32
W~1eg Ph~Upp von Zabern GmbH ~~fflTchrift für Archäologie und Kulturgeschichte Inhaltsverzeichnis und Register des Jahrgangs 29, 1998 Hefte 1—6 Inhalt Inhaltsverzeichnis Heft l 6 Buchbesprechungen Register: Personen, Gruppen und Völker Register: Länder und Orte Register: Sachen INHALTS VERZEICHNIS Amedick, Rita, Ein Vergnügen für Augen und Ohren. Wasserspiele und klingende Kunstwerke in der Antike (Teil 1), 6, 497 ff. Bennett, Dirk, Bath (Großbritannien). Römische Thermen im Schatten der «Laterne des Abendlandes>‘, 1, 77; Ein Klassiker der Altertumsforschung. Edward Gibbon und die historische Phi losophie des mittleren und späten 18. Jhs., 1, 87 f.; Tanz auf dem Vulkan. Wil liam Hamilton und die Leidenschaft für Antiken, 4, 373 f. Beyer, Jeorjios Martin, 10. Juni 323 v.Chr. Alexander stirbt in Babylon, 3, 262 ff. Bienert, Hans Dieter / Weber, Thomas, Mit Bibel und Spaten im Heiligen Land. Die Deutschen Evangelischen Institute in Jerusalem und Amman, 1,57ff. Borg, Barbara / Borg, Gregor, Die unsichtbaren Steinbrüche. Zur Baustein provenienz des Apollon-Heiligtum von Didyma, 6, 509 ff. Bruer, Stephanie-Gerrit / Kunze, Max, Die Winckelmann-Gesellschaft in Sten dal, 5, 447 ff. Castro, Maria / Loeben, Christian E., Rößler, Detlef / Stürmer, Veit, Die An tikensammlung im Nationalmuseum Ha vanna, 3, 209 ff. Cole, Andrew M., Panöias (Portugal). Heiliger Bezirk mit Serapis-Mysterien, 1, 80 f. Daltrop, Georg, «Leben ist Liebe» Her- mine Speier (1898—1989) Eine Archäo login erobert die Vatikanischen Museen, 5, 473 ff. Danler, Hubert, Archäologe der Seele. Sigmund Freud als archäologischer Sammler, 6, 565 f. Deckers, Johannes / Zahlhaas, Gisela, Rom und Byzanz. Archäologische Kost barkeiten aus Bayern, 4, 455 ff. Deines, Roland, Zum «Kuren» in Caes area Philippi, 1,68 f. Dentzer, Jean-Marie, «Botschafter» im Dienste der kulturellen Kontakte zwi 3 sehen Orient und Okzident. Zum Tod von 4 Ernest Will, 2, 180. 12 Dierichs, Angelika, 30. Januar 58 21 v.Chr. Geburtstag der Livia Erin nerungen an eine kluge, tugendhafte schöne Frau und Kaiserin, 1, 71 ff.; Paphos (Zypern). Königsgräber ohne Könige, 2, 174; Bagheria (Italien), 3, 266 f.; Auf den Spuren der Venus Bilder der Liebesgöttin aus Pompeji (Teil 1), 4, 281 ff.; Auf den Spuren der Venus Bilder der Liebesgöttin aus Pompeji (Teil II), 5, 385 ff.; Rez. Erika Simon (Hrsg.), Mythen und Menschen. Griechische Vasenkunst aus einer deutschen Privatsammlung (1997), 5, 478. Döring, Mathias, Die römische Was serleitung von Pondel (Aostatal), 2, 127 ff. Droste, Meike, Arles (Südfrankreich). Antikenmuseum mit provenzalischem Esprit, 5, 466 f. Ekschmitt, Werner, Das Orakel von Dodona. Antike Orakelstätten 1, 1, 13 ff.; Das Totenorakel von Ephyra. Antike Orakelstätten 2, 3, 225 ff.; 497—548 n.Chr. Theodora von der scaenica zur Kaiserin von Byzanz (527—548 n.Chr.) (Teil 1), 2, 169 ff.; Theodora (497—548) (Teil II), 4, 363 f. Elvira Barba, Miguel Angel, Ins rechte Licht gerückt Die Sammlung antiker Plastik im Prado zu Madrid wieder aus gestellt, 3, 203 ff. Flashar, Martin, Neuerscheinung, Mar tin Flashar / Gerhard Hiesel (Hrsg.), Konturen. Vasen der Berliner Antiken- sammlung in Freiburg (1998), 4,376. Feilmann, Rudolf, Mutwillige Zerstö rungen in Phrygien, 2, 181 f.; Das Anti kenmuseum in Basel (Schweiz) erhält eine neue Abteilung für Agyptische Kunst, 5, 453 f. Ficker, Friedbert, Hirsche und Hunde Dolche und Inschriften. Die nachweis lichen Felsbilder im Val Camonica Zeichen eines vorgeschichtlichen Son nenheiligtums, 2, 123 ff. Fiocchi-Nicolai, Vincenzo, Frühes Chri stentum bei «Domine Quo Vadis», 4, 305 ff. Fittschen, Klaus, Lykaion (Griechen land), 3,265. Freydank, Jörg, Makedonien einst und jetzt. Ein Kolloquium an der Universität Mannheim, 1,69. Fritz, Volkmar, Ein Teil am See Gen nesaret, 5, 431ff. GalIi, Marco / Dinelli, Damiano, Neue Zeugnisse zum Theater des Herodes Atticus in Athen, 6,519 ff. Geominy, Wilfred, Oberhalb von Gut und Böse, 2, 158 ff. Gorges, Renate, Mit Herodot und Taci tus nach Sardes, 4, 365 r Grewe, Klaus, ANTIKE WELT der Technik IX: Der Aquädukt von Siga, 5, 409 ff. Grimm, Günter, Von der Liebe Raffaels zur Antike. Annalis Leibundgut in herz licher Verbundenheit zugeeignet, 6, 481 ff. Gut, Andreas, Biberach an der Riss (Deutschland). Die archäologische Ab teilung im Museum Biberach, 2, 175. Haase, Michael, Chich~n Itzä (Mexiko), 3, 265 f.; Innenansichten der Roten Pyra mide, 4, 365; Palenque (Mexiko). Pyra midentempel und Gräber im Urwald, 6, 557 f. Hänsel, Alix, Schatzfunde der alteu ropäischen Bronzezeit Gaben an die Götter?, 5, 423. Haider, Peter W., Ein bisher un bekanntes Schriftsystem aus Kilikien, 5, 399 ff. Heimberg, Ursula, Was bedeutet «Ro manisierung«? Das Beispiel Niederger manien, 1, 19ff. Herrmann, Fritz-Rudolf, Keltisches Heiligtum am Glauberg in Hessen, 4, 345 ff. Hiller, Hilde, Vom Steingerät bis zur achämenidischen Giasschale Neu kon zipierte Abteilungen im Museum für Ur und Frühgeschichte der Stadt Freiburg, 4, 297 ff. Höllmann, Thomas 0., Der König im Jadepanzer. Ein südchinesisches Grab aus dem Jahre 122 v.Chr. Zu einer Aus stellung in der Schirn Kunsthalle Frank furt, 6, 547 ff. Hueber, Friedmund, Werkrisse, Vor- zeichnungen und Meßmarken am Büh nengebäude des Theaters von Aphrodi sias, 5, 439 ff. Hübner, Ulrich, Rez. Paul v. Naredi ANT IKE WELT° VERLAG PHILIPP VON ZABERN‘ MAINZ AM RHEIN REGISTER 1998

W~1eg Ph~Upp von Zabern GmbH ANTIKE WELT° Heidi, Jade im alten Costa Rica. ... Lembke, Katja, Im Osten viel Neues. ... 559 t.. Vorwerk, Ursula, «mit tumben tump

Embed Size (px)

Citation preview

W~1eg Ph~Upp von Zabern GmbH

~~fflTchrift für Archäologieund Kulturgeschichte

Inhaltsverzeichnis und Registerdes Jahrgangs 29, 1998Hefte 1—6

Inhalt

Inhaltsverzeichnis Heft l 6BuchbesprechungenRegister: Personen, Gruppen und VölkerRegister: Länder und OrteRegister: Sachen

INHALTSVERZEICHNIS

Amedick, Rita, Ein Vergnügen fürAugen und Ohren. Wasserspiele undklingende Kunstwerke in der Antike (Teil1), 6, 497 ff.Bennett, Dirk, Bath (Großbritannien).Römische Thermen im Schatten der«Laterne des Abendlandes>‘, 1, 77; EinKlassiker der Altertumsforschung.Edward Gibbon und die historische Philosophie des mittleren und späten 18.Jhs., 1, 87 f.; Tanz auf dem Vulkan. William Hamilton und die Leidenschaft fürAntiken, 4, 373 f.Beyer, Jeorjios Martin, 10. Juni 323v.Chr. Alexander stirbt in Babylon, 3,262 ff.Bienert, Hans Dieter / Weber, Thomas,Mit Bibel und Spaten im Heiligen Land.Die Deutschen Evangelischen Institute inJerusalem und Amman, 1,57ff.Borg, Barbara / Borg, Gregor, Dieunsichtbaren Steinbrüche. Zur Bausteinprovenienz des Apollon-Heiligtum vonDidyma, 6, 509 ff.Bruer, Stephanie-Gerrit / Kunze, Max,Die Winckelmann-Gesellschaft in Stendal, 5, 447 ff.Castro, Maria / Loeben, Christian E.,Rößler, Detlef / Stürmer, Veit, Die Antikensammlung im Nationalmuseum Havanna, 3, 209 ff.Cole, Andrew M., Panöias (Portugal).Heiliger Bezirk mit Serapis-Mysterien,1, 80 f.Daltrop, Georg, «Leben ist Liebe» Her-mine Speier (1898—1989) — Eine Archäologin erobert die Vatikanischen Museen,5, 473 ff.Danler, Hubert, Archäologe der Seele.Sigmund Freud als archäologischerSammler, 6, 565 f.Deckers, Johannes / Zahlhaas, Gisela,Rom und Byzanz. Archäologische Kostbarkeiten aus Bayern, 4, 455 ff.

Deines, Roland, Zum «Kuren» in Caesarea Philippi, 1,68 f.Dentzer, Jean-Marie, «Botschafter» imDienste der kulturellen Kontakte zwi

3 sehen Orient und Okzident. Zum Tod von4 Ernest Will, 2, 180.

12 Dierichs, Angelika, 30. Januar 5821 v.Chr. Geburtstag der Livia — Erin

nerungen an eine kluge, tugendhafteschöne Frau und Kaiserin, 1, 71 ff.;Paphos (Zypern). Königsgräber ohneKönige, 2, 174; Bagheria (Italien), 3,266 f.; Auf den Spuren der Venus —

Bilder der Liebesgöttin aus Pompeji(Teil 1), 4, 281 ff.; Auf den Spurender Venus — Bilder der Liebesgöttin ausPompeji (Teil II), 5, 385 ff.; Rez.Erika Simon (Hrsg.), Mythen undMenschen. Griechische Vasenkunst auseiner deutschen Privatsammlung (1997),5, 478.Döring, Mathias, Die römische Wasserleitung von Pondel (Aostatal), 2,127 ff.Droste, Meike, Arles (Südfrankreich).Antikenmuseum mit provenzalischemEsprit, 5, 466 f.Ekschmitt, Werner, Das Orakel vonDodona. Antike Orakelstätten 1, 1, 13 ff.;Das Totenorakel von Ephyra. AntikeOrakelstätten 2, 3, 225 ff.; 497—548n.Chr. Theodora — von der scaenica zurKaiserin von Byzanz (527—548 n.Chr.)(Teil 1), 2, 169 ff.; Theodora (497—548)(Teil II), 4, 363 f.Elvira Barba, Miguel Angel, Ins rechteLicht gerückt — Die Sammlung antikerPlastik im Prado zu Madrid wieder ausgestellt, 3, 203 ff.Flashar, Martin, Neuerscheinung, Martin Flashar / Gerhard Hiesel (Hrsg.),Konturen. Vasen der Berliner Antiken-sammlung in Freiburg (1998), 4,376.Feilmann, Rudolf, Mutwillige Zerstörungen in Phrygien, 2, 181 f.; Das Antikenmuseum in Basel (Schweiz) erhälteine neue Abteilung für AgyptischeKunst, 5, 453 f.Ficker, Friedbert, Hirsche und Hunde

Dolche und Inschriften. Die nachweislichen Felsbilder im Val Camonica —

Zeichen eines vorgeschichtlichen Sonnenheiligtums, 2, 123 ff.Fiocchi-Nicolai, Vincenzo, Frühes Christentum bei «Domine Quo Vadis», 4,305 ff.

Fittschen, Klaus, Lykaion (Griechenland), 3,265.Freydank, Jörg, Makedonien einst undjetzt. Ein Kolloquium an der UniversitätMannheim, 1,69.Fritz, Volkmar, Ein Teil am See Gennesaret, 5, 431ff.GalIi, Marco / Dinelli, Damiano, NeueZeugnisse zum Theater des HerodesAtticus in Athen, 6,519 ff.Geominy, Wilfred, Oberhalb von Gutund Böse, 2, 158 ff.Gorges, Renate, Mit Herodot und Tacitus nach Sardes, 4, 365 rGrewe, Klaus, ANTIKE WELT derTechnik IX: Der Aquädukt von Siga, 5,409 ff.Grimm, Günter, Von der Liebe Raffaelszur Antike. Annalis Leibundgut in herzlicher Verbundenheit zugeeignet, 6,481 ff.Gut, Andreas, Biberach an der Riss(Deutschland). Die archäologische Abteilung im Museum Biberach, 2, 175.Haase, Michael, Chich~n Itzä (Mexiko),3, 265 f.; Innenansichten der Roten Pyramide, 4, 365; Palenque (Mexiko). Pyramidentempel und Gräber im Urwald, 6,557 f.Hänsel, Alix, Schatzfunde der alteuropäischen Bronzezeit — Gaben an dieGötter?, 5, 423.Haider, Peter W., Ein bisher unbekanntes Schriftsystem aus Kilikien,5, 399 ff.Heimberg, Ursula, Was bedeutet «Romanisierung«? Das Beispiel Niedergermanien, 1, 19ff.Herrmann, Fritz-Rudolf, KeltischesHeiligtum am Glauberg in Hessen, 4,345 ff.Hiller, Hilde, Vom Steingerät bis zurachämenidischen Giasschale — Neu konzipierte Abteilungen im Museum für Urund Frühgeschichte der Stadt Freiburg,4, 297 ff.Höllmann, Thomas 0., Der König imJadepanzer. Ein südchinesisches Grabaus dem Jahre 122 v.Chr. Zu einer Ausstellung in der Schirn Kunsthalle Frankfurt, 6, 547 ff.Hueber, Friedmund, Werkrisse, Vor-zeichnungen und Meßmarken am Bühnengebäude des Theaters von Aphrodisias, 5, 439 ff.Hübner, Ulrich, Rez. Paul v. Naredi

ANT IKE WELT°VERLAG PHILIPP VON ZABERN‘ MAINZ AM RHEIN

REGISTER 1998

2 Autorenverzeichnis

Rainer, Salomos Tempel und das Abend- Kricz‘, Jean, Vom frübkaiserzeitlichen lung des Deutschen Archäologischenland. Monumentale Folgen historischerIrrtümer (1994), 1,95.Jettmar, Karl, Trockenmumien in 3m-kiang und die Geschichte der Tocharer, 2,135 ff.Kandeler, Riklef, Das Silphion alsEmblem der Aphrodite, 3, 297 ff.Kempchen, Melanie, Medard (Deutschland), 3, 267.Kendl, Doris, Ein vergessener Pionier.Emanuel Löwy — ein Archäologe ausWien, 3, 273 f.King, Heidi, Jade im alten Costa Rica.Zu einer Ausstellung präkolumbianischerKleinkunst im Metropolitan Museum ofArt in New York, 6, 455 f.Kissel, Theodor, 28. Januar 98 n. Chr.Zum Dies Imperii Kaiser Trajans, 1, 75;1. März 86 v. Chr. Belagerung undPlünderung Athens durch Sulla, 2, 171 f.;Rez. Stefan Link, Der KosmosSparta, Recht und Sitten in klassischerZeit (1994), 2, 183; 19. August 14 n. Chr.Tod des Augustus in Nola, 3, 362 f.;Rez. Ulrich Huttner, Die politischeRolle der Heraklesgestalt im griechischen Herrschertum, Historia Einzelschriften (1997), 5, 478 f.; 17.November 9 n. Chr. Zum dies natalisVespasiani, 6, 555 f,; Rez. AlexanderDemandt, Antike Staatsformen (1995)6, 574.Knittlmayer, Brigitte, Die Neuaufstellung der Berliner Antikensammlungim Alten Museum, 3, 237 ff.Kobes, Jörn, Rez. Mogens H. Hansen,Die Athenische Demokratie im Zeitalterdes Demosthenes. Struktur, Prinzipienund Selbstverständnis (1995), 3, 279 f.;Rez. Alexander Demandt, Das Privatleben der römischen Kaiser (1996), 4,374 f.; Rez. Werner HuB, Karthago(1995), 5, 479; Rez. Marion Giebel,Treffpunkt Tusculum (1995), 6,574.Kob Guggisberg, Karin, Antikes«Europa der Regionen». Out of Rome.Augusta Raurica — Aquincum: DasLeben in zwei römischen Provinzstädten,2, 163 ff.Koch, Leoni, Paris. Die Antike außerhalb des Louvre, 6, 558; Knlekapi.Paphlagonisches Felsgrab, nördlicheTürkei, 6, 559.Kracht, Peter, Antike Kunst ausUnteritalien und Sizilien. Zur Ausstellung (<Die Neue Welt der Griechen»im Römisch-Germanischen MuseumKöln, 3, 247 ff.; Neuerscheinung PeterC. Bol /Wolf-Dietrich Niemeyer! RobertStrasser, Griechenland — Ein Führer zuden antiken Stätten (1998), 5, 479;Neuerscheinung Führer durch die Sammlung des Gustav-Lübcke-Museums inHamm (1998), 6,576.

Mausoleum zur fränkischen Adelsnekropole, 6, 554.Kuhnen, Hans-Peter, Grabungsmuseum der Zukunft: Die Außenstelle «Thermen am Viehmarkt» des RheinischenLandesmuseums Trier, 2,109 lt.Kunze, Max, ~<Außer Rom ist fast nichtsschönes in der Welt». Antikensammlungen im 18. Jahrhundert in Rom. EineAusstellung der Winckelmann-Gesellschaft in Wörlitz, 3, 255 ff.Kurzmann, Peter, Antiker Schmelzofenund spätmittelalterlicher Destillierofen,5,421.Kyrieleis, Helmut, Prähistorische Forschung im Osten prämiert. Leibniz-Preisfür den Direktor der Eurasien Abteilungdes Deutschen Archäologischen Instituts,Berlin, Prof. Dr. Herrmann Parzinger,1,69.La Rocca, Eugenio, Das Forum Transitorium. Neues zu Bauplanung und Realisierung, 1, 1ff.Lembke, Katja, Im Osten viel Neues.Jüngste Entdeckungen in den Nekropolen der Insel Arados/Arwad in Westsyrien, 2, 119 ff.; Umkämpfte Schätze. ZurWiedereröffnung des Nationalmuseumsin Beirut, 1,68.Maul, Stephan M., WiedererstehendeWelten. Aufgaben und Möglichkeitenmoderner Altorientalistik, 6, 567 ff.Meister, Annemarie, Bremen (Deutschland), 4, 367 f.Müller, Martina, Neuerscheinung Rendvan Royen / Sunnya van der Vegt,Asterix — die ganze Wahrheit (1998),5, 479.Nov~k, Mirko / Oettel, Andreas, Einparthisch-römischer Friedhof in Söbklamad/Ost Syrien, 4, 325 ff.Nünnerich-Asmus, Annette, Conimbriga (Portugal). Eine römische Stadt throntüber Schluchten und Tälern, 2, 173 f.;Die Begegnung mit dem Unbekannten.ZurAusstellung «Die Iberer» in der Bonncr Kunst- und Ausstellungshalle, 3,241 ff.Pausch, Matthias, El Haouaria (Tunesien). Die antiken Steinbrüche von Karthago, 2, 174 f.; Rez. Karl Schefold, DieBildnisse der antiken Dichter, Rednerund Denker (1997), 2, 183; Kellmünz(Deutschland). Spätrömisches Kastelldes Donau-Iller-Limes, 5, 467; Endeeiner Fehlinterpretation. Die römischeGroma aus Pfünz, 6,541 ff.Parowicz, Johanna, Visionärin, Vorkämpferin und Vertraute der Natur. ZurAusstellung «Hildegard von Bingen» imBischöflichen Dom- und Diözesanmuseum in Mainz, 3,251 ff.Parzinger, Herrmann, Archäologie amRande der Steppe. Die Eurasien-Abtei-

Instituts, 2, 57 ff.Pflug, Herrmann, Eine Sphinx auf Reisen — Antikentausch zwischen denMuseen von Giardini Naxos (Sizilien)und Heidelberg, 3, l99 ff.Piccottini, Gernot, Alt-Virunum — DieStadt auf dem Magdalensberg, 3, l85 ff.Randhofer, Regina, Antiochias Erbe —

Die Gesänge der syro-antiochenischenKirche, 4, 311 ff.Richter, Thomas, 26. Juni 363 n. Chr.Zum Todestag des Kaisers Julian, 3,261 f.; 9. Oktober 28 v. Chr. Octavianweiht den Apollo Palatinus in Rom, 5,463 1..Risse, Martina, Volubilis (Marokko).Eine römische Stadtanlage in Nordafrika,5, 465 l~Rumen, Ivanov, Nicopolis ad Istrum,Eine römische und frübyzantinischeStadt in Thrakien und Niedermösien, 2,143 ffSanader, Mirjana, Römische Kaiseroder örtliche Notabeln? Neue archäologische Entdeckungen in Narona/Kroatien,2, 115ff.Schäfer, Thomas, Rez. Ann L. Kuttner,Dynasty and Empire in theAge ofAugustus (1995), 6,573 f.Sinn, Ulrich, Neue Erkenntnisse. Internationales Kolloquium in Würzburg, 6,551 fSteingräber, Stephan, Gräberluxus inThrakien, 3, 259 f.Stückelberger, Alfred, Der Astrolab desPtolemaios. Ein antikes astronomischesMeßgerät, 4, 377 ff.Tiedemann, Paul, Navigation in derVergangenheit, 3, 275 ff.Unruh, Frank, Rez. Chaim Herzog /Mordechai Gichon, Battles of the Bible(1997), 4, 374.Van Endert, Dorothea, Weißenburg(Deutschland). Römermuseum Weißenburg, Mittelfranken, Zweigmuseum derPrähistorischen Staatssammlung München, l,78f,Vogel, Carola, Baden wie die altenRömer. Die römische Villa von Borg, 6,559 t..Vorwerk, Ursula, «mit tumben tump.mit wtsen wis» — Politik und Kunst imHochmittelalter. Zur Ausstellung «DieAndechs-Meranier in Franken. Europäisches Fürstentum im Hochmittelalter» inBamberg, 4, 355 ff.Walter-Karydi, Elena, Sachliche Bild-dokumente und Phantasiekompositionen,4, 339 ff.Wartke, Ralf II., Das Berliner Vorder-asiatische Museum — Einblicke und Ausblick, 4, 349 fl~Weber, Thomas, Ruad (Syrien). Arados— Eine phönikisch-griechische Inselrepu

REGISTER 1998

B uchbesprechnun gen 3

blik, 1,78 f.; Schmelztiegel in Westasienund Nordostafrika, 3, 260.Wettengel, Judith, «Auf nach Ägypten .!» Das «Land der Wunder» durchdie Laterna Magica gesehen, 6, 533 ff.Wildung, Dietrich, Einfallstor in denSüden. Die Stadt in der Steppe — Grabungen des Ägyptischen Museums Berlin imSudan, 2, 155 ff.Witkowski, Maciej G Der Tempel derKönigin Hatschepsut in Deir el-Bahari.Seine Geschichte, Erforschung undRekonstruktion, 1,41ff.Wünsche, Raimund, Die Verwaltungund das Krokodil, 1,89ff.Zanker, Paul, Die Götter und Heroenbei den Maschinen — Das neue Antiken-museum im Elektrizitätswerk, 3, 231ff.Zeller, Kurt W., «Auf, auf zum fröhlichen Jagen». Eine Bronzeschale mitJagdfries vom Dürrnberg bei Hallein, 5,403 ff.

BUCHBESPRECHUNGEN(Rezensenten in Klam,nern)

Al-Haie, Hatim / al-Haie, Nasser /Pickersgill, Joan, Oman. A Comprehensive Guide to the Sultanate of Oman,1997,2, 183 f. (AW).Anati, Emmanuel, Höhlenmalerei. DieBilderwelt der prähistorischen Felskunst,1998,4,376 (AW).Andreae, B., Schönheit des Realismus,1998,6, 575 (AW),Barcelö, Pedro, Hannibal, 1998, 5, 479(AW).Beckerath, J. v., Chronologie des pharaonischen Ägypten, 1998, 6,575 (AW).Boardman, John, Griechische Plastik,1998, 6,575 (AW).Bol, Peter C. / Niemeyer, Wolf-Dietrich / Strasser, Robert, Griechenland —

Ein Führer zu den antiken Stätten, 1998,5, 479 (Peter Kracht).Castiglioni, Angelo und Alfredo /Donadoni, Sergio / Vercoutter, Jean /Sadr, Karim, Das Goldland der Pharaonen. Die Entdeckung von Berenike Pancrisia, 1998,3, 280 (AW).Demandt, Alexander, Das Privatlebender römischen Kaiser, 1996, 4, 374 f.(Jörn Kobes); Antike Staatsformen,1995,6, 574 (Theodor Kissel).Eck, Werner, Augustus und seine Zeit,1998,6, 576 (AW).Filges, Axel, Standbilder jugendlicherGöttinnen. Klassische und frühhellenistische Gewandstatuen mit Brustwulst undihre kaiserzeitliche Rezeption, 1997, 1,96 (AW).Flashar, Martin / Hiesel, Gerhard(Hrsg.), Konturen. Vasen der Berliner

Antikensammlung in Freiburg, 1998, 4,376 (AW).Führer durch die Sammlung desGustav-Lübcke-Museums in Hamm,1998, 6,576 (Peter Kracht).Gatz, Erwin, Rorna Christiana, 1998, 6,575 f. (AW).Giebel, Marion, Treffpunkt Tusculum,1995, 6, 574 (Jörn Kobes).Görg, M., Ein Haus im Totenreich. Jenseitsvorstellungen in Israel und Agypten,1998, 6,575 (Verlagsinfo).Gundlach, Rolf, Der Pharao und seinStaat. Die Grundlegung der ägyptischenKönigsideologie im 4. und 3. Jahrtausend, 1998,4, 375 (AW).Hansen, Mogens H., Die athenischeDemokratie im Zeitalter des Demnsthenes. Struktur, Prinzipien und Selbstverständnis, 1995, 3,279 f. (Jörn Kobes).Herzog, Chaim / Gichon, Mordechai,Battles of the Bible, 1997, 4, 374 (FrankUnruh).HuB, Werner, Karthago, München1995,5,479 (Jörn Kobes).Huttner, Ulrich, Die politische Rolle derHeraklesgestalt im griechischen Herrschertum. Historia Einzelschriften, 1997,5, 478 f. (Theodor Kissel).Knittlmayer, Brigitte, Die attische Aristokratie und ihre Helden, 1997, 2, 184(AW).Korfmann, Manfred / Dietrich Mannsperger, Troia. Ein historischer Uberblickund Rundgang, 1998,6, 574 (AW).Künzl, Ernst, Das römische Prunkportalvon Ladenburg, 1998,5,479 (AW).Kulte und Orakel im alten Agypten.Eingeleitet und übertragen vonGünther Roeder, 1998,5,479 (AW).Kunisch, N., Ornamente geometrischerVasen, 1998, 6,575 (Verlagsinfo),Kuttner, Ann L., Dynasty and Empire inthe Age of Augustus, 1995, 6, 573 f.(Thomas Schäfer).Link, Stefan, Der Kosmos Sparta. Rechtund Sitten in klassischer Zeit, 1994, 2,183 (Theodor Kissel).Lukatis, Christiane, Herakles. Tugendheld und Herrschersymbol, 1997, 1, 96(AW).Naredi-Rainer, Paul v., Salomos Tempel und das Abendland. MonumentaleFolgen historischer Irrtümer, 1994, 1, 95(Ulrich Hübner).Müller, Urs, Der Einfluß der Sarmatenauf die Germanen, 1998,5,479 (AW).Prell, Marcus, SozialökonomischeUntersuchungen zur Armut im antikenRom. Von den Gracchen bis Kaiser Diokletian, 1997, 1,9Sf. (AW).Rodriguez, Josi~ Remesal, Heeresversorgung und die wirtschaftlichen Beziehungen zwischen der Baetica und Germanien, 1998,5,479 (AW).

Schauer, Peter (Hrsg.), ArchäologischeUntersuchungen zu den Beziehungenzwischen Altitalien und der Zone nordxvärts der Alpen während der frühenEisenzeit Alteuropas. Ergebnisse einesKolloquiums in Regensburg 3—5.November 1994, 1998, 3,280 (AW).Schefold, Karl, Die Bildnisse der antiken Dichter, Redner und Denker, 1997,2, 183 (Matthias Pausch); Der religiöseGehalt der antiken Kunst und die Offenbarung, 1998,6, 575 (AW).Schiering, W., Minoische Töpferkunst,1998, 6,575 (AW).Scholz, Peter, Der Philosoph und diePolitik, 1998, 6, 575 (AW).Simon, Erika (Hrsg.), Mythen und Menschen. Griechische Vasenkunst aus einerdeutschen Privatsammlung, 1997, 5, 478(Angelika Dierichs).Stumpp, Bettina Eva, Prostitution inder römischen Antike, 1998, 4, 376(AW).Thiede, Carsten Peter, Ein Fisch fürden römischen Kaiser: Die Welt desJesus Christus, 1998, 3,280 (AW).Ulansey, David, Die Ursprünge desMithraskults. Kosmologie und Erlösungin der Antike, 1998,4,375 (AW).Van Royen, Ren6 / van der Vegt,Sunnya, Asterix — die ganze Wahrheit1998, 5,479 (Martina Müller).Winner, M. / Andreae, B. / Pietrangeli,C., II Cortile delle Statue, 1998, 6, 575(AW).Wünsche, Raimund, Der Torso — Ruhmund Rätsel, 1998,2, 184 (AW).Zindel, Cli., Meeresleben und Jenseitsfahrt, 1998, 6, 575 (Verlagsinfo).

REGISTER 1998

4 Register

REGISTER

PERSONEN, GRUPPEN UND VÖLKER

Aa, Pieter van der, 2, 144Abbate, Giuseppe, 5, 387 f. 392 f.‘Abd ar-Rahman as Sufl, 5, 383Abessinier, 1,59Abraham, 5, 455Abraham aus Hermonthis, 1, 45Abu el-Youn Barakat, 1, 56Achämeniden, 2, 182; 6,574Achill, 1, 13; 3,207.237.267; 4,365;

5, 478; 6, 486. 490Achulleus-Maler, 3, 214 f.Achiseh, 2, 166Adam, 1,95; 3,200Adonis, 5, 385 ff.Aelius Spartianus, 6, 491Aeneas, 1, 6. 19Aequitas, 1, 6Athiopier, 4, 321Atoler, 1, 15Agypter, 1,41. 89Askulap,2, 117Agilolfinger, 4, 361Agnes, Königin von Frankreich, 4, 357Agrippa, 4, 363Agrippa II., 1,68Agrippina, 3, 235; 6, 555Ahmed Ah Hakem, 2, 155Ahpo-Hel, 6, 557Aias, 1,86Aiolus, 2, 168Aion, 5, 467Aischylos, 3, 249Alamannen, 1,83; 3,261; 6,543Alanen, 2, 173Alarodier, 2, 140Alektruon, 5, 389 f.Aleotti, G. B., 6, 505Alexanderd.Gr., 1,78. 86;2, 105.120.

150.170. 178; 3, 206. 262 ff. 278;4,365; 5,479; 6,485.488 ff.

Alexander, Christine, 3, 209Alfldia, 1,71Ah Baba, 2, 170Alkaios, 6, 485Allroggen-Bedel, Agnes, 5,451Alt, Albrecht, 1, 60Altheim, Franz, 2, 123. 125Altmann, W, 6, 566Alyattes, 4, 365Amalaswintha, 2, 170 f.Amandina, 3, 267Amandus, 3, 267Amasis-Maler, 6, 558Ambihic, 1, 91Andechs-Meranier, 3, 269; 4, 355. 368Andrae, Walter, 4, 353; 6, 568 f.Andreae, Bernard, 5,451; 6,575Andreas II., König von Ungarn, 4, 358Annyla, 1, 16Antigoniden, 5, 478Antigonos, 4, 342

Antinoos, 3, 206 f. 236; 6, 490 ff.Antiochos IV. Epiphanes, 4, 374Antipater von Sidon, 6, 485Antipatros, 3, 263Antoninen, 1, 88; 2, 147Antoninus Pius, 1,4; 2, 147. 150;

4, 366; 6, 543Antonius, Marcus, 3,235; 4,361;

5, 463 f.Anubis, 1, 44 f. 48Apedcmak, 2, 155Apelles, 5, 396Aphrodite, 1,14.78; 2, 159; 3, 200. 238;

4, 287 ff; 297 ff.; 5, 385 ff. 478Apollo, 1,77; 3,219 f. 235. 247. 262;

4, 339 ff.; 5, 397. 429. 463 f. 477 f.;6, 485. 488. 509 f.

Apollo Palatinus, 5, 463 f.Apollo Sosianus, 3, 235Apollo-Sol, 1, 77Apollonios Rhodios, 6, 498Apollonios von ‘IS‘ana, 6, 556Appian, 1,76Apuleius, 4, 293; 6, 525. 527Araber, 1,78; 2, 105; 4,313; 5,380Arachne, 1,6Aramäer, 4, 311 f. 374Archelaos, 2, 172Archimedes, 1,90; 6,554Argeaden, 5, 478Ardasir 1., 4, 335 f.Ares, 5, 387. 389 f. 430Ariarathes VII., 4, 333 f.Arier, 2, 140Aristion, 2, 172Aristogeiton, 3, 205Aristophanes, 3,217Aristoteles, 2, 172; 3, 263, 279;

5,377.476; 6,484 f.Armenier, 1,59; 4, 321Arnold, Erzbischof zu Mainz, 3, 252Arrian, 3, 263Arsakiden, 3, 260; 4, 335Arsinoö, 6, 499Artemis, 4, 365 f.Asarhaddon, 6,571Asklepios, 2, 146. 178; 3,270Assur, 6,571Assyrer, 5, 432 f.; 6, 567Athalarich, 2, 170Athanasius, Flavius Triadius Marianus Michaelius Gabriehius TheodorusKonstantius Juhianus, 1,93Athena, 1,6; 2, 146; 3,215.247.249;

4, 289. 334. 338; 5, 393. 474. 478Athena Nike, 6,519.528Athena Pohias, 1, 16Athenaios, 3, 247Athener, 1,90f.; 3, 215; 5, 47.Athenios, 2, 172Atia, 5, 464Aton,2, 166Attahiden, 5, 479Attis, 3,219 f.Atuatuker, 1, 19.27

Aubert, E., 2, 131August d. Starke, 4, 372Augustinus, 6, 574Augustus, 1, 1.4. 19.71 ff. 78. 84;

2, 117. 132; 3, 192.245; 4,283.290. 362 f.; 5,467; 6,48Sf. 488 f.551. 555. 573. 576s. a. Octavian

Aurehian, 2, 144Aurelius Victor, 1, 11. 93; 6, 491.

494. 555Austriates, 1, 33Awaren, 2, 144. 153Aydin, H., 4, 322Azara, Jos6 Nicohis de, 3, 204 f.

Babylonier, 6, 567. 571Bacchus, 1,77; 5,386.392. 395. 397Bacardi, Don Emihio, 3, 212Bacci, Maria Giovanna, 3, 201Bacchus, 4, 288. 290Bakenwer, 3,213 f.Baktrer, 2, 105Balai, Hl., 4, 316Banghard, Karl, 5, 460Baraize,E., 1,49.53.55 f.Barcelö, Pedro, 5, 479Bardaisan von Edessa, 4,314Barlow, Charlotte, 4, 372 f.Barocelli, P., 2, 131Bann d‘Hancarville, 4, 373Bartels, Herwig, 1, 63Basilina, 3, 261Basihius, Hl., 4, 322Bataver, 1, 27 ff.Battaglia, Raffaello, 2, 123Bauer, F, H., 6, 552Bauer,H., 1,8. 10Baumer, 6, 534Beazzano, Agostino, 6, 482Beckerath, J. v., 6, 575Beechey, II. W., 1, 47Behedeti, 1,45Belisar, 2, 170Bellerophon, 2, 173; 5, 455Beloch, Karl, 3, 274Belogrudovka, 2, 100Belzoni, G. B., 1,47Bembo, Pietro, 6, 482 f. 489. 494Ren Alnabdi, 5,382Benja, 1,45Bennett, Dirk, 1, 77; 4, 372 f.Benndorf, Otto, 3, 273Berber, 5,466Berenike, 3, 280Bergemann, Johannes, 5, 461Bergmann, Folke, 2, 137Bernardo Dovizi da Bibbiena, 6, 482Berndt, Dietrich, 2, 182Bernini, 3, 207; 6, 490Berthold, Patriarch von Aquileia,

4, 357Berthold III., 4, 356Berthold IV., 4, 357Berthold, Heinz, 5,451Bes, 6, 504

REGISTER 1998

Personen, Gruppen und Völker 5

Beschi, Luici, 5,451Beyer, Jeorjios Martin, 3, 262 ff.Biagetti, Biaggio, 5, 475Bienert, Hans-Dieter, 1,57ff.Birtey, Antony R., 6, 554Boardman, John, 6, 575Boccapaduli, Prospero, 1, 12Boehlau, Johannes, 2, 173Boeser, Werner, 1, 63Boetticher, A., 6, 565Bot, Peter Cornelius, 1, 63; 5,479Botender, Ute, 3, 260Botl, 5, 473Bonafini, Giuseppe, 2, 123Bonelli, Michete, 1, 12Borsari, 6, 565Borbein, Adolf, 5, 451Borg, Barbara, 6, 509 ff.Borg, Gregor, 6, 509 ff.Bothmer, Bernard V., 3, 209. 213 f.Bothmer, Dietrich v., 3,209. 214Bourdon, S~bastien, 3, 204Bourgignon d‘Anville, Jean Baptiste,

2, 144Bouzes, 4, 363Bramante, 6, 482Brauchitsch, G. v., 6, 565Brein, Friedrich, 3, 274Bridges, Mary, 3, 271Brodersen, Kai, 1, 69Brünnow, Rudolf Ernst, 1,58Bruer, Stephanie-Gerrit, 5, 447 ff.Brune,H., 1,48Brunn, Heinrich, 3, 273Bryaxis, 3, 262Buchner, Edmund, 1, 61Buonarotti, 2, 177Burckhardt, Jakob, 3, 274; 5, 450;

6, 566Burdono, Jakob von Edessa, 4,313Bury,J.B., 1,88Byzantiner, 1, 61

Cadagti-Fancetli, Maria, 5,451Caeltus, Marcus, 1, 31Caesar, Gaius Iutius, 1,4. 19.24.27;

2, 115. 179; 3,228; 4,290.362;5, 463. 467

~agIar, Dursun, 2, 181Caittaud, Fr~d&ic, 2, 155Cain, H.-U., 2, 160Catcagnini, Celio, 6, 484Caliguta, 1,91; 3, 196. 204; 6,484Calvo, Marco Fabio, 6, 483Cammuni, 2, 125Canaan,Taufiq, 1,58Cananefaten, 1, 28 ff.Cantabrer, 2, 173Caracalta, 2, 146. 165; 4, 366; 5,46Sf.Carboni, Francesca, 1, 12Carnabuci, Elisabetta, 1, 12Cartari, Giulio, 3, 204Carter, H., 1, 47 ff.; 6, 565Carus, 6, 555Caruso, Giuseppe, 3, 240

Casanova, Giovanni Battista, 3, 258CasperiusAetianus, 1,75Cassiodor, 1, 3Cassius Dio, 1, 16.74; 4,362;

6,491.494Castiglione, Baldassare, 6, 482 f.

489 f. 494Castigtioni, Atfredo, 3, 271. 280Castigtioni, Angeto, 3,271.280Castricius, C., 2, 165Castricius, Ma., 4, 286Cato von Utica, 5, 466Catull, 6, 574Cavaceppi, Bartotomeo, 3, 257; 5, 450Cecamore, Claudia, 1, 12Ceres, 1,74.96; 4,290Ceres Augusta Mater, 1, 74Cernunnos, 2, 124; 6, 558Cesnola, L. P. di, 6, 565Chaldäer, 3, 263Champollion, J. E, 1, 45. 47Chan-Bahlum Ii., 6, 557Chatten, 1, 28Ch6hab, Maurice, 1, 68; 2, 180Ch~hab, Olga, 1, 68Cheops, 4, 365Cheru‘ef, 3,212Chevalier de Constantin, 4, 340Chigi, Agostino, 6, 482. 490. 492 ff.Chimüre, 2, 173Chiron, 3, 267Choiseul-Gouffler, Gabriel de,

4,341 f.Chosrau, 2, 170Chrestus, 5, 396Christen, 1,59.95; 3,261.280;

4,311 ff.Christina von Schweden, 3, 204Cicero, Marcus ‘Jbllius, 1,4; 6,574Cierny, J., 2, 102Cinna, Cornelius, 2, 172Claudius, 1,74; 2, 143; 3, 198. 204;

3,235; 5,461.465; 6,497.507Claudianus, Marcus Livius Drusus,

1,71Clodius Albinus, 3, 207Clytia, 3, 204Coarelti, 13‘., 1, 8Cockerell, C. R., 4, 342 f.Cohors III Herculea Pannoniarum,

5, 467Cohors Montanorum Prima, 3, 197Cole,Andrew M., 1,80 f.Cominia, 5, 396Commodus, 2, 148. 150Concordia, 1,74Concordia Augusta, 4, 284Conde de Lagunillas, 3, 209 ff.Constantius, röm. Kaiser, 3, 261 f.Constantius, Jutius, 3, 261Conti, 1, 12Conticello, Baldasare, 5,451Contucci, Contuccio, 3, 258Conze, Alexander, 3,273; 6,565Cüppers, Heinz, 2, 109

Cugerner, 1,27.29. 33 f.Curtius, Ludwig, 5, 473 ff.Curtius Rufus, 3, 263Cyriacus von Ancona, 4, 339 ff.

Dabrowski, L., 1,49. 51Da Corregio, Niccol6, 6, 493Daidalos, 5, 477; 6, 498Daidone, Agatino, 3, 266Dakaris Sotirios, 3, 228Dalman, Gustaf, 1,58ff.; 5,431 f.

437 fD‘Ambra, Eve, 1, 6Daniel, 6, 490Danler, Hubert, 6, 565 f.Dannicus, 2, 165Dapper, 0., 4, 340Dareios, 3, 264; 6, 486Da Sangallo,Antonio, 1,9Daumet, Honor~, 6, 519 if.David, 4, 358. 374; 5, 435. 459Dc Caus, Salomon, 6, 506Debaine-Francfort, Corinne, 2, 137Debora, Prophetin, 4, 374Decker, Coenrat, 4, 341Deckers, Johannes, 5, 455 ff.Deines, Roland, 1,69; 2, 166Delivorrias, Angelos, 4, 339Della Corte, M., 6, 543Della Rovere, Bartolomeo, 6, 483Delmaten, 2, 115Dcl Vaga, Perino, 6, 489Dc Masi, Lorenzo, 4,361Demeter, 1, 72Demetrios Poliorketes, 1, 6Demetrios von Phaleron, 6, 497Demandt, Alexander, 1,87; 2, 172;

4, 374 f.; 6, 574Demodokos, 5, 387Demosthenes, 3, 279Denon, Dominiquc-Vivant, 6, 536Dentzer, Jean-Marie, 2, 180Deona, 1, 16Dessau, H., 3, 278Dexippos, 2, 140Diadochen, 3, 206Diana, 1,6; 5,463 f.Dierichs, Angelika, 1,71ff.; 3,266 f.;

4,281 ff.; 5,385 ff. 478Dietrich, Walter, 5,431Dinelli, Damiano, 6,519 ff.Diogenes, 5, 477Dioktetian, 1,9Sf.; 4,335Dion von Prusa, 6, 527Dione, 1,14ff.Dionysos, 1,86; 2, 158 ff. 168. 178;

3, 185. 201. 206; 3,235.238;4,290. 297. 36Sf. 371; 5,392.397. 464. 467. 478

Dioskoros Theodoros, 4, 323Dirke, 3, 249Discanno, Geremia, 5,388.391 f.D‘Jakonov, 1. M., 2, 140Djoser, 4, 361Djehuti, 1,45

REGISTER 1998

6 Register

Dobruskl, V., 2, 147. 153 Evans, Sir Arthur, 3,219; 4, 297; Gertrud, Königin von Ungarn, 4, 357 f.Döring, Matthias, 2, 127 ff.Dörpfeld, 6, 565DolabeHa, 2, 117Dominikaner, 1, 58Domaszewski, Alfred v., 1, 58; 5, 473Domitia Longina, 1, 6Domitian, 1, 1 ff. 75; 2, 178; 3,280;

4,333; 6,484,507. 551 ff.Donadoni, Sergio, 3, 280Don Gaspar dc Haro y Guzm~in,

Marqu~s dcl Carpio, 3, 204Drossinos, 4, 297Droste, Meike, 5, 466 f.Druiden, 1, 14Drusus, 4, 362Drususd.A., 1,71;6,573f.Duauineheh, 1,45Dümichen, J., 1,48Dürer, Albrecht, 3, 204Duhn, Friedrich v., 3, 199Dummer, Jürgen, 5,451

Ea, 6, 568Ebert, J., 6,551Eburonen, 1, 19Echnaton, 2, 166 f.; 3,213Eck, Werner, 6,553. 576Effenberger, Arne, 5,451Eickstedt, E. v., 2, 137Ekbert, 4, 355. 357 f.Ekschmitt, Werner, 1,

3, 225 EL; 4, 363 f.Elani, 2, 140Elias, 3, 265; 6, 490Elisabeth von Thüringen, 4, 355 f. 358El-Sugheir, Mohammed, 1,56Elvira Barba, Miguel Angel, 3, 203 ff.Empereur, Jean Yves, 3, 271Epaminondas, 3, 257fiu. Ephrem, 4,314 fEpikureer, 4, 286; 5, 476Epiroten, 1, 15Epirotischer Bund, 1, 14 f.Epstein, 5, 437Erasmus v. Rotterdam, 6, 482Eravisker, 2, 176Ernst August, Prinz von Hannover,

Herzog zu Braunschweig und Lüneburg, 3,257

Eros, 3,267; 4,294. 334; 5,478Este, Ippolito dc, 6, 506Etrusker, 1, 19; 3,247; 6,541Euklid, 6, 484Eumachia, 4, 283 f.Eumenes, 6, 522. 526Eunapius, 6, 527Euripides, 2, 158; 4,366Europa, 3, 267Eusebia, 3,261Eusebios, 3, 262Eutharich, 2, 170Euthydemos, 2, 105Eutropius, 1,3Evangelidis, Demetrios, 3, 228

6, 565Exekias, 3, 238

Faber, Johann, 6, 485Fabier, 3, 234Fabri, Pietro, 4, 373Farnese, Alessandro, 6, 488

s. a. Papst Paul III.Farnese, Jsabella, 3, 204Fasold, Peter, 6, 553Fausta, 4, 306Faustina, 1,4; 2, 150; 4,366Fauvel, L. 5., 4,341; 6,524Fellmann, Rudolf, 2, 182; 5, 453 f.Ferdinand II., 4, 367Ferdinand VII., 3, 203Ficker, Friedbert, 2, 12.Filges, Axel, 1, 96Fiocchi-Nicolai, Vincenzo, 4, 305 ff.Fittschen, Klaus, 3, 265; 6, 552Flamininus, 2, 171Flashar, Martin, 4, 376Flavier, 1,76Fließ, W., 6, 566Focke, Johann, 4, 366Förderkreis der Antikensammlung

zu Berlin e.V., 4, 353Folino, Bartholomeo, 5, 448Forschner, Heinrich, 2, 175Fortuna, 1,74; 4,28Sf. 332 f.Fragonard, 4, 342Francalacci, Paolo, 2, 136Francese, Luca Chierico, 6, 506Freud, Sigmund, 3, 274; 6, 565 i~Freunde der Antike auf der Museums-

insel Berlin e.V., 4, 353Freyberger, Klaus Stephan, 3, 260Freydank, Jörg, 1, 69Friedrich 1. Barbarossa, 3, 252 f.;

4, 356Friedrich II., 3, 237Friedrich, J., 6, 565Fritz, Volkmar, 1,64; 5,431 ff.Fröhlich, Thomas, 5, 492Frontinus, Sextus Julius, 6, 541Fronto, Marcus Lucretius, 5, 387Fulvio, Andrea, 6, 482. 484. 488. 493Furtwüngler, A., 2, 100

Hl. Gabriel, 4,315Gab, 1, 14Galli, Guido, 5, 475Galli, Marco, 6,519 ff.Galli Transalpini, 3, 185Gallus, 3,261 f.Ganymedes, 3, 204Garrick, 1, 87Gatz, Erwin, 6, 575 f.Gazda,R., 1,53. 55Geneleos, 2, 173Geominy, Wilfried, 2, 158Gerhard, Eduard, 5, 447Germanicus, 6, 558Germanen, 1, [9.25.28; 5,460.479

Gerson-Kiwi, Edith, 4, 322Geryoneus, 5, 478Geta, 4, 366Getty, J. Paul, 6, 482Gibbon, Edward, 1, 87; 4, 373Gichon, Mordechai, 4, 374Giebel, Marion, 6, 574Giganten, 1,6Glaser, F., 6, 552Goddio, Franck, 6, 554Goethe, Johann Wolfgang v., 3, 267.

270; 4,369. 372; 5,449 f.Görg, M., 6, 575Gombrich, Sir Ernst, 3, 274Gordian IJJ., 2, 147 f.Gorges, Renate, 4, 365 l~.Gorgo, 5, 478Goten, 2, 140Goulandris, N. P., 3, 240Gracchen, 1,95Graf, Theodor, 3, 221Graindor, Paul, 6, 523Gratian, 2, 152Gravina, Ferdinando Francesco,

Prinz von Palagonia, 3, 266Gravina, Ferdinando Francesco II.,

Prinz von Palagonia, 3, 267Graziosi, Paolo, 2, 123Grjanov,M.P.,2, 106Greene, J., 1, 47Gregor von Nazianz, 3, 261Gregorovius, 1, 6Greville, Charles, 4, 373Grewe, Klaus, 5, 409 lT.Griechen, 1,19. 89f.; 2, 158 ff. 171. [77;

3,200.242.248.270.280.321;5,479; 6,489.541.567

Grimm, Günter, 6, 481ff.Gropengiefler, Hildegund, 3,201Grosse, Rudoph, 5, 447 f.Gruben, G., 4, 340Gündogdu, Veysel, 2, 181Günter, Gudrun, 5, 478Guerra, Giuseppe, 3, 257Guise, 1,88Gundlach, Rolf, 4, 375Guti, 2, 139 ff.Gutium, 2, 139 f.

Haase, Michael, 3, 265 f.; 4, 365;6, 557 f.

Habachi, Labib, 3,212Habakuk, 6, 490Habich, Edward, 2, 177Habicht, Chr., 3, 279Hackert, Jacob Philipp, 3,256; 4, 361Hades, 3, 230; 4, 333; 5, 478Hadingham, Evan, 2, 135. 137Hadrian, 1, 15 14 2, 143; 3,207.

236. 278; 4,335; 6,488 ff. 551.554. 556

Hünggi, Paul, 5, 453Hänsel, Mix, 5, 423 fLHaider, Peter W., 5, 399 ff.

REGISTER 1998

13 ff.; 2, 169 lT.;

Personen, Gruppen und Völker 7

Hamilton, Emma, 4, 372 f.Hamilton, William, 4, 372 f.Hammurabi, 2, 140Han, 3,271Hanna Dolpöntü, 4, 322Hannibal, 1, 19; 5,479Hansen, Mogens H., 3, 27Harappa-Kultur, 2, 104Haremhabs, 1, 45Harenberg, JohannHarmonios, 4, 314Harpokrates, 3, 219 f.Haselberger, L., 6,510Hassan Ihn Talal, 1, 57Hathor, 1,44 f. 48Hatschepsut, 1,41ff.Hedwig von Schlesien, 4, 355. 357Heiberg, 6, 554Heimberg, Ursula, 1, 19ff.Heinrich 1., 4, 357Heinrich, Markgraf von Istrien, 4, 357 f.Hekate, 3, 261Hektor, 1, 13Helbig, Wolfgang, 5, 475Helena, 3,261; 4,289Helena, Mutter Konstantin d. Gr., 4, 306Helios, 2, 146. 204; 5, 388 f. 429Hellenkemper, H., 3, 250Henning, W. II., 2, 139Hensen, Andreas, 6, 553Hephaistos, 4,297; 5, 387 f. 478; 6,498Hephaistion, 3, 206Hephaistion Ammonios, 1, 91 f.Hera, 1, 14; 2, 146. 177; 3,220.

238. 248; 4,289; 5,393Herakles, 1,6. 14; 2, 146; 3,249.

258. 267; 5, 392. 478 f.Herakleios, 2, 144Herder, G., 3, 255Herkulanerinnen, 1, 96Herkules, 1,77.96; 5.464.477Herkules Magnsanus, 1, 33 f.Herakleidas, 1, 16Hermes, 4, 289; 5,397Herodes, 1,68Herodes Antipas, 1, 73Herodes Atticus, 6,519 ff.Herodot, 1, 15; 3,227; 4,36Sf.I-I&on dc Villefosse, A., 6, 573Heron von Alexandria, 6, 499,

502 ff. 54!Herrmann, Fritz-Rudolf, 4, 345 ff.Herrmann der Cheruskerfürst, 1, 96Heruler, 6, 552Herzöge von Alba, 3, 204Herzog, Chaim, 4, 374Hesekiel, 6, 567Hesiod, 3,217Hesperus, 5,386. 397Flestia, 1,73Heti, 1, 93Heukemes, Berndmark, 5, 479HeuB, Alfred, 1, 76Heuzey, Uon, 6, 530Hieroclis Synecdemos, 2, 144

Hieronymus, 1,3; 6,493Riese!, Gerhard, 4, 376Hilair, Jean Baptiste, 4, 341 ff.Hildegard von Bingen, 1,85; 2, 178;

3,251 ff.271Hiller, Hilde, 4, 301 ff.Hipparch von Alexandria, 5,

377 f. 382Hirsch, Jacob, 3, 218 EHirschfeld, Otto, 3, 273Höckmann, Ursula, 3, 260Hölscher, Gustav, 4, 320Höpfner, Wilhelm, 5, 451Hoffmann, Adolf, 1, 61Hoffmann, Paul, 6, 537Holzhey, Günther, 6, 533 f.Homer, 1, 13; 4,298.365 f.;

5, 450 f. 476; 6, 490. 500 f.Homolle, 4, 340Honorius 1., 1,4Hood, William Frankland, 3,214Hope, Thomas, 4, 373Horaz, 5, 463 f.; 6, 574Hrouda, Barthel, 5, 399Hueber, 5, 439 ff.Huelsen, Chr., 6, 565Hübner, Markus, 1,95Hülsen, Ch., 1, 12Humbel, Hans, 5,453Humbel, Sonja, 5,453Hunnen, 2, 152; 6,567HuB, Werner, 5, 479Huttner, Ulrich, 5, 478 f.Hydra, 3, 267Hyginus, 5, 378Hyginus Gromaticus, 6, 541Hyksos, 2, 140Hypnos, 3, 206Hyrsiades, 4, 365

Iberer, 1,84; 2, 177; 3,241 ff. 270Idriss Ibn Abdallah Kamil, 5, 466Ii-nefret, 4, 370Ikaros, 5, 477; 6, 498Ikausa,2, 166Ikausu, Sohn des Padi, 2, 166Jli-ipadda, 6, 553Imhotep, 1, 45Inder, 4, 322Indianer, 6, 545Jphigenia Taurica, 3, 190Iphiton, 4, 365Irby, 1,47Jrethorjriu, 5, 453Irmscher, Johannes, 5,448.45!Isidor von Sevilla, 2, 143Isis, 3,220; 6,565Israeliten, 5, 434Istar, 4, 349 EItaliener, 1, 58. 64Italiker, 2, 171Ivanov,T., 2,147

Jahwe, 2, 124Jakob von Serugh, 4,316 f.

Janus, 1,3.7Janus Quadrifrons, 1, 1. 8Jason, 3, 267Jenkins, Thomas, 3, 257Jensen, Wilhelm, 6, 566Jesus Christus, 1,57.61.93; 3,262.

280; 4,311.313.316.364; 5,455;6, 492. 575

Jettmar, Karl, 2, 135 II‘.Joahas, 5, 433Johannes Lydos, 1, 7 f.Johannes d. Tüufer, 3, 227 f.Johannes Xiphilinos, 6,491Jonas, 6, 490. 492. 494Jonathan, Bruder des Judas

Makkabäus, 4, 374Jordanes, 2, 144Josua, 4, 374Jovian, 3, 262Juba II., 5, 465 f.Judüer, 4, 374Judas Makkabäus, 4, 374Juden, 1,59; 2, 113; 3,235.280;

4,311.322; 6,569Jufenmutef, 5, 453Julia, Tochter des Augustus, 4,361Julia Augusta, 1, 74Julia Domna, 2, 144; 4,366; 5,466JulianApostata, 1, 15; 3,261 f.Junkelmann, Marcus, 2, 178; 6,552Juno, 1,71. 88; 3,267; 4,287.289;

5, 459. 465Jupiter, 1,87; 4,289; 5,459.4641.Jupiter Dolichenus, 2, 180Jupiter Optimus Maximus, 1, 10. 76;

2, 168; 5,459Jupiter Tonans, 1, 76Justin, 3, 241Justinian 1., 2, 153. 170; 4, 363 f.;

5, 479Justinus 1., 2, 170Justinus IL, 2, 153Justinus (Präfekt), 1, 93Jutta von Sponheim, 3,251Juvenal, 6, 574

Kadmos, 3, 240Kadmos-Maler, 3, 240Küfer, Markus, 5, 45Kafiren, 2, 140Kahlen, 2, 156Kaiser,W., 3,259Kallimachos, 1,92; 3,206; 5,393Kanaaniter, 5, 435. 459Kandeler, Riklef, 4, 297 ff.Kanitz, Felix, 2, 144Kankeleit, A., 6, 552Kardinal Albani, 3, 258Kardinal Bellori, 3, 270Karge, 1‘., 5, 432Karkowski, J., 1, 50Karl III., 4, 372Karl V., 3,203Karlgren, 2, 140Kassandros, 3,263

Christoph, 2, 144

REGISTER 1998

8 Register

Kassiten, 2, 140 Ku~an, 2, 105 Lorenzo der Prächtige, 6, 494

Kelten, 1, 19. 29. 86; 3, 185 f. 192;3,248; 4, 301. 303

Kemkes, Martin, 6, 553Kempchen, Melanie, 3, 267Kendl, Doris, 3, 273 f.Kephisodot, 5, 464Kerner, Susanne, 1,57.61Khammash, Ammar, 1, 63Kichyros, 3, 228Kimbern, 1, 19Kimmerier, 2, 100. 182Kircher, Athanasius, 6, 533 f.Kirke, 3,227Kissel, Theodor, 1,76; 2, 171 f.;

4,362f.; 5,478f.Klenze, Leo v., 3, 249Kleopatra VJI., 3, 237; 5, 464,

Kuschke, Arnulf, 1, 64Kuttner, Ann L., 6, 573Kracht, Peter, 3, 247 fL; 6, 576Kraiker, Wilhelm, 5, 448Kranz, Peter, 2, 167Kraus, Bernard, 3,253Kreon, 3, 267JCreousa, 3, 267Kröper, Karla, 2, 156Kroisos, 2, 182; 4,365Kronos, 4, 290Krueger,ErnstW., 1,58.61Kwagnica,A., 1,51Kybele, 2, 146. 181Kyniker, 5, 476Kyrieleis, Helmut, 1, 69; 6, 552Kyros IL, 2, 182; 4, 365

Lucuflus, L. Licinius, 2, 172Lucius Verus, 2, 148; 4,335Ludwig 1. von Bayern, 3, 249Ludwig XIV., 6, 528Lukatis, Christiane, 1, 96Lukian, 3,230; 5,476; 6,525Lustig, Robert, 6, 565Lyder, 2, 182Lydus, 4, 366Lykurg, 2, 183; 3,217Lyon, Louis, 3, 221Lysanias, 1, 16Lysipp, 1, 96; 3,206

Macninus, 2, 146; 5,465Maecenas, 6, 574Mänaden, 2, 159; 4,297Mafessoli, Battista, 2, 123Maffei, Paolo A., 6, 490Magi, Filippo, 5, 473. 475Maiuri, 4, 285Main, Victor H., 2, 135 ff.Maja, 2, 166Majunem, 3,213Makedonen, 1, 15; 5,478 f.Makkabäer, 4, 374Makron, 3,214 f.Malzen, Baron de, 2, 131Mangles, 1,47Manius Aquilius, 2, 171Mao Tse-tung, 2, 137Mar Augen, 4,315Marbod, 1,84Marcellimus, 4, 306Marchese Benedetto Guglielmo,

5, 475Marcomannen, 6, 543

Kastor, 3, 206Katholiken, 1,88Kaufmann, Dieter, 3, 277Kaufmann, Erich, 4, 372Kaufmann-Heinimann, Annenianie,

5, 479

6,537.551Kleophrades-Maler, 6, 558Klimkeit, 2, 135Knauf, Ernst Axel, 1,61Knauf, Gebrüder, 2, 156Knittlmayer, Brigitte, 3, 237Kniva, 2, 144Kob Guggisberg, Karin, 2, 163 ff.Kobes, Jörn, 3,279 f.; 4, 374 f.; 5,479;

6,574Koch, Leoni, 6, 558Kock, Manfred, 5, 459Kohl, Helmut, 5, 459Koldewey, R., 6, 565. 568Kolodon, 6, 503Komentiolos, 2, 144Komitö, 2, 169Konstantin d. Gr., 1. 17. 96; 4, 305 f.

309. 361; 5,455; 467; 6,489Konstantina, 4, 306Kontorlis, 4, 298Kopernikus, 5, 379Kopten, 1,59; 4,321Kore, 1,96Korfmann, Manfred, 6, 574 f.Kortüm, Klaus, 6, 553Kostobolcen, 2, 148Kottaridou,Angeliki, 1,69Kotzur, Hans-Jürgen, 3, 255Kritios, 3, 205Krier, Jean, 6, 554Ktesibios, 6, 498 f. 503 f.Kühn, Herbert, 2, 123 f.Kühne, Hartmut, 4, 327Künzl, Ernst, 5, 382. 479Künzl, Susanne, 5, 479Kuhnen, Hans-Peter, 2, 109 lt.Kukulcan, 3, 265Kunisch, N., 6, 574Kunze, Max, 3, 255 fL; 5, 447 ff.Kurzmann, Peter, 5, 421 f.

Ladon, 5, 478Ladstätter, G., 6, 552Laeng, Gualtiero, 2, 123Lagiden, 5, 478Lanassa, 5, 478Langlotz, Ernst, 1,60Laokoon, 5, 476 f.La Rocca, Eugenio, 1, 1ff.; 3,234 f.Lasson, Constanze, 3, 278Lateiner, 1,78Latona, 5, 463 f.Laurentius, 4, 305La Volpe, Nicola, 4,289; 5,388. 396 f.Leda, 3, 205. 267; 5, 477Legio II Augusta, 6, 555Legio VIII Augusta, 3, 197Lehmann, St., 6, 552Lempke, Katja, 1,68; 2, 119 ff.Lentini, Maria Costanza, 3, 201Leo 1., 2, 152Leonardo da Vinci, 6,481Leopold Friedrich Franz von An

halt-Dessau, 3, 255. 258Le Prince, 4, 342Lepsius, K. R., 1,45.47. 84; 2, 156Lesbianus, 4, 286Lessing, 5, 476Leviticus, 3, 230Libanios, 3,261 f.Libavius, 5, 422LiberPater,2, 117Lingonen, 1,28Lipitiska, J., 1,50; 3,211Lippold, Georg, 5, 448Livia, 1,71 ff.;4,362f.Livia Drusilla, 1, 71Livius, 3,241Löwy, Clara, 3, 274Löwy, Emanuel, 3, 273 f.Löwy, Ernst, 3, 274Lohmann,H.,6,516Lopinski, A., 1,55Lord Carnarvon, 1,47Lord Elgin, 4, 372 f.Lord Sheffield, 1, 87Lorenzetti, 6, 490

Marcus, 4, 309 f.Marcus Aurelius, 2, 148. 150;

4,335.361 f.; 6,489.574Mareia, 4, 363Maria, Mutter Gottes, 4, 364; 6, 565Maria Amalia, 4, 372Maria Carolina, 4, 372Maria Theresia, 4, 372Manie-Antoinette, 4, 342. 373Maniette,A., 1,48Mann, Emilio, 2, 117Marinatos, 5,, 4, 298Maron, Anton v., 3, 257Mars, 1,74; 3, 191; 4,283.294;

5, 387 ff. 430Marsigli, Giuseppe, 5, 386Martial, 1, 1ff. 93Marzellianus, 4, 309Mastracchio, Michele, 5, 386Matejkowski, A., 1, 54 f.Maternus, Marcus Cornelius

Nigrinus Cuniatius, 1,75Mathea-Förtsch, M., 6, 552Matidia, 6, 553Matthäus, 1, 61Matz, Friedrich, 5, 448Maul, Stephan, 6, 567 ff.

REGISTER 1998

Personen, Gruppen und Völker 9

Mauren, 6, 567Maya, Schatzmeister unter Tutanch

amun, 3,214Maya,2, 167; 6, 557Maximianus Herculis, 5, 467Maximus, 3, 261 i~Mechthilcl, Äbtissin von Kitzingen,

4, 357Medea, 3,267Medici, Guilio dc‘, 6, 482

s. a. Papst Clemens VII.Medusa, 3, 248 f.Meier, Christian, 3, 279Meister, Annemarie, 4, 366 f.Melchisedek, 1, 95Meleager, 4, 287. 289Melissa, 3, 227Melpomene, 3, 204Menapier, 1, 27Menelaos, 4, 289Mengs, Anton Raphael, 3, 257 f.Mentuhotep II. Nebhepetre, 1,41Menzel, Adolf, 4, 369Mercurlus, 3, 191. 267; 4,289;

5, 397. 459; 6, 493 f.Merenptahs, 1,45Merenre, 5, 459Merian, Matthäus, 3, 261Merit-Amun, 1, 42Merowinger, 6, 574Mesopotamier, 6,571Methe, 5, 396Metternich, Lothar v., 2, 113Michal, 4, 358Michelangelo, 1,86; 2, 177; 6,481.

489. 492Midas, 4, 289Mikaxowski, K., 1, 49Miller, Konrad, 2, 175Miller, A., 6, 552Minerva, 1, 1ff. 77; 4,287.

298. 333 f.; 5,459. 465Minotaurus, 2, 173; 5,478Minucius Felix, 6, 574Misczak, 8., 1, 56Mithradates VI. Eupator, 2, 171 f.Mithras, 2, 146. 180; 3,261; 4,375Mithridates II., 4, 335Mittler, Gernot, 2, 110Mohammed, 2, 123Molodin, 2, 140Molosser, 1, 16Moneta, 1,6Monica, Mutter des Augustinus,

6, 574Monophysiten, 2, 169 f.; 4, 364Montesquieu, 3, 279Month, 1,45Monthemhet, 1,48Morelli, Francesco, 5, 388Moretti, J.-Ch., 6, 525Moriner, 1, 27Morselli, Chiara, 1, 12Moses, 4, 374Mouselimis, Spyros, 3, 228

Mozart, Wolfgang Amadens, 1, 92Müller, Martina, 5, 479Müller, Matzi, 4, 371Müller, Urs, 5, 479Murat III., 4, 366Muslime, 1,59.61.78Musso, L., 6,571Mussolini, 5,461Muwatalli II., 5, 399Myjak, W., 1, 55Mykerinos, 5, 453Myres,J.L.,6,516Myron, 3,205; 5,464.477Myrtilos, 3, 237

Nachtdjehuti, 5, 453Nacht-Mm, 3,213Napoleon, 3,205; 6,533. 554Napoli, Tommaso Maria, 3, 266Nasr, Mohammed, 1, 5Navagero, Andrea, 6, 482Naville, E., 1,45.48.56Narain,A.K.,2, 137Näram-Sin, 2, 140Narcissus, 6, 555Naredi-Rainer, Paul v., 1, 95Natakamani, 2, 156Naxier, 3, 201Nebamun, 1, 44Nebuaui, 1,45Nebukadnezar, 4, 374Nefermahi, 5, 453Nefertari, 1, 86Neferu, 1,42; 3,213Nehalennia, 1, 36Nehesi, 1, 45Nelson, Admiral, 4, 372Neptun, 4, 293Nereus, 4, 293Nero, 1,4.76.96; 2, 167;

4, 298; 6, 484. 499. 506.Nerva, Marcus Cocceius,

6. 10. 75; 6,553Nervier, 1,27Nesiotes, 3, 205Nesmonth, 5, 453Nespeqaschuty, 3,214Nesselrath, Arnold, 5,451Neugebauer, Karl Anton, 5, 448Newberry, 1‘. E., 1, 48 f. 56Newbury, Jeffery, 2, 135Neyses, M., 6, 554Nick, Gabriele, 3, 260Niemeyer, Wolf-Dietrich, 5, 479Nike, 4, 334; 5, 478Nikokles, 2, 174Nims, Ch., 1, 45Niobiden, 5, 463Niwiiiski,A., 1,51Nizami, 3, 264Noah, 6, 568Nofretete, 1,86; 4,369Nofrur~, 1,47Nogara, Bartolomeo, 5, 473. 475Nointel, 4, 340

Nolli, Rev. Don G. E, 5,473Nordwestgriechen, 1, 13Noriker, 3, 186ffNoth, Martin, 1, 60Noväk, Mirko, 4, 325 ff.Nünnerich Asmus, Annette, 2, 173 f.;

3,241 11.Numa Pompilius, 1,4. 7 f.; 6,485Nur al-Hussein, Königin von

Jordanien, 1,63Nuristanis, 2, 141Nysa, 6, 497. 499

Obsequens, 1, 6Octavian, 1,71 lT.; 5,463 f.

s. a. AugustusOdysseus, 3, 227Oettel, Andreas, 4, 325 ff.Okeanos, 5, 478Olympias, 3, 263Oz~atal, Fuat, 2, 180Ozdogan, 2, 99Omayaden, 5, 432Oppel, Karl, 6, 537Ordeaschi, Francesca, 6, 493Orest, 3, 206Orpheus, 6, 507Orsini, Fulvio, 6, 484 f.Osiris, 3,214Ostgoten, 2, 152Otto II., Bischof zu Bamberg,

4, 356. 358Otto III., 1,57Otto IV., 4, 358Otto VI., 4, 356Otto VII., Herzog von Meranien,

4, 357 f.Otto von Wittelsbach, 4, 357 1.Ovid, 1,71 f. 74; 3,204

Pacal d. Gr., 6, 557Padi, 2, 166Padre Piaggio, 4, 372Pahikmen, 1, 45Pallas, Dimitrios, 3, 228Pan, 1,68Pappos, 5, 379 ff.Papst Benedikt III., 4, 310Papst Clemens VII., 6, 482. 484Papst Cosimo 1., 6, 493Papst Damasus, 4, 309Papst Eugen III., 3, 252Papst Gregor III., 4, 310Papst Julius II., 6, 482. 484. 490Papst Leo X., 6,482 ff.Papst Markus, 4, 309 f.Papst Paul III., 6, 488

s. a. Alessandro FarnesePapstPaulV., 1,6Papst PiusV., 1, 12Papst Pius VI., 5, 474Papst Pius XI., 5, 475Paris, 4, 289Parisii, 6, 558Parisi Presicce, Claudio, 4, 361

3, 236;551. 5561, 3 f.;

REGISTER 1998

10

Parowicz, Johanna, 3, 251 fLParrhasios, 3, 205Parther, 4,335; 6,573Parzinger, Hermann, 1,69; 2, 99ff.Paton,W.R.,6,516Patroklos, 1, 13; 3,237Panlus, 4,305.311Pausanias, 1, 14; 2, 170; 3,265;

6, 494. 524 f.Pausch, Matthias, 2, 174 f. 183;

5,467; 6, 541 ff.Pausias, 3, 260Pavilliards, 1, 87Pawlicki,F., 1,50Pax, 1,74Pelagatti, Paola, 3, 200 f.Pelens, 5, 478Peirithoos, 3, 193Peisistratos, 1,6Peniati, 1, 45Penni, Giovanni Francesco, 6, 489PepiL,5,459Perdikkas, 3, 264Peregrinus, 1,77Periander von Korinth, 3, 227. 230Perikles, 3,216Peripathetiker, 5, 476Pernice, Erich, 5, 448Pernicka, E., 2, 102Persephone, 3, 193. 230; 5,386.478Perser, 2, 120. 182; 3,261 f.; 4, 365;

6, 567Perseus, 5, 479Perugino, 6,481Peschlow-Bindokat, A., 6,510Peters, Nils, 4,371Petronius, 6, 574Petros, 2, 1701.Petrus, 4,305.311.361; 5,455Pflug, Uerrman, 3, 199 ff.Phidias, 3, 205. 274Philarchos, 3, 241Philipp II. von Makedonien, 5, 478Philipp XL, König von Spanien, 3, 203Philipp IV., König von Spanien, 3, 204 f.Philipp V., König von Spanien, 3, 204Philipp V. von Makedonien, 1, 15;

2, 171 f.; 5, 478Philipp von Staufen, 4, 357 1. 360Philippus, 1,68Philister, 2, 166; 3,225; 4, 374Philon, 2, 172Philon von Byzanz, 6, 497. 499 ff.Philostrat, 6, 524 f. 527. 556Phönizier, 2, 120. 177. 179; 3,242Phoibammon, 1, 45Phokas, 2, 153Phryger, 2, 182Pietas, 1,74Pietrangeli, C., 6, 575Pindar, 6, 482Pingone, Ph., 2, 131Pinna Caboni, Beatrice, 1, 12Piranesi, G. B., 3,256; 6,530Piso, 1,76

Pistoxenos, 3,215 f.Pittakis, K. S., 6,519 fEPlatmer, Ernst, 6, 489Platon, 3,230.241.262; 5,476;

6, 484 f.Plejaden, 1, 15Plinlus d. A., 3, 280. 5, 377; 6, 489, 574Plinlus d. J., 1, 76. 92 f.; 6, 553Plotina, 6, 553Plotius ‘Tücca, 6, 486Plutarch von Chaironeia, 3, 263;

6, 485 f. 489Poblicius, Lucius, 1, 31; 6, 554Pococke, R., 1,46Pogo~eva, 2, 140Polaczek,JC, 1,51Polen, 1,58Pollak, Ludwig, 3, 274Pollux, 3, 206Polygnot, 3, 274Polyklet, 3, 205Polyxena, 3, 207Pommier, Eduard, 5,451Pompeius, Sextus, 5, 463 f.Poppo, 4, 355Poseidon, 4,293; 5,474Potratz, 2, 141Poulter, A. G., 2, 147Poussin, 3, 207Poxoczanin, W., 1,51Prütorianer, 4, 362 f.Praxiteles, 2, 146 f.; 3, 206. 218Priapus, 4, 293 f.; 5, 392. 397Priese, Karl-Heinz, 2, 156Prell, Markus, 1,95Priscus, 3,261 f.Priscus Neratius, 6, 554Probst Hoppe, 1, 59Proklos, 5, 379. 381Prokop, 2, 170 ff.; 4, 363 f.Promethens, 4,297.371; 5,477 f.Promis, C., 2, 131Properz, 5, 463 f.Prüch, Margarete, 6, 549Pseudo-Plutarch, 3,217Pseudo-Seneca, 3, 217Pseudo-Skylax, 5, 409Psyche, 3,267; 6,493 f,Ptah, 3,214Ptolemäer, 2, 174; 5,478Ptolemaeus, Sohn Jubas II., 5, 464Ptolemaeus, Claudius, 2, 143 f.Ptolemaios (Astronom), 5, 377 ff.Ptolemaios II. Philadelphos, 3, 280;

6,497.499Ptolemaios VIJI. Euergetes II., 1,45Publius Cornelius Scipio, 1,76Pudicitia, 1, 6Pückler-Muskau, 2, 155Puiemre, 1, 45Pulleybank, Edwin, 2, 137Puttrich-Reignard, 5, 432Pygmalion, 5, 477Pylades, 3, 206Pyrrhos v. Epirus, 1, 14; 5,478

Pythagoras, 6, 484Pythia, 5, 464

Qing, 3,271Quintus, Bruder Ciceros, 1,4Qumransekte, 3, 270

Rabirius, 1,9Raffael Sanzio von Urbino, 6, 481 ff.Rakob, F., 5, 409Ramses XL, 1,43.45.86; 3,278; 5,461Ramses III., 1, 45Randhofer, Regina, 4, 311ff,Rauriker, 2, 176Redig de Campos, Deoclecio, 5, 475Regilla, 6, 524 ff.Regulus, 3, 267Rehabeam, König von Juda, 4, 374Re-Harachte, 1,48.55Rehm, Walther, 5, 448Remer, 1,23.24.28Revett, N., 6, 520Reynolds, 1,88Rhoikos, 2, 177Riario, Raffael, 6, 482Richter, Gerhard, 5, 448Richter, Gisela, 3, 209Richter, Heike, 3, 260Richter, Heinz A., 1, 69Richter, G. Martin, 3,218Richter, Thomas, 3,261 f.; 5,463 f.Richter, Wolfgang, 5,451Richthofen, Ferdinand v., 2, 135Riedel, Volker, 5,451Rifaud, 1,47Risse, Martina, 5, 464 f.Ritter, 2, 156Rizzo, Silvana, 1, 12Rob, Klaus, 2, 180Roberts, David, 6, 536Rodenwaldt, Gerhart, 5, 448. 473Rodriguez, Eugenio, 3,211Roddguez, Jos6 Remesal, 5, 479Rogge,S.,6,551Römer, 1, 15. 19ff. 24 f. 28 f. 77;

2, 1121.115.125. 127f. 171 f.;3, 185 ff. 262.280; 4,335.361;5, 430. 456. 463 ff.; 6, 484 f. 489.541. 551

Roese, Gerhard, 3, 253Rolland, Romain, 6, 566Romano, Giulio, 6, 489Romanos, 4,314 f.Romualdi, Antonella, 2, 166Romulus, 4, 362Roncalli, Francesco, 5, 473Rosellini, 1., 1,47Rousseau, 3, 279Rouzhi, 2, 139Roxane, 3, 278Rüger, C. 8., 5, 409Rufus, Holconius, 4, 289Rufus, M. Fabius, 4, 287Rumina, 1, 6Rutzen, Eva, 3, 259

Register

REGISTER 1998

Personen, Gruppen und Völker 11

Rutzen, Franz, 3,259; 5,451Rydberg, Viktor, 6, 492. 494

Sabazios, 2, 146Sabina, 3, 207Sadoletto, Jacopo, 6, 482Sadr, Karim, 3, 280Saken, 2, 136

6, 552Theodosius II., 4, 321Theohadat, 2, 170 f.Theokrit, 6, 482

Servius Tullius, 1,6 Strynion, 5, 478Sesostris 1., 3, 210. 213 Stuart, J., 6, 520Sethe, K., 1,45 Stuarts, 1,87 f.Sethos 1., 3, 213 Stückelberger, Alfred, 5, 377 lT.Settesoldi, R., 2, 166 Stumpp, Eva Bettina, 4, 376Settis, Salvatore, 5, 451 Stupperich, Reinhard, 1,69Seure, G., 2, 147 Styliten, 4, 312Severus Alexander, 1, 3 Subartu, 2, 140

Salasser, 2, 127 ff. Seyrig, Henri, 2, 180 Sueben, 2, 173Salomo, 1, 95; 4, 374 Severer, 2, 147 Sueton, 1,71 f.; 4, 363; 5, 463 f.;Salt, H., 1,47 Shemun Can, 4, 312 6, 488 f. 556Samas, 4, 351 Sibylle, 5, 464 Süss, Emanuele, 2, 123Samag tukulti an Kusarikku, 4, 351 Siculus Flaccus, 6, 541 Sugambrer, 1,27Samuel, 3, 225 Sieg, Emil, 2, 138 Sulis, 1,77Ml. Samuel, 4, 312 Siegling, Wilhelm, 2, 138 Sulla, Lucius Cornelius, 2, 171 f.;San Adriano, 1,4 Silen, 3, 201 4, 283. 366Sanader, Mirjana, 2, 115 lT. Ml. Simeon, 4, 312. 315 Sulla, Puhlius, 4, 283Sanazarro, Jacopo, 6, 482 Simon, Erika, 4, 297; 5, 478 Surzyn, W., 1, 56Sanson, Nicolas, 2, 144 Simon, Brudes des Judas Makkabäus, Symmachus, 6, 574SantangeliValenzani, Ricardo, 1, 12 4, 374 Syphax, 5, 409Santi, Giovanni, 6, 481 Simon d. Töpfer, 4, 316 f. Syrer, 1, 59; 4, 312. 319. 321 ff.Sappho, 6, 485. 489 Sinn, Ulrich, 6, 551 f. Szanfraüski, Z., 1,51Sapur L, 4, 336 Sisera, 4, 374Sardanapal, 2, 159 f. Sisyphos, 5, 477 Tacitus, 1,28.72 f.; 3, 244; 4, 365 f.;Sarmaten, 5, 479 Skopas, 3, 206; 5, 464 6, 555Sasaniden, 4, 337; 6, 574 Skythen, 2, 100 Tagar-Kultur, 2, 106Satet, 3, 259 Slawen, 2, 153 Talos, 6, 498Satyrn, 2, 159. 168; 3, 218 Slokoska, L., 2, 147 Tammite, 6, 553Saul, 3, 225; 4, 374 Smaza, J., 1,55 Taschebet, 3, 210. 212Scaurus, 1,4 Smith,Adam, 1,88 Tatian, 4, 313Schabaqa, 3, 271; 4, 370 Snofru, 4, 365 Tebaldeo, Antonio, 6, 482Schadewaldt, Wolfgang, 5, 448 Sokrates, 3, 262. 274; 6, 484 f. Teiresias, 3, 227Schildler, Ulrich, 1, 12 Sol, 5, 463 Teje, 1,86Schiffer, Th., 6, 573 f. Solon, 4, 365 Temporini, Hildegard, 6, 553Schamanen, 6, 545 Somella Mura, Anna, 3, 234 Terenozkin,A. 1., 2, 100Schauei; Peter, 3, 280 Sommer, C. Sebastian, 6, 553 Terentius, 4, 290. 375Schede, Martin, 5, 448 Sommerfeld, Chr., 5, 425 Terentlus Varro Murena, 2, 128Schedel, Hartmann, 4, 340 Sommer v. Bülow, G., 6, 552 Teutates, 5, 430Schefold, K., 6, 575 Somrotidas, 3, 270 Teutonen, 1, 19Schiaparelli, 1,86 Sophokles, 3, 216 f. Themis, 1, 14Schiering, W., 6, 575 Sophronios, 4, 316 Themistokles, 1,90Schindler, Wolfgang, 3, 211 Sosias-Maler, 3, 237 Theoderich, 2, 170Schinkel, Karl Friedrich, 3, 237 Sosius, C., 3, 235 Theodora, 2, 169 ff.; 4, 363 f.Schliemann, Heinrich, 3, 274; 4, 297; Sosnierz, A., 1,55 Theodosius 1., 1, 17; 3, 228. 262;

6, 565, 574 Spann, Marcello, 1, 12Schlumberger, Daniel, 2, 180 Specher, St., 6, 551Schneider, Robert v., 3, 274 Speler, RaIf-Torsten, 5, 451Scholz, Peter, 6, 575 Spengler-Axiopoulos, Barbara, 1, 69Schröder, 5., 3, 205 Spes, 4, 296; 5, 385 Theophylaktes Simokattes, 2, 144Schuller, Wolfgang, 3, 279 Speier, Hermine, 5, 473 ff. Theopomp, 2, 115Schultz, Arthur, 5, 448 Spon, J., 4, 340 Theseus, 3, 193, 235. 239; 5, 478Schweitzer, Bernhard, 5, 473 f. Stacul, 2, 140 Thetis, 5, 478Scribonia, 1, 71 Statius, Achiles (Estago), 6, 484 Th6venot, 4, 340Secundus, 1, 77 Staufer, 4, 356 Thiede, Carsten Peter, 3, 280Segelken, Heinrich, 5, 447 f. Stefano Du P6rac, 1, 4 Thomas, Renate, 3, 272Seibert, J., 5, 479 Stein, Aurel, 2, 137 Thutmosis 1., 1, 43 ff.Seleukiden, 1, 77; 4, 374 Steingräber, Stephan, 2, 166; 3, 260 Thutmosis II., 1,43Selloi, 1, 13 ff. Stephan, Volker, 5, 451 Thutmosis III., 1,44 f. 47. 49. 56;Sen-Amun, 1,43 Stickler, Timo, 6, 554 5, 437; 6, 537Seneca, 4, 363; 6, 574 Stoiker, 5, 476 Ti, 1, 91Senedjem, 4, 370 Strabon, 1, 78; 2, 115; 3, 241. 245; Ti, Rekrutensehreiber, 3, 212 f.Senenmut, 1, 42 lT. 6, 489 Tibaldi, Pellegrino, 6, 488Septimius Severus, 1,91 f.; 2, 144 f. Strasser, Robert, 5, 479 Tiberius, 1, 71. 74. 76; 3, 185;

147; 4, 335 Strobel, August, 1,60 4, 333. 361. 366; 6, 573 f.Servius, 1, 7 f. Strobel, Karl, 6, 553 Tiberius Claudius Nero, 1, 71

REGISTER 1998

12 Register

Tiburtinus, Loreius, 5, 380Tiedemann, Paul, 3, 277 f.Tiglatpileser III., 5, 431 f.Timotheos, 3, 206; 5, 464Tischbein, Wilhelm, 4, 372 f,Tischendorf, Constantin, 6, 554Titus, 1, 1. 10; 4,283; 6,555 f.Tocharer, 2, 138 ff.Token, Gürkan, 2, 181Tomarozzo, Flaminio, 6, 484Tomco, Niccolö Leonico, 6, 484 f. 488Torelli, Mario, 4, 306Torricella, Agata, 3, 240Tortorici, Edoardo, 1, 12Tournefort, Joseph Pitton de, 4, 340 ff.Trajanus, Marcus Ulpius, 1, 1.7Sf.

93; 2, 143f. 148; 4,335; 6,517.553 f. 556

Treverer, 1,28; 3,272Troilos, 5, 478Tschutschu, 3,214Tsigakou, Fani-Maria, 4, 341‘Ibchelt, K., 6, 510Türken, 1,88Tuite, 2, 140Tukulti Ninurta 1., 4, 350‘kkri, 2, 140‘Ibtanchamun, 2, 166 f.; 3,214. 260;

6, 565Tyche, 4,286Tyrrhenus, 4, 366Tyszkiewiec, 3, 236

Ubier, 1,27.29.33 f.Ulansey, David, 4, 375Ungers, Oswald Matthias, 2, 109 f.Unruh, Frank, 4, 374Uranos, 4, 290Hl. Ursula, 1, 85Utnapischtim, 6, 568

Van der Vegt, Sunnya, 5, 479Van Endert, Dorothea, 1, 79 f.Van Royen, Ren6, 5, 479Vanvitelli (Familie), 4, 372Vanvitelli, Gaspare, 3, 255 s. a. Wittel,

Gaspar Adrianensz vanVarius Rufus, 6, 486Varus, 5, 460Vasari, Giorgio, 6, 481. 484. 490. 494Vedius Pollio, 1, 73Veltizquez, 3, 204Veneter, 3, 187Venus, 1,6.71.74; 2, 117; 3,233;

4,281 ff. 371; 5,385 ff. 476Venus Anadyomene, 4, 290 f.Venus Pompeiana, 4, 283 ff.Vercoutter, Jean, 3, 280Verecundus, M. Vecilius, 4, 283Vergil, 1, 19; 5,464; 6,486.574Vespasia Polla, 6, 555Vespasianus,T. Flavius, 1, 10; 4,283;

5,461; 6,5551.Vettius, C., 3, 196Vettius, 1‘., 3, 196

Vieweger, 11, 5, 431Viromanduer, 1,28Viscogliosi, Alessandro, 1, 12Visconti, Ennio Quirino, 6, 488Vitellius, 6, 555Vitruv, 5,413.419; 6,483.499.525Vollhardt, Jürgen-J., 4, 353Vorwerk, Ursula, 4, 355 ff.Vos, M. de, 6,551Vries, Seger dc, 4, 340 f.

Wadjrenput, 1, 45Waetzoldt, Wilhelm, 5, 448Wagner-Lux, Ute, 1, 57 f. 60 f.Walter-Karydi, Elena, 4, 339 ff~Wandalen, 2, 173Wangenheim, Wolfgang v., 5, 451Wartke, Ralf-B., 4, 349 ff.Warton, 1,87Weber, Thomas, 1,57ff. 78 f.; 3,260;

5,459 f.Wedgewood, Joshua, 4, 373Wehgartner, Irma, 5, 478Weikert, Carl, 5, 448Weiler, 1., 6, 552Weisgerher, G., 2, 102Westcar, 1, 47Westgriechen, 2, 176Werner, Carl, 6, 538Wettengel, Judith, 6, 533 ff,Wiegels, Rainer, 6, 553Wildung, Dietrich, 2, 156 ff.Wilhelm JI., 6, 568Will, Ernest, 2, 180Wilski, P., 6,511Winchester, 1, 87Winckelmann, Johann Joachim,

3,206.255 ff.; 4,372; 5,447 ff.474. 476

Winkelmann, Friedrich, 6, 541 ff.Winlock, 1-1., 1, 49. 55Winner, M., 6, 575Witkowski, Maciej G., 1,41ff.Wittel, GasparAdrianensz van,

3, 255; 4, 372 s. a. Vanvitteli, GaspareWörrle, M., 6, 552Wünsche, Raimund, 1, 89 ff.Wysocki, Z., 1, 50 f.

Xiognu, 2, 139

Yaldiz, 2, 135Young,E.M., 1,88Yüeh-chih, 2, 139

Zac-Kuk, 6, 557Zahlhaas, Gisela, 5, 455 ff.Zahn, JohannA. v., 1,59Zahn, Wilhelm, 4, 293; 5, 386Zanker, Paul, 3, 23 1; 6, 573Zayas, Mario de, 3, 205Zeller, Kurt W., 5, 403 ff.Zenodoros, 1, 93Zenon, 4, 364Zeus, 1, 13ff.; 2, 146. 172. 178. 180;

3,248.270; 4,289.371; 5,387.477;6, 494

Zeus Polieus, 4, 366Zhao Mo, 6, 547 ff.Ziegler, Christiane, 3,214Ziegler, Jakob, 6, 484Zindel, Chr., 6, 575Ziusudra, 6, 568Zivie, Alain, 2, 167Zweig, Stefan, 6, 565Zyprioten, 1,78

LÄNDER UND ORTE

Aachen, 1,29.34; 4,356Aalen, 6, 552Abukir, 6, 554Abu Snesle, 1, 64Achaia, 6, 556Acheron, 3, 226 f.Actium, 5, 463Adamello-Gruppe, 2, 123Adiabene, 4,311.337Adi Ceij, 6, 554Adria, 2, 115. 118. 170;3, 188.248Adygien, 3, 238Afghanistan, 2, 98; 4, 298Africa, 6, 555Afrika, 4, 374Ägäis, 1,69; 2, 172; 3,200; 6,575Agina, 1,91Ägypten, 1,47.59.89 ff.; 2, 140.

155 ff168; 3,220 f. 235; 4,312 f.365; 5, 453 f 464; 6, 491 f[ 533 ff.542. 555 f. 575 f.—‘ Alexandria—‘ Antinoopolis—‚ Assasif—* Assuan—* Deir ei Bahari-4 Dakhla—‘ Edfu—~ Elephantine—4 El-Tarif—‘ Fayum—‘ Giza—4 Kairo—* Karnak—‘ Krokodilopolis—‚ Luxor—‚ Memphis- Saqqara—‘ Schach Abd el-Qurna—‘ Theben

Ärmelkanal, 4,361Athiopien, 3, 260; 6, 554Atolien, 2, 172Agade,2, 140Agone, 6, 520Agrigent, 3, 250Am M‘akma, 5,414Am Noubia, 5,414Am az-Zara, 1, 64‘Ainwardo, 4, 321

REGISTER 1998

Lilnder und Orte 13

Akbük, 6, 511Ak-Dovurak, 2, 108Akköy, 6,516Alawiten-Berge, 1, 78Albacete, 3, 244. 246Alexandria, 1.92; 2, 170; 4,311.

313. 332; 5,377; 6,497 ff. 537.541.551.554.570

Alfter, 1,28Algerien, 5, 409

—‘ Rachgoun—‘ Siga—* Tafna

Alicante, 3, 243Alphaios, 3, 265Alpis Graia, 2, 127 f.Altai, 2, 135. 139AItaj,2, 108Altamira, 2, 124; 6,551Altbierlingen, 2, 175Altankum, 6, 511Altkönig, 4, 345Altmübltal, 6,541.543Altsüdarabien, 4, 353Alt-Virunum, 3, 185 ff. s. a. Munici

pium Claudium Virunum; Forum,3, 194; Praetorium, 3, 194. 197; Sakralbezirk, 3, 194; Thermen, 3, 196

Amerika, 1,88; 3,221; 4,376; 5,461Amfreville-sous-le-Mont, 6, 558Amiens, 1, 26Amman, 1,57ff.; 2, 180; 5,459Ammersee, 4, 355Ammoudi~, 3, 226Amrit, 1, 78 s. auch MarathosAmsterdam, 2, 157Amu-Darja, 2, 105Anatolien, 1,69; 2, 138; 6,575Ancona, 6, 553Ancyra, 4, 362Andalusien, 1,76; 3,241Andechs, 4, 355 ff.Ankara, 4, 366Antakya,2, 119Antalya, 5, 450Antarados, 1, 78 s. a. TartousAntinoopolis, 6, 492Antiochia, 2, 170; 3,262; 4,311 ff.

333 f.Aosta, 2, 127 ff. s. a. Augusta PraetoriaAostatal, 2, 127 ff.Aphrodisias, 1,93; 5,439 ff.Apollonia, 1, 16Apulien, 3,21Sf.; 6,553Aquae Calidae, 1, 77 s. a. Aquae

Sulis u. BathAquae Sulis, 1, 77 s. a. Aquae

Calidae u. BathAguileia, 3, 188. 198s. a.

Colonia AqulieiaAquincum, 2, 163 ff.Arabia, 1, 76Arabien, 1,59; 4,312Arados, 1, 78; 2, 119 ff. s. a. ArwadAranjuez, 3, 205

Arelate, 5, 467 s. a. ArlesArkadien, 3, 265Arles, 5, 466 f. s. a. ArelateArmenia, 1, 76Armenien, 2,97; 3,262; 4,311.335Arsian Ta~, 4, 351Arwad, 1,78; 2, 119 ff. s. a. AradosArzan, 1,69; 2,97. 104. 107 f.A~agi Pinar, 2, 99Asberg, 1, 30Ashford, 5, 461Asia, 1,74; 2, 17.1Asien, 2, 135. 139; 4,366Asovsches Meer, 2, 100Aspendos, 6, 524Assasif, 1,41.44Assento, 1,81Assuan, 2, 155; 3,212Assur, 4, 336 f. 349 ff.; 6, 553. 568 ff.Assyria, 1,76; 4,335Assyrien, 6, 553Aswan, 3, 259Athen, 1,59.73.90 f.; 2, 167. 171 f,

183; 3,209.215.237.240.241.261.265; 4,287.293; 5,450.461.479;6,484.519 ff. 558. 566 Agora, 2, 172;Agrippeion, 6, 527 f.; Akropolis, 4,287; 6,519 ff.; Asklepiosheiligtum,2, 172; Dionysostheater, 6,526 ff.;Dipylon, 2, 172; Kerameikos, 2, 167;3,265; Lykeion, 2, 172; Nationalmuseum, 3, 206; Odeion, 2, 172; 6, 524;Parthenon, 6, 523; Peripatos, 6, 526;Pompeion, 2, 172; Skeuothek, 2, 172;Stoa des Eumenes, 6, 522. 526; Stoades Zeus Eleutherios, 2, 172; Theaterdes Herodes Atticus, 6,519 ff.

Attika, 2, 172; 5,461Augsburg, 1,80; 4,361; 5,455Augst, 2, 163 ff.; 4, 361; 5,460Augusta Praetoria, 2, 127. 133

s. a. AostaAugusta Raurica, 2, 163 ff.; 5,460

s. a. AugstAugusta Traiana, 2, 144 f. 148

s. a. Stara ZagoraAunjetitz, 2, 125Australien, 1,91;2, 135; 4, 313Austria Romana, 3, 193 f.Aymaville, 2, 127. 131. 133Azerbajd~an, 2,97. 101. 140

Babylon, 3,262 ff.; 4,330.335 f. 350;6, 565. 569

Babylonien, 2, 139 f.; 4,336; 6,568Baden-Württemberg, 4, 301 if.Bad Buchau, 5, 460Bad Godesberg, 2, 155Bad Kreuznach, 3, 267Baetica, 1, 76; 6,556Bafa-Gölü, 6,510Bäga, 1,64Baghdad, 4, 351Bagheria, 3, 266 f.Bagnolo, 2, 124

Baiae, 6, 574Bajkara, 1, 69; 2, 107Baktrien, 2, 102. 106. 139Balkan, 1,28.69; 2, 145Balkangebirge, 2, 143 f.

s. a. Haemus monsBamberg, 4, 355 Ii.Banias, 1,68Banyas, 1,78Barcelona, 3, 245. Museu d‘Archeo

logia dc Catalunya, 3, 245Bartringen, 6, 554Basel, 5, 453 f. Antikenmuseum

Basel und Sammlung Ludwig,5, 453 f.

Bassai, 3, 265Batavodurum, 1, 29s. a. Ulpia Noviomagus Batavorum u. NijmegenBath, 1, 77 s. a. Aquae Calidae

u. Aquac SulisBayern, 1,79. 89; 3,249; 5,403.456Bayreuth, 4, 358Beegden, 1,2Sf.Beirut, 1,68; 2, 180; 4,314

s. a. BerytusBelginum, 6, 551 s. a. WederathBerlin, 1,69; 2,97. 155. 167;

3,200.211.237 ff. 258; 4,349 ff.;5, 423. 449; 6,551 Altes Museum,4, 349 ff.; Antikensammlung, 4,349 ff.; Islamisches Museum, 4, 353;Museum für Vor- und Frühgeschichte,4, 352; Museumsinsel, 4, 349 ff.;Neues Museum, 4, 349 ff.; Pergamonmuseum, 4, 349 ff.; VorderasiatischesMuseum, 4, 349 ff.

Bern, 5,431Bernsteinstraße, 2, 125Berytus, 4,314.s. a. BeirutBethesda, 6, 554Beth-Zur, 4, 374Biberach an der Riss, 2, 175Bibracte, 6, 558Bingen, 3, 251 ff.Birciana, 1, 79Birmingham, 3,213Bithynien, 2, 171Blankenheim, 1, 30Bochum, 1,69.102Böotien, 5, 479; 6, 502Bohuslän, 2, 124 f.Bologna, 5, 405Bolsenasee, 2, 170Bonn, 1,26.28; 2, 155; 3,241 ff.Borg, 6,558 f.Borno, 2, 124Boscoreale, 4, 286; 6, 573 f.Bosporus, 2, 170Boston, 3,201; 4,351; 5,421Bovillae, 4, 362Braunschweig, 3, 257 f.Breisacher Münsterberg, 4, 304Bremen, 4, 366 f.Brescia, 2, 123Brindisi, 6, 486 s. a. Brundisium

REGISTER 1998

14

Britische Jnseln, 5, 423Brüssel, 3, 252Brundisium, 2, 171 s. a. BrindisiBuchar, 2, 102Buche delle Fate, 2, 166Büyük Kapi Kaya, 2, 181Budapest, 2, 163 ff.Bulgarien, 2, 99. 143 ff.; 3, 259Burkheim, 4, 303Burrenwald, 2, 175Buthier, 2, 128Butovo, 2, 145Butrint, 2, 184Byblos, 1, 68; 5,400Byzanz, 1,61; 2, 169; 4,313.319;

5, 455 ff.; 6, 497 s. a. Konstantinopel u. Istanbul

Caesarea Philippi, 1, 68Calabrien, 3, 191.200; 6,553Calais, 1,25Callaecia, 1, 80Cambridge, MA, 3,278Campanien, 3,215; 4,293.362; 6, 574Canatha, 3, 260Cancun, 3, 266Cannae, 1, 19Cantabrien, 3, 191Capitello dei due Pini, 2, 124

s. a. NaquaneCapo di Ponte, 2, 123 f.Capo Schisö, 3, 199Carrhae, 4,335. 337Carteia, 3, 244Caserta, 4, 373Castellar dc Santisteban, 3, 244 f.Castionetto, 2, 123Castro do Pöpulo, 1, 81Castros, 1,81Castrum Rauracense, 2, 163Caven, 2, 124Cefalü, 3, 266Cemmo,2, 123 ff.Centuripe, 3, 249Cerrillo Blanco, 3, 242 f.Cerro dc los Santos, 3, 244. 246Certosa, 5, 405 f.Ceyhan, 5, 499Chakassien, 2, 98Chalkedon, 3,248; 4,313. 364Chalkidike, 3, 265Champagnolle, 2, 131Chania, 3,218Charax Spasinou, 4, 336 f.Charpinel, 2, 128 f.Chemtumal, 2, 167Chevril, 2, 127. 129. 131Chiapas, 6, 557Chiclit~n Itz~i, 3, 265 f.Chiemsee, 1, 89China, 1, 89; 2,98. 108. 135 f.;

4,312Chifeng, 2, 97. 106Chingan-Kette, 2, 138Chios, 5, 463

Cibernodurum, 1, 26, 29 s. a. Xantenu. Colonia UlpiaTraiana

Cimbergo, 2, 123. 125Cirencester, 2, 165Ciskaraant-gora, 2,97. 101Civitas Ulpia Sueborum Nicrensium,

6, 553Claudia Ara Agrippinensium, 1, 29

s. a. Köln u. Oppiduin UbiorumCluny, 6, 558Cogne, 2, 127. 130 f.Coimbra Sul, 2, 174ColoniaAqulleia, 3, 186s. a.AquileiaColonia Ulpia Traiana, 1, 26. 29Colonia Veneria Cornelia Pompei

anorum, 4, 283 s. a. PompeijComo, 2, 165 s. a. Novum ComumConcarena-Massiv, 2, 123Condeixa, 2, 174Conimbriga, 2, 173 f.Contantim, 1, 81Corduba, 3, 244Cosa, 6, 555Costa Rica, 6, 545 f.Crau, 5,466Creta et Cyrene, 6, 555Cusco, 5, 459

Dacia, 1,76Dagestan, 2,98. 101 f.Dakhla, 2, 168Dalmatien, 2, 115 f.Damaskus, 1,61.68; 2, 180; 3,260;

4, 313Danubius, 2, 143 ff. s. a.

Donau u. IstrosDaphne, 3, 262Dashur, 4, 365Deir cl Bahari, 1, 41ff.Deir ez-Zor, 4, 325Delhi, 2, 135Dellach, 3, 188Delos, 3,265; 4, 339 ff.Delphi, 1, 14. 16; 2, 172; 3,247;

5, 463Den Haag, 1, 29 f.D~partment Bas-Rhin, 2, 180Derbent, 2,97. 102Despeflaperros, 3, 244Dessau, 3,258Deutsches Reich, 1,88; 6,568Deutsche Demokratische Republik,

1, 63Deutschland, 1,58. 60. 69.79; 2, 135;

5,450; 6, 552. 558— Aalen—‚ Aachen—‘ Altbierlingen—‘ Altkönig—‘ Altmühltal—* Augsburg—‘ Bad Buchau—‘ Bad Godesberg—‚ Bad Kreuznach—‚ Bamberg

—‚ Bayreuth—4 Berlin—4 Bingen—4 Bochum—4 Bonn—‘ Borg—~ Braunschweig—4 Bremen—‘ Cottbus—4 Dieburg—* Dresden—* Düsseldorf—4 Eibingen—* Eislfeld—4 Erlangen—‘ Frankfurt a. M.—‘ Freiberg/Sachsen—‘ Freiburg—‘ Gießen— Göttingen—* Halle-Wittenberg—‘ Hamburg—* Hannover—4 Heidelberg— Hildesheim—+ Kassel—4 Kellmünz—4 Koblenz-. Köln—‘ Krefeld—‘ Ladenburg—‘ Leipzig—4 Mainz—‚ Mannheim— Marburg—~ Medard—‚ München-4 Nürnberg—‚ Obernburg—‘ Osnabrück—‘ Potsdam—* Rüdesheim—* Rügen—‚ Rüsselsheim—‘ Saalburg—‚ Saarbrücken—~ Stendal—4 Trier—4 Weimar—‘ Wörlitz—4 Würzburg—+ Wuppertal—‚ Xanten

Devnja, 2, 145s. a. MarcianopolisDidyma, 1,90; 4,365; 5,439; 6,509 fl‘.Dieburg, 5, 459Dijon, l,28;2, 180Dinslaken, 1,28Dion, 5, 479Discoduraterrae, 2, 144Disibodenberg, 3,251Dnepr, 2, 100Dodona, 1, 13 ff.; 3,226.230.265Doge Baary, 2,97. 107 f.Don, 2, 100

Register

REGISTER 1998

L~inder und Orte 15

Eberswalde, 5, 429Ebro, 3,241Edessa, 4,311.314.316.336

s. a. UrfaEdfu, 5,459Edolo, 2, 123Eibingen, 3, 252Eichstätt, 6,541Eifel, 5,419Eindhoven, 1,30Eisenach, 1,59Eislfeld, 5, 403Ekbatana, 4, 336 s. a. HamadanElasa, 4, 374Elbe, 3, 245Elephantine, 1, 53; 3,259Elst, 1,29.34El-Haouaria, 2, 174 f.EI-Tarif, 1,53El-Tine, 5,431Emesa, 4, 314Emmaus, 4, 374Empel, 1, 34En et Tabga, 5, 432Engadin, 5, 405England, 1,87 f.; 2, 135; 3,213;

5, 460 f.; 6, 552. 568Enisej, 2, 106 f.Enzheimer Köpfchen, 4, 345

AmiensAm frev i 1 le-sous- le-Mont

ChevrilChampignolleClunyCogneCrauDepartment Bas-Rhin

MarseilleMont BeuvraiOrange

ReimsSamt Genevi~veSamt Germain-en-LayeStraßburgToul ouseVal des Merveilles

—+ Achaia—‘ Agina—‚ Agone—‘ Arkadien—‘ Athen—* Attika—* Böotien—* Chalkedon—‘ Chalkidike—‘ Chania—‘ Chios—* Delphi—‚ Dodona—4 Epidamnus—4 Epidaurus—4 Ephyra

4 Epirus—4 Euböa—‘ Ithaka—‚ Kap Tainaron—4 Knossos—~ Korinth4 Kreta

—* Kykladen—* Lykaion—* Lykosura- Makedonien

Donau, 2, 143 ff. 175; 3,262; 5,467s. a. Danubius u. Istros

Dora Baltea, 2, 128Dreisamtal, 4, 304Dragomelj, 5, 423Dresden, 1,59; 3,258Dsungarei, 2, 138Dünsberg, 4, 345Dürrnberg, 5, 403Düsseldorf, 3, 258Dura-Europos, 1,75; 4,330.335 f.Du~anbe, 2, 104 f.Dzandaulat-Tepe, 2, 97. 105Dzarkntan-Tepe, 2,97. 102

Falacrinae, 6, 555 f.Fayum, 1,72.89.91; 3,22; 6,576Flandern, 1, 24Flala Solva, 3, 267 s. a. GrazFlorenz, 1,87; 3,218.255.259; 5,45;

6,481 f.Fonte do Milho, 1, 81Fontvieille, 5, 467Forum Hadriani, 1, 29 s. a. VoorburgFossum, 2, 125Franken, 4, 355 f1~Frankfurt a. M., 1,63.69; 2,99;

3,277; 4,345; 5,473; 6,547 fLFrankreich, 1,87 f.; 2, 124. 135. 180;

3,247; 4,373; 5,448; 6,558. 568-4

--4

-4

-4

-4

-1

-1

-4

-4

-4

-1

-4

-4

-4

-4

ArlesAymavilleCalaisCharpinel

Galmei, 3, 189Gansu,2, 141Gardasee, 6, 574Gebel Barkal, 2, 155Gebel Naga, 2, 156Gela, 3, 200Georgien, 2,97 f. 101. 140; 4,312Gerasa, l,58;2, 180Germania Inferior, 1, 33Germania Superior, 1,75; 5,467Germanien, 1,27; 3,245; 6,553 f.

555 f. 573—* Germania Inferior—4 Germania Superior

Giardini Naxos, 3, 199 Pf.Gibleh, 1,78Gibraltar, 6, 553Gießen, 4, 345; 5,473Gihon-Quelle, 5, 459Gilboa, 3, 225Giza, 4,365; 5,453; 6,536Gjölbaschi, 3, 273 s. a. TrysaGlauberg, 4, 345 ff.Glykf, 3, 228Gobi, 2, 138Goce Del&v, 2, 143Goeblingen-Nospelt, 1, 26Golan-Höhen, 1,61; 4,374Golf von Tunis, 2, 174Golfo di Baratti, 2, 166Göttingen, 3, 258Grand Eyvia, 2, 127ff.Graz, 3, 267 s. a. Flavia SolvaGreding, 4, 361Griechenland, 1, 13 Pf. 21. 69. 71. 89;

2, 108. 167; 3,225 ff. 235. 247 ff. 264.265. 273; 4,340.348; 5,385.400.405.450.461.479; 6,529.555.566.574

EtdleiLausanneLe Grotte

—4 LilIe-4

-4

-4

-4

-4

ParisPicardie

— Pondel-4

-4

-4

-4

-4

-4

-4

Frascati, 6, 574Freiberg/Sachsen, 2, 102; 3,259Freiburg, 4,301 Pf.Fröslunda, 5, 423Fulda-Werra-Bergland, 4, 345

VilleneuveEpidamnus, 2, 170Epidaurus, 2, 172Epirus, 1, 13. 15; 2,171 f. 265Ephesos, l,74;2, 146.171; 3, 216;

4,313.365; 5,442Ephyra, 3, 225 fLEppan, 5, 405Eritrea, 6, 554Erlangen, 2, 167 f.Er-Rubayat, 3,221Eschweiler-Laurenzberg, 1, 25Eski~ehir, 2, 181Et6lei, 2, 128 ff.Etrurien, 1,21; 2, 166; 3,201; 4,348Euböa, 3, 199Euphrat, 3, 262; 4, 31]. 330. 335 l~.Eurasien, 2, 97; 4, 374Europa, 1,69.87; 2, 163 ff4 3,201.

209.221.245.255.259; 4,312.319. 375; 5,423.429 f.; 6,533.552. 567

Gabala, 1,78s. a. Öib]ehGadara, 1,61.63Gades, 3, 245Gailtal, 3, 188Galiläa, 1, 61Gallia Cisalpina, 6, 574Gallia Narbonensis, 1,76Gallia Transalpina, 1,24Gallien, 1, 19ff. 28. 33; 2, 127,6,573

—* Mittelgallien—4 Nordgallien—‘ Südgallien—‘ Gallia Cisalpina—• GaIlia Transalpina—4 GaIlia Narbonensis

REGJSTER 1998

16 Register

—‘ Mantinea Heidelberg, 1, 69; 2, 102; 3, 199 ff.; —~ Boscoreale—‘ Marathon 5, 473 f.; 6, 506. 549 —+ Breschia-4 Megalopolis Hellbrunn, 6, 506 -4 Brindisi—‚ Olympia Herculaneum, 3, 257; 4, 372 —4 Etrurien—+ Peloponnes Herzegowina, 2, 115 —4 Calabrien—4 Phaistos Hessen-Kassel, 1, 96 —4 Campanien—4 Piräus Hiddensee, 5, 461 —+ Cantabrien—4 Pylos Hierapolis, 5, 412 s. a. Pamukkale —‘ Centuripe-4 Pydna Hildesheim, 1,93 —4 Certosa—‘ Rhodos Himalaya, 1, 68 —4 Como—‘ Samos Himera, 3, 266 —4 Florenz—~ Salamis Hindukush, 2, 141 —‚ Frascati—‘ Sparta Hispania Citerior, 3, 244 f. —‘ Herculaneum—~ Thermos Hirbet el-Kerak, 5, 437 —‘ Kroton—4 Thessalien Hirbet eI-Minye, 5, 432 —4 Lokroi Epizephyrioi—* Thessaloniki Hochaltai, 2, 140 —‘ Mailand—4 Thoknia Hochtaunus, 4, 345 —. Mantua-4 Tomaros Hohot, 2, 98 —4 Misenum—~ Tyrins Hoogeloon, 1, 30. 32 —4 Neapel

Großbritannien, 1, 77; 2, 165 Hotnica, 2, 148 —~ Nola—4 Ashford Huelva, 3, 242 —‘ Orvieto-4 Bath Hügü~, 6, 512 —4 Ostia—+ Birmingharn —4 Paestum—+ Cirencester Ierapetra, 3, 259 —4 Pisa—4 Hampshire Ihringen-Giindlingen, 4, 304 —‚ Praeneste—‘ Kent JIi-Fluß, 2, 135 —‘ Primaporta—~ Liverpool Ilissos, 4, 293 —4 Puteoli—‘ London 111cr, 5, 467 —‘ Ravenna—~ Nottingham Illyrien, 1, 17 —4 Rom—4 Oxford —‘ Apollonia —‘ Siena—~ Schottland Industal, 2, 106. 108; 3, 237 —‘ Sirmione—4 Vindolanda Ion, 4, 356 —* Sybaris—* Wales Innere Mongolei, 2, 98 —~ Tarent

Großkrotzenburg, 6, 552 Innergallien, 1,28 —‘ TivoliGuadalquivir, 3, 242. 244 Jnnerthrakien, 2, 99 —‘ TrastevereGuangzhou, 6, 547. 549 Innsbruck, 3, 277; 4, 356 —‘ TriestGumbati, 2, 100 Iphofen, 2, 156 — TurinGurina, 3, 18Sf. Ipola, 3, 245 —4 Tusculum

Ipolca, 3, 246 -4 UmbrienHabuba ICabira, 4, 352 Irak, 4, 313. 352. 374 —‘ UrbinoHäbtir, 4, 325 ff. Iran, 1, 69; 2,97 f. 108; 4, 335. 350. 353 —4 VeijHaemus mons, 2, 143 Iraq al-Amir, 2, 180 —‘ Venedig

s. a. Balkangebirge Irbid, 1, 57. 64 —‘ VeronaHallein, 5, 403 ff. Irni, 6, 556 Ithaka, 3, 227Halle-Wittenberg, 2, 101 Isfahan, 5, 383 Izmir, 3, 216; 4, 361. 365 f.Hallstatt, 2, 125 Iskenderun, 2, 119 s. a. SmyrnaHamadan, 4, 334. 336 Isnik, 1,93s. a. Nicaea

s. a. Ekbatana Istanbul, 1, 69. 93; 2, 99. 124. 182; Jader, 2, 116Hambach, 1,25 f. 30 3, 248; 4,351; 6, 551 s. a. Byzanz Ja~n, 3, 241 ff.Hamburg, 3, 278; 4, 351 u. Konstantinopel Jantra, 2, 143. 146 f. s. a. JatrusHami, 2, 135 Istrien, 4, 356 Japan, 2, 135; 3, 259Hamm, 6, 576 Istros, 2, 143 ff. s. a. Danubius Jatrus, 2, 143 s. a. JantraHampshire, 1, 87 u. Donau Jemen, 4, 322Hannover, 1, 65; 3, 257 f.; 5, 388 Israel, 1,60 f.; 3, 225; 4, 313. 374; Jerniye, 4, 352Hapisnas, 4, 315 5, 434 f.; 6, 574 f. Jericho, 1, 73; 4, 374Haps, 1,25 —4 Jerusalem Jerusalem, 1,5.57 ff. 69. 95; 2, 124;Haram as-Sarif, 1,95 Italica, 3, 244 3, 262; 4, 313. 316 f. 322. 374; 5, 459;Hasseke, 4, 325 Italien, 1,6. 19. 22. 87; 2, 165. 170. 172; 6, 493Hatra, 4, 330. 336 f. 3, 186. 190 f. 203. 220. 237. 247 ff. Joannina, 3, 227 f.Hauslabjoch, 2, 136 254.255ff. 259. 266 f. 273; 4, 340. Jordanien, 1,57 ff.; 2, 180Havanna, 3, 209 lT. Miramar, 366; 5, 448. 450; 6, 481. 553. 574 —‘ Abu Snesle

3, 209; Palacio dc Bellas Artes, —‘ Apulien3, 210 —‘ Bagheria

Hazor, 5, 435 —‘ BaiaeHegau, 4, 302 —* Bologna

-4 Amman-4 Ba~a—4 Gadara—4 Irbid

REGISTER 1998

Länder und Orte 17

—* Kinneret—‘ Madaba— Muta

TJmQaisJordantal, 1,73; 5,431Juda, 5,435Judäa, 4,374; 5,461; 6,555

Kärnten, 3, 185Kafarbeh, 4,318Kafarzeh, 4,321Kairo, 1,49 fL 89; 3,259 [45,382.

459. 461Kaiseraugst, 2, 163Kaiserstuhl, 4, 303Kalekapi, 6, 559Kalkriese, 3,277; 5,460; 6. 575Kanaa, 3, 252; 4, 374Kanahiki, 3, 228ICanlige~it-West, 2, 99Kap Bonten, 4, 361Kent, 5,461Kerkyra, 1, 16Kermanschah, 4, 334Khartum, 2, 155Kilikien, 5, 399 ff.Kinneret, 1, 64; 5, 431fl~. s. a.

Teil el-OreimeKirklareli, 1, 69. 97. 99Kitzingen, 4, 357Kjustendil, 2, 148 s. a. PautaliaKleinasien, 1,68.73; 2, 146. 170 ff.;

3,247.261; 4,36Sf.; 5,439Knossos, 5, 430Koblenz, 1, 25Köln, 1,26ff. 68; 3,247 ff. 258; 4,361;

5,411.413f.418f.;6,555s.a.Qppi-duni Ubiorum u. Claudia Ara Agrippinensium

Kohunlich, 2, 167Kokytos, 3, 227Kolchis, 3, 267Korn el-Ahrnar, 5, 459Konstantinopel, 1,5.93.95; 2, 170;

3,261 f.; 4, 313 f. 372; 6,491.551. 554 s. a. Byzanz u. Istanbul

Kopenhagen, 1, 72; 3,236Korbous, 2, 175Korinth, 2, 184; 3,237.267; 6,503.527Kornelimiinster, 1, 34Kottbus, 2, 155Krathis, 3, 250Krefeld, 1,31;4, 361Kreta, 3,218.259.274; 4,298 f,;

5,400; 6,498. 575Kroatien,2, 115Krokodilopolis, 1, 89Kroton, 3, 250Ktesiphon, 2, 170; 3,262; 4,330. 335 f~Ktima, 2, 174Kuba, 3, 209Kuci,2, 140Küquk Kapi Kaya, 2, 181Kuffarn, 5, 405Kulmbach, 4, 358

Kutscha, 2, 137. 138Kykladen, 2, 120; 3, 199Kyrenaika, 4, 297Kyrene, 4, 297. 299Kyrgyztan, 2, 97 f.Kyzyl Su-TaI, 2,97. 105. 107

La Alcudia, 3, 243 f.Ladenburg, 5,479 s. a. LopodununiLa Granja dc San Jldelfonso, 3, 203 f.Lahntal, 1, 27Larnpsakos, 4, 294 s. a. LapsekiLapseki, 4, 294 s. a. LarnpsakosLascaux, 2, 124; 6,551Lateinamerika, 3,209. 211Lausanne, 1, 87 f.Lauterecken, 3, 267Ledro-See, 2, 125Le Grotte, 2, 166Leiden, 5, 382Leipzig, 1,59 f.; 2, 158Leontinoi, 3, 250Les Baux, 5, 466Levante, 1,68; 2, 120; 5,437Libanon, 2, 180; 4,332Libyen, 2, 170; 4, 322Lichterfelde, 5, 427. 430Liechtenstein, 6, 554LilIe, 2, 180Linares, 3, 241Liopesi, 5,461Lipara, 1, 74Lipari, 3, 248Lissabon, 2, 174Listib, 1, 64Livcrpool, 1, 72Liviopolis, 1, 73Ljubljana, 1, 69Lokri, 3, 200Lokroi Epizephyrioi, 3, 249London, 1,48.77.87 f.; 3,209.211;

4, 361. 372 f.; 5, 421; 6, 537. 565Lop Nor, 2, 135. 139Lopodunum, 5,479; 6,553 s. a.

LadenburgLos Higuerones, 3,241Lothringen, 1, 31Love~,2, 144Lüneburg, 3, 257Lugdunurn, 6,573 s. a. LyonLusitania, 2, 174Lutecia, 6, 558Luxemburg, 1,26; 6,554.558

—‘ Goeblingen-NospeltLuxor, 1,54; 3, 212. 214Lykien,2, 171; 3, 273Lykosura, 3, 265Lyon, 1,26 s. a. Lugdunum

Maas, 6,551Maastricht, 3, 267Macchu Picchu, 5, 459Madaba, 1,61. 64Madrid, 3,203 ff. 210.243. 245 f.

Alcäzar, 3, 203 f.; Museo Arqueolö

gico Nacional, 3, 243. 245 f.; Prado,3, 203 ff.

Mäander, 6,511Magdalensberg, 3, 185 ff.Maghreb, 5, 409Magna Graecia, 3, 247 ff.Maikop, 3, 238Mailand, 3,261; 4,313

s. a. MediolanurnMainz, 1,30. 64; 3,251 11260;

5, 382. 459; 6, 551Makedonien, 1, 69; 3, 260. 262 ff.;

6, 530Malaca, 6, 556Malaysia, 2, 135Malassarto, 2, 166Manisa, 4, 366Mannheim, 1,69; 2, 157Mantinea, 6, 493Mantua, 6, 574Maranga, 3, 262Marathon, 5, 479Marathos, 1,78 s. a.AmritMarburg, 4, 358Marbury Hall, 1, 72Marcianopolis, 2, 145 s. a. DevnjaMargiana, 2, 102Marmararneer, 1, 69Marokko, 5, 465 f.

—~ Mekn~s—4 Tingis—‘ Volubilis

Marseille, 3, 248Mauretania-Tingitana, 5, 465Mauretanien, 5, 465 f.Mayadin, 4, 325Mayap~n, 3,265Mazara dc Vallo, 2, 168Medard, 3, 267Mediolanum, 6, 574 s. a. MailandMciii, 3, 249Megalopolis, 3, 265Mehrum, 1,28Mekn~s, 5, 465Melta, 2, 144Memmingen, 5, 467Memphis, 1,44; 5,437Meranien, 4, 356 ff.Merida (Mexiko) ‚ 3, 266Mero‘d, 2, 155 ff.Mesopotamia, 4, 337Mesopotarnien, 1,59; 2, 139; 4,311.

322, 327. 330. 335. 374; 6,565. 567Mesopötamon, 3, 226Messina, 3, 200 f.Mesta, 2, 143 s. a. NestusMetkovi~, 2, 115Metz, 6, 558Mexiko, 3, 265 f.; 6, 545 f~Mexiko-City, 3, 248Mgusawwarat-es-Sufa, 2, 155Midasstadt, 2, 181Midyat, 4,318.321Milet, 2, 146. 167; 3,237 f.; 6,511.516Minusinsk, 1,69; 2,98. 108

REGISTER 1998

18 Register

Mhiuslnsker Becken, 2, 106. 108 Nicoya-Halbinsel, 6, 545 Oppidum Ublorum, 1, 2. 31 s. a.Misenum, 6, 574Mittelasien, 1,69; 2, 108Mittelgallien, 1, 26 f. 34MittlererTaurus, 1,69Mizizah, 4,321Moalla, 1,91Mochlos, 4, 298Moergestel, 1,26.30Moesia Secunda, 2, 143 ff.Moldawien, 2, 97Molnik, 5, 406Mongolei, 1,69. 106 ff.Mongolische Volksrepublik, 2, 138Mont Beuvray, 6, 558Monte Bego, 2, 123 ff.Mosel, 3,259; 6,558Moskau, 2,98. 100. 105Mossul, 4, 326Mostar,2, 116Mozia, 2, 160München, 1,69. 80; 2, 157; 3,257 f.

273; 5,499,455. 467Municipium Claudiun Virunum,

3, 185. 198s. a. Alt-VirunumMunzingen, 4, 302 1.Muristan, 1, 60Musawwarat es-Sufra, 3, 211Muscat, 2, 183Musina, 2, 149Musiston, 1,69; 2,97. 102 ff.Mustang, 1, 68Muta, 1,64Mykene, 2, 125; 4,297 ff.; 5,479; 6,565

Nabatilerreich, 1, 58Nadro, 2, 123Naga, 2, 155 ff.Naher Osten, 1,61; 3,260; 6,568NanYue, 6,547Naomari-Gora, 2, 101Naquane, 2, 123 fL s. a. Capitello

dci due PiniNarona, 2, 115 ff.Navarra, 3, 241Naukratis, 3, 260Naulochos, 5, 463Naxos, 3, 199 ff.Neapaphos, 2, 174Neapel, 3, 255. 258. 259; 4,281.

284. 289. 292. 372; 5, 378. 390.395 f. 450; 6, 574

Nepal, 1,68Neretva, 2, 115 1.Nestus, 2, 143 s. a. MestaNesyt, 1,92Neull, 1,26New York, 3,209 f. 221; 4,358; 5,461;

6, 545 f. 554Nicaea, 1,93; 3,262s. a. Isnik(Ulpia) Nicopolis ad XstrumlHaemum,

2, 143 ff. Agora, 2, 14711.; Basilika,2,150; Odeion, 2, 147. 151; Paliistra,2, 152

Nicopolis ad Nestum, 2, 143

Nkla-Heddernheim, 6, 553Niedergermanien, 1, 19ff.Niedermösien, 2, 143 ff.Niederrheinische Bucht, 6, 551Niederzier-Hambach, 1,25.30Nijmegen, 1,25.29; 4,361 s. a. Batavo

durum u. Ulpin Noviomagus Batavorurn

Nikaia, 2, 146Nikjup, 2, 143 1. 149Nikomedeia, 1,93,2, 146; 3,261Nikopol, 2, 144Nikopolis, 2, 184Nil, 3, 260; 6, 491ff. 433 ff,Nimrud, 4,351Nippur, 4, 330Nisibis, 4,314.316.337Nola, 4, 362 f.Nongxia, 2, 141Nordafghanistan, 2, 102Nordafrika, 4, 376; 6, 574Nordamerika, 2, 141; 3,209,

4,313Nordbaktrien, 2, 100Nordchina, 1,69; 2,98. 106Nordeuropa, 2, 124Nordfrankreich, 1,31Nordgallien,1, 26. 28Norditalien, 1, 28Nordkasachstan, 1, 69Nordostafrika, 3, 259Nordphönizien, 2, 120Nordschwarzmeer, 2, 108Nordspanien, 1, 69Nordwest-Tadjikistan, 2, 102Noricum, 3, 185Norwegen, 2, 135Nottingham, 2, 147Novae, 2, 144 f. s. a. SvistovNovo Mesto, 5, 405Novum Comum, 6, 574 s. a. CornoNubien, 6, 537Nürnberg, 1, 80

Oberhessen, 4, 345Oberitalien, 2, 123Obernburg a. M., 5, 455Oberrheintal, 4, 302Oberwinterthur, 4,361Oder, 5, 429Odessos, 2, 145 s. a. VarnaOsterreich, 5,405; 6, 552

—‘ Graz—+ Kuffarn

Salzburg—“ Wien

Österreich-Ungarn, 1, 88; 3, 274Otztaler Alpen, 2, 136Oglio-Tal, 2, 123Olympia, 2, 120. 172; 3,237 f. 265, 273;

6,551 f.Oman, 2, 183Ombos, 1,93Oplontis, 3, 235

Köln u. Claudia Ara AgrippinensiumOosterschelde, 1, 40Orange, 6, 524Orient, 1,28.60 f.; 2, 180; 3,260;

4, 299. 311 1. 322; 6, 567 ff.Orvieto, 3,259; 5,421Osnabrück, 5, 460Osrhoene, 4, 311. 337Ostasien, 2, 141Ostfrankreich, 4, 345Ostia, 6,553. 574Ostjordanland, 1, 59 f.Ostkilikien, 5, 399 1‘.Oualili, 5, 465 f. s. a. VolubilisOxford, 1,48. 87; 5,421Ozeanien, 4, 376Ozernoe, 2, 140

Pactolus, 4, 365Paestum, 3, 249 l~; 4, 372; 6, 529Pais Valenciano, 3,241Palüstina, 1,58ff. 95; 3,221; 4,374Palenque, 6, 557 f.Palermo, 3, 247. 266; 4, 372Palestrina, 4, 283Palmyra, 1,5; 2, 180; 3,209;

4,330. 337. 353Pamir, 2, 105Pamphylien, 1,5; 2, 171

—‚ PergePaniukkale, 5,412s. a. HierapolisPaneas, 1,78 s. a. BanyasPannonia, 5,461Panöias, 1,80 f.Panormos, 6,513Pantelleria, 2, 168Panyu, 6, 547. 549Paphos, 2, 174Paramythiti, 3, 228Parga, 3, 226Paris, 1,48. 87; 2, 98.

245.247.258; 4,289;520. 528. 533. 558

Parnaß, 6, 485Paspardo, 2, 123Passo del Tonale, 2, 123Patar, 5, 450Pautalia, 2, 148s. zu KjustendilPavia, 1,74Pazifik, 2, 141Peine, 6,551Peking, 2,98; 5,460Peloponnes, 2, 183; 3,225; 5,479Pe1je~ac,2, 116Pend‘2ikent, 2, 104Pennsylvania, 2, 135 f.Pergamon, 2, 146; 3,2371‘.; 6,565Perge, 1,5Persien, 1, 15; 3,218.262; 4,298.312Pesaro, 4, 340Pesch, 1,34Petersfels, 4, 302 f.Petra, 1,58 ff.Petropawlowsk, 1,69; 2, 107

157. 180; 3, 214.5,450; 6,503.

REGISTER 1998

Länder und Orte 19

Pfünz, 6, 541 ff. 5. a. VetonianaPhaistos, 4, 299Phaleron, 6, 497Phigalia, 5, 479Philippopolis, 2, 148 s. a. PlovdivPhönizien, 2, 120Phrygien,2, 171. 181Picardie, 2, 180Piombino, 2, 166Piräus,2, 172Pisa, 1,87; 3,237Plassenburg, 4, 358Plataiai, 5,479P1e~a~eve Stale, 2, 117Pliezhausen, 6, 552PloL~e,2, 115Plovdiv, 2, 148 s. a. PhilippopolisPolada, 2, 125Polen, 1,49

—‚ WarschauPompeji, 1,9.74; 3,220.257; 4,281 ff.

372; 5,385 ff.; 6,542 f. 566 s. a. CoIonia Veneria Cornelia Pompeianorum

Pontd‘Ael, 2, 127. 129 s. a. PondelPontus, 1,73Pontus Septentrionalis, 2, 97Populonia, 2, 166Porcuna, 3, 242Porto, 2, 174Portugal, 1, 80 f.; 2, 173 f.

—‘ Callaecia‘ Castro do Pöpulo

—‘ Conirnbriga—4 Fonte do Milho—‘ Lissabon—~ Pandias—‘ Porto—‘ Sabrosa—‘ Tr~s-os-Montes—~ Trds Minas

Potsdam, 3, 258Pozo Moro, 3, 242 f.Praeneste, 6, 573Priene, 3,237 if.Primaporta, 1,73Protrosilovo, 2,97. 106Puteoli, 6, 574Pydna, 1, 15Pylos, 5,421

Qalat es-Salihiya, 1, 75Qasral-Abd, 2, 180Qinghai, 2, 141Qumran, 1,58Qohaito, 6, 554

Rabat, 5,466Rachgoun, 5, 409Radanovo, 2, 147Raddusch, 5, 427Raetia, 5, 467Ram al-Daliab, 2, 120Ras ei Ma, 5,410 f. 415.419Ras Schamra, 6, 565Ravenna, 2, 169 ff.; 4, 363

Regio Nicopolitana, 2, 145Reims, 1,28Reutte, 3, 277Rhar-eI-Kebir, 2, 174 f.Rhein, 3,248.253; 4, 345Rheinau, 4, 304Rheinhessen, 3, 253Rheinland, 1,25.3!Rhodos, 1,96Rhöne, 1,24; 5,467Rijswijk, 1, 30. 32Rio De Janeiro, 3, 212Rinaidone, 2, 125Riva, 2, 125Roermond, 1, 25Rom, 1, 1 ff. 19ff. 59. 64.71ff. 78. 87.

95; 2, 163. 167 f. 171 f.; 3, 185. 192.204. 209. 218. 231 ff. 240.245.255 ff.259. 274; 4,290.305 ff. 313. 319. 361.362 f.; 5, 411. 447. 450. 455 ff. 461.463 f. 473 ff.; 6,481 ff. 519.528.553.555 f. 574 f. Antiquario Communale,3,234; Ara Pacis, 1,74; 6,573; ArcusAurae, 1, 12; Arcus Nervae, 1, 12; Argiletum, 1,3 f. 5.7ff.; Augustusforum,1,4.6. 11; BasilicaAemilia, 1,4. 8ff.;BasilicaApostulorum, 4,305 ff.; Basilica di San Paolo fuori le mura, 3,236;Basilica San Sebastiano, 4, 306 ff.;Basilica San Marco, 4,310; Boncompagni, 3, 231; Caesarforum, 1, 4 f.;5,461; Campo Santo Teutonico, 5,475; 6,575; Campo Torrecchiano, 1,12; Campo Vaccino, 1, 12; Celio, 3,234; Centrale Montemartini, 3,231 ff.;Cestius-Pyramide, 3, 236; Circus Maximus, 5,461; Curia, 1,4. 10; DeArcha Noe, 1, 12; Diokletiansthermen,4, 361; Domus Aurea, 1, 4; Domus Flavia, 1,9; Domus Parrhasia, 1,9; Esquilin, 1, 10.73; Foro Boario, 3,233;Forum Cuppedinis, 1, 4; Forum Pacis,5,461; Forum Palladium, 1,2; ForumRomanum, 1, 1.5; 4,290.362; 5,461;6, 484. 490. 565; Forum Transitorium,1, 1 ff.; Galeria Borghese, 4, 361; Cianicolo, 1,6; Granaio dci Cardinali,1,6; Horti, 3,234 f.; Janusheiligtumdes Numa Pompilius, 1, 4. 7 f.; Jupitertempel, 6,556; Kapitol, 1, 1.2, 168;3,231; 6,489.556.573; ICatakombevon San Callisto, 4, 305 ff.; Konservatorenpalast, 3, 231; Largo Argentina,1,11; 3,231; Kolosseum, 2, 167; 5,461; 6,506; Lateran, 6,489; Macellum, 1,4; Macelluni Liviae, 1,73;Marsfeld, 1, 1; Mausoleum, 4,362 f.;Maxentius-Basilika, 1,5; MinervatempcI 1,4.7. 10; Museo Nazionale delleTherme, 3,234; Museum Pigorini, 2,125; Palatin, 1, 1.4.9.74 f.; 5,463 f,;6,555; Palazzo Altemps, 3,236; 4,361; Palazzo Caffarelli, 3,231; Palazzo Massimo, 3,236; 4,361; Pantheon, 1, 11; Petersdom, 4, 361; 6,

484; Porta del Popolo, 6, 492; PortaPia, 3,218; Porta San Lorenzo, 3,234;Porticus Absidata 1, 4 f. 9; PorticusLiviae, 1,73 f.; San Andrea arcus Auri,1,5; San Lorenzo, 4,305 fL; SanLorenzo in Miranda 1,4; San Pietroin Vincoli, 1, 74 ; Sant‘ Agnese, 4,305 ff.; Santa Maria arcus Auri, 1,5;Santa Maria dcl Popolo, 6, 490. 492.494; Santa Maria in Macello, 1, 12;Santa Maria in Aracoeli, 1, 88; SantiPietro e Marcellino, 4, 305 ff.; Subura,1, 1. 3.6.9 f.; Templum Pacis, 1,4.9. Ii; Theatrum Balbi 1, II; TheatrumMarcelli, 1,7. 11; Tor dc‘ Schiavi,4,306; Trajansforum, 1,7; 5,461;Vatikan, 6, 575; Vatikanische Museen,5, 473 ff.; 6, 500; Vatikanische Paliiste,6,484; Via Alessandrina, 1, 12; ViaAppia, 1,73; Via dci Fori Imperiali, 1,12; 5, 461; Viadel Colosseo, 1, 5;Viadelle Sette Sale, 1,74; Via Flaminia, 1,73 f.; 4,361; Via in Selci, 1,74; ViaOstiense, 3,231; Villa Ludovisi, 3,233; Villa Medici, 6,519

Rosica, 2, 143 f.Rostov, 2, 100Ruad, l,78f.Rupertsberg, 3, 252 f.Ruse, 2, 145 s. a. Sexaginta PristaRußland, 2, 98. 141; 6,552Rüdesheim, 1, 96Rügen, 5,461Rüsselsheim, 3, 252

Saalburg, 6, 553 f.Saarbrücken, 1, 69Sabiner Berge, 6, 492. 555Sabrosa, 1,81Sachsen, Königreich, 1, 59Saida, 1,68 s. a. SidonSamt Genevi~ve, 6, 558Samt Germamn-en-Laye, 6, 558Saiti, 3,245Sajan, 2, 106. 108Salah, 4,318Salamis, 1,90Salona, 2, 116s. a. SohnSalpensa, 6, 556Salzburg, 4,361; 6,506Sam‘al, 4,351Samarkand, 1,69; 2, 102Samos, 3, 237 f.; 4, 365San Jos~, 6, 546San Miquel dc Lffria, 4, 243San Saivatore, 2, 124Sansenzo, 5, 405San Siro, 2, 124Santiago dc Cuba, 3,212Saqqara, 1,44; 3,213 f.; 4,365; 5,453Sardes, 4, 365 f.Sar-i Chauz, 2, 103Sarno, 4, 283Sart, 4, 365Sch&h Abd el-Qurna, 1, 43

REGISTER 1998

20Register

Schlesien, 4, 357Schottland, 4, 372Schreckensee, 2, 175Schwarzes Meer, 1,74; 5,423Schweden, 3, 204Schweiz, l.88;2, 163;6,552See Gennesareth, 1,61; 6,43!Segovia, 3, 203; 5, 411 f.Seidenstraße, 2, 135. 138Se!eukeia, 4, 330. 335 f.Selinunt, 3, 247Sellero,2, 123Serdica, 2, 148s. a. SofiaSergeevka, 2, 97. 107 f.Sevilla, 1, 76Sexaginta Prista, 2, 145 s. a. Ruses‘Hertogenbosch, 1, 33Shipka, 3,259 f.Sibirien, 1,69; 2,98. 100. 141Side,2, 130Sidon, 1,68; 2, 120; 6,485 s. a. SaidaSiena, 6, 482Siga, 5, 409 ff.Sinkiang, 2, 135 ff. s. a. Uighurische

Autonome RegionSiraki-Ebene, 2, 10!Sirkeli Höyük, 5, 399 ff.Sirmione, 6, 574Sizilien, 1,71;2, !68;3, 199 ff. 215.

247 ff. 256; 4, 372 f.; 5, 450—‘ Agrigent—‘ Capo Schisö-~ Gela—‘ Giardini Naxos—* Leontinoi—4 Naxos—‘ Palermo—4 Selinunt—‚ Syrakus

Skandinavien, 2, 137; 5, 423Siowenien, 5, 405. 421

—‘ Moinik—‘ Novo Mesto—~ St.Marein—‘ Töplitz—‘ Watsch

Smyrna, 2, 146; 4,365 f. s. a. IzmirSofia, 2, 147 f.; 3,259s. a. SerdicaSoleb,2, 156Soliman, 2, 175Sohn, 2, 116s. a. SalonaSolunt, 3, 266Sonico, 2, 123Soto de Bureba 1, 69Sowjetunion, 2, 108. 139. 141Spanien, 1,23.28.68.75; 2, 125;

3,241 ff.247;5,411 f.423;6,556—‘ Aibacete—* Alicante—* Andalusien—‚ Barcelona—4 Castellar dc Santisteban—‚ Ceriilo B!anco—‚ Cerro dc los Santos—‘ Corduba

—‘ Despeflaperros—‘ Hispania Citerior—‘ Huelva—‘ Jadn—‘ Katalonien—‚ La Granja dc San Ildelfonso—* Los Higuerones—. Lusitania—‘ Madrid—4 Pais Valenciano—* Porcuna—* Pozo Moro—‘ San Miquc! dc Liiria—‘ San Josd—‘ Segovia—‘ Sevilla—‘ Tarragona—‘ Valencia

Sparta, 2, 183; 3,237Split, 2, 116Stageira, 3, 265Stara Zagora, 2, 144s. a. Augusta

TraianaStarnberger See, 1,89St. Bernard-Paß, 2, 127St. Marein, 5, 405St. Petersburg, 2,98. 107. 140St. Quentin, 1,28Stendal, 3,257 f.; 5,447 ff.Straßburg, 2, 180; 3,261Styx, 4, 333Subotiv, 2, 97. 99 f. s. a. SubotovoSubotovo, 2, 99Suchan-Darja, 2, 102Suchanicha, 2,97. 104. 106. 108Sudan, 2, 155 ff.

-‘ Naga—‘ Toltke

Südamerika, 4,313Südfrankreich, 1,28Südgalhien, 1,24Südlimburg, 1, 25Süditalien, 3, 247 if.; 4, 373Südosteuropa, 1, 69; 2, 100Südrußiand, 2, 97Südschweden, 2, 123Südsihirien, 1,69; 2, 104. 107 f. 140Südtadjikistan, 2, 105Südwestdeutschland, 4, 345Sumer, 4,313. 350Sveshtari, 3, 259 f.Svßtov, 2, 145 s. a. NovaeSwat, 2, 140Sybaris, 3, 247 f. 250Syrakus, 3, 247 ff.; 6, 554Syrien, 1,59.61.76.78.95; 2, 146. 180;

3,221.260; 4,311 ff. 325. 332. 335.352 f.—* Antarados—4 Damaskus—* Deir ez-Zor—‚ Gabala—4 Hasseke—4 Mayadin—4 Paneas

69 f.; 2, 98. 103;

Tafna, 5, 409 f.Takfon, 2, 105Takht-i-Su!aiman, 2, 102Tal Ajalon, 4,374Talamanca dc Tib~is, 6, 545 f.Tal! Bi‘a, 4, 352 s. a. Tuttu!Tall Halawa, 4, 352Tal! Knödig, 4, 352Tal! S~1I Hamad, 4, 325 ff.Ta Marmara, 6,51!Tanagra, 3,221Tanais, 2,97. 100 f.Tanger, 5,465 s. a. TingisTannu-Gebirge, 2, 108Taormina, 3, 199Tarent, 3, 237. 247 f.Tarim-Becken, 2, 138Tarodunum, 4, 304Tarquinia, 3, 248Tarragona, 3,245; 5,411Tartous, 1,78; 2, 119s. a. Antarados

u. TortosaTa~köprü, 6, 559Tawi, 4, 352Tbi!isi, 2, 101Tel Aviv, 4, 374Teil Abu Hgaira, 4, 352Teil ei-Oreime, 1, 64; 5, 430 ff.

s. a. KinneretTeil Kaniige~it-Nord, 2, 99Teil Sabi Abyad, 6, 553Tel Miqne, 2, 166Tepe, 6,512Teutoburger Wald, 1, 96Thailand, 2, 135Theben, 1,15.46Thesprotien, 3, 226Thessalien, 2, 172Thessaloniki, 1, 69Thermos, 1, 15Thoknia, 3, 265Thüringen, 4,358Thüringer Becken, 6,551Thüringer Wald, 4, 345Teheran, 2, 97Thrakien, 1,28; 2,99. 143 ff.; 3,259;

6, 565Tiberias, 5, 431Tienschan, 2, i 35 f.Tigris, 3, 262; 4, 311.Tilllbnrg, 1, 26Tingis, 5, 465 f. s. a. TangerTinos, 4,341

-4 Ruad4 Seleukeia4 Tau ~öh Hamad

—4 TartousSyros, 3, 237

Tabor, 4, 374Tadjikistan, 1,

3, 259

326. 330. 335

Tirol, 4, 356; 5, 405 ff.Tivissa, 3, 245Tivoli, 3,204; 4,283; 6,482. 506. 528

REGISTER 1998

Llinder und Orte, Sachen

—‚ Troja—‘ Tur‘Abdin-‘ Urftt

Türkisch-Thrakien, 1,69‘Ihr ~AbdTn, 4,313 if. 325Turan, 2, 97Turin, 1,87; 3,259Tur Izlo, 4,315‘Ihrkmenistan, 2, 97. 102Turfan, 2, 137Tüseulum, 1, 74; 6,574Tuttul, 4,352 s. a. Tau DPaTuva, 1,69; 2, 98. 104.106Tyana, 6, 556Tyrins, 6, 565Tyros, 1,68Tyrrhenisches Meer, 3, 248

Ürümqi, 2, 136Ugarit, 5, 400Uhrwiller, 2, 180Uighurisehe Autonome Region,

2, 136s.a. SinkiangUjuk, 2, 106 f.Ukraine, 2, 97 f.Ulm, 5,467Ulpia Noviomagus Batavorum, 1, 29.

s. a. Nijmegen u. BatavodurumUmbrien, 6, 481Ummendorf, 2, 175UmmQais, 1,58. 61. 63 f.Ungarn, 2, 163; 3, 273 ff.; 5, 460 f.;

6, 552—* Budapest

Unteritalien, 3, 200. 247 ff.; 4, 373Ural, 1,69; 2, 106 f. 141Urartu, 4, 350. 352 f.Urbino, 6,481.484Urfa, 4, 330 s. a. EdessaUruk, 4, 330Urumtschi, 2, 136 s. a. UrümqiUSA, 2, 135; 3,201.259

—* Boston—‚ New York—* Pennsylvania

Uzbekistan, 2, 97 f. 102; 3, 259

Väc, 6, 552Val Camonica, 2, 123 0‘.Val des Merveilles, 2, 124Valencia, 3, 241. 243. 245Valentla, 3, 244Valladolid, 3, 266Valtellina, 2, 123 f.Varna, 2, 145s. a. OdessosVatikan, 1,73; 3.206.217Vietnam, 2, 110; 6,547Villa Real, 1, 81Veji, 1,73Velxko Türnovo, 2, 143, 147. 149Venedig, 3,248. 255Vergina, 1,69Verona, 6, 489. 520. 574V&tesszöllös, 5, 460Vetoniana, 6, 543

Vesuv, 4,373; 5,450; 6, 574Vid,2, 115ff,Villeneuve, 2, 131Vindolanda, 5, 460Volubilis, 5,465 f. s. a. OualiliVoorburg, 1,29 f. s. a. Forum HadrianiVorderer Orient, 2, 140 1‘. 180;

3, 260; 4, 340. 376

Wales, 5, 460Warschau, 1, 49 ff.Wartburg, 4, 358Watsch, 5, 404Wederath, 6,551 s. a. BeiginumWeimar, 3, 258; 5, 450 f. 476Weißenburg, 1, 79 f.Welzelach, 5, 405 f.Westanatolien, 1, 69; 5, 439Westasien, 3, 260Westbank, 1, 61Westeuropa, 4, 314Westsyrien, 2, 119Westtuva, 2, 97. 108Wetterau, 4, 345Wien, 3,258.273 f.; 6, 565Wilten, 4, 356 f.Wörlitz, 3,258; 5,450Wolga, 2, 106Wreide, 4, 352Würzburg, 1,80; 5,478; 6,55! f.Wuppertal, 5, 431

Xanten, 1,26.28 ff. 75; 4,361s. a. Colonia Ulpia Traiana u.Cibernodurum

Xanthos, 5, 478Xiangshan, 6, 547

Yarmuk, 1,61Yucattin, 3, 265 f.

Zadar, 2, 116Zelengora-Gebirge, 2, 115Zentralasien, 2, 137. 139 ff.; 4, 298Zentraisibirien, 2, 106Zerafsantal, 2, 102Zerhoun-Massiv, 5, 465Zoukoudian, 5, 460Zincir!i, 4, 351Zoilfe!d, 3, 185Zypern, 2, 170; 5,400

—‘ Katopaphos—‘ Ktirna—+ Neapaphos‘-~ Paphos

SACHEN

Abklatsch, 2, 102Acad6mie de France, 6, 528Acad~mie des Ineriptions et

Beiles Lettres, 2, 180Adler, 1,73; 3,204; 5,477Administration, 3, 196

21

Tjasmin, 2, 100Tlä iil-‘Aii, 1,58.61Tmolus, 4, 365 f.Togolok, 2, 102Toltke, 2, 155Tomaros, 1, 13Tomis, 1,74Tönishorst, 1, 3 1 f.Töplitz, 5, 405Tongeren, 4, 361Toronto, 3,214Tortosa, 1,78 s. a. Tartous u. AntaradosToskana, 2, 166Tossal San Miquei de Lffria, 3, 245Touiouse, 2, 157Trapezus, 1,73Tnis-os-Montes, 1, 81Trastevere, 3, 204Trehnitz, 4, 357Tr& Minas, 1,81Trier, 1,28; 2, 109 ff.; 4,361; 6,551.

558. Barbarathermen, 2, 111; Kaiserthermen, 2, 111; Kapuzinerkloster,2, 109. 112 f; Rheinisches Landesmuseum, 2, 109 f.; Viehmarkt, 2, 109 lT.

Triest, 5, 450Troas, 6, 565Troja, 1,6; 2,99. 184; 6,500.574 f.Trundhoim, 2, 125; 5, 429Trysa, 3, 273 s. a. GjölbaschiTuba, 2, 106Tunesien, 2, 174 f.

—‘ El Haouaria—‘ Karthago

Ttiniberg, 4, 303Tunis, 2, 174 f.Türkei, 1,69; 2, 130; 4,313.322.

352. 361; 5,412; 6,574 f.—‘ Abkük—* Akköy—‚ ‘Ainwardo—* Ankara—* Antalya—‘ Aphrodisias—~ Bafi~GöIü—‘ Büyük Kapi Kaya—* Ephesos—* Eski~ehir—‘ Istanbul—‘ Izmir—4 Kafarbeh—‘ Kafarzeh—* Kügük Kapi Kaya—+ Manisa—4 Midyat—‘ Miiet—‘ Mizizah—‚ Pamukkaic—* Pergamon- Sardes—‘ Sart—‘ Sirkeli Höyük—‘ Smyrna—‘ Ta~köprü—‚ Troas

REGISTER 1998

22 Register

Adoptivkaisertum, 1, 76Aedes, 1,8Aediflcium, 1, 24Aeneis, 1, 19; 6, 486. 489AERIA, 2, 167Ägis, 1,5 f.; 3,215Ahren, 1,72Aneolithikum, 2, 99Afanas‘evo-Kultur, 2, 106Agonistik, 6, 552Ahnenkult, 4, 348Affe, 3, 267Akademie, 2, 172Akademismus, 6, 528Akiculturation, 1,21.23.30; 3,260;

4, 320. 322Alahasterurne, 3, 237Alabastron, 3,221.252Alexanderroman, 3, 264Almagest, 5, 377 ff.Altar, 2, 156; 3,204Altartuch, 3, 252Altchinesisch, 2, 138Altes Reich, 1,44; 5,453Altes Testament, 1,59; 2, 166; 4, 314.

358. 374; 5,455; 6,567 f.Altsteinzeit, 4, 302Amarnazeit, 1, 45American Center for Oriental

Research, 1, 64Amethyst, 2, 175Amphitheater, 2, 127. 164Amphora, 3, 191.239; 5,421; 6,553Amphorenbestattung, 4, 330Amphoriskos, 3, 220Amunskapelle, 1, 47Amunsanktuar, 1, 47 f.Amygdaloid, 3,219Anastylose, 1,55.58Ancien r~gime, 4,341.344Andronovo-Kultur, 2, 106An~lcdota, 2, 170 f.Anubiskapelle, 1, 44. 47 f. 50. 53Antilope, 2, 140Antiquitates Urbis, 6, 484Antiquit‘~s Historiques, 2, 180Antoninuswall, 5, 460Aphrodisiakum, 4, 297 f.Apoikie, 2, 100Apotheose, 1,6.43; 3,204; 4,363;

5,551Aquädukt, 2, 127 fE 149. 173;

5, 409 11Aquarell, 3,256; 4, 341 f.; 5, 386Arabienexpedition, 3, 263Aramäisch, 4, 31!Archäozoologie, 2, 97ArchNet, 3, 276Archonten, 2, 146Argonautenepos, 6, 498Arianerstreit, 3, 262Aristokratie, 2, 184Arkosolgrab, 4, 308Armut, 1,95Arula, 3, 199 ff.

Aryballos, 3,215Ask!epieion, 1, 68Askos, 3, 220Assimilation, 4, 322Astrolab, 5, 377 fl~.Asylrecht, 3, 225Athenaion Politeia, 3, 279Atlas Farnese, 5, 377. 382Aureus, 6, 488 s. a. GoldmünzenAusrottung, 1,23.27Avesta, 2, 141

Bad, 2, 117; 3, 194. 196.265; 4,366;6, 558 f.

Bär, 2, 169; 6, 507Bandkeramik, 4, 361Barbarisierung, 2, 101Barock, 3, 257. 266 f.Barrenhorte, 5, 424Bauaufnahmen, 2, 99Beamte, 1,91Belogrudovka-Stufe, 2, 100Berliner Archäologische Gesellschaft,

5, 447Bernstein, 6, 549. 554Beutekunst, 5,461Bewässerung, 2, 127; 4, 325Bibel, 3,251.264; 5,438; 6,567 f.Bibelwissenschaften, 1,61Bihlioth~que Nationale, 1,48Bilderbibel, 4, 358Biiddatenbank zur antiken Architek

tur und Skulptur, 5, 499Bildersturm, 2, 182Bu!dhauerschule von Chios, 5, 463Bischofsinsignien, 4, 367Blattkrone, 4, 348Blutopfer, 1,80; 3,230BouI~, 2, 146Bouleutai, 2, 146Bouleuterion, 1, 14; 2, 150Brandbestattungen, 5, 403Brautgeschenke, 5, 387British Library, 1,48Bronze, 2, 123; 3,209.237 f. 244;

4,331 ff.; 5,421.423 ff.; 6,549.551. 553. 558

Bronzebildnis, 6, 493Bronzegefäße, 3, 197. 304; 5,455;

6, 573Bronzehammer, 2, 123Bronzekessel, 3, 230Bronzemünzen, 1, 74; 6, 554Bronzereplik, 3, 206Bronzeschale, 5, 403 ff.Bronzeschmuck, 3, 197Bronzestatue, 1,79; 2, 168; 3, 185. 191.

209; 5, 466; 6, 558. 565Bronzezeit, 1,69; 2, 10Sf. 125. 140;

4,301.303; 5,400.423 ff. 434 ff. 460Brucherzliort, 5, 425Brücke, 2, 127 f[.Brunnen, 1,73; 2, 173; 3, 191;

5,428.430; 6,504 ff. 511Budclhismus, 2, 105

Bürgerkrieg, 5, 464; 6, 556Bürgerrecht, 1, 29Büste, 1,72 f.; 3,207.218; 5,453Burgi, 5, 467Burushaski, 2, 140Busenband, 4, 293; 5, 394

—* Strophion—4 Marnillare

14C-Daten, 2, 102. 104, 10614C-Labor, 2,97. 106Caduceus, 4, 289; 5, 396Calculi, 3, 190Canaa-Schale, 3, 252Carmen Saeculare, 5, 464Castellum Divisorium, 5,41! f. 416Castra Praetoria, 1, 75Causae et curae, 3, 253Censor tribuniciae potestatis, 1,75Cernjachov-Kultur, 2, 101Cernoles-Kultur, 2, 99 f.Chalzedon-Lentoid, 3, 219Chanukka-Fest, 4, 374Cherubim, 6, 567Chiton, 1,5; 2, 159; 3,216.221Chorobates, 5,413.417.419Chou-Zeit, 2, 136Christentum, 3,261; 4,305 ff. 311 ff.;

5, 455; 6, 533. 567. 574 f.Christianisierung, 5, 457Christusmonogramm, 5, 456Cinquecento, 6,481.490 1‘. 493Circus, 2, 169; 4,30Sf. 363; 5,466 f.Civitas, 1,29Coemeterium, 4, 309Colecciön Condes de Lagunillas,

3,210Colecci6n Lagunillas, 3,211Colonia civium Romanorum, 2, 115Comitium, 6, 485Commentaria, 4, 340Complimentarius, 4, 367Conventus civium Romanorum,

2, 115Conventus civium Romanorum

negotiandi causa, 3, 190Corona Civica, 5, 464; 6, 489Cortegiano, 6, 489 f.Cucullus, 2, 164Curiosum, 1,3.5

Dama dc Eiche, 3, 243Dattelpalme, 4, 297. 299De Bello Gallico, 6, 558Dekapolis, 1,58.61Delphin, 4, 292Delphische Amphiktyonie, 5, 478Demokratie, 1,91; 3,279; 5,479Demos, 2, 146Dendrochronologie, 2, 97Depotfunde, 2, 175; 5,423 ff.Destillation, 5, 421 f.Deutsches Archäoiogisches Institut,

1,59.64.69; 2,97ff.; 5,448;6,510.551

REGISTER 1998

Sachen 23

Deutsches Evangelisches Institut,1, 57 fr; 5, 459 f.

Deutsche Forschungsgemeinschaft,2, 99; 3, 256; 4, 352; 5, 449

Deutsch-Jordanisches Kulturabkommen, 1, 63

Deutsche Orient-Gesellschaft,6, 567 ff.

Diadem, 3, 262; 4, 285 ff.; 5, 396Dies Imperii, 1, 75 f.Dies Natalis, 1, 71ff.Diopter, 6, 541Divination, 6, 57 1Diva Augusta, 1, 74Divus Augustus, 1, 74Divus Julius, 4, 290Divus Trajanus, 5,461Djeser-Achet, 1, 45.49Djeser-Djeseru, 1,41.45. 55 f.Dolche, 2, 123Domus, 1, 11 t‘.Domus Augusta, 4, 363DomusAurea,2, 167Domus Flavia, 1,9Domus Parrhasia, 1, 9Domus principis, 1, 76Domus solarata, 1, 11Doppelaxt, 4, 299Doppelfiöte, 5, 395Drachme, 4, 333Dupondius, 1, 74DYABOLA, 3,256

Ebstorfer Weltkarte, 4, 358Ecole Fran~aise d‘Ath~nes, 6, 528 ifEcole des Beaux Arts, 6, 529Ecole Normale Sup&ieure, 2, 180Efeu, 2, 159; 4, 297Ehe, 1,71 f.; 3,254; 4,289.357 f.Ehrenbogen, 1, 74; 5, 466Eiche, 1, 13 lt.Einbalsamierung, 2, 164Einhorn, 6, 559Eisen, 1,25; 2, 166; 3,259; 4,331.334;

6, 549Eisenerz, 2, 175; 3, 187. 189 f.Eisenzeit, 1,69; 2, 106. 125; 3,280;

4, 303; 5, 432. 435 f.Elefantenstoßzähne, 6, 549Elektrizitätswerk, 3,231 ff.Elfenbein, 2, 166; 3,206; 4,292. 308;

6, 549Elgin Marbles, 5, 475Emporion, 2, 115; 3,189. 198Epigraphik, 2, 247; 6, 553Epistulae Ex Ponto, 1,71Erdkult, 1, 14Erdorakel, 1, 14Erscheinungsfenster, 1, 55Eschmun-Heiligtum, 1, 68Ethica, 6, 484Eucharistie, 4, 305 f.Euergesie, 6, 526Eule, 6, 506Euripus, 6, 504 f.

Fabrica, 3, 196Faeneratores, 2, 171Färberei, 6, 520Fahlwild, 5, 405Fauler Heintz, 5, 422Feige, 4, 297Feldforschung, 1, 63Felsdenkmiiler, 2, 181Felsgrab, 6, 559Felskunst, 2, 123 ff.; 4,376Festungswerk, 2, 147 f.Fernhandel, 6, 547Ferrum Noricum, 3, 190Fibeln, 3, 191.218; 4, 308. 331;

5,423; 6,554Fisch, 4,293; 5,391; 6,490.571Fischteller, 6, 574Fiscus, 6, 556Fixsterne, 5, 378 ff.Fixsternkatalog, 5, 378 f. 382Fledermaus, 6, 545Fluchtburgen, 1, 25Flußgold, 4, 365Forminiferenkalk, 2, 174Frauenkloster, 3, 252Frauenkonvent, 3, 252Freigelassene, 1,29; 3, 190Freilichtmuseum, 3, 198; 5,460Fresko, 4, 281 ff.; 5, 463 f.Friedhof, 4, 325 ff.Frömmigkeit, 3,251Frühbronzezeit, 1,69; 2,99Früheisenzeit, 2, 99 ff.Frühlat~nezeit, 1, 69Frühneolithikum, 2, 99Füllhorn, 3, 220; 4, 285. 332Fürstentum, 4, 355 ff.Fürstengrab, 4,304. 345 ff.; 4,361Funeralriten, 4, 305 f.

Gagatfigürchen, 4, 303Gandhara-Plastik, 2, 105Garum, 3, 191Gaustratege, 1,92Geburt, 3, 254; 4, 289Geburtshalle, 1,49Geld, 1, 21. 32 ff.; 4, 308Gemeindecoemeterien, 4, 305Gemmen, 2, 115Gemsen, 5, 405Gemüse, 4, 298Genarchäologie, 2, 136Gerätegeld, 5, 425. 427Gerousie, 2, 146Gesichtsperlen, 4, 332Getreidespeicher, 1, 6Gewandstatuen, 1,96Gewürz, 4, 298Giechburgvertrag, 4, 358Giftmord, 3, 263Gipsabguß, 2, 161; 3,205. 274Gipsreplik, 6, 566Gladiatorenspiele, 6, 527. 558Glas, 2, 173; 3, 197. 221; 4,293.331 ff.;

5, 455. 467; 6, 549. 554

Glasbilder, 6, 535 f.Glasschmuck, 1,21.25Glazial, 2, 137Gnomon, 6, 541Gnomon Online, 3, 278Gnostizismus, 4, 314Goethejahr, 5, 449Götterhymnen, 3,261Götterstatuetten, 1,79Gold, 2, 166; 3, 196. 206. 242. 252;

4,297 f. 331. 333 f. 349; 5,428 L;6, 549, 670

Goldkranz, 6, 573Goldmünzen, 1,27; 4,365; 6,553 f.

s. a. auch AureusGoldschmied, 5, 388Goldschmuck, 3, 238. 249Gorgoneion, 1,77; 3,249Goteninvasion, 2, 143Gotik, 1,88Grab, 1,26.28.31.42; 2, 141. 166, 181;

3,212 ff. 239. 259. 267; 4,284.327 ff.347. 365 ff.; 5,424.430.456 f. 461;6, 546 ff.

Grabaltar, 6, 500. 566Grabamphora, 3,201Grabaustattung, 3, 209Grabbeigaben, 3, 237 f. 259; 4, 308 f.

329. 331 f. 350. 365; 5,457Grabbrauchtum, 2, 164Grabkapelle, 6, 490Grabportraits, 3, 193Grabräuber, 4, 329Grabreliefs, 3, 193. 209.213Grabungsmuseum, 2, 109ff.Gräberstraße, 3, 185Grafflto, 1,44 f.; 5, 399. 444Granatapfel, 4, 297Grand Tour, 1, 80; 3,255.258Greifen, 3, 220Griechisch, 2, 138Griffel, 1, 90Grifflth Institute, 1, 48Groma, 6,541 ff.Gürtelschnallen, 3, 191Gußformenfragmente, 2, 100Gymnasium, 4, 366

Hadrianswall, 5, 460 f.Hagiographie, 1, 1; 4, 309Hahn, 5,390Handel, 1,24 f. 32. 34; 3, 187 ff. 244;

4, 336 f.; 5,425Handelsniederlassung, 1,78; 3,248Hallstattzeit, 2, 139; 4, 303Handwerk, 1, 24 f. 32. 34; 3,242;

4, 289Harmonik, 4, 319Haruspices, 5, 463Hase, 5, 406Hathorkapelle, 1,48. 53Hegemon, 3, 188Heidentum, 3,2611‘.Heilkunde, 3, 253Heilquelle, 1, 77

REGISTER 1998

24 Register

Heimatmuseum, 1, 79Heirat, 1, 17. 71; 2, 170; 4,358Heliotrop, 3, 204Hellenismus, 1,89; 2, 159; 6,497.533Heraklidentum, 5, 478 f.Heroine, 3, 192Heroon, 3, 228Heros, 1,96; 5,466.478 f.Hethitisch, 2, 138Hieroglyphen, 2, 168; 3,214;

6, 533. 536Himation, 3,217Hindin, 5, 404 ff.Hippodamisches System, 6, 541Hippodrom, 2, 170; 3,265Hirsch, 2, 123 f. 140; 5,404 fLHistorischer Materialismus, 6,571Historismus, 3, 273HistoriaAugusta, 1,3.6; 6,491.494History Guide Ausserfern, 3, 277Hochhellenismus, 4, 294Ilochmittelalter, 1, 10 f.; 3, 251 ff.;

4,345. 355 ff.Hockerbestattung, 4, 329 f.Höhlenheiligtum, 3, 244Höhlenmalerei, 4, 376Holzkohle, 2, 175; 5,421 f.Holzsarkophag, 3,212.329Homo Heidelbergensis, 5, 460Homo Novus, 6, 555 f.Hortfunde, 5, 423 ff.Hospitium Publicum, 3, 189Huhn, 1,73Humangenetiker, 2, 136Humanisten, 6, 482. 489. 494Hund, 2, 123; 5,389.406Hydria, 3, 240. 259Hylatypie, 6, 537Hymnoden, 4,316 f.Hymnographie, 4,314Hypopheten, 1, 13Hypotyposis, 5, 379

IFAO, 1,51Ilias, 1, 13; 6,48Sf. 489. 500Imagines Illustrium, 6, 488. 493Imperialismus, 1, 22 f.Imperium proconsulare maius, 1, 75Informationsaustausch, 1,23Initiationsriten, 3, 229Inschriften, 1,51; 2, 117. 123 ff. 149.

159. 166; 4, 309. 340. 342 f.; 5, 396.400.438; 6,543

Inscriptiones Latinae Eystettenses,3, 278

Inscriptiones Latinae Selectae, 3, 278Institut franqais d‘Arch~ologie du

Proche Orient, 2, 180Insula, 3, 192; 5, 461Internet, 2, 167 f.; 3,275 ff.; 4,376,

5,449IsAO, 2, 98Islam, 4,313; 6,533Islamisierung, 2, 104IsMEO, 2, 98

Jade, 6, 545 f~Jadepanzer, 6, 547 ff.Jagdfries, 5, 403 ff.Jagdhalle, 1, 49Jagdmosaik, 3, 235Jesuiten-Colleg, 3, 258Joconde, 3, 277Judentum, 4, 320Jungsteinzeit, 1, 69Jupitersäule, 5, 459

Kaiserforen, 1, 1 ff.; 5, 461Kalender, 4, 309Kalifat, 1,61Kamennyj Log-Kultur, 2, 106Kammergrab, 2, 181; 3,260Kanalisation, 2, 147 f.Kanalsystem, 2, 128 ff.; 3, 191Kantharos,2, 159Kapuzinerkloster, 2, 109Karanovo I—VI, 2, 99Karasuk-Kultur, 2, 106Karawanen, 1,69; 2, 106Kardinaltugenden, 6, 484Karneol, 3,219 f.Karrikatur, 5, 476 f.ICataklismus, 1,45Katakomben, 1,68; 3,228; 4, 309;

6, 575Keilschrift, 5, 400; 6, 567 ff.Kelter, 3, 259; 6, 552Keltenfürst, 4, 345. 348Kentum-Sprachen, 2, 138Keramik, 1,26 f.; 2, 102. 152; 3, 189.

191. 197. 241.244;4, 303. 333. 373;5, 399. 432. 434 ff. 467; 6,546.549.551 ff. 558

Kernzone, 1, 22Kerykeion, 4, 289Kimmerische Bronzen, 2, 100Kithara, 3,220; 5,464Klassik, 5, 447Klassizismus, 1,88; 3,257 f. 273Kleinhausgehöfte, 1, 25Kleinmeisterschale, 3,215Kloster, 1,41.45 f.; 3,228; 4,357Knochen, 4, 331Knochengrus, 5, 403Knochenritzzeichnungen, 4, 303Königsbilder, 5, 399Königsgräber, 2, 174Königsideologie, 4, 374Kohleofen, 3, 238Koin~, 3, 264Kolonialismus, 1, 22 f.Kolonie, 2, 184; 3,244.247 ff.; 4,361 f.;

5, 466Kolonisation, 1, 27; 3, 247Koloß, 4, 339 ff.Komödie, 5, 476Konsekration, 4, 363Konservierung, 1, 49 ff.; 4, 352Konstantinische Wende, 3,261Konstruktionsaufrisse, 1,43Konstruktionsplan, 1, 90

Koran, 3, 264Kosmos, 2, 183Kouros, 3, 205Kräuter, 3, 254Kranz, 1, 72Krater, 3,205.216; 4,373Krokodil, 1, 89ff.; 6, 545Krokus, 4, 297Kult, 2, 164. 180; 3,200; 5,479Kultbild, 2, 159; 5,464Kunsthandel, 3, 257Kupferstatue, 5, 459Kurgan-Nekropolen, 2, 106 ff~Kykladenidol, 3, 209. 220. 237. 240Kytenierstele, 5, 478

Läufer-Binder-Blöcke, 2, 102. 148Lamischer Krieg, 3, 279L‘Ann& Epigraphique, 3, 278Landeskirchen, 1, 60Landwirtschaft, 1,24 f. 32. 34;

2,131. 133. 145; 3,248; 4,325Lapidarium, 1, 55Lat~ne-Kultur, 2, 125Lat~nezeit, 4, 303; 5, 407Laterna Magica, 6, 533 ff.Laudatio funebris, 4, 362Laufbrunnen, 2, 131LEADER 11,5,460Leukoi, 6,510Legatus Augusti pro praetore, 1, 75Lehmziegelgrab, 4, 329 f.Leibniz-Preis, 1, 69Leopard, 5, 405 f. 465Liber Divinorum Operum, 3, 253 f.Liber Pontificalis, 4, 309Liber Vitae Meritorum, 3, 253 f.Lilie, 4, 297LinearA, 5,400Linear B, 5, 400 f.Litanei, 3, 229Literary Club, 1, 88Lithographie, 6, 536Liturgie, 1,92; 4,313 f. 316 f.Liviabildnisse, 1, 72 f.Löwe, 2, 155; 3,260; 5,465Löwengreif, 6, 559Loculus, 2, 174; 3,216Lorbeer, 1,73; 5,464; 6,492.500Losorakel, 1, 15Lotos, 3,220; 6,492Lukullusgeld, 2, 172Lungentzündung, 3, 263Luwisch,2, 138

Märtyrer, 4,305. 309 f.Magdal6nien, 4, 302; 6,551Magistra, 3,251,253Magna Graecia, 3, 247 ff.Malaria, 3, 263Malerschule von Sikyon, 3, 260Mamillare, 5, 394

—‘ Busenband—‘ Srophion

Marktgründung, 4, 358

REGISTER 1998

Sachen 25

Marmor, 1,90; 2, 120. 160; 3, 193.209. 237; 4, 283 if.; 5, 439 ff. 459.463 f. 474. 477; 6, 482 ff. 509 ff.520 ff. 558

Marmorblldnis, 1,72 f.; 3.217.237Marmorsarkophag, 2, 120 f.; 4, 307 f.Marmorskulptur, 3,231 ff.; 4, 339 ff.

361; 5,467Marriage of interest, 4, 372Matronenkult, 1, 33Mauerkrone, 4, 285 f.Maultier, 5, 460. 474Mausoleum, 1, 74; 4,306. 308;

6,511.554Max-Planck-Institut, 1,69; 2, 102Mechanik, 6, 497 lT.Medeamythos, 3, 267Medinet Habu, 1, 45Melodie, 4,313.318 ff.Messing, 3, 191Metall, 2, 166; 3,254; 5,425Metallbergbau, 3, 189; 5,425Metaphysik, 5, 477Migration, 2, 165Mirabilla, 1,4. 12Mission Arch~ologique Franqaise

de l‘Asie Centrale, 2, 98Mithraskult, 4, 375Mitra, 3, 252Mittelalter, 1, 69; 2, 140; 3,233.

261.264; 4,316.367; 5,456;6, 558. 575

Mittelneolithikum, 2, 99Mittleres Reich, 5, 453Modius, 6, 543Mohn, 4, 297Monumentum Ancyranum, 4, 362Mosaik, 1,4; 2, 173; 3,238; 4,361.363;

5, 456. 466 f.; 6, 552Mos maiorum, 1, 6Münzen, 1,7.25.28.32.71; 2, 115. 147.

152. 170. 173. 218 f. 252; 4,309.333.335 f. 367; 5,409. 467; 6,484. 488.493 f. 553. 558

Münzprügung, 1,24; 3, 188Münzsammlung, 3,218 f. 240; 4,361;

6, 558Mumien, 1,45.91; 2, 135 ff. 164;

3,212f.; 6,576Mumienportraits, 3, 209. 221 f.Munera, 1,29.33; 2, 146Municiplum, 1, 29; 4,362Muschel, 4, 290 lT.Musik, 3,253; 4,311 ff.Mysterium, 1,80 f.; 3,261; 6,492

Nabatäerforschung, 1, 58 f.Naiskos, 3,216Narkotika, 3, 229Narthex, 4, 297. 199National Board for Antiquities and

Museums Khartum, 2, 156National Corporation for Antiqui

ties and Museums, 2, 155Nationalsozialismus, 1, 60; 5, 448

Naturalis Historia, 3, 190; 5,377.6, 489

Naturtheorie, 4, 286Nekromanteion, 3, 229Nekropole, 1,69; 2, 119 ff. 137. 166.

174. 241; 4,304.332; 5,403; 6,552.553

N~kyia, 3, 227Neoklassizismus, 3, 267Neolithikum, 2, 125; 4,303; 5,465Nereiden, 4, 293Neues Reich, 5, 453Neues Testament, 4,358; 5,455; 6,567Neuplatonismus, 3, 261Neupythagoreer, 6, 556Nikomachische Ethik, 5, 476Nodus, 1,72Nomadismus, 2, 140Nomos, 2, 183Notitla, 1,5Notitia Dignitatum, 5, 467Numina Lapiteartim, 1, 81

Obsidian, 5, 459Odyssee, 3,226 ff.; 5,38701,2, 166; 3, 191; 4,376; 5,46Sf. 479;

6,511Ölbaum, 4, 297. 299Ohrenstele, 3,214Oinochoe, 4, 373; 5, 421Oktoechosystem, 4, 322Okunev-Kultur, 2, 140 f.Olympiade, 6, 551 f.Onkolith, 6, 512. 516 f.Opfer, 1,44.55; 3,200.247; 4,348;

5,423. 425.428ff. 455; 6,490 f.494. 571

Opferhalle, 1,43.45Opferliturgie, 1,44Opferplatten, 2, 156Opfertier, 3, 191Oppidum, 1, 24 ff.; 4, 304Optimus princeps, 1, 76Optimus successor, 1, 76Opus caementicium, 1,4; 2, 147;

5,410; 6,522Opus craticium, 3, 192Opus mixtum, 2, 149Opus quadratum, 1, 4; 4, 284Opus reticulatum, 4, 284Opus revinctum, 5, 439Opus signinum, 3,244; 5,410 f. 412Opus vittatum, 2, 149Orakel, 1, 13 ff. 45; 3,225 ff. 247.

4,365; 5,464; 6,491.493Orales Gedächtnis, 4, 320Ordo Benedicti, 1, 12; 3,251 ff.Ostrakismos, 1, 90Ostrakon, 1,43 f. 49

Pagus, 1,24.33Pahlavi-Inschriften, 2, 102Paläobotanik, 2, 97Paläolithikum, 2, 137; 6,558Palüstinischer Diwan, 1, 59

Palimpsest, 1, 15; 6,554Palla, 2, 164Palladium, 1, 6Palmzweig, 4, 285Paludamentum, 3,218Panathenälsche Preisamphora,

3,215; 6,566Panegyricus, 1,76; 3,261; 6,553Panther, 2, 159 f.Papier, 1, 89Papyrus, 1,89ff.; 2, 168; 3,214.260;

5, 479Papyrusrolle, 1, 91Papyrusstaude, 1,91Parisurteil, 4, 289; 5, 393Partherkrieg, 4, 335Passionsspiel, 4,316Patera, 3, 220Pater patriae, 4, 363Patriarchat von Antiochla, 4, 311Patriarchat von Damaskus, 4, 313Patriarchat von Jerusalem, 4, 313.Patrizier, 2, 170Patronagesystem, 1,29Paxromana, 1,19Pazyrykzeit, 2, 107Pelike, 4, 373Peloponnesischer Krieg, 3, 279Peregrine, 1, 29Pergamonaltar, 2, 167; 3,237; 5,460Peripherie, 1,22Perseus-Projekt, 3, 278Petasos, 4, 289; 5, 396Petrinoi, 6,510Petrus-Grah, 4, 361Pfau, 5, 392. 456Pfeilspitzen, 2, 101Pfeilerhäuser, 5, 432Pferd, 2, 124, 141; 3,205.240.244.

266; 4,293; 5, 429. 474 ff.Pferdegeschirr, 4, 304Pferdegespann, 3, 239Pflanzen, 4, 294. 297; 5, 428

—* Dattelpalme—‘ Efeu—‘ Feige—4 Granatapfel- Krokus—‘ Lilien— Lorbeer—‘ Mohn—‚ Narthex-“ Ölbaum—~ Platane—4 Salbei—* Schwertlilie—‘ Schilf—~ Schlangenwurz—‘ Stink-Asant—‘ Strandnarzisse—* Weide—* Weinrebe

Phalanx, 4, 374Philosophen, 3,217Philosophenkaiser, 3, 262

REGISTER 1998

26 Register

Phylen, 2, 146Physika, 3, 253Pilgeritinerarium, 4, 309Pilgerwesen, 5, 456Pinge, 6,513 ff.Pithos, 5,435; 6,521Planententheorie, 5, 379Planispärium, 5,382Plastik, 3, 203 ff. 241 ff. 274;

4, 339 ff.; 5, 474 f~Platane, 6, 500Plektron, 3, 220Pneumatik, 6, 498 ff.Politik, 1, 21Pompa funebris, 4, 362Pontifices, 1,71Portrait, 3,205 ff. 209. 217. 238;

6,484 f. 490Portraitskulpturen, 3, 189Praefectus civitatium, 3, 193Praetorium, 3, 194Präzessionsglobus, 5, 377Priester, 1,15.45.74; 2, 141;

3, 228 [1‘.; 4, 283 f.; 5, 479Procurator, 3, 190; 5,465Propaganda, 1, 1.6; 6,553Propagator imperii, 1, 76Propheten, 1, 13Prospektion, 2, 108. 180; 5,461Prostitution, 2, 170; 4, 376; 5,394. 396Provinzstadt, 2, 163 ff.Psalm,3,251;4,314.3l7.321 f.358Psychoanalyse, 6, 565 f.Publicani, 2, 171Punthalle, 1, 48 f.Pyramide, 4, 365; 5,453; 6,483.

534. 537Pyramidenfriedhof, 2, 155Pyxis, 5, 435

Ramessidenzeit, 3,213Randschale, 3,215Rathgen-Forschungslabor, 6, 551Raubgräber, 2, 119Raubkatze, 5, 404 f.Realismus, 6, 575Rechtsprechung, 1, 24Redemello-Kultur, 2, 125Regenfeldbau, 4, 325Reichsfürstenstand, 4, 356Reisen, 1, 87 f.Reiterei, 2, 141; 3,243Reiterstandbild, 4, 361Rekonstruktion, 1, 50. 54 f.; 5, 467;

6,484.520. 524. 526. 529. 553. 558Rektaszension, 5,381Relief, 2, 117; 3,204.213.260.274;

4,287; 5,390.464.474; 6,567. 573Renaissance, 3, 233. 258; 6, 490. 494Rennfeuerofen, 2, 175Restaurierung, 1,49ff.; 2, 155. 167;

3,234. 257 f.; 4, 352; 5,449. 459Rhyton, 6, 503 1..Rind, 2, 124. 140; 5,464Rippentenne, 1,27

Ritterstand, 4, 362Rodung, 4, 358Römisch-Germanische Kommission,

1,69; 2,99Rokoko, 3, 267; 4, 342. 373Rollsiegel, 4, 334Roman Club, 1, 88Romanisierung, 1, 19ff. 76; 2, 184;

3, 185. 190. 193. 196. 244; 6,556Romantik, 1,88Rundbastionen, 2, 102Rundplastik, 3, 213Rundschild, 3, 250

Sacella, 3, 244Sacrosanctitas, 1, 73Salbei, 4, 297Salomonischer Tempel, 1,95Saltus,2, 145Salz, 1,25Sanktuar, 1, 42. 45Sanskrit, 2, 138Sapalli ffiarkutan-Stufe, 2, 102Sardonyx, 1,74; 6,558Sarkophag, 1,68; 2, 117. 119ff.; 3,207.

209.216. 238. 260; 4, 307 f. 330. 365;6, 485 f. 557

Satet-Tempel, 1, 53Saturninusaufstand, 1, 75Satyricon, 6, 505Scaenica, 2, 169Schachtgrab, 4, 307Schaf, 2, 140; 3,227; 6,571Schaukampf, 3, 243Schauspieler, 2, 170Schierlingsbecher, 3, 262Schildkrötenpanzer, 6, 549Schilf, 4, 297Schiff, 4, 286; 6, 492. 553Schisma, 4,316Schlange, 2, 124; 3, 215; 6,500 ff.Schlangenwurz, 4, 297Schmelzhütte, 2, 131Schmelzofen, 5, 421 f.Schminkutensilien, 4, 333; 5, 434Schmuck, l,21;2, 102; 3, 241;

4, 290 f. 302. 329; 5,423.429 f.456. 467; 6, 545 f.

Schriftlichkeit, 1, 43Schulterlekythos, 3,215Schwamm, 3, 215Schwangerschaft, 1, 71; 3, 254Schwertlilie, 4, 297Scivias, 3,251.253 f.Scrinium, 3,217Scriptores Historiae Augustae, 6, 488Sechstagekrieg, 1,61Seevölkersturm, 5, 400Seide, 4, 342Seidenmanufaktur, 6, 520Seidenstraße, 2, 135. 137 f.Selbstbetrachtungen, 6, 489. 574Sepulkralwesen, 3, 259Serapismysterien, 1, 80 f.Service des Antiquit~s d‘Egypte, 1, 49

Sieben Freie Künste, 3, 251Siegel, 4, 334, 367Siegelring, 4, 297 fL 332. 336Silber, 1,80; 2, 166; 3,238.242.252;

4,332. 334. 348; 6, 549Silberbecher, 5, 390; 6, 573 f.Silbermünzen, 6, 553 f.Silexgeräte, 4, 302Silphion, 4, 297 ff.Siphon, 6, 502. 505Sirius, 5,381Situla, 5, 405 11.Skarabäus, 5, 436 f.Sklaven, 1,29; 6,573Skulptur, 2, 158 ff.; 3,203 ff. 209.216.

231 ff. 255ff‘.; 4,361; 5,439.465.474 f.; 6,529.558. 567 f~

Skyphos, 3, 200Society of Dilettanti, 1, 88; 4, 372Sondagen,2, 101. lOS; 3, 228Sonnenaltar, 1,48.54Sonnenkugel, 5, 429Sonnenkult, 1, 43 f. 50Sonnenscheibe, 2, 125Sonnenwagen, 2, 125Souveränität, 1, 29Sovraintendenza ai beni Culturali

delCommunediRoma, 1,12Sovraintendenza Communale, 1, 12Soziologie, 1,21Spätantike, 1, 11; 3,261; 5,455.467;

6,551Spätbronzezeit, 2,99 f~ 102Späthallstattzeit, 1, 69Späthellenismus, 4, 334Spütminoikum 1—11, 3, 219 f.Spätneolithikum, 2, 99; 5, 460Spätosmanische Dorfarchitektur,

1,63Spatha, 1, 26Sphinx, 3, 199 ff.; 5,464; 6,493. 536Spiegel, 3,209; 5, 389. 392 f. 396Staatsverfassung, 6, 574Stadion, 1, 14Stadtgründung, 4, 358Stadtrat, 2, 146 f.Städtebau, 1,21Stammeskriegertum, 1, 28Statue, l,74;2, 117; 4, 347; 6, 483.

558. 575Staurisch-welrischer Thronstreit,

4, 358Steinbrüche, 2, 166; 6, 509 0‘.Steinhammer, 2, 124. 174Steinkammergrab, 6, 547Steinstatuetten, 3, 207Steinzeit, 4,301.345; 5,460Stde, 3, 193. 214. 219; 4,287; 5,465Steppenkulturen, 1,69; 2, 106Sternbilder, 5, 379. 382 1.Sterne, 5, 377Sternenmantel, 4, 286Steuerruder, 4, 285 f. 332Steuersystem, 1, 29. 32 f.Stich, 3, 256

REGISTER 1998

Sachen 27

Stier, 5,429; 6,559. 571Stiftung für ein Schweizerisches

Orientmuseum, 5, 453Stiftung Saarlünclischer Kulturbesitz,

4, 352Stink-Asant, 4, 298Stirnbinde, 2, 159Stollen, 2, 105Strahlenkranz, 4, 289Strandnarzisse, 4, 297Straßennetz, 2, 147Strcckerbestattung, 4, 330Strigilis, 3,215Strophion, 5, 394

—* Busenband—~ Marnillare

Stylitentum, 4, 312Suda,6,491Suffektkonsul, 1,76Sumerisch, 6, 569Summi viri, 1, 6; 4,363Survey,2,98f. 101. 1041.108,119Synagoge, 4, 366Syntaxis mathematica, 5, 378Szepter, 4, 286

Taberna, 3, 192. 194Tahnla Peutingeriana, 2, 143Tagar-l3ronzen, 2, 108Tamsakbulag-Kultur, 2, 138Tanagrafigur, 3,221Tanz, 3,243; 6,527Ta~tyk-Kultur, 2, 106Telephosfries, 2, 167Temperamentenlehre, 3, 254Tempelpyramide, 3, 265 f.; 6, 557Terramare-JCultur, 2, 125Terrakottaaltar, 3, 199 fI~Terrakottaköpfe, 3, 249Terrakottaplatten, 5, 464Terrakottarelief, 3, 249TerraSigillata, 1,26;3, 191.197Tesserae nummulariae, 3, 190Theater, 1, 14. 73. 93; 2, 117. 127. 151.

158. 164; 3,217.244 f.; 5,396.439 ff.467; 6,507.519 ff. 558

Theodolith, 6, 542Theodosius-Obelisk, 6, 483Thermen, 1,63.77.79; 2, 109 ff. 164.

167. 173; 3,244.265; 5,413.460.466;6, 558 s. a. Bad

Thermenmuseum, 3, 236Thymiaterion, 4, 287Thyrsos, 2, 159; 4,297Tiara, 4, 337Tibetisch, 2, 138Tiere, 2, 175; 4,294; 5,405; 6,499

—+ Adler—~ Bür

Delphin—‘ Fahlwild—4 Eule—> Fisch—~ Fledermaus—‚ Gernse

—‚ Hahn—~ Hase—~ Hindin—~ Hirsch—‘ Huhn—‘ Krokodil—~ Leopard—* Löwe— Maultier—‚ Muschel—~ Panther—* Pfau—* Pferd—* Rind—‚ Schaf—4 Stier

Vogel—~ Widder—~ Ziege

Timeo, 6, 484Tinte, 1,91Todesstrafe, 1, 17; 3,225Töpferofen, 1,27Toga, 2, 164; 3, 221Toga virilis, 6, 555Ton, 3,238.259; 4,331; 5,428;

6, 570Tonaltar, 3, 199 ff.Tongefäße, 4,297; 6,521.575Tontafelarchiv, 6, 553Tonidol, 3, 230Tonlampen, 2, 115Tonsarkophag, 2, 120; 4,297Topfgrab, 4, 330Torques, 2, 124Torso, 2, 184; 3,204 f. 217.235;

5,461.476Totenbefragung, 3, 225Totenbeschwörung, 3, 225. 330Totenorakel, 3, 225 ff.Tragödie, 5, 476Trankspenden, 3, 200. 230. 249Transhumanz, 2, 108Travertinpflaster, 1,4. 10Treuering, 5, 455Tribnnal, 3, 194Tribnnicia potestas, 4, 362Trockenmumien, 2, 135 ff.Türkis, 6, 549Türkisch, 2, 138Tumulus, 3, 259Typhus, 3, 263Typologisierung, 4, 352

UNESCO, 2, 174. 180; 3,212.259 f.276; 4,281; 5,416

Universit6 dc Paris J, 2, 180Unsterblichkeit, 1, 6; 4, 283Unterwasserarchüologie, 5,461Unterwassermuseum, 6, 551Urbanisierung, 1, 29. 32. 34Urnenfelderzeit, 2, 125Urstier, 2, 124Uschebtis, 3,212Uschebtikasten, 5, 453

Vandalismus, 2, 172Vanitas, 4, 341Vasen, 3,212.216.237.243; 4,373.

376; 5, 474. 478; 6, 575Verein der Freunde des Pergamon

museums e. V., 4, 353Verwaltung, 1,34. 89 ff.; 2, 117;

3,196 f.; 6, 571Vestalinnen, 1, 74Vesuvausbruch, 4, 281; 6, 574Vicus, 1,24.29.32; 2, 145;

6, 551Viehwirtschaft, 1, 28Villa, 2, 145; 5,461; 6,574Villa rustica, 2, 164; 6, 573Villenwirtschaft, 1, 34Virtutes, 1,6Vogel, 2, 124; 5,404 ff. 429;

6,498 ff. 545. 571Völkerkunde, 1, 21Volksversammlung, 2, 146 f.Votiv, 3,238; 4,287; 5,459

Wachstäfelchen, 1,90; 3,251Wandmalerei, 3, 192 f. 257; 4,281 ff.;

5, 385 ff.; 6, 559Wasserspiele, 2, 165; 6,497 ff.Wasserversorgung, 2, 127 ff. 147 f.;

5,410.459Weide, 4, 297Weidewirtschaft, 2, 140Weihgeschcnk, 2, 159Weihrauch, 5,456; 6,549. 552Wein, 2, 158; 4,357; 5,395.479;

6, 502 fEWeinlaub, 2, 159Weinrebe, 4, 297Weinschale, 3,215Werkrisse, 5, 439 ff.Widder, 2, 156; 3,227Wiltener Kelch, 4, 356Winckelmann-Gesellschaft, 3, 255 ff.;

5, 447 ff. 476Wissenschaftsgeschichte, 5, 447. 479Wissenschaftszentrum für vorderasiatische Archäologie und Assyriologie

in Deutschland, 4, 351 1.Wirtschaft, 1,21.251.31 f.; 2, 138Wohnstallbau, 1,25. 30

Zauber, 3,229; 4, 291 f.Zedernholz, 6, 524Ziege, 6,514Ziegelpylon, 2, 156Zinn, 3, 259Zinngewinnung, 2, 102. 104Zinnlagerstätte, 2, 102. 105Zisterzienserinnenldoster, 4, 357Zweifigurengruppen, 5, 474Zwei-Naturen-Lehre, 4, 364Zweites Bulgarisches Reich, 2, 143Zweiter Weltkrieg, 4, 366; 5, 448;

6, 492Zyklopenmauerwerk, 2, 104Zypresse, 3,264; 4, 297; 6, 492

REGISTER 1998

Alle im Verlag Philipp von Zabernerscheinenden Titel erhalten Sie in der

Hegel in den folgenden Buchhandlungen:

Aachen: Bonn: Freiburg/Breisgau:J. A. Mayer‘sche Buchhandlung GmbH & Co. KG Buchhandlung Hermann Behrendt Buchhandlung Herder GmbH & Co.Ursulinenstraße 17—19 Am Hof 5a Kaiser-Joseph-Straße 180

Gilde-Buchhandlung Buchhandlung WalthariCH-Aarau: Poststraße 16 Bertoldstraße 28Buchhandlung Meissner AGBahnhofstraße 4 Siebengebirgs-Buchhandlung

Alte Bahnhofstraße CH-Fribourg:Kanisius Buchhandlung

Augsburg: Universitätsbuchhandlung BouvierGmbH & Co. KG Balinhofstraße 6Buchhandlung Friedrich Puste: GmbH Am Hof32Karolinenstraße 12 Friedberg:

Buchhandlung Rieger & Kranzfelder Nachf. Braunschweig: Bindcrnagcl‘sche Buchhandlung Dr. Fritz HerrmannMaximilianstraße 36 Buchhandlung Graff Kaiserstraße 72

Neue Straße 23Bad Homburg: Friedrichsdorf:Fritz Schickt Buchhandlung GmbH & Co. KG Bremen: FriedrichsdorferBücherkabinett Becker& Schmuff 01-IGLouisenslraße 64 Buchhandlung Jens Storm Philipp-ReiB-Passage 2

Langenstraße 10CH-Baden: Gießen:Buchhandlung Hugo Doppler & Co. AG CH-Brig: Ferbcr‘sche Universitätsbuchhandlung

Seltersweg 83Badstraße 1 8 Buchhandlung zur alten Post

Furkastraße 3Bamberg: Göttingen:Görres-Buchhandlung Deuerlich‘sche Buchhandlung GmbH & Co. KG

CH-Chur: Weender Straße 33Lange Str. 24

Buchhandlung F. SchulerGäuggelistraße Buchhandlung Robert Peppmüller

CH-Basel: Barfüßerstraße IIBuchhandlung JäggiFreie-Straße 32 Darmstadt: A-Grnz:

Buchhandlung H. L. Schlapp Buchhandlung Ulrich MoserSchulstraße 5 Herrengasse 23Berlin:

Akademische Buchhandlung am GendarmenmarktGmpitis‘~che Buch- und Kunstbuchhandlung GmbH Dortmund: Greifswald:Markgrafenstraße 36 Buchhandlung C. L. Krüger Evangelische Dombuchhandlung

Westenliellweg 9 Domstraße 19Dorotheenstädtische BuchhandlungKlaus-Peter RimpelTurmstraße 5 Düsseldorf: Hamburg:

Buchhandlung Walther König GmbH Buchhandlung C. BoysenGalerie 2000 Heinrich-Heine-Allee 15 Große Bleiche 31Knesebeckstral3e 56—58

Schrobsdorff‘~che Buchhandlung Buchhandlung Hermann LaatzenKaDeWe Königsallee 22 Warburgstraße 18 und Esplanade 30—36Tauentzicnstraße 2 1—24

Stern-Verlag Janssen & Co. Buchzentrum Gmbl-l Kurt l-leymannBuchhandlung Kiepcrt KG Friedrichstmße 24—26 Eppendorfer Baum 27/28Hardenbergstraße 4—5

Sautter & LackmannBuchhandlung Kiepert an der Humboldt-Universität Erlangen: Admiralitätsstraße 71/72Georgenstraße Stadtbahnbögen 181—183 Buchhandlung PaIm & Enke Thalia-Buchhandlung Erich Könnecke Gmbl-I & Co.

Bücherbogen am Savignyplatz GmbH Schloßplatz 1 Hermannstmße 18—20 und Große Bleiche 19Stadtbahnbogen 593

Buchhandlung Gustav Weiland Nachf. GmbH & Co.Buchhandlung und Antiquariat Wasmuth Essen: Quarree 8—10Hardenbergstraße 9a Baedeker Buchhandlung

Kettwiger Straße 35 Hanau:CH-Bern: Buchhandlung Werner DausienBuchhandlung ScherzAG Frankfurt/Main: Salzst~aße 18Marktgasse 25 Buchhandlung Herbert Bärsch Nachf. KG

Albanusstraße 29 Hannover:

Bielefetd: Carolus Buch und Kunst GmbH BuchhandlungSchmorl & v. S~feIdNachf. GmbH &Co.Pfeffer‘sche Buchhandlung Liebfrauenstraße4 Bahnhofstraße 14Alter Markt 7

Frankfurter Bücherstube Schumann & CobetUniversilälsbuchhandlung Phönix Börsenstraße 24 Heidelberg:

Bahnhofsbuchhandlitng Karl SchmittOberntorwall 23Buchhandlung am Goethehaus Waldhofer Straße 17Am Salzhaus 1—3Bochum: Universitätsbuchhandlung und Antiquariat

Universilätsbuchhandlung BrockmeyerGmbH & Co. Hugendubel —Welt der Bücher Gustav Braun KGViktoriastraße 1—3 Steinwcg 12 Sofienstraße 3

Weiss‘sche Universitäts-Buchhandlung Buchhandlung Krichtel OHG A-Salzburg:Universilätsplatz 8 Schillerstraße 13 Galerie Welz

Universittitsbuchhandlung Kurt Ziehank Sigmund-Haffiier-Gassc 1 6Universitätsplatz 12 Mannheim:

A. Bender‘s Buchhandlung GmbH CH-Sankt Gallen:04,2 Buchhandlung am RoesslitorHildesheim: Webergasse 5

Gerstenberg‘sche Buchhandlung Buchhandlung Tobias Löffler GmbH & Co. KGRathausstraße 20 B 1,5 CH-Schaffhausen:

Bücher Schoch & Co.Ingolstadt: Marburg: Vordergasse 72Ganghofer‘sche Buchhandlung tJniversilätsbuchhandlung N. G. ElwertDonaustraßc II Reitgasse 79 CH-Solotl,urn:

Buchhandlung Lüthy AGA-Tnnsbruck: Mühllteim/Ruhr: Gurzelngasse 17\Vagner~clie Universitätsbuchhandlung Buchhandlung Lothar GnothMuseurnsstraße 4 Bachstraße 28—32 Stuttgart:

Galerie ValcntinTyrolia-Buchhandlung Königsstraße 28Maria-Theresicn-Straße 15 München:

Buchhandlung Heinrich Frank Verlags- und Sortimentsbuchhandlung

Karlsruhe: Schellingstraße 3 Konrad Wittwer GmbHKönigsstraße 30

Braun‘sche Universitätsbuchhandlung Buchhandlung Hans Goltz KGKaiserstraße 120 Liebfrauenstraße 1 CH-Thurn:

Buchhandlung Hans Mende Buchhandlung und Antiquariat Buchhandlung KrebserAGKarlstraße 76 Heinrich Hugendubel GmbH & Co. KG Bälliz 64

Marienplatz 22Trier:Kassel: Buchhandlung L. Werner Akademische Buchhandlung lnterbook GmbH

buch + kunst Lometseh KG Residenzstraße 18 und Theatinerstraße 33 Fleischstraße 62—66 und Simeonstraße 22Kölnisehe Straße 5

Münster: Tübingen:Kiel: Poertgen Herder— Haus der Bücher Buchhandlung Hugo FrickBuchhandlung Erichsen & Nierenheim Salzstraße 55 Nauklerstraße 7Dänische Straße 8—10

Regensberg~che Buchhandlung Osiander‘sehe Buchhandlung Gmbl-lBuchhandlung Gustav Weiland Nachf. GmbH & Co. Alter Steinweg 1 Wilhelmstraße 12Alter Markt 16/17

Neustadt/Weinstraße: A-Wien:Koblenz: Neustädter Bücherstube Buchhandlung Franz DeutickeBuchhandlung Reuffel Landauer Straße 5 Helferstorferstraße4Loehrstraße 92 Universitätsbuehhandlung Gerold & Co.

Nürnberg: Graben 31Köln: Buchhandlung M. Edelmann Buchhandlung A. L. H;u bachBücherstube am Dom Breite Gasse 52—54

Wollzeile9Zeppelinstraße 2Buchhandlung Emil Jakob Buchhandlung Rudolf 1-leger

Buchhandlung Heinrich Gonski GmbH & Co. Hefnersplatz 8 Wollzeile 2Neumarkt 1 8a

Löhe‘~ Buchhandlung Buchhandlung L. HeidrichBuchhandlung Walther König Hans-Sachs-PlatzEhrenstraße Plankengasse 7

Universitätsbuchhandlung Franz Leo & Comp. KGKösel‘sche Buchhandlung Oldenburg:Ronealliplatz 2 Buchhandlung Bültmann & Gerriets GmbH Liehtensteg 1

Lange Straße 57 Buchhandlung Morawa & Co.Konstanz: Buch Brader Wollzeile IIBuchhandlung Homburger & Hepp Haarenstraße 8 Buchhandlung Prachner GmbHRosgartenstraße 11—13 Führichgasse2

Konstanzer Büchersehiff Osnabrück: Kunstverlag WolfrumBuchhandlung Söhnen-Meder Buchhandlung H. Th. Wenner GmbH & Co. Augustinerstraße 10Paradiesstraße 3 Große Straße 69 und Hegerstraße 2—3

Wiesbaden:A-Linz: Passau: Buchhandlung Georg BräuerBuchhandlung Hans Fürstelberger Buchhandlung Friedrich Pustet Kirchgasse 22Landstraße 49 Kleiner Exerzierplatz ‘1 Brentano Bücherstube

Friedrichstraße 39Lübeck: Regensburg:Buchhandlung Gustav Weiland Nachf. GmbH Buchhandlung Atlantis Buchhandlung Heinrich StandtKönigsstraße 79 Wahlenstraße 8 Langgasse 3 und Taunusstraße 4

Buchhandlung Friedrich Pustet Buchhandlung Dr. VaternahmCH-Luzern: Gesandtenstraße 6—8 An den Quellen 12Buchhandlung Josef StockerWeinmarkt 8 CH-Züricli:

Rostock: Hans RohrBuchhandlung Im Fünfgiebelhaus Buchhandlung und Antiquariat zum Oberndorf AG

Mainz: Pädagogienstraße 20 Oberndorfstraße 5Dombuehhandlung Franz StofflMarkt 23—26

Saarbrücken: CH-Zug:Gutenberg-Buchhandlung Dr. JosefA. Kohl Buchhandlung Bock & Seipp Buchhandlung zur Sehmidgasse AGGroße Bleiche 29 und Saarstraße 21 Futterstraße 2 Schmidgasse 4

Die Sonderhefte der ANTIKEN WELT• sind jeweils einem Schwerpunktthema gewidmet, das umfassend aufbereitet und präsentiert wird

• vertiefen das Wissen über das spezielle Interessengebiet

• erscheinen in unregelmäßiger Folge außerhalb des Abonnements zusätzlich zu den regulären Ausgaben

• können von den Abonnenten der ANTIKEN WELT zu einem Sonderpreis bezogen werden(für Nicht—Abonnenten erscheint mit zeitlicher Verzögerung eine Buchhandelsausgabe)

• die Sonderhefte der ANTIKEN WELT können entweder einzeln oder im Abonnement unverbindlich für14 Tage zur Ansicht bestellt und bei Nichtgefallen zurückgeschickt werden

Über das reiche Themenspektrum der Sonderhefte unterrichtet Sie die Liste der bereits veröffentlichtenbzw. in Vorbereitung befindlichen Ausgaben:

:4CYPTEJ\T

Barbara Borg

»Der zierlichste Anblickder Welt«Ägyptische PorträtmumienVI, 108 Seiten mit 99 Farb- und32 Schwarzweil3abb.Für Abonnenten: DM 38,—ISBN 3-8053-2264-XGeb. mit Schutzumschlag: DM 68,—ISBN 3-8053-2263-1

Arne Eggebrecht (Hrsg.)Das Pelizaeus-Museumin HildesheimDie ägyptische Sammlung144 Seiten mit 146 Farb- und6 Schwarzweißabb.Nur noch erhältlich über:Roemer- und Pelizaeus-Museum,Am Steine 1—2,31134 Hildesheim

Mohammed Ei-SaghirDas Statuenversteck imLuxortempel2. AuJL,76 Seiten mit 210 Abb.;Strichzeichnungen und PlänenFür Abonnenten: vergriffenISBN 3-8053-1268-7Geb. mit Schutzumschlag: DM 35,—ISBN 3-8053-1259-8

Für Abonnenten: DM 38,—ISBN 3-8053-2328-XGeb. mit Schutzumschlag: DM 68,—ISBN 3-8053-2337-9

Renate Krauspe (Hrsg.)Das Agyptische Museumder Universität LeipzigV, 136 Seiten mit 87 Farb- und23 Schwarzweißabb.Für Abonnenten: DM 38,—ISBN 3-8053-2003-5Geb. mit Schutzumschlag: DM 58,—ISBN 3-8053-2007-8

Michael PfrommerALEXANDRIAIm Schatten der PyramidenCa. 120 Seiten mit 100 meistfitrbigen AbbildungenFürAbonnenten: i.Vb.ISBN 3-8053-2575-4Geb. mit Schutzumschlag: DM 60rISBN 3-8053-2504-5

Helmut SatzingerDas KunsthistorischeMuseum in WienDie Ägyptisch-OrientalischeSammlung120 Seiten mit 90 Farb- und2 Schwarzweißabb.Für Abonnenten: DM 30,—ISBN 3-8053-1591-0Geb. mit Schutzumschlag: DM 45,—ISBN 3-8053-1600-3

Sylvia Schoske (l-lrsg.)Staatliche Sammlungägyptischer KunstMünchen128 Seiten mit 127 Farb- undII Schwarzweil3abb.Für Abonnenten: DM 32,—ISBN 3-8053-1836-5Geb.: DM 48,-ISBN 3-8053-1837-5

Abdel G. ShedidDie Felsgräber von BeniHassan in Mittelägypten96 Seiten mit 113 Farb- und37 Schwarzweil3abb.Für Abonnenten: vergriffenISBN 3-8053-1472-8Geb. mit Schutzumschlag: vergriffenISBN 3-8053-1532-5

VORDERER ORIENTUND KLEiNASIEN

Anton Bammer, Ulrike MussDas Artemision vonEphesosDas Weltwunder loniens inarchaischer und klassischer Zeitl\~ 92 Seiten mit 115 Abb.Für Abonnenten: DM 25,—ISBN 3-8053-1817-0Geb.: DM ~5rISBN 3-8053-1816-2

Frank Kalb / Barbara KupkeLylcienDie Geschichte Lykiens imAltertum80 Seiten mit 1 42 Farb- undSchwarzweißabb., Karten u. PlänenFür Abonnenten: vergriffenISBN 3-8053-1243-1Geb. mnit Schutzumschlag: vergriffenISBN 3-8053-1415-9

lEhud NetzerDie Paläste derHasmonäer und Herodes‘des Großenl\‘ 131 Seiten mit 113 Farb- und19 Schwarzweil3abb., 40 Strichabb.sowie eine TabelleFür Abonnenten: DM 38,—ISBN 3-8053-2569-XGeb. mit Schutzumschlag: DM 68,—ISBN 3-8053-2011-6

Peter NeveHattu~a — Stadt derGötter und TempelNeue Ausgrabungen in derHauptstadt der Hethiter2. Aufl. 104 Seiten mit 272 Farbund Schwarzweif3abb., 8 Farbtafeln; Ktn., Grundr. und PlänenFür Abonnenten: vergriffenISBN 3-8053-1321-7Geb. mit Schutzumschlag: DM 48,—ISBN 3-8053-1478-7

Günter GrimmALEXANDRIADie erste JCöaigsstadtder hellenistischen Welt.Bilder aus der Nilmetropolevon Alexander dem Großenbis Kleopatra VII.IM 168 Seiten mit 134 Farb- und158 Schwarzweißabb.

l-Ieikc Schmidt,Joachim willeitnerNefertariGemahlin Ramses‘ II.2. Aufl., IV, 144 Seiten mit 108Farb- und 117 Schwarzweißabb.Für Abonnenten: DM 35,—ISBN 3-8053-1474-4Geb. mit Schutzumschlag: DM 58,—ISBN 3-8053-1529-5

Friedmund HueberEphesosGebaute GeschichteIV, III Seiten mit 104 Farbund 36 Schwarzweif3abb.FürAbonnenten: DM 30,—ISBN 3-8053-181 5-4Geb. mit Schutzumschlag: DM 48,—ISBN 3-8053-1814-6

wolfgm~g OberleitnerDas Heroon von TrysaEin lykisches Fürstengrab des4. Jahrhunderts v. Clmr.IV, 68 Seiten mit 68 Farb- und64 Schwarzweißabb.Für Abonnenten: DM 25,—ISBN 3-8053-1628-3Geb. mit Schutzumschlag: DM 39,80ISBN 3-8053-1640-2

Anneliese Peschlow-Bindokat Th. Weber! R. Wenning (Hrsg.) K. Knoll / H. Protzmann / Josef Fink (11/ Beatrix Asamer

Der Latmos Petra 1. und M. Raumschüssel Die römischenEine unbekannte Gebirgsland- Antike Felsstndt zwischen Die Antiken im Katakombenschaft an der türkischen nrnbischer Tradition und Albertinum 2. Aufl., IV, 82 Seiten mit 64 FarbWestküste griechischer Norm Staatliche Kunstsammlungen und 45 Schwarzweil3abb.IV, 88 Seiten nut 134 Farb- und IV, 172 Seiten mit 131 Farb- und Dresden — Skulpturensammlung Für Abonnenten: DM 30,—24 Schwarzweißabb. 107 Schwarzweißabb. 109 Seiten mit 89 Farb- und ISBN 3-8053-1577-5FürAbonnenten: DM 30,— Für Abonnenten: DM 38,— 10 Schwarzweißabb. Geb. mit Schutzumschlag: DM 45,—ISBN 3-8053-2006-X ISBN 34053-1986-3 Für Abonnenten: DM 18,— ISBN 3-8053-1565-1Geb. mit Schutzumschlag: DM 45,— Geb. mit Schutzumschlag: DM 68,— ISBN 3-8053-1522-8ISBN 3-8053-1994-0 ISBN 3-8053-1983-5 Br.: DM 39,80

ISBN 3-8053-1551-1

Gcrnot Wilhelm (Hrsg.) Marcus JunkelmannAndreas Schmidt-Colinet (Hrsg.) Zwischen Tigris und Nil Reiter wie Statuen ausPalmyra — 100 Jahre Ausgrabungen der Michael Siebler Et-zKulturbegegnung im Deutschen Orient-Gesellschaft Troia Römische ParaderüstungenGrenzbereich in Vorderasien und Ägypten Geschichte — Grabungen — IV, 128 Seiten mit 140 Farb- und2. Aufl., IV, 82 Seiten mit 63 Farb- IV, 144 Seiten mit 144 Farb- und Kontroversen 72 Schwarzweif3abb.und 65 Schwarzwcißabb. 88 Schwarzweil3abb. 124 Seilen mit 112 Farb- und Für Abonnenten: DM 32,—Für Abonnenten: vergriffen FürAbonnenten: DM 38,— Schwarzweißabb. ISBN 3-8053-1819-7

Für Abonnenten: vergriffen Geb.: DM 48,—ISBN 3-8053-I762-X ISBN 3-8053-2491-XISBN 3-8053-1624-0 ISBN 3-8053-1821-9Geb. mit Schutzumschlag: DM 45,— Geb. mit Schutzumschlag: DM 68,— Geb. mit Schutzumschlag: vergriffen

ISBN 3-8053-t779-4 ISBN-3-8053-2490- 1ISBN 3-8053-t626-7

\OW UND Renate Tölle-KastenbeinChristine Strube ~ Das archaische Wasser— Erwin M, RuprechtsbergerDie »Toten Städte« leitungsnetz für Athen Die GaramantenStadt und Land in Nordsyrien Mette Moltesen! IV, 120 Seiten mit 177 Abb., Geschichte und Kultur eineswährend der Spätantike Cornelia Weber-Lohmann 9 Pläne libyschen Volkes in der SaharaIV, 91 Seiten mit 62 Farb- und Etruskische Grabmalerei Für Abonnenten: DM 25, 2. Aufl., 88 Seiten mit 46 Farb107 Schwarzweißabb. ISBN 3405316127 und 80 Schwarzweißabb.

Faksimiles und Aquarelle Geb. mit Schutzumschlag: DM 39,80 Für Abonnenten: DM 30,—FürAbonnenten: DM 30,—ISBN 3-8053-1843-X 2. Aufl., 100 Seiten mit 132 Farb- ISBN 3-8053-1619-4 ISBN 3-8053-2362-1

und 23 Schwarz~veiI3abb.Geb. mit Schutzumschlag: DM 45r Geb. mit Schutzumschlag: DM 45,—Für Abonennten: DM 22,—ISBN 3-8053-1840-5 ISBN 3-8053-1544-9ISBN 3-8053-1528-7Geb. mit Schutzumschlag: DM 39,80ISBN 3-8053-1530-9

ROM UND SEINEPROVINZENLeo Trümpelmann Museum für Vor- und

Zwischen Persepolis und Frühgeschichte Berlin (Hrsg.) Egon Schallmayer (Hrsg.)Angelika DierichsFiruzabad Merowingerzeit Erotik in der Hundert Jahre Saalburg

Vom römischen GrenzpostenGräber, Paläste und Felsreliefs Die Altertümer im Museum für Römischen Kunstim alten Persien Vor- und Frühgeschichte zum europaischen Museum

144 Seiten mit 123 Farb- und IV, 196 Seiten mit 58 Farb- und80 Seiten mit 135 Farb- und 116 Seiten mit III Farb- und 65 Schwarzweißabb.Schwarzweitlabb. 29 Schwarzweißabb. und 2 Karten 157 Sch‘varz~veil3abb.

FürAbonnenten: DM 38,— Für Abonnenten: DM 38,—Für Abonnenten: DM 19,— FürAbonnenten: DM 32,— ISBN 3-8053-2024-8 ISBN 3-8053-23594ISBN 3-8053-1270-9 ISBN 3-8053-1701-8 Geb. mit Schutzumschlag: DM 68,— Geb. mit Schutzumschlag: DM 68,—Geb. mit Schutzumschlag: vergriffen Geb. mit Schutzumschlag: DM 48,— ISBN 3-8053-2014-0ISBN 3-8053-1414-0 ISBN 3-8053-1709-3 ISBN 3-8053-2350-6

CRIECHENLAND Arnold EschRömische Straßen inKlaus Tuchelt ihrer Landschaft

Branchidai—Didyma Angelika Dierichs Das Nachleben antiker Straßen um Jakob SeibertGeschichte und Ausgrabung Erotik in der Kunst Rom mit Hinweisen zur Begehung Hannibaleines antiken Heiligtums Griechenlands im Gelände Feldherr und Staatsmann64 Seiten mit 119 Farb- und 2. Aufl., 136 Seiten mit 104 Farb- VI, 161 Seiten mit 199 Farb- und IV, 77 Seiten mit 59 Farb- undSch‘varzweißabb., Km. und Plänen und 157 Schwarzweißabb. 47 Schwarzweit3abbildungen 106 Schwarzweißabb.Für Abonnenten: DM 17,80 Für Abonnenten: vergriffen Für Abonnenten: DM 38,— FürAbonnenten: DM 30,—ISBN 3-8053-1200-8 ISBN 3-8053-1531-7 ISBN 3-8053-20234 tSBN 3-8053-17764Geb. mit Schutzumschlag: vergriffen Geb. mit Schutzumschlag: DM 49,80 Geb. mit Schutzumschlag: DM 68,— Geb. mit Schutzumschlag: DM 45,—ISBN 3-8053-1316-0 ISBN 3-8053-1540-6 ISBN 3-8053-2010-8 ISBN 3-8053-1800-6

KULTURGESCI-IICHTE

Deutsche Gesellschaft zurFörderung derUnterwasserarchäologie eV(Hrsg.)In Poseidons ReichArchäologie unter WasserIV, 104 Seiten mit 86 Farb- und80 Schwarzweißabb., Karten undPlänenFür Abonnenten: DM 28,—ISBN 3-8053-1638-0Geb. mit Schutzumschlag: DM 45,—ISBN 3-8053-1643-7

Alessandra R. Giumlia-Mair /Paul T. CraddockDas schwarze Gold derAlchimisten— CorinthiumAes64 Seiten mit 34 Farbabb., 4 Taf.und 1 KarteFür Abonnenten: vergriffenISBN 3-8053-1527-9Geb. mit Schutzumschlag: vergriffenISBN 3-8053-1419-1

SONDERHEFTE INVORBEREITUNG

Deutsches Archäologisches InstitutArchäologie und dieEntdeckung historischerKulturenDie aufsehenerregendenFunde und Forschungsergebnisse des Deutschen Archäologischen Instituts zwischen1900 und 2000 verändern dieKulturgeschichteISBN 3-8053-2572-X

M. van Ess /Th. WeberBaalbekISBN 3-8053-251 0-X

Klaus GreweLicht am Ende desTunnelsPlanung und Trassierung imantiken TunnelbauIV, 218 Seiten mit 149 Farb- und152 Schwarzweißabb.Für Abonnenten: DM 45,—ISBN 3-8053-2496-0Geb. mit Schutzumschlag: DM 78,—ISBN 3-8053-2492-8

Emmerich PaszthorySalben, Schminken undParfüme im Altertum64 Seiten mit 89 Farb- undSchwarzweißabb., ZeichnungenFür Abonnenten: vergriffenISBN 3-8053-1271-7Geb. mit Schutzumschlag: vergriffenISBN 3-8053-1417-5

Marcus Junkelmann»Vierzig Jahrhunderteblicken auf euch herab!«Napoleon in Ägypten1798—1799ISBN 3-8053-2443-X

Rosemarie LierkeAntike GlastöpfereiEin vergessenes Kapitel derGlasgeschichteISBN 3-8053-2574-6

Wilfried MenghinHallstattzeitDie Altertümer im Museum fürVor- und FrühgeschichteStaatliche Museen BerlinISBN 3-8053-2567-3

Karl-Wilhelm WeeberPanem et CircensesMassenunterhaltung als Politikim alten Rom176 Seiten mit 48 Farb- und157 Schwarzweißabb., Karten undPlänenFürAbonnenten: DM 39,80ISBN 3-8053-1662-3Geb. mit Schutzumschlag: DM 58,—ISBN 3-8053-1580-5

Rotraud WisskirchenDie Mosaiken der KircheSanta Prassede in Rom72 Seiten mit 48 Farb- und22 Schwarzweißabb., Karten undZeichnungenFür Abonnenten: vergriffenISBN 3-8053-1284-9Geb. mit Schutzumschlag: vergriffenISBN 3-8053-1318-7

Die Saalburg (Hrsg.)Trajan in Germanien —

Trajan im ReichISBN 3-8053-2507-X

Dirk Syndram»Quae antiqua Aegyptusstupuit - -

Der Apis-Altar JohannMelchior Dinglingers unddie Agyptenrezeption unterAugust dem StarkenISBN 3-8053-2570-3

Jörg WagnerKommageneISBN 3-8053-2573-8

Unsere neue Reihe:»Orbis Provinciaru in«:Hrsg.: Tilmann Bechert, RudolfFeilmann, Margot Klee, MichelReddö und Michael A. Speidel

Zusammenfassende, allgemein-verständliche und aktuell illustrierte Einzeldarstellungen zuGeschichte und Kultur derrömischen Provinzen sind imdeutschen Sprachraum seit langem ein Desiderat der archäologischen Forschung. Um dieseLücke zu schließen, wird dieReihe »Orbis Provinciarum«aufgelegt, die ca. 25 Bändeumfassen wird. Im Vordergrundsteht das materielle Erbe ausrömischer Zeit, das sich in denehemaligen Provinzen desReiches bis heute erhalten hatoder mit Hilfe der Archäologiewieder sichtbar gemacht wurde.Grundanliegen der Reihe ist es,die Fakten und Erkenntnissevon Archäologen und Althistorikern, die sieh in mehr als 25Ländern mit der historischenHinterlassenschaft der Römerbeschäftigten, thematisch zuordnen, verständlich zu machenund, unterstützt durch einereiche Bebilderung, in eineanschauliche Form zu bringen.

Band 1Tilmann BechertDie Provinzen desRömischen ReichesEinführung und ÜberblickÜber 200 Seiten mit ca.200 AbbildungenISBN 3-8053-2409-XIn Vorbereitung

Band 2Margot KleeGermania SuperiorEine römische Provinz imWandel der ZeitISBN 3-8053-2488-XIn Vorbereitung

VERLAG PHILIPP VON ZABERN • GEGRÜNDET 1785 MAINZ/RHEINVertrieb: Postfach l90930~ D-80609 München -Telefon 089/12151661-Fax 089/12151616~ E-mail: vertrieb~zabern-verlag.ccn.de