097v,16 ſebaſtianum vahen. vn̄ líz ín fuͤrēV·4b·P_Hleb-097v,17 vffe daz velt vn̄ ſatzete ín zu eí=meV·4b·P_Hleb-097v,18 zíle ſíner ſchutzen daz ſíeV·4b·P_Hleb-097v,19 ín ín ſchuzzen alſe vil phyle dazV·4b·P_Hleb-097v,20 eíner ſteckete an deme anderen.

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 20

Page 21: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-097v,21 vn̄ do ſí diz getaten. do gíngenV·4b·P_Hleb-097v,22 ſi enweg vn̄ lízen ín lígen vurV·4b·P_Hleb-097v,23 tot. Do waz eín criſten vroweV·4b·P_Hleb-097v,24 do die írquícketen. vn̄ her wartV·4b·P_Hleb-098r,01 zvhant geſunt vn̄ gíng vurV·4b·P_Hleb-098r,02 di greden do di ríchter her abe.V·4b·P_Hleb-098r,03 gíngen vn̄ der keiſer vn̄ ſtrafeteV·4b·P_Hleb-098r,04 ſí. Do ſprach der keiſer. “bíſt duV·4b·P_Hleb-098r,05 daz ſebaſtianus. den wír mítV·4b·P_Hleb-098r,06 phylen lízen erſchíezen vffe demV·4b·P_Hleb-098r,07 velde.” “Darvmme hat mích gotV·4b·P_Hleb-098r,08 geſunt gemachít daz ich vch ſtra=fenV·4b·P_Hleb-098r,09 ſal vm̄e vwere vngerechtikeit.”V·4b·P_Hleb-098r,10 Do víngen ſí ín vn̄ furten ín ínV·4b·P_Hleb-098r,11 daz palacíum. vn̄ lizen ín ſlahēV·4b·P_Hleb-098r,12 alſo lange wandaz her ſíne ſeleV·4b·P_Hleb-098r,13 vf gap. Diz iſt daz leben diſesV·4b·P_Hleb-098r,14 heiligen. nach eíner kurtzenV·4b·P_Hleb-098r,15 ſvmmen. Daz wír mít yme kum=menV·4b·P_Hleb-098r,16 zu dem ewigen lebene desV·4b·P_Hleb-098r,17 helfe vns got allen gemeíneV·4b·P_Hleb-098r,18 ameN. Sente agneten tagV·4b·P_Hleb-098r,19 Man beget hute ſante agnetenV·4b·P_Hleb-098r,20 tag der heiligen íung=vrowen.V·4b·P_Hleb-098r,21 Von der ſchríbet ſanteV·4b·P_Hleb-098r,22 ambroſíus. daz ſí gemarteretV·4b·P_Hleb-098r,23 wart ín deme dricenden iare.V·4b·P_Hleb-098r,24 (ſ )í waz íung von iaren. vn̄ altV·4b·P_Hleb-098v,01 von gemute vn̄ edel von geburt.V·4b·P_Hleb-098v,02 wanne ſi waz eín romerín vn̄ ſchoneV·4b·P_Hleb-098v,03 von líchamen. vn̄ wol geordentV·4b·P_Hleb-098v,04 von ſitten. vn̄ wiſe ín dem heiligēV·4b·P_Hleb-098v,05 geiſte. Iz waz eín gewonheít daz megedeV·4b·P_Hleb-098v,06 vn̄ knechte gíngen míteínandˢV·4b·P_Hleb-098v,07 zu ſchulen diwile ſi waren vnderV·4b·P_Hleb-098v,08 drítzen íaren. do ſante agneteV·4b·P_Hleb-098v,09 gíng von der ſchule do wart írV·4b·P_Hleb-098v,10 gewar des richters ſvn von romeV·4b·P_Hleb-098v,11 vn̄ wart zu ír geneíget mít liebeV·4b·P_Hleb-098v,12 vn̄ nam gar edel cleinote vn̄ derV·4b·P_Hleb-098v,13 vile. vn̄ bot ſi der íungvrowenV·4b·P_Hleb-098v,14 vn̄ verſuchte ob her ſi zu ymeV·4b·P_Hleb-098v,15 geneigen kunde. aber agneteV·4b·P_Hleb-098v,16 ſprach. “Iungelínc ich wil níchtV·4b·P_Hleb-098v,17 díner gabe. wan eín ander líp ha=berV·4b·P_Hleb-098v,18 hat dich vor kvmen. vn̄ demeV·4b·P_Hleb-098v,19 habe ich mích vertruwet.” do wonteV·4b·P_Hleb-098v,20 der íungelíng daz di cleínoterV·4b·P_Hleb-098v,21 zu cleíne weren vn̄ nam vil rícherV·4b·P_Hleb-098v,22 gabe vn̄ bot ſi ír. Do ſprach ag=neta.V·4b·P_Hleb-098v,23 “Gang von mír du fuͦrungeV·4b·P_Hleb-098v,24 der ſunden vn̄ du ſpíſe des todesV·4b·P_Hleb-099r,01 vn̄ du geſteltníſſe des víndes.V·4b·P_Hleb-099r,02 wan ich habe mích vertruwenV·4b·P_Hleb-099r,03 eíme andere der verre edeler íſtV·4b·P_Hleb-099r,04 wanne du. her hat míne wangēV·4b·P_Hleb-099r,05 gezíeret mit ſynem blute. vn̄V·4b·P_Hleb-099r,06 ich han huníg vn̄ mílch geſogē

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 21

Page 22: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-099r,07 vz ſíme munde.” Do vregete derV·4b·P_Hleb-099r,08 íungelínc wer der were der alſoV·4b·P_Hleb-099r,09 edel iſt. Do ſprach agneta. “ſageV·4b·P_Hleb-099r,10 ich dír von ſíner geburt. ſo ge=wanV·4b·P_Hleb-099r,11 ſin vater níe keíne vrowēV·4b·P_Hleb-099r,12 noch ſín muter níe keínen mā.V·4b·P_Hleb-099r,13 ſage ich dir von ſyme ríchtumeV·4b·P_Hleb-099r,14 ſo hat her di horde aller ríchtu=meV·4b·P_Hleb-099r,15 vnder yme. Sage ich dírV·4b·P_Hleb-099r,16 von ſíner ſchone. ſo wundertV·4b·P_Hleb-099r,17 ſich hymel vn̄ erde vn̄ alle enge=le.V·4b·P_Hleb-099r,18 Sage ich dír von ſíner gewaltV·4b·P_Hleb-099r,19 ſo dienen yme alle engele.” DoV·4b·P_Hleb-099r,20 der íungelínc diz gehorte. doV·4b·P_Hleb-099r,21 gíng her heym vn̄ wart vonV·4b·P_Hleb-099r,22 liebe ſiech. vn̄ do di ertzete ínV·4b·P_Hleb-099r,23 beſahen do ſpurten ſí daz herV·4b·P_Hleb-099r,24 von líbe ſiech waz. vn̄ ſagetenV·4b·P_Hleb-099v,01 iz ſínem vatere. do nam der vaterV·4b·P_Hleb-099v,02 heymliche den ſun vn̄ vragete ínV·4b·P_Hleb-099v,03 waz her ſo lip hette dar vm̄eV·4b·P_Hleb-099v,04 her ſiech wurde. Do ſagete herV·4b·P_Hleb-099v,05 yme iz were diſe íungvroweV·4b·P_Hleb-099v,06 agnete di hette ſich vertruwetV·4b·P_Hleb-099v,07 eíme anderen. do ſayten di knechteV·4b·P_Hleb-099v,08 dem herren daz ſi mit der ſwarzenV·4b·P_Hleb-099v,09 kunſt betrogen were. vn̄ dazV·4b·P_Hleb-099v,10 ſi ſpreche daz xp̄c ír íedel wereV·4b·P_Hleb-099v,11 deme ſi ſich vertruwet hette. DoV·4b·P_Hleb-099v,12 ſante her nach ír vn̄ ſprach.V·4b·P_Hleb-099v,13 “wíltu kuſche bliben. ſo opfereV·4b·P_Hleb-099v,14 den apgoten vn̄ díene ín. wiltuV·4b·P_Hleb-099v,15 des nícht tun. ſo laze ich dichV·4b·P_Hleb-099v,16 furen ín daz gemeíne hus dazV·4b·P_Hleb-099v,17 du allen luten gemeíne wirdeſt”V·4b·P_Hleb-099v,18 Do ſprach agneta. “Ich han míchV·4b·P_Hleb-099v,19 vor truwet xp̄o gotis ſune derV·4b·P_Hleb-099v,20 geſtattet nícht. daz mir íchtV·4b·P_Hleb-099v,21 geſchehe zu míner kuſcheit.V·4b·P_Hleb-099v,22 Dar vmme vorchte ich níchtV·4b·P_Hleb-099v,23 díne drowe.” Do líez her díeV·4b·P_Hleb-099v,24 íungvrowen vz zíehen muͦtˢnackit.V·4b·P_Hleb-100r,01 vn̄ zuhant wuchs ír eígēV·4b·P_Hleb-100r,02 har daz ſi ſo wol mítte bedecketV·4b·P_Hleb-100r,03 wart alſo mít ſchonen cleíderē.V·4b·P_Hleb-100r,04 Sˢ. Ambroſius ſprichit. daz di ougēV·4b·P_Hleb-100r,05 der heiden vn̄ der ſvndere ínwarēV·4b·P_Hleb-100r,06 nicht wirdig diſe íuncvrowenV·4b·P_Hleb-100r,07 nackit zu ſehene. Do furte māV·4b·P_Hleb-100r,08 ſi in daz gemeine hus. do gíncV·4b·P_Hleb-100r,09 ſie rechte in als in ein hus desV·4b·P_Hleb-100r,10 gebetís. vn̄ di engele vnſes hˢerēV·4b·P_Hleb-100r,11 quamen vmme ſí mít eime grozenV·4b·P_Hleb-100r,12 lichte. daz alle di daz lichtV·4b·P_Hleb-100r,13 ſahen di ín deme huſe waren.V·4b·P_Hleb-100r,14 Do machte ſich der iungelingV·4b·P_Hleb-100r,15 zu mít vile geſellen. vn̄ gingV·4b·P_Hleb-100r,16 vor daz hus. vn̄ híez ſine geſellē

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 22

Page 23: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-100r,17 hín in gen daz ſi di iungvroweV·4b·P_Hleb-100r,18 betrubeten. Do ſi hin in quamēV·4b·P_Hleb-100r,19 vn̄ ſahen daz licht. do gingenV·4b·P_Hleb-100r,20 ſi her wider vz vn̄ wurden níchtV·4b·P_Hleb-100r,21 geergert. Do wart der iungelíngV·4b·P_Hleb-100r,22 zornig vn̄ ſprach. “Ach irV·4b·P_Hleb-100r,23 zagen vorchtet ír vch vor einerV·4b·P_Hleb-100r,24 iungvrowen” vn̄ lief hin ínV·4b·P_Hleb-100v,01 vreuellichen. vn̄ wolde ſi ane gegriffenV·4b·P_Hleb-100v,02 haben. Do quam der tufelV·4b·P_Hleb-100v,03 vn̄ brach yme den hals abeV·4b·P_Hleb-100v,04 do her ſo lange dínne waz doV·4b·P_Hleb-100v,05 arget iz díe geſellen vn̄ wartetēV·4b·P_Hleb-100v,06 hin ín. do funden ſí ín tot. DoV·4b·P_Hleb-100v,07 kundigeten ſi iz dem vatere vn̄V·4b·P_Hleb-100v,08 der ſchrey ſere vn̄ ſprach. “O. erberenV·4b·P_Hleb-100v,09 romer helfet mír clagē”V·4b·P_Hleb-100v,10 vn̄ ſprach zu ſante agneten.V·4b·P_Hleb-100v,11 “O. du gruwelicher vrowen nameV·4b·P_Hleb-100v,12 mochtes du nirgen anders díneV·4b·P_Hleb-100v,13 grymmekeit bewiſen danneV·4b·P_Hleb-100v,14 an myme kinde vn̄ haſt mír o getotit.”V·4b·P_Hleb-100v,15 Do ſprach agneta. “ich habeV·4b·P_Hleb-100v,16 in nicht getotit. des willen herV·4b·P_Hleb-100v,17 wolde vollebrengen der hat ymeV·4b·P_Hleb-100v,18 den hals gebrochen.” Do ſprachV·4b·P_Hleb-100v,19 des íungelinges vater. “woldeſtV·4b·P_Hleb-100v,20 du dinen got vor in bitten dazV·4b·P_Hleb-100v,21 her lebende wurde. ſo gloubetV·4b·P_Hleb-100v,22 ich daz du ín nícht getotet hetteſt”V·4b·P_Hleb-100v,23 ſi ſprach “ía.” Vn̄ gíng an ir gebetV·4b·P_Hleb-100v,24 vn̄ bat vnſern herren daz herV·4b·P_Hleb-101r,01 lebende wart. Vn̄ der íungelīcV·4b·P_Hleb-101r,02 gínc vz dem huſe vn̄ ríf mítV·4b·P_Hleb-101r,03 luter ſtymme. “Iz iſt nícht danV·4b·P_Hleb-101r,04 ein ware got. criſten lute got”V·4b·P_Hleb-101r,05 Do bekarte ſich der vater. abˢV·4b·P_Hleb-101r,06 her getorſte der íungvrowēV·4b·P_Hleb-101r,07 nícht loſen wan her wolde widˢV·4b·P_Hleb-101r,08 di priſtere nícht tun. wanneV·4b·P_Hleb-101r,09 ſi ſprachen. “totet diſe íung=vrowenV·4b·P_Hleb-101r,10 wan ſi kan wandelenV·4b·P_Hleb-101r,11 di gemute der lute.” do diz geſchachV·4b·P_Hleb-101r,12 do ſtet nu eín ſchoneV·4b·P_Hleb-101r,13 kírche. vn̄ heizet ſante agnetenV·4b·P_Hleb-101r,14 platz. Do vnderwant ſichV·4b·P_Hleb-101r,15 ír eín ríchter der hiez paſcaſíus.V·4b·P_Hleb-101r,16 der líez eín groz fur vm̄eV·4b·P_Hleb-101r,17 ſí legen vn̄ líez daz enpurnenV·4b·P_Hleb-101r,18 vn̄ do iz aller ſereſt brante.V·4b·P_Hleb-101r,19 do quam der engel vnſers hˢrēV·4b·P_Hleb-101r,20 vn̄ leſchete íz alzu male. dazV·4b·P_Hleb-101r,21 da nymant vant weder kolenV·4b·P_Hleb-101r,22 noch fuer. Do líz der ríchterV·4b·P_Hleb-101r,23 ſíner knechte eínen zu gen.V·4b·P_Hleb-101r,24 vn̄ der ſtach ir ein ſwert durchV·4b·P_Hleb-101v,01 ire kele alſo ſtarp diſe íungvroweV·4b·P_Hleb-101v,02 do wart ſi begraben buzen rome

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 23

Page 24: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-101v,03 wol eíne halbe míle. do manV·4b·P_Hleb-101v,04 vz get zu deme tore daz do heizetV·4b·P_Hleb-101v,05 zv ſente ſaturnínus. vn̄ iſt einV·4b·P_Hleb-101v,06 ſchone cloſter. vn̄ daz pallíumV·4b·P_Hleb-101v,07 daz di ertzebiſchoue ſtillen habeV·4b·P_Hleb-101v,08 daz machen diſe vrowen vndeV·4b·P_Hleb-101v,09 nymant anders me. Diſe ſchefichínV·4b·P_Hleb-101v,10 do vone man iz machetV·4b·P_Hleb-101v,11 di gen níergen andersV·4b·P_Hleb-101v,12 alle den tac wanne ín der kírchēV·4b·P_Hleb-101v,13 vn̄ hi lit ir lichame. aber zvV·4b·P_Hleb-101v,14 ſante Iohanſe zu rome do iſtV·4b·P_Hleb-101v,15 ir houbit vn̄ ſante peters hovbítV·4b·P_Hleb-101v,16 vn̄ ſante paulus houbitV·4b·P_Hleb-101v,17 vn̄ ſente cecílien houbit. vn̄V·4b·P_Hleb-101v,18 der grawe rok vnſers herrenV·4b·P_Hleb-101v,19 in der cappellen di do heizet zvV·4b·P_Hleb-101v,20 ſaluatori. vn̄ vffe deme altareV·4b·P_Hleb-101v,21 ſtet eín guldín agnetichín. dazV·4b·P_Hleb-101v,22 hat eínen zan von ir ín ſínerV·4b·P_Hleb-101v,23 hant. Eín íuncvro di heízetV·4b·P_Hleb-101v,24 potencíane. die ſteíneten dieV·4b·P_Hleb-102r,01 heyden vffe ireme grabe di lítV·4b·P_Hleb-102r,02 ouch in dirre kírchen. AmbroſíusV·4b·P_Hleb-102r,03 ſprichit. “Were maria nicht gotisV·4b·P_Hleb-102r,04 muter worden. ſo were keín íūc=vroweV·4b·P_Hleb-102r,05 geweſt in der criſtenheítV·4b·P_Hleb-102r,06 di iz baz wirdic were geweſt.V·4b·P_Hleb-102r,07 danne agneta.” Do emerencianeV·4b·P_Hleb-102r,08 geſteínet wart. do quamen gro=zeV·4b·P_Hleb-102r,09 irbibunge vn̄ dunre vn̄ blíczeV·4b·P_Hleb-102r,10 vn̄ alſo gruwelich weter daz diV·4b·P_Hleb-102r,11 heiden nyeme dar quamen.V·4b·P_Hleb-102r,12 Man ſchribet daz ein priſterV·4b·P_Hleb-102r,13 in der ſelben kirchen waz derV·4b·P_Hleb-102r,14 hiez paulínus. den bekorte dˢV·4b·P_Hleb-102r,15 tufel alſo ſere mit vnkuſcheitV·4b·P_Hleb-102r,16 daz her gínc zv deme babiſteV·4b·P_Hleb-102r,17 vn̄ bat ín daz her yme erloubeteV·4b·P_Hleb-102r,18 eíne huſvrowen zu nemeneV·4b·P_Hleb-102r,19 Do nam der babyſt eín vingerlínV·4b·P_Hleb-102r,20 von ſyner hant vn̄ gap iz demV·4b·P_Hleb-102r,21 priſtere vn̄ ſprach “gan zu dem bíldeV·4b·P_Hleb-102r,22 ſante agneten vn̄ gíp ír dazV·4b·P_Hleb-102r,23 víngerlín vn̄ ſprích daz ſi díchV·4b·P_Hleb-102r,24 enphahe zu eíme elichen vrídele”V·4b·P_Hleb-102v,01 vn̄ her tet íz. vn̄ daz bilde recketeV·4b·P_Hleb-102v,02 den vinger her vz. vn̄ her ſtecketeV·4b·P_Hleb-102v,03 yme daz vingerlín an di hant.V·4b·P_Hleb-102v,04 vn̄ iz zoch den vinger wider widˢV·4b·P_Hleb-102v,05 ín dí want daz man nūme ſihetV·4b·P_Hleb-102v,06 wan den ſteyn des vingerlínes vn̄V·4b·P_Hleb-102v,07 diſen priſter beſtunt nvm̄ermeV·4b·P_Hleb-102v,08 keíne bekorunge. an dem achtēV·4b·P_Hleb-102v,09 tage do ſi ire unt ſere weínetenV·4b·P_Hleb-102v,10 do írſcheín ſi in mit vile íuncvrowenV·4b·P_Hleb-102v,11 vn̄ eín ſuuerlích lemmechinV·4b·P_Hleb-102v,12 gínc bi ir. vn̄ ſprach zu iren

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 24

Page 25: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-102v,13 unden. “Inweinet mich nvm̄eV·4b·P_Hleb-102v,14 wan ich han den tot verwundenV·4b·P_Hleb-102v,15 vn̄ habe daz ewige lebín.” DazV·4b·P_Hleb-102v,16 wír zv ir kvmmen in den hymelV·4b·P_Hleb-102v,17 des helfe vns got amen. Sente Vincencien tacV·4b·P_Hleb-102v,18 Man beget huteV·4b·P_Hleb-102v,19 ſante víncencien tag derV·4b·P_Hleb-102v,20 wart gemartert von eime richteˢV·4b·P_Hleb-102v,21 der hiz decíanus Dírre víncentiV·4b·P_Hleb-102v,22 ſprechen eteliche her were brudˢV·4b·P_Hleb-102v,23 laurencij. Di anderen ſprechēV·4b·P_Hleb-102v,24 ſi weren beide von eíme lande vōV·4b·P_Hleb-103r,01 yſpanien. vn̄ ſí ſprechen beíde warV·4b·P_Hleb-103r,02 ſi waren beide vz deme hymele.V·4b·P_Hleb-103r,03 vn̄ hatten einen vater in deme hy=mele.V·4b·P_Hleb-103r,04 vincencius waz gewihetV·4b·P_Hleb-103r,05 zv deme ewangelio. vn̄ waz cape=lanV·4b·P_Hleb-103r,06 eines biſchoues der hiz valeríus.V·4b·P_Hleb-103r,07 vn̄ dirre valeríus waz vn=geſprecheV·4b·P_Hleb-103r,08 vn̄ ſtammelte ſere. darV·4b·P_Hleb-103r,09 vmme beualch her vincencío díV·4b·P_Hleb-103r,10 prediate vn̄ ouch waz her zu ſprecheneV·4b·P_Hleb-103r,11 hatte daz hˢ daz fur in ſpreche.V·4b·P_Hleb-103r,12 Do predigete her vn̄ bekarteV·4b·P_Hleb-103r,13 vil volkis. Do worden ſi beſagetV·4b·P_Hleb-103r,14 vor decíano dem richtere. der liezV·4b·P_Hleb-103r,15 ſi vahen vn̄ líz ſi vor ſich brengēV·4b·P_Hleb-103r,16 wanne ſi di houbit weren vnderV·4b·P_Hleb-103r,17 ander criſtenluten. ſo ſprach herV·4b·P_Hleb-103r,18 ſi ane vmme den glouben. ValeríusV·4b·P_Hleb-103r,19 der bíſchof antwertete.V·4b·P_Hleb-103r,20 wan her eín alt man waz vndeV·4b·P_Hleb-103r,21 vngeſpreche ſo ſprach her blodelichenV·4b·P_Hleb-103r,22 vn̄ gemechlichen. Do ſpᵃchV·4b·P_Hleb-103r,23 víncencíus. “Vater wíe tuſt duV·4b·P_Hleb-103r,24 nv. du ſalt vrilichen vn̄ kuͤnlicheV·4b·P_Hleb-103v,01 bekennen criſten glouben.” DoV·4b·P_Hleb-103v,02 ſprach Valerius. “Svn ich habeV·4b·P_Hleb-103v,03 doch dir di wort beuolhen. ſprichV·4b·P_Hleb-103v,04 vn̄ waz dv ſprichiſt daz halde ichV·4b·P_Hleb-103v,05 mit dir.” do ſprach vincenciusV·4b·P_Hleb-103v,06 zu dem richtere deciano. “Du ſaltV·4b·P_Hleb-103v,07 nymmer ſprechen daz wir gotisV·4b·P_Hleb-103v,08 ſullen verlouckenen vn̄ vnſersV·4b·P_Hleb-103v,09 glouben. wā iz were groze ſvndeV·4b·P_Hleb-103v,10 vn̄ ſchande. daz wir gote di vn ereV·4b·P_Hleb-103v,11 teten daz wir ſin verlouckendenV·4b·P_Hleb-103v,12 vn̄ vnſis glouben.” vn̄ diz ſayteV·4b·P_Hleb-103v,13 her yme kvnlichen vn̄ erneſlichēV·4b·P_Hleb-103v,14 Do liz her den biſchof nemen vn̄V·4b·P_Hleb-103v,15 liz ín ſetzen in ein ſchif. vn̄ liezV·4b·P_Hleb-103v,16 in furen in eine inſulen daz herV·4b·P_Hleb-103v,17 ſturbe aldo. aber vincencíumV·4b·P_Hleb-103v,18 wan her eín iung man waz. ſoV·4b·P_Hleb-103v,19 gap her in ſinen knechten vn̄V·4b·P_Hleb-103v,20 ſprach. “Diſen vreuelin iungelīcV·4b·P_Hleb-103v,21 ſullet ir pinen mit grīmē pinēV·4b·P_Hleb-103v,22 mit boſen pinen vn̄ mit grozē

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 25

Page 26: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-103v,23 pinen.” Do hatten ſi gemachitV·4b·P_Hleb-103v,24 ein gruwelich gezowe do manV·4b·P_Hleb-104r,01 di criſten lute pflag mítte zvV·4b·P_Hleb-104r,02 pinen daz hiez martolíus. do hín=genV·4b·P_Hleb-104r,03 ſi in ane vn̄ ſperreten ín darV·4b·P_Hleb-104r,04 in. vn̄ zugen in daz nírgen keínV·4b·P_Hleb-104r,05 ader an ſyme líbe waz ſí doneteV·4b·P_Hleb-104r,06 Do nach namen ſí yſeríne kam=menV·4b·P_Hleb-104r,07 vn̄ rizzen yme abe ſin vleíſchV·4b·P_Hleb-104r,08 von ſyme libe. Do ſprach decianꝰV·4b·P_Hleb-104r,09 víncenti. “wo ſínt nu díne euelēV·4b·P_Hleb-104r,10 wort vn̄ dine euelen rede.” DoV·4b·P_Hleb-104r,11 ſprach víncencius. “ich enuorchteV·4b·P_Hleb-104r,12 aller diner pine nichtiſnicht. vn̄V·4b·P_Hleb-104r,13 erdencke alle die pine di dv erdenckenV·4b·P_Hleb-104r,14 macht. vn̄ ich habe nichtV·4b·P_Hleb-104r,15 ſo groze ſorge ſo daz du dich vberV·4b·P_Hleb-104r,16 mich erbarmeſt.” Do wart decianusV·4b·P_Hleb-104r,17 zornic vn̄ ſlug dí knechteV·4b·P_Hleb-104r,18 vn̄ ſchalt vn̄ ſprach. “Ir boſen wichte.V·4b·P_Hleb-104r,19 nu habet ir doch dicke luteV·4b·P_Hleb-104r,20 gepinget daz ſi bekanten daz ſiV·4b·P_Hleb-104r,21 vater vn̄ muter getotet hatten.V·4b·P_Hleb-104r,22 vn̄ kunnit ir diſen vreuelen iūgelíncV·4b·P_Hleb-104r,23 nicht betwingen.” Do ſprachV·4b·P_Hleb-104r,24 vincencius. “Deciane nu biſtuV·4b·P_Hleb-104v,01 ſere betrubet vn̄ gepineget vndeV·4b·P_Hleb-104v,02 ſleheſt díne knechte vn̄ ich hangeV·4b·P_Hleb-104v,03 hie ín grozeme vríde vn̄ ín vrouden.”V·4b·P_Hleb-104v,04 Wan víncencíus ſpríchít alſeV·4b·P_Hleb-104v,05 vile alſe eínre der alle ding vberwíndet.V·4b·P_Hleb-104v,06 Auguſtínus ſpríchit.V·4b·P_Hleb-104v,07 “Decianus waz me gepíniget dazV·4b·P_Hleb-104v,08 her víncencíum nícht vber windēV·4b·P_Hleb-104v,09 mochte. danne víncencius mítV·4b·P_Hleb-104v,10 aller ſiner píne.” Do liez her ínV·4b·P_Hleb-104v,11 her abe nemen vn̄ liz ín brengēV·4b·P_Hleb-104v,12 zv eíme roſte do groz fuͦr vnderV·4b·P_Hleb-104v,13 waz. do ylete víncencíus daz herV·4b·P_Hleb-104v,14 dar quam vn̄ viel ſelber vffe denV·4b·P_Hleb-104v,15 roſt. vn̄ di knechte ſtunden vmmeV·4b·P_Hleb-104v,16 ín mít yſerínen gabelen vn̄ wantenV·4b·P_Hleb-104v,17 ín vmme. vn̄ wurfen ymeV·4b·P_Hleb-104v,18 ſaltz ín di wunden vn̄ di kolenV·4b·P_Hleb-104v,19 vn̄ daz blut lief von yme in díeV·4b·P_Hleb-104v,20 kolen. vn̄ daz fur wart groz. vn̄V·4b·P_Hleb-104v,21 di knechte ſtyezen yn mít denV·4b·P_Hleb-104v,22 gabelen vn̄ mít den holtzeren.V·4b·P_Hleb-104v,23 alſo daz alle ſíne gelidemeze vorwundetV·4b·P_Hleb-104v,24 vn̄ gepíneget wurdenV·4b·P_Hleb-105r,01 vn̄ diz leit her vrolíchen. vn̄ enV·4b·P_Hleb-105r,02 achtet ſín níchteſnícht. Do wartV·4b·P_Hleb-105r,03 der richter zorníg vn̄ líz ín abeV·4b·P_Hleb-105r,04 nemen vn̄ líez ín legen ín eínēV·4b·P_Hleb-105r,05 kelre vn̄ líz yme di fuze he enV·4b·P_Hleb-105r,06 ín eínen ſtok vn̄ liz vnder ín legēV·4b·P_Hleb-105r,07 typhínís ſchirben vn̄ glaz dazV·4b·P_Hleb-105r,08 ſíne wunden verſeret wurden.

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 26

Page 27: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-105r,09 vn̄ líz ín dar uf ſetzen. Do qua=menV·4b·P_Hleb-105r,10 di heiligen engele ín denV·4b·P_Hleb-105r,11 kerker. vn̄ írluchten den kerkerV·4b·P_Hleb-105r,12 daz her alſo lícht waz alſo obV·4b·P_Hleb-105r,13 di ſunne ſchyne zu míttemeV·4b·P_Hleb-105r,14 tage. vn̄ machten daz glaz vn̄V·4b·P_Hleb-105r,15 di ſchirben zu wol ríechendenV·4b·P_Hleb-105r,16 roſen. vn̄ di engele ſungen ymeV·4b·P_Hleb-105r,17 vn̄ ſpíleten mít yme alſo dazV·4b·P_Hleb-105r,18 di hutere des kerkeres bekartV·4b·P_Hleb-105r,19 wordín vn̄ lízen ſich toufen. doV·4b·P_Hleb-105r,20 wart der ríchter zorníc vn̄ ſpᵃchV·4b·P_Hleb-105r,21 zu ſínen dieneren. “Dírre vín=cencíusV·4b·P_Hleb-105r,22 vberwíndet vns alleV·4b·P_Hleb-105r,23 vn̄ her mac von pínen níchtV·4b·P_Hleb-105r,24 geſterben. vn̄ wír wollen ínV·4b·P_Hleb-105v,01 nūme pinigen. Ir ſult yme machēV·4b·P_Hleb-105v,02 eín ſchone bette. vn̄ ſullen in darV·4b·P_Hleb-105v,03 in legen. ob wír ín mit guten verwíndenV·4b·P_Hleb-105v,04 mochten.” vn̄ do man in ínV·4b·P_Hleb-105v,05 daz bette brachte. vn̄ eíne cleíneV·4b·P_Hleb-105v,06 wile darínne gelag do gap herV·4b·P_Hleb-105v,07 vf ſínen geiſt vn̄ fuͦr in daz ewígeV·4b·P_Hleb-105v,08 leben. Do der richter daz gehorteV·4b·P_Hleb-105v,09 daz her tot waz. do ſprach hˢV·4b·P_Hleb-105v,10 zu ſínen díenern. “mochte wírV·4b·P_Hleb-105v,11 ín nícht lebende vberwínden. ſoV·4b·P_Hleb-105v,12 wollen wír ín tot vberwínden.V·4b·P_Hleb-105v,13 Ir ſult den lichame nemen vndeV·4b·P_Hleb-105v,14 ſult ín tragen vffe daz velt dazV·4b·P_Hleb-105v,15 ín die vogele ezzen vn̄ di tyer.”V·4b·P_Hleb-105v,16 Do ſi den lícham vffe daz veltV·4b·P_Hleb-105v,17 brachten. do quam eín rabe vn̄V·4b·P_Hleb-105v,18 geſtatet nícht daz ín keín vogelV·4b·P_Hleb-105v,19 ezze oder dy keín tyr. vn̄ der ra=beV·4b·P_Hleb-105v,20 vberwant eínen wolf. daz hˢV·4b·P_Hleb-105v,21 dem lichamen neíg. vn̄ gíng enwec.V·4b·P_Hleb-105v,22 Do decíanus daz gehorteV·4b·P_Hleb-105v,23 do gebot her ſínen knechten ínV·4b·P_Hleb-105v,24 grozeme zorne. daz ſi den líchāV·4b·P_Hleb-106r,01 nemen vn̄ furten ín verre vf daz merV·4b·P_Hleb-106r,02 vn̄ wurfín ín dar ín. Vn̄ diz tatenV·4b·P_Hleb-106r,03 ſi. vn̄ erdanne ſí zu lande quamēV·4b·P_Hleb-106r,04 do waz der lícham vz vn̄ fundenV·4b·P_Hleb-106r,05 ín vffe deme ſtaden vn̄ brach eínV·4b·P_Hleb-106r,06 groz loch durch den fuͤr des ſtadēV·4b·P_Hleb-106r,07 vn̄ des merís daz noch hute dizV·4b·P_Hleb-106r,08 tages do iſt. Do quamen guteV·4b·P_Hleb-106r,09 criſtenlute vn̄ begruben den líchāV·4b·P_Hleb-106r,10 achte míle von der ſtat di do heizetV·4b·P_Hleb-106r,11 liſebone. vn̄ zwene raben ſintV·4b·P_Hleb-106r,12 noch hute des tages vffe deme grabe.V·4b·P_Hleb-106r,13 di die pligeríne wiſen vberV·4b·P_Hleb-106r,14 di heide. wan ſi fliegen ín voreV·4b·P_Hleb-106r,15 bz zu der ſtat. vn̄ vliegen ín danV·4b·P_Hleb-106r,16 vore wan zu dem grabe. aber derV·4b·P_Hleb-106r,17 lícham lit nv ín der ſtat des landesV·4b·P_Hleb-106r,18 portigal di da heízet líſebone

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 27

Page 28: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-106r,19 ín der oberſten kírchen. vn̄ anV·4b·P_Hleb-106r,20 ſyme tage vn̄ alle di wochen vzV·4b·P_Hleb-106r,21 ſo iſt iar marckít ín der ſtat. vn̄V·4b·P_Hleb-106r,22 kumít vil ſchíffe dare von verrēV·4b·P_Hleb-106r,23 landen vn̄ di muz man alle bren=genV·4b·P_Hleb-106r,24 vz dem mere zu deme ſtadenV·4b·P_Hleb-106v,01 wan die viſche ſpilen ín deme mereV·4b·P_Hleb-106v,02 an ſante víncencíen abende.V·4b·P_Hleb-106v,03 ſulchis ſpiles. waz ſchiffe ín demV·4b·P_Hleb-106v,04 mere weren di muſten alle verterbenV·4b·P_Hleb-106v,05 di wunderlicheit des ſpílesV·4b·P_Hleb-106v,06 der viſche. vn̄ ouch di grozheitV·4b·P_Hleb-106v,07 der viſche. vn̄ wie wunderlichenV·4b·P_Hleb-106v,08 man diſen heiligen hie eret dazV·4b·P_Hleb-106v,09 iſt wunderlichen hie zu ſagen.V·4b·P_Hleb-106v,10 wanne do her begraben lit. dazV·4b·P_Hleb-106v,11 iſt ienſit ſante iacobe hundertV·4b·P_Hleb-106v,12 dutſche mile. darvmme waz dirreV·4b·P_Hleb-106v,13 heilige eín ware knecht xpīV·4b·P_Hleb-106v,14 vn̄ wer diz wil eruolgen der ſalV·4b·P_Hleb-106v,15 haben dru ſtucke an yme. DazV·4b·P_Hleb-106v,16 erſte daz her ſínen nutz nícht enV·4b·P_Hleb-106v,17 ſuche ín allen ſínen wercken.V·4b·P_Hleb-106v,18 Sunder daz lop vn̄ di ere ſínesV·4b·P_Hleb-106v,19 herren. Daz ander daz her luterV·4b·P_Hleb-106v,20 vn̄ heilíc ſí ín alle ſyme lebeneV·4b·P_Hleb-106v,21 an worten vn̄ an wercken. DazV·4b·P_Hleb-106v,22 drítte daz her geduldíclichenV·4b·P_Hleb-106v,23 lídet alles des got vber ín verhēget.V·4b·P_Hleb-106v,24 vn̄ daz ín des nymmer vordrízze.V·4b·P_Hleb-107r,01 wanne willíg lidenV·4b·P_Hleb-107r,02 machet den menſchen glich xp̄oV·4b·P_Hleb-107r,03 vn̄ machet ín eín díener gotis.V·4b·P_Hleb-107r,04 wan íz enſínt dí keínen grozerV·4b·P_Hleb-107r,05 ere. wannedaz der menſche gotísV·4b·P_Hleb-107r,06 knecht ſí. wan gregoríus ſpⁱchit:V·4b·P_Hleb-107r,07 “Dí di knechte ſínt xpī. di werdenV·4b·P_Hleb-107r,08 alle kvníge ín deme ewigen le=bene.”V·4b·P_Hleb-107r,09 Daz wír mít diſem heilígēV·4b·P_Hleb-107r,10 vn̄ mít allen heilígen ſelig werden.V·4b·P_Hleb-107r,11 Des helfe vns got ameN. Sancte Paulus tac als hˢ bekeret wͣrtV·4b·P_Hleb-107r,12 Man begetV·4b·P_Hleb-107r,13 hute ſante paulusV·4b·P_Hleb-107r,14 tac als her bekeritV·4b·P_Hleb-107r,15 wart. Man vreget war vmmeV·4b·P_Hleb-107r,16 man diſes heyligen bekerungeV·4b·P_Hleb-107r,17 bege vn̄ keínes anderen heilígēV·4b·P_Hleb-107r,18 me. Daz íſt darvmme wanneV·4b·P_Hleb-107r,19 ſi wunderlicher iſt danne íeV·4b·P_Hleb-107r,20 keíns heilígen me. Di andereV·4b·P_Hleb-107r,21 ſache zu troſte allen ſvndernV·4b·P_Hleb-107r,22 wanne waz got an ſanto pauloV·4b·P_Hleb-107r,23 hat getan. daz mag her nochV·4b·P_Hleb-107r,24 tvn an allen ſvnderen. Di anderV·4b·P_Hleb-107v,01 vrage iſt war vmme got paulūV·4b·P_Hleb-107v,02 bekerte diwile her was vffe eimeV·4b·P_Hleb-107v,03 boſen wege. Di erſten ſprechenV·4b·P_Hleb-107v,04 iz waz dar vmme wan her ewíclichen

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 28

Page 29: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-107v,05 irwelit waz vō der heiligēV·4b·P_Hleb-107v,06 dríualdikeít. daz her ſolde ſínV·4b·P_Hleb-107v,07 eín nach volger xpī vn̄ eín geſelleV·4b·P_Hleb-107v,08 der apoſteln. Di andˢen ſprechenV·4b·P_Hleb-107v,09 vnſer herre tete alſe eín getruweV·4b·P_Hleb-107v,10 hírte. wan ſín ſchof ſchedelicheV·4b·P_Hleb-107v,11 get ſo tríbet her iz wider vffeV·4b·P_Hleb-107v,12 di rechten weide. Di drítten ſp̄chīV·4b·P_Hleb-107v,13 di críſtenheit hette ſín not. wanV·4b·P_Hleb-107v,14 iz waz ein groze vroude aller críſtenheitV·4b·P_Hleb-107v,15 daz paulus bekert wartV·4b·P_Hleb-107v,16 Di virden ſprechen paulus weneteV·4b·P_Hleb-107v,17 wol tun vn̄ rechte. Dar vm̄eV·4b·P_Hleb-107v,18 waz yme xp̄c ſchuldig daz herV·4b·P_Hleb-107v,19 iz yme vnder wiſete. Di fun enV·4b·P_Hleb-107v,20 ſprechen iz were von deme gebeteV·4b·P_Hleb-107v,21 Sante ſtephans. der betete vorV·4b·P_Hleb-107v,22 ín do man ín ſteínete .Sˢ. gregoríusV·4b·P_Hleb-107v,23 ſpríchít. “were daz gebetV·4b·P_Hleb-107v,24 ſante ſtephans nícht geweſt.V·4b·P_Hleb-108r,01 ſo hette di heílíge criſtenheit paulisV·4b·P_Hleb-108r,02 nícht.” xp̄c ſtarp in deme merzenV·4b·P_Hleb-108r,03 vn̄ ſante ſtephan wart do nochV·4b·P_Hleb-108r,04 geſteínet ín deme ougeſte. aberV·4b·P_Hleb-108r,05 paulus wart bekert ín deme vol=bornenV·4b·P_Hleb-108r,06 ín deme ſelben iare. DíV·4b·P_Hleb-108r,07 ſeſten ſprechen daz ſante paulꝰV·4b·P_Hleb-108r,08 were eín íung vrowe darvm̄eV·4b·P_Hleb-108r,09 bekerte ín got. wanne ſi ſprechēV·4b·P_Hleb-108r,10 daz her von hochuart kuſcheV·4b·P_Hleb-108r,11 blíbe. wan ín duchte daz ſín keínV·4b·P_Hleb-108r,12 vrowe wírdig were. Darvm̄eV·4b·P_Hleb-108r,13 iſt daz ein hohe volkumenheítV·4b·P_Hleb-108r,14 daz der menſche vz vntugendenV·4b·P_Hleb-108r,15 kunne tugende machen. alſo dazV·4b·P_Hleb-108r,16 her alſo hochuertig ſí ín ſímeV·4b·P_Hleb-108r,17 libe vn̄ ín ſyme geíſte. daz hˢ alleV·4b·P_Hleb-108r,18 ſvnde vor ſmehe vn̄ allez gut vōV·4b·P_Hleb-108r,19 ertríche. vn̄ daz her erkenne dazV·4b·P_Hleb-108r,20 her zu edel dar zv ſí wanne herV·4b·P_Hleb-108r,21 geſchaffen iſt zu ewigen díngenV·4b·P_Hleb-108r,22 Daz ander daz der menſche alſoV·4b·P_Hleb-108r,23 gírig ſí. daz her yme nymmerV·4b·P_Hleb-108r,24 laze gnugen alſo lange hˢ ín derV·4b·P_Hleb-108v,01 zit iſt an keíner tuginde noch anV·4b·P_Hleb-108v,02 keíner heilikeít. hˢ kriege io dazV·4b·P_Hleb-108v,03 ír yme me werde. wanne paulꝯV·4b·P_Hleb-108v,04 ſprichit. Wer do ſte der hute dazV·4b·P_Hleb-108v,05 her ícht valle.” Daz drítte dazV·4b·P_Hleb-108v,06 der menſche ſal krígen nachV·4b·P_Hleb-108v,07 gotlichen troſten vn̄ nach gotlichēV·4b·P_Hleb-108v,08 wolluſten wanne di vorderen ínV·4b·P_Hleb-108v,09 yme alle lípliche wolluſte vn̄V·4b·P_Hleb-108v,10 lipliche troſte. Darvmme ſullitV·4b·P_Hleb-108v,11 ir mercken víerleye lute. Di erſtēV·4b·P_Hleb-108v,12 geben boſe wider gut. diſe ſíntV·4b·P_Hleb-108v,13 zu male boſe. Di anderē gebenV·4b·P_Hleb-108v,14 boſe vmme boſe alſe di alte ſchⁱ

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 29

Page 30: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-108v,15 ſpríchit. “Fuz vm̄e fuz. Ouge vm̄eV·4b·P_Hleb-108v,16 ouge. zan vm̄e zan.” Di dríttēV·4b·P_Hleb-108v,17 geben guͦt vmme gut. vn̄ diſe ſītV·4b·P_Hleb-108v,18 ouch vnlobelích. wan xp̄c ſprachV·4b·P_Hleb-108v,19 “Daz ír líep habet vwer unde.V·4b·P_Hleb-108v,20 vn̄ daz ír den gebet di vch gebenV·4b·P_Hleb-108v,21 waz lonís wolt ír da vone habenV·4b·P_Hleb-108v,22 wanne iz tvn ouch die heiden vn̄V·4b·P_Hleb-108v,23 di ſundere.” Di vierden di ſínt zvmaleV·4b·P_Hleb-108v,24 vollekūmen di geben gutV·4b·P_Hleb-109r,01 wider boſe alſe xp̄c ſpⁱchit. “Ir ſultV·4b·P_Hleb-109r,02 líep haben vwere vínde. vn̄ ſullitV·4b·P_Hleb-109r,03 wol tun den di vch vbele tun.” DíV·4b·P_Hleb-109r,04 drítte vrage íſt. waz eín menſcheV·4b·P_Hleb-109r,05 ſulle an yme haben. daz yme gotV·4b·P_Hleb-109r,06 ſíne ſvnde vergebe. Daz erſteV·4b·P_Hleb-109r,07 her ſal bekennē ſíne ſunde. DazV·4b·P_Hleb-109r,08 andere yme ſullen míſſe hagenV·4b·P_Hleb-109r,09 ſíne ſvnde. Daz drítte her ſalV·4b·P_Hleb-109r,10 leide haben vm̄e ſíne ſvnde. DazV·4b·P_Hleb-109r,11 víerde her ſal bichten alle ſíneV·4b·P_Hleb-109r,12 ſvnde. Daz fun e hˢ ſal ſi willenV·4b·P_Hleb-109r,13 haben nūmmerme zv tune. DazV·4b·P_Hleb-109r,14 ſeſte. hˢ ſal ſi willen haben zu buzēV·4b·P_Hleb-109r,15 vn̄ diz iſt allíz beſlozen ín dírreV·4b·P_Hleb-109r,16 epiſteln di man hute liſet. DíeV·4b·P_Hleb-109r,17 virde vrage iſt. di wiſe wie ſanteV·4b·P_Hleb-109r,18 paulus bekert wart. vn̄ diz ſagetV·4b·P_Hleb-109r,19 di epiſtole. “In den tagen do ſaulusV·4b·P_Hleb-109r,20 noch waz drowende vn̄ ſlahendeV·4b·P_Hleb-109r,21 di íungeren vnſes herren. do gīcV·4b·P_Hleb-109r,22 her zu den furſten der príſtereV·4b·P_Hleb-109r,23 vn̄ bat von ín bríefe ín damaſcoV·4b·P_Hleb-109r,24 ín der ſynagogen. ob her fundeV·4b·P_Hleb-109v,01 man oder wip des weges daz herV·4b·P_Hleb-109v,02 ſi gebunden furte zu iheruſalemV·4b·P_Hleb-109v,03 vn̄ do hˢ gínc den wec. Iz geſchachV·4b·P_Hleb-109v,04 daz her nehete damaſco. vndeV·4b·P_Hleb-109v,05 ſnellíchen vm̄euínc ín eín líchtV·4b·P_Hleb-109v,06 von dem hymele. vn̄ hˢ vil zu derV·4b·P_Hleb-109v,07 erden. vn̄ horte eíne ſtymme.V·4b·P_Hleb-109v,08 ſprechende.”Saule ſaule wes aneV·4b·P_Hleb-109v,09 vichtes du mích.” Her ſprach. “hˢreV·4b·P_Hleb-109v,10 wer biſt du.” Her ſprach. “Ich bínV·4b·P_Hleb-109v,11 iz ihˢc den dv ane vichtes. Iz iſtV·4b·P_Hleb-109v,12 dír herte wider den preckel zvV·4b·P_Hleb-109v,13 ſtrebene.” vn̄ paulus bibende vn̄V·4b·P_Hleb-109v,14 írſchreckene ſprach. “Waz wiltuV·4b·P_Hleb-109v,15 daz ich tu.” vn̄ got ſprach zv ymeV·4b·P_Hleb-109v,16 “Stant vf vn̄ ganc ín di ſtat doV·4b·P_Hleb-109v,17 wírt dír geſaget waz du tunV·4b·P_Hleb-109v,18 muſt.” Aber di man di mit ymeV·4b·P_Hleb-109v,19 volgeten. ſtunden verſtarretV·4b·P_Hleb-109v,20 horende dy ſtymme vn̄ enſahēV·4b·P_Hleb-109v,21 nymande. Do ſtunt ſaulusV·4b·P_Hleb-109v,22 vf von der erden vn̄ mít offenēV·4b·P_Hleb-109v,23 ougen ínſach her nícht. aberV·4b·P_Hleb-109v,24 ſi furten ín mít der hant zu

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 30

Page 31: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-110r,01 damaſco. vn̄ hˢ waz drítage dazV·4b·P_Hleb-110r,02 her nícht enſach noch ínaz nochV·4b·P_Hleb-110r,03 íntrang. aber iz waz eín íungerV·4b·P_Hleb-110r,04 ín damaſcho. der hiez ananyasV·4b·P_Hleb-110r,05 zu deme ſprach vnſer hˢre ymeV·4b·P_Hleb-110r,06 geiſte. “ananyas.” Vn̄ her ſprachV·4b·P_Hleb-110r,07 “herre ſich ich bín gereit.” vn̄ gotV·4b·P_Hleb-110r,08 ſprach zu yme. “ſtant vf vn̄ gancV·4b·P_Hleb-110r,09 ín di gazze di da heizet di gerech=te.V·4b·P_Hleb-110r,10 vn̄ ſuche paulum ín deme huſeV·4b·P_Hleb-110r,11 íude genant. do ſínt ſi ínne.V·4b·P_Hleb-110r,12 want her betit.” vn̄ her ſach eínēV·4b·P_Hleb-110r,13 man genant ananyas in gendeV·4b·P_Hleb-110r,14 vn̄ vffe legende ſine hant dazV·4b·P_Hleb-110r,15 her daz geſichte wider neme.V·4b·P_Hleb-110r,16 Do antwertet ananyas. “HerreV·4b·P_Hleb-110r,17 ich han gehort von vile lutenV·4b·P_Hleb-110r,18 wie groz vbil her tu dínen heiligenV·4b·P_Hleb-110r,19 zu irlˢm. vn̄ habe gewalt vōV·4b·P_Hleb-110r,20 den furſten der prieſtere zu bindēV·4b·P_Hleb-110r,21 alle di dínen namen ane rufen”V·4b·P_Hleb-177v,09 Sancte Georien tac Man begetV·4b·P_Hleb-177v,10 hute ſancte Georien tac. IrV·4b·P_Hleb-177v,11 ſullit wizzen daz der heyligenV·4b·P_Hleb-177v,12 marter iſt ein buch. dar vm̄e wirV·4b·P_Hleb-177v,13 lernen ſullen wi wir di werlt vorwíndenV·4b·P_Hleb-177v,14 vn̄ alle ſunde. DarV·4b·P_Hleb-177v,15 vm̄e tet vnſer herre ihˢc xp̄c alſeV·4b·P_Hleb-177v,16 ein getruwe leſemeiſter do herV·4b·P_Hleb-177v,17 von dírre werlde ſcheiden ſoldeV·4b·P_Hleb-177v,18 do lerte her vns ſyben leccien anV·4b·P_Hleb-177v,19 dem cruce. Daz ſínt ſyben tugēdeV·4b·P_Hleb-177v,20 do mítte wír ſullen vberwindenV·4b·P_Hleb-177v,21 di ſyben houbit ſunden. Zum erſtenV·4b·P_Hleb-177v,22 lerit her vns ware otmutikeítV·4b·P_Hleb-177v,23 alſo paulus ſprichit. “Her hatV·4b·P_Hleb-177v,24 ſich genídert vn̄ geotmutíget.V·4b·P_Hleb-178r,01 vn̄ hat genomen den tot des cru=ces.”V·4b·P_Hleb-178r,02 mit dirre otmutikeit ſullēV·4b·P_Hleb-178r,03 wir lernen vberwínden diſeV·4b·P_Hleb-178r,04 grozen houbit ſunden di da heizetV·4b·P_Hleb-178r,05 hochuart. Zum anderen maleV·4b·P_Hleb-178r,06 hat her vns gelerit rechte libeV·4b·P_Hleb-178r,07 di wir ſullen haben vnder eynandˢV·4b·P_Hleb-178r,08 wan her beualch ſine muter. ſenteV·4b·P_Hleb-178r,09 iohanſe vn̄ vor gap ſínen viendēV·4b·P_Hleb-178r,10 vn̄ bat vor ſi an deme cruce. DaV·4b·P_Hleb-178r,11 mite vertribe wír diſe houbitſundeV·4b·P_Hleb-178r,12 dí da heizit haz. ZumeV·4b·P_Hleb-178r,13 dritten male leret her vns willicV·4b·P_Hleb-178r,14 liden vn̄ die groze des lídensV·4b·P_Hleb-178r,15 alſe her ſelber ſpríchít ín íere=mías.V·4b·P_Hleb-178r,16 “Wo wart ie menſchen lidēV·4b·P_Hleb-178r,17 glich míme.” hí mitte leret herV·4b·P_Hleb-178r,18 vns rechte luter kuſcheít. díeV·4b·P_Hleb-178r,19 íuncvrowen meytliche kuſcheitV·4b·P_Hleb-178r,20 vn̄ di witewen wíteweliche kuſcheit.V·4b·P_Hleb-178r,21 vn̄ di elichen. eliche kuſchheit.

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 31

Page 32: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-178r,22 hi mítte vertríbe wír díV·4b·P_Hleb-178r,23 houbit ſvnde. di da heizet vnkuſcheit.V·4b·P_Hleb-178r,24 Zume vírden maleV·4b·P_Hleb-178v,01 lerit her vns ware mildekeitV·4b·P_Hleb-178v,02 wan her vergap an dem cruce allesV·4b·P_Hleb-178v,03 das her hatte. Ioch alles daz blutV·4b·P_Hleb-178v,04 daz her hatte ín allen ſínen aderenV·4b·P_Hleb-178v,05 alleyne her vns doch mit eíme trophēV·4b·P_Hleb-178v,06 wol her loſt hette. do mítte lerít hˢV·4b·P_Hleb-178v,07 vns vbírwínden die virden houbitſundeV·4b·P_Hleb-178v,08 di da heízit gyrickeit. Zu dēV·4b·P_Hleb-178v,09 fun en male lerit her vns geduldícV·4b·P_Hleb-178v,10 líden. alſo yſayas ſprichit von ymeV·4b·P_Hleb-178v,11 “alſe eín lamp zu dem tode. vn̄ alſeV·4b·P_Hleb-178v,12 eín ſchaf zu der ſlachtunge getetV·4b·P_Hleb-178v,13 her nye ſínen munt vf. hi míteV·4b·P_Hleb-178v,14 leret her vns vberwínden díe funf=tenV·4b·P_Hleb-178v,15 houbit ſvnde di da heizet zornV·4b·P_Hleb-178v,16 von deme vil boſheit bekumet.V·4b·P_Hleb-178v,17 Zu dem ſechſten male lerit her vnsV·4b·P_Hleb-178v,18 rechte mezikeit. wan eſſíc mítV·4b·P_Hleb-178v,19 gallen gemíſchet waz ſín trancV·4b·P_Hleb-178v,20 an deme cruce. Da mite leret herV·4b·P_Hleb-178v,21 vns vberwinden di ſechſten houbitſvndeV·4b·P_Hleb-178v,22 di da heízet vber az. vn̄ vbertranc.V·4b·P_Hleb-178v,23 Zu dem ſybenden male leretV·4b·P_Hleb-178v,24 her vns manha ikeit des gemutísV·4b·P_Hleb-179r,01 vn̄ vollehertunge bíz an daz endeV·4b·P_Hleb-179r,02 wan hˢ bleip an dem cruce biz ínV·4b·P_Hleb-179r,03 den tot. Da míte lerit her vns vber=windenV·4b·P_Hleb-179r,04 di ſybínde houbít ſvnde. díV·4b·P_Hleb-179r,05 da heizit tragheit an gotis dínſteV·4b·P_Hleb-179r,06 Wiltu anderre leccíen ſybene díeV·4b·P_Hleb-179r,07 vnſer herre laz an deme cruce ſoV·4b·P_Hleb-179r,08 ſuche vffe den guten itac. di ſybēV·4b·P_Hleb-179r,09 wort di vnſer hˢre ſprach an demeV·4b·P_Hleb-179r,10 cruce. Diz buch der marter vnſesV·4b·P_Hleb-179r,11 herren ſal der menſche vlizzeclichēV·4b·P_Hleb-179r,12 ane ſehen. wan her zu gotis lichāV·4b·P_Hleb-179r,13 wil gen. wan daz liden vnſes hˢrēV·4b·P_Hleb-179r,14 iſt eín ſchulde aller tugínde. NuV·4b·P_Hleb-179r,15 merckit funf ſtucke der volkomenV·4b·P_Hleb-179r,16 Zum erſten daz ſi ſich alle tageV·4b·P_Hleb-179r,17 ſullen beſchowen ín gotlicherV·4b·P_Hleb-179r,18 gegenwertikeit alſe ín eyme ſpıgͤele.V·4b·P_Hleb-179r,19 Zu dem andˢen male ſi muzzenV·4b·P_Hleb-179r,20 ſich huten alſe íres ougen. dazV·4b·P_Hleb-179r,21 ſi ichtes icht brengen ín gotlichˢV·4b·P_Hleb-179r,22 gegenwertikeit da vone ſí geſtraffitV·4b·P_Hleb-179r,23 werden von. Zu dem dríttenV·4b·P_Hleb-179r,24 male ſo ſullen ſi nícht verrer vzV·4b·P_Hleb-179v,01 gen in die creaturen. wan ír genaweV·4b·P_Hleb-179v,02 notdur iſt. ane daz ſi nícht gelebenV·4b·P_Hleb-179v,03 mochten. Zu dem vírden maleV·4b·P_Hleb-179v,04 ſullen ſi ſich aller dínge bezzerēV·4b·P_Hleb-179v,05 vn̄ keínes dínges ergeren. alſeV·4b·P_Hleb-179v,06 paulus ſprichit.”Deme guten mēſchenV·4b·P_Hleb-179v,07 komen alle dínc zu gute“

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 32

Page 33: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-179v,08 Zu dem fun en male. daz herV·4b·P_Hleb-179v,09 von allen den wercken di got tutV·4b·P_Hleb-179v,10 vn̄ getan hat habe ſunderlicheV·4b·P_Hleb-179v,11 vroude wi ſi ioch ſchínen oderV·4b·P_Hleb-179v,12 luchten. alſo ſprichit auguſtínV·4b·P_Hleb-179v,13 ”do got mír waz do hatte ich leitV·4b·P_Hleb-179v,14 vn̄ vngemach. nu ich gotes bínV·4b·P_Hleb-179v,15 nu habe ich alles daz ich wil.“V·4b·P_Hleb-179v,16 Darvm̄e bítte wir ouch ín demV·4b·P_Hleb-179v,17 pater noſter alle tage. DínV·4b·P_Hleb-179v,18 wille werde. Darvm̄e hat dírreV·4b·P_Hleb-179v,19 menſche vroude vn̄ vríde ín allēV·4b·P_Hleb-179v,20 den wercken di her wírcket ínV·4b·P_Hleb-179v,21 der zit. Erdan xp̄c geſtarp anV·4b·P_Hleb-179v,22 dem cruce. do waz der tot hezlichV·4b·P_Hleb-179v,23 vn̄ gruwelich allen den menſchen.V·4b·P_Hleb-179v,24 alſe der heydeniſche meíſtˢV·4b·P_Hleb-180r,01 ſprichit.”Allen gruwelichen dín=genV·4b·P_Hleb-180r,02 eín ende iſt der tot.” Iz iſtV·4b·P_Hleb-180r,03 anders vm̄e den liplichen tot.V·4b·P_Hleb-180r,04 vn̄ anders vm̄e den geiſtlichenV·4b·P_Hleb-180r,05 tot. Dem líplíchen tode get dazV·4b·P_Hleb-180r,06 lebín vore. wan ís mac nymāV·4b·P_Hleb-180r,07 geſterben naturlichen her muzeV·4b·P_Hleb-180r,08 von erſten leben. Darūme iſtV·4b·P_Hleb-180r,09 der naturlíche tot eín ende desV·4b·P_Hleb-180r,10 lebēs. vn̄ darvm̄e alles daz daV·4b·P_Hleb-180r,11 lebet vrolichen vn̄ pínlichín.V·4b·P_Hleb-180r,12 vn̄ der werlde vroude iſt allezV·4b·P_Hleb-180r,13 vormíſchet mit dem tode. vn̄ vndˢwilenV·4b·P_Hleb-180r,14 mít deme ewigen tode. abˢV·4b·P_Hleb-180r,15 ín geiſtlichem lebíne get derV·4b·P_Hleb-180r,16 tot vore vn̄ daz leben nach.V·4b·P_Hleb-180r,17 Wan ſwer do wolle geiſtlichenV·4b·P_Hleb-180r,18 leben der muz zum erſten lernēV·4b·P_Hleb-180r,19 ſterben. vn̄ alſo vil alſe der menſcheV·4b·P_Hleb-180r,20 lernet ſterben. alſo vileV·4b·P_Hleb-180r,21 lernet her geiſtlichen leben.V·4b·P_Hleb-180r,22 Gregoríus ſprichít “alſe dazV·4b·P_Hleb-180r,23 vleíſch behalden wírt ín demeV·4b·P_Hleb-180r,24 ſaltze daz iz nícht vortírbetV·4b·P_Hleb-180v,01 alſo wirt daz geiſtliche leben behaldenV·4b·P_Hleb-180v,02 mit ſterben ín dem menſchen.”V·4b·P_Hleb-180v,03 Der menſche muz ſtˢben der werldeV·4b·P_Hleb-180v,04 vn̄ muz ſterben deme vleiſche.V·4b·P_Hleb-180v,05 Vn̄ aller ſíner neygunge. vndeV·4b·P_Hleb-180v,06 muz ouch ſterben an yme ſelberV·4b·P_Hleb-180v,07 vn̄ in yme ſelber. Alſo xp̄c ſp̄ꝫ.V·4b·P_Hleb-180v,08 “Daz weizene korn valle ín diV·4b·P_Hleb-180v,09 erden vn̄ erſterbe. ſo blibit ízV·4b·P_Hleb-180v,10 alleyne.” Vn̄ darvm̄e diſe luteV·4b·P_Hleb-180v,11 di nícht geiſtlichen ſterbenV·4b·P_Hleb-180v,12 kvnnen di bliben ane tugendeV·4b·P_Hleb-180v,13 aber di do wiſlichen ſterbenV·4b·P_Hleb-180v,14 kunnen di irkríegen alle tugende.V·4b·P_Hleb-180v,15 vn̄ behalden alle tugēde.“V·4b·P_Hleb-180v,16 Von diſen luten ſprichitV·4b·P_Hleb-180v,17 paulus.”Ir ſit tot vn̄ vwer

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 33

Page 34: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-180v,18 leben iſt vortorben mít xp̄oV·4b·P_Hleb-180v,19 ín gote” wanne di nature diV·4b·P_Hleb-180v,20 ín kan nicht wírcken danneV·4b·P_Hleb-180v,21 ín icht. Darume íſt ír wercV·4b·P_Hleb-180v,22 gebrechlich. aber got der kanV·4b·P_Hleb-180v,23 alleyne gewírcken ín nícht.V·4b·P_Hleb-180v,24 vn̄ kan daz zu ichte machenV·4b·P_Hleb-181r,01 Darvm̄e ſo were gote lichtˢV·4b·P_Hleb-181r,02 hymel vn̄ erde zu machene wanV·4b·P_Hleb-181r,03 einen ſunder zu bekerne. WanV·4b·P_Hleb-181r,04 got hat den menſchen vrien wil=lenV·4b·P_Hleb-181r,05 gegebin vn̄ den wil got níchtV·4b·P_Hleb-181r,06 twingen. Darvm̄e iſt der willeV·4b·P_Hleb-181r,07 gote dicke ein wider ſatz. aberV·4b·P_Hleb-181r,08 daz nicht hat dikeínen widerſatz.V·4b·P_Hleb-181r,09 wan got der ſprach. “vn̄V·4b·P_Hleb-181r,10 iz wurden alle dinc von nichte”V·4b·P_Hleb-181r,11 aber do her den menſchen widˢV·4b·P_Hleb-181r,12 machen ſolde. do muſte herV·4b·P_Hleb-181r,13 groze erbeit tun vn̄ den bitternV·4b·P_Hleb-181r,14 tot liden.” Augꝰ ſprichit. DazV·4b·P_Hleb-181r,15 got wolde eínen engel lazen anV·4b·P_Hleb-181r,16 ſich genomen haben menſlicheV·4b·P_Hleb-181r,17 nature vn̄ gebuzzit haben vorV·4b·P_Hleb-181r,18 den menſchen obher hette gewollit.V·4b·P_Hleb-181r,19 Aber di wiſe were alſeV·4b·P_Hleb-181r,20 edel nícht geweſt alſe diſe gotV·4b·P_Hleb-181r,21 der ſolde nícht buzē wan herV·4b·P_Hleb-181r,22 hatte nícht ſvnde getan. DerV·4b·P_Hleb-181r,23 menſche hatte ſunde getanV·4b·P_Hleb-181r,24 vn̄ mochte nícht gebuzzenV·4b·P_Hleb-181v,01 hir vm̄e fugete ſich daz der buzeteV·4b·P_Hleb-181v,02 der da got vn̄ menſche waz mitV·4b·P_Hleb-181v,03 einander. Iz waz keín edeler wiſeV·4b·P_Hleb-181v,04 noch keín ínníger wiſe. darinneV·4b·P_Hleb-181v,05 menſlich hertze gezogen mochteV·4b·P_Hleb-181v,06 werden dandaz xp̄c ſturbe vorV·4b·P_Hleb-181v,07 vns. Darvm̄e moge wir vnſerV·4b·P_Hleb-181v,08 ſvnde buzen wan ſi xp̄c vore gebuzetV·4b·P_Hleb-181v,09 hat. Hette iz eín engelV·4b·P_Hleb-181v,10 getan ader ein menſche. wir ſoldenV·4b·P_Hleb-181v,11 is gar dancbere ſin. aberV·4b·P_Hleb-181v,12 wan iz xp̄c ſelber getan hat ſoV·4b·P_Hleb-181v,13 enkvnne wír yme nvm̄er volledancken.V·4b·P_Hleb-181v,14 Her mochte vns ouchV·4b·P_Hleb-181v,15 wole írloſt haben mít eimeV·4b·P_Hleb-181v,16 eínigen trophen blutes. SundˢnV·4b·P_Hleb-181v,17 her gozzis alliz mit. alſo dazV·4b·P_Hleb-181v,18 wír bekennen ſine libe vn̄ dazV·4b·P_Hleb-181v,19 nymant vorzwíuelen ſolde.V·4b·P_Hleb-181v,20 wan gote iſt licht alle ſvndeV·4b·P_Hleb-181v,21 zu vergebene. wan ſín ymeV·4b·P_Hleb-181v,22 der menſche gentzliche getruwet.V·4b·P_Hleb-181v,23 Dírre heilige ſenteV·4b·P_Hleb-181v,24 georíus der waz eín rítter nochV·4b·P_Hleb-182r,01 der werlde. aber her tochte wolV·4b·P_Hleb-182r,02 zu geiſtlicheme ſtríte alſo māV·4b·P_Hleb-182r,03 líſet in dem paſſíonale daz her

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 34

Page 35: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-182r,04 nunleye marter hat gelidenV·4b·P_Hleb-182r,05 vm̄e criſten glouben. Man liſítV·4b·P_Hleb-182r,06 daz ein groze ſtat waz vn̄ vorV·4b·P_Hleb-182r,07 der ſtat waz eín tych do lac eínV·4b·P_Hleb-182r,08 trache inne. der waz alſo ver=gi ic.V·4b·P_Hleb-182r,09 wanne her ſínen ademV·4b·P_Hleb-182r,10 liz vz gen. vber di ſtat. ſo ſtarpV·4b·P_Hleb-182r,11 víle lute des gehen todis ín derV·4b·P_Hleb-182r,12 ſtat. vn̄ diſes intet her níchtV·4b·P_Hleb-182r,13 wan ſwanne in hungerte ſoV·4b·P_Hleb-182r,14 reckete her daz houbit her vz vz demV·4b·P_Hleb-182r,15 tiche ſo gaben ſi yme zweiV·4b·P_Hleb-182r,16 ſchaf des tages daz her gaz.V·4b·P_Hleb-182r,17 Do der ſchaffe zu weníc aderV·4b·P_Hleb-182r,18 zu kleíne wurden daz man irV·4b·P_Hleb-182r,19 ín dem lande nícht gehabenV·4b·P_Hleb-182r,20 mochte. do willekurte daz volcV·4b·P_Hleb-182r,21 gemeínlichen daz man ymeV·4b·P_Hleb-182r,22 gap eínen menſchen vn̄ ein ſchafV·4b·P_Hleb-182r,23 alle tage vn̄ wurffen eyn lozV·4b·P_Hleb-182r,24 vnder ſích vffe wen daz vieleV·4b·P_Hleb-182v,01 den gap man deme trachen. DoV·4b·P_Hleb-182v,02 diz lange gewerte. do vil dazV·4b·P_Hleb-182v,03 loz vffe des kuníges tochter. DoV·4b·P_Hleb-182v,04 ſprach der herre zu deme gemeínenV·4b·P_Hleb-182v,05 volke. “nemet ſilber vn̄ goltV·4b·P_Hleb-182v,06 vn̄ lazet mír mín liebes kínt”V·4b·P_Hleb-182v,07 Do ſprach daz volc. “Wír habenV·4b·P_Hleb-182v,08 vnſere kyndere dar gegeben.V·4b·P_Hleb-182v,09 vn̄ woldes du des nícht tun ſoV·4b·P_Hleb-182v,10 muſtes du ſterben vn̄ alle dieV·4b·P_Hleb-182v,11 mít dír ſtvnden.” Do liz her diV·4b·P_Hleb-182v,12 tochter ſchone zu machen. vn̄V·4b·P_Hleb-182v,13 líz ſi furen zu deme tíche vndeV·4b·P_Hleb-182v,14 líez ſi ſetzen vffen den ſteín vn̄V·4b·P_Hleb-182v,15 daz ſchaf do bi. do der tracheV·4b·P_Hleb-182v,16 ſíne ſpiſe pflac zu holne doV·4b·P_Hleb-182v,17 wart di íuncvrowe ſere zu ſchrieneV·4b·P_Hleb-182v,18 vn̄ zu weínende vn̄ daz volcV·4b·P_Hleb-182v,19 vloch allez hen wec. Do quāV·4b·P_Hleb-182v,20 ſancte íerge wuͤtende vffe ſymeV·4b·P_Hleb-182v,21 roſſe vn̄ vregete di íuncvroweV·4b·P_Hleb-182v,22 waz ír wurre daz ſi ſo ſereV·4b·P_Hleb-182v,23 ſchríete. Do ſprach di íuncvrowe.V·4b·P_Hleb-182v,24 “Iungelínc rit balde dínē wecV·4b·P_Hleb-183r,01 ob du daz leben wilt behaldenV·4b·P_Hleb-183r,02 wan ich bín deme trachen gegeben.V·4b·P_Hleb-183r,03 vn̄ kvmet her ſo vrízzetV·4b·P_Hleb-183r,04 her beide dich vn̄ mích.” Vn̄ índesV·4b·P_Hleb-183r,05 erhub ſich der trache vn̄ quā.V·4b·P_Hleb-183r,06 vn̄ ſante Georíe tet eín cruceV·4b·P_Hleb-183r,07 vor ſich vn̄ reit mít ſyme ſpereV·4b·P_Hleb-183r,08 ín den trachen. vn̄ vil von ſímeV·4b·P_Hleb-183r,09 pferde vínc den trachen vndeV·4b·P_Hleb-183r,10 ſprach zu der íuncvrowen. “baldeV·4b·P_Hleb-183r,11 here vwerē gurtel. vn̄ werfetV·4b·P_Hleb-183r,12 ín yme vm̄e ſínen hals vn̄ leitēV·4b·P_Hleb-183r,13 ín ín di ſtat daz. daz geſehen wˢde

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 35

Page 36: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-183r,14 di gewalt vnſes herren ihˢu xpī.”V·4b·P_Hleb-183r,15 vn̄ ſi tet daz. do ſi zu der ſtatV·4b·P_Hleb-183r,16 zu zogeten mít deme trachenV·4b·P_Hleb-183r,17 do vloch allez daz volc vn̄ ſchreyV·4b·P_Hleb-183r,18 vn̄ weínete. vn̄ wonden ſi ſoldenV·4b·P_Hleb-183r,19 vorterben. Do ſprach ſancteV·4b·P_Hleb-183r,20 Georíe. “Nu vorchtet vch nichtV·4b·P_Hleb-183r,21 Svnder gloubit daz xp̄c iſtV·4b·P_Hleb-183r,22 gotes ſvn. ín des namen ich diſēV·4b·P_Hleb-183r,23 trachen wil toden ſo werdet ir irloſt.”V·4b·P_Hleb-183r,24 Her tote den trachen vndeV·4b·P_Hleb-183v,01 bekarte alliz daz lant vn̄ tou eV·4b·P_Hleb-183v,02 ſí. Dar nach wart her ane gegrífēV·4b·P_Hleb-183v,03 vmme críſten glouben vn̄ wartV·4b·P_Hleb-183v,04 gemartert. Her wart an eíneV·4b·P_Hleb-183v,05 remen gehenget. vn̄ wart ymeV·4b·P_Hleb-183v,06 ſín vleiſch mít kammen von ſymeV·4b·P_Hleb-183v,07 libe gerízen. Dar nach wart hˢV·4b·P_Hleb-183v,08 geleit vffe eínen roſt. vn̄ gebratēV·4b·P_Hleb-183v,09 alſe eín víſch. dar nach wart ymeV·4b·P_Hleb-183v,10 ſín houbit abe geſlahen mít eymeV·4b·P_Hleb-183v,11 ſwerte. vn̄ ſín ſele fur ín dazV·4b·P_Hleb-183v,12 ewige leben. Daz wír mit diſēV·4b·P_Hleb-183v,13 vn̄ mít allen heyligen daz ewígeV·4b·P_Hleb-183v,14 lebín beſitzen muzzen desV·4b·P_Hleb-183v,15 helfe vns der vater von hymelriche.V·4b·P_Hleb-183v,16 ameN. Sancte Marcus tac des ewangeliſteV·4b·P_Hleb-183v,17 WIr habenV·4b·P_Hleb-183v,18 hute den tac marci ewangeliſte.V·4b·P_Hleb-183v,19 der eíner waz der vierV·4b·P_Hleb-183v,20 herren di vns das ewangelíūV·4b·P_Hleb-183v,21 ſchriben. Wír leſen daz vz demV·4b·P_Hleb-183v,22 paradyſe víer wazzer vlizzen.V·4b·P_Hleb-183v,23 Di bezeichen di vír ewangeliaV·4b·P_Hleb-183v,24 nach den ſich di críſtenheít ríchtēV·4b·P_Hleb-184r,01 ſal an deme rechten glouben.V·4b·P_Hleb-184r,02 Der eínes ſchreip vns dírreV·4b·P_Hleb-184r,03 herre ſanctus marcus. des tacV·4b·P_Hleb-184r,04 wír hute begen. Diſen herrenV·4b·P_Hleb-184r,05 ſanctum marcum bewiſete gotV·4b·P_Hleb-184r,06 vor ſíner geburte ezechielí demV·4b·P_Hleb-184r,07 propheten vn̄ ſante IohanſeV·4b·P_Hleb-184r,08 nach ſíner vffart ín eínes lewēV·4b·P_Hleb-184r,09 glíchníſſe. Durch di bezeichenū=geV·4b·P_Hleb-184r,10 daz her ſchriben ſolde dazV·4b·P_Hleb-184r,11 ewangelíum von der vf írſtan=dungeV·4b·P_Hleb-184r,12 vnſes herren ihˢu xpī.V·4b·P_Hleb-184r,13 der an deme drítten tage írſtūtV·4b·P_Hleb-184r,14 von deme tode alſe wír zu rechteV·4b·P_Hleb-184r,15 glouben ſullen. Der lewe hatV·4b·P_Hleb-184r,16 eíne nature an yme mít der criſtꝰV·4b·P_Hleb-184r,17 bezeichent iſt. Swanne her íun=geV·4b·P_Hleb-184r,18 gewínnet ſo ſínt ſi totV·4b·P_Hleb-184r,19 biz an den dritten tac. Dis wírtV·4b·P_Hleb-184r,20 deme lewen alſo leit daz herV·4b·P_Hleb-184r,21 an dem drítten tage zu denV·4b·P_Hleb-184r,22 íungen get vn̄ rufet mit luterV·4b·P_Hleb-184r,23 ſtymme. ſo werdent di iungen

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 36

Page 37: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-184r,24 lebínde. alſo írſtunt vnſer herreV·4b·P_Hleb-184v,01 an deme drítten tage. Darvm̄eV·4b·P_Hleb-184v,02 bezeichent der lewe vnſern hˢrēV·4b·P_Hleb-184v,03 Diſen herren ſanctum marcumV·4b·P_Hleb-184v,04 ſanten di heíligen zwelfbotenV·4b·P_Hleb-184v,05 mít ſancto paulo zu predieneV·4b·P_Hleb-184v,06 vn̄ zu bekerende di heídenſchaV·4b·P_Hleb-184v,07 daz her yme hulfe an deme gotísV·4b·P_Hleb-184v,08 worte. vn̄ ſanctus petrusV·4b·P_Hleb-184v,09 tou e ín vn̄ hub in vzzer toufeV·4b·P_Hleb-184v,10 vn̄ waz yme ſyder alſo holt alſeV·4b·P_Hleb-184v,11 eín vater ſyme kínde. Do ſanctꝰV·4b·P_Hleb-184v,12 marcus mít ſancto petro zuV·4b·P_Hleb-184v,13 rome waz. do ſchreip her dazV·4b·P_Hleb-184v,14 ewangelíum alda. daz ſyder ínV·4b·P_Hleb-184v,15 aller werlde geprediet wartV·4b·P_Hleb-184v,16 Darnach ſante ſanctus petrusV·4b·P_Hleb-184v,17 ſanctū marcum ín agaley do be=kerteV·4b·P_Hleb-184v,18 her aber volkes vile. vndeV·4b·P_Hleb-184v,19 fur wider zu rome. Dannen ſanteV·4b·P_Hleb-184v,20 in aber ſanctus petrus zu egyp=ten lande.V·4b·P_Hleb-184v,21 do bekerte her alexandríamV·4b·P_Hleb-184v,22 daz lant. Dírre ſelbeV·4b·P_Hleb-184v,23 herre ſanctus marcus hatteV·4b·P_Hleb-184v,24 alſuliche vorchte zu der ere desV·4b·P_Hleb-185r,01 heyligen altares daz her yme lizV·4b·P_Hleb-185r,02 ſínen dumen abe houwen. daz hˢV·4b·P_Hleb-185r,03 icht priſter wurde. Doch erlízV·4b·P_Hleb-185r,04 ín di criſtenheit nícht hˢ muſteV·4b·P_Hleb-185r,05 biſchof werden zu alexandría.V·4b·P_Hleb-185r,06 wanne her waz veſte an deme rech=tenV·4b·P_Hleb-185r,07 glouben. an deme bíſtumeV·4b·P_Hleb-185r,08 waz her lange. vn̄ wiſete daz volcV·4b·P_Hleb-185r,09 ane alſo rechte. beide mít ſínenV·4b·P_Hleb-185r,10 worten vn̄ mít ſínen wercken. vn̄V·4b·P_Hleb-185r,11 ouch mít ſchríbene di heyligenV·4b·P_Hleb-185r,12 buch. daz her billichen ere hatV·4b·P_Hleb-185r,13 beide ín deme hymele vn̄ vffe dˢV·4b·P_Hleb-185r,14 erden. Diſen heiligen herrenV·4b·P_Hleb-185r,15 ſanctum marcum griffen dieV·4b·P_Hleb-185r,16 heiden ane. an deme heiligen oſtˢtageV·4b·P_Hleb-185r,17 vn̄ taten yme vil vngemachi%ſV·4b·P_Hleb-185r,18 Dar nach bunden ſi yme ein ſeylV·4b·P_Hleb-185r,19 an ſínen nac vn̄ zugen in durchV·4b·P_Hleb-185r,20 ſteíne alſe lange bizdaz ymeV·4b·P_Hleb-185r,21 di ſteíne ſín vleiſch abe furtenV·4b·P_Hleb-185r,22 Dar nach ſluzen ſi ín ín einenV·4b·P_Hleb-185r,23 kerker. do quam der heiligeV·4b·P_Hleb-185r,24 engel zu mitternacht zu ymeV·4b·P_Hleb-185v,01 vn̄ brachte yme eine macht vonV·4b·P_Hleb-185v,02 dem hymele. Des anderen tagesV·4b·P_Hleb-185v,03 alſo balde alſo ín di heyden zugenV·4b·P_Hleb-185v,04 do ſchíet ſich di heylige ſele vonV·4b·P_Hleb-185v,05 des vleiſches martel vn̄ fur mítV·4b·P_Hleb-185v,06 den engelen zu der ewigen vroudēV·4b·P_Hleb-185v,07 Diſes heyligen herren ſancte markesV·4b·P_Hleb-185v,08 lerunge ſult ir volgen ſo irV·4b·P_Hleb-185v,09 meiſt muget vn̄ ſult des gewis

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 37

Page 38: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-185v,10 ſín. tut ir alſe her geleret hat. vn̄V·4b·P_Hleb-185v,11 werdet ir dar ane funden. dazV·4b·P_Hleb-185v,12 ir teilha íc werdet der gnadenV·4b·P_Hleb-185v,13 vn̄ der ere di hˢ hat mit goteV·4b·P_Hleb-185v,14 ín deme hymelriche. Di verliheV·4b·P_Hleb-185v,15 vch der vater vn̄ der heylige geiſtV·4b·P_Hleb-185v,16 AmeN. Phylippi. Iacobi. vn̄ walpurgis.V·4b·P_Hleb-185v,17 Iz iſt hute drierV·4b·P_Hleb-185v,18 heyligen tac ſente Iacobis vndeV·4b·P_Hleb-185v,19 phylippus vn̄ walpurgis. DiſeV·4b·P_Hleb-185v,20 zwene apoſteln ligen zu rome ínV·4b·P_Hleb-185v,21 ſancte peters munſter. alſe manV·4b·P_Hleb-185v,22 in get vffe di líncken hant do iſtV·4b·P_Hleb-185v,23 ír gebeyne ínne vor muret ínV·4b·P_Hleb-185v,24 eyme phylere der kírchen dar vbˢV·4b·P_Hleb-186r,01 oder dar gegen vffe di gerechteV·4b·P_Hleb-186r,02 hant da lit ſente ſymon vn̄ ſenteV·4b·P_Hleb-186r,03 íudas ín eyme phyler vn̄ ouchV·4b·P_Hleb-186r,04 ír gebeyne vormuret. vn̄ zweneV·4b·P_Hleb-186r,05 erliche eltere ſtent an demeV·4b·P_Hleb-186r,06 p ler vn̄ diſes gebeínes macV·4b·P_Hleb-186r,07 nyman nicht werden man mu=ſteV·4b·P_Hleb-186r,08 di kírchen brechen. vn̄ dizV·4b·P_Hleb-186r,09 tar nyman tun wan der babíſtV·4b·P_Hleb-186r,10 alleyne. vn̄ deme ſtatten ſin ouchV·4b·P_Hleb-186r,11 díromere. nícht daz her dazV·4b·P_Hleb-186r,12 heylíctum gebe von rome. SenteV·4b·P_Hleb-186r,13 peters gebeíne vn̄ ſente paulusV·4b·P_Hleb-186r,14 lígen vnder dem hohen alterV·4b·P_Hleb-186r,15 ſente peters in der clu . ouchV·4b·P_Hleb-186r,16 vermuret vnder deme altereV·4b·P_Hleb-186r,17 vn̄ do tar nyman meſſe obē ſín=genV·4b·P_Hleb-186r,18 wan der babiſt alleyne. SēteV·4b·P_Hleb-186r,19 bartholomeus lit ouch zu ro=me.V·4b·P_Hleb-186r,20 zwiſchen den zweín tyber=brucken.V·4b·P_Hleb-186r,21 ín eyme grozen tuͦmeV·4b·P_Hleb-186r,22 do di tyber vme get alleyneV·4b·P_Hleb-186r,23 her doch ín campaníen gemartertV·4b·P_Hleb-186r,24 wurde ín eyner ſtatV·4b·P_Hleb-186v,01 di da heízet boneuenture vn̄ iſtV·4b·P_Hleb-186v,02 von rome wol hundert míle. diſeV·4b·P_Hleb-186v,03 ſybene apoſteln lygen zu romeV·4b·P_Hleb-186v,04 ín der heiligen ſtat. Di achteV·4b·P_Hleb-186v,05 apoſteln. ſente matheus lit zuV·4b·P_Hleb-186v,06 calabern ín eíner ſtat. di heizitV·4b·P_Hleb-186v,07 ſalerne. Der nunde apoſteleV·4b·P_Hleb-186v,08 lit ín eíme lande heizit príncípa=te.V·4b·P_Hleb-186v,09 Sente andreas lit ín eínerV·4b·P_Hleb-186v,10 ſtat di heizit malf. vn̄ iſt zwoV·4b·P_Hleb-186v,11 tageweide von ſalerne. vn̄ víerV·4b·P_Hleb-186v,12 tageweide von ſancte níclauweſeV·4b·P_Hleb-186v,13 zu bare. Der zende apoſteleV·4b·P_Hleb-186v,14 ſente mathyas lit zu tríere.V·4b·P_Hleb-186v,15 Der eil e apoſtele ſente iacobV·4b·P_Hleb-186v,16 lít ín galicien ín eíner ſtat. diV·4b·P_Hleb-186v,17 heizit cunpaſtelle. Der disV·4b·P_Hleb-186v,18 liz ſchriben der iſt zu ín allenV·4b·P_Hleb-186v,19 geweſt do ſi ligen. Bíttet got

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 38

Page 39: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-186v,20 vor ín. Der zwel e apoſteleV·4b·P_Hleb-186v,21 ſente thomas der lit zu endian.V·4b·P_Hleb-186v,22 di rechte vbervart zu diſeV·4b·P_Hleb-186v,23 apoſtelen. iſt íenſit ſanteV·4b·P_Hleb-186v,24 iacobe zwei hundert mileV·4b·P_Hleb-187r,01 ín eíner ſtat di heizit ſebílíenV·4b·P_Hleb-187r,02 Der dritzende apoſtele ſenteV·4b·P_Hleb-187r,03 iohannes. iſt mit. libe vn̄ mitV·4b·P_Hleb-187r,04 ſelen ín deme ewigen lebeneV·4b·P_Hleb-187r,05 alſe wír míldeclichen gloubēV·4b·P_Hleb-187r,06 ſullen. Diſe gebruchín alleV·4b·P_Hleb-187r,07 gotis ín deme ewigen lebine.V·4b·P_Hleb-187r,08 Darvm̄e ſullit ír merckenV·4b·P_Hleb-187r,09 eteliche ſtucke dí got alleyneV·4b·P_Hleb-187r,10 ane gehoren. Daz erſte. gotV·4b·P_Hleb-187r,11 iſt eín ſubſtentzlich ein der ínV·4b·P_Hleb-187r,12 yme ſelben beſtet ſunder zu valV·4b·P_Hleb-187r,13 Daz andere. got bekennet ſichV·4b·P_Hleb-187r,14 ſelber zu grunde. vn̄ alle díncV·4b·P_Hleb-187r,15 ín yme. Daz drítte. got macV·4b·P_Hleb-187r,16 ſich ín bilden noch ínformenV·4b·P_Hleb-187r,17 nícht irkennen. Daz virde. gotV·4b·P_Hleb-187r,18 iſt weſelichen ín allen díngen.V·4b·P_Hleb-187r,19 Daz fun e di keín weſen macV·4b·P_Hleb-187r,20 in begríffen. Daz ſeſte gotV·4b·P_Hleb-187r,21 der mac vz níchte icht machen.V·4b·P_Hleb-187r,22 Daz ſybende. got mac alleyneV·4b·P_Hleb-187r,23 gnade geben vn̄ naturlícheV·4b·P_Hleb-187r,24 libe. Daz achte. got der macV·4b·P_Hleb-187v,01 alleyne ſelic machen in diſenV·4b·P_Hleb-187v,02 ſtucken iſt got vber gende allēV·4b·P_Hleb-187v,03 creaturen ín írre mugelicheitV·4b·P_Hleb-187v,04 Eyn heideníſch meiſter ſprichͭV·4b·P_Hleb-187v,05 daz di creaturen nach weſeneV·4b·P_Hleb-187v,06 haben keín vnderſcheit wanneV·4b·P_Hleb-187v,07 di forme gibit daz weſen eymeV·4b·P_Hleb-187v,08 íclichen dínge. vndeV·4b·P_Hleb-187v,09 di forme ſcheydit eín íclich dīgV·4b·P_Hleb-187v,10 von deme anderen. vn̄ di formeV·4b·P_Hleb-187v,11 gibit allen díngen íre bewegungeV·4b·P_Hleb-187v,12 vn̄ ir wircken rechten.V·4b·P_Hleb-187v,13 alſo daz iſt ín der nature. alſoV·4b·P_Hleb-187v,14 iſt iz vber naturlich in der ſeleV·4b·P_Hleb-187v,15 mit der gnaden. Di gnade gibit.V·4b·P_Hleb-187v,16 eyn vber naturlich weſen derV·4b·P_Hleb-187v,17 ſele. vn̄ di gnade machit allizV·4b·P_Hleb-187v,18 des menſchen werc annemeV·4b·P_Hleb-187v,19 gote. wanne ſi vber formetV·4b·P_Hleb-187v,20 den menſchen ín got formígeV·4b·P_Hleb-187v,21 glicheit. vn̄ di gnade gibít einV·4b·P_Hleb-187v,22 vbernaturlich wírcken demeV·4b·P_Hleb-187v,23 geyſte alſe vber naturlich bekennen.V·4b·P_Hleb-187v,24 vn̄ vber naturlícheV·4b·P_Hleb-188r,01 liebe. Sente Augꝰ ſpríchit ínV·4b·P_Hleb-188r,02 deme zehenden buche von derV·4b·P_Hleb-188r,03 driualdikeít vn̄ ouch ín demeV·4b·P_Hleb-188r,04 vírcehenden. daz got ín dieV·4b·P_Hleb-188r,05 ſele druckit hat eín vnuertilgelich

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 39

Page 40: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-188r,06 íngeſigele. daz iz dazV·4b·P_Hleb-188r,07 bílde der heylígen dríualdí=keitV·4b·P_Hleb-188r,08 vn̄ daz got nach allerV·4b·P_Hleb-188r,09 geweldiger macht. nícht moch=teV·4b·P_Hleb-188r,10 eín bilde geſchephen dazV·4b·P_Hleb-188r,11 yme glicher were. danneV·4b·P_Hleb-188r,12 yme diz bilde iſt daz got ge=formetV·4b·P_Hleb-188r,13 hat ín di ſele vn̄ dazV·4b·P_Hleb-188r,14 got zwiſchen diſem bilde vn̄V·4b·P_Hleb-188r,15 gote. keyne creature geſchephenV·4b·P_Hleb-188r,16 mochte alſe nahe iſtV·4b·P_Hleb-188r,17 got voreyniget zu der ſele inV·4b·P_Hleb-188r,18 diſeme bilde. vn̄ daz di ſeleV·4b·P_Hleb-188r,19 habe eín vnuerterplich wirkēV·4b·P_Hleb-188r,20 ín ir ane vnderlaz. der menſcheV·4b·P_Hleb-188r,21 wizzis oder wizzes nícht. herV·4b·P_Hleb-188r,22 ſlaffe oder wache. ſo wírcketV·4b·P_Hleb-188r,23 diz ane vnderlaz ín yme vn̄V·4b·P_Hleb-188r,24 di keíne creature mac iz hindenV·4b·P_Hleb-188v,01 noch der geiſt ſelbˢ noch ſundeV·4b·P_Hleb-188v,02 wanne iz wirckit vnuermíttíllíchenV·4b·P_Hleb-188v,03 vn̄ vnhínderlichen ín gote.V·4b·P_Hleb-188v,04 Hīrvm̄e ſprichit Augꝰ. “der mē=ſcheV·4b·P_Hleb-188v,05 hat ſich ſelber líp vn̄ bekennetV·4b·P_Hleb-188v,06 ſich ſelber. alleyne herV·4b·P_Hleb-188v,07 nícht allewege gedenket dazV·4b·P_Hleb-188v,08 her ſich ſelber lip hat vn̄ bekēnít.V·4b·P_Hleb-188v,09 doch iſt her yme ſelber eín hebelichV·4b·P_Hleb-188v,10 vorwurf ſíner liebe vn̄ ſínesV·4b·P_Hleb-188v,11 bekennes. her tu ioch waz herV·4b·P_Hleb-188v,12 tu. Daz ouge hat allewege ge=ſichteV·4b·P_Hleb-188v,13 ínne. vn̄ weiz ſich doch alleV·4b·P_Hleb-188v,14 zit nícht ſehende.” ouch iſt gotV·4b·P_Hleb-188v,15 eín vorworf aller vornun eV·4b·P_Hleb-188v,16 glichlíchen. alſe daz licht derV·4b·P_Hleb-188v,17 ſvnnen iſt eín vorwurf derV·4b·P_Hleb-188v,18 ougen. aber eín íclich ougeV·4b·P_Hleb-188v,19 ínphehet alſe vil alſe iz enphēclichV·4b·P_Hleb-188v,20 iſt. Augꝰ beſchríbit ín demV·4b·P_Hleb-188v,21 zehínden buche von der bíchteV·4b·P_Hleb-188v,22 daz die heiligen dríe perſonenV·4b·P_Hleb-188v,23 haben gedrucket ín daz bildeV·4b·P_Hleb-188v,24 der ſele dríerleye eygenſchaV·4b·P_Hleb-189r,01 Der vater hat drín gedrucketV·4b·P_Hleb-189r,02 eín vngeborne mechtikeit. ínV·4b·P_Hleb-189r,03 der der geiſt got vn̄ alle díncV·4b·P_Hleb-189r,04 írkennen mac ín eyner abe ge=formetenV·4b·P_Hleb-189r,05 vn̄ ín eín abe gebilde=tenV·4b·P_Hleb-189r,06 wiſe aller dínge. vn̄ díſeV·4b·P_Hleb-189r,07 mechtikeít iſt mít der ſele ge=ſchaffen.V·4b·P_Hleb-189r,08 vn̄ ín íſt nícht gewun=nenV·4b·P_Hleb-189r,09 ín bilden vn̄ ín formen. díV·4b·P_Hleb-189r,10 da ín getragen werden durchV·4b·P_Hleb-189r,11 di ſínne. Svnder veterliche al=mechtíkeitV·4b·P_Hleb-189r,12 hat iz gegebín derV·4b·P_Hleb-189r,13 ſele. índeme do ſi geſcha ín wartV·4b·P_Hleb-189r,14 Darvmme iſt diſe mechtikeítV·4b·P_Hleb-189r,15 eín burne vn̄ eín vrſprunc aller

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 40

Page 41: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-189r,16 kvnſte wan alle kvnſte louffen vffe drí vragenV·4b·P_Hleb-189r,17 Di erſte waz daz dínc ſi ín ſínísV·4b·P_Hleb-189r,18 ſelbes ichte oder ín yme ſelberV·4b·P_Hleb-189r,19 Di andere waz des dínges vrſprū ſiV·4b·P_Hleb-189r,20 oder ſache. Daz drítte wor zuV·4b·P_Hleb-189r,21 daz dínc geordent ſi ín ſymeV·4b·P_Hleb-189r,22 ende. dar zu iz kríegende iſt.V·4b·P_Hleb-189r,23 In diſen dríen wiſen kan manV·4b·P_Hleb-189r,24 keín dínc irkennen mit ínge=bornenV·4b·P_Hleb-189v,01 bilden oder mit in getragenenV·4b·P_Hleb-189v,02 bílden di da ín gezogenV·4b·P_Hleb-189v,03 ſínt durch di ſínne. vn̄ di doV·4b·P_Hleb-189v,04 genomen ſínt von den zu vellēV·4b·P_Hleb-189v,05 der creaturen. Svnder ſi muzenV·4b·P_Hleb-189v,06 alleyne bekant werden ín derV·4b·P_Hleb-189v,07 gabe di di veterliche almechtikeítV·4b·P_Hleb-189v,08 geſatzit hat ín der ſele diV·4b·P_Hleb-189v,09 den menſchín nvmer lezit geruwēV·4b·P_Hleb-189v,10 her rínge vn̄ quele allewegenV·4b·P_Hleb-189v,11 noch kunſten vn̄ nach wiſheitV·4b·P_Hleb-189v,12 Darvm̄e hatten di heydeníſchenV·4b·P_Hleb-189v,13 meíſtere grozze luſt vn̄ grozzeV·4b·P_Hleb-189v,14 ledíkeit vn̄ groze erbeit vn̄ vm̄eV·4b·P_Hleb-189v,15 wiſheit vn̄ vm̄e warheit zu ervarne.V·4b·P_Hleb-189v,16 vn̄ alſo hat ouch nochV·4b·P_Hleb-189v,17 maníger edel menſche ín derV·4b·P_Hleb-189v,18 críſtenheít. Zu dem anderen maleV·4b·P_Hleb-189v,19 ſo hat der ſvn gezeichent eínV·4b·P_Hleb-189v,20 vnſprechelich wort ín der ſeleV·4b·P_Hleb-189v,21 alſo daz ſi ſich ſelber nūmerV·4b·P_Hleb-189v,22 mer zu grunde írkenne macV·4b·P_Hleb-189v,23 do ir ane gnuge. Augꝰ ſpríchitV·4b·P_Hleb-189v,24 “Wiltu wunderliche dínc ſehenV·4b·P_Hleb-190r,01 ſo ge in dín eygen gemute. wanV·4b·P_Hleb-190r,02 do iſt me wunders ínne danneV·4b·P_Hleb-190r,03 ín allen creaturen.” In diſemeV·4b·P_Hleb-190r,04 grade iaget di ſele eín vnſpreche=lichV·4b·P_Hleb-190r,05 bekentniſſe daz bobín alleV·4b·P_Hleb-190r,06 bilde vn̄ formelicheít der creatu=renV·4b·P_Hleb-190r,07 iſt vn̄ diz iſt got noch eín=ualdikeitV·4b·P_Hleb-190r,08 vn̄ nach dríheit. DarV·4b·P_Hleb-190r,09 vm̄e ſchríbit iohannes ín demeV·4b·P_Hleb-190r,10 ewangelio hute. Daz phylippꝰV·4b·P_Hleb-190r,11 ſprach. “herre wiſe vns denV·4b·P_Hleb-190r,12 vater ſo gnuͤget vns. wan derV·4b·P_Hleb-190r,13 vater ín der gotheit. iſt eín vrſprūcV·4b·P_Hleb-190r,14 ín der gotheit.” alſo ſprichít dyoníſíus.V·4b·P_Hleb-190r,15 Daz di drie perſonenV·4b·P_Hleb-190r,16 ín der gotheit ſínt vz vlizzendeV·4b·P_Hleb-190r,17 ſchyne. vn̄ doch ínne blibendeV·4b·P_Hleb-190r,18 nach mezlicheit. vn̄ vnderſcheidēV·4b·P_Hleb-190r,19 nach perſonlicher eygenſcha .V·4b·P_Hleb-190r,20 Zu deme dritten male. ſi hat dˢV·4b·P_Hleb-190r,21 heilige geiſt gezeichent di ſeleV·4b·P_Hleb-190r,22 mít eíner vnnennelichen oderV·4b·P_Hleb-190r,23 vneruarlichen ſuzzekeit. dieV·4b·P_Hleb-190r,24 der geiſt nícht geſprechen aderV·4b·P_Hleb-190v,01 termíníeren mac. wan her tregit

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 41

Page 42: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-190v,02 ſích vf ín dírre ſuzzikeit bobenV·4b·P_Hleb-190v,03 allen wiſen der creaturen. MínV·4b·P_Hleb-190v,04 betrupníſſe vn̄ míne vroude vn̄V·4b·P_Hleb-190v,05 míne vorchte. vn̄ mín leíde. dazV·4b·P_Hleb-190v,06 ich etewanne gehabit habe. doV·4b·P_Hleb-190v,07 mac ích wol vone dencken vndeV·4b·P_Hleb-190v,08 trachten. aber diſe vnnenne=liche.V·4b·P_Hleb-190v,09 vn̄ diſe vnbetermínírelichenV·4b·P_Hleb-190v,10 troſte vn̄ ſuzzikeít. di derV·4b·P_Hleb-190v,11 heilige geiſt ín vns wírckit. diV·4b·P_Hleb-190v,12 kunne wír nícht betrachtenV·4b·P_Hleb-190v,13 noch bedencken. wan ſí ín macV·4b·P_Hleb-190v,14 in bílden noch ín formen nochV·4b·P_Hleb-190v,15 ín gemercken nícht begriffen. werdenV·4b·P_Hleb-190v,16 Nu wil ich vort ſprechen vonV·4b·P_Hleb-190v,17 dem lebene phylippi vn̄ IacobiV·4b·P_Hleb-190v,18 Dírre iacob hiz der mínnˢe iacobV·4b·P_Hleb-190v,19 vn̄ waz bruder ſymonís vn̄V·4b·P_Hleb-190v,20 íude vn̄ íoſepis vn̄ waren vnſerV·4b·P_Hleb-190v,21 vrowen ſweſter kínt. vn̄ herV·4b·P_Hleb-190v,22 waz vnſeme herren aller glíchisV·4b·P_Hleb-190v,23 vnder den íungeren. Die ſchriV·4b·P_Hleb-190v,24 ſpríchít von yme daz her níeV·4b·P_Hleb-191r,01 vleiſches ínpeís. vn̄ daz her níeV·4b·P_Hleb-191r,02 tranc getranc der do vrolichV·4b·P_Hleb-191r,03 machte. vn̄ daz hˢ níe cleit getruͦcV·4b·P_Hleb-191r,04 danne wollen alſe ſi vffe demeV·4b·P_Hleb-191r,05 ſchaffe ſtunt. vn̄ quam ouchV·4b·P_Hleb-191r,06 nie in kein bat. von langemeV·4b·P_Hleb-191r,07 gebete vn̄ von vile wachenísV·4b·P_Hleb-191r,08 vn̄ von vile kníens. ſo warenV·4b·P_Hleb-191r,09 yme ſíne kníe alſo herte alſeV·4b·P_Hleb-191r,10 ein horn. Vmme diſe grozenV·4b·P_Hleb-191r,11 heilickeit ſo ſatzeten ín di apo=ſtelnV·4b·P_Hleb-191r,12 zu eyme biſchofe in iheru=ſalemV·4b·P_Hleb-191r,13 vn̄ daz her prediete críſtēglouben.V·4b·P_Hleb-191r,14 aber di iuden biſchofeV·4b·P_Hleb-191r,15 vn̄ di priſtˢe wolden in dar zuV·4b·P_Hleb-191r,16 twíngen daz her wider ſprecheV·4b·P_Hleb-191r,17 criſten glouben. vn̄ do her iz níchtV·4b·P_Hleb-191r,18 tun wolde. do worfen ſí in vonV·4b·P_Hleb-191r,19 dem predie ſtule. vn̄ quā einreV·4b·P_Hleb-191r,20 mít eíme wollen bogene. vn̄V·4b·P_Hleb-191r,21 ſluc yme ſín houbit von eínāder.V·4b·P_Hleb-191r,22 vn̄ alſo nam her ſin endeV·4b·P_Hleb-191r,23 Darvm̄e ſprichit íacob alſoV·4b·P_Hleb-191r,24 vile alſe eín rínger oder eínV·4b·P_Hleb-191v,01 vber treter. Wan her vber tretenV·4b·P_Hleb-191v,02 hat diſe werlt. vn̄ iſt komen inV·4b·P_Hleb-191v,03 daz ewige leben. Der anderV·4b·P_Hleb-191v,04 apoſtele phylippus der waz ouchV·4b·P_Hleb-191v,05 eín priſter vn̄ ein biſchof. vn̄ wazV·4b·P_Hleb-191v,06 von deme lande betſayda vn̄ bekarteV·4b·P_Hleb-191v,07 vil lute vn̄ tet groze zeichēV·4b·P_Hleb-191v,08 zu letzit wart her geſteinet vn̄V·4b·P_Hleb-191v,09 gecruciget alſo nam her ſín endeV·4b·P_Hleb-191v,10 Phylippus ſprichit alſo vile alſeV·4b·P_Hleb-191v,11 ein munt der lampen. vn̄ bedutít

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 42

Page 43: M407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben ... fileM407:HermannvonFritzlar:Heiligenleben DiplomatischerLesetext V·4b·P_Hleb-005r,21 beteneínēgecrucigetengot.”Doſpᵃch V·4b·P_Hleb-005r,22

M407: Hermann von Fritzlar: Heiligenleben Diplomatischer Lesetext

V·4b·P_Hleb-191v,12 eínen tugentha igen menſchēV·4b·P_Hleb-191v,13 Di lampe iſt vndene zu. vn̄ meinetV·4b·P_Hleb-191v,14 daz wír írdenſches gutesV·4b·P_Hleb-191v,15 noch irdenſcher ere nícht begerēV·4b·P_Hleb-191v,16 ſullen ín dírre werlde. Di lampeV·4b·P_Hleb-191v,17 iſt ouch obene offen. daz meynetV·4b·P_Hleb-191v,18 daz wír hymeliſcher dínge vn̄V·4b·P_Hleb-191v,19 ewiger dinge alle zit begerenV·4b·P_Hleb-191v,20 ſullen. Díe lampe ſal ouch oley habenV·4b·P_Hleb-191v,21 daz meynet híne vlizzenden barm=hertzikeit.V·4b·P_Hleb-191v,22 di eín iclich tugentlichV·4b·P_Hleb-191v,23 menſche haben ſal. Si ſal oucheV·4b·P_Hleb-191v,24 haben eín tacht. daz meínet gotlicheV·4b·P_Hleb-192r,01 gnade. Si ſal ouch haben furV·4b·P_Hleb-192r,02 daz meinet gotlíche mínne. DazV·4b·P_Hleb-192r,03 wir mit diſen apoſteln vn̄ mit allēV·4b·P_Hleb-192r,04 heyligen muzen beſitzen daz ewi=geV·4b·P_Hleb-192r,05 leben des helfe vns der VaterV·4b·P_Hleb-192r,06 vn̄ der Svn. Vn̄ der heylíge geiſt.V·4b·P_Hleb-192r,07a AmeN.

Referenzkorpus Mittelhochdeutsch (http://www.linguistics.rub.de/rem/) 43