4 kabangdanan kon ngaa dapat patalsikon si Duterte · 2020. 8. 10. · paglunsar sang mga operasyong sibil-militar sa mga pili nga lugar sa Mindanao sa balayon sang “whole-of-nation

4 kabangdanankon ngaa dapatpatalsikon siDuterte

Buru sa Impormasyon

Partido Komunista ng Pilipinas

Hulyo 2019

3

Sobra na ang pagginahum nga tiraniko kag terorismo ni Rodrigo Duterte. Indimagnubo sa apat ang pinakadaku nga kabangdanan kon ngaa dapat siyapatalsikon. Solo ang pagsipa sa iya sa pwesto kag pagpanabat sa iya mga

kasalanan kag krimen makatikang pasulong ang pumuluyong Pilipino.Walay huya ang pagsunud-sunod ni Duterte sa mga dumuluong. Postura lang ang iya

nga “independyente nga polisiya pangluwas”. Ang matuod, nagapagamit siya sa duha kadaku nga gahum para makapabilin sa poder kag palaparon ang interes sang pinakamalapitsa iya. Siya ang numero uno nga idu-ido sang imperyalistang US kag nabayran sang China.

Malayo nga nalampasan na niya ang rekord sang anay diktaduryang Marcos kagpareho niya nga makawat nga si Arroyo sa kadamuon sang mga ginpapatay sa sulod sangmalip-ot nga panahon. Gingamit niya ang bilog nga makinarya sang estado, halin sa sangasang ehekutibo pakadto lehislatibo kag hudisyal, subong man ang bilog nga burukrasyasibil kag militar, para palawigon ang pagginahum sang iya guban kag makuripon angpinakadaku nga benepisyo.

Sa idalum sang iya pagginahum, nag-antus ang pumuluyo bangud sa kawad-on sangdisenteng sweldo, trabaho kag palangitan-an, subong man ang maayo nga serbisyopangpubliko. Gingamit lang niya ang lehitimong mga reklamo kag handum sang pumuluyopara ilusot ang maki-dumuluong kag maki-kapitalistang mga padihut. Ginapuga pa gid niyaang pinaka-imol nga Pilipino para pondohan ang mga programang Build, Build, Build ngaginakurakot sang iya pamilya kag ginabenepisyuhan sang pinakamanggaranon nga Pilipino.

Si Duterte ang sa subong labing ginakangil-aran nga guya sang burukrata-kapitalista.Ginatiglawas niya ang brutalidad sang mga agalon nga mayduta kag kadalok sa kita sangmga burgesya-kumprador. Siya ang pinakahari sang mga sindikato sa droga. Ginausikankag nagapatuyang siya sa kaban sang banwa. Katuwang niya ang pinakadaku nga traidorkag makawat sa kasaysayan sang pungsod.

Ang traidor, mapintas, paantus kag makawat nga rehimeng US-Duterte ginbun-agsang garuk nga malakolonyal kag malapyudal nga sistema pangkatilingban. Samtangnagalala ang krisis sini, labi nga nagadula ang pagpakuno-kuno sang reaksyunaryongestado kag nagakabuyagyag ang matuod nga esensya sini bilang instrumento sangpagpaantus kag pagpamigos sa pumuluyo.

Ginatiglawas ni Duterte ang pinakamalaut nga aspeto sang nagligad nga mga rehimen.Dapat na siya nga patalsikon kag punggan ang iya plano nga magdugay pa sa poder.

4

4 na dahilan kung bakit dapat patalsikin si Duterte

TRAYDOR Siya.

Ginauna niya ang interes sang mga dumuluong nga gubyerno ka kumpanyasangsa interes sang mga Pilipino. Sa pangunahon, siya idu-ido sang Kano.

Sunud-sunuran man siya sa China bangud sa iya interes nga makabulsa sangpinakadaku nga pondo sa pinakamalip-ot nga panahon.

Ginasakdag ni Duterte ang bangian nga mga kasugtanan militar, amo man ang mgapagsulundan sa ekonomya, pulitika kag kultura, nga nagaserbi sa interes sangimperyalismong US. Siya ang hepe sang reaksyunaryong neokolonyal nga estado kagkumander sang maki-US nga Armed Forces of the Philippines (AFP). Sa idalum ni Duterte,labi nga naglubha ang pagpasilabot sang US sa internal nga mga halambalanon kagpagmentenar sini sang daku kag permanente nga presensya militar sa sulod kagkadagatan sang pungsod.

Mga daan nga kasugtanan kag tratado. Liw-as sa pagpahambog niya sadto nga“magabulag” siya sa Amerika, wala siya sang ginhimo ukon plano nga magseparar sapagginahum sang US. Wala niya ginbasura ang di-patas nga mga kasugtanan kag tratadonga nagapalig-on sang dominasyon militar sang US pareho sang Mutual Defense Treaty,Visiting Forces Agreement kag Enchanced Defense Cooperation Agreement.

Sa idalum sang EDCA, gintukod na sang US ang di magnubo sa lima ka pasilidad-militar sini sa sulod sang mga kampo sang AFP. Lakip diri ang isa ka bilding sa Cesar BasaAir Base sa Pampanga nga para kuno sa mga makatawong misyon sang US pero sa aktwalbodega sang ila gamit-militar. Ginahanugutan man ni Duterte ang sige-sige ngakonstruksyon sang base sang mga tropang Amerikano sa Antonio Bautista Air Base saPalawan. Siya mismo ang nagadali-dali para tapuson ang kampo militar sa Ground Zerosang Marawi para sa mga suldadong Amerikano nga nakabase subong sa syudad.

Layi militar kag OPE-P. Labi nga ginpahalog ni Duterte ang pagpasilabot-militarsang US sa pungsod sang gindekarar niya ang layi militar sa Mindanao. Ginhatagan-rasonsang layi militar ang liwat nga pagtukod sang US sang isa ka “ginhingalanan nga misyon”nga nagapahanugot sang permanente nga presensya sang mga suldadong Amerikano sa

5

kadutaan sang Pilipinas bisan wala ini sang ginpirmahan nga tratado. Gintukod sang USang Operation Pacific Eagle-Philippines (OPE-P) sa pusod mismo sang Marawi sadtongOktubre 2017. Sa panahon nga ini, isa ang OPE-P sa duha ka ginhingalanan nga misyon(ang isa amo ang Operation Inherent Resolve sa Syria) nga ginlunsar sang US sa bug-osnga kalibutan. Ginhimo sang US sa duha ka pungsod (sa kaso sang Pilipinas sa Marawikag sa Syria, sa Raqqa) ang mga pagpamomba kag pagpangguba sang bug-os nga syudad.Pagkatapos nga pulbuson ang Marawi kag gin-anunsyo ni Duterte nga “nahilway” na inihalin sa mga “terorista”, labi pa nga ginapabaskog kag ginpalapad ang mga operasyonsang OPE-P para sakupon indi lang ang Mindanao kundi ang bilog nga pungsod.

Sadtong Hunyo, gin-anunsyo sang Bureau of Conflict and Stabilization Operations(BCSO) sang US State Department ang pagtukod sang isa pa ka programang “kontra-terorismo” nga magalawig sang tatlo ka tuig. Nakatum-ok ang programa nga ini sapaglunsar sang mga operasyong sibil-militar sa mga pili nga lugar sa Mindanao sabalayon sang “whole-of-nation approach”

Balikatan kag iban pang paghanas militar. Sa idalum sang rehimeng Duterte,nagdaku ang presensya sang mga suldadong Amerikano kag nagsunson ang ila mgaaktibidad sa pungsod. Sa nagtaliwan nga duha ka tuig, may isa ka aktibidad militar angUS sa pungsod kada duha ka adlaw. Tuig-tuig, nagapadaku ang numero sang mgatropang Amerikano nga nagapasakup sa mga operasyon militar nga ginalunsar sa tabonsang mga “gintingub nga paghanas”. Halin Pebrero tubtub Abril lang sining tuig, indimagnubo sa 12,000 tropang Amerikano ang nagbulos-bulos para paghimo sangnagkalainlain nga operasyon militar sa kadutaan kag kadagatan sang pungsod. SadtongMayo, gin-anunsyo sang mga upisyal militar sang US nga magadoble pa ang numero sangmga suldado nga magadungka sa Pilipinas sa masunod nga tuig. Labaw diri, gingamit nasang US ang Pilipinas bilang kaugalingon nga lugar-paghanas. Ang Balikatan, nga anaybilateral (sa tunga lang sang US kag Pilipinas), ginhimo na nga multilateral kagnagpasakup diri ang Australia, Japan kag iban pang mga pungsod.

Paggamit sang karagatan. Walay hawid nga ginagamit sang US ang kadagatansang Pilipinas bilang alagyan kag palahuwayan sang mga daku nga barko-de-gera sininga kinaandan nagadala sang mga armas nukleyar. Sa tabon sang mga operasyon para sa“freedom of navigation” (kahilwayan sa paglayag) kag mga gintingub nga mga

6


pagpatrulya upod ang Coast Guard sang Pilipinas, nagabutang ang US sang mga barko siniindi lang sa kadagatan sang Pilipinas kundi pati sa mga kadagatan sang mga pungsod nganagatugot sang ila malawigan nga presensya. Isa diri ang Sulu-Sulawesi Sea sa tunga sangIndonesia, Malaysia kag Pilipinas. Ginapalusot man sang US ang presensya sang mga barkopang-Coast Guard sini sa South China Sea sa pagsiling nga magaserbi ini nga “proteksyon”sang mga pungsod sa Southeast Asia nga “wala sang ikasarang magdepensa sakaugalingon” batuk sa China. Naglatag ini sang network sang mga radar sa mga baybayonsang Pilipinas para bantayan ang mga aktibidad sang China sa South China Sea. Pulu-panahon, nagadungka ang mga barko sang US sa mga piyer sang pungsod samtangginakumpuner kag nagatambak sang basura ang ila mga barko.

₱

7

Pagsandig sa ayuda kag armas. Nakasalig si Duterte kag iya AFP sa pondo kag gamitmilitar sang US, baliskad sa pagpabugal niya nga mangayo ukon mabakal siya sang armas saChina kag Russia. Sa ngalan kuno sang modernisasyon, sige-sige ang pagtinambak sang USsang mga daan nga gamit militar kag iban pang materyal para suportahan ang garuk kagkorap nga AFP. Sadtong nagligad nga tuig, naglab-ot sa ₱35 bilyon ang balor sangginbaligya sini nga gamit militar paagi sang programa nga Excess Defense Articles kon sadiin ginabaligya sang US kag sang mga suldado sini ang sobra ukon dumaan na sini nga mgagamit militar pareho sang mga barko, baril kag eroplano. Ginakuripon sang mga heneral niDuterte ang mga kontrata sa mga pribadong kumpanyang Amerikano nga nagabaligya sangnasambit nga mga armas.

Pagpatuman sang maki-US kag kontra-pumuluyo nga mga polisiya. Wala sangginbag-o, kundi labi pa nga ginpabaskog ni Duterte ang maki-US kag kontra-pumuluyo ngamga kasugtanan, programa kag areglo sa ekonomya, pulitika kag pangabuhi sang pungsod.Ang daan nga mga programa nga wala napalusot sa nagligad nga mga dekada, pareho sangdugang nga mga buhis, nahimo niya nga iratsada sa Kongreso.

Sige-sige niya nga ginapatuman ang mga programa nga ginadikta sang mga institusyonnga dominado sang US pareho sang World Bank, International Monetary Fund kag AsianDevelopment Bank. Lakip diri ang Philippine Rural Development Program, K-12 kag ibanpang neoliberal nga polisiya sa edukasyon, kag 4Ps. Katuwang sang mga ini ang dalagku ngautang nga pagabayaran sang mga Pilipino sa sulod sang malaba nga panahon.

Gamit ang serye sang mga mandu ehekutibo, labi man nga ginbukas ni Duterte anglokal nga ekonomya sa pagdambong sang mga transnasyunal nga korporasyon. Sa tabonsang “pag-engganyo sang dumuluong nga kapital” kag pagpapagsik sang pagmanupaktura,ginduso niya ang “pagpadasig” sa proseso sang pagnegosyo sang mga dumuluong sa mgasektor nga lunsay ginatugutan kag wala pa ginatugutan sang Konstitusyon 1987. Pila kabeses man nga gintuyo niya nga iratsada ang charter change ukon pagbag-o sa konstitusyonnga ginaduso sang mga negosyanteng Amerikano.

Walay sapayan nga malayo nga mas gamay ang impluwensya sang China sa ekonomya,pulitika, kultura kag militar sang pungsod kumparar sa US, padayon ini nga nagadakubangud sa todo-todo nga paglagas ni Duterte sang mga pabor kag pondo halin sa mgaupisyal kag kumpanyang Chinese. Apat ka beses na siya nga nagkadto sa China paramagpakalimos sa presidente sini nga si Xi Jinping kag mga monopolyo kapitalistang Chinese.

8


Sa kada bisita, ginaareglo ni Duterte ang mga matambok nga kontrata pang-imprastrukturasa tunga sang gubyernong Chinese, mga pribadong kontraktor kag Pilipino nga burgesya-kumprador. Nagkubra siya kag iya mga kahimbon sa estado sang mga kikbak kag pabor halinsa magtimbang nga bahin.

Pagbaligya sang soberanya. Mahipos si Duterte sa atubang sang paspasan ngapagtukod sang China sang mga pasilidad militar sa mga isla nga may soberano ngakinamatarung ang Pilipinas, nga nag-umpisa sadtong 2014. Wala niya ginpamilit angkinamatarung sang Pilipinas nga itib-ong ang husgar sang internasyunal nga korte nganagabasura sa pag-angkon sang China sa kabilugan sang South China Sea. Ginakugmat niDuterte sa pagdahilan nga “indi naton masarangan gerahon” ang China kag “madugmoklang ang aton hukbo pangdagat” para hatagan-rason ang pagbalibad niya nga maninduganbatuk sa pagpanglubag sang China. Sa sini, ginalusot niya indi lang ang militarisasyn sangChina, kundi pati sang US, sa kadagatan sang Pilipinas.

Burgos Reef, bahagi ng Spratly

Pagsubasta sa resorsa. Ginpabay-an man ni Duterte nga mangisda ang mgamangingisda nga Chinese sa sulod sang eksklusibong sona pang-ekonomya sang Pilipinasnga wala sang multa ukon penalidad, bisan sa mga kaso nga mapanghalit ang mga ini samanggad-dagat kag mangingisda nga Pilipino. Ginapangapinan pa niya angpagpanglaksam sang China sa resorsang dagat sa pagsiling nga “may kinamatarung” silasa mga ini, kag ginaipit ang mga mangisdang Pilipino nga maisog magreklamo.

9

Proyekto

Subic-Clark Railway Project

Ambal-Simuay River and Rio Grande

de Mindanao River Flood Control Projects

Chico River Pump Irrigation Project

PNR South Long-haul (Manila-Bicol)

New Centennial Water Source –

Kaliwa Dam Project

Rehiyon

Region III

Region XII

CAR, Region II

Region IV-A; V

Region IV-A; NCR

Halaga

₱ 50 B

₱ 39.2 B

₱ 4.3 B

₱ 175.3 B

₱ 12.2 B

Pinakadaku nga proyektong pang-imprastruktura nga

ginapondohan sang utang halin sa China

Pero labaw diri ang pagbaligya niya sang duta kag iban pang duna nga resorsakabaylo sang pautang kag kikbak para sa iya pamilya, mga suluguon kag ginpaboran ngaburgesya-kumprador. Ginbalay niya ang programa nga “Build, Build, Build” parapayungan ang mga pangpubliko nga kontrata nga ginlibod sang China. Para padanlugonang pagsulod sang China, ginbaliskad niya ang daan nga restriksyon, pareho sangpagdumili sa mga kumpanyang Chinese nga magpasakup sa mga proyektong pang-enerhiya. Sa kabilugan, 12 proyektong pang-imprastruktura ang pagapondohan sangChina paagi sang mga pautang kag ayuda. Nagabalor ang mga proyekto nga ini sangP301 bilyon.

Kabaylo sang mga pautang nga ini ang malaut nga probisyon pareho sang pag-angkon sang China sang duta kag resorsa kon indi mabayaran ang mga utang, kagpagpasugot nga magpaidalum sa isa ka “internasyunal” nga korte sa China nga amo angmagahusgar kon may mga problema sa kontrata.

10


PAANTUS Siya.

Sobra nga pagpaantus ang dul-ong sang pagginahum ni Duterte. Nagrabe angkrisis sa pangabuhian kag nagsadsad ang ekonomya bunga sang kontra-imol nga

polisiyang neoliberal. Naglala ang disempleyo kag nagtimbuok ang presyo sang mgabalaklon samtang nagapabilin nga manubo ang sweldo. Makaulugot man ang mgapagpang-into ni Duterte kag sa perwisy nga dul-ong sang nagaruk kag kulang ngaserbisyo sosyal kag basehan nga yutilidad nga kontrolado sang mga pribadong mgakumpanya, malaparan nga pagpang-agaw sang duta kag dislokasyon sa kaumhan kagkasyudaran.

Sang ipatuman sang rehimen sadtong Enero 2018 ang TRAIN law sandig sarekomendasyon sang The Arangkada Philippines Project (TAPP) sangAmericanChamber of Commerce, nagbug-at ang palas-anon nga buhis kag nagtimbuok angpresyo sang pagkaon kag iban pang basehan nga mga kinahangalanon. Sang nagligadnga tuig, nagrehistro sa 5.2% ang abereyds nga tantos sa implasyon, pinakamadasignga tuigan nga pagsaka sang presyo sa halos isa ka dekada.

Pinakamasakit sabulsa sang pumuluyo angpagtaas sang presyo sangbugas. Halin 2017,nagtaas ang presyo sangbugas sang abereyds n ga10% sadtong 2018 sunosa datos sangreaksyunaryonggubyerno. Kadungan mannga nagtinaas ang presyo

sang petrolyo kag iban pang produkto nga pagkaon pareho sang isda kagutanon. Sadtong nagtaliwan nga tuig, nagkita ang rehimen sang P43.4 bilyon halin sapagsukot sang dugang nga buhis sa petrolyo. Sa pangkabilugan, nakatipon anggubyerno ni Duterte sang ₱68.4 bilyon bangud sa dugang nga buhis.

Nagtimbuok ang tantos sang implasyon dulot sang TRAIN sadtong 2018. Angpagnubo sini padulong 3.2% sadtong Mayo indi nagakahulugan nga nagnubo angpresyo sang mga balaklon kag sukot sa serbisyo.

Bangud sa TRAIN, ginatantya nga nakabuhinan sang P800-P4,000 ang kita atsang pinakaimol nga pamilya kada tuig.

Pabudlay sa mga mamumugon kag mala-mamumugon. Paliwat-liwat ngaginabalibaran ni Duterte ang panawagan sang mga mamumugon para sa makabuhinga dugang nga sweldo, lunsay sa pribado kag pangpubliko nga sektor maluwas samga suldado kag pulis. Sadtong Hunyo, liwat nga ginbalibaran sang rehimen angpetisyon sang mga mamumugon sa National Capital Region, pabor sa kontra-petisyon sang mga kapitalista, sa pagrason nga nagnubo ang implasyon.

Mas daku pa ang ginasapsap sang implasyon sa tunay nga balor sang sweldokumparar sa gintaas sini. Waay sapayan nga nagtaas sang P46 pakadto P537 angminimum nga suhol sa National Capital Region halin Hulyo 2016, ginasapsapannaman ang tunay nga balor sini subong sang P81 bangud sa implasyon. Ang nasambitnga minimum, nga pinakamataas sa bilog nga pungsod, wala pa sa katunga sangP1,209 nga kinahanglanon nga kantidad para mabuhi sang disente ang isa kapamilya nga may anum ang kadakuon.

Naglala man ang disempleyo kag pinakamabaskog ang halit sini sa sektor saagrikultura. Sa nagtaliwan nga duha ka tuig, naglab-ot sa duha ka milyon ngatrabaho sa agrikultura ang nadula. Sa kabilugan, indi magnubo sa 11.3 milyon angnadula kag kulang ang trabaho sadtong 2018.

Bangrus Bugas Kalamay Carrots Pungsodnon ngatantos sg implasyon

Presyo sg mgabalaklon (P/kilo)

PADAYON NGA PAGTIMBUOK SG PRESYO

12


Ginapakita bisan sang mismo estadistika sang estado nga tuman kanubo sangnumero sang trabaho nga natuga ni Duterte. Sa una nga duha ka tuig niya sa poder,nakatuga lang sang neto nga 81,000 bag-o nga trabaho kada tuig. Ini na angpinakamanubo humalin pa sadtong 1986. Nalista man sadtong 2017 ang pinakadaku sapagkitid sa empleyo sa sulod sang 20 tuig kon sa diin 663,000 ang nadulaan sangtrabaho.

Bangud sa tuman kadamu ang numero sang wala trabaho, napilitan ang mgamamumugon nga magsulod sa mga mapanghimulos nga areglo nga kontraktwal kagmagbaton sang tuman kanubo nga sweldo. Baliskad sa promisa ni Duterte nga tapusonang kontraktwalisasyon, ginaratsada niya subong ang paghimo nga layi sang Security ofTenure Bill nga nagatuyo nga himuon ligal ang kontraktwalisasyon sa porma sang joboutsourcing. Ini kasunod sa pagpatuman niya sang wala bangkil kag kuno abi kontra-kontrakwalisasyon man nga Executive Order 52 kag Department of Labor andEmployment Order 74.

Ang kawad-on sang pangabuhian ang nagaduso sa minilyon nga pumuluyo ngamagpangita sang kon ano lang nga mapangitan-an. Kinaandan nga nakatipon sila samga imol nga komunidad kag nagasulod bilang mga mamumugon sa mga merkado,konstruksyon, paglibod ukon nagapamuhunan sang magagmay nga pagretayl. Mga 80%

sa mga mamumugon ang ara saginatawag “informal economy”ukon mga trabaho kag palangitan-an nga wala nakapaidalum saregulasyon sang estado.

Sa atubang sang pangkabilugannga kawad-on sang trabaho,ginatulod nga magluwas sa pungsodang minilyon nga mga mamumugonpara magkita. Suno sa datos sangestado, may 3,428,943mamumugon nga Pilipino na angnaggwa sang pungsod halin Enero2017 tubtub Hunyo 2018, katumbassang 6,269 kada adlaw.

PAGGAMAY SG EMPLEYO

PAGGAMAY SG EMPLEYOBASE SA SARBEY SG GUBYERNO

NUMER SG MAY TRABAHO

NUMERO SG WALA TRABAHO

13

Pabudlay sa mga mangunguma. Ang mga polisiya ni Duterte sa agrikulturamalaparan nga nagapatay sa pangabuhian sang mga mangunguma kag labingnagpatibusok sa produksyon. Lakip diri ang Rice Import Liberalization Law(liberalisasyon sa importasyon sang bugas) kag ang polisiya sang pagratsada samalaparan nga kumbersyon sang mga dutang agrikultural. Ini sa atubang sangnagapabilin nga problema sa kawad-on sang duta sang minilyon nga nagatalauma ngaginapabudlayan man sang pyudal nga arkila kag kawad-on sang mekanisasyon kagsubsidyo sang estado.

Bilang pagsunod sa dikta sang World Trade Organization, ginpatuman ni Duterteang lubos nga liberalisasyon sa importasyon sang bugas sadtong Pebrero. Ginbungkagsang layi nga ini ang daan nga polisiya sang paglimitar sa kadamuon sang bugas ngapwede ipasulod sa pungsod bilang proteksyon sa lokal nga produksyon sang humay.Bangud sa pagdagsa sang mas barato nga bugas, ginalauman nga maputo ang 2.4milyong mangunguma sang humay kag sa sini pagtibusok sang lokal nga produksyonsang humay. Katuyuan man sang tikang nga ini nga pwersahon nga mabangkrap angmga mangunguma sa humay, untaton ang produksyon sa mga humayan kag iduso angkumbersyon sang ila mga duta. Labi sini nga ginaguba ang ikasarang sang pungsod salokal nga produksyong agrikultural kag ang seguridad sini sa pagkaon.

Kasunod sini, ginratsada ni Duterte ang paghimo nga layi sang National Land Useagud padasigon ang reklasipikasyon kag pagbaylo-gamit sang mga dutang agrikulturalkag mga dutang pangpubliko. Bilang paghanda, sunud-sunod ang pagpagwa sangDepartment of Agrarian Reform sang mga mandu para pahalugon ang proseso sakumbersyon sang mga ini sa residensyal, komersyal kag industriyal nga gamit.Katuyuan sang mga tikang nga ini nga himuon nga ligal ang rekonsentrasyon sang mgadutang ulumhan kag ansestral sa kamot sang mga daku nga agalon nga mayduta kagburgesya kumprador. Ginagamit na subong ang mga ini para palayason ang mgamangunguma kag mga tumandok sa mga duta nga target nga tukuran sang higantenga mga imprastruktura sa idalum sang iya programa nga Build, Build, Build.

Mapaniplang nga mga reporma. Gingamit ni Duterte ang lehitimo nga reklamosang pumuluyo para ilusot ang mga reporma nga kuno magahatag sang libre ngaserbisyo pareho sang edukasyon, pagpamulong kag irigasyon, pero sa aktwalnagagarantiya lang sa kita sang lokal kag dumuluong nga kapitalista. Wala sang

14


ginbag-o si Duterte sa nagaluntad nga polisiya sang pagtalikod sang estado saresponsibilidad sini nga maghatag sang serbisyo sosyal.

Sa sektor sang edukasyon, ginapatuman niya ang Universal Access to QualityTertiary Education Law sadtong 2017 nga may dekaradong katuyuan nga himuon libreang matrikula sa kolehiyo. Pero bangud kulang ang gintigana nga pondo para diri,sari-sari nga balayran gihapon ang ginasukot sang mga pangpublikong unibersidad.Lakip sa mga maniobra sang rehimen ang pagpagwa sang isa ka memorandum sadtongAbril nga nagapahanugot sa pagsukot sang 141 klase nga mga balayran. Ginahugotman ang proseso sang pagpasulod kag ginlimitar ang numero sang mga estudyantenga makasulod sa mga pangpublikong kolehiyo kag unibersidad.

Subong man, ginagamit sang estado ang layi para magbuhos sang pangpubikongpondo sa mga pangpublikong eskwelahan sa idalum sang Tertiary Education Subsidy(TES). Halin sang ginpatuman ang layi, nagtalana ang rehimen sang P30 bilyon parapondohan ang mga pribadong unibersidad nga magabaton sang mga estudyante ngaindi sarang batunon sa mga eskwelahan publiko. Ang kantidad nga ini halos katumbasna sang P33-bilyong badyet nga gintalana para sa pangpubliko nga unibersidad.

Sa sektor sang ikaayong lawas, ginpirmahan naman sadtong Pebrero angUniversal Health Care (UHC) Law nga tuyo kuno nga hatagan sang serbisyo saikaayong lawas ang tanan nga pumuluyo. Kuno, tanan mapasakup sa National HealthInsurance Program. Imbes nga magtalana sang dugang nga pondo para pabaskugonang mga pangpublikong ospital, ginpabaskog sini ang sistema sang pribadongpaggarantiya paagi sang PhilHealth nga nagaobligar sang regular nga kontribusyonsang mga katapu sini. Ginagamit ang pondo sini para mahapos nga makapailig sangpondo sa mga pribadong ospital kag bululngan nga magabaton sang mga pasyente ngaindi sarang direkta nga serbisyuhan sang gubyerno.

Sa pihak naman sang layi sa libreng irigasyon nga ginpatuman ni Duterte sadtong2017, nagapabilin nga inutil ang iya rehimen sa atubang sang lapnagon ngakalamidad bunga sang tig-ilinit. Sadtong katapusan sang Marso, naglab-ot na sa₱4.35 bilyon ang balor sang pananum ang nahalitan. Sa kabilugan, wala pa sasangkapat (1/4) sang mga ulumhannga dapat na may irigasyon ang naserbisyuhansang irigasyon, kag nagapabilin nga garuk ang mga imprastruktura para diri. Sa kasosang Cordillera, ginagamit pa ang nasambit nga layi para iduso ang pagtukod sa ChicoRiver Pump Irrigation Project sang mga kapitalistang Chinese.

15

Sa sektor sang transportasyon, pagguba sa pangabuhian ang dul-ong sangpadihut nga “modernisasyon”sang dyip ni Duterte sa mga drayber kag opereytor. Saesensya, tuyo lang sini nga garantiyahan ang kita sang mga transnasyunal ngakumpanya nga nagahimo sang salakyan paagi sang pagdumili sa paggamit sangdaan nga dyip sa pamasada. Upod ang interes, ginatantya nga nakabalor ang e-jeepney, mga jeepney nga ginapadalagan sang solar-power ukon may Euro 4 enginenga ginalibod ni Duterte sang ₱2.1 milyon kada yunit. Tuman ini nga lampas saikasarang sang ordinaryong mga drayber kag opereytor.

Palpak nga serbisyo. Nagtampok subong nga tuig ang perwisyo nga dul-ongsang palpak nga pribadong serbisyo patubig kag kuryente kag kainutilan sangrehimen para resolbahon ini.

Magaantus tubtub Agosto ang mga residente sang Metro Manila kag iban pangkaingod nga rehiyon bangud sa limitado nga suplay sang mainom nga tubig. Halin pasadtong Marso nawad-an sang tubig ang gripo sang mga residente bisan mataas paang tubig sa Angat Dam nga primaryang ginakuhaan sang suplay sang mgapribadong opereytor. Ginatapalan sang rehimen ang tig-ilinit para taguon ang garukkag kulang gid katama ang mga imprastruktura sini para sa distribusyon sang tubigkag pagpatuyang sang daku nga tubig bangud diri. Ini para man tabunan angkamatuoran nga ganansya kag indi serbisyo ang prayoridad sang mga pribadongopereytor. Sa pihak sang palpak nga serbisyo, padayon ang pagtimbuok sang sukotkag paghabuk sang ganansya sang mga pribadong kumpanya sa patubig. Sadtong2018, nagtaas sang 8% ang netong kita sang Manila Waters sang mga Ayala pakadto₱6.6 bilyon.

Kadungan sini, nag-atubang man ang mga residente sa rotational brownoutukon nakaiskedyul nga pagkadula sang kuryente sadtong tig-ilinit. Dulot ini sangdululungan nga pagsara sang 20 planta nga nagasuplay sang kuryente sa Luzon.Wala sang nahimo si Duterte para punggan ang padihut nga dululungan nga pagsarasang mga ini kada tig-ilinit, nga pamaagi sang mga pribadong kapitalista agud ipitonang suplay kag pataason ang presyo sang kuryente. Ginahingalitan pa sang mgakapitalista ang problema nga ini para iduso ang pagtukod sang dugang pa nga mgaplanta pang-enerhiya nga himuon nila nga bulugasan.

16


MAPINTAS Siya.

Brutal kag lapnagon ang kapintas ni Duterte sa pagpatuman niya sa tatlo nga“gera” batuk sa pumuluyo. Pulo-pulo ka libo na ang ekstrahudisyal nga ginpatay

sang mga paltik nga “gera kontra-droga” nga sa aktwal gera niya batuk sa karibalnga mga sindikato sa droga. Halos katunga sa milyon ang nadulaan sang puluy-ansang pulbuson niya ang Marawi sa ngalan sang “gera kontra-terorismo” nga gingamitniya para ipataw ang layi militar sa Mindanao. Ginatus-gatos naman ngamangunguma, mamumugon, pamatan-on kag propesyunal ang ginbiktima sang iya“todo-gera” batuk sa rebolusyonaryong kahublagan sa idalum sang OplanKapayapaan kag pinakaulihi nga kampanyang Kapanatagan sang AFP kag PNP.

“Gera kontra-droga.” Ginahatagan-rason ni Duterte ang iya krimen sangmalaparan nga pagpamatay sa pagdahilan nga mga adik sa droga kag “indi tawo” kagsa sini wala sang mga kinamatarung kag dapat lang patyon. Pangunahong targetsang “gera” nga ini ang mga imol sa mga komunidad kag mga kaaway niya sa pulitika.

Makuha sa estadistika mismo sang PNP nga sadtong Hunyo 2019, nagalab-ot nasa 35,000 ang ginpatay sang mga personel kag mga death squad sini sa mgaoperasyong “kontra-droga”. Mayorya sa mga ini natabo sa Metro Manila kag kaingodnga prubinsya sang Bulacan. Samtang, halin sang magpungko si Duterte sa poder,tatlo ka kilala nga pinuno sang karibal nga sindikato ang “ginyutralisa” sang PNP. Isasa ila sa sulod mismo sang isa ka presinto ginpatay.

Makapila ka beses na nga ginawaswas ni Duterte ang “narcolist” ukon listahansang mga upisyal sang gubyerno nga imbwelto sa droga batuk sa mga karibal sapulitika. Gingamit niya ini para pahugon ang mga lokal nga upisyal kag dampigansiya. Ginpabaskog ini sadtong panahon sang eleksyon midterm sadtong Mayo 2019.

Sa kahadlok nga pasabton sa madamu nga kaso sang pagpatay, dalayon na nganaghalin si Duterte sadtong Marso 2019 sa Rome Statute nga nagtukod saInternational Criminal Court (ICC). Ini matapos magsaad ang ICC sang paglunsarsang pauna nga imbestigasyon sa mga krimen ni Duterte sa idalum sang gera kontradroga sadtong Pebrero 2018.

17

Biktima sg iligal

nga okupasyon

Pwersahan pagpabakwit

Biktima sg

pambobomba

Pagpamahug,

harasment kag

intimidasyon

I ligal nga

pag-aresto

Napaslawan

pagpatay

Ekstrahudisyal

nga pagpamatay

Tortyur

Pwersahan

nga pagkadula

MGA BIKTIMA SA PAGLAPAS SATAWHANONG KINAMATARUNG

Mayo 23 , 2016—Mayo 23 , 2019

SA S U LO D S G3 T U I G

N I D U T E R T EHu l yo 2016—Mar so 2019

SA IDALUM SGLAY I M I L I TARSA MINDANAO

18


Layi militar sa Mindanao. Sa ngalan sang pagtapna sa terorismo, ginguba niDuterte ang syudad sang Marawi kag ginpaidalum ang bilog nga isla sang Mindanao salayi militar.

Gintambak ni Duterte sadtong 2017-2018 ang 75 batalyon pangkombat sangPhilippine Army sa Mi ndanao. Sa bilog nga duha-ka-tuig nga implementasyon sini,nalista ang daku nga numero sang paglapas sa tawhanong kinamatarung. Nagalab-otsa 423,538 ang pwersahan nagbakwit, 348, 081 ang biktima sang pagpamomba kag 93ang biktima sang ekstrahudisyal nga pagpatay. Sadtong Mayo, ginreport nga ara sa100,000 pa nga mga bakwit ang wala makabalik sa ila mga balay, samtang mas madamupa ang wala sang pangabuhian.

Pagpang-ipit sa ligal nga demokratikong kahublagan kag mga karibal sapulitika. Sarisari nga padihut ang ginapatuman ni Duterte para pahipuson ang iya mgakritiko, mga aktibista, abugado kag midya. Ginatapna ang pagbato sang pumuluyo.Wala kaluoy ang mga pagpatay, pagsalakay kag pag-atake sa mga mangunguma,mamumugon kag iban pang sektor. Pati ang konserbatibong oposisyon indi hilway sa iyapagpang-ipit.

Agosto 22-27, 2016

Oktubre 6-9, 2016

Enero 19-25, 2017

Abril 2-6, 2017

Nobyembre 25-27, 2017*

1st round2nd round3rd round4th round5th round

PAGPATAY SA SUGILANON

PANGKALINUNGAN

MGA POLISIYA NGA

KONTRAKALINUNGAN

2017

2018

2019

Proclamation No.360November 23*Proclamation No.374Disyembre 5Teroristang proskripsyonPebrero 21lokal nga "peace talks"Hulyo21Pagtalana sa OPAPP kayRet. Gen. Carlito Galvez Jr.Disyembre 21Terminasyon sa mgatiglawas sg GRP panelMarso 18

19

Ginpakulong niya si Sen. Leila de Lima, isa sa pinakamabaskog nga kritiko sang iya“gera kontra-droga” sa kaso nga pagbaligya sang iligal nga droga. Ginsipa niya sapwesto bilang puno nga mahistrado sang Korte Suprema si Maria Lourdes Serenosadtong Mayo 2018. Ginkibot, ginpahug kag gin-ipit niya ang mga mamahayag, lunsaysa tradisyunal kag independyenteng masmidya. Pinakapunta sang iya pagpang-ipit sapagpasaka sang kaso kay Maria Ressa, CEO sang Rappler kag pag-aresto sa iyasadtong Pebrero 2019.

Pinakamabaskog ang atake sa progresibo kag demokratikong kahublagang masasa kaumhan kag kasyudaran. Walay pili nga ginaakusahan ang mga mangunguma kagminorya nga katapu ukon tagasuporta sang Bagong Hukbong Bayan, ginaparada kagginapagwa nga mga “rebelde nga nagsurender”.

Sa mga komunidad, nagapanghulog sang bomba, naga-istraping kag nagapanunogang mga ang mga suldado sang AFP. Nagahimo sila sang mga sustenido kag nakapokusnga mga operasyon nga labing nakaapekto sa pangabuhian sang mga mangunguma.Ginpasarhan ni Duterte kag AFP ang mga pangkomunidad nga eskwelahan Lumad kaggin-ipit ang mga estudyante, manunudlo kag tagasuporta sang mga ini.

2018

2019

Raffy BaylosisEnero 31

Adelberto SilvaOktubre 15

Vic LadladNobyembre 8

Rey Claro CasambreDisyembre 7

Renante GamaraMarso 20

Frank FernandezMarso 24

*nakalaya noong Enero 2019

PAGARESTO KAG PAGKULONG

SA MGA KONSULTANT SG NDFP

Randy MalayaoEnero 30, 2019

PAGPATAY SA

KONSULTANT SG NDFP

20


Sa kasyudaran, ginpuntirya ni Duterte ang kinamatarung mag-organisa kagmagpahayag sang nagkalainlain nga demokratikong sektor. Ginpadihut ni Duterte angimbento nga “Red October” kag mga ouster matrix nga nag-angut sa mgaorganisasyon, personalidad kag pulitiko sa isa ka padihut nga pagpatalsik parapaandaman sila kag punggan ang ila paghiliusa sa mga demokratikong sektor.Malisyoso sila nga ginaangut sa rebolusyonaryo kag armadong kahublagan parahatagan-rason ang pagpamatay, pagpang-ipit kag iban pang armadong atake sa mgaindibidwal, organisasyon kag institusyong ligal.

Ginapadakup kag ginapasakaan sang mga himu-himo nga kaso ang mga lidermasa. Sadtong Hunyo, may 532 bilanggong puitikal, 209 sa ila gin-aresto sa idalumsang rehimeng Duterte

Pagpatay sa proseso pangkalinungan. Sa sulod sang halos isa ka tuig kag anumka bulan, nagtinguha ang magtimbang nga panel sang National Democratic Front ofthe Philippines (NDFP) kag Gubyerno sang Republika sang Pilipinas nga mahimo kagmapirmahan ang tatlo pa nga kasugtanan sandig sa pagpasunod sini: ang kasugtanansa mga repormang sosyo-ekonomiko, reporma sa pulitika kag konstitusyon kag pang-ulihi, pagkatapos sang inaway kag disposisyon sang mga pwersa.

Nagsulod ang NDFP, Bagong Hukbong Bayan (BHB) kag Partido Komunista sangPilipinas (PKP) sa wala-latid nga untat-lupok. Nagtinguha ang NDFP nga ihanda angborador sang Comprehensive Agreement on Social and Economic Reforms (CASER)para isahan kag pirmahan sang magtimbang nga panel. Sa pihak sini, gintalikdan niDuterte ang plano nga liwat pagbukas sang pagsugilanon sadtong Oktubre 2017 kag sabaylo ginpagwa niya ang Proclamation No. 360 sadtong Nobyembre 2017 para isa kabahin nga tapuson ang negosasyon. Ginbansagan niya nga terorista ang PKP kag BHBpaagi sang Proclamation No. 374. Maluibon niya nga gintiktikan, ginpadakup kagginpapatay ang mga konsultant sang NDFP.

National Task Force kag iban pang mandu nga pasista. Sunud-sunod nga mgamandu ang ginpagwa ni Duterte para isistematisa ang pagpang-ipit sa ligal ngademokratikong kahublagan kag i-ayon ang bug-os nga burukrasya sang estado sakampanya “kontra-insurhensya”. Pinakapunta sang iya mga tikang ang ginpagwa niyanga Executive Order 70 sadtong Disyembre 2018, nga nagtuga sang National Task

21

MGA PASISTANGPOLISIYA

deklarasyon sgstate of emergencybangud sa lawlessviolence sa Mindanao

layi militar sa bug-osnga Mindanaokag suspensyon sgwrit of habeas corpus

una nga pagpalawig

sg layi militar

ikaduha nga pagpalawig

sg layi militar

pagpaniktik kg pagpang-ipitsa mga NGOs

Nagtukod sg National TaskForce kg pagpang-ipit

ikatulo nga pagpalawig

sg layi militar

nagdugang sg mga batalyonsg AFP sa Eastern Visayas,

Isla sg Negros kg Bicol

pagdugang sg mgapwersa sg AFP kag PNP

sa Mindanao

22


Nahibal-an

bala ninyo?

Ang panawagan nga

whole-of-nation approach

una nga gingamit sa Oplan

Bayanihan kag kuha sa

“whole-of-government”

nga nakasaad sa

Counterinsurgency Guide

sang US State Department

sadtong 2009. Gingamit ini

sa Iraq kag Afghanistan.

Force (NTF) “para tapuson ang lokal ngakomunista nga armadong kinagamu”. Sa ngalansang “whole-of-nation approach”, angnagkalainlain nga ahensya sang gubyerno kagmga lokal nga upisyal sang gubyerno ginhimonga ikog sang AFP sa kontra-insurhensya. Angmga ini ginagamit sa pagpang-ipit, paglagas,pagpangkibot ukon pagpasaka kaso batuk samga organisasyon kag institusyon ngaginaakusahan “prente” sang PKP/BHB. Sa dusosang AFP, ang mga lokal nga gubyernoginaobligar nga magpagwa sang deklarasyongpersona non grata kontra sa PKP kag BHB.

Ginatiglawas sang gintukod nga AFP-PNPJoint Campaign Plan Kapanatagan 2018-2022ang katuyuan kag pamaagi sang NTF. Sa lokalnga lebel, ginapatuman sini ang brutal kag

maduguon nga kampanya sang pagpamatay pareho sang Oplan Sauron sa isla sangNegros kag malaparan nga pagpaniktik kag Red-tagging sa Metro Manila sa ngalansang Oplan Kalasag.

Antes sini, ginpagwa ni Duterte ang Memorandum Order No. 32 nga nagdugangsang mga batalyon sa Samar, Negros kag Bicol.

Militarisasyon sang burukrasya. Ginapamunuan subong ni Duterte ang konusisaon isa ka hunta sibil-militar. Halos 70 na nga mga retiradong pulis kag suldadoang ginpwesto ni Duterte sa iya kabinete kag mga ahensya sang gubyerno. Kadam-ansa mga heneral nga ini may maduguon nga rekord batuk sa pumuluyo kag malaba ngalistahan sang korapsyon. Tampad sila sa pinakamalaut nga guban reaksyunaryo,subong man sa imperyalistang amo sang AFP.

23

Pasisasyon sang kabuhi pangkatilingban. Sa Kongreso, ginpasar niya angsistema sang pungsodnon nga ID nga pagagamiton para maniktik sa pumuluyo. Paagisini, pagatipunon sang estado ang tanan nga personal kag pribadong impormasyonpara magamit sa iya pagpaniktik kag pagpamigos.

Gintuyo niya nga iratsada ang kontra-pumuluyo kag pasista nga mga hagnapareho sang silut kamatayon, mandatory Reserve Officers Training Corps ukonROTC, pagpanubo sa edad nga mahimo bilangon nga kriminal pakadto 12 kag pag-amyenda sa Human Security Act.

24


MAKAWAT Siya.

Nagapagusa si Duterte kag ang iya pamilya sa gahum kag kwarta sang banwa.Gingamit niya ang pungsodnon nga kaban bilang personal nga pondo para

busgon ang iya mga suluguon sa Senado kag Kongreso, subong man ang mga upisyalsa burukrasya sibil kag militar. Ginamanipular niya ang layi kag proseso sang estadopara makakuha sang kikbak kag suhulan sang mga matambok nga kontrata kagbenepisyo ang mga negosyante nga taga-Davao kag mga daku nga burgesya-kumprador nga nagpondo sa iya kandidatura. Pinakamalala, ginagamit niya ang bilognga makinarya sang estdo, pangunahon ang PNP, para lupigon ang mga kriminal ngasindikato kag magtipon sang binilyon halin sa iligal nga aktibidad nga ini.

Nakatago kag di maathag nga manggad. Sadtong 2017, ginsumiter sa Office ofthe Ombudsman ang mga papeles sang bank account nga nagadetalye sa halos P1bilyon nga tago nga manggad sang pamilyang Duterte. Kabahin ini sang alegasyonnga may nakatago nga manggad ang mga Duterte nga nagalab-ot sa P2.4 bilyon sanagkalainlain nga bangko sa sulod kag gwa sang pungsod. (Nota: Gilayon ngaginsuspendir, kag sang ulihi ginsipa sa pwesto ni Duterte, ang ombudsman nganagbaton sa kaso.)

Sa isa ka report naman sining tuig, nausisaan nga nagmanggaran si Duterte kagang mga anak niya nga sanday Sara kag Paolo sang ₱73.3 milyon halin sangmagpungko sila bilang mga lokal nga upisyal sang Davao City. Sa nagligad, may pilaka maisog nga mamahayag nga nagreport nga ang manggad nga ini halin sa sweldosang mga peke nga empleyado sa city hall kag maanomalya nga mga kontrata kagiban pang proyekto. Indi sakup sa gindeklarar nga manggad ang mga kikbak kagsuhol halin sa mga kontraktor sang mga proyekto pang-imprastruktura nga uyatsadto sang tigulang nga Duterte, kag subong solo na nga panganay niya nga anak.

Pagkuripon kag pagpatuyang sang pondo sang banwa. Luwas sa tumankadaku nga sweldo bilang pangulo (P300,000/bulan), padaku nga padaku ang pondonga ginakuripon ni Duterte halin sa pondo sang banwa para sa kaugalingon niya nga

25

benepisyo. Naghabuk ang pondo nga “pang-inteledyens” sang presidente halin P705milyon sadtong 2016 pakadto P2.5 bilyon/tuig sa 2017 kag 2018. Para sa 2019,nagtigana sang P6.8 bilyong badyet si Duterte: P2.5 bilyon para gasto sa inteledyenskag iban pang “confidential” nga gamit, P386 milyon para sa mga konsultant, kagP17 milyon para sa “pinansyal nga ayuda/subsidyo”. Ang mga pondo para sa gastointeledyens kag confidential “discretionary” ukon mahimo gastuhon ni Duterte ngawala sang akawnting.

Sadtong 2017, ginreport sang Commission on Audit nga naggasto si Dutertesang tubtub P15 bilyon para sa pagmentinar kag operasyon ang iya upisina. Masdaku ini sang 534% kumparar sa P2.3 bilyon sadtong 2016. Daku nga bahin sinigingamit ni Duterte sa mga “konsultant” kag sa mga “donasyon”. May bahin man ngagingamit niya para sa pagkumponer sa lima ka helikopter para sa personal niya ngagamit kag sang iya pamilya kag mga abyan.

Bantog si Duterte, pati na ang mga myembro sang iya kabinete, sa masunson,bugana kag magasto nga pagbyahe sa guwa sang pungsod. Sadtong 2017, naglab-otsa P386 milyon ang gingasto ni Duterte para sa 17 byahe sa 18 pungsod. Halin 2018tubtub Hunyo 2019, nadugangan pa ini sang 12 byahe sa 11 pungsod. Tanan sang ilagasto, lakip ang “representation fee” ukon bayad para i-tiglawas ang kaugalingonnga mga departamento, halin sa bulsa sang pumuluyo. Upod-upod ni Duterte sa mgabyahe nga ini indi lang ang iya kabinete kag mga manggaranon nga negosyante sangDavao, kundi pati ang ila mga paryente kag abyan. Sa ulihi nga mga byahe, dugangnga upod ni Duterte ang mga dalagku nga burgesya-kumprador kag mga upisyal sangila mga negosyo.

Kikbak kag bentahe halin sa mga matambok nga kontrata publiko. Nagasaligsi Duterte nga makakuha sang bilyun-bilyon halin sa mga kontrata nga gin-aregloniya sa tunga sang mga monopolyo kapitalistang Chinese kag Pilipino nga burgesya-kumprador kag prente niya nga mga negosyo sa idalum sang iya programang Build,Build, Build (BBB). Kadam-an sa mga proyekto nga nakahilera amo ang mga proyektonga una na nga ginpaidalum sa Public-Private Partnership pero ginpaidalum sarenegosasyon para liwat ihatag sa mga kumprador nga malapit sa iya. Lakip sa mgaproyekto nga ini ang paglatag sang mga sistema sang riles sa Luzon kag Mindanao,reklamasyon sang duta kag konstruksyon sang erport sa Bulacan, pagkumponer sang

26


daan nga erport sa Pampanga, Cavite, Davao kag Cebu kag paglatag sang sistemasang karsada sa bug-os nga Mindanao. Isa sa mga proyekto nga ini ang karsada saDavao City kon sa diin tanan nga kontrata pangkonstruksyon uyat kagginapanginpuslan sang panganay niya nga anak nga si Sara Duterte, kag ekspansyonsang Davao International Airport nga ginhatag naman kay Dennis Uy.

Sa kubay sang mga burgesya-kumprador, pinakadaku ang benepisyo ni RamonAng, tag-iya sang San Miguel Corporation (SMC), isa sa mga oligarkong kontribyutorsa kampanya ni Duterte kag ginabilang niya nga “abyan”. Indi lang nagsuporta siAng sa “gera kontra-droga”, pagpanalakay sa Marawi kag “kontra-terorismo” niDuterte, naghatag man siya sang pondo para sa konstruksyon sang mga sentro sangrehabilitasyon, ayuda sa mga pamilya sang namatay nga suldado sa Marawi kag mgaproyektong pangabuhian sa Sulu. Kabaylo sini, gingrasyahan siya ni Duterte sangmga kontrata pangpubliko nga nagabalor sang minilyun-milyong piso. Lakip diri angP734-bilyong proyekto nga Aerotropolis kag P536-bilyong proyektong flood controlsa Metro Manila.

Kontrol sa pungsodnon nga badyet. Ginagamit ni Duterte ang pungsodnon ngabadyet bilang instrumento para kontrolon ang mga burukrata-kapitalista ngasuluguon niya sa senado, kongreso kag kaugalingon nga kabinete. Sining tuig,ginduso ni Duterte ang “cash-base budgeting” para ilimitar ang pagpanagtag sangpondo sa mga proyekto pang-imprastruktura nga masami ginahimo nga bulugasansang mga pulitiko. Kabaliskaran ini sa ginaduso sang alyado niya nga si Arroyo nga“obligation-based system” kon sa diin bug-os nga ginapanagtag sa mga kongresistaang pondo para sa mga proyekto nga makasakup sang masobra pila ka tuig. Sa“cash-based budgeting”, nagapabilin sa kamot ni Duterte ang daku nga bahin sangpondo, nga mahimo niya nga gamiton nga pangsuhol ukon panglubag, depende sapulitiko. Pero, ginasiguro gihapon ni Duterte nga mahisikan ang mga ahensya,kongresista kag senador sang makurakot nga pondo sa masunod nga tuig.

Sa 2019 nga pungsodnon nga badyet, pinakadaku ang gintaas sang badyet sangAFP nga nadugangan sang P80 bilyon, kasunod ang badyet sang PNP nga nagtaassang P41 bilyon. Daku nga bahin sini para sa sweldo sang mga suldado kag pulis ngaginakasangkapan niya sa iya gera kontra sa mga sindikato sang droga kag batuk saprogresibo kag rebolusyonaryong kahublagan.

27


Alyansa sa pareho nga makawat. Kabaylo sang pondo kag suporta sa pulitika,gin-abswelto ni Duterte ang pareho niya nga mga makawat pareho sang mga Marcos,Arroyo, Estrada, Enrile kag iban pa. Gingamit niya ang mga huwes sang KorteSuprema nga uyat niya kag ni Gloria Arroyo. Pagkatapos hilwayon, temporaryo niyanga ginbutang si Arroyo sa pangatlo nga pinakagamhanan nga pwesto sa pungsod.Gamit ang bilog nga makinarya sang estado, ginpadaug niya si Imee Marcos saSenado.

Sanday Ang kag Uy

kag angmga diktador

ISA SAMGA paboritong kumprador ni Duterte si Ramon Ang, presidente kag

hepe sang mga operasyon sang San Miguel Corporation (SMC) kag tanan nga

mga subsidyaryo sini. Presidente man si Ang sang Top Frontier Investment

Holdings, isa ka kumpanya nga may mayor nga sapi sa mga kumpanya sang mina

kag semento, planta pang-enerhiya kag petrokemikal, pagkaon kag iban pa. Ang

mga kumpanya nga ini ang una kag pangaduha sa mga pinakadaku nga benta

(sales) sadtong nagligad nga tuig. Sa nasambit nga tuig, nagkita ang SMC sang

$996.5 milyon (nagtaas sang 85.5% sa sulod sang isa ka tuig) samtang $244

milyon naman ang ginkita sang Top Frontier (nagtaas sang 1,062%). Uyat man ni

Ang ang Petron, Eagle Cement Corporation, Clariden Holdings kag madamu nga

iban pa.

Sa nagligad nga 30 tuig, nagserbi nga tuo nga kamot si Ang ni Eduardo

Cojuangco, ang pangunahon nga kroni kag tagadumala sang mga prenteng

negosyo sang sadto diktador nga si Ferdinand Marcos. Lakip sa mga ini ang sapi

ni Cojuangco sa SMC nga ginbakal gamit ang pondo nga coco levy. Upod sa

pagpalagyo ni Marcos si Cojuangco sang ginpatalsik ang nauna sa pwesto sa una

nga “Rebolusyong EDSA” sadtong 1986. Nagbalik si Cojuangco sa pungsod

sadtong 1989 para pamunuan ang mga kumpanyang prente ni Marcos pareho

28

sang SMC kag amat-amat nga nagbalik sa patag sang pulitika.

Sadtong 2013, ginbakal ni Ang ang tanan nga sapi ni Cojuangco sa SMC gamit

ang utang halin sa mga dumuluong nga bangko. Sa sulod sang tatlo ka dekada,

nakaplastar sa korte ang pagpanag-iya sang nasambit nga mga sapi. Naresolbar

lang ini sa Korte Suprema sadtong 2016, pabor kay Cojuangco, sa idaluk sang

rehimen sang iya hinablos nga si Benigno Aquino III.

Sa idalum ni Duterte, nagsumiter si Ang sang di magnubo sa apat nga

“unsolicited proposal” sa idalum sang iskemang “Swiss Challenge” ni Duterte para

sa programang Build, Build, Build. Sa kabilugan, ang tanan nga kontrata nga

gingawad ni Duterte kay Ang kag iya mga kasosyo nagabalor sang 2.26 trilyon.

Wala ginhingadlan sang mga kumpanya imbwelto sa negosyo ang mga kasosyo

nila nga Chinese. Si Ang ang ika-8 pinakamanggaranon nga indibidwal sa pungsod

nga nakalista sang $2.85 bilyon nga balor sang mga propyedad sadtong 2018.

(Lantawon ang tsart.)

Relatibong mas gamay ang kapital kag limitado (sa subong) ang sakup ni

Dennis Uy, taga-Davao nga anay kahampang sa basketbol ni Christopher “Bong”

Go kag isa sa mga pinaka-suod nga negosyante kay Duterte. Ginhatag sa

kumpanya ni Uy ang prangkisa para mangin pangatlong kumpanya sa

telekomunikasyon (sunod sa Globe kag Smart), upod ang kasosyo sini nga

kumpanyang Chinese. Ginpautang si Uy sang $220 milyon sang Bank of China

para palaparon pa ang iya mga negosyo bilang kabahin sang pakete sandig mga

utang kag puhunan nga ginpangako sang China. Madasig nga naglapad ang mga

negosyo ni Uy halin 2016. Dugang sa iya mga gasolinahan (Phoenix Petroleum),

nakuha niya ang pinakadaku nga kumpanya sang transportasyon sa dagat (2GO)

kag iban pa. Gingawad sa iya ang kontrata sa pagkumponer pareho sang mga

erport kag pantalan sang Davao, subong man proyektong reklamasyon sa Pasay

City. Si Cojuangco naman ang ika-14 nga manggaranon kag nakalista sang $1.4

bilyon. (Lantawon ang tsart.)

29


Proyekto

Pasay City Reclamation Project

Davao People Mover

Davao International Airport

Development, Operation,

and Management

Davao Sasa Port

Modernization Project

Mga kontraktor

Ulticon Builders, Inc., Udenna

Corp, and China Harbor Corp

Udenna Corp

Chelsea Logistics

Holdings Corp

Chelsea Logistics

Holdings Corp

Balor

₱ 62 B

₱ 30 B

₱ 48.8 B

₱ 18.7 B

Tipo sgproposal

Unsolicited

Unsolicited

Unsolicited

Unsolicited

Mga proyektong ginhatag kay Dennis Uy

Proyekto

Bulacan Bulk Water Supply

Project

MRT Line 7 Project

Bulacan Int' l Airport Project

(New Manila Int' l Airport)

Manila Bay Integrated Flood

Control, Coastal Defense and

Expressway Project

Preservation and

Development of Laguna de

Bay Project

Mga kontraktor

SMC – KWater Consortium

Consortium Members: San

Miguel Holdings Corp. and

Korea Water Resources Corp.

SMC Mass Rail Transit 7, Inc

San Miguel Holdings Corp.

Coastal Dev' t Consortium

(San Miguel Holdings Corp at

New San Jose Builders, Inc.)

San Miguel Holdings Corp.

and Muhibbah Engineering

Philippines Corp

Balor

₱ 24.41 B

₱ 62.70 B

₱ 735.63 B

₱ 536.03 B

(di upod ang

reklamasyon)

₱ 905.12 B

Tipo sgproposal

Solicited

Unsolicited

Unsolicited

Unsolicited

Unsolicited

Mga proyektong ginhatag kay Ramon Ang

30

Ang kinamatarung sang banwanga pukanon ang tiraniya

Lubos ang kinamatarung sang pumuluyong Pilipino nga patalsikon si Duterte kagpasabton siya sa iya mga kasal-anan kag krimen sa banwa. Wala sang

makabalabag sa ila kon sila maghiliusa. Dapat mag-ululupod ang tanan sangnagakasuka kay Duterte, lakip na ang mga kaaway sa pulitika, pati na mga disentengupisyal sang militar kag pulis.

Ginagarantiya bisan sang burges nga mga layi kag sang internasyunal nga mgapagsulundan ang kinamatarung sang pumuluyo nga batuan ang kaugalingon ngagubyerno para pangapinan ang interes kag mga kinamatarung sang mayorya.Ginapahanugutan ini labi na sa panahon nga tuman ka grabe ang inhustisya kagbarado na sa pumuluyo ang mga ligal nga mekanismo.

Ginapaidalum ni Duterte ang bilog nga pungsod sa de facto nga layi militar.Hayagan ang iya pagginahum militar sa Mindanao. Paagi sa iya pakig-alyansa, uyatniya ang supermayorya sa Kongreso. Paagi naman sa lapnagon nga dinaya,ginpwesto niya ang iya mga kandidato sa Senado. Uyat niya ang mga huwes, halinKorte Suprema tubtub sa mga rehiyunal nga korte. Nakadungok sa iya ang mgakaalyado niya nga upisyal sa mga lokal nga gubyerno samtang nagakurog ang halinsa mga pangontra nga partido tuga sang wala untat nga pagpanglubag sang militar.“Toilet papeer” ang pagbilang niya sa 1987 konstitusyon kag nagahimo siya sangmga tikang nga hayagan nagabunggo sa mga probisyon sini. Ang solo nga ginasunodniya amo ang mga dikta sang iya imperyalistang amo nga US kag mga mandu sangmga monopolyo nga kapitalistang Chinese.

Pinakaulihi nga tiglawas lamang si Duterte nga napun-an sang krisis ngakatilingban nga atrasado kag ginagamhan sang imperyalismo. Para maagum ang isaka tunay nga hilway kag mauswagon nga Pilipinas, dapat ini nga pukanon kagbayluhan sang bag-o nga sistema nga nagaulikid sa kinahanglanon kag interes sangmasang anakbalhas.

31


Halin nga matukod ang Pilipinas bilang pungsod, nagluntad na ang armadonginaway sang pumuluyo para sa katuyuan nga ini. Mismo ang sistema ngamalakolonyal kag malapyudal ang nagbun-ag sa Partido Komunista sang Pilipinas kagBagong Hukbong Bayan nga 50 tuig na nga nagalunsar sang armadong rebolusyon.

Katungdanan sang tanan nga demokratikong sektor nga batuan si Dutertetubtub nga mapatalsik siya sa poder. Dapat sila nga maghiliusa sa ila mgapaghimakas demokratiko kag kontra-tiraniya. Dapat milyun-milyon silang ngamaggwa sa karsada agud butungon ang mga paksyon sang nagaharing sahi nga walasa gahum kag ila mga grupo sa militar kag pulis. Dapat paigtingon sang BHB angarmadong pagbato labi na sa pinakamalaut nga yunit sang AFP nga nagapangdalasasa kaumhan kag nagahalit sa pumuluyo. Dapat sini nga bunalan sang mga mabaskognga igo sa ulo, samtang padayon nga ginapadugo sa nagkalainlain nga parte, angnagapanguna nga haligi lunsay sang pasismo ni Duterte kag pagginahum sangimperyalismong US sa pungsod.

Buru sa Impormasyon

Partido Komunista ng Pilipinas

Documents

4 kabangdanan kon ngaa dapat patalsikon si Duterte · 2020. 8. 10. · paglunsar sang mga operasyong sibil-militar sa mga pili nga lugar sa Mindanao sa balayon sang “whole-of-nation