Lipsk

Gdansk

9 pazdziernika 2011

Pokojowa rewolucja

informacje:

www.leipziger-freiheit.de

www.gdansk.pl

Koncert upamietniajacy

pokojowa rewolucje

godz. 20.00 | Polska Filharmonia

Bałtycka w Gdansku

transmisja na zywo do Lipska

Swieto Swiatła

godz. 20.00 | plac im. Augustusa w Lipsku

transmisja na zywo do Gdanska

Kulturowy most pomiedzy Lipskiem i Gdanskiem

Istotnym warunkiem umozliwiajacym zjednoczenie Niemiec (to temat

Swieta Swiatła 201 1) był sukces przy Okragłym Stole w kwietniu 1989

roku w Warszawie. Dlatego w centrum uwagi Swieta Swiatła 2011 znaj-

duje sie Niezalezny Samorzadny Zwiazek Zawodowy „Solidarnosc”

w latach 80. oraz polska droga do wolnosci. Wideoperfomance porówn-

uje przeszłosc i współczesnosc obu miast, prezentuje ich wspólna

historie i odmienne formy buntu oraz symboli.

Dla zjednoczonej Europy

W roku dwudziestolecia jubileuszu podpisania polsko-niemieckiego

Traktatu o dobrym sasiedztwie i przyjaznej współpracy, Swieto Swiatła

2011 rozwaza wydarzenia, które w kraju sasiada doprowadziły do

zmiany systemu politycznego, przyczyniły sie do wielkiego wpływu

Polski na rozwój losów Niemiec i Europy. Na lipskim Swiecie Swiatła

w symboliczny sposób pokazana zostanie fala zmian, która majac

swój poczatek w Polsce, dotarła równiez do NRD.

Lipsk, miasto Pokojowej Rewolucji

9 pazdziernika 1989 roku w Lipsku 70 tys. demonstrantów wytyczyło

kierunek fundamentalnych zmian w Europie. Wznoszac hasła „To my

jestesmy ludem” i „Bez przemocy” przemaszerowali przez centrum miasta

(w obrebie tzw. Innenstadtring). Ich pokojowy protest i odwazna walka

o wolnosc i demokracje stworzyły warunki dla upadku muru berlins-

kiego. W Lipsku urzeczywistniła sie nadzieja na wolnosc , co z kolei

skłoniło wielu ludzi do jawnego zamanifestowania swojego zdania.

Lipsk kazdego roku upamietnia dzien Pokojowej Rewolucji licznymi

imprezami.

Gdansk, miasto wolnosci

W Gdansku dzieki strajkom w Stoczni Gdanskiej w 1980 roku pod przy-

wództwem Lecha Wałesy i powstaniu silnego obywatelskiego ruchu

Solidarnosc, rozpoczeła sie bezprecedensowa Pokojowa Rewolucja

w Europie. Wydarzenia te stały sie kamieniem milowym na drodze do

Jesieni Ludów w Europie w 1989 roku, która doprowadziła do upadku

systemu komunistycznego i ostatecznie zakonczyła epoke podzielonej

Europy. Gdansk kazdego roku uroczyscie obchodzi pamiec Sierpnia

1980 w Dzien Wolnosci i Solidarnosci.

idea projektu

program

Gdansk KoncertupamietniajacyPokojowaRewolucje godz.20.00PolskaFilharmoniaBałtyckaim. FryderykaChopinawGdanskupowitania Mieczysław Struk Marszałek Województwa Pomorskiego Paweł Adamowicz

Prezydent Miasta Gdanska

koncert Orkiestra Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku Solisci: Iwona Hossa (PL), Nicole Pieper (D) Dyrygent: Jürgen Wolf

utwory Krzysztof Penderecki – Preludium for Peace Jan Sebastian Bach – Pasja wg sw. Mateusza – aria „Erbarme dich, mein Gott” Henryk Mikołaj Górecki – Symfonia piesni załosnych nr 3 (II czesc) Johannes Brahms – IV Symfonia e-moll

Lipsk Lichtfest(SwietoSwiatła) godz.20.00Augustusplatzpowitania Burkhard Jung | Nadburmistrz Miasta Lipska dr Marek Prawda | Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej

projekcja wideoperformance w formie wielkoformatowej projekcji na fasadzie budynku Opery Lipskiej z historycznymi i aktualnymi zdjeciami z Gdanska i Lipska, oraz transmisja na zywo koncertu z Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku

równolegle uczestnicy Swieta Swiatła w Lipsku ułoza wielka cyfre „89” ze swiec

wieczorem GrimmaischeStraße/Nikolaistraße instalacja na fasadzie lodziarni San Remo autorstwa Norberta Meissnera i Jörga Pfeiffera zaprezentuje walke o wolnosc mieszkanców Gdanska, Budapesztu, Pragi i Lipska

odgodz.21.00CentrumLipska po zakonczeniu Swieta Swiatła instytucje zajmujace sie historia najnowsza Lipska zapraszaja na długa noc wystaw proponujac zwiedzajacym takze inne oferty

wideoperformance

Wideoperformance zajmujacy cała fasade opery przedstawia zdjecia z gdanskiej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, dotychczas nieopublikowane materiały doku-mentalne z archiwów Europejskiego Centrum Solidarnosci w Gdansku, z muze-um „Okragłego Naroznika” (Runde Ecke) w Lipsku i Niemieckiego Archiwum Federalnego (Bundesbildarchiv) oraz zdjecia wykonane w Lipsku i Gdansku wiosna 2011 roku. Wideoperformance bedzie transmitowany na zywo w sali koncertowej w Gdansku.

Wideoperformance rozpoczynaja zdjecia z okresu stanu wojennego w Polsce w 1981 roku oraz z zycia codziennego w NRD w tym samym okresie. Zdjecia z Polski przedstawiaja brame Stoczni Gdanskiej im. Lenina. Oddziały ZOMO spacyfikowały zakład i ruszyły przeciwko demonstrantom pod Pomnik Poległych Stoczniowców – Ofiar Grudnia 1970 r. Seria ujec pokazujacych atak ZOMO na demonstrujacych pod pomnikiem wywołuje silne wrazenie.

Pracownicy Stoczni Gdanskiej im. Lenina z Lechem Wałesa i jego zona składaja kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. W tej krótkiej scenie pomnik, symbole chrzescijanskie, polska flaga i logo Solidarnosci to swiadectwo silnego utozsamiania sie społeczenstwa ze swoja praca, tradycja i narodem.

1

2

3

Kolebka ruchu Soldarnosc była Stocznia Gdanska im. Lenina. Nagranie filmowe pokazuje brame stoczni dzis. Widzimy obiekt, który stał sie miejscem pamieci. 31 sierpnia 1980 roku z tej bramy Lech Wałesa ogłosił powstanie pierwszego wolnego zwiazku zawodowego w Polsce po II wojny swiatowej.

Na fasadzie Opery pojawia sie film, w którym widzimy z okien pociagu Cen-trum miasta, jedziemy wzdłuz murów stoczni i przez dzielnice Gdanska, Zaspe, typowe osiedle mieszkaniowe z wielkiej płyty, którego mieszkancem był Lech Wałesa. Jazda trwa kilka minut i stanowi podstawe dla drugiej sceny wideoperformance. Przesuwaja sie obrazy ukazujace prace w stoczni i demons-tracje z okazji 1 maja.

Pierwsza czesc IV Symfonii Brahmsa rozpoczyna jazde wokół starego lipskiego centrum miasta (tzw. Innenstadtring). Przy Roßplatz otwieraja sie okna balkonu Opery i pokazuja sfilmowane obrazy aresztowan, które miały miejsce w 1989 roku na placu przy Kosciele sw. Mikołaja (Nikolaikirchhof). Sceny te zostały nagrane przez Stasi jako materiał dowodowy. Z tego powodu obserwatorzy w tle robia wrazenie, ze naleza do otoczenia, a z kolei aresztowani robia wrazenie sprawców.

4

5

6

wideoperformance

Przy ulicy Wintergartenstraße w lipskie obrazy wplata sie scena gdanskiej demonstracji podczas stanu wojennego. Przechodnie uliczni szukaja schronie-nia w wiacie przy przystanku, armatki wodne atakuja tylna sciane wiaty. 9 pazdziernika 1989 w Lipsku staneły wszystkie tramwaje, poniewaz władze rezimu równiez i tu planowały zastosowanie armatek wodnych, i w zwiazku z tym wyłaczyły prad dla sieci trakcyjnej.

Na dzisiejszym placu Willy’ego Brandta ukazuja sie sceny z 1989 roku, przed- stawiajace ataki słuzb bezpieczenstwa na lipskich demonstrantów. Równiez te zdjecia pochodza z akcji inwigilacyjnej Stasi.

Przy placu Wilhelma Leuschnera do 2014 roku ma stanac Pomnik Wolnocsci i Jednosci. Pomnik upamietniajacy zabitych w 1970 roku strajkujacych robotni-ków odsłonieto przed brama Stoczni Gdanskiej w 1980 roku. Pomnik składa sie z trzech stalowych krzyzy (z których kazdy ma 42 m wysokosci i wazy 36 ton) i trzech kotwic symbolizujacych nadzieje i walke o wolnosc. U podnóza pomnika znajduje sie szereg wienców i zniczy ułozonych w formie krzyza. Znajdujace sie u dołu monumentalnych krzyzy płaskorzezby obrazuja sceny z zycia robotników. Obok fragmentu psalmu 29 na pomniku widnieje cytat z wiersza „Który skrzywdziłes” napisanego przez Czesława Miłosza (laureata Nagrody Nobla z 1980 roku). Pomnik został wzniesiony ze składek zebranych na ten cel podczas strajków 1980 roku.

7

8

9

10. Obrazy transmitowane na zywo z Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku przepłataja sie z obrazami lipskiego Augustusplatz z 1989 roku i dzisiaj. Po zdjeciach, które były przez Stasi z gmachu Poczty Głównej wykonane nastepuja ujecia dzisisze z tej samej perspektywy.

Trzecia czesc IV Symfonii Brahmsa otwiera cykl zdjec przedstawiajacych zajecie siedziby Stasi przez komitety obywatelskie. 4 grudnia wieczorem udała sie jedyna w swoim rodzaju akcja samowyzwolenia na swiecie. Mieszkancy Lipska bezposrednio po tzw. demonstracji poniedziałkowej (Montagsdemonstration) bez uzycia przemocy zajeli centrale Stasi i przerwali trwajace od kilku dni nisz-czenie akt. Sparalizowali i pozbawili władzy jeden z podstawowych elementów aparatu represyjnego partii SED. Kamera była swiadkiem tej akcji i towarzyszy mieszkancom w klatce schodowej Okragłego Naroznika (Runde Ecke).

Na korytarzu wydzielono kacik dla palacych. Pracownicy Stasi wpadaja w swiatło reflektora i perspektywe kamery na wysokosci oczu. Oko kamery obejmuje gabinety urzedników i korytarze wiezienia. Na koncu droga kamery przebiega przez korytarz prowadzacy wiezniów do pracy poza zakładem karnym.

10

11

12

Okragły Stół stał sie nie tylko synonimem porozumienia i zaangazowania obywatelskiego, ale równiez symbolem europejskich ruchów wolnosciowych lat 80. Negocjacje przy Okragłym Stole w Warszawie zaczeły sie 6 lutego 1989 roku i doprowadziły do bezkrwawej rewolucji w Polsce. Działajaca w podziemiu Soli- darnosc została zalegalizowana, otrzymała dostep do mediów, poza tym ustalono zasady wyborów majacych sie odbyc 4 czerwca 1989. 24 sierpnia pre-mierem został opozycjonista Tadeusz Mazowiecki. Ale wolnosc mogła jeszcze w kazdej chwili zostac zniszczona: Polske nadal bowiem otaczał komunistyczny Zwiazek Radziecki i jego satelity – Niemiecka Republika Demokratyczna i Cze- chosłowacja. 7 pazdziernika w NRD jeszcze hucznie obchodziło sie 40. urodziny panstwa pod przywództwem Ericha Honeckera. Okragły Stół w Lipsku rozpoczał sie 1 grudnia 1989 roku. Obrazy przedstawiajace Okragły Stół w Warszawie i w Lipsku stanowia przejscie do czesci IV.

wideoperformance

Kamera leci wokół ziemi i powraca na lipski Augustusplatz. Plac ukazuje sie jako wirtualna brama prowadzaca do Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku, w której własnie odbywa sie koncert. Aktualne obrazy z Gdanska i Lipska sym-bolizuja dwa odwazne miasta, dumne z wolnosci i kultury. Łacza je oryginalne drogi do wolnosci i demokracji, umozliwiajace dzis wspólna refleksje nad historia.

materiał zdjeciowy

strona tytułowa: ECS / Stanisław Składanowski; LTM | 1 Jürgen Meier | 2 ECS / Krzysztof Jakubowski |

3 ECS / Video Studio Gdansk | 4 Norbert Meissner | 5 ECS / Janusz Uklejewski |

6 Bürgerkomitee Leipzig e. V. | 7 ECS / Video Studio Gdansk | 8 Bürgerkomitee

Leipzig e. V. | 9 Norbert Meissner | 10 Norbert Meissner | 1 1 Bürgerkomitee Leipzig e. V. |

12 Bürgerkomitee Leipzig e. V. | 13 ECS / Video Studio Gdansk | 14 LTM; miasto Gdansk

13

14

artysci

Jürgen Meier – dyrektor artystyczny studiował na Akademii Sztuki w Münster, Westfalskim Uniwersytecie Wilhelma

w Münster oraz w St. Martin’s School of Art w Londynie. W 1987 roku był studen-

tem klasy mistrzowskiej na Akademii Sztuki w Münster. Wykładał na wielu

uczelniach wyzszych, m.in. w renomowanej Wyzszej Szkole Grafiki i Sztuki

Ksiazki (HGB) w Lipsku. W 1993 roku załozył Stowarzyszenie Elster-Park (dzisiaj:

Kunstverein Leipzig). Do projektów artysty naleza liczne narodowe i miedzy-

narodowe prace artystyczne, na które składaja sie obiekty swietlne umie-

szczane w przestrzeni publicznej, a takze jednostkowe planowanie koncepcji

swietlnych. Jürgen Meier otrzymał za swe prace wiele nagród. Od 2007 roku

jest dyrektorem artystycznym Swieta Swiatła w Lipsku.

Jürgen Wolf – dyrygent studiował organy i muzykologie w Würzburgu i Heidelbergu, zajmował sie

budowa organów, a nastepnie ukonczył studia dyrygentury u Sergia Celibi-

dache. W Wiedniu z dyplomem klasy A ukonczył studia ewangelickiej muzyki

koscielnej. W 1993 roku otrzymał nominacje na kantora i organiste koscioła sw.

Mikołaja w Lipsku. Obok tej działalnosci Jürgen Wolf jest kompozytorem,

goscinnie dyryguje wieloma zespołami i orkiestrami, jest takze wykładowca

goscinnym organów i klawesynu na kursach mistrzowskich. Dyrygował

w Japonii, Stanach Zjednoczonych i wielu krajach europejskich. Od 2007 roku

jest dyrektorem artystycznym Swieta Swiatła w Lipsku.

Iwona Hossa – sopran jest jedna z czołowych sopranistek swojego pokolenia. Kariere rozpoczeła

w Teatrze Wielkim w Poznaniu, w tym samym roku zostajac takze solistka tej

sceny. W repertuarze artystki znajduja sie liczne partie operowe i operetkowe,

a takze oratoryjno-kantatowe, od baroku do współczesnosci. Iwona Hossa

współpracuje z wieloma teatrami i operami w Polsce i zagranica, brała udział

w renomowanych festiwalach, na przykład w festiwalu operowym w Carcas-

sonne czy Festiwalu Rossiniego w Pesaro. Za swoje dokonania otrzymała wiele

nagród, m.in. Złoty Medal na Miedzynarodowym Konkursie Wokalnym im.

Marii Callas w Atenach. Jej solowa płyta „Hossa & Meisinger sings Karłowicz

and Fauré“ nominowana była do nagrody Fryderyka 2011.

Nicole Pieper – alt studiowała w Wyzszej Szkole Muzycznej w Detmold, m.in. u Thomasa Quast-

hoffa. Repertuar wokalistki siega od baroku po muzyke współczesna. Artystka

specjalizuje sie zarówno w wykonywaniu piesni, jak i w formach koncertowych.

Jej ozywiona działalnosc koncertowa prowadziła przez cała Europe, oraz

Rosje i Ameryke Południowa. Nicole Pieper współpracowała z orkiestrami

i zespołami takimi jak MDR Sinfonieorchester, State Hermitage Orchestra, Ham-

burger Camerata, Nordwestdeutsche Philharmonie czy „musica viva Stutt-

gart”. Mezzosopranistka jest laureatka Krajowego Konkursu Spiewu Nadrenii-

Północnej Westfalii, była takze finalistka Federalnego Konkursu w Berlinie.

Initiative „Tag der Friedlichen Revolution – Leipzig 9. Oktober 1989“

Dank | podziekowania

Schirmherrschaft | patronat honorowy

Medienpartner | patronat medialny

Projektpartner | partnerzy projektuSponsoren | sponsorzy

Patronat Polskiej Prezydencji · Schirmherrschaft der polnischen EU-Präsidentschaft

• BranddirektionLeipzig

• BuchhandlungLudwig/PromenadenHauptbahnhof

• BürgerdienstLE

• BürgerkomiteeLeipzige.V.

• ChristianGüssmer

• City-HochhausLeipzig

• COLOGNEParkhaus-ServiceParkhaus-Betriebs-

undVerwaltungsgesellschaftmbH

• DEHOGASachsen,RegionalverbandLeipzige.V.

• DussmannAG&Co.KGaA

• ECEProjektmanagementGmbH&Co.KG

• Evangelisch-LutherischerKirchenbezirkLeipzig

• Evangelisch-reformierteKircheLeipzig

• Galerie„eL-09“DanzigerKunst

• GasthausAlteNikolaischule

• GewandhauszuLeipzig

• KulturstiftungLeipzig

• KonsumgenossenschaftLeipzigeG

• LeipzigerLöwenOHG

• LeipzigerServicebetriebe(LSB)GmbH

• LeipzigerWohnungs-undBaugesellschaftmbH

• NikolaikircheLeipzig

• OBIGmbH&Co.DeutschlandKG–OBIMarktLeipzig

• OperLeipzig

• PolizeidirektionLeipzig

• VolkerNerlichElektroinstallation

• ZeitgeschichtlichesForumLeipzig

• ZSLBetreibergesellschaftmbH

Technischer Koordinator | koordynacja techniczna

• CWCPasemann

TeilteureschönstenLichtfest-Impressionen

mitderWelt.

Podzielciesiezeswiatemswoimi

najpiekniejszymiwrazeniamizeSwietaSwiatła.

www.facebook.com/leipzigcity

LeipzigTourismusundMarketingGmbH

www.leipziger-freiheit.de

Partner | partnerzy Veranstalter | organizator

Dank | podziekowania