23
ttrfprdugli({)e (S;tflalt btr fB4(({)ibtB. *) mC\'fudj, bic ®eftliH ber \}5Iautil1ifd)Cll mac" d)ibcß AU crmitteln, I1JO ö ll bie niss. de Planti Bacchidilms ...(;!infeih111ß Gcrtett fa1111, l)lit AUI.,örberfl tlon her ltldfuug Iiltdauße9Cl1, bafj ltl c '0 er b cuS cl 0e l1 tI i d) C @) (l U) \.'I et''' li (t u i P bc ß l3 a ue 11 Ei t ü cf e d, wie bicfcd tlorficßt, nod) ind(lcfouberc 'oic beffcHcn burd} fif(; fcf{'fltjinUiugfid) Hi'tr unb tlcrfUiublid) ift. mcruin" ben luir feyr acrflreute um uniS barauG pic ®runb" laßc, auf 'ocr fid) im mcrranf beG Stii,ted bie .panb(nn3 f,·((,ft ab" fpinnt, fo crOicbt fld)foIßcuber 3ufamllleutjang. IDCllCfifod)ud, eitt jUl1gcr \)on feinem mater 9(ico('ufuß 3ur €iutrci(\Ul1a dner ®cfbfd)ulb lltHI) Q'ill)cfU(l oefd)id't Cu, 3, 15 ff· 11, 2, r13), '{lalte \)on bOrt aud feillem 311ßcnbßellOffclt ilt bcr .pci" mat!}, 'JiiI1,lderllß, \}5tjifo;l:Cllllll E09llC, I1ricffid)cll gcgcbcn, 19m blc GlericHe, bic 6amicrln fBacd)ia, aUGftul'ig au lltad)clt (H,2, 18. 19. 22. U1, 2, 5. m, 6, 32). 1}at fic, unb mit 311ßlcid) eiue gfeid)nallligc 3\l1Wll1gl1fd)\\lcflcr gliiCffid) in aufßcfull'oen 0, 1. 11, 2, 22 ff. 1lI, 2, 5. IlI, 6, 33. 39) utl'o uatjc 'ocr eigenen m509ltUlt9 (It, 2, 26 f. 111, 3, 68). (;!r ftn'oct flc !'lber bllrd) mertrag au ben 9J1ired (Hcomad)uß gctlt.llt" belt, ber fic eben l)Olt 6a1l1oG nad) 2rtgelt gcfü9d (IV, 1, 2) uni> lIUr gegen eine maor&Cl1jfllltg \,'ll,llt a lt1 c(glttt'ocrt 'J'\1}i1i\.1'Pi ititel: mcrpf(id)tuno 3U cutbin'oClt bereit iit: (lUofiir 'oll' mcregftdCcn t·, 1838. ;Die mcrfc fiub Der JJllllifdjCll WUß!l"be \.1011 1835 titirt.

ttrfprdugli({)e (S;tflalt btr - Universität zu Köln · 357 lieferunfl berul)t, lUtrb an einem aubml Dde barfld~I,1lt werben. 60 ill benn IlUc1j 'oie mcrt9eihm!J unfere\'! :Dia!oßG,

  • Upload
    ngodang

  • View
    215

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

~ic ttrfprdugli({)e (S;tflalt btr ~!4utinif(>eu

fB4(({)ibtB. *)

~ct' mC\'fudj, bic urf~rüllnIif(;e ®eftliH ber \}5Iautil1ifd)Cll mac"d)ibcß AU crmitteln, I1JOöll bie niss. de Planti Bacchidilms...Iß ~iflorifd)e (;!infeih111ß Gcrtett fa1111, l)lit AUI.,örberfl tlon her ~ad)"

ltldfuug Iiltdauße9Cl1, bafj ltl c '0 er bcuS cl 0el1 tI id) C @) (l U) \.'I et'''~ li (t u iP bc ß l3 au ~ e11 Ei tü cf ed, wie bicfcd je~t tlorficßt,nod) ind(lcfouberc 'oic ~hlfquß(jfecnc beffcHcn burd}fif(; fcf{'fltjinUiugfid) Hi'tr unb tlcrfUiublid) ift. mcruin"ben luir feyr acrflreute ~!llbeutl1l10elt, um uniS barauG pic ®runb"laßc, auf 'ocr fid) im mcrranf beG Stii,ted bie .panb(nn3 f,·((,ft ab"fpinnt, ~Ufalltl11C1l3Ufe~cn, fo crOicbt fld)foIßcuber 3ufamllleutjang.

IDCllCfifod)ud, eitt jUl1gcr ~ltl)ener, \)on feinem mater 9(ico('ufuß3ur €iutrci(\Ul1a dner ®cfbfd)ulb lltHI) Q'ill)cfU(l oefd)id't Cu, 3, 15 ff·11, 2, r13), '{lalte \)on bOrt aud feillem 311ßcnbßellOffclt ilt bcr .pci"mat!}, 'JiiI1,lderllß, \}5tjifo;l:Cllllll E09llC, I1ricffid)cll ~(uftr'tß gcgcbcn,19m blc GlericHe, bic 6amicrln fBacd)ia, aUGftul'ig au lltad)clt (H,2,18. 19. 22. U1, 2, 5. m, 6, 32). SJli~oc[cl:l1ß 1}at fic, unb miti~l: 311ßlcid) eiue gfeid)nallligc 3\l1Wll1gl1fd)\\lcflcr gliiCffid) in ~t~mt

aufßcfull'oen 0, 1. 11, 2, 22 ff. 1lI, 2, 5. IlI, 6, 33. 39) utl'o~lUar gQlt~ uatjc 'ocr eigenen m509ltUlt9 (It, 2, 26 f. 111, 3, 68).(;!r ftn'oct flc !'lber bllrd) mertrag au ben 9J1ired (Hcomad)uß gctlt.llt"

belt, ber fic eben l)Olt 6a1l1oG nad) 2rtgelt gcfü9d ~at (IV, 1, 2)uni> ie~~t lIUr gegen eine maor&Cl1jfllltg \,'ll,llt alt1c(glttt'ocrt 'J'\1}i1i\.1'Piititel: mcrpf(id)tuno 3U cutbin'oClt bereit iit: (lUofiir 'oll' mcregftdCcn

t·, ~lefif)deoen 1838. ;Die mcrfc fiub UM~ Der JJllllifdjCll WUß!l"be\.1011 1835 titirt.

flllltcr in ~ctradjt fO!llllun.) 3Jt1ci 3(l~ll'I~ finb \mfioffcll, fd S)J(nefi~

{odjllG in ~rofcitlllt~l beG errat·cn rr~r~rahl;j ~It~CI1 \.Icr!tlffcn ([I, 1, LIIl, 2, m,rrc(l lM'rißc cnht'llte1t fidj ljictllih~ft \.lOt 'ocn ~hlgCll

ber 3ufd}auer fc!(l~.

m,&er ltlir i)a(len lUlG bicfrtt 3ufmillllCll1)allO \)OU 1t1l1~\lnbcll llu13

bem ßIlu3Cl1 <5tiid' l)erCllI;jgefcfw lIub in ~im~ ßCf'llll1lleH ; 'rer .3u.fd)auer falln boa, lIidjt bie SlCnl1tni~ be(l St~M(;cft(lu'[)c;j, bic er 3Ulll

merftiiltblli~ frit9Crer SecaCll vmuu,t, (lUG fpätcrn st!>cifcll Dc(lStiicfd \)Orlt1cßltc!>1l1en I f.t!1I1 (1111 \l.\cni!lftcll fÜr bCll JBcOlt1l1 ber.f.'Jan'ofullOI 'oie (luf oefdjiclltlid)cll mora!l(jfc~ltltßrtt I1ml1)t, o~lI1eirßel1'o

eine morhercihtltll ßcljöriß orielttirt feilt. ~rrrcin bie eacllc ftci)t !Iod)ltleit mi~ri\fler; fel&ft unter morauGfe!\lIul) 'ocr JBcf(ll1ntfri)nft mit bcnt10rljer 3ufammellgcjterrtcll G'iIl3efn1)citcll llll1V 'oie l!kl'j"tänblicljfcit 'ocrerften €leene 'ocr QJaccllibel'l gc!ellßuct ltlerbcll•

.su 'oicfem 311.\cet i~ jene ecmc im <Iill3efllrtt bllrd)31lgcljcll. mOlliyr i~ aVcr übcr!)aupt fein irncnb fidjcrcr ®cvraucll 311 nt,ld)cn, '{lci.lllrnie!)t 6c11ll.\Ü'rißfdten bcr 2ruffaffllllß OC!)ll{'cn flul.', 'oie mit ber :;Vor!c­ßung bcü Dl'm Eitüd: 3U <J>l'tlllbc (icßctlncn @5ad}tlcr!)liltlliffc!S 11l11lIittcf(\llruid}tü 3u fd)affen \la{IClt: ec\)ltlicriofdten, bie lIur yitr UlIO t)or{hm~

ben flub, auf bet mÜYl1c 11.\Cßftclclt. betrclfcll bie me l't~ ci lu ußbe r SJ.i er f1,1 U l' n, ltalUcl1trid) bcr liei'oeu Sdjltlcjtem, bereit ®lcid)~

uamigfeit einer belltridjelt Sd)eibung Im !>Olt jc'oet ßcf~rodjrtlCl1

~orte fl'~r entgegcltßl'jtatt'ocn 90t.

t

XlII' m,ul'lga'6cn !eilten für 'oie I,PcrfOnCltIHl't\lci!uIIß iub cr er jt en S ce II C g<11: uid)tl'l, mit ~hl(lllo~nn' bel' ~ot!)l"fr9cll

l1id}t dllma! fo t'ic! lIlie in bcr lC~\tell eceuc bclS EitiicrcIJ, 11lO Docl}fdt ~atncrarill(l ßACClIIS unh So Ron uutcrfdjicbrn lllirb. ~brn foroellig .püffe gc\tlä9rclI hic gCltlii9nrid)en .p1ll1bfr"9riflcll, f. 31t ßnceil.I, 1, 1. 28; baßcgen gibt 'ocr, jc~t in bet m.lficlllhl f'cfinbric{lcVeLus Cortex bCG ~amcrarillG eiltcn ~rIl9a!t, bCIl fdllcr feillcr ~)e~

1111~cr, ll.lc'Der ([alltcral'iuG fdoft, !lud) @l'ufcr, lIcc!1 ll.muIJ, aud)nur llIit eiltem m311rtC ilu)ubcutclt 'ocr IDlit9C tUct't!) I3cfull'oell. G'r{'l'birmt ftcll fc~r. reßd1l1~~iß 311r }Be,>cid}lIIll1!l ber (leiDClt QJllcdjioe\1

356 :Die urfpriingUd}c @rftCllt

bet ~ltd)j1a(IClt E Ult'o A, anr $e;eidjllllll!l beG 'Piftodcruß cinca G- natiirrirY llffcd l.li,ltt !lHer S)ano - unb j)ett~cirt ba~ @au!eI'lIfo. mon mcr(l 1 biii 4 \\led)febt E un'o A, fo bag jene aufängt;\)on 5........31 ebenfo G uuh A; 'oie erftcn !!Borte l.lon ?S. 32 fprid)tE; D!lUlt lt1t't(jfefn abCrltlll((l G uno A !lid ?S. 58, fo 'hafj ftd) m.41an 'om le(\ten styeil 'i.10U 40 O~ll1C &6tycifnna anfd)iicfjt j m. 59fprit(jt E (\uouei ed ct\\laß fih: ul1fertt ß\\lcCf @[cit(jgiiftigeß ift, b>l~

bic !!Borte nihil cst int9ümfid) Md) berfelben ~erfolt beigelegtwerben, gerabe wie I) pol nod} alt bcnc geöogcn ift); l.lOlt bCl:3\l.lcitclt .pälftc 'ort! 59 mcrf~G ncglllClt u,lieber G Ult\) A ab\\lcdjfcfnbbCIlS !!Bort, ullb bcr-OCdd;Cll E 1111'0 A l.lOll m. 68 'bid 75. SmUeodgcn flillll1tt in lßctrcff 'ocr 2C6t9cifunß ~f([c(l mit Dem stc,,:t bel'5)arrift(jelt ~U(lga(lc 1l0lt iiberein, wad Ulllllcntridj wegcn m.23, 'ocr uod) bem Wiftocferu(l ilt bell 9Jlunb gelcgt wir:O, un'o wc",gen m. 66 &11 tlCll1crfett.

mIm bi~fer ßa113en i!3caeit(jmltta13\\lclfe fittb ilt llltbern 5)llltb"fdjrifrelt nur 3ufa{(iß un\) o9nc ?tbfid}t, i.1iefllle9r burd) rcine(l rocige"I;)erflallbni~ ber ~'bfdjl'Ci(ler, j)ercilt3cHc @5~lttlCett u{'crgcgaugen, attl$benCll fidj bie (Znt~e9ttng u\1utbcrfidjer ~e(l,wtfll erffärt. 50cr bem5)cii:ci&croer \)ccurlalus an !,IHler ßleidjftc~\cltbe, biß auf 'oie 3ei"kltail91 mit 19m ftimmenbc .orftllifd)e (!obc): 'on: !l3aticaU(t gibt lE. 10

A Acavcam llL revehalm', unb !l3. 24 prohibeam. Sed. ,pimmß iltin eltlcm ß(ol:Clllinc'(, ber cille fd)ö11e ~[tlfef}rift beG gebadjten mati"c(umd ifl, probibeam.a.sed gel1lo'(ben, nnb baffC(be flanb j)or bcr~Mllr in cincr in mc1nem i!3cfili bcftnbfid)Clt ~bfd)rift jencd llfo*rcutimt(l; unb auf gfcidje !!Bcifc ift im crften lBcrfcbltG cave­amaut revehalur> \1.Hld mit beiben aufe~t genannten rocff. 'ocrDecurlaLus fef6lt tl)eiU, cntflmthell. ~bcr aud) haG Et ({uid in lE.32, wat'! 11111: ber Vetus gÜ,t, ifl wIl9rfd)cinlid) llfoG ClU(l bem, bemQuill I;)orgcic~tclt 'J.lerflmeu3cid)cll E 'fjer\)OrgcOllugCIt.

5Oa~ bie 'luf 'ortt erftelt ~{uWrt t\cfrcmbrid)c 2Cnlt1Cllhlng l.\l.\!t

$udjftabelt 3ltr ?l.\c3cirl)nllna l'>cr fprerf)enbcll ~e'(fl)ltCll lciltclSwegc9eine I.\Crci1l3efte (frfd;cimll1!l i~, foltbcrn einc lucitarcifcnbe ~lnafoßje

unb foua. tiefere ~cbcutlllt!l 9at, mIef) l\l>l9rfd)cinlid) lluf aUer Uebcr"

357

lieferunfl berul)t, lUtrb an einem aubml Dde barfld~I,1lt werben.60 ill benn IlUc1j 'oie mcrt9eihm!J unfere\'! :Dia!oßG, wie fie 'ocrVetus Cam. ütiediefert, iu gc\uifjcu .\)lllu"ltPllrticll llukug(lC\r ric1jtig.311 ~c c\'! gfcic1j\uo'\if nic1jt fl,ma , wic ,1Utl 'ocr Q:rlu,lgung befrcn,WC\G bel.' 3ufilmmeu91lltß mit 9M~wen'oi!3tcit ' erfoxbert, afcrb,l!'o e1.'~

l)eUeu wirb, fo ill nur euen biefe Uetiertieferuug fl)ciftueife l.lerfii(ft9t,wie [0 mantge anbere aud). Um biefe merfiifft9un!3 na'\ier 3U Hmit"Mn, mtterfdjeibcn 11.1i1.' b,uS €lc1jwejlerupam: mit mücffid;t auf il)r~icue(ll.ler9iiftuil1, uu'o nEUnen 'ocr ~üqe l)aiuer 'oie ®eHebte DeoIDlncfifoc1juG ~ acdj i tI I, bie anbere bagegen, 'oie fc1jon in bc'( er~

ften 6eene Den SJ)ijloderu!3 tö'oert, ~ Il edj i Cl II.:{:lie ~ctradjtun!3 beginnt (Im owed'mii9igjlen' bciilt Q:nbe bel.'

€leenc. :{:lic maedji(l, 'oie m. 70 faßt: tibi nune opel'am dabo delVlnesilocho, 801.'01', ut hic aceipias potius aurum, quam ltinceas Cl!fi1 lllilite, ift nalüriic1j bie be!3 S}.'ijloderu\'!. -t>iernad} befHmmt~d) fogfetc1j mit €5idjerl)eit bM Ueuriße 'biCl 3um €ld)fllfj (\!(i eÜtfMljfOdfd)reitcu'oe ®edjfdrcbe. ~o!glidj ill laut lE. 73, befreit ~rnf(\1l9

maec1ji(l n fpridjt, bie dIen erft in ~tgen an!3efOllllllene, iScl}\lJujler'oie $acdjitl I; 'oiefe fpric1jt a!fo auc1j 'oie ~\3orte, bene mcd acci­pis advenientem, mea so1'o1' in m. 68, [0 \ute bell 69 ~er\'!.

~ud bemfef6en @runbe i~ aoer im ®egcntycit m. 61 ego sororimcae eOcnam hodie dare volo viaticam 'ocr mactf)ill U 3u3ut\Jci~

leu, fo ba~ fie cd ifl, bie \.hllt lB. 60 tiid 67 utlltntcrfirorPen b(\1S@efpriic1j mit 'JJifllldertld fÜ9rt. :{:laff llUII bicfe!uc oie e{l(m fo rUß\.ler[lUltDeUCll merfc 56-60 fpred)c t ta~t fidj mit glclc9cm ~rfll(g

\.Ion m. 60 riicfl1,Järt(i, luie l,)Olt m. 56 ano l)!)rll,1,'il.'t(l fd)HeUett; bCltltiIle quidem haue abrIucet vcöic9t fid) ja anf Die ®clicMe beGWluc[itoc1jud. (tin !Jfcicfj euger I feille Llllte~rlrec1jullg bUCoell\>er ,3u"fmUlllelt911ug fin'oet ferner auc1j 3111ifdjeu m. 56 uub offen l.lllr(lcr­ge9cnDcu tiilS 42 ine!. ftatt; auc1j fie ßeIJ~relt baIJer 'ocr mactVid ll.

@c9cn ltlir je~t mit eillem <Sprullge bill m. 32 öltrü,t, fo illil1i"t>erullt UIl31l.1eifc!9aft, bil~ oie ))J3ode quid ab hac meluis bCf

iL1Md)l\'l I ge9örcll; 'oenn uicfjt 'oie 0\clieHe Delj imllefihlc9uß 1ft Cß,

foubern ig\'c (5c1jlucrter I bie bell 'jHjlortmlG 3lt gell!illttClt fUcYt UUDberen mcrfii9run9 biefet fÜrcYta. :Die l!lltV~forgcllOClt, f1ll3C1l 2lnt-

\\'ortClt, mit ~enClt 'oie Q.icbcnffid;fdten belS ~iflocrerltG ('efd)lt1id)tigt\1.'etten forcen, paffcn uun (llt fid) für bie eiuc €5d)\ueftet fo gut \\liefi'tl: bic altbm; un'oeltf('ar 1\1,1re cIS 11if!)t, bClß mit tepide Illemo­!'HS, I,llm 'ood) 111cnig flh'itcr mit ahnimium fertls es ~a'cd)iß n\tlicber einfiele. 2lffcin ,. aUcG ül'erreM, mu\} ea feUram erfd)einell f.

\t'CllIt ~5(lcd;i~ I, Mf!)'oCl1l fie elnlUll{ bad !!Bott gCltOnUl1Cn, nitt ?I"ucr cill~ißclt (S't'agc, au bie fid) gar fein <!'rforg fniiVft, in baß ®e"flm'id) ciugdffc, belt merfud), auf 'Pi~Qcfent(l eil'Ou\uirfeu, augcn'&lirt"rif!) l1>icber faftm Iic~e, 1mb natl) ein 'Paar 3\11ifd)eult1orten beretl)\\)c~er lIut a{lcrmafß bC11 Ea~ cquidem Ubi do bane operam

(41) hll)i\liftl)clt\1.1Ürfe. ::Deml bieter €?a~ \\lenißfleu~ - ulag immer~

~in fÜr ah nimium ferus es 1mb malacissandus es bie mert~ci"

{unß eil1ißerl11l1~elt ~reitig (,rciuen 9at nur im IDhlll'oC ber ~ac..

d)is i \t1a9r911fte ~e*r;llno. :VQ~ bic ~ac!\)i(j 11 ben SJ}ifloclerU(lfÜr fid) 31t oeltliullClt fui\jt, i'9Ht fdbft \tlegcu fid) um i911 bc"müt't, l:<a(i ift nid)t liur lal1g11 frat, fOl1bcrn ill ja gcra'oe bM, \\laG.er fÜrl'9tct. ::Diefe ßurl'9t 3U \)crfd)eud}en fagt eben 'oie an\me, badequidcm mit llarrcln ®cocl1fa~ 1Ierllorljeueub: uii\jt bet Ed}tucflcr\tlcncn foUjl bu UIl6 Ijinein forgclt, fon'Detn mit 3U ®efalIen, Ult~

micg, 'i'ic ®cfiebtc beinc6 ~retllibcß, 311 fd)iI~en. 5;liingt \:liefc !Re\:le,lllic af(cr'Dingd Itlaf]rfd)ciltWf), mit malacissal1dus es im !munbe'llcrfrlucn ~5erfon 3llfammctl, fo ijl bieG eine dnfadje uno natürHd)c,(5}cbantcnt1ervin'Dung.

:Va~ ii{lriucl1ß 11 i er bel' in bell 5;lallbfd)tiftettbQ~t'ert \)orlom"ll1Cll'oe merd Apilgc a I11C u. f. 11.1. not!}lt1enoig fei, nid)t ttadj m.30, bllrfte \)Olt bfalln Anal. crit. €5. 200 nid)t tie3lt1eifeU Il)crben.<!'r~lidj fdjcil1t bic har'in (icf\cltbc 6tcigmtnO beß !!BiberjlrcheitO be(J,'t1ijl,ldcruß bcm fpMetlt IDhHllcntc al1acmeffencr ald bcm friir;crn;erfl aIß er fief) bic ®cf.tf)r' m. ted)t auooemnH 9at, \\lir'oc:3 i~m ß.nll~ , bnV er fii\j 3llfammenraffcn ul1b mit ljcröyaftcmG'ntfd)[uij metfllC9ltlt9 \)011 fldj l\1dfClt tuiiffe. .3lt'cih'tlß lt'ärc"vcr alld) 'oie .3lt1cibcutißfcit (lroF, \1.\C!tll ben re~tell !!Bodelt.t>.'ß 1)(~odml1.'l srorllllfl pro SCHio accubet fii\j ulimitM6ar (ltl"fd)löffe t>ie mehc ber filii do hallc opel'am,

tt1~f)l'cnb bllt'dj ein tl.onUIGl\egl1iigcncß nilllium ferus es ullll mahl-

359

G1SSllßdas es du 9<lt13 an'oereG ®e'oallfettl.\cr~Ci!tlti~ I.\cnnittdt lt\ir'o.~lt 'ocr frii~crlt 6tcfk enbiid) ijl 'ocr frogiid)e merG ltl feilter ®cifenöt~i!J; näd)bcm \}.\i~ocferu(l m. 28 ff. bil'olid) gefprod)clt llli'o feilte~c'oeltfcn nur mit einer aUgemeinen 2fn'ccufuug 'ocr ®cfa9r 1l10ti~,

\,)irt 9at (istaec 28), fragtlBaed)is 1 foglcid): quid: ab hac me­tuis? iu bem 6inlte: \\1aG ift eG 'oenlt eigentlid) fpecieU, ",aG 'on'oabei ffird)tejl ~ uub in bicfcm 6inlle (Int",ortd 'j)iftocfenl13 41Ud).

®cn'oen ",ir tlUG 61lre~t 311m erjlclt '.t.9cii bel' Eiecne, fo ift09ue ®eitmG einicud)teu'v, b\l~ 1.\01t m. 7 biG 20 ml13fd)fie~fid)

~aed)iG 11 ben :iD'iaÜ>!l mit 'j)iftoderuG fii~rt, ",omit fte i9tt bl'rcit~

Il>it'fig 3lt mad)en fud)t, 'ocr 6d)lucfter gegclt ben IDliieG be(;ufte1len.~ltd) m. 23 lllltg i9r nod) altge\lörett, wcH cr mit apud me bfcunmitM6!lre (frillibctllllO auf ilIectum lu u m metuo. 9iH. Billei­fd9after 'oaßcgcu ift baß Urt9eii Über 'oic merfe 24-28. (fß fd)eintfe~r na"ge ölt liegen, eiu Sed ego, Itlcid)CG auf 'oaG egomet c1nco\,)I,wauftcyeuben ea~c(j foißt, im ®cgeufar,c 3Ultt I.\orioen Eubjcft 6Ufaffeu, alfl)· 'ocr fiClCd)il.l I hci1uicgclt. ~ltd) ift CG gC\1,)i~ biefe V1iiit­fid)t auf ben 6illn 'ocr (fntgcgmmg, ben man iu sed f\lll'o, Om1c­fCll, 'oie in ben .\)altbfdjriftell baß 'j)erfOItClwid)cll BACClIIS \)or Dem24 merfe ger\);,)nief. ®fcid)ll,)olll yal\elt ber otte 641rOCCltU~, 'ocrfeilt ulter~c6fid)eG ~cr'i)icl'lft mit rid;tißcrc ~fltYelitlllg 90t, 11U'o fies

roal'ou~ 9led)t, \t1eUll 11e Die mcrfc Egomet - Ult'o Sed ego eineruno bcrfd:bctt':)5el'foll ~llwicfcll. ~clm ;uerft ßibt fdjolt 'oie 6tcffulllJh II i e 111 ih i qu e hl1ud faciet (Juis(juam inilll'iam eiltcn ~iltocr.

ödO, 'oa~ ~aed;i(l 11 f1Jrid)t, il,)cil cd natiidid) ijl, ba~ 'oie .\)nupt­fl1d)c tlOnlllfteljt, iu Il!bfid)t bel' l;!J,\m 9Jli{eG 3lt crll.wtenDcll royClt~cl)an'oiullg aber ~ncd;i(l I 'oie .\)au)ltpcrfon ijl, alfl,l fc(Xl ft 911ttemihi huicfJllC F10cu mitlfcu, i1)re iSd;\l,)c~er bagcßen Dilfd)1l116 ll1t"

tcroeor'ollct erfd)cillt. 0:Üen fo gc\tli~ falln oller lB. 27 et ille ad~

veniens tuam llIed esse amiealll suspicalJilm: fein 1l\eb4111fe fein,bett 'oie ®efiebtß beG €!J?lIcf!iod;Uö andf\ldc{Jt. ~n i~rc EcYll)e~Cr

l.,iclme9r fon ~\i~odcru;j fid) \lcrficot ftdft'lt IHlCl) ?E. 42: simulaloIlIC (llllare, fic fl)[( cr UllhH'ltIC1l nad) lB. 43: milcs qllom lIueadvcniat, le volo me lUllplexnri. ~rudj ttifft fpMer mit lli(1)tclt

beu 1\il1oc(nuu, fOllbcl"lI ß\l115 ri4Jti!J bell Wlllcfifl.)d)u,;l 'ocr ~h:tlll)J,)Yll

360

:cej <.HcJ;l!na!Vuu, IV, 8, 1 ~ lTICl:lmlle hic Mnesilochus NicobuIi:filius per vim ut retineut Illulierem? ~icrl1i'l!V yat aLfo Sed egoim IDlllltbc 'Ocr 5Bac41iß 11 eine ga113 attbere 5Bcaie!)unu, uitb ber ßu­f'1I11lnCIl9<111Ll ift, l.\of{~&nbi[J ct9.1lt3t, bicfct; bafiir \Um id) fQ)on fOt.<gCIt, b,1V tll bir teine tl1l3iemlid]tcit Lei l1Iir crfillt'bft l 0<1113 uub Billllic9t ir!) 'i;>ic \.Ion bil' gCl1lllt9lttaUtc ~loft41t iluf bi41, fonbernbe ß f, il f [, 11,iinfd)tc in} bid} \1t'i mir 3u 9CfOCll, b.mtit u. f. ttl.

~ie mcrtyei(uug bcl' lUnfano13\.1crfc Imfmr Scme ergiot fi41nun I.\on fdurt ~1tt ~Ittercffc ber 5Bilc41id I foU S).l ijtodem13 geI1H,ln"ncu \l' crbclt. ~ie lBer9\lltbTtUIO mit iYllt fÜ"9rt, l1iie tuir gefcycu 9".<'beu, fa~ affcllt 5Bac41id 1I. strcffrid) ftimmt yierau bcr crfte !Beru,lt.'CItIl i911 .?ßac41iß 11 fpl'idjt: quid, si hic polis esl ut lu luccas,ego IOrIUH!'? 1:hll1 ~cltlanb feilte eigene bl1tdjfid}t, ift iu bet't:rbltl!U!J Imi) !Jar tti41tG 5BcfoltbeteG; a'ber, lI'ie 111iit' eß, faßt euen1:>ic 11lI~m Edj\l,leftct, {ümcn U,lit nidjt \.Iicrrci41t ocffcl' 311m ßiet f

I\lC\tlt DU mir jeN i)ie ßiiytul1ß beine! &ltfideßl'lt!}eit ii6etfiefjeft, uu'iilbidj fcHlft Tcibenb ba6ei t'lcriJieftert? §!Semt fie gteidjttl09L 9Üt3Ufiigt:

mir ja 'oie Q;r~l1bul1g l'lUdjel)el1 3ul' Ucl1mebl111ß bed iJlijlo?cictad! fo fptinge 'ou mir lIei - , fo Clttfptidjt audj biefet, l1iel1u?

i.lL\tt l2)acd;id 1 allgefcl)utClt, ~(uffor'i;>etuI1ß 'oie ~{u!"ge bel' nultfofgcl1'l:ell Ul1tcmbullg, in bel' \'l.lirffidj eilt c1lt3ißc~ S)JM (!B. 32)

1b"d §!Si,lrt er!3reift ul1b einc Hciltc Stmrc fOdfiiljrt. fraulll'ocr lim1öljHlllifi uebarf CG, bop nll41 bcllt 2Iuftt'eten be\'l ')JiftocfenlGmm aucY il1 @e\llöfjljcit bel: !.lor,1UßgcglllloeltCll lBeraotebultg mac.<

11 mit bene ullb miscrius nihil cst qumn umHer bad @e.<fpr'1c~ auljcot, uirfJt erjl mit IB. 8.

:vie 5Bc3eidjltltlllJ beG V(lLus eod. 9at atru 9au3 medjt iu i.lier11.lC'ientfic6clt jhlllftCII: bt1fj fie bie 5Bacdjid 11 (= A) bic S)auptto!fein kc om13cu Scelle fpiefen, bafj fie lB, 32 'oie 5Bacdjiß I E).inlrctclt TIlgt, baV fie!B, 401mb 41 ni d} t trellut, tttl'o bafj fietell GrV[lIf;! uad}bcllt l1i~ecfertlU fdielt a&[jettetelt, ri41tig 3\llifdjcltE unb A nCl'fljrift. :vagcgl'lt Unmut ljat fie ill '!.liet attbem sp"nf",h'l1: in bell! nilM Hlllllli,11i41clt, akr gäu3 Ulilltotil.lirtcu Q;illttctent'l'r I mir ?LI, 59: quid e:,t quo<! mclllHs, It\(>3u l1ii"~r9

HlJiiiU::J ble lBcrßfcic9l1U13 mit 32; quid ab har meluh; 'l:!r~,'

ber ~hutinifd)elt ~aedjibc(l. 361

fii~rt 9at; fl.'\:>alln in ber $crtaufqlllll!3 l,lOU E unb A im ~ltfaltgc

'oer <!3eene, ,11)(113 eine reine merll1l'dJiffllUn auß mcrfc~cn feiu mag;\\leiter 'ilarln, 'oI1F E Ulldj m. 32 fog{cidj ruic'oer bel A ~la~ madjtnub Ilidjt biß 41 fortfiiyrt; cllbtidj, 11>al'! Jm ®runbe hamit ~u­

fllmmenfäcrt, ba~ jk c(l üller9all~lt für lIlögri~ (jäH, iu m. 41 unb42 fömte biefeIVe ~aeeflil'l fprecyclt. ~icrüber uodj eilt ~aar ~ortc.

mOll bell! @ell\id)i beG equidem ifl: feflon gcfprodjclt; l"t~ llh:?r,tro~ einiger fdjeinbl'll'Clt lltuge{lrod)enycit, mit bell ~orten simulalolIla 3mare~:ßaed;il'l n elnflifH, ci(lefH fc9l1lt barllllü, 'oap im eut­gegcllgffeNen ~ane gitr nieflt al\3ufl'9cn \\läre, \tl 0 macdjil'l Il fc9ief­rieflcr ~Beifc lt1iebcr alt bie mcilie rommen foUte. Si c ift cabod), \)ie mit fort9cfe~tcn {lol'tllngcn bcn 3ihtgfing fo lange oe­fdjmcidjdt, (liG er m. 59 filf> erßiUt. Unb ranu cl'! bcuu ber mac"lf>iü I, 'oie 3119feic9 iu einem freiltliCfioen meitjärtltip öllm IDlneftlo<lf>1I\!, unb einem 9C311.111ngeneu 3um ~lcomalf>U(l fte~t, im <:frn\l in'oen Siltlt tOll1ntelt, ben ~ifl:ocrerlld .an. Um~rmllnß ltufönfotbern,ilalltit fie ilet CEolbllt fo cr'6fid'e (43)? :t)a(l ifl: »ie!meyr bic Iltbftlf>tbel' ml1clf>iß n UClc9 m, 27. IltllOel''ocnt muffelt cd, 1\le1Ht m. 42cille ~ortrc~lIlt!J l.lOlt 41 ltH'ire, not9ltlcttbig ~eifielt IR e amarc si­lIIulalo, im ®cßenfaß all si Soron'll1 non vis. ~lucr si mu la t 0me amare faßt ~acd)i(j Il llalf> Dellt fdjcinutll: ftnlf>t!ofen 3urebeniyrcr Sc9lvcfter in bc ltl CEinllc: llUIt ltlCltlt 'oU burlf>l1lti3 uidjt mein~ie(19I1bcr fe i n lUiflfi, fu fieree bid) ltlcitigfl:clll~ fo.

Q:i3 flf>cint Ililf>t iibcrflüffi1l' bie mefllrtllte bierer tlntcrflllf>IlIlßbllrd; 9Jiitt(ldfullg Der gon,icn <Zeelle 3l! l.lcrbcutfidjcn, 3llßldd) mit~Itlfn119me bcttcnißell mcr'6cffcnlllgelt im Ci!illöcbtfll, bic ein lritifd)cr~1l9ang ölt rCc\Jtfcrtigcll fnd)Cll \tlirb.

BACCRlS II.

Quid si hoc polis esl, iIl tu laceas, eg'o 10(IUar?BAGGIlIS I.

Lepide, lieet.R~CGlllS ll.

Vbi lIIe lilgiet memoria, ibi lu fadlO ut subvenias, 501'01'.n.~GCllrS I.

Pol mag!:> ml'luo, Illi iu 11lOllcnuo nc defucril monilio.

BACCR1, n.Pol (luin metuo, lusciniolae ne defuerit cantio.

() Sequcre bae.P181'0 CLER'1'5.

Quid agunt duae germanae mcretrices cognolIlines~

BA CClllS 1I.

ll'liscrius nihil est quam mulier.PISTOCLERVS•.

Quid esse dicis dignius?'Quid in concilio eonsuluistis?

B."CCIUS 11.

Bene.PISl'OCLER VS.

Pol baat meretriciUlust•.

BAGGlns Il.

Uaae ita me oral, sibi qui eaveat, aliquem ut hominemreperiam,

Ab istoe milite: ut, ubi cmeritum sibi sit, se ut reve....

hat domum.10 Icl, amabo te, huic caveas.

PlSTOCLEIWS.

Quid isti eavcmn?

BA.cGUIS n.Vt revehalur' domum,

Vbi ci dederit operas: ne lJane iIIe babeat pro ancilla sibi.Nam si baee lUlbeat aurum, quod iIli renumeret, faeiat

lubens.PISTOCLERVS.

Vbi nune is hOlllost?

BAGcms I!.

lam hic, credo, aderit. set hoc idom aput nos recliusPolel'is agerc: al(luc ibi sedens, dum is vcuial, oppcl'ibere.

15 Eadelll bilJcl'is, c'adcm derlero Ubi, ubi Ijibcris, saviwfl.

PlSTOf:LEI1 \'5.

Viscus mcrus vost1'usL IJlandilia.

~ et ~ { Cl uti u i fdj en 53 Cl Cdj ib etl.

BA.CCHlS H.

Quid iam?

J;ISTOCLER VS.

363

Quia enim intellego:{>uae iam unum expetitis palumbem: prope arundo alas

verberat.Non ego mi isluc facinus, llmlie1', cOliducibiIe esse a1'­

bitror.

Qui amabo?

PISTOCLERVS.

QUia, Bacchis, Bacchas metuo et Bacchanal luum.BACCRIS H.

2Q Quid est quod metuis? ne tibi lectus malitiam aput mesuadeat?

PISTOCLERVS.

l\1agis illecium iuum quam lectum metuo: mala tu's bestia.

~am huie aetati non conducit, muliet, lateht,osus locus.BACCH1S H.

Egomet, aput me si quid stulte facere cupias, prohibeamSet ego aput me te esse ob eam rcm, milcs quom vc­

niat, volo,25 Quia, quom tu aderis, buice mihique haut faciet quisquam

iniuriam.Tu prohibcbis, cl eadem opera tuo sodali ope1'am dabis,Et ille adveniens' tuam med esse amicam suspieabitur.Quid, amabo, oblicuisli?

PISTOCLERVS.

Quia islaec lepida sunt memol'atui:Eadem in usu alque ubi periclum facias, aculeata sunt,

:;W Animum fodicant, bona distimulant, facta ct farnam sauciant.

BACCIlIS I.

~.2 Quirl ab hac metuis?

PlSl'OCLERVS.

Quill ego lIletuum, rugitas? adulesccns homo

364

Penetral'e huiusmodi in palaestl'am, ubi damnis desu­dascitur,

Vbi pro disco damnum capiam, pro cursura dedecus.RO\CClllS I.

35 Lepide memoras.PISTOCLERVS.

Vbi ego capiam pro machaera tUl'turem,Vbiqlle impol1at in lllal111m aHus milli pro cestu cantharum :Pro galea scapllium, Pl'O insigni sit corolla pleclilis,PI'O hasta talus: pro loden 1l1l:1laClim capiam pallium,Vbique pro equo lectlls detur, scortum pro sculo accubet.

40 Apage a me, apage.BACCIU;; I.

Ah nimium fams es.P,s'rocLERvS.

Milli sumoBACCIUS I.

Malacissandus es:Equidem tibi do bane operam.

PISTOCLERVS.

At nimiulll pretiosa's operaria.BACCIlIS H.

Simulato me amare.PISTOCLEIlVS.

Vtrum ego iOCOll id simulem an sedo?BACCRIS n.

Eia, hoc agere meliust: miles quol11 hue advel1iat, La voloMe amplexari.

P,STOCLE.Il.VS.

Quid co mi opus est?B11cell[S 11.

Vt ille te videat, volo.45 SeiD ego quirl ago.

PISTOCLERVS.

Et ego pol seio quid metuo. scL quirl ais?

365

BAccnlS H.

Quid est?PI STOCLEllVS.

Quid'/ si aput te evenat desubito prandium aut polatioForle ant coena, nt solet in istis neri conciliabulis,Vbi ego turn accubem?

BAccnIs H.

Apnt me, mi anime, ut lepidus cum lepida acellbet.Locus bie aput nos, quamvis subito venias, semper \iber est.

50 Vbi voles tu esse tibi lepide, maa rosa, mihi dicito.Da, qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo.

PISTOCLERVS.

Rapidus fluvius est bie, non hae temara transiri potest:BAcelHs H.

Alque eoastor aput hune fluviumsl aliquid perdundmll tibi.ß'lanum da ct sequere.

PISTOCLERVS.

Ah minima,BAcclIls n.

Quid Ha '{PlSTOCLERVS.

Quia istoc iIIecebrosills55 Fieri nil potest: 'oox, muHer, vinum, homini adulescantulo.

BACCllIS H.

Aga igitur: eqllidem pol nihili facio, oisi causa lua.Ille quidem hane abducet: nullus tu affueris, si non luuet.

PlSTOCLERVS.

Sumue autem nibm, qui nequeam ingenio moderari meo '/R<l.CClIlS H.

Quid est quod metuas?

PISTOCLERVS.

Nihil ast: l1ugae. mlilier, tibi me emancupo:60 TUlls sum, tibi dedo operam.

BACCHlS n.Lepidu's. mme ego tc faeere hoc volo.

366

Ego sOrori moae cocnam hodie dara volo viatiClltl1.Ergo argentum tibi iubcbo iam inlus ecferri foms:Tu facito obsonatum nobis sit opulentum obsoniutl1.

PI5'l'OCLERVS.

Obsonabo ego: nam id flagitium meum sit, mea te gratia65 Et operam dare mi ct ad eam operam facere sumptum

de tuo.BACCJlIS n.

At ego nol0 dare te quicquam.PISTOCLERVS

Sine.R!GCliIS 11.

Sino equidem, si lubet.Propcru, amabo.

PISTOCLERVS.

Prius hic adero, quam te amare desinam.BAccHIs I.

Bene med accipis advenientem, mea soror.BAceRIs H.

Quid Ha, obsecro?B.~CCRIS 1.

Quia pisaatus meo fluidem animo tibi hodie evonit bonus.HAceRls H.

70 l\leus iIle quidemst. tibi nune operam dabo de Mnesilocho,soror,

Hia ut potius aurum accipias, quam hine eas eummUitc.BACCIUS I.

Cupio.BACCIIlS I I.

Dabilur opera. aqua calet: eamns bine intro, nt laves.Nam uf in navi vecla's, Cl'cdo, timida's.

BACCHlS I.

Aliquantum, soro1'.Simul huic neseio fluid tnrbarulllst, qui bue it. deeedamus

hine.

BACClIIS H.

75 Sequere hac ma igitur intro lotllm, llt sedes lassitudinem.

H.

3nbem ltlir 3ut 1)utd}ffi~rttno 'ocr im ~ingilnge auggcfprod}e,;nen me~lluptuu9 ü{;er{Je~en, fAffen ltlir 3unöd}jl einen -Plluptfnoteu'oer 'otamatifd}en Q:ntltlicfeluug iuiJ 2luge: blliJ· tief einorcifellbe, 1IUb

bild}, ltlie fid} 3eigen wirb, fo unucjlimmt geyntteue mCl: !} ii H ni ~ber m II cd} hJ I 3um ID1 il ea lH eoma d} uä. :iOcr medrllO, 'oet3\lJifd}en beibeu belle!}t r ijl am ~oUjldnbigjlen AU entueymeu lluaben $odeu beG 9licobuiuiJ V, 1, 10 ff.

Ua mHes memoral meretricem, qUllm ille uxoremesse aiebat:

Omniaqlle, ut quidqllC act!lmst, memorat : si b i ca In

hUlle annlIm eonductam;ReHelln In i d aUf i ta etn 111, quod ego ci stultissll~

mus homo promisscm. 2)

!Bon ltleid}cr m:tt ber mienjl ltlllr, 3u bellt fie crreont!ld}uiJ oentid~ct,

ijl fd}Olt yicl'!1ad} l1id}t 3llJdfeiyaft; aud} lll, 6, 34 faot ID1ltefi{o~

d}UiJ: tibi non emt mCl>etricum aliarum Athenis copia,qnibuscum llaberes rem? C50ujl ltlilre ja !lud} 'oie ~l1gjl bedalten 9licoliuiu6 gauouUl.'erjl&nbtid}, lliä i9u IV, 8, 10 ff. cr9r~fa~

luß glauben mad)t, fie fei beG 60ibaten ~1)efrau; ullb '(laG UU3\tlci~

bcutigjle .eid}t ü{lcr i1)rcn fe1bjlßcltlii9Uelt meruf fpcu'oet l,)1l'Ueu'od bie6~hl~fcene beß 6tiicfß. :iDen einAigen befd)dbencu21ufprud} ltlad}tQ:leo!tlad)u(l au fie f bie er IV, 8 f 1 meam mulierem neunt f ba~

fie ni~t tgue I ",aß er igr !B. 22 3ur ~aft regt: quae corpuspub I i ca 1 v0 Ig 0 Sllllm: AU lue1d)em volgus er fid}, bell <!:iu~

adlteu, in @egcnfaß jleut. Unflar aller ogue Q:diärunß bleibt re Ii-

2) Itlie mulgClle JllOl'etl'jccm esse fllwm quidfluid llctum est me-ßlO1'ovit Clllll sibi - pl'omisisscl11, meijl \'011 ,tltrllll1t1lt llerl1elfnt. essegillf llitl @!I)!frm 1i(\11l lleullidJer llie 1.1011 een !iltern .ltritiferu nidlt 111lgelllerNcG'rllleilcnmg im Vel, cud. 3U erfeuueu: esse Clun Cjlllllll. m, 11 !illf llic_felbe ,tlbf, Omnia nt quidqlle (uidlt quillqnid), unI> 11111' UIlI1 ueuerer ,[)I1UO

eiu CI 3111ifdlelt bie beioeu erfteu 'lBol'te j'lbcrgefdjriebcu, .ltllfllleftifdlC mn'feHub mir lllllhrfd)eiulidler 111i\ gemifdjtc.

368

c U Uln, tJic ~QrQcl:Uttg bcl'l \)Jlilcq, Qie fo oft im 6tiitfe ltlieber~

~ort Wirb, ~efteyt ilt bel' m:rternatil>c, ba~ ~aedjid entweber a1l.lci"~un'oert SJ.'IYifi~~i aay!e, ober uod) lieutiacn sta!le~ i9U nadj ~{atia

(legCeite, IV, 2, 7:Vel ut ducentos Philippos red da t aureos,Vel ut bine in Elatiam hodie eat secum simul.

IV, t, 2 =

Vtrum aurum I' e dda t' anne eat seeum simul.I, 1, 70:

Vt bie aceipias potins aurum, quam hine eas cum milite.IDgI. fib: bie :iDroyung 'ocr aEegfii9rul1ß I, 1, 57; We quidcm hanoaUducet, un'o ebett fo IV, 3, 23; fitr bie ducenti Philil)pi IV,4, 69, unh l)Qlt ba an öfter, :!Bie cd nun bott nid)t dare, fonbemredd e re Jieipt, fo !lud) IV, 2, 27:

Neque nummus uUust, qui re cl d a tu l' milili,IV, 8, 27:

NUlle nisi clucenti. PhiIippi reddllnLur mihi -,un'o ßIcid}erntafien I, 1, 12;

Nam si haee habeat aurum, quod ilIi renumeret -,~ß 9at aIro ~reOntlld}UG ltlie l>icl, l\lirt> Ullq nid)t gefagt 3)

3) 3e~eufnUll He eil eiuc uerIJiiHlIi6miifiig fel)r lletriid/llid)e 6l1utlne. 311~cr !llt1nnrin llctömmt mrg~ril.\lJUll (uu~ ellen fo und) i:JCUl l1id)t nur ~(Ilf,füf)$

l'un9 fOllllllcn~cn (hmtrnft )l)inlloluÖ) vie ~;I)ifellium nuf eill gnll~cll 30~r füramml3i9 [lliltC!l, boß Hf, !)je mrine MI fÜllf 'V/jilippi gcredjltct (f. Q:löefb E)lnot6,onllt\lj, I, 6. 23), cill!JlIltllcrt 'Vllilippi, !nid)t ilt !8ctcnd)t tOllllllell HhlllCII Diellreif)llllbert 'Vfjilippl fiir Ne ~DC(J.lI)nHllm Im 'Pötllllllll, bic fogor nuf gOlljunlleftilllmtc 3eit gean1llt luerllclI; DCIllI mit ~iercm ,uOlll'C( ift cil jn lIidjt l!1'IIft,i:Jer Ij'rcmDc (!llll~Viilcllil) roiru 3119Icid} \llil !Berfd)ltJel1bCr gefli)ifocrt, Ulli> {1Il'~cr DCIll Ulllgongc mit ~Clll roliiMlcli ijt nll(~ oic lllwri[ifefic !8eNil1igllllg mitInbegriffen, ';onfi 200 'P/jili~\~'i ('1O [llilrCll), llodl U031l olil ller !Rcn eillcr grö,~erll 611111l11e, eill 9nll3 11llgeroiil)l1lidl bof)er 'Preiil 1ft, gebt nlld) llnrm"l ~er,

llrr, !lall fdbfl bcr üblidle Jtnu fprciil fltt' eill [lliii:ldlcll geriuger 311 feilt):lfte!Jt. Blul11' fommell im G'l.lilliClIiI 40, 50 ullb 60 ffilincil nlil Jtnllhwcifc lllll;311HW tuir!> illl 'Pcrfer ~ic 21lcriil fiir 100 !Ulillel1 (lugebotell UlIi:J fifr 60 Iler<fnllft, (IlCllll bnll llee .ll'IlP~ller in feillce ,bce;;euofl'cuDe He IV, 4, 118 fllgnr300 !Ulillen nmtl) uculII, fnnll \)NI fcillClll @clllidlt fein;) nbcr CbCll fo gClllitl111, ~njj ber ';onrdlfdJllittoprciil 11111' 20 obe,' 30 !)Rillen lletriigl. 3rcnll3ig [lli,ncu fOflct ~ie 'P1~Öllidlllll im 'PfCUi'olno, bic 'Pfnltrio ill ~ell ~~clplli, !lnllnud} ~ic l.l}nfico1l1pfn im IDlcrcotor tllit,~ mit 20 ollßclll1/ell, lUelllt nudj llcr;undl \)011 !Bater lIull @'oljl1 biil öll rio gcftcigert; 30 M<)cgeu ift ller 'l.'rcir. filr~ie ~IAnc~llm im li'nrcll!ilJ, l'ic 'j.\lliicmntflllu iu ver ffilrl1cU,..i\l, Die 'PoliiflflJ

369

fiir bll~ 8nu~t 3a~r tlol"aUl,\ot3n~lt; ba(l 3\l~r i~ nodj uidjt a{Jge"laufen; fofgridj ift ein ~9ci( beG !lieujleG bel" mllcd}iti riictjläubig.!liefer mefl: i9rer 113eroin'orid)feit l.\er9&(t fidj alt klem eiuj&9rigelt!lienftt ttJic 200 SJJ9((i~lpi alt ber crynrtencu ~otaffumme; fic fiUbfl>lltit her noe(! nie(!t nogebiente :t9eif beG ~crbeG, bett fie 3ur ü cf"3a91 cu fl>U: 1mb l>ertnogc ber correlnti'Oen fSeaie9ung bel' iBegtiffc!licnfl: uub 2o~n briictt fidj even ~Ul'ovuÜtß' fuq unb nie(!t gcmbcnnd} oanguarcm S\)rnd}ge6rlllle(!1' fo altß: baß ~elb, waß er bcmIDWe(l AU ~1l91ell l>erfproe(!l'll, fei bel' UCefl: bel.'l 20911elS, fl:att 3u fa..gen: 'ocr ~oyn fiir bett (llltltodj ölt for'Oernben) UCefl bell !lienfted.!lcnu bie l!'onfl:ruction! um (lUd) bicF Md} 9iu3u3ufugen, i~ biere:quod ego militi }Jromisissem , id reliquum factum esse HUri,nämlidj eius auri, quo meretricen1 iIle conduxisset.

3ft lIUlI fd)l>n bellt .3ufe(!lluer nid)t aU3umutycn! im ~l1flluße

beG StiictlS ein SIldjl.ler9ärtniF ridJtig aufbufaffeu, beffeu wl'fentlidJe@ruubaüge erf!: im \.lierten uub fünften \lIH aum 113orfd}du f01Umeu,fo UtUp er l)ol1en'M 'ocr elltfdjie'oenfleu 113erll'irruug "u~eintf"rrCtt!

ttJenu er, 09lteburq, irgenb eine iBc!ellruug auf bett ttJIl9feu Staub"punft l>erfe~t 3u Werben, sIeie(! \.ll>n \.lorn 9min eine mit);cu fpii.fern ~ltbeuhtltßen ßllua uni.1ercinbare IDarflellung beffd&en 113er9äU..niffel1 ~ltbet. Unb biefj ifl Vier ber ~"f(. !lie macdjil1 I ttJia:, \uicber ganae 113crfofg bed Stlh'fe(l aeigt, ~elb ~aben, ttJnß fie bellt roli.

i'1lI lJIullelli\, lIie ([il~(lrifl:ria im '.\.)flormio. \Der @i\10U ü(ler bie metllio\.lerill frlr bt'eiIDlillen im l!lllllhi)Ilß HI, 2, 18 (1'91. I, 2, ti9) (iiiit taum eille 1!l\(gCfuug alt,(lulleI' boll ~etf,i\ll)ifd)e @ifl\l\leJt überl)oul

't uid)t ,jll oell gefud,tclt get,i;rtcu. ~Il

ben obigen 'j}reiiClt \H\t 1ll00t ,jugleidl eincu 'llutlOlt ,jur !8ellrtbeiluug ller ~c­

scellti nUlllllli iu Pers. I, 1, 38. 111, 3, 33 (!.lgl. V, 2, 70), 11lCtd)cß ebeufo meuig nlllllllli !lurei (PhilijJIJei), (11(\ \i)rOll)lllell fein tOllllelt, IllCit im erjleu\joUe 12000liucu \lid 3u \liel (3m1l01 fiir llC11 'tori(nil). im aU)elten 6 IDlincu allrocuig fein IllflrVCIl, [BiClllotll nUcrlliugil nud) 12 OOlillcn llod) cilt nltlf\lUCltvgeriltger 'j}rcir, linD, weult lltllnllli mit ':turnellllil Advers. XXIV, 17 (ll91.Qlrollot1 da IJeeulI. vet, IlI, 2, !Bid'fl OOlctt·ol. Ulttcl'f. e. 4(8) fiir \i)i,lll'odllllelt gCI1l11111UCll mervclt. ,Ob ü&rigcuil klcr mcrtrog Mr !Bocdliil rcd)til<~röfti9 llHIr oller llidJt (1l0ll1 rölllifdlcli llled)t ifi Dn~ te~tetc bdoltllt, lHllll9I'ied)ifd)el1 f. 'meier mtt. 'Urllceli @i 536), bo~ ifl: eiuc ilicllllid) iillel'f!üffigcfiragc \Dclllt il. !B. iut mWe~ Qllorioilt6 bot 'UL}rglllJlllillice~ tein t1CI'It'09i\llIii:{iigei\ lJIed)! auf bic 'U~i(llcOIll(\fillm, bie cr \liehltet)r mit Qlelllo(t eutfjif)rt ()ot,uub llenltodj flm:lltell fid) fie felblt uub 'Uleltfibcll 1mb 'j}crilltectolllCllell bcrile<finIt \lOt U)lll, Mli fie, weit eutfcm! geridjuid)eu @idju~ 311 fUd)CIl, lldl leoi9'lid) nuf lIebel'!il1uull befdJriillteu.

370 :Die urfvrüttglid)c ®eftart

fe(l ~craU(isa9{c, unt fid) ~on iym IO(l3ufaufclt. !lIber mie g\1lts'tid) \)crfdjicbcl1 ift 'oal'l I ",aG bafür in 'ocr crften Scene fubllituittmirb f m. 8 ~ei~t e(l im 9)(un'oe 'ocr ~acd}i(l 1[:

Haee ila me oral, sibi (jui eavea!, aliquem ut homim'mreperiam,

Ab istoe mi/Ue: ul, ubi emeritum sibi sit, se ut revehatdomum.

Unh lB. 10:uL revehafur domum,

Vbi ci dederit operas : ne hane ilIe ,habent pro ancillasihi.

Nam si lIaee habeat aurum, quod illi renumerel, faciatlubens.

.pier ift feine !l1ebe \)Olt etlter ~oßfl'luful1g \) 0 r atige!aufener :JDienjl"acH, \)or mcld)er 'ocr Solbat im !l1ed)te, baa Wläbdjen im Uutcdjtemäre; ctma6 galta !lIn'oercd ",irb yicr \'lfd ®cgenjl\'lub ber ~llrd}t

lIe3eidjnet, bap ndmHdj na d) at'gc!aufcltcr :JDicujl3eit (Heotltl'ldjnä fiemi'ocrrcdjtfid)cr aBcife lIei fidj ",erbe bC9!lrtcu ",oUen, ft!ltt fic ",ie­ber in 'oie S.;>cimatf) 3ieYClt AU raffen. aBte fon aller 'ocr Bufdjaner,'ocr pdj beim ~e9inn 'oeo €>tücfo bi efe morftcUung angceignet 9at,fväter1}itt ftdj auf einmal in 'oie anben ftnben ~ .stönnen bodj fdbftmir I 'bei \)orgiiugißer .stetttttni~ biefer anbern, unb bei gemäd}!idjerIDlu~e 3um.Wle'citireu, ed laum 'ourdj Q:"omoination, un'o !ludj fonur aund~erutt9dmcife.

Dffcnoar nämri~, mitffen mir fd)rieffcn, riegt cd in her ~6ftd}t

ber €>d)mejlern, bem ~i~oereruo, bett fie in iyl' ®al'n 3icgel1 ",0['

fen, bie !$ag1'9clt ~nf!lttßl;l au ~crgeimfidjcn, uub bie Eladje in fof.djem ~idjtc baraufleUen, baff feine ~geiru!lyme für ~aed)il;l I araeine 'bebrCingte Unfdjulb rcge ",erbe. :JDa~ elj bie nidjtig~cn mor"m&nbe fiub, mit benen fte a~f i'{m 3u ",irreu fud}eu, ge9t aUG mie"rem gerMr, unb fte fanQen ftdj fogar mit i9ren eigenen aBorten:~ifloderuG mcrft'G nur in feiner anfdnglidjeu Unbefangengeit unbnadjfo!genben ~efanßen1}cit nid)t. IDli(co, ljei~t ed lB. 13, merbegfeidj ba fein, uub biß AU feiner ~nfunft möge bod} '3'iflocferuß oeii~nen briu warten, tun fie bann geßen bed Q:"leomadjuG ct",aige Un.

l)er '}:\lautinifd)cn IBactf}ibctI. 3il

oeUii9r (iniuria m. 25) iu 6d)u~ Alt nc9mcn. ~nllU ~attcll ftc allcr\)or~cr ben ~iftocferutl um ~eijl(lu'o gebeten fii r '0' en ~ aH, bal1nad) abgelaufener :Dieujlacit (ubi emerilum sibi sit, ubi ci d c­der it operas) l,[fcom<lcljuG fle nid)t wUr bc frei laffen \Uoffcn.:Diefc 3rit ifi ja aber noclj uid)t 'oa, ttut> Don elnef @efayr in je.nem 6iuue fOll(ldj gar feine ffle'oe: \Ua(l foll affo fc~t ')}ifloc1cru;Jbrln, un'o ltldcljc iniuria iit bel1tbar ~ ~ItC~ elltfdjh'ivft i9lten eine~(llbeuiulla ber \Ua}fcll IBewaubtni~ ftf}Oll mit bCll m39ttCll m. 57:ille quidem ha ne a bd11 C et; am \)m5t9crifcljjlclt auer bafiir,b<l~ cd i9llCll mit 'oem angcgebenen @fun'oc nitf}t ~fnlt ilt, ift 'ocrleßte mcrd: NlIm si haec habcat aurum u. f. \U. ~rfi: ift ed um:ble allocbfid)e ~fJwet}r eincr m3lbcrred)tfid)leit, bic fie \Uünfd)Cll;bicfer m3ll1tfd) fduft ift m. 8 unb 9 fo \)crfdjriinft au{\ge'oriicft, 'oafj')}ijloclcrul'l fragen tuu~, \U(l{\ fle cigeutticlj roo((cn; mlletf}id Il luie.bert}ort cß 'oeutlitf}er, unb roirft \Uic im morbclget}en, ll'ber \Uie ci­\Uaß, \Uoran leiber gar nldjt au beutcn fci, beu Stofjfcufaer 9in:"freilltf} ltlenn fie @ctll t}ätte,. möcljtc fic notf} Hellcr ftclj gleitf} fe~t

unb 6C1tt3 !)on bem 60fbatcn lOGmad)enJI Um ®el'o l)ont ~illoclcruß

ij1:'ß i9uen aber gerabc oU tflun. - 6Vdter, follalb 'oie ®d)ltlellet1l1tlieber uuter fttf} finb, er\UQ9nrn fie bcltlt autf} baG mer~äftni~ ouml,[leomaclju6 gana iu Ue'bercinfHmmnug mit ber \UCl~ren 6atf}!ngc:m, 71. !lBrnn aber ')}illoderuG 11, 2, 45 mit ben m3odelt: quide amittcnda ßacchide aurum hic exiget cbrnfll(((l benritf}tigeu @efid)tGpunft inne ~at I fo !lat er ellen bic m3ayt'flctt un·tcrbeji \:Irin bei ben 6cljroc~crn erfat}ren.

mid)tß be~o roeniger lii~t ciber auclj biefe ~ludgleicljuuo befremb.Hcljer m3iberfprüd)e nod) maud)e Unffar9cit übrig. :Denn wddjen@runb 9aben üvcr9aupt bie macd)ioe(!, 'oeu ')}ifloclcruG oU täufcljen '?ID'lan 'oarf fldj fd)on bllriiber \Utmberu, ball fie i9n tättfcljen f öU.

II en I bafi r I.' llitf}t betannter mit ben roidllcljen mer"flältnlffcn bel'Qjclicbten feilleG ~rrtmbcßi~; abcr (lud) fe ine Unfeuntuiji angenom"meu, begreift man nicljt I luarum fi e uidjt mr~r mcdranen AU bemmertrauteu beß ffilnefifocljud 9l'i&eu un'o t9U mit afletlei m3intetaiigenbel' merj1:et'futlg irre feiten, patt burd} \)ic \Udt lJerocget1'om !traftbcr reiuen, un\)Ct"fleylten m3n9rgeit baß ~reuubeßtntercffe alt t9ätiger

:P2

S,;li\!fc autöuforbml. .3eigen fie bodj llCldj~er, bajj fie biefe~ 3nter~

elfe af(etOiuglS\)l.mtlllSfe~elt uno barauf rciVnelt: m. 26 cl eadcmopera tu 0 so da Ii opel'am dabis, unb m. 56 equidem polnihili facio nisi ca II S CI lu a. Q;ine fe9!tteffeube 'lEerlllllt91llt9,oblvlf(i! Iveltigf'tclla beUl .3l1fdjauer niiVt gar ferne riegeltb, \Viire cCl,ben @runb ber mer(icimfiiVllng et\Va barin bll fucf)cl1, ba~ Welleft­fodjulS \)OU bellt mcrgärtl1ij3 bUlll W1ifelS nidjtlS \Virfe unb t-ie ll3aecl)iöfiir bell Karrber G:,ttbedung feiucn 30m füriVte. :Del1n \t'ie jencGmrrgäftnif3 in 11, 2, <'14 ff. beln el'en anfOlllll1enben @:(it9fafuCl offen­{'ar \)of[follllllcn berannt i~, (fouft \'\lürbe er bod) \tlciter fragcll:)fo fe~\en CG bie m30l'tC belS 9Jllleftfodj'uö iu 1lI, 2, 8 f. ~H1fdj\'\lci­

Ocub I.loraull, unb gier fo \'\lenig ara IV, 4 I 69 (Milili nunnnisducentis iam USlJS est pro Bacchide) äuped er bie Ulinbe~e

Ue{lerrajd)uu9 obcr Ult;ufriebcn9cit.9Jlit beUl m er '9 Ci {t u i 13 be r 58 ae dj i~ ~nlll ID1ifeß ill bad

au 1lt Wln cfH 0dj'u lS, \vie balS 3u r (5 l'9 itlC j1 er fo l.lictfal'9 !.ler­fniipft, bap fil'9 in allen biefcn meMegungen Ofdl'9liliiVig bie empftnb­Ul'9~C1t S1l1ällgeL ber (f):pofition 9craulSllellell. G:ä gäufen fil'9 9ierbw Kragcn, aut bie bem .3ufdjauer bie ~ut\'\lort fegft. m30 unb\NlUlt~) fernte W1nefHodjuG bie maed)id fennen ~ auf (5amod? in(fpgeful3 ~ Unb \'\lar fie 3u bcr 3dt fiVon im :Dienfte beG @:[eollla­l'9uß ~ ober, \venn uidjt, \t1aG 11öf(iigte fie babu, unb it\aru1l1 gil1brrtcCG W1nefifodjuG nidjt, bcllt ja baß @efb beG (flJ(ieftfc!)cn <SdjllrbnerlS,bea ~riVibel11ibcß, 311 ®c{l~te ffanb ~ m3upte (E[eOl11aqll!G uttt 'oie.\1cibCllfdjaft beG 1))lllCfifl1qlltG? [ßarullt cigcntCiiV fi\9rtc er fie !.lOU(flJgefuG fort? [Bk erfu!)r \))l11eftfoiVulS, ba~ er fie nadj ~t~cn ge"bradjt ~ :Derg(eidjcn Ul1llliillbe 3ur überficljtlidjell ~clll1tlliB bet 3u"

4) !Die €SteHe 1II, 2, 4;Num ut in E(lhesum hinc abii (hoc factllll1st fcrme ubhinc biennium):Ex Epheso hnc nd Pistoclcrum meum sodnlcm litterasmisi, amiClUll ut mi in\'cnirct Bncchidem

entT)dU bC}jrcijiidjer ®cife, Da DllO ut einell! Po,tcluam g{cidj~er)t, eine fulocHe ßcitbcllillll1lnnß, \)a~ aUe !lllößlidjtciten I)incini'ajfen. €Sc \1id il1 gc,\tli~, Dll~ Da<} !.Ilbfcr,inen 'ocll Qldefcß Iludj nidjt ein ~<lf)r !Jcr feiu fmlll;Denn fo lange il1 'oie lBacdjill nod) nidjt im !Dienl1e beli !.Wileß, Illlb crftalß bicfer ~c mit fid) lWdj !.Iltljcn nimmt, lJ~ne ba~ Cß !JRlte~h'djnß Oll f)ilt­Detn l1Jci~, r)llt Ic~tercr !.llul\lO ;n Dem !.Ilnftr<l\Je 11I~ 1j.lijtudel'llll.

373

fdjauet 3U bringen i~ ~rauhld fon~ ttl(l~r~aftig nid)t ttlorttarg. ~1Jer

fci er e13! 9an~ gegen feiltc ~(rt, bicBmal gCttlcfcu; ~a'6c Cl' fidjübcr bad ?23ebtlrfnig bel' fdjllulu~igen Wleugc '11Ub beren bieHsc ~I\~

f\.\rüdje feden €5iltllcß ~hlttlegßcfc~t: 31uci j)(lu~tanftöl1e '6lcibell audjfo nod), bie, ttlci( in bad ®driebe bel' bramatifdjeu (!utttlitMulIßunmittelbar cinßt'dfcl1b, fCl(I~ 'ocr \l.liitifl~cu9'ladjfid)t alt fhnf finb.Wl6!Jen \)icUeidjt bie aufoeb.Jorfeueu lJrageu alfenfaUß auf fid) be~

ru~eu fönncn, aCd über ben ~ufan!:l13putlft bel' ~anb{utlg 1jinaudfie~

gCllb; 3u 111'1PC \.'lcrftlii~ft mit bem, ttll'le \.'lOt' ben ~ttßcu ber ,Bu~

fdjauer l>oroept, ard bl'll1 bie barauf 9Cl:id)tete mJiB'6cgier 1mb Q:r#ttlattuug mt'bcfricbigt 'bldben bürfte , i~ in boppcHcr $c,iie1juug bul3,Bufammeub.Jotjuen bel' 'beiben $acdjibcl1. ?23ef!fJb.Jidjtigcttttlir ('Iudj bie 9'lcugicrbc, ttlic ce beUlt cloeulfid) 3uge~c, bal1 ttlir bie$Ilcd)ie 11, Sllmierill 5) ttlie i{lre Sdjltlcfter, in ~tf}en flubcn, fo11111t fidj bodj baß ?Bedangcn nidjt ß&lueifclt, uutmidjtct an fein,ttlic unb unter Il,\ddjcu Unt~&lIbCll bie CliCII rrf/: MIßefommeuc ®c#licbte be13 9Jhteft{l,ldju13 fttY fog{eidj au itjr Befuuben. ~rl1t \tlcninflm.aber - uub bieU if/: baG .3ttleite - laffen \l,\ir eu unß gefallen,auf jeg{id)ed elgene 9'll'ldjbeufctt barüber \)er~iditett ~ll rollen, balibie augefommenc ~aetYiß, l)om @:{comadju9 fo ellen nad1 ~t~en oe..fii~rt, in l)ertr"ßßm&~igem ~ienn\)cr!)iiHlIi~ ölt i!)m j"te!)enb, nid)tbci i~ ttt \tl09nt -, 'oie mücfftd)t ober ~etfcttung tlott lhnfhlnbenniq,t fennen ou fol'(cn, um bercntlt\iUen Ct iViel' ~nltnc, ober ltlcl~

d}er l>M!Jttlenbiofcit fl)n~ nad}ßab, uub fle, 'oie in fduf\' @elt1aftl!lar, bel' ~reigeit fd)ltlcflcrCidjer ®ajHid)fcit iiberlie~. ~a~ aber'ocr 9)1{lcß ttlirffidj anbcrdltlO ttl09ut, ßc!Jt ottln lleoerfhl~ llnti ben

5) 21)bu,;, bet cireru'oe ge~l'cu(\c !l.h1bllg0g, fo gut Cl' 1lI, 1 !.Jhllllm€hlll'o 1mb !!UO~UIIIl\' 'ocr l\t'ibell Gd)1I1cllCl'1I fennt, [0 'ln;lbl'ihtlid) gibt et'lud) 111, 68 bie @5,ullifd)e ~erflluft bct m'lcd;lill 11 \lll. llUCIlII bClll~lI~

folge 'ocr Snmia lIid}1 311t lIulel'[djci'oUIIII bel' ,IJ,hlCd)iG I t'l'lI ber,m'cetll ilielltll f'lnll, [0 [l1Illl \llld) !j,1ifioeletllG '"IT bie l)'tllge bea ~H)rl)[<1lll(l11, 2, 22: Eho, ml invenisti Hacchidcm? uili)t autlt'ottcll: Sflmil1lll flui­dem, :.DenIl iliere13 quidam belltet I1lIT eillell (\t'wigfiell13 nCbIlO}tclI) (,Slc\ICIl~f'l~\ \.Ion Samiam, bel'ßleid)ell lIid)! eripid, '~,; 1\' i1'0 l)ei~cl1 milifcll: J>:tlcillmiam quidem , IlJl1l3 Die .\lNft I)"I! bell frußCIlDell @i,tt\ !lid)! bll,\} im~llft1nlJcillC!l, [Ql1bem im ~illöcl!lCll ~u etl: "llub !1elll1ll itvceci\!:~imlllcl'lb mit bem 1I1Ilil1"1:jC beG IDllle u(l, bie t'lltl @iomoß;'ET fiel IHld) Hilf leid}! ßCIlIIiJ >lllG,

374 :;Oie Utfl'tüuß!id)e @eftaIt

~ortcn beß Warafiten IV, 1, 3. 6) IV, 2, 7 (pauels me misitmiles ad eall! Clcomachus) ~er\)or.

QOd n'urbe fcQJ;lu aufmerlfllm gemacQt auf bad rouubcrfid)c ~c~

nc~lltcn bed Wi~oderud in bet ~ngercßen~dt feincß lJrcuu'ol'd, 'oiei~Ut fa~ ullbrfannt au fdu, aud) I\}enig al1t j)erbcn alt ricgelt fd}eint.Unb bod} 111U~ er bie ~acd)iß fd)on gefunben, felb~ gefl'rocQclt ~a~

ben. mJelllt irgenb dl\}ad fral' iji, fo iji eß bic~, ba~ I\}ir ~icr inbie IDWte einer €5cel1c ~ineil1ncrfe~t I\}er'lleu. ®teid) bie erften mJottebel' ~acd;i(l II (Quid si hoc Jlotis est ut tu taceas, {'go loquar)fin'o un\)crlennb\n~ eine lJortfeßultß; 91iemaub ~neir, I\}eber I\} I) \) 0U

fie fvre d)en, nod) I\}artjm gerabc fie fprcd)en I\}ill. IDlan \)erßcgeu..\l)iirtige fiel) ferner bie €5ituatlon, in wetd)et 'oie agircubel1 Werfoncn{lei (fl'ölfuuuo belS €5tü!fd 3u beuten ttiiiren. QOut\l)ebcr erbti!fcn \l)irgIeicQ 3u ~l1fang brei Werfonel1, \)on benen aocr bWci für fid) aneinfprcd;eu, ble brittc (spij1oclerud) abocfol1bert ttiie ein, \)ertorenerSJ'l)jlen jle9t, Weber fVrid)t nod) 9ört, unb nönig ultht9eiHgt iji.

6) \l)icfc fut3c €5ccnc {),ü in ~\tlei (lufeinallberfo(gcubcn !,!lctfen lWd)51tlei ~nnfcl9cilcn. ~cr !l.l.1tIlftt, \.1.'111 G.leollllld)UG (lU l::ic lBacd}i!) augc>fd)lrl't, f.lgt ~u bcm jl)lI bcglcitcllbeu .ll'uavell:

Tu dlldum, puere, euro iIIac usque isti simul :Qual: hal'um sunt aedcs, pulta, adi actutlilu ad [ures.

~ar.1l1l1, bau bcr !pat\1llt tll'l·.llll!fc~t, bcr .ll'llabc, (lfll fidcr lBenIelter 'Der~(lcd)id felt Hingcnr Beit (dudum;, mliffc H,rc !!llol)nllllß iu ~tl,ell felmCH,l'l:le ct\ 11l11)e hU fd)liclieu, lBacd,id I Ilcrlt\Cilc fcI,.,u I.111ger in ~(f{jCll. :D(Iball llllll (tbcl' allclI IlillI)crlgCll G'tmlltclllllßeu 'bircH IIIiberh'tidj1 , fo Illirbbi c .;Jlllen'rcl,1ti.,u clllhclCll lllliffell, bClfl bel' !l.1.1tI1fit mit Uc(lcrh

'rillgllll\1

dncll ~Jcb"UfCllt\ meillc: "l)Il, fd)l'n in @:.11l1Ll!) H)r ,l(G i}3cgleitcr beigencbcllfomit lId ifJrcr !,liufullft ~II ~[tflCll in if)rer lllllllittclb,lrCu ill,u)e - mlliit

J(t l1'ificlI, Iv., fic ciuQefd)d ift." 3~r ~eibbiener, 'Dcr l)icl' offenbar mit bcm~,'l'(lftlcu (tufomml, 111\11' Cllfl) \.1011 H)l' forll,cfd)icft ober H,r t'llllt IDllfeG flC.lIQllllllW IVl'l'i:'m, «llI fic ftdj ~llr €djll\cfier beß\lb; 'ocr !j.\\1tafit Clver beiil,rec ~lufllllfillid)t &lIgCßCll !}Cll\efen. (§l!cldjil'ol)( fClilll blcfcr bic mcrf).mlliifc,bcnn er f"\ll h II l' U m lIcdes. ~ft bCIll aller Itlfl', 11l.ltllnt Ilerfellflllet et bieliIV, 2 6 1I1lb 111111tlll\'Ict Delll !j.lijioclmlG allf 'oie \yCO\IC utrlllll el'go '! mitnil nisi ßacchidcm -, /lütt elllll1 ~u fl1ßell quae hudie advenit cxSllmo, .U)uIidJ feincn eigcncn mlOtlcll IV, 1, 2? :Die ~tlll"I)mc, D'lU cdaud ;tro~ ßefd)d,c, um bcm !}.liftocfcl'ud llidjt tt'clter illcbc 3u fteI)cu, \viUlIidjt rcdjt (l!H3rcid)ell, - G'd fci {)ier, UIII 'oie lBeltleit\flil)l'tlIlß bed :tcrlet\uid)t ~Il nutcrl1rcd)en, uod, eiu anberer \llufloU nud biefer ~lc!\cnb bCG €5t1icfcl3cr\l.liif)ut, 3n IV, 2, 11 cröffnet 31unr !pijiodcl'lll3 bcm !j.(ar.,~tcn: aliulll iIlaamat, non i1JUIIl, ncunt jcl:i\IU) Dm !.l1:amcn bCG IDlncftlou)11I3 lIidjt. !IDo'l)erltleiU ilin Dcun IV, 8, 1 119. 28. [,8l (ii;{col!lattIlG ,,{fe? IDcl'111cid)cu :r~egt

uufer :Did)tcr fl'll~ fe!Jr It'ofJf fÜr bie Slljr!Jl11ltr ÖU motl\.1iwt,

375

menn et'~ mit m. 4 (Seiluere haa) treten klie }8ac~i'oelJ, bie inblefem 'iJalle, na~ not9wenbiger moraU(lfe~un9, AU einem ge~einten

@efpräd} 3ur €ieite getreten fein ntii~tclt, Wiebcr 3um ,sifj:ocleru99crlln unb nimmt cr ';tyei( alt 'ocr -Pllltb!uug. ?mcr ailer wirb ein€itii~ (t1io oeginnen faffen'! ?mer aud} nur eine €icene ~ - wenne(l nid}t etit'a ein €iffll!) ift, obcr 'oie 2ll>ftd}t einer >23e90rd}ungft.lttfmbet unb i.'orYer angebeutet War• .ober aoer: man eroU~t nUr'oie oei'ocn >23acd}t'oe(l auf 'oer >23ii9ne; fte 9altcn ein @efpräd} »0 U

l) icr me r fe n iioer einen @egenjlanb f \)on bellt man uid}tG wei~;

~acd}io fagt 3ur €idjit'ejler sequere hao, 09ue baj man fte9t it'0"~in; auf einmal ift ~ijtoclcrn(l 'ca unb fprid}t mit; fie 9aoen i9nnid}t (lnfommeu fe9cn, er re'oet fie gegen ant €iitte 09ne 'oie min..'oejle >23eorü~nn9 an - bod} nein! biefer 'iJaff, biefe Ungefd}ittt9eitbeG IDi~tCtt~ ift gar 3u unbcnfbar I tro~ 'ocr fd}einb.aren ~ffßemein ..~eit 'ocr 'iJragc Quid agunt dune gel'manae mereh'ioes oogno_mines, wofür man, Wenn ~ifloderul'! nnr auf einen 2htgcnblitt '\)onben feitW&dl'! tretcnbcn €idjluejlcrn tler!affen Worben wlh:e f nubje~t eine frii~ere Untertebung Wiebel' anfttiipfte, l;lidm.~r ermattenwiirbe ~ Quid egislis? - Unb fo ge'9t el3 weiter'§in fort, mit lautet~oraußfeßlmgen, 'ourd,l bie ba(l ~llffun!3ßi)ermögen unb 'oie @cbulbneß ßufd}aum~ nur mer&wci~unu gebradjt it'ernen miiffcn. Ab ist 0 C

milite fagt macdjiß m. 9; eß ift Q1ro fd}on \)Olt i9m bie »lebe ge~

luefen, ~i~oderu6 rennt i'9n fdjon, ober ed ift ulloeßreitTid,l, ba~

er nid}t fragt, quis istio est? fonbern nur' <Iuid isti cavcam unbubi nun c is homost?

IDa(l «(fo wäre 'oie bramaturgifd.!e 'iJeiltyeit (artifioium), bie11.1ir «In 2lnfange 'ocr 'iJ}Iautinifdjen ~acd,libel'! mit 'iJ. :!ll.t 'f. »loftÜ. niss, da Bacchid, §. 5) ölt !'cit'ltnbern '9iitten - I '0 a l'! aifo~ieue ben .3ufd}auer inmediam rem fÜ9ren! ?mic im ~rauntc

uic1me1jr muu i9m pu IDluf'ge fein, wie einem, bel mit tlerbuu'oeuclt~ugen in rine @efc((fd,lllft oefii'9rt wiirbe, "on ber i9m .ort, ~cr",

fonen, .3U.lctt unb 2lntaJj fremb wilren. Unb ellen fo, l!.lie in unfcrm€itiitt, fo(( co ~r~tttnlS in 'oer 2l~ltaria, ber <fa~nll, ber <fiftcUllrillacmad)t 9(i&en'? IDlan it'eife und bQd,l in beu ~ilt!3aIt6dfcel1clt biefer€itütte eine eln3ioe €itcUe ulld.!, benn fad)rid}e ~e~ie9Ultg nid}t Durd}

376 UrfprungHd;e @eftalt bu 5Bllcd)ibe\'l.

fid) fd~ft flar luiirc ober cd burd) bie ~ntfanung bel'l X>ia!ogl3 an­genvlictrid) luurbe, Unh Itlenn ItlMlid) in <raftna Ul1b <rifteUarict baG@eßent~ei! ber ~a!! lviire, fommt nid)t 'bem erllen Stücf ein ftaU­lid)er \prolog, bcm anbern bie nbfefige CiJ:pofitiol1 ber Lena uubbeä AuxiliulII an StaUen ~ ~m af!erltlenigflel1 aber bcn:f man ge­neigt fein, bei einem in ~bfid)t ber bramatifd)en Cintltlictelm:tß \)or­aüglid)en @ltücte, Itlie geraDe 'oie ~acd)ibed flub, bem :iDid)ter einenfo l1ad)riiffigen uub t)erfe~!teu ~nfan9 bUbuh:alten. ~enn iBern~arb~

®rul1br. bel möm. l!itt. S. 192 in eiltel auffart'enben $Uaffi~c,dion

unb ~ofdjiißu119 ber lJI{autil1ifd)en R'llltlöbien bie ~acd)ibe(l au benenred)nct, bie flniebrig in Im: ~lnragell feien, fo mag unter bem en­gen ®eftd}täpunfte ber Ci~r&adeit biefem Urt~ei!e feine fd)ltler au»etfennel1be :ma~r~cit ungefd)mii(ed &leiben; rüctf!d}tlid) 'oer fii nft"1er ifd) en l2l: ur 11 ß e gel)ören 'oie ~acd)('oed au ben am feinfien!lelcd}neten unb mitterä treffCid) in einanber grdfcl1'ocr @lcencu 11mgriictfid}j'tcn au\!gefü!irteu @ltücten belS :iDid}tcrd. :iDcnfdbcn Ciin'bruct,ber pd) ul1fc§ltlcr lcd)tfertißcu rieve, fc§eint [ß. ~. iBecter Quaest.oe com. Hom: Fab. @l. 95 empfunben 61t l)aueu, uu'b b1uar, ltlaGuno [ßun'bcr nC9men mu~ I 09nc an 'ber mlttlgcIl)afteu ~nf"t1g\!fcene

einen ~l1jlo~ au {tuben, bie fooal @l, 88 nid)t llltbeuttid} gero"6tItlirb.

(@ld)luj1 forgt.)