ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับโปรแกรมgid.bangkok.go.th › wms › qgis_manual.pdfหนา 1 ค ม อการใชงานโปรแกรม

หนา 1

คมอการใชงานโปรแกรม Quantum GIS 3.2 (Bonn) จดท าโดย กองสารสนเทศภมศาสตร ส านกยทธศาสตรและประเมนผล

ความรทวไปเกยวกบโปรแกรม

Quantum GIS คออะไร

Quantum GIS หรอ QGIS คอโปรแกรมประเภทจดการขอมล GIS (Geographic Information System)

โปรแกรมหนง ซงมสวนตดตอผใชเปนแบบกราฟก (Graphic User Interface: GUI) ทเขาใจและใชงานงาย

QGIS ถกพฒนาขนมาภายใตสญญาอนญาตแบบเปดเผยโคด (Open source) ซงสามารถน าไปใชงาน

ไดอยางไมมขอจ ากด อกทงยงสามารถน าโคดไปพฒนาตอไดอกดวย

การพฒนาแบบเปดเผยโคดคอการเขยนโปรแกรมแบบเปดเผยซอรสโคด (Source code)

ใหนกพฒนาจากทวโลกไดรวมกนพฒนาโปรแกรม ขอดคอการหลอเลยงโครงการพฒนาลกษณะนมกมาจากเงน

ลงขนจากองคกรใหญ ๆ ทตองการใชงานโปรแกรมนนแตไมอยากซอของทมขายอยในตลาดทมราคาแพงเกนไป

ในขณะทตองการใชความสามารถของโปรแกรมไมมากนก ดงนน QGIS จงถกพฒนาขนใหมความสามารถ

หลากหลาย ทงการใชงานทวไปอยางการเรยกใชงานขอมลภาพ ตารางสบคนขอมล วเคราะหขอมลแบบอางอง

ขอมลเชงต าแหนง (Spatial query) ตลอดจนน าเสนอขอมลในรแบบแผนทอยางสวยงามทงแบบ Offline และ

Online อกดวย

แตอยางไรกตาม การพฒนาแบบเปดเผยโคดมขอจ ากดททศทางการพฒนาจะถกวางไวอยางกวาง ๆ

เทานน โดยปกตโปรแกรมประเภทนจงมกมความสามารถกวาง ๆ คอท า ไดแทบทกอยางทโปรแกรม

ในทองตลาดทงหมดม แตฟงกชนแตละอยางอาจไมมประสทธภาพสงมากนก QGIS จงน ามาใชงานทว ๆ ไปได

เทานน แตงานทตองการฟงกชนทมความซบซอนสงหรอตองการประสทธภาพ QGIS จะยงตอบสนองไดไมด

เทาทควร

QGIS ถกพฒนาขนโดยกลมนกพฒนาซอฟตแวรจากประเทศเยอรมนในป พ.ศ. 2545 เรมทเวอรชน

0.001-alpha จนถงปจจบนปพ.ศ. 2561 (เดอนธนวาคม) เวอรชนลาสดคอ QGIS 3.4 'Madeira' สามารถใช

งานบนระบบปฏบตการ Windows , Linux หรอ Mac OS เปนเครองมอทมประสทธภาพในการจดการขอมล

GIS และใชภาษา C++ เปนหลกสามารถเชอมตอและเรยกใชฟงกชนตางๆกบ Geospatial RDBMS เชน

PostGIS/PostgreSQL และ GRASS ได อกทง ผใชสามารถพฒนาปลกอนขนมาใชเพมความสามารถ

ของโปรแกรมโดยใชภาษา Python ไดอกดวย

หนา 2


เวอรชนตาง ๆ ของ Quantum GIS

หนา 3


การตดตงโปรแกรม QGIS

1. ดาวนโหลด โปรแกรม QGIS ไดจาก https://www.qgis.org/en/site/forusers/download.html

เวบจะแสดงโปรแกรมเวอรชนลาสด หากตองการเวอรชนเกาใหคลกท ALL RELEASES => Older releases

of QGIS are available here จงสามารถเลอกดาวนโหลดโปรแกรม QGIS เวอรชนทตองการซงในเอกสารค

มอการใชงานโปรแกรม QGIS เลมนจะกลาวถงเวอรชน 3.2 (Bonn) เทานน

https://www.qgis.org/en/site/forusers/download.html

หนา 4


2. เมอดาวนโหลดโปรแกรม QGIS เสรจแลว ใหดบเบลคลกทไฟล QGIS-OSGeo4W-3.2.3-1-Setup-

x86_64.exe จะปรากฏหนาจอตดตง ใหคลกทปม Next >

3. เมอคลกท ปม Next จะปรากฏสวนของการยอมรบลขสทธของโปรแกรม QGIS ใหคลกท ปม I Agree

หนา 5


4. หลงจากคลก ปม I Agree จะปรากฏหนาจอใหผใชก าหนดทตงทจะลงโปรแกรม ซงคาตงตนจะถกก าหนด

ไวท C:\Program Files\QGIS 3.2 แตหากตองการก าหนดทตงโปรแกรมไวทอน ใหคลกปม Browse… แลว

เลอกโฟลเดอรทตองการ เมอผใชก าหนดทตงทตองการลงโปรแกรมเรยบรอยแลวใหคลกปม Next >

5. จากนนจะปรากฏหนาจอใหเลอกองคประกอบของโปรแกรมทตองการตดตง ซงโปรแกรม QGIS

จะถกเลอกไวใหแลว จงสามารถคลกปม Install เพอเรมตดตงโปรแกรม

หนา 6


6. เมอโปรแกรมไดตดตงเสรจเรยบรอยแลวจะแสดงหนาจอดงภาพดานลาง ผใชสามารถคลกปม Finish

เพอปดหนาตางการตดตงโปรแกรมได และอาจจะมการรสตารทเครองใหมอกครง

7. หลงจากผานขนตอนการตดตงโปรแกรมแลวจะสามารถเปดโปรแกรม QGIS โดยเขาไปท Start =>

All Programs => QGIS 3.2 => QGIS Desktop 3.2.3 หรอ ดบเบลคลกท Icon บน Desktop จะเปด

โปรแกรมขนมาตามรปดานลาง

หนา 7


องคประกอบของ QGIS

QGIS ประกอบไปดวย 4 ความสามารถส าคญ ไดแก

1. QGIS Desktop ใชสราง แกไข แสดงผล วเคราะห และน าเสนอขอมลดานภมศาสตร

QGIS Desktop

2. QGIS Browser ใชเปดดหรอพรววขอมลภมศาสตรและเมตาดาตาทจดเกบไว อกทงใชจดการ

โอนยายขอมลเหลานนไดอกดวย

QGIS Browser

หนา 8


3. QGIS Server ใชจดการ WMS (Web Map Service) และ WFS (Web Feature Service)

ควบคมชนขอมลขอมลตาราง เลยเอาทและระบบพกดทจะแสดงออกไป

QGIS Server

4. QGIS Web Client ใชแสดงผลระบบแผนทบนเวบ

QGIS Web Client

ซงในคมอนจะกลาวถงการใชงาน QGIS Desktop เบองตนเทานน

หนา 9


ประเภทของขอมล GIS โปรแกรม GIS ทวไปจะแบงขอมลเปน 3 ประเภทใหญ ๆ ดงน

1. เวกเตอร (Vector) คอขอมลทจดเกบอยในรปชดของจดพกดและความสมพนธระหวางพกดตาง ๆ

ซงยงแบงยอยไดอก 3 ประเภทคอ

- จด (Point) เปนชดพกดทไมมความสมพนธกนเลย แตละจดเปนขอมลแยกของตวเองไมมเกยวกน

- เสน (Line) เปนชดพกดทมความเกยวของกนแบบทางเดยว คอมจดเรมตนไปจนถงจดปลาย ไมม

ลกษณะการวนซ ากลบมาจดเดม ชดความสมพนธนหนงชดคอขอมลของเสนหนงเสน

- โพลกอน (Polygon) เปนชดพกดทมความเกยวของกนแบบวนกลบ คอมจดเรมตนและจดปลายเปน

จดเดยวกน ท าใหไดหนงชดพกดเปนรปปดหนงรป

รปตวอยางขอมลแบบเวกเตอร

ขอมลเวกเตอรอาจมขอมลตาราง (Attribute) ประกอบอยดวยหรอไมกได ซงขอมลตารางนจะผกโยง

เขากบชดขอมลแตละชดไปเชน ถาเปนขอมลแบบจด แตละจดกจะมขอมลตารางของตวเองหนงชด ถาเปน

ขอมลแบบเสน แตละเสนกจะมขอมลตารางของตวเองหนงชดเชนกน

QGIS รองรบฟอรแมตเวกเตอรของโปรแกรมชอดง ๆ ในทองตลาดแทบทงหมดเชน ESRI Shape,

MapInfo File, Microstation DGN และ AutoCAD DXF เปนตน

2. ราสเตอร (Raster) คอขอมลทมการจดเกบเปนชองตารางสเหลยม แตละชองตารางเรยกวาพกเซล (Pixel)

จะเกบขอมลตวเลขชดหนง พกเซลจะมขนาดชองละเทากน เรยงตวกนเปนรปสเหลยมมมฉาก พกดภมศาสตร

จะถกก าหนดไวทพกเซลแรกและขนาดของพกเซลจะเปนตวก าหนดพกดของพกเซลอน ๆ เอง หากขอมล

ราสเตอรไมไดระบพกดพกเซลแรกมา พกดจะเรมทจด (0,0) เรยกวา Unregistered raster

หนา 10


รปตวอยางขอมลราสเตอร แสดงใหเหนวาเกบขอมลเปนพกเซล

โดยทวไปราสเตอรมกเปนขอมลภาพถายทางอากาศ ภาพถายดาวเทยม หรอแผนททถกสแกนจาก

กระดาษ แตขอมลราสเตอรกยงสามารถเกบขอมลอนๆ เชน ระดบความสงไดเชนกน ซง QGIS รองรบฟอรแมต

ของรปภาพทเปนทนยมสวนใหญไดทงหมดเชน JPG, PNG, GIF, BMP และ TIFF อกทงขอมลราสเตอรทมการ

ระบพกด (Georeferencing) ทโปรแกรมดงๆ รองรบได เชน Geo-TIFF, ECW, SID,DEM และ IMG เปนตน

3. ดลมตเตดเทกซ (Delimited text) คอขอมลประเภทขอความ (Text) ทถกคน (Delimited) ดวย

เครองหมายหรอสญลกษณบางตวเชน ลกน า (“,”) ทบ (“/”) หรอชองวาง (“ ”) เพอบงบอกวาขอความทถกคน

นนเปรยบเสมอนอยคนละชองตารางกน ขอมลประเภทนมกมาจากการบนทกของเครองรบสญญาณ GPS หรอ

การน าเขาจากโปรแกรมอน ๆ ทไมใชโปรแกรม GIS เชน Excel เปนตน ทงนเพอใชขอมลนเปนขอมลตาราง

(Attribute)

ตวอยางดลมตเตดเทกซ

แตละแถวม 5 คอลมน คน

ดวยลกนา ( , ) เชนกน เปน

การแสดงใหเหนวาขอมลแม

ไมม เสนตาราง แตเขยนใน

รปแบบตารางได

หวตารางม 5 คอลมน

คนดวยลกนา ( , )

หนา 11


การใชโปรแกรม Quantum GIS เบองตน

สวนตดตอผใชของ QGIS

เมอเปด QGIS ขนมาโปรแกรมจะมสวนประกอบหลกอย 5 สวนไดแก Menu Bar, Tool Bar, Map Legend,

Map View และ Status Bar ดงภาพ

1. Menu Bar คอเมนฟงกชนทงหมดท QGIS ม โดยจดหมวดหมไวเปน 13 หมวดหลก แตละหมวด

มเมนยอยลงไป

2. Tool Bar คอฟงกชนทใชงานบอยของ QGIS (ซงทงหมดมอยใน Menu Bar) มลกษณะเปนกลม

ไอคอน (Icon) จดไวเปนหมวดหมเดยวกน หมวดหมเหลานสามารถยายและปดไดตามความถนดของผใช

3. Map Legend คอสวนค าอธบายแผนทใชแสดงรายชอชนขอมลทมอย และยงใชจดการล าดบ

ปรบแตงการแสดงผลและเปด-ปด ชนขอมลอกดวย

4. Map View คอสวนการแสดงผลแผนททงหมดตามทไดก าหนดไวใน Map Legend และนอกจาก

แสดงแผนทใหดแลว ผใชยงสามารถปรบแตง ลบ-เพม รายละเอยดของชนขอมลตาง ๆ ไดในสวนน

5. Status Bar แสดงต าแหนงปจจบนท Mouse pointer ชอย (ซงสามารถเปลยนเปนแสดงขอบเขต

ของแผนททแสดงอยไดโดยคลกไอคอนดานซายสดของแถบ Status Bar) นอกจากนยงบอกมาตราสวนและ

ระบบพกดแผนททใชอยอกดวย

หนา 12


แถบเครองมอ (Toolbar) แสดงเปนสญลกษณ ( Icon) ทใชแทนค าสงตางๆ แถบเครองมอทโปรแกรม

ไดจดเตรยมไวใหนนมอยหลายชดดวยกนเชน

File Toolbar แถบเครองมอส าหรบจดการเอกสาร

New หมายถง การสรางเอกสารโครงการใหม

Open หมายถง การเปดเอกสารโครงการทมอยเดม

Save หมายถง การบนทกโครงการ

Save As หมายถง การบนทกโครงการเปนอกชอหนง

New Print Layout หมายถง การสรางแผนทใหมเพอการพมพ

Composer Manager เปนสวนของหนาจอเลกๆ ส าหรบใหผใชงานสามารถจดการกบ

Layer/Composer ทสรางขน ได ไดแก การเรยก Layout มา

แสดง การลบและสราง Layout ออกหรอการ เปลยนชอใหกบ

Layout

Map Navigation Toolbars เปนเครองมอในการกวาด ยอ ขยาย แผนท

Pan Map ใชเลอนแผนทไปดานอน ๆโดยยงคงรกษามาตราสวนเดม

Pan Map to Selection ใชเลอนแผนทไปยงขอมลทเลอกไว รกษามาตราสวนเดม

Zoom In ใชขยายมาตราสวนใหใหญขนดวยการคลกบรเวณทตองการขยาย

จะขยายทละเทาตว หรอใชวธลากกรอบสเหลยมผนผาเพอขยาย

แผนทใหมขนาดพอดกรอบ

Zoom Out ใชยอมาตราสวนใหเลกลงดวยการ คลกบรเวณทตองการยอจะยอท

ละครงหนง

Zoom to Native Pixel Resolution ใชเปลยนมาตราสวนใหความละเอยดขอมลราสเตอร

ทเปดอยเทากบความละเอยดของหนาจอ

หนา 13


Zoom Full เปลยนมมมองเปนสวนทมองเหนขอมลทกชนไดครบทงหมด

Zoom to Selection เลอนไปยงขอมลทเลอกไวและเปลยนมาตราสวนใหเหนขอมล

ทเลอกไวทงหมดพอด

Zoom to Layer เปลยนมมมองเปนสวนทมองเหนขอมลชนทเลอกไดครบทงหมด

Zoom Last กลบไปมมมองกอนหนา

Zoom Next กลบไปมมมองหลง

New Bookmark ค าสงในการสรางบรเวณทบนทกใหมใหกบโครงการ

Show Bookmark ค าสงในการแสดงบรเวณทบนทกไวกอนหนาน

Refresh การเคลยรคาใหเปนปจจบน

Attribute Toolbars เปนกลมของเครองมอในการเรยกดคณสมบต ขอมลในตาราง การวด และ

การให Label บน Balloon เปนตน

Identify Features ค าสงในการดขอมลบรรยายของขอมลทคลกเลอก

Run Feature Action ค าสงการด าเนนการท างานขอมล

Select Features ค าสงในการเลอกขอมล

Select Features by ค าสงในการเลอกขอมลแตละชนด

Deselect Feature from All Layers ค าสงยกเลกการเลอกขอมลจากทกชนขอมล

Open Attribute Table ค าสงในการเปดตารางคณลกษณะชดขอมลทงหมด

Open Field Calculator ค าสงในการเปดตารางค าบรรยายของชดขอมลทงหมด

Toolbox ค าสงในการเปดหนาตางเครองมอการท างาน

Show Statistical Summary ค าสงในการค านวณคาของตารางคณลกษณะชดขอมล

Measure Line การวดระยะทางในแผนท

Map Tips ค าสงในการน าขอมลในตารางาแสดงผลทแผนท

Text Annotation เครองมอในการสราง ปรบปรง และแกไข กลองขอความ

หนา 14


Digitizing Toolbars เปนเครองมอส าหรบสราง แกไข ปรบปรงขอมลเชงเสน (Vector)

Current Edits ค าสงเลอกแกไขขอมลปจจบน

Toggle Editing ค าสงเรมเขาส การปรบปรง แกไข หรอสรางขอมล

Save Layer Edits ค าสงการบนทกชนขอมลทแกไข

Add Feature ค าสงการน าเขาขอมล

Vertex Tool ค าสงในการยาย Node ใน จด เสน หรอรปปด

เพอแกไขรปรางของ Feature

Delete Selected ค าสงในการลบ จด เสน หรอรปปด ทไดเลอกไว

Cut Feature ค าสงในการลบและจดเกบในหนวยความจ าเพอรอ

การน าไปวางของ จด เสน หรอรปปด ทไดเลอกไว

Copy Feature ค าสงในการท าส าเนา จด เสน หรอรปปด ทไดเลอกไว

Paste Feature ค าสงในการวางค าสงในการลบ จด เสน หรอรปปด

ทไดเลอกไว จากส าเนาทเกบไวในหนวยความจ า

ขอแนะนา : หากซอนเครองมอโดยความบงเอญ สามารถเรยกคนไดโดยการ คลกทปม View คลกเลอก

Toolbars และเลอก Digitizing Toolbar จากนนเครองมอทถกซอนจะปรากฏดงเดม

หนา 15


Manage Layer Toolbar คอ แถบเมนค าสงของโปรแกรมส าหรบเพมจดการ สราง ขอมลเชงพนททงทเปน

ขอมลเชงเสน และขอมลเชงภาพ การเรยกใชงานแถบเมนท าไดโดยการเลอนเมาสมาวางทชอเมนทตองการเปด

แลวเลอนเมาสไปตามรายการค าสงเมอตองการใชค าสงใดๆ ใหคลกไปทค าสงนน โปรแกรมกจะท าการเรยกใช

งานค าสงนนๆ คลกทปม View คลกเลอก Toolbars และเลอก Manage Layer Toolbar จากนนเครองมอ

ทถกซอนจะปรากฏ

Add Vector Layer การเพมขอมลเชงเสนในรปแบบการจดเกบ Format ตางๆ

Add Laster Layer การเพมขอมลภาพเชงตวเลขในรปแบบการจดเกบ

Format ตาง ๆ

Add Delimited TextLayer การน าเขาขอมลพกดจากเอกสาร

Add SpatialLite Layer การเพมขอมลเชงเสนจากฐานขอมลเชงพนท SpatialLite

Add / Edit Virtual layer การสรางชนขอมลเสมอนกบชนขอมลทเลอกไว

Add PostGIS Layers การเพมขอมลเชงเสนจากฐานขอมลเชงพนท PostGIS

Add WMS/WMTS Layer การเพมขอมลจากแหลงใหบรการขอมล

Add WCS Layer การเพมขอมลชนด WCS

Add WFS Layer การเพมขอมลชนด WFS

New Shape File Layer การสราง Shape File ใหม

หนา 16


การกาหนดระบบอางองพกดทางภมศาสตร

ระบบอางองทางภมศาสตร หรอ CRS (Coordinate Reference System) มความส าคญในการ

ก าหนดต าแหนงบนแผนทหรอภาพถาย เพอระบต าแหนงของพนทจรงในภมประเทศ โดยระบบพกดภมศาสตร

ทประเทศไทยใชหลกๆ มอย 4 ชนดดวยกน ไดแก

- EPSG:24047 Indian 1975 / UTM Zone 47N

- EPSG:24048 Indian 1975 / UTM Zone 48N

- EPSG:32647 WGS 84 / UTM Zone 47N

- EPSG:32648 WGS 84 / UTM Zone 48N

WGS 84 WGS84 Zone 47N

Indian1975 Zone 47N

ประเทศไทยอยในระบบพกดภมศาสตร Zone 47N และ 48N ในสวนของกรงเทพมหานครอยใน

Zone 47N จงนยมใชระบบพกด EPSG:32647 WGS 84 / UTM Zone 47N และ EPSG:24047 Indian

1975 / UTM Zone 47N

หนา 17


การกาหนดคาพกดของโครงการ การก าหนดคาพกดของโครงการ เปนการก าหนดคณสมบตตาง ๆ ของโครงการ

ซงสามารถก าหนดคาใหแกโครงการได ดงน

1. เลอกชดค าสง Project เลอกค าสง Properties หรอกดปม Ctrl+Shift+P

2. คลกทแถบ CRS ในชอง Coordinate Reference System จะเปนการก าหนดพกดหรอต าแหนง

อางองทางภมศาสตรใหกบโครงการ ในทนเราจะท าการเลอกระบบพกด WGS84/UTM zone 47N ซงเปน

คา CRS ของกรงเทพมหานคร โดยพมพ 32647 ทชอง Filter เพอท าการคนหาระบบพกดทตองการ แลวกด

Enter สวนชอง Coordinate Reference Systems of the world จะขนพกด WGS84/UTM zone 47N

ใหกดเลอกท WGS84/UTM zone 47N เมอเลอกเสรจแลวคลก OK เพอยนยนการเลอก

หนา 18


การก าหนดคา CRS เปน WGS84 Zone 47N เปนคาเรมตนทกครงเมอสราง Project ใหม

1. คลกทเมน Settings เลอก Options

2. เลอกแทบ CRS แลวเลอกท Use a default CRS และคลกปม เพอก าหนดระบบอางอง

ภมศาสตรเปนคาตงตนทกครงเมอสรางโครงการใหม

หนา 19


3. เมอคลกปม Select CRS จะปรากฏหนาตางตวเลอกระบบพกด คนหารหสพกด 32647

โดยพมพลงในชอง Filter (32647 คอรหสของ WGS84 zone 47N) คลกเลอก WGS84 /UTM

zone 47N คลกปม OK

4. ก าหนดคา CRS เปน WGS84 Zone 47N เปนคาเรมตนทกครงเมอสราง Layer ใหมโดยตงคา

เลอกแทบ CRS แลวเลอกท Use a default CRS และคลกปม เพอก าหนดระบบอางอง

ภมศาสตรเปนคาตงตนทกครงเมอสรางโครงการใหม

หนา 20


5. เมอคลกปม Select CRS จะปรากฏหนาตางตวเลอกระบบพกด คนหารหสพกด 32647

โดยพมพลงในชอง Filter (32647 คอรหสของ WGS84 zone 47N) คลกเลอก WGS84 /UTM

zone 47N คลกปม OK

6. เมอตงคา CRS เรยบรอยแลว คลกปม OK เพอยนยนการตงคา CRS คาพกดในสวนของ Status Bar

จะเปลยนเปน EPSG:32647

หนา 21


การเพมชนขอมล

ในการเพมชนขอมลใหม (การเรยกใชชนขอมลทมอย) สามารถท าได 3 วธ คอ

การเพมชนขอมลจาก Browser การเพมชนขอมลจาก Browser ส าหรบการเรยกดขอมล และสวนประกอบ

ของขอมลเชงภมสารสนเทศ สามารถด าเนนการไดดงน

1. ท าการเปดใชงาน Browser Panel โดยการคลกทเมน View => Panels ใหท าเครองหมาย ทหนา

Browser จากนนใหไปทโฟลเดอรทเกบ Shapefile ทตองการ แลวคลกเมาสขางขวาทโฟลเดอรนน แลว

เลอก Add as a favourite จะปรากฏสญลกษณ Favourites เพอใหสามารถเรยกใชงานโฟลเดอรของ

Shapefile ไดอยางรวดเรว โดยไมตองท าการ Browse หาไฟลจากโฟลเดอรทตองการ

2. เลอก Shapefile ทตองการ (.shp) และคลกเมาสขางซายคางไว แลวลากไปวางบนหนาตาง

แสดงผลลพธ (Map view) ตรง Layers Panel จะปรากฏชนขอมลทเพมเขามา

หนา 22


การเพมชนขอมลจาก Manage Layer Toolbars

1. การเพมชนชนขอมลเชงเสน (Vector) มอย 3 รปแบบ คอ ชนขอมลแบบเสน (Line) ชนขอมล

แบบจด (Point) และชนขอมลแบบรปปด (Polygon) สามารถด าเนนการได ดงน

1.1 คลกทปม เพมชนขอมลเชงเสน (Add Vector Layer)

1.2 เลอกประเภทแหลงชนขอมลทเกบชนขอมลวาอยในรปแบบใด ในกรณนชนขอมลมลกษณะเปน

Shape file ทถกจดเกบไวในเครองคอมพวเตอร ดงนนทชอง Source type จงเลอก File และเลอก

Encoding เปน TIS-620 จากนนคลกทปม เพอไปทแหลงเกบขอมล

1.3 คลกเลอกไฟลทมนามสกล *.shp (Shape File) จากนนคลกท Open

หนา 23


1.4 โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลทไดเลอกไว เมอตองการซอนทบขอมลหลายชนขอมล สามารถเรยก

ชนขอมลเพมเตมโดยการเปดขอมลตามวธขางตน หรอเลอกขนขอมลหลายชนโดยกดปม Ctrl ไวแลวคลกปม

Open เมอไดชนขอมลทเราตองการแลว ท าการเรยงชนขอมลโดยการคลกซายตรงชอชนขอมลแลวลากมาใน

ต าแหนงทตองการ โดยเรยงชนขอมลแบบจด (Point) อยบนสดตามดวยชนขอมลแบบเสน (Line) และชน

ขอมลแบบรปปด (Polygon) ดงภาพ

และอกหนงวธส าหรบการเพมชนขอมลโดยเพมจาก Manu bar คลกท Layer เลอก Add Layer แลวคลก

เลอก Add Vector Layer…

หนา 24


2. การเพมชนขอมลเชงภาพ (Raster) ประกอบไปดวย ขอมลภาพถายทางอากาศ ภาพถายดาวเทยม

แผนท ภมประเทศ เปนตน โดยการเพมชนขอมลเชงภาพใหคลกทปมเพมชนขนขอมลเชงภาพ (Add Raster

Layer) เลอกไฟลภาพทตองการใชงาน โดยนามสกลของขอมลเชงภาพทสามารถใชงานไดมอยหลายนามสกล

ยกตวอยางเชน *.TIF, *.JPEG, *.BMP เปนตน สามารถด าเนนการได ดงน

2.1 คลกทปม เพมชนขอมลเชงภาพ (Add Raster Layer)

2.2 คลก เพอไปทแหลงเกบขอมลทตองการ ในการอบรมครงนใหเขาไปท Drive D:

=> basemap => raster แลวเลอกไฟลชอ 1018 จากนนคลกท Open

2.3 เมอคลก Add โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลเชงภาพทไดเลอกไว

หนา 25


การแสดงรายละเอยดและปรบแตงคณสมบตของชนขอมล

การแสดงรายละเอยดของขอมล (Identify Feature) เปนค าสงในการดรายละเอยดของชนขอมลแบบเสน

จด และรปปด สามารถด าเนนการไดโดยการคลกทปม Identify Feature เพอแสดงรายละเอยดของขอมลและ

ท าการคลกเลอกต าแหนงของขอมลทตองการด จากนนจะปรากฏหนาตาง Identify Results เพอแสดง

รายละเอยด

เลอกต าแหนงขอมลทตองการดรายละเอยด

หนา 26


การเลอกขอมล (Select Features by area or single click)

1. เปนการเลอกขอมลทตองการ โดยการคลกทปมเครองมอ Select Features by area or single

เพอเปลยนโหมดของ Curser เปนการเลอกขอมล

2. เมอตองการยกเลกการเลอกขอมลทงหมด ใหคลกทปม Deselect Feature from All Layers

หนา 27


การเลอกขอมลและสงออกเพอนามาใชในการวเคราะหขอมล

1. คลกทปมเครองมอ Select Features by area or single คลกต าแหนงทตองการเลอกขอมล

คลกเมาสขางขวาทชนขอมลแลวเลอก Export => Save Features As…

2. จะปรากฏหนาจอ Save Vecter layer as… ทชอง File name คลก เพอเลอกแหลงจดเกบ

ไฟล เมอปรากฏหนาตาง Save layer As ใหท าการตงชอชนขอมลทชอง File name เสรจแลวคลก Save

เลอก CRS เปน WGS84 /UTM Zone 47N และท าเครองหมายหนา Save only selected features

หนา 28


โปรแกรมจะแสดงชนขอมลทไดท าการตดเฉพาะ Feature ทสนใจไวในชนขอมลใหม

หนา 29


การแสดงตารางรายละเอยดของขอมล การแสดงตารางรายละเอยดขอมล Attribute สามารถด าเนนการได

โดยเพมชนขอมลของโครงการทตองการศกษาเขามาในชนขอมล จากนนท าการคลกขวาบนชนขอมล แลว

เลอก Open Attribute Table หรอคลกท บนแถบเครองมอ Manage Layer Toolbars

จากนนจะปรากฏหนาตาง Attribute Table โดยแสดงรายละเอยดขอมลในตาราง Attribute

หนา 30


การปรบแตงคณสมบตชนขอมล การเขาสหนาจอ Layer Properties เพอก าหนดคณสมบตของชนขอมล

โดยท าได 3 วธดงน

1. โดยการคลกขวาทชนขอมลทตองการแลวเลอก Properties…

2. โดยเปดจาก Manu bar คลกท Layer เลอก Properties...

3. เปนวธทสะดวกและรวดเรว โดยการดบเบลคลกทชนขอมลทตองการปรบแตงคณสมบต ซงจะเขา

สหนาตาง Layer Properties ไดเชนเดยวกน

หนา 31


แถบ Information ใชส าหรบบอกรายละเอยดของชนขอมล

แถบ Source ใชส าหรบเปลยนแปลงแกไขชอชนขอมล (Layer name) และคาพกดของชนขอมล

(Coordinate reference system) การเปลยนแปลงแกไขชอชนขอมล สามารถพมพชอชนขอมลทตองการ

แกไขใหมไดตามตองการและการเปลยนแปลงคาพกดของชนขอมล

เมอเปลยนชอและเปลยนแปลงคาพกดของชนขอมล เรยบรอยแลว คลก OK เพอยนยนการ

เปลยนแปลง ชอชนขอมลในสวน Map Legend จะเปลยนไปตามทไดท าการแกไข

การเปลยนแปลงคาพกดของชนขอมล

การเปลยนแปลงชอของชนขอมล

หนา 32


แถบ Symbology เนองจาก Symbology ของขอมลตางชนดกน (Point, Line, Polygon) มฟงกชน

ใหปรบแตงไมเหมอนกน แตมสวนหลก ๆ คลายกน ดงนนจะยกตวอยางการปรบคาของขอมลแบบจด

1. Symbol layers เปนตวจดการชนสญลกษณทแสดงขอมล ซง QGIS รองรบการใชสญลกษณหลาย

ชนได เชน หากตองการเสนทางรถไฟรางค เราอาจใชสญลกษณเสนทบคแนวนอน (“=”) เปนหนงชน และ

สญลกษณเสนทบคแนวตง (“| |”) เปนอกชนทบกน จะไดรปแบบเปนเสนทางรถไฟรางค เปนตน

2. หนาปรบแตงสญลกษณแตละชนจะขนอยกบชนสญลกษณทเลอก สามารถเลอกความโปรงใส

ขนาดเสน ส และรปแบบได

3. สญลกษณทงหมดทเลอกจะแสดงภาพตวอยางในชองน

4. คลก Apply เพอดการเปลยนแปลง เมอปรบแตงตรงความตองการแลว คลก OK

จากตวอยางทผานมาเปนการปรบ Symbology แบบ Single Symbol ซงหมายถงใชสญญกษณเดยวกนทงชน

ขอมล แตในหลายกรณ เราตองการแสดงขอมลโดยแบงแยกขอมลบางสวนใหแสดงผลออกมาตางกน ซง QGIS

ม Categorized และ Graduated ชวยท างาน

หนา 33


นอกจากนยงสามารถเปลยนรปสญลกษณในรปแบบ SVG โดยการไปท Symbol layer type เลอก

SVG marker แลวเลอกรปทตองการ คลก Apply เพอดการเปลยนแปลง เมอปรบแตงตรงความตองการแลว

คลก OK เพอยนยนการเปลยนแปลง

1. Symbol Layer เปนสวนของการปรบแตงสญลกษณ และส รปแบบของสญลกษณ

2. สวนของ Symbol Layer Type เลอกเปน SVG marker

3. เลอกรปภาพสญลกษณใหสอดคลองกบขอมลทเราม ในทนชนขอมลอาคารสงเคราะห กทม. จง

เลอกสญลกษณรปบาน

4. Size สามารถปรบแตงขนาดสญลกษณตามตองการ

5. ปรบแตงสของสญลกษณตามตองการ


หนา 34


การก าหนดขนาดของ Symbol มใหขนาดแตกตางกนตามขอมลใน Fields โดยไปทปม Data

defined override อยในสวนดานหลงของการปรบขนาดสญลกษณ (Size) โดยท าเครองหมาย Fields

type : double => tot_hous ตามตวอยางนจะแสดงขนาดสญลกษณตามจ านวนอาคารสงเคาะห กทม.

คลก Apply เพอดการเปลยนแปลง เมอปรบแตงตรงความตองการแลว คลก OK เพอยนยนการเปลยนแปลง

โปรแกรมจะปรากฏรปแบบสญลกษณของชนขอมลทไดเลอกไว โดยไลขนาดตามจ านวนขอมล ดงภาพ

หนา 35


แถบ Label นอกจากแบงแยกประเภทดวยสแลว หลายครงเราตองการใหขอมลตวหนงสอหรอ

ตวเลขแสดงลงไปในแผนทดวย เราเรยกขอมลเหลานนวา Label เชน ชอถนน หมายเลขทางหลวง ชออาคาร

สถานท เปนตน ฟงกชนแสดง Label นอยในหนาตาง Layer Properties เชนกน ในทนจะแสดงชอเขตในชน

ขอมล district โดยเปดหนาตาง Layer Properties ขนมา ดงน

ฟงกชน Label นปรบแตงไดหลากหลาย โดยมสวนประกอบของหนาตางหลก ๆ ดงน

1. คลกทชอง Label เปลยนจาก No Label เปน Single Label

2. เลอกคอลมนทเกบขอมลตวหนงสอหรอตวเลขทตองการแสดง ในทนเลอก dname

3. เลอกส งท ตองการปรบแตงซ งม 7 อยางดวยกนไดแก Text (ปรบ Font ส ขนาด ฯลฯ),

Formatting (การตดค า ความหางบรรทด จ านวนจดทศนยม), Buffer (ใสขอบตวหนงสอ ปรบแตงส ขนาด

ลกษณะของขอบ), Background (ใสและปรบแตงภาพพนหลง), Shadow (ใสและปรบแตงเงา), Placement

(ต าแหนงทจะวาง Label), Rendering (สภาพการมองเหน เชนจะแสดงทมาตรสวนใดบาง ถาไมมพนทพอให

แสดงตวหนงสอจนครบ จะท าอยางไรเปนตน)

4. ชองตวเลอกปรบคาตาง ๆ ซงจะเปลยนไปตามหวขอทเลอกจากขอ 3.

5. ตวอยาง Label ทปรบแตงอย


หนา 36


โปรแกรมจะปรากฏปายชอของชนขอมลตาม Field ทตองการอางองไว

แถบ Diagrams บางครงการแสดงตวเลขโดด ๆ เพยงอยางเดยวกอาจสอความหมายไดไมหมด การ

ใสไดอะแกรมหรอกราฟลงไปบนแผนทซงแสดงต าแหนงทไดอะแกรมหรอกราฟนนสอถงไปดวยจะท าให

ความหมายชดเจนขนมาก QGIS สามารถสรางไดอะแกรมจากขอมลใน Attribute ทงแบบ Pie chart , แบบ

Text diagram และแบบ Histogram คมอนจะอธบายเฉพาะแบบ Pie chart และ Text diagram เทานน

หนา 37


Diagrams แบบ Pie chart (แผนภมวงกลม)

1. ทชอง No Diagrams เลอกเปน Pie chart

2. การสราง Diagram มฟงกชนในการน าเขาขอมลและปรบรปแบบ ดงน

- Attributes ใชน าเขาขอมล Attribute ทเปนขอมลแสดงผลใน Diagram

- Rendering ใชปรบความโปรงแสง สเสนขอบ ความหนาเสนขอบ สพนหลง ขนาด ความ

โปรงใส ของ Diagram

- Size ใชก าหนดขนาด Pie chart ปรบขนาดใหเหมาะสมและสวยงาม

- Placement ใชก าหนดต าแหนงในการวาง Diagram

- Options เปนแถบตงคาทใชเฉพาะกบ Histogram ใชวางแนวของแผนภม

- Legend ใชแสดงค าอธบายส าหรบ Attribute ในแผนภาพ

3. เลอก Attribute จะรายชอ Attribute ทมอย

4. ทชอง Available attributes จะแสดงรายชอ Attributes ภายในชนขอมล สวนชอง Assigned

attributes จะเปนรายชอ Attributes ทจะน าไปใชแสดงเปน Pie chart ซงกรณนจะยกตวอยางท า Pie

chart ทแสดงสดสวนระหวางประชากรชายและประชากรหญงของแตละเขต ดงนน ใหเลอก “no_female”

และ “no_male” จากชอง Available attributes มาทชอง Assigned attributes โดยคลกเครองหมายบวก

หนา 38


สเขยว หากตองการเปลยนสสามารถดบเบลคลกทสเพอก าหนดสใหมได ขอสงเกต Attribute ทน ามาท า Pie

chart ตองเปนชนดตวเลข


โปรแกรมจะปรากฏ Diagrams แบบ Pie chart (แผนภมวงกลม) บนชนขอมลทไดเลอกไว

Diagrams แบบ Text diagram (ผงอกษร) จะใชวธการเดยวกบ Pie chart แตเลอกประเภทของ

ไดอะแกรมเปน Text diagram กจะได Diagrams ดงภาพ

หนา 39


แถบ Source Fields ใชส าหรบแสดงขอมลฟลดทงหมดทอยในชนขอมลนน รวมทงบอกชอฟลด

ประเภท ความยาว และรายละเอยดตาง ๆ ของฟลดในชนขอมลนน

หนา 40


Categorized เปนการแสดงผลสญลกษณของขอมลเชงคณภาพ โดยการก าหนดสญลกษณแตละ

รปรางทมคาไมซ ากน แสดงออกมาแตกตางกนตามคาฟลดในตารางทก าหนด เหมาะกบขอมลทตองการแบง

ประเภทใหเหนชดเจน เชน การแสดงเฉดสต าแหนงทตงชมชนตามประเภทชมชน การแสดงเฉดสของเสนถนน

ใหแตกตางกนระหวางถนนสายหลกและสายรอง การแสดงเฉดสพนทแขวงตามรหสเขต เปนตน สวนมากจะใช

กบขอมลแบบเสน (Line) และแบบพนทรปปด (Polygon)

การ Categorized ชนขอมลแบบเสน (Line) ในทนใชชนขอมล mainroad_line

1. ไปทแถบเมน Symbology เลอกการปรบ Symbology แบบ Categorized

2. เลอกคอลมนทเกบขอมลทตองการจ าแนกสใหตางกน ตวอยางนจ าแนกตามประเภทถนน TYPE

3. คลก Classify เพอจ าแนกขอมลตามทก าหนดไว โปรแกรมจะสรางสญลกษณใหกบประเภท

ทงหมดทมอยทนท

4. ดบเบลคลกทสญลกษณทเพมขนมาเพอปรบแตงเปนรปแบบทตองการ และดบเบลคลก Legend

เพอเปลยนขอความใหสอดคลองกบการจ าแนก ในกรณนเปลยนจาก 1 เปน ถนนสายหลก และจาก 2 เปน

ถนนสายรอง


หนา 41


โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลทได Categorized ดงภาพ

การ Categorized ชนขอมลแบบพนทรปปด (Polygon) ในตวอยางนใชชนขอมล district

หนา 42


1. ไปทแถบเมน Symbology แลวเลอกปรบเปนแบบ Categorized

2. เลอกคอลมนทเกบขอมลทตองการจ าแนกสใหตางกน ตวอยางนจะจ าแนกตามชอเขตการปกครอง

กรงเทพมหานคร (dname)

3. ปรบแตงรปแบบของสญลกษณ ก าหนดการไลส

4. คลก Classify เพอจ าแนกขอมลตามทก าหนดไว จากนนโปรแกรมจะสรางสญลกษณใหกบ

ประเภททงหมดทมอยทนท ตามคาสจาก Color Map ทเลอก

5. ดบเบลคลกทสญลกษณทเพมขนมาเพอปรบแตงเปนรปแบบทตองการ และดบเบลคลก Legend

เพอเปลยนขอความใหสอดคลองกบการจ าแนก


โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลทได Categorized ดงภาพ

หนา 43


Graduated เปนการแสดงผลสญลกษณของขอมลเชงปรมาณ ทใชจ าแนกประเภทแตสามารถใชกบ

ตวเลขไดเทานน โดยการล าดบเฉดส ตามคาของขอมลทแบงเปนกลม หรอแบงเปนหมวดหม ตามล าดบจากคา

มากไปหาคานอย ซงสวนใหญใชในการแสดงผลเปรยบเทยบคาของขอมลในแตละชวง แตละพนท เชน ความ

แตกตางของความยาวถนน ความหนาแนนของจ านวนประชากรในแตละเขต เปนตน สวนมากจะใชกบ

ขอมลแบบเสน (Line) และแบบพนทรปปด (Polygon)

การ Graduated ชนขอมลแบบเสน (Line) ในทนยกตวอยางโดยใชชนขอมล mainroad_line

1. ไปทแถบเมน Symbology แลวปรบเปนแบบ Graduated

2. เลอกคอลมนทเกบขอมลชนดตวเลขทตองการแบงแยก ตวอยางนจ าแนกตามความยาว

ของเสนถนน (LENGTH)

3. ทชอง Color ramp เลอกรปแบบการไลสตามตองการ

4. เลอกจ านวน Classes ทตองการแยก (จ านวนชวงชน) ตวอยางนจ าแนกจ านวน 3 ชวงชน

5. เลอกรปแบบการจ าแนกแบบ Equal Interval

6. คลก Classify โปรแกรมจะแบงชวงชนใหครอบคลมคาทมอยทงหมดใหอตโนมต

7. คาทโปรแกรมแบงใหอตโนมตหากตองการเปลยนแปลง สามารถดบเบลคลกชวงชนท

ตองการเปลยนได ทงคาส ชวงชน และคาทแสดงใน Map Legend


หนา 44


โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลทได Graduated ดงภาพ

การ Graduated ชนขอมลแบบพนทรปปด (Polygon) ในทนใชชนขอมล district

หนา 45


1. ไปทแถบเมน Symbology แลวปรบเปนแบบ Graduated

2. เลอกคอลมนทเกบขอมลชนดตวเลขทตองการแบงแยก ตวอยางนจ าแนกตามจ านวน

ประชากรชายในพนท กทม. (no_male)

3. ทชอง Color ramp เลอกรปแบบการไลสตามตองการ

4. เลอกโหมดการจ าแนกแบบ Quantile (Equal Count)

5. เลอกรปแบบจ านวน Classes ทตองการแยก ตวอยางนจ าแนกจ านวน 5 ชวงชน

6. คลก Classify โปรแกรมจะแบงชวงชนใหครอบคลมคาทมอยทงหมดใหอตโนมต

7. คาทโปรแกรมแบงใหอตโนมตหากตองการเปลยนแปลง สามารถดบเบลคลกชวงชนท

ตองการเปลยนได ทงคาส ชวงชน และคาทแสดงใน Map Legend


โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลทได Graduated ดงภาพ

หนา 46


แบบฝกหดการปรบแตงคณสมบตของชนขอมล

1. เพมชนขอมลดงภาพ

2. จดเรยงชนขอมล และปรบแตงคณสมบตของชนขอมล ใหไดตามภาพน

หนา 47


QGIS plugin

Plugin ใน QGIS ชวยใหซอฟตแวรมความสามารถมากขน Plugin ตางๆ ถกเขยนขนทงจากนกพฒนา

ของ QGIS และนกพฒนาจากภายนอกทสนใจท าให QGIS มความสามารถมากขน

การเปด – ปดการใชงาน Plugin

1. ไปทเมน Plugins => Manage and Install Plugins…

2. ปรากฏหนาตาง Plugins ขนมา แถบ All แสดง Plugin ทงหมดทมในโปรแกรม

3. แถบ Installed จะแสดง Plugin ทตดตงแลว จากแถบนสามารถเปด – ปด Plugin ทตองการใช

งานได โดยคลกเครองหมายกากบาททหนา Plugin นนๆ

หนา 48


4. แถบ Not Installed จะแสดง Plugin ทยงไมไดตดตงในโปรแกรม

5. แถบ Install from ZIP สามารถน า Plugin ทดาวนโหลดมาเปนไฟล ZIP ตดตงลงในโปรแกรม

หนา 49


การตดตง Plugin

การตดตง Plugin สามารถท าไดโดยการไปทแถบ All แลวคนหาชอของ Plugin ทตองการในชอง

Search แลวโปรแกรมจะคนหา Plugin ทตรงตามเงอนไขให หากตองการตดตงใหคลกทปม Install plugin

plugin ทตดตงแลวจะไปปรากฏทเมน plugin

หนา 50


Attribute

การสงออกขอมลตารางไปยง MS Excel

1. คลกขวาทชนขอมลทตองการสงออกขอมล แลวเลอก Export คลกเลอก Save Features As…

2. โปรแกรมจะปรากฏหน าต าง Save vector layer as… เล อกรปแบบไฟล เป น Comma Separated Value [CSV] ค ล ก Browse ให บ น ท ก ไฟ ล ช อ ว า district.csv ไว ท D:/basemap/train/ district.csv เลอก Encoding เปน TIS-620 แลวคลก OK

หนา 51


3. เมอสงออกส าเรจ ไฟล CSV ทสงออกจะปรากฏในโฟลเดอรทบนทกไว D:/basemap/train

4. เมอเปดดไฟล CSV ทสงออกขอมลจากโปรแกรม qgis

หนา 52


การนาเขาขอมลจาก MS Excel มายงชนขอมล น าเขาขอมลหาบเรแผลงลอยในชนขอมล district 1. จดเตรยมขอมลส าหรบการน าเขา ตามตวอยางเปนขอมลผคาหาบเรแผงลอยในกทม. พมพขอมลนลงในตาราง Excel ทไดสงออกขอมลจากตวอยางกอนหนา ไฟล district.csv และลบคอลมนใหเหลอแค dcode dname

แหลงขอมล : กองตรวจและปฏบตการพนท 1 ส านกเทศกจ

หมายเหต : ขอมล ณ เดอนธนวาคม 2558

จานวนผคาหาบเร - แผงลอยของกรงเทพมหานคร จาแนกตามสานกงานเขต พ.ศ. 2558

สานกงานเขต จานวนจด

(จด) จานวนผคา

(ราย) สานกงานเขต

จานวนจด (จด)

จานวนผคา (ราย)

คลองเตย 26 702 บงกม 10 86 คลองสาน 25 895 ปทมวน 18 538 คลองสามวา 0 0 ประเวศ 3 104 คนนายาว 3 30 ปอมปราบศตรพาย 52 451 จตจกร 8 551 พญาไท 33 808 จอมทอง 4 50 พระโขนง 4 75 ดอนเมอง 8 75 พระนคร 17 1657 ดนแดง 18 771 ภาษเจรญ 19 329 ดสต 35 1078 มนบร 2 55 ตลงชน 1 10 ยานนาวา 13 317 ทววฒนา 2 73 ราชเทว 37 1330 ทงคร 3 52 ราษฎรบรณะ 12 250 ธนบร 33 744 ลาดกระบง 0 0 บางกอกนอย 20 1126 ลาดพราว 4 71 บางกอกใหญ 2 182 วงทองหลาง 2 159 บางกะป 13 499 วฒนา 38 690 บางขนเทยน 6 166 สวนหลวง 4 148 บางเขน 16 220 สะพานสง 0 0 บางคอแหลม 16 249 สมพนธวงศ 7 631 บางแค 11 893 สาทร 22 804 บางซอ 11 512 สายไหม 1 105 บางนา 7 368 หนองแขม 11 635 บางบอน 9 150 หนองจอก 1 23 บางพลด 16 505 หลกส 1 19 บางรก 11 350 หวยขวาง 19 191

หนา 53


ไฟล Excel ทคยขอมลเรยบรอยแลว โดยลบ dname ออกเนองจากชนขอมล district.shp มอยแลว จากนน

ใหบนทกไฟลเปน Stall.csv

2. เตรยมชนขอมล district ทจะท าการน าเขาขอมลและไฟล Stall.csv

หนา 54


3. น าเขาขอมลโดยคลกขวาทขนขอมล district เลอก Properties… แลวไปทแถบ Joins จากนน

คลกเครองหมายบวก เพอเรมน าเขาขอมล

4. โปรแกรมจะปรากฏหนาตาง Add Vector Join โดยมขนตอนดงน

(1) เลอกไฟล CSV ทเตรยมไว stall

(2) ชอง Join field เลอกฟลดทใชเชอมโยงกน เลอก dcode

(3) ชอง Target field เลอกฟลดทใชเชอมโยงกน เลอก dcode

(4) เมอเลอกเสรจแลว คลก OK เพอยนยนการท างาน

หนา 55


4. ผลทได ชนขอมล district ถกเชอมโยงกบขอมลไฟล stall.csv สงเกตไดโดยคลกขวาเลอก Attribute Table จะเหนวามฟลดชอ stall_num และ stall_num_saller เปนขอมลทถกรวมเขากบชนขอมล district

แบบฝกหดการนาเขาขอมลจาก MS Excel มายงชนขอมล

1. น าขอมล D:/ basemap/data/moveinmoveout55-58.csv มา join กบชนขอมล district.shp

2. น าขอมล D:/ basemap/data/age.csv มา join กบชนขอมล district.shp

หนา 56


ตารางขอมล Attribute Table

แถบเครองมอจดการ Attribute (Manage Attribute Toolbar) คอ แถบเครองมอทใชในการเพม ลบ แกไข

คาใน Attribute แถบเครองมอทโปรแกรมไดจดเตรยมไวใหนนมอยหลายชดดวยกน โดยคลกขวาทชนขอมล

district เลอก Open Attribute Table หรอคลก จะปรากฏหนาตาง Attribute Table

Toggle editing mode การเปดการแกไขขอมลในตาราง Attribute

Toggle multi edit mode การเปดโหมดการเพม Feature ตางๆ ภายใน field

Save Edits การบนทกการแกไขขอมลในตาราง Attribute

Reload Table การโหลดตารางใหม

Add feature การเพมรายการใหม

Delete select feature การลบรายการทเลอก

Cut selected rows to clipboard การตดขอมลขอมลทเกบไวใน Clipboard

Copy selected rows to clipboard การคดลอกขอมลทเกบไวใน Clipboard

Paste features from clipboard การวางขอมลทเกบไวใน Clipboard

Select feature using an Expression การเลอกลกษณะขอมล

Select all การเลอกรายการทงหมด

Invert selection การสลบขอมลรายการทเลอก

Deselect all การยกเลกการเลอกทงหมด

Select / Filter feature using form การเลอก feature ทจะใชเปนฟอรม

Move selected to top การยายรายการทไปไวบนสดของตาราง

Pan map to the selected rows การเลอนดขอมลทเลอก

Zoom map to the selected rows การขยายดขอมลทเลอก

New field การเพมคอลมนในตาราง

Delete field การลบคอลมนในตาราง

Open field calculator การเปดการค านวณคาใน field

Conditional formatting การเปดใชงานรปแบบตาราง

หนา 57


การแปลงคาขอมลจากขอความเปนตวเลข

เมอเขาไปดคณสมบตชนขอมล โดยการคลกขวา เลอก Properties ไปทแถบ Sources Fields จะ

สงเกตไดวา a60_69,a70-79, a80-89,a90up มชนดขอมลเปน String ซงไมสามารถน าไปค านวณได

1. เลอกชนขอมลทตองการจดการ ในทนคอชนขอมล district คลก จะปรากฏหนาตาง

Attribute Table จากนนคลก เพอเปดหนาตาง Field calculator

หนา 58


2. โปรแกรมจะปรากฏหนาตาง Field calculator การแปลงชนดขอมลมขนตอนดงน

(1) เลอก Create a new field

(2) ตงชอฟลดใหมทชอง Output field name (age_60_69)

(3) เลอกประเภทการจดเกบขอมลทชอง Output field type เปน Whole number (Integer)

(4) ความยาวตวอกษรในการจดเกบขอมลทชอง Output field length

(5) เลอก Fields and Values แลวดบเบลคลกทฟลดทตองการ (age_a60_69)

(6) คลก OK เพอยนยนการท างาน

หนา 59


3. เมอเขาไปดคณสมบตชนขอมล district โดยคลกขวา เลอก Properties ไปทแถบ Source Fields จะสงเกตไดวามฟลดใหมชอวา age_60_69, age_70-79, age_80-89, age_90up ทมชนดขอมลตวเลข

การคนหาขอมลใน Attribute

1. ตองการหาชอเขตทมค าวา bang อยในฟลด dname_e ท าไดโดยคลก Show All Features เลอก

Field Filter เลอกฟลด dname_e

หนา 60


2. เมอเลอกฟลดเรยบรอยแลวจะปรากฏชองใหพมพตวคนหา bang ท าเครองหมายหนาชอง Case

sensitive แลว Enter โปรแกรมจะท าการกรองขอมลในตารางทมค าวา bang ในฟลด dname_e ในตวอยาง

นเจอเพยง 1 Features เทานน คอเขตลาดกระบง Lat Krabang

แบบฝกหดการคนหาขอมลใน Attribute

ชอเขตทมค าวา “Thong” ในฟลด dname_e มจ านวน................เขต

ชอเขตทมค าวา “บาง” ในฟลด dname มจ านวน..................เขต

การคนหาขอมลใน Attribute แบบมเงอนไข

1. ในกรณทตองการคนหาขอมลแบบมเงอนไขสามารถท าไดโดยคลก Show All Features เลอก

Advanced Filter (Expression) จะปรากฏหนาตาง Expression based filter

หนา 61


2. ตวอยางในการคนหาขอมล คอ หาเขตทมจ านวนประชากรชายมากกวาจ านวนประชากรหญง โดย

การพมพตวกรองการคนหา no_male > no_female แลวคลก OK

3. ผลลพธทไดจากการคนหาในตวอยางน เจอเพยง 1 Features เทานน คอ เขตดสต มจ านวน

ประชากรชายมากกวาจ านวนประชากรหญง

แบบฝกหดการคนหาขอมลใน Attribute แบบมเงอนไข

1. เขตทมจ านวนวดมากกวา 30 มจ านวน ............. เขต

2. มเขตไหนบางทมจ านวนประชากรผสงอายทมอายตงแต 90 ปขนไป มากกวา 50 คน

หนา 62


การคานวณตารางขอมลดวย Field Calculator โดยคลกท Open Field Calculator เพอเปดตว

ค านวณคาใน Field โปรแกรมจะปรากฏหนาตาง Field calculator โดยมขนตอนการท างานดงน

(1) ตงชอฟลดใหมในชอง Output field name วา population

(2) เลอกชนดของขอมลในชอง Output field type เปน Whole number (integer)

(3) เลอกความกวางของฟลดในชอง Output field width เปน 10

(4) พมพการค านวณ ในตวอยางนจะสรางฟลดใหมเพอเกบผลรวมของประชากรชายและหญง จง

พมพการค านวณเปน no_male + no_female คอประชากรชาย + ประชากรหญง

(5) คลก OK เพอยนยนการด าเนนการ จะไดฟลด population ใหมทเกดจากการบวกกนของ

ฟลด no_male กบ no_female

แบบฝกหดการคานวณตารางขอมลดวย Field Calculator

ค านวณจ านวนงบประมาณทตองใชในการจายเบยยงชพของผสงอาย โดยก าหนดวาผสงอายในชวง

60-69 ป ไดรบเบยยงชพ 600 บาท 70-79 ป ไดรบเบยยงชพ 700 บาท 80-89 ป ไดรบเบยยงชพ 800 บาท

และอายตงแต 90 ปเปนตนไปไดรบเบยยงชพ 1,000 บาท ซงผลลพธทไดจากการค านวณใหเกบไวทฟลดใหม

ชอ amount

หนา 63


การสรางขอมล Shapefile ใหม การสรางชนขอมล Shapefile ซงม 3 แบบ คอ แบบจด (Point) แบบเสน (Line) และแบบพนทรปปด

(Polygon) ขนตอนการสรางชนขอมล (Layer) ในโปรแกรม QGIS สามารถท าไดดงน

1. ออกแบบฐานขอมลเพอสรางชนขอมล

2. สราง Project ใหม โดยไปท Manu bar Project เลอก New หรอคลกไอคอน สวนToolbar

3. เมอเปด Project ใหมแลว ก าหนดคา Project Properties โดยไปท Manu bar Project เลอก

Project แลวเลอก Properties

4. ปรากฏหนาตาง Project Properties เลอกแถบ General ตงชอ Project วา New Layer

หนา 64


5. ก าหนด Coordinate Reference System เลอกแถบ CRS สามารถดวธการไดจาก หวขอ การ

ก าหนดคาพกดของโครงการ เลอกระบบพกด WGS84/UTM zone 47N

6. การตงคา Snaping กอนท าการสรางขอมล shapefile ใหมนน จะตองท าการก าหนดคา Snap

เพอใหขอมลมความตอเนองกน โดยคลกทเมน Settings คลกเลอก Options ไปทแถบ Digitizing ในสวน

Snapping ท าเครองหมายท Enable Snapping by default เพอเปดใชงาน Snapping ตงคาตามตวอยางน

หนา 65


การสรางขอมล Shapefile แบบจด (Point) สามารถด าเนนการไดดงน

1. เตรยมฐานขอมลทท าการออกแบบไวตามตวอยางเปนการสรางชนขอมลใหมประเภทจด (Point)

เกยวกบขอมลการใชทดน (LandUse)

ขอมลการใชทดน (LandUse) ท ชอฟลด ประเภท ความกวาง 1 ID (Auto) Integer 10 2 Name String 100 3 Type String 1 4 Address String 100 5 Tax Real 10,2

2. คลกทเมน Layer => Create Layer => New Shapefile Layer… หรอคลกไอคอน สวน

ของ Toolbar เลอก New Shapefile Layer…

หนา 66


3. จากนนจะปรากฏหนาตาง New Vector Layer เพอท าการสราง Layer ใหม มขนตอนดงน

(1) คลก เพอตงคาการจดเกบในทนใหเกบท D:\basemap\train\LandUse.shp

(2) เลอก File encoding เปนแบบ TIS-620

(3) เลอกรปแบบ Layer ในสวนของ Geometry type ใหเลอกแบบ Point

(4) ก าหนดระบบพกดอางองทางภมศาสตร (CRS) เปน EPSG:32647,WGS 84/UTM zone 47N

(5) สราง Field (Column) ในสวน New Field พมพชอฟลดทชอง Name

(6) เลอกประเภทของฟลด Type จะม 4 ประเภทคอ Text data เกบขอมลประเภทตวอกษร

Whole number เกบขอมลประเภทตวเลขจ านวนเตม Decimal number เกบขอมลประเภท

ทศนยม และ Date เกบขอมลประเภทวนท

(7) ก าหนดขนาดการจดเกบขอมล

(8) หลงจากนนคลก Add to fields list เพอเพม fields

(9) เมอสราง fields ครบแลวคลก OK

ในกรณทตองการลบ Field ใหน าเมาสไปวางบน Field ทตองการแลวคลกทปม Remove fields

หนา 67


4. จะปรากฏชนขอมลทสรางขนใหมดานซายมอ

6. จากนนน าเขาขอมลแผนทฐาน (Base map) เพอทจะสรางชนขอมลใหม เพมชนขอมลเชงภาพ

(Add Raster Layer) เลอกรปภาพทตองการ จาก Drive D: => basemap => raster => 1018

7. ขยายชนขอมล Raster ไปยงต าแหนงทตองการ เรมด าเนนการน าเขาขอมลโดยการคลกทปม

Toggle editing จากนนกจะสามารถเรมท าการน าเขาขอมล (Digitize) ไดโดยสามารถเลอกใชเครองมอ

Digitizing Toolbars

8. น าเขาขอมล โดยการคลกทปม Add Feature แลวคลกซายตรงต าแหนงสถานททตองการ จากนน

กจะมหนาตางใหใสขอมล Feature Attributes เมอเสรจเรยบรอยแลวใหคลกปม OK

หนา 68


9. เมอก าหนดจดครบตามทตองการเรยบรอยแลว ใหท าการ Save จดนนไว โดยการคลกทปม

Save for Selected Layer(s) และหากตองการยกเลกการน าเขาขอมล/แกไขขอมล ใหคลกทปม Toggle

Editing อกครงหนง

การสรางขอมล Shapefile แบบเสน (Line) สามารถด าเนนการไดดงน

1. เตรยมฐานขอมลทท าการออกแบบไวตามตวอยางเปนการสรางชนขอมลใหมประเภทแบบเสน

(Line) เกยวกบขอมลเสนทางรถเกบขยะ (Garbage)

ขอมลเสนทางรถเกบขยะ (Garbage) ท ชอฟลด ประเภท ความกวาง 1 ID (Auto) Integer 10 2 Name String 100 3 Length Integer 5 4 Detail String 100 5 Driver String 80 6 Car_regis String 20

หนา 69





หนา 70


(1) คลก เพอตงคาการจดเกบในทนใหเกบท D:\basemap\train\Garbage.shp


(3) เลอกรปแบบ Layer ในสวนของ Geometry type ใหเลอกแบบ Line


(5) ท าการสราง Field (Column) ในสวน New Field พมพชอฟลดทชอง Name









หนา 71


5. น าเขาขอมลโดยการคลกทปม Toggle editing จากนนกจะสามารถเรมน าเขาขอมล (Digitize) ได

โดยสามารถเลอกใชเครองมอ Digitizing Toolbars คลกทปม Add Feature แลวคลกซายตรงต าแหนง

สถานททตองการ แลวเลอนเสนไปตามทตองการ เมอสนสดใหคลกขวา จากนนกจะมหนาตางใหใสขอมล

Feature Attributes เมอเสรจเรยบรอยแลวใหคลกปม OK


Save for Selected Layer(s) และหากตองการยกเลกการน าเขาขอมลคลกทปม Toggle Editing อกครงหนง

หนา 72


การสรางขอมล Shapefile แบบพนทรปปด (Polygon) สามารถด าเนนการไดดงน

1. เตรยมฐานขอมลทท าการออกแบบไวตามตวอยางเปนการสรางชนขอมลใหมประเภทแบบพนทรป

ปด (Polygon) เกยวกบขอมลอาคาร (Building)

ขอมลอาคาร (Building) ท ชอฟลด ประเภท ความกวาง 1 ID (Auto) Integer 10 2 Name String 100 3 Type String 1 4 Address String 100 5 Date String 10



หนา 73



(1) คลก เพอตงคาการจดเกบในทนใหเกบท D:\basemap\train\Building.shp


(3) เลอกรปแบบ Layer ในสวนของ Geometry type ใหเลอกแบบ Polygon


(5) ท าการสราง Field (Column) ในสวน New Field พมพชอฟลดทชอง Name








หนา 74



5. น าเขาขอมลด าเนนการโดยการคลกทปม Toggle editing จากนนกจะสามารถเรมท าการน าเขา

ขอมล (Digitize) ไดโดยสามารถเลอกใชเครองมอ Digitizing Toolbars คลกทปม Add Feature แลวลาก

พนทไปยงต าแหนงสถานททตองการ เมอสนสดใหคลกเมาสขางขวาจากนนกจะมหนาตางใหใสขอมล Feature

Attributes เมอเสรจเรยบรอยแลวใหคลกปม OK

หนา 75



Save for Selected Layer(s) และหากตองการยกเลกการน าเขาขอมลคลกทปม Toggle Editing อกครงหนง

หนา 76


Web Map Service

การเชอมตอขอมลจากภายนอก โดยใชเครองมอ Add WMS/WMTS Layer และเครองมอ

dddgg Add WFS Layer

การเชอมตอขอมลจากภายนอกโดยใชเครองมอ Add WMS/WMTS Layer

1. ไปท Tool bar ชอ Add WMS/WMTS Layer แลวคลก New เพอเพมการ

เชอมตอ ขนขอมลทไดจะเปนแบบ Raster จะปรากฏหนาตาง Data Source Manager

WMF/WMTS คลก New

จะปรากฏหนาตาง Create a new WMS/WMTS connection แลวพมพ Name และ

URL ทตองการเชอมตอ แลวคลก OK

หนา 77


2. หล งจากคล ก OK จะกลบ เข าส หน า Data Source Manager WMF/WMTS คล ก

Connect เพอเชอมตอ จะปรากฏรายการชนขอมลททอย เมอเราตองการเพมชนขอมลใด

ใหคลกเลอกทชนขอมลนนแลว คลก Add เมอเพมชนขอมลตามทตองการแลว คลก Close

Name: wms

URL: http://203.155.220.179:8090/geoserver/wms?request=getCapabilities

หนา 78


โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลทเราท าการ Add เขามา จากเครองมอ Add WMS/WMTS Layer

การเชอมตอขอมลจากภายนอกโดยใชเครองมอ Add WFS Layer

1. ไปท Tool bar ชอ Add WFS Layer แลวคลก New เพอเพมการเชอมตอขนขอมล

ทไดจะเปนแบบ vecter จะปรากฏหนาตาง Add WFS Layer from a Server คลก New

หนา 79


จะปรากฏหนาตาง Create a new WFS connection แลวพมพ Name และ URL ท

ตองการเชอมตอ แลวคลก OK

Name: wfs URL: http://203.155.220.179:8090/geoserver/BMAWMS/ows

หนา 80


2. หลงจากคลก OK จะกลบเขาสหนา Add WFS Layer from a Server คลก Connect

เพอเชอมตอ จะปรากฏรายการชนขอมลททอย เมอเราตองการเพมชนขอมลใด ใหคลกเลอก

ทชนขอมลนนแลว คลก Add เมอเพมชนขอมลตามทตองการแลว คลก Close

โปรแกรมจะปรากฏชนขอมลทเราท าการ Add เขามา จากเครองมอ Add WFS Layer

หนา 81


การสรางแผนทขอมล (Map Layout)

ขนตอนการจดทา Map Layout สามารถด าเนนการได ดงน

1. เตรยมแผนททตองการท า Map Layout ในตวอยางนเปนการจดท า Layout ของแผนทแสดง

ชมชนเขตคลองสาน โดยการเพมชนขอมล district, chaophaya_poly, mainroad_line และชนชอมล

community_klongsan จากโฟลเดอร Drive D: => basemap => m20000 ปรบแตงคณสมบตของชน

ขอมลแตละชนตามความตองการ เพอใชท า Layout ตอไป

2. คลกเลอก New Print Layout จากนนจะปรากฏหนาตาง Create print layout title ใหท าการ

ตงชอ Map Layout และคลก OK

หนา 82


3. จากนนจะปรากฏหนาตางการท า Map Layout

Pan Layout การเลอนต าแหนงของ Layout

Zoom การ ยอ ขยาย Layout

Select/Move Items ใชส าหรบ เลอก/เคลอนยายรายการบน Layout

Move Item content ใชส าหรบ ยอ ขยาย เคลอนยาย รายการในกลองขอความ

Edit Nodes Item การแกไขรปราง แบบเสน หรอ รปหลายเหลยม

Adds a new Map to the layout การเพมแผนทลงบน Layout

Adds a new picture to the layout การเพมรปภาพลงบน Layout

Adds a new Label to the layout การเพมกลองขอความลงบน Layout

Adds a new Legend to the layout การเพมสญลกษณบนแผนทลงบน Layout

Adds a new Scale Bar to the layout การเพมมาตราสวนของแผนทลงบน Layout

Add shape การสรางรปราง สามเหลยม สเหลยม วงกลม

Adds a new Arrow to the layout การสรางลกศรลงบน Layout

Add Node Item การสรางรปรางแบบเสน หรอ รปหลายเหลยม

Adds a new HTML to the layout การเพม Source URL

Adds a new Attribute Table to the layout การสรางตารางชนขอมลแสดงรายละเอยดแผนท

หนา 83


4. คลก Add Rectangle เพอตกรอบ Map Layout

5. ปรบแตงเสนขอบในแถบ Item properties ท าการปรบแตงตามความตองการ

หนา 84


6. คลก Add new map เพอเพมแผนทลงลงใน Map Layout คลกซายคางและลาก เพอ

วางแผนทลงใน Map Layout

7. คลก Move item content เพอปรบแผนทใหอยต าแหนงทตองการจดวางใน Map Layout หรอ

ปรบ Scale ใหซมแผนทไปยงสดสวนทตองการ

หนา 85


8. คลก Add new legend เพอเพมค าอธบายแผนท

9. เราสามารถแกไข ค าอธบายแผนทได โดยการไปทแถบ Item propertiesเอาเครองหมายออกจาก

Auto update ปรบแตงค าอธบายแผนทตามตองการ

เปลยน Title เปนค าอธบายสญลกษณ

ปรบแตงค าอธบาย เพม ลบ จดเรยง

ค าอธบาย แกไขค าอธบายตามความตองการ

หนา 86


10. คลก Add image เพอเพมสญลกษณทศ และตราสญลกษณกรงเทพมหานคร คลกซาย

คางและลาก เพอเพมรปภาพตรงต าแหนงทตองการ

11. คลก เพอเลอกรปภาพ จากนนจะปรากฏสญลกษณทศและตราสญลกษณกรงเทพมหานคร

หนา 87


12. คลกทปม Add new scalebar เพมมาตราสวนแผนทปรบแตงคาของมาตราสวนแผนท

ตามตองการ จากนนจะปรากฏมาตราสวนแผนทตามทไดปรบแตงไว

13. คลก Add new label เพอเพมขอความบน Map Layout ใสขอความลงในหวขอ Label

และปรบแตงขอความตามตองการ จากนนจะปรากฏขอความบน Map Layout

หนา 88


14. คลก Add attribute table เพอเพมตาราง attribute ลงบน Map Layout เลอกชน

ขอมลทจะแสดง attribute

15. เราสามารถบนทก Map Layout ออกมาในรปแบบของรปภาพ PDF และ SVG ได โคยไปทคลก

Layout ถาเราตองการบนทกเปนรปภาพ ใหเลอก Export as Image เพอบนทกออกเปนรปภาพ หรอเลอก

Export as PDF เพอบนทกออกเปนไฟล PDF หรอ เลอก Export as SVG เพอบนทกออกเปนไฟล SVG แตใน

ตวอยางนจะบนทกเปนรปภาพ เลอก Export as Image...

หนา 89


16. หลงจากนนจะปรากฏหนาจอ Save Layout As ทชอง File name: ใหท าการตงชอรปภาพ Map

Layout ทชอง Save as type: ใหเลอกชนดไฟล และคลก Save เพอท าการบนทก ในตวอยางนบนทกชอ

แผนทเขตคลองสาน เลอกชนดไฟลเปน JPG format(*.jpg *.JPG) เกบไวท D: => basemap => train

17. รปภาพผลส าเรจของ Map Layout ทไดจดท าขน

Documents

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับโปรแกรมgid.bangkok.go.th › wms › qgis_manual.pdfหนา 1 ค ม อการใชงานโปรแกรม