Informed consent in een geaccrediteerd ziekenhuis

Informed consent in een geaccrediteerd ziekenhuis

Ann Bracke, AZ Groeninge Kortrijk Heidi Diet, Onze‐Lieve‐Vrouwziekenhuis Aalst

Leuven 17 november 2016

overzichtINFORMED CONSENT

DoelstellingBronnenInhoudTijdstipVormActoren

Juridische waarde

ACCREDITATIETRAJECTStap 1 StructurerenStap 2 Krijtlijnen

Stap 3 SensibiliserenStap 4 AuditStap 5 VerdictStap 6 BijsturenStap 7 Borgen

PROCESOPTIMALISATIEHindernissenAanbevelingen

2

Vooraf : Accreditatie

ONDERWEG NAAR STEEDS BETER

3


Internationaal referentiekader voor goede zorg : accreditatie = een keurmerk

‐> Vlaamse Ziekenhuizen vrijgesteld van systeemtoezicht na succesvol doorlopen van accreditatietraject tegen 2018

4


5


6

I. Doelstelling

7

I. Doelstelling

• “It is not about the form”

8

I. DoelstellingOorsprong IC : ‐> verzoening van prima facie conflicterende waarden

• Zonder toestemming = ongeoorloofde inbreuk op integriteit van een patiënt

• Rechtsgeldig toestemmen vereist goede informatie • Informatieplicht en toestemmingsvereiste = twee‐eenheid

1/ bescherming van fysieke integriteit en zelfbeschikkingsrecht2/ optimale zorgverstrekking met aantasting fysieke integriteit

tot gevolg

9

I. Doelstelling

arts patiëntarts

patiënt

EVOLUTIE

10

I. Doelstelling

11

I. Doelstelling

What did the doctor say ?

“ It is likely that almost everyone has been, atsome time, put off by densely worded formsand confused by complex medical regimens,conflicting health care advice, poorly wordedinstructions and medical speak that few on thereceiving side of health care can understand”

the Joint Commision, 2007, www.jointcommission.org

12

TOESTEMMEN

vrij

geïnformeerdvooraf

I. Doelstelling

13

II. Bronnen

Federale wetgeving

14

II. Bronnen

A. Federale reglementering

BASIS Wet Patiëntenrechten dd. 22.08.2002

SPECIFIEK vb. Wet van 23 mei 2013 tot regeling van de

vereiste kwalificaties om ingrepen van niet heel‐kundige esthetische geneeskunde en esthetische heelkunde uit te voeren

15

16

EISENKADERS Eisenkader C dienst en chirurgisch dagziekenhuis Eisenkader D

II. BronnenB. Vlaamse reglementering

17

II. BronnenC. JCI accrediteringsnormen

Informed consent(P.F.R. 5.1‐5.4)

Standard PFR. 5.1 Patient informed consent is obtained through a process defined by the hospital and carried out by trained staff in a manner and language the patient can understand.

Standard PFR. 5.2Informed consent is obtained before surgery, anesthesia, procedural sedation, use of blood and blood products, and other high‐risk treatments and procedures.

Standard PFR. 5.3Patients and families receive adequate information about the illness, proposed treatment(s), and health care practitioners so that they can make care decisions.

Standard PFR. 5.4 The hospital establishes a process, within the context of existing law and culture, for when others can grant consent.

18

III. InhoudWet patiëntenrechten (art. 7 en 8)‐> alle info m.b.t. patiënt, nodig om inzicht te verkrijgenin gezondheidstoestand en vermoedelijke evolutie ervan= doel, aard, urgentiegraad, duur, frequentie, voor patiënt relevantetegenaanwijzingen, nevenwerkingen en risico’s, nazorg, alternatieven, financiële gevolgen, andere relevante info

= gevolgen i.g.v. weigering of intrekking toestemming en andere doorpatiënt/beroepsbeoefenaar relevant geachte verduidelijkingen (incl. wettelijke bepalingen)

‐> relevante info over de beroepsbeoefenaar= verzekeringsdekking BA + vergunnings‐en registratie status

19

III. InhoudVlaams eisenkader

D : informatie over reden voor behandeling, behandel‐plan, uitvoering behandeling, te verwachten resultaat,pijn, mogelijke complicaties en problemen, herstel,alternatieven, …

C: idem D + soort anesthesie, voor‐en nadelen vananesthesie, voorwaarden en gemaakte afsprakenvoor en na anesthesie

20

III. InhoudJCI (PFR 2 PFR 5)

‐> informatie over alle aspecten van de medische zorg en behandeling

= basisinformatie over medische toestand/diagnose/voorgestelde zorg enbehandeling, (on)verwachte uitkomsten voor zover relevant, potentiëlevoor‐en nadelen, alternatieven, succesratio, problemen bij herstel, resultatenbij uitblijven behandeling, naam van verantwoordelijke beroepsbeoefenaar )

= informatie over recht op deelname aan zorgbeslissingen, over situaties waarin IC vereist is en over gehanteerd proces

= rechten en verantwoordelijkheden i.g.v. weigeren of beëindigen vanbehandeling/reanimatie/levensverlengende handelingen

‐ > aanvullende info over verantwoordelijke beroepsbeoefenaar bijspecifieke vraag van patiënt (a.d.h.v. proces)

21

22

Patiëntenrechtenwet

• Toestand en evolutie• Doel, aard, duur, urgentiegraad, frequentie, tegenaanwijzingen, nevenwerkingen en risico’s van tussenkomst

• Nazorg• Alternatieven• Financiële gevolgen• Gevolgen bij weigering• Verzekeringsdekking en registratiestatus

Vlaamse zorginspectie

• Behandelplan• Pijn• Alternatieven• Herstelperiode• Soort anesthesie

JCI

• Toestand/diagnose/behandeling

• (on)verwachte uitkomst zorg

• Alternatieven• Kans op succes• Mogelijke problemen bij herstel

• Potentiële voor‐en nadelen

• Gevolgen van niet behandeling

SAMENVATTEND

IV. TijdstipWet patiëntenrechten‐ Vóór iedere tussenkomst van de beroepsbeoefenaar

(uitz. spoedgevallen en algemeen belang)

Vlaams eisenkader ‐ D: ten laatste bij planning van behandeling‐ C: voor ingreep zelf ‐> vóór de planning van de ingreep; ‐ voor anesthesie ‐> tijdens een pre‐anesthesie contact (vóór OK)

JCI‐ Vóór iedere operatie, anesthesie, procedurele sedatie, gebruik van

bloed(producten) en andere risicovolle behandelingen en proceduresdie door ziekenhuis zijn opgelijst

23

V. Vorm

Mondeling

Schriftelijk ‐> diverse beweegredenen:

• Ondersteunen mondelinge communicatie• Responsabiliseren van de patiënt • Vastleggen van financiële afspraken• Preventief bevorderen juridische zekerheid bij mogelijke geschillen

24

V. Vorm

E‐consent (electronic consent)

– Wordt hier een daar reeds toegepast bij klinische studies

– Verhoogt patiënten betrokkenheid– Uitleg kan herhaald worden, visueel voorgesteld worden

– Patiënt kan vragen voor een arts voorbereiden

25

V. Vorm‐> Gebruik van standaardformulieren ?

• Ondersteuning mondelinge communicatie• Responsabiliseren van patiënt• specifieke afspraken vastleggen (vb. extendedoperations,…)

• Juridische zekerheid voor beroepsbeoefenaar• Gevaar voor standaardisering en uniformisering van communicatie arts‐patiënt

• Louter bewijstechnische motieven dienen• Moeilijk verstaanbaar

PRO

CONTRA

26

V. VormWet patiëntenrechten

‐> informatieverstrekking in een duidelijke taal‐> IC uitdrukkelijk of impliciet (i.e. afleiden uit gedraging) ‐> op verzoek van patiënt of beroepsbeoefenaar (ifv IC)

kunnen informatie en/of IC schriftelijk wordenvastgelegd en toegevoegd aan patiëntendossier (zowel voor positieve als negatieve wilsverklaring)

‐> voorafgaandelijk en tijdig

27

V. VormAandacht voor specifieke wetgeving !

‐ Schriftelijk IC vereist om zorg te kunnen krijgen : ZwangerschapsafbrekingOrgaantransplantatieMedisch experimentMedisch begeleide voortplantingOnderzoek op embryo’sWegneming van lichaamsmateriaal bij levenden Euthanasie Esthetisch‐heelkundige ingreep…

‐ Schriftelijk IC vereist om bij wet veronderstelde goedkeuring te weerleggenOrgaandonatieBewaring en gebruik van restmateriaal voor wetenschappelijk doel…..

28

V. VormVlaams eisenkader‐ D: Minimaal mondeling‐ C: bevestiging van IC door handtekening van of aanvinken door arts in dossier<‐> ! Minderjarigen : schriftelijk IC vereist van wettelijke

vertegenwoordigers tenzij minderjarige voldoende matuur is (cfr. verklaring arts in dossier)

29

V. Vorm

JCI

‐> IC conform proces door ziekenhuis gedefinieerd‐> IC verkregen door getraind personeel‐> in begrijpelijke taal en op begrijpelijke wijze‐> het IC wordt op uniforme wijze gedocumenteerd‐> identiteit van informatieverstrekker wordt

genoteerd in dossier

30

31

SAMENVATTEND : TIJDSTIP EN VORM

Enkel ICin

situatiesomschreven

inPFR 5.2

Altijd IC,Optie

impliciet IC (W.P.R./Vl. eisenkader)

Verplicht schriftelijk ICspecifieke

wetgeving

Altijd IC, Optie

expliciet IC (mond./schrift.)(W.P.R./VL. eisenkader)

Belgische wetgeving

JCI

(Welk) IC vereist ?

VI. Actoren

Wie geeft informatie ?

Wet patiëntenrechten1 ‐> beroepsbeoefenaar ≠ ‐> beroepsbeoefenaars ‐> elkeen voor zijn vakgebied

Vlaams eisenkaderD ‐> behandelend teamC ‐> behandelend team

32

VI. Actoren

JCI‐ ziekenhuis ontwikkelt proces waarin wordt voorzien wie toelichting geeft en wie toestemming vraagt

‐ In elk geval getraind personeel ‐ identiteit te noteren in dossier

33

VI. ActorenWie geeft toestemming ?

Wet patiëntenrechten1. Wils‐en handelingsbekwame patiënt zelf2. vertegenwoordiger van wils‐ en handelingsonbekwame3. bewindvoerder 4. samenwonende echtgenoot, wettelijk of feitelijk

samenwonende partner 5. dalende volgorde : meerderjarig kind, ouder, broer/zus6. beroepsbeoefenaar in multidisciplinair overleg

! patiënt zelf steeds zoveel mogelijk betrekken

34

VI. Actoren

Wet patiëntenrechten

• Ouders of voogd• Patiënt betrokken i.f.v. leeftijd en maturiteit (desgevallend zelfstandig)

JCI• Ziekenhuis ontwikkelt een proces waarin is

bepaald wie toestemming mag geven cfr. wet, cultuur en gebruiken

• Naam van anderen vermelden in dossier

35

wanneer

Voorafgaandelijk aan elke

tussenkomst

‐ D : uiterlijk bij planning behandeling

‐ C : tijdens pre‐anesthesiecontact

Voorafgaandelijk aan de tussenkomst waar

verplicht

vorm

duidelijk en begrijpbaar

/

‐ proces van ZH‐ getraind personeel

‐ Begrijpbaar

wie info

Patiënt of cascade

Patiënt of wettelijke vertegenwoordiger bij

niet matureminderjarigen

proces van ZH

wie IC

beroepsbeoefenaar

Behandelend team

Getraind ziekenhuispersoneel

36

SAMENVATTEND

WP

V.E.

JCI

VI. Juridische waarde

• Toestemming : niet bindend voor arts• Weigering : bindend, tot zolang niet herroepen door wilsbekwame patiënt

• Gebrek aan of onduidelijkheid over toestemming/weigering ? Noodzakelijke tussenkomst in het belang van de gezondheid van de patiënt

37

Accreditatietraject

38

Accreditatietraject

Stap 1 structureren

Stap 2 krijtlijnen

Stap 3 sensibiliseren

Stap 4 audit

Stap 5 verdict

Stap 6 bijsturen

Stap 7 borgen

39

Accreditatie als kapstok

om de strategischedoelstelling

patiëntveilige zorg te realiseren

40

STAP 1 structureren

Team per “chapter” in “JCI manual” ‐> oa. “Patient and family rights” ≈

werkgroep patiëntenrechten

41

WERKGROEP PATIENTENRECHTEN

‐ Samenstellingafvaardiging artsen en verpleegkundigen, kwaliteitspersoon, ombudspersoon,juridisch stafmedewerker

‐ Frequentie samenkomst initieel 1x/maand, daarna op afroep

‐ Werkwijzetabel met kleurcodes om status weer te geven

42

43

IV. JCI standaarden PFR/IC

STAP 2 uittekenen krijtlijnen

Hoe wordt informatie verstrekt ?Wanneer is welk type van IC vereist ?

44

Procedure “rechten en plichten van patiënten en familie ”

‐ Uiteenzetting van patiëntenrechten ‐en plichten‐ Verduidelijking van aspecten waarover minimaal informatie

moet worden verleend ‐ Wijze waarop elke beroepsbeoefenaar zich voorstelt aan de

patiënt (met naam en functie)

45

Procedure “toestemmingsverklaring”‐ Principe : een IC vóór elke tussenkomst , impliciet of expliciet (mondeling of schriftelijk) ‐ Uitzondering : expliciet en schriftelijk IC vereist, minstens :

‐> vóór volgende ingrepen/behandelingen :‐ alle heelkundige ingrepen‐ chemotherapie (met uitzondering van targeted of biologische geneesmiddelen)‐ radiotherapie‐ toedienen van bloed en bloedderivaten‐ endoscopische procedures‐ radiologische procedures waarbij een punctie wordt uitgevoerd‐ onderzoeken en/of procedures onder algemene anesthesie incl. matige of diepe sedatie ‐ alle ingrepen in pijnkliniek

‐> in alle gevallen verplicht bij wet/Vl. Zorginspectie :‐ zwangerschapsafbreking ‐ onderzoek op embryo’s ‐ orgaantransplantatie ‐ wegneming van lichaamsmateriaal bij levenden‐ medisch experiment ‐ euthanasie‐ medisch begeleide voortplanting ‐ esthetisch‐heelkundige ingreep‐ heelkunde bij kinderen

‐> op verzoek van zorgverstrekker/patiënt

46

Mondeling I.C.• Loutere vermelding in MPD• Vermelding in MPD + verwijzing naar afgifte van folder/brochure

(mondeling) en schriftelijk IC• Loutere vermelding in MPD• Vermelding in MPD + IC form ingescand

47

48

Overzicht schriftelijk IC

49

50

Modeldocument operatieboekje

STAP 3 sensibiliseren

51

52

patiëntenboekje

53

posters

54

Geschenk op dag van patiëntenrechten

STAP 4 audit

55

STAP 5 verdict

56

JCI feedback na audit • Measurable element 5 :PFR.5.1 Een geïnformeerde toestemmingsverklaring van de patiënt wordtverkregen via een proces dat door het ziekenhuis is bepaald en dat wordtuitgevoerd door daartoe opgeleide medewerkers op een manier en in eentaal die de patiënt kan begrijpen.

– Score : “Partially/not met” Redenen :

1. Gebrek aan uniform registratieproces 2. Ingrijpende procedures : voor sommige wel, voor anderegeen schriftelijk IC ‐> waar wel, niet steeds in orde

3. Schriftelijke IC formulieren verschillen onderling in vereisten/opbouw : • sommige formulieren vereisen zowel handtekening van de behandelend arts, andere

dan weer alleen van de patiënt (‐> deze eigen regels worden niet steeds nageleefd)

• Sommige formulieren verwijzen naar procedure, andere niet

57

58

STAP 6 bijsturen

59

• JCI beoogt continue verbetering van de patiëntenzorg

• Bijgevolg moeten alle punten uit het auditverslag worden geïndentificeerden worden opgelost zodat volledige overeenstemming met standaarden kan worden aangetoond tegen de opvolgingsaudit

• JCI kan steeds tussenin een onaangekondigde evaluatie van de naleving van de standaarden uitvoeren

Geïntegreerd actieplan

60

Voor de niet gerealiseerde meetpunten (NOT MET) uit eindrapport :

Strategic improvementplan (SIP – plan)

Het actieplan met de duurzame maatregelen die worden ingevoerd om de punten te verhelpen met een ROOD licht, dient samen met het timeframe waarbinnen realisatie verwacht wordt, binnen de vier weken na de Survey overgemaakt te worden aan JCI

Stap 7 borgen

‐ Tracers = rondgang en bevraging medewerkers ‐ Verdere bevraging patiënten‐ Verder dossieraudits‐ Up to date houden van procedures - Wijzigingen 6e editie standaardenboek : e-consent ? ‐ Incidenten registreren en evalueren

61

62

Procesoptimalisatie

Hindernissen Aanbevelingen

63

Procesoptimalisatie

64

Informed consent versus

Understood consent

Many leave the doctor’s office with questionsunspoken en unanswered

Procesoptimalisatie Hindernissen

1. TIJD : Patiënteneducatie is erg tijdrovend

65


2. ONTBREKEN PASSENDE VERGOEDING voor de zorgverlener en/of de zorginstelling voor deze prestaties

66


2. ONTBREKEN PASSENDE VERGOEDING voor de zorgverlener en/of de zorginstelling voor deze prestaties Contrast met klinische studies

67

STUDY COMPENSATION SCHEDULEPayment Amount

(EUR)

Screening visit CRF completion

Informed Consent Process 600 €Patient Demographics, Inclusion/Exclusion, Clinical History, Current Clinical Status, Medications 100 €

CRF Completion 200 €

Procedure visit CRF completion

Current Clinical Information, Medications, 100 €

Procedure 900 €

Adverse Event Review and AE CRF Completion 150 €

CRF completion 350 €

1 month FU 600€

TOTAL COMPLETED PER SUBJECT COST 3.000€


3. GELETTERDHEID

• In België ondervindt naar schatting één volwassene op tien moeilijkheden met lezen en schrijven. (Bron : Belgium.be)

• Nieuwe bedreiging : papierloze wereld brengt ook veel hooggeschoolden in de problemen (DS : 31/0/2016)

68


3. GELETTERDHEID

69

Mailen of surfen: een op vijf kent er niets van.

Dat blijkt uit een bevraging van de Gezinsbond bij 1.015 Belgen. ‘En dat zijn heus niet allemaal kansengroepen. Een op de vier van die Belgen is namelijk jonger dan 54 jaar’, klinkt het. ‘En 18 procent van de hooggeschoolden kan niet met Word overweg, D: 31.08.2016


4. KENMERKEN PATIENT : leeftijd, taal, cultuur, opleidingsniveau, aard en prognose ziekte, vraaggedrag van de patiënt, communicatiestijl van de patiënten, onwetendheid en perceptie dat de informed consent enkel een juridische aangelegenheid is, in plaats het te kaderen in patiëntveiligheid

5. KENMERKEN ARTS : leeftijd, specialisme van de betrokken arts, mate waarin eigen emoties een rol spelen, communicatievaardigheden, verwarring wanneer een IC vereist is en wanneer niet, ook een zekere angst om teveel informatie te geven en een onvermogen om onbegrip van patiënt op te merken

70


6. SITUATIONELE KENMERKEN : periode dat arts en patiënt elkaar kennen, frequentie van artsenbezoek, drukte praktijk van de arts

71

Procesoptimalisatie Aanbevelingen

1. Tijd maken voor IC gesprek :– Zorgverleners bewust maken dat informeren een continue proces is ‐> geen eenmalige gebeurtenis

– Herhalen van informatie, bvb. enige tijd nadat patiënt is bekomen van eerste schrik rond diagnose en prognose. Mondelinge informatie herhalen of ondersteunen met informatiefolders, of audio‐ en beeldmateriaal

– Informatie door meerdere betrokken hulpverleners met een taakafbakening tussen de arts en de verpleegkundige. Het inschakelen van verpleegkundigen (experten) wijst op positieve effecten. (vb. Pre‐operatieve consultaties )

– Pauzeer en luister naar de patiënt

72


2. IC formulier ‐ Doordacht en zorgvuldig opgesteld ‐ Niet per individuele arts, maar per beroepsgroep‐ Verwijzen naar datum van mondeling gesprek waarin patiënt

specifieke geïndividualiseerde informatie werd gegeven‐ Specifiek en aangepast aan voorgenomen zorg‐ Mogelijkheid tot bijkomende vraagstelling

vermelden/overleg huisarts‐ Reflectietermijn vermelden (tussen gesprek en tekenen IC)‐ Vermelden alternatieve behandelingen (!) ‐ Vermelden financiële gevolgen

73


‐ Op maat van de patiënt rekening houdend met scholingsgraad

‐ Tolk plannen bij afspraak indien aangewezen

74

3. Taalgebruik :


75

4. Hulpmiddelen

Voor de patiënt : Patiënten kunnen zich voorbereiden op gesprek met een arts en de vragen noteren waarop ze een antwoord wensen. Een checklijst helpt hen daarbij .

Voor de arts/zorgverlener : Artsen/zorgverlener kunnen in een checklist zaken afvinken .

4.1. Checklist


76

4. Hulpmiddelen4.2. E‐voorlichting en e‐consent


77

4. Hulpmiddelen4.2. E‐voorlichting en e‐consent Voordelen :‐ Laat interactie toe met patiënt ‐ teach back ‐ Patiënt kan thuis op een zelf gekozen moment de informatie en ev.

Videomateriaal doornemen, tonen en bespreken met ev. Familie ‐ Informatie kan gemakkelijker in meerdere talen, en bij sommige

moeilijke woorden kan gemakkelijker een vertaling bijgevoegd worden. ‐ Eenvoudig om weblinks op te nemen in informed consent en patiënt

ertoe aanzetten deze ook aan te klikken en te lezen‐ Minder kosten voor organiseren van consultaties waar de voorlichting

wordt gegeven‐ E‐voorlichting koppelen aan registeren van e‐consent, met ev.

rechtstreekse link nr. patiëntendossier


78

4. Hulpmiddelen4.2. E‐voorlichting en e‐consent

‐ Staat nog in zijn kinderschoenen maar is toekomst en aangewezen bij telegeneeskunde

‐ Eerste virtuele ziekenhuis ter wereld succesvol

Het Mercy Virtual Care Center in Amerika heeft driehonderd werknemers maar geen patiënten.

Procesoptimalisatie

• 4. Hulpmiddelen4.3. Multi‐media om patiëntengagement te verhogen

– Videomateriaal om aan patiënteneducatie te doen

– Live chat met verpleegkundigen

79

Take home messages

• Overheid : middelen ter beschikking stellen• Artsen : tijd maken om patiënten goed te

informeren ‐ Taak verdeling arts –verpleegkundige

• Ziekenhuis : faciliteren – innoveren en investeren in e‐voorlichting en e‐consent patiënten servicepunt

Patiënt : interactie en betrokkenheid verhogen met als doel patiëntveilige zorg

80

81

SUCCES !

[email protected]@olvz‐aalst.be

Interessante links • FOD filmpje: “Vrij toestemmen in een tussenkomst, na voorafgaande informatie : https://www.youtube.com/watch?v=7KMNbmhBsh4

• Vlaamse eisenkaders‐ www.zorg‐en‐gezondheid.be/eisenkader‐voor‐de‐chirurgische‐patiënt‐ www.zorg‐en‐gezondheid.be/eisenkader‐voor‐de‐internistische‐patiënt

• JCI : www.jointcommissioninternational.org • www.azgroeninge.be• www.olvz.be

82

Juridische highligths

Ann Bracke – bedrijfsjurist AZ Groeninge

Heidi Diet – bedrijfsjurist OLV Aalst

• Financiële informatie ten aanzien van patiënt– Opnameverklaring– KB 9/11/2015 – wetgeving marktpraktijken – toepassingsgebied en gevolgen

– No show fee • Patiëntendossier en privacy

– Privacyreglement– Recht op inzage : welke info – Recht op inzage : ombudsdienst– Concrete casus – inzagerechten na overlijden, mondeling verzet door patiënt

Inhoud

FINANCIELE INFORMATIE TEN AANZIEN VAN EEN PATIENT

Financiële informatie

WETGEVER HEEFT SPECIFIEKE INFORMATIEPLICHT OPGELEGD AAN ZIEKENHUIZEN

‐ Opnameverklaring (wettelijk vastgelegd model)‐ Toelichting bij opnameverklaring (wettelijk vastgelegd model)‐ Overzichtslijst actuele prijzen

Opnameverklaring

• Ziekenhuizen die kamer‐ of honorariumsupplementen aanrekenen moeten gebruik maken van het voorgeschreven model “verklaring van opname”. (KB 8/11/2015)

• Alle kosten verbonden aan een ziekenhuisopname moeten centraal worden geïnd.

• De kostprijs van een opname wordt bepaald door de volgende factoren: 1. De manier waarop u verzekerd bent.– Personen die niet in orde zijn met hun ziekteverzekering betalen de

volledig opnamekost zelf : verblijfskost 442,74 euro (acute diensten)/ 299,97 euro (Sp‐chronisch) / 547,64 euro (SPpalliatief) per betalen.

Opnameverklaring 2. Het type kamer waarvoor u kiest. Kamersupplementen mogen enkel nog worden aangerekend in een éénpersoonskamer. Een aantal ziekenhuizen rekenen daarnaast wel een bijdrage aan voor kamercomfort afhankelijk van de uitrustig. 3. De duur van de opname.4. De kosten voor apotheek. Niet alle zaken zijn inbegrepen in de ligdagprijs (vb. implantaten, bepaalde medical devices). 5. De honoraria die de artsen en paramedici aanrekenen; 6. De kosten van eventuele bijkomende producten en diensten(telefoon, kapper, rooming‐in, tandenborstel, thermometer enz…) Aanvullend geven meer en meer ziekenhuizen prijsindicaties weer voor bepaalde standaardingrepen per disicpline. Deze prijzen zijn richtinggevend.

Opnameverklaring

VERPLICHTING TOT INFORMEREN VOOR BEROEPSBEOEFENAAR

‐ Informatie over totale kostprijs van zijn tussenkomst (honoraria, remgelden, supplementen, al dan niet geconventioneerd, procedure die patiënt moet doorlopen voor terugbetaling indien voorafgaand advies adviserend geneesheer vereist)

‐ Zowel voor terugbetaalbare als voor niet terugbetaalbare tussenkomsten

Grondslag : ‐> wet patiëntenrechten (art. 8 §2) ‐> uitvoering te goeder trouw van geneeskundige behandelovereenkomst(art. 1134, lid 3 BW)

‐> vertrouwensrelatie arts‐patiënt in algemeen (art. 1382 BW)

Wetgeving marktpraktijken – toepassingsgebied

Hof van Beroep Gent, 4 januari 2012

Casus : Een ZH vorderde een patiëntenfactuur in van 1.897,79 EUR. Door het ondertekenen van de opnameverklaring verklaarde de patiënt zich voorafgaandelijk akkoord dat bij niet tijdige betaling er een conventionele rente verschuldigd was van 1% per maand vanaf de 15edag na het versturen van de verpleegnota en de verpleegnota werd verhoogd met een forfaitaire schadevergoeding van 20% met een minimum van 50 EUR.

In de dagvaarding herleidde het ziekenhuis reeds haar schadebedingen naar 10 % conventionele verwijlintrest per jaar en een conventionele schadevergoeding van 10 % van de hoofdsom,

Wetgeving marktpraktijken

De rechter verwees naar Europese rechtspraak en werpt ambtshalve de vraag op of de clausules in verband met de conventionele rente en schadevergoeding onrechtmatige bedingen zijn in de zin van de wet van 6 april 2010 betreffende de marktpraktijken en consumentenbescherming . De bepalingen inzake de onrechtmatige bedingen vormen een omzetting van een Europese richtlijn betreffende oneerlijke bedingen in overeenkomsten.

Het ziekenhuis wierp op dat de rechter zijn beschikkingsbeginsel had geschonden en deze argumenten niet ambtshalve mag opwerpen. Het ziekenhuis werd hierin niet gevolgd.

Het Hof van Beroep besluit dat : Een ziekenhuis een onderneming is in de zin van de Wet Marktpraktijken voor de verkoop van geneesmiddelen en andere producten en voor geleverde diensten en prestaties . Het statuut van een VZW doet hieraan geen afbreuk, evenmin de wijze waarop het gefinancierd/gesubsidieerd wordt.

Patiënt heeft rechten voortuitvloeiend uit de patiëntenrechtenwet;

Maar ook volledige bescherming als consument in de Wet Marktpraktijken Patiënt moet voorafgaandelijk kennis nemen van de

algemene voorwaarden Ziekenhuis mag geen onrechtmatige bedingen inlassen



• De Wet marktpraktijken schrijft voor dat de bedongen schadevergoedingen wederkerig en gelijkwaardig moeten zijn. ‐> Er moet bijgevolg ook een vermelding opgenomen worden wat de onderneming (= ZH) verschuldigd is als die in gebreke blijft. ‐> Deze vereiste geldt niet enkel voor forfaitaire schadebedingen maar ook voor nalatigheidsintresten ‐> “Gelijkwaardig” # Identiek ‐> schending van dit beginsel = nietigheid van de clausule


• In geval van gehele of gedeeltelijke niet‐ betaling wordt na twee voorafgaandelijke ingebreke stellen, waarvan de tweede een aanmaningskost van 15 EUR met zich meebrengt, het schuldsaldo verhoogd met 12% met een min. Van 65 EUR zelfs bij de toekenning van de termijnen van respijt, en dit te titel van forfaitair schadebeding. Een zelfde schaderegeling is van toepassing ten aanzien van het ziekenhuis, wanneer het een onverschuldigde betaling ontvangt van een patiënt en deze niet terugbetaalt binnen de maand na voorafgaandelijke ingebrekestelling door de patiënt.

Wetgeving marktpraktijken No show fee


Kan een patiënt die niet komt opdagen op een afspraak of geplande consultatie een “no show” fee worden aangerekend ? En zo ja is deze dan rechtsgeldig ?

– Artikel 77 Code Geneeskundige Plichtenleer Een schadeloosstelling mag gevraagd worden voor een nutteloos geworden huisbezoek of voor een verzuimde afspraak indien zij niet tijdig werden afgezegd.

– No show fee moet deel uitmaken van de overeenkomst patiënt /arts ‐ patiënt / ZH

– ZH / arts moet aantonen dat de patiënt er kennis van heeft genomen uiterlijk op het ogenblik van het afsluiten van de overeenkomst én dat de patiënt deze heeft aanvaard. Patiënt moet dus vrij kunnen beslissen om deze al dan niet te aanvaarden.

– Opzegbeding ? Of een puur schadebeding ? Een opzegbeding maakt deel uit van een overeenkomst en is in principe rechtsgeldig. Een schadebeding moet ook op voorhand gekend zijn en daarenboven wederkerig zijn om rechtsgeldig te zijn. Er zou dus ook moeten worden vermeld wat het ZH / arts verschuldigd is wanneer die zelf in gebreke blijft.


Doktersafspraak : Principe van de no show fee hangt enkel uit in de wachtzaal ? Afdwingbaar ? Neen, kennisname moet vooraf gebeuren. Afspraak telefonisch ? : ook problematisch, tenzij nadien afspraak per mail wordt bevestigd per mail met vermelding van de aan te rekenen vergoeding wanneer men niet komt opdagenOnline afspraak : module vermelden met de verschuldigde vergoeding bij ontijdig annuleren en laten aanvinken zonder dewelke de afspraak niet kan worden gemaakt.

PATIENTENDOSSIER EN PRIVACY

Patiëntendossier en inzagerecht

PRIVACYREGLEMENT Reglement voor wat betreft de verwerking van persoonsgegevens van patiënten, in het bijzonder medische gegevens

‐> VERPLICHT op basis van bijlage (onderdeel A, III, 9° quater) bij KB 23.10.1964 betreffende de normen waaraan de ziekenhuizen moeten voldoen om te worden erkend

‐ inhoud wettelijk bepaald‐ moet worden meegedeeld aan patiënt, op niet nader bepaalde wijze


INZAGE IN PATIENTENDOSSIER‐> grondslag Wet patIëntenrechten (want beroepsbeoefenaar)‐> alle gegevens die geen betrekking hebben op derden en niet

behoren tot persoonlijke notities (tenzij via beroepsbeoefenaar)‐> gevolg geven binnen de 15 dagen na verzoek

INZAGE IN DOSSIER OMBUDSDIENST/SOCIALE DIENST/ETHISCH C.,…‐> grondslag Privacywet (want geen beroepsbeoefenaars !)‐> inzage beperkt tot gegevens die betrekking hebben op

aanvragende patiënt zelf‐> Gevolg geven binnen de 45 dagen na verzoek

Patiëntendossier en inzagerechtHuidige privacywet 1992

• Al dan niet bestaan van verwerkingen

• Doeleinden• Categorieën gegevens + oorsprong

• Categorieën ontvangers

Privacyverordening 2016

• Al dan niet bestaan van verwerkingen

• Doeleinden• Categorieën gegevens

• Ontvangers of categorieën van ontvangers

• Periode van bewaring

Inlichtingen uiterlijk binnen 45 dagen na verzoek bezorgen

Informeren over verleende gevolg uiterlijk binnen een maand (verlengbaar met 2 maand) na verzoek bezorgen


Andere (patiënten) rechten in Privacyverordening 27/04/2016)

‐ Recht op rechtzetting en verwijdering (<‐> niet voor gezondheidszorg)

‐ Recht op beperking van verwerking (vb. in geval verwerking niet accuraat, onwetttig, geen noodzaak, …)

‐ Recht op gegevensoverdraagbaarheid (in gestructureerde en “machineleesbare” vorm, al dan niet rechtstreeks aan andere verwerker)

‐ Recht op verzet tegen gebruik voor marketing doeleinden‐ Recht niet te worden onderworpen aan besluitvorming louter gebaseerd op geautomatiseerde verwerking…

Treedt uiterlijk op 25.05.2018 in werking !

Documents

Informed consent in een geaccrediteerd ziekenhuis