4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 Hmasawnna Thar Vol - 32/301 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy THLAZING(AUGUST) 21, 2017 THAw|ANNI (MoNdAy) Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 SP Hotline Number 7085-256-377 Pherzawl District chu lampui sietna a’nthawk khan a ni? Bhai Selena Go- mez-in Music Video Thar an suo-P4 Parbung ram lungthuo karah thil vang takel ‘Leaf fossil’ hmu PArbUNG: Pherzawl dis- trict sunga Parbung khaw- mi sungkhat pa 4- Thatlien, Immanuel, Malsawmlien le Hrangzakap hai chun Au- gust 19, 2017 khan Par- bung le Taithu inkar Na- tional Highway-150 lampui sir Sakawr-rawl an tina hmuna lunglakna (Quar- ry) lai lung (bolder) an laknaah lungpui thuo karah thil vang le hlu takel Fos- sil ‘Leaf fossil’ (Hna lim) ze mawi takel an hmusuok. Hi fossil an hmusuokna hmun hi lamlien siem la- bour hai lung lakna hmun a ni a, tulai hin khawsungmi iemanizat chun hi quarry a hin lung lain Shaktiman Truck khatah Rs. 2000/- peiin an zawr hlak a nih. Fossil ei ti hi Rannung amanih, hna annawleh thil- hring hai an thi hunah an taksa an tuiral vawng hnun- gah physical le chemical processes leiin hiengang hin lung annawleh thil sakhat karah umin an taksa intuiral vawng ta hnung an ru le zie sakhat chunga in- lang, siemfawm annawleh ziek fawm ni lo ‘fossil’ an ti el hi a siem hlak a, hien- gang thil umna ding chun \hang tam tak hun a ma- maw a nih. Hi lei hin tuta leaf fossil hmua um khawm hi |hang iemanizat zet liemtaa thil lo tlung a nih ti hriet theiin a um. Hi ‘leaf fossil’ an hmu- na hi lungpui lien takel, rawlbak laia um an karthlak a, an vuok kawi huna lung inthuo kara an hmu a nih. A fossil sei zawng hi 10.5cm niin a lien nalai tak a khang chu 2.4 cm a lien a ni a, tuta a lim umna lung hi kg 2 vela rik a ni bawk. Ei mithiem \henkhat hai hril dan chun, Fos- sil hi thil hlu takel, His- torical evidence pawimaw taka hmang thei a ni thu le vawnghim ngei nisien \ha an ti thu an hril. Parbung Govt. Hr. Sec. School a retired Geog- raphy teacher Pu Thang\hasiem chun, lung inthuo kara hna (leaf) hi vadung kap phaiphin laia thinghna \il kha chirhak le phaiphin in charde tlat a ta, chu phaiphin chu lung (sedimentary rock) in a hung inchang a. Hnuoi sungril changvelin vadung chu tlangin mawrpuom (folded) in tlang pangah an umtir hlak thu a hril a, Carbon dating thawin chanchin tam tak hriet thei a ni ding thu a hril. Tuta Lung lakna hmun hi rawlbak nisienkhawm tuta hmain hi lai hmuna hin tui a lo luong amanih annawleh tuilienin pil le phaiphin hai a nawrpawn- ga tlanga hung insiem khawm a ni thei bawk. Mithiem hai chun fossil hrim hrim insiemna dingin a tlangpuiin kum 10,000 dam hun a aw hlak niin an hril. Ram changkang haia chun hiengang fossil hai hi cheng tam tak takin an zawr thei hlak. (Input: Lalruotlien Hmar) Darjeeling-a Po- lice station-ah bomb sukpuok; GJM chief case file khum-P3 Bank thawktu han nuorna an nei ding IMPHAL : Zingah khin (22/08/2017) India ram pumpui huopin Bank thawktu han ni khat sung an sinthaw chawlsana nuorna nei an tih. United Forum of Bank Union (UFBU) hmalaknaa Bank thawk- tuhai nuor tumna hi Mani- pur State a um Bank hran hrana thawktuhai khawmin thlawp an tum leiin August 22, 2017 khin Manipur-a khawm Bank-hai khar an ni ding a nih. Mizoram sawrkar le Lalh- mingthang inrawi HPC(D) tuta thla sung an inbiek ding AIZAwL: Mizoram sawrkar le Pu Lalhmingth- ang Sanate inrawi HPC(D) palai hai chun tuta thla sung hin inremna lampui damin inbiekna an nei dinga riru- ong siem a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. H. Zosangber inrawi HPC (D) pawl le inbiekna fe mekah HPC(D) Lalh- mingthang Sanate inrawi hai le inbiekna nei a, in- remna tluontling siem nu- omna a um a. Hi dungzuia inbiekrawnna neipui an ni hnungin Lalhmingthang Sanate inrawi HPC(D) tiengpang leh Aizawl-ah inbiekna nei dinga riruong siem a nih tiin Mizoram Home Department official hai chun an hril. Inbiekna hi a fetluong pei chun H. Zosangber inrawi HPC(D) tieng le inbiekna khawm Septem- ber thla vela sunzawm hman beisei a nih tiin ei thu dawngna chun a hril a. September thlaa inbiekna sunzawm a ni chun official level-a inbiekna nuhnung tak ni ta ding ring a ni a, hi bak chu political level- a inbieknaa sunzawm ni ta dinga ring a nih. Hieng laizing hin Zir- tawpni liemtaa cabinet meeting chun Election to Sinlung Hills Development Council Rules, 2017 a lo pawmpui ta bawk. (AIR- Aizawl @ PTI) Congress Party nuoibo thei ninaw nih : O. Ibobi Singh IMPHAL : MPCC hmal- aknain zanikhan Congress Bhavan, Imphal hmuna India PM hlui Rajiv Gan- dhi piengchampha a vawi 73-na Congress Party in an hmang. Hi huna hin CM hlui O. Ibobi Singh, MPCC President T.N. Ha- okip, Congress MLAs le Party \huoituhai an \hang tawl. India rama inthawk Cangress Party hi nuoibo thei ninaw nih. Congress Party hi tuifinriet anga lien le hrat a nih tiin O. Ibobi Singh in hi huna thu a hril huna a hril. Democracy humhimna dingin Rajiv Gandhi hun khan Anti- Defection Law Parliament ah pasi a lo ni bakah Ra- jiv Gandhi kha Science le Modern Technology ngaipawimawtu a nih tiin O. Ibobi Singh chun a hril bawk. Mid-Day Meal-a Student Siemfâwm hai sukbo vat ding an nih: Th Radheshyam IMPHAL: Education Min- ister Mr Th Radheshyam chun, Headmaster chun school mamaw po po ad- ministration, academic le naupanghai ngîrhmun a hriet kim vawng ding a na. School hmasâwnna ding rêng rêng chu mamaw-zir (need-based) a ni ding a nih. Thil indik naw a um chun sukbo vat a, thil indik naw chu “No” ti ngam ding a nih. Chuleiin, sawrkâr sikulhaia naupang sûnbu (Mid-Day Meal) thuah khawm ‘student siem- fâwm’ (Ghost Students) hai hi sukbo ngam ding a nih, tiin a hril. “Hmangruo umhai a \hat thei patawpa thil pawimaw le \ûlhai thawna dinga hmang \angkai thiemna hin inchûktir \ha le \ha naw hriet thei a nih” tiin, Unit- ed Development Associa- tion (UDA)-in Khangabok Government High School-a student thaw \ha bîkhai le mimal hlawtlingna insang changtuhai chawimawina le lâwmpuina a pêkna huna khuol lien anga thu a hrilna ah a hril. Naupang chun an hotu le an nêka upahai nungchang a inthawkin thil \ha naw le thil \ha an inchûk nuom leiin fimkhur a \ul thu hrilin, lampui \ha naupang kâwkhmu tum chun mani lampui hraw siem\hat phawt ding a nih, tiin a hril bawk. Pu Radheshyam chun, naupang inchûkna chu a awlsam thei patawpa an inchûk thiem theina dinga sukawlsam pek ding a nih tiin a hril a. An nitin hring- nunah thutl<kna \ha an siem theina dinga inch<ktirna hi a nih ‘education’ indiktak chu tiin a hril bawk. “Hienga thutl<kna \ha awlsam taka siem theina thiemna hi naupang te an nih laia inthawka inchûktir an \ûl a. Thil chu a awlsam thei dan taka inchûktir ding an nih. Nu le pa (Guardian) han mani ditdan chauva naupang inchûktir tum hi a hlâwtling naw nuom a. An inhnikna iem a na ti hrieta chu chu a \hat thei patawpa an thaw theina dinga \hang- pui lem ding an nih” a tih bawk. “Naupang chu, nu le pa han ramri siempek lo ding an nih. An inhnikna zawn- ga \ha taka an in\hanglien theina ding lampui siempek lem ding a nih. Nu le pain ramri siema, ei ditzâwng thiem dinga ei nawrlui hin an in\hang ding ang an in\ hang thei naw pha nuom a, an piengpui thiemna varna reng (inborn qualities) ei rekbet pek nuom leiin fim- khur ding a nih” tiin nau- pang inchuktirna kawng thu a hril a. “Naupang chungah nu le pa hân ei ditzâwng le hung nihai sien ti ei nu- omna zawnga ei nawr nasa taluo phât chu an lung a hnuola, an tha a zawi a, an- nia theina umsa hung suok ding le an inhnikna po po a sukbo pêk a, phurrik a pêk mei mei hlak a nih” tiin a hril bawk. Naupang chun lekha (subject) ringawt ni lovin, an kawl le kieng, khawtlâng le khawvêla thil tlung hri- etthiemna, an nundân ding an inhem rem theina dinga thiemna, khawvel an hma- suon theina dinga ‘skills’ an nei theina dinga thiem- na inneittir or thil umdân inhriettir khawm an \ul thu a hril. “Sin neina ding ringawt nih lovin, khawtlâng, ram le hnam ta dinga thil \ha an thaw ve theina dinga lam- pui indik hraw dan an thiem theina dinga inchûktir ding an nih. Mani khawm in- hawi tak le midang khawm inhawi ti taka inumtir thei- na ding khawpa society ta dinga mi pawimaw an ni theina ding le an nih nu- omna ding zawnga an lun- gril inthlektira inchûktir a pawimaw a nih” a ti bawk. “Sin hmuna ding chau- va lekha inchukhai chun sin khawm lo hmu hai sienla, khawtlâng ta dinga hmang thlak tak tak an um ngai nawh. Mani/insûng ta dingin an \ha hle khawmin vântlâng thilah baksam an nei hlak” tiin a hril a. “Fâk hmuna ding ringawt lungril nei student/hotu chun thil indik naw thaw khawm pawi ti nâwna a nei nghâl a, chu chun naupang/ lungril a suksiet \an nghâl a nih. “Sûnbu mei mei thilah khawm hlêp ding zawng zirtîrtu/headmaster chu mipui fa siettu a nih. Hlêp nuom leia ‘student siem- fâwm’ hai khawm hi aca- demic performance \ha hle sien khawm kawng dangah an failed nghâl a nih” tiin a hril bawk. Hi hunser-a hin student thaw \hahai kuomah lâwm- man chi tum tum inhlân a ni a. Council of Hr Sec Educa- tion Chairman, Mr L. Ma- hendra Singh, Secretary, Board of Secondary Edu- cation le milien dang dang, zirtîrtu le inchûklai tamtak an \hang bawk. Upa Lamsuanthang ruong la hmu lo; A pheikawk, lukhum le a mansa hmu CCPUr: Khuga Dam tuia tlahlum ni dinga ring Upa Lamsuanthang of Phaibem, Singngat Sub-Disivion ru- ong zawngna chu sunzawm pei a ni a, ruong hi hmu la ninaw sienkhawm phei- kawk khingkhat, lukhum, ringkawl le a mansa hai hai chu ruong zawngtu han an hmu tah. Zanikhan Pu Ginsua- nhau, ex-president UZO GHQ le Chairman, MANI- REDA chun Phaibem khuo a va sir a, Upa Lam- suanthang in a sir bakah Phaibem khuoa ruong za- wngna le inzawma Re- ception/Information Cen- tre-a nunghak-tlangval hai khawrsaw dingin Chini kg. 5 le Bawngnene phit kg. 2 a pek bakah Pu Ginsua- nhau chun ruong zawngtu hai refreshement man din- gin Rs. 5,000 a pek bawk. Ginsuanhau chun, Khuga Dam bawl a nina san le sawr a ni ding ang taka mipuiin an \ang- kapuinaw chau ni loin mi tam takin an thi pha ta thu Chief Minister kuoma an tlun thu, sawrkar dana zangnadawmna pek thei chi ni chie naw sienkhawm \hangpuina pek thei dan dan a ngaituo pek ding thu le a ruong hmu a ni hun huna post-mortem thaw a \ul ding thu a hril. District in-charge minister V. Hangkhan- lian khawm hung a nuom a, siekhawm meeting pawimaw a nei leiin a hung theinaw niin a hril a, DC le SP hai khawmin anni aiin SDO le SDPO hai an hung tir a nih tiin a hril. SDO, CCPur Thangboi Gangte chun, damnawna leia thin i lo, insung khaw- sak fak le dawn suktuona dinga a suok naa sietna tuok a ni thu, sawrkarin a hung ngaipawimaw ding thu le \hangpui ngai a ni dan hai DC kuomah \ha taka a hril- pek ding thu a hril. Ama chu \hangpuina pe theitu ding ninaw sienkhawm a buoipuitu ding a ninaah theitawpa a hung bawzui ding thu a hril. Johny Sharma, SDPO, CCPur chun, tuitla zawng- naah Army hai khawmin kut an hung hrawl thu, Police tieng khawm a \ul dungzuia hmala dinga in- peisa an ni thu a hril. Upa Lamsuanthang hi August 18, 2017 a kha Khuga Dam ral T. Kot- lian tienga thing la dinga fe, zantieng 1:30PM vela Lawngleng-a chuonga ahung kirnaa changsuola Dam tuia tlahlum ni dinga ring a nih. V.K. Tawna College rawktu man CCPUr : August 19, 2017 zan khan Churachandpur Police Station 2nd OC James Vaiphei inrawinain Churachandpur Police han August 17, 2017 zingkar inhma taka V.K. Tawna College rawktu Paulianhau Lengen (19), s/o Lianboi Lengen of Red Cross Road chu a chengna In a inthawk an man. Paulianhau Lengen kuta inthawk hin Police han pawisafai Rs. 5,500; I-Ball Notebook khat, Le- nevo Laptop leh School File bakah Wallet, Nokia Mobile Phone pakhat, Rs. 25,500 manhu bakah Pau- lianhau in Rs. 21,000-a an chawk thar Samsung Gal- axy J7Pro Mobile Phone khawm mansa a nih. Mr Paulianhau chun ama khata hieng thil hi a thaw a ni thu le inruithei thaw/ching a ninaw thu Police kuoma an puong a, CCPur khawpui sunga Col- lege pakhata BA First Year inchuklai nia hril a ni bawk. Paulianhau hin School Register Book pawimaw iemanizat a lakhmang a, hieng a thil lakhmang hai a suksiet nawna dingin Rs. 2,00,000 ngenna lekhaziek a maksan bawk a nih. Po- lice chun thu indawn din- gin an la kawl mek a, Court hmaah inlangtir an tih. August 19, 2017 zan ma khan rukru han Pi Mansi- alching of Lanva In chu an rawk a, Gas Cylinder pak- hat an inruk hmang. Ginsuanhau MLA in Singn- gat panna lam- pui a enfel-P4 Manipuri Language Day Vawi 26-na inser a nih IMPHAL: Manipuri \awng, Indian Constitution 8th Scheduled ah a umna kum 26 a tlingna le inzawmin Pathi- enni August 20 khan, Iboyai- ma Shumang Leela Shan- glen, Palace Compound, Imphal ah hunser nei a nih. Hi huna khuol lien IPR Minister Thongam Biswa- jit Singh chun, Manipuri \awng indar zauna ding le humhalna ding chun tulai \hangtharhai an pawimaw thu a hril a. Hi kawnga awareness khawm nasataka thaw a \ul thu hrilin, DIPR khawmin Manipuri \awng sukhmasâwn le humal a \ûl zie inhrilhrietna a la buotsai ding niin a hril bawk. “Manipuri \awng hi classical language-a up- grade le pawisa note-a a chuong ve theina dinga hma la dingin Chief Min- ister khawm a hril ka ta. A \ûl chun Cabinet khawmin thutlukna siem el a tih” tiin a hril. Education Minis- ter Mr Th Radheshyam chun, \awng humhal le sukhmasâwnna ding chun lekha ziektu (writers), hlaphuoktu (Lyricists), hla- saktu (singers) le perform- ing arts hai an pawimaw a. Chuonglai zingin ins>lna thienghlim (debate), hril r$k insiek (recitation), thuz- iek sei (essay writing) hai Manipuri \awngin level hran hranhai thaw uor a \ûl tiin a hril. Revenue Minister Mr Karam Shyam chun, Ma- nipuri \awng hi thil tamtak hril theina a nih a. |awng danghai nêkin a hausa leiin humhal le sukhmasâwn a \ ûl a nih tiin, BJP sawrkâr chun ei state ah ‘political change’ inumtir a tum niin a hril. Functional President Professor Th Tombi chun, Manipuri language Indian Constitution 8th Scheduled hnuoia ziek lût dinga ngênna le nawrna nasatak kum 30 vêl liemtaa khan lo nei a nih dânhai a hril a. Kha move- ment fe dân le thaw dân, a ra suokhai kha \hang le thar peihai hriet dinga \ha taka ziek-hre-\hat (documented) an \ûl a nih tiin a hril. AR han pasal 1 drugs leh an man IMPHAL : August 19, 2017 chawhnung dar 2:35 vel khan 12 Assam Rifles han Khudengthabi Vehicle Check Post-ah Moreh a inthawka Imphal Pan tum Maruti Van pak- hat sukchawlin an dap a, Heroin grams 60 le WY mum 11900 an dapdawk a, hi motor khaltu leh an man a, Customs Authori- ties, Moreh kutah an pek niin IGAR (South) thu- suok chun a hril. Mana um Heroin le WY mum hi Rs. 89.50 lakh manhu vel nia hril a nih. CMRF-ah \hangpuina thawlawm Rs. 1,40,300 IMPHAL : Manipur a tuilien leia harsatna tuorhai \hangpuina ding sum chu Chief Min- ister’s Relief Fund (CMRF) ah a la lut zing. Zani khawm khan Teacher’s and Medical Of- ficers’ Association (TAMOA), RIMS, Imphal chun CMRF-ah Rs. 1,40,300 an peklut. CM N. Biren Singh chun RIMS Medical Officers le Zirtirtuhai chungah lawmthu a hril. American nu- pui pakhat an nui nasa taluo leiin a thi pha -P3

THLAZING(AUGUST) 21, 2017 THAw|ANNI … Thar/2017/August/HT-21-08...2017/08/21  · vawnghim ngei nisien \ha an ti thu an hril. P arbung Govt. Hr. Sec. School a retired Geog-raphy

  • Upload
    others

  • View
    16

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: THLAZING(AUGUST) 21, 2017 THAw|ANNI … Thar/2017/August/HT-21-08...2017/08/21  · vawnghim ngei nisien \ha an ti thu an hril. P arbung Govt. Hr. Sec. School a retired Geog-raphy

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

Hmasawnna Thar Vol - 32/301 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

THLAZING(AUGUST) 21, 2017 THAw|ANNI (MoNdAy)

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

SP Hotline Number 7085-256-377

Pherzawl District chu lampui sietna a’nthawk khan a ni? Bhai

Selena Go-mez-in Music

Video Thar an suo-P4

Parbung ram lungthuo karah thil vang takel ‘Leaf fossil’ hmuPArbUNG: Pherzawl dis-trict sunga Parbung khaw-mi sungkhat pa 4- Thatlien, Immanuel, Malsawmlien le Hrangzakap hai chun Au-gust 19, 2017 khan Par-bung le Taithu inkar Na-tional Highway-150 lampui sir Sakawr-rawl an tina hmuna lunglakna (Quar-ry) lai lung (bolder) an laknaah lungpui thuo karah thil vang le hlu takel Fos-sil ‘Leaf fossil’ (Hna lim) ze mawi takel an hmusuok. Hi fossil an hmusuokna hmun hi lamlien siem la-bour hai lung lakna hmun a ni a, tulai hin khawsungmi iemanizat chun hi quarry a hin lung lain Shaktiman Truck khatah Rs. 2000/-

peiin an zawr hlak a nih. Fossil ei ti hi Rannung amanih, hna annawleh thil-hring hai an thi hunah an taksa an tuiral vawng hnun-gah physical le chemical processes leiin hiengang hin lung annawleh thil sakhat karah umin an taksa intuiral vawng ta hnung an ru le zie sakhat chunga in-lang, siemfawm annawleh ziek fawm ni lo ‘fossil’ an ti el hi a siem hlak a, hien-gang thil umna ding chun \hang tam tak hun a ma-maw a nih. Hi lei hin tuta leaf fossil hmua um khawm hi |hang iemanizat zet liemtaa thil lo tlung a nih ti hriet theiin a um. Hi ‘leaf fossil’ an hmu-

na hi lungpui lien takel, rawlbak laia um an karthlak a, an vuok kawi huna lung inthuo kara an hmu a

nih. A fossil sei zawng hi 10.5cm niin a lien nalai tak a khang chu 2.4 cm a lien a ni a, tuta a lim umna lung hi

kg 2 vela rik a ni bawk. Ei mithiem \henkhat hai hril dan chun, Fos-sil hi thil hlu takel, His-torical evidence pawimaw taka hmang thei a ni thu le vawnghim ngei nisien \ha an ti thu an hril. Parbung Govt. Hr. Sec. School a retired Geog-raphy teacher Pu Thang\hasiem chun, lung inthuo kara hna (leaf) hi vadung kap phaiphin laia thinghna \il kha chirhak le phaiphin in charde tlat a ta, chu phaiphin chu lung (sedimentary rock) in a hung inchang a. Hnuoi sungril changvelin vadung chu tlangin mawrpuom (folded) in tlang pangah

an umtir hlak thu a hril a, Carbon dating thawin chanchin tam tak hriet thei a ni ding thu a hril. Tuta Lung lakna hmun hi rawlbak nisienkhawm tuta hmain hi lai hmuna hin tui a lo luong amanih annawleh tuilienin pil le phaiphin hai a nawrpawn-ga tlanga hung insiem khawm a ni thei bawk. Mithiem hai chun fossil hrim hrim insiemna dingin a tlangpuiin kum 10,000 dam hun a aw hlak niin an hril. Ram changkang haia chun hiengang fossil hai hi cheng tam tak takin an zawr thei hlak. (Input: Lalruotlien Hmar)

Darjeeling-a Po-lice station-ah

bomb sukpuok; GJM chief case

file khum-P3

Bank thawktu han nuorna an nei dingIMPHAL : Zingah khin (22/08/2017) India ram pumpui huopin Bank thawktu han ni khat sung an sinthaw chawlsana nuorna

nei an tih. United Forum of Bank Union (UFBU) hmalaknaa Bank thawk-tuhai nuor tumna hi Mani-pur State a um Bank hran

hrana thawktuhai khawmin thlawp an tum leiin August 22, 2017 khin Manipur-a khawm Bank-hai khar an ni ding a nih.

Mizoram sawrkar le Lalh-mingthang inrawi HPC(D)

tuta thla sung an inbiek dingAIZAwL: Mizoram sawrkar le Pu Lalhmingth-ang Sanate inrawi HPC(D) palai hai chun tuta thla sung hin inremna lampui damin inbiekna an nei dinga riru-ong siem a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. H. Zosangber inrawi HPC (D) pawl le inbiekna fe mekah HPC(D) Lalh-mingthang Sanate inrawi hai le inbiekna nei a, in-remna tluontling siem nu-omna a um a. Hi dungzuia inbiekrawnna neipui an ni hnungin Lalhmingthang Sanate inrawi HPC(D) tiengpang leh Aizawl-ah inbiekna nei dinga riruong siem a nih tiin Mizoram Home Department official

hai chun an hril. Inbiekna hi a fetluong pei chun H. Zosangber inrawi HPC(D) tieng le inbiekna khawm Septem-ber thla vela sunzawm hman beisei a nih tiin ei thu dawngna chun a hril a. September thlaa inbiekna sunzawm a ni chun official level-a inbiekna nuhnung tak ni ta ding ring a ni a, hi bak chu political level-a inbieknaa sunzawm ni ta dinga ring a nih. Hieng laizing hin Zir-tawpni liemtaa cabinet meeting chun Election to Sinlung Hills Development Council Rules, 2017 a lo pawmpui ta bawk. (AIR-Aizawl @ PTI)

Congress Party nuoibo thei ninaw nih : O. Ibobi Singh

IMPHAL : MPCC hmal-aknain zanikhan Congress Bhavan, Imphal hmuna India PM hlui Rajiv Gan-dhi piengchampha a vawi

73-na Congress Party in an hmang. Hi huna hin CM hlui O. Ibobi Singh, MPCC President T.N. Ha-okip, Congress MLAs le

Party \huoituhai an \hang tawl. India rama inthawk Cangress Party hi nuoibo thei ninaw nih. Congress Party hi tuifinriet anga lien le hrat a nih tiin O. Ibobi Singh in hi huna thu a hril huna a hril. Democracy humhimna dingin Rajiv Gandhi hun khan Anti-Defection Law Parliament ah pasi a lo ni bakah Ra-jiv Gandhi kha Science le Modern Technology ngaipawimawtu a nih tiin O. Ibobi Singh chun a hril bawk.

Mid-Day Meal-a Student Siemfâwm hai sukbo vat ding an nih: Th RadheshyamIMPHAL: Education Min-ister Mr Th Radheshyam chun, Headmaster chun school mamaw po po ad-ministration, academic le naupanghai ngîrhmun a hriet kim vawng ding a na. School hmasâwnna ding rêng rêng chu mamaw-zir (need-based) a ni ding a nih. Thil indik naw a um chun sukbo vat a, thil indik naw chu “No” ti ngam ding a nih. Chuleiin, sawrkâr sikulhaia naupang sûnbu (Mid-Day Meal) thuah khawm ‘student siem-fâwm’ (Ghost Students) hai hi sukbo ngam ding a nih, tiin a hril. “Hmangruo umhai a \hat thei patawpa thil pawimaw le \ûlhai thawna dinga hmang \angkai thiemna hin inchûktir \ha le \ha naw hriet thei a nih” tiin, Unit-ed Development Associa-tion (UDA)-in Khangabok Government High School-a student thaw \ha bîkhai le mimal hlawtlingna insang

changtuhai chawimawina le lâwmpuina a pêkna huna khuol lien anga thu a hrilna ah a hril. Naupang chun an hotu le an nêka upahai nungchang a inthawkin thil \ha naw le thil \ha an inchûk nuom leiin fimkhur a \ul thu hrilin, lampui \ha naupang kâwkhmu tum chun mani lampui hraw siem\hat phawt ding a nih, tiin a hril bawk. Pu Radheshyam chun, naupang inchûkna chu a awlsam thei patawpa an inchûk thiem theina dinga sukawlsam pek ding a nih tiin a hril a. An nitin hring-nunah thutl<kna \ha an siem theina dinga inch<ktirna hi a nih ‘education’ indiktak chu tiin a hril bawk. “Hienga thutl<kna \ha awlsam taka siem theina thiemna hi naupang te an nih laia inthawka inchûktir an \ûl a. Thil chu a awlsam thei dan taka inchûktir ding an nih. Nu le pa (Guardian)

han mani ditdan chauva naupang inchûktir tum hi a hlâwtling naw nuom a. An inhnikna iem a na ti hrieta chu chu a \hat thei patawpa an thaw theina dinga \hang-pui lem ding an nih” a tih bawk. “Naupang chu, nu le pa han ramri siempek lo ding an nih. An inhnikna zawn-ga \ha taka an in\hanglien theina ding lampui siempek lem ding a nih. Nu le pain ramri siema, ei ditzâwng thiem dinga ei nawrlui hin an in\hang ding ang an in\hang thei naw pha nuom a,

an piengpui thiemna varna reng (inborn qualities) ei rekbet pek nuom leiin fim-khur ding a nih” tiin nau-pang inchuktirna kawng thu a hril a. “Naupang chungah nu le pa hân ei ditzâwng le hung nihai sien ti ei nu-omna zawnga ei nawr nasa taluo phât chu an lung a hnuola, an tha a zawi a, an-nia theina umsa hung suok ding le an inhnikna po po a sukbo pêk a, phurrik a pêk mei mei hlak a nih” tiin a hril bawk. Naupang chun lekha

(subject) ringawt ni lovin, an kawl le kieng, khawtlâng le khawvêla thil tlung hri-etthiemna, an nundân ding an inhem rem theina dinga thiemna, khawvel an hma-suon theina dinga ‘skills’ an nei theina dinga thiem-na inneittir or thil umdân inhriettir khawm an \ul thu a hril. “Sin neina ding ringawt nih lovin, khawtlâng, ram le hnam ta dinga thil \ha an thaw ve theina dinga lam-pui indik hraw dan an thiem theina dinga inchûktir ding an nih. Mani khawm in-hawi tak le midang khawm inhawi ti taka inumtir thei-na ding khawpa society ta dinga mi pawimaw an ni theina ding le an nih nu-omna ding zawnga an lun-gril inthlektira inchûktir a pawimaw a nih” a ti bawk. “Sin hmuna ding chau-va lekha inchukhai chun sin khawm lo hmu hai sienla, khawtlâng ta dinga hmang thlak tak tak an um

ngai nawh. Mani/insûng ta dingin an \ha hle khawmin vântlâng thilah baksam an nei hlak” tiin a hril a.“Fâk hmuna ding ringawt lungril nei student/hotu chun thil indik naw thaw khawm pawi ti nâwna a nei nghâl a, chu chun naupang/lungril a suksiet \an nghâl a nih. “Sûnbu mei mei thilah khawm hlêp ding zawng zirtîrtu/headmaster chu mipui fa siettu a nih. Hlêp nuom leia ‘student siem-fâwm’ hai khawm hi aca-demic performance \ha hle sien khawm kawng dangah an failed nghâl a nih” tiin a hril bawk. Hi hunser-a hin student thaw \hahai kuomah lâwm-man chi tum tum inhlân a ni a. Council of Hr Sec Educa-tion Chairman, Mr L. Ma-hendra Singh, Secretary, Board of Secondary Edu-cation le milien dang dang, zirtîrtu le inchûklai tamtak an \hang bawk.

Upa Lamsuanthang ruong la hmu lo; A pheikawk, lukhum le a mansa hmu

CCPUr: Khuga Dam tuia tlahlum ni dinga ring Upa Lamsuanthang of Phaibem, Singngat Sub-Disivion ru-ong zawngna chu sunzawm pei a ni a, ruong hi hmu la ninaw sienkhawm phei-kawk khingkhat, lukhum, ringkawl le a mansa hai hai chu ruong zawngtu han an hmu tah. Zanikhan Pu Ginsua-nhau, ex-president UZO GHQ le Chairman, MANI-REDA chun Phaibem khuo a va sir a, Upa Lam-suanthang in a sir bakah Phaibem khuoa ruong za-wngna le inzawma Re-ception/Information Cen-tre-a nunghak-tlangval hai khawrsaw dingin Chini kg. 5 le Bawngnene phit kg. 2 a pek bakah Pu Ginsua-nhau chun ruong zawngtu hai refreshement man din-gin Rs. 5,000 a pek bawk. Ginsuanhau chun, Khuga Dam bawl a nina san le sawr a ni ding ang taka mipuiin an \ang-kapuinaw chau ni loin mi tam takin an thi pha ta thu Chief Minister kuoma an tlun thu, sawrkar dana zangnadawmna pek thei chi ni chie naw sienkhawm \hangpuina pek thei dan dan a ngaituo pek ding thu le a ruong hmu a ni hun huna post-mortem thaw a

\ul ding thu a hril. District in-charge minister V. Hangkhan-lian khawm hung a nuom a, siekhawm meeting pawimaw a nei leiin a hung theinaw niin a hril a, DC le SP hai khawmin anni aiin SDO le SDPO hai an hung tir a nih tiin a hril. SDO, CCPur Thangboi Gangte chun, damnawna leia thin i lo, insung khaw-sak fak le dawn suktuona dinga a suok naa sietna tuok a ni thu, sawrkarin a hung ngaipawimaw ding thu le \hangpui ngai a ni dan hai DC kuomah \ha taka a hril-pek ding thu a hril. Ama chu \hangpuina pe theitu ding ninaw sienkhawm a buoipuitu ding a ninaah theitawpa a hung bawzui ding thu a hril. Johny Sharma, SDPO, CCPur chun, tuitla zawng-naah Army hai khawmin kut an hung hrawl thu, Police tieng khawm a \ul dungzuia hmala dinga in-peisa an ni thu a hril. Upa Lamsuanthang hi August 18, 2017 a kha Khuga Dam ral T. Kot-lian tienga thing la dinga fe, zantieng 1:30PM vela Lawngleng-a chuonga ahung kirnaa changsuola Dam tuia tlahlum ni dinga ring a nih.

V.K. Tawna College rawktu man

CCPUr : August 19, 2017 zan khan Churachandpur Police Station 2nd OC James Vaiphei inrawinain Churachandpur Police han August 17, 2017 zingkar inhma taka V.K. Tawna College rawktu Paulianhau Lengen (19), s/o Lianboi Lengen of Red Cross Road chu a chengna In a inthawk an man. Paulianhau Lengen kuta inthawk hin Police han pawisafai Rs. 5,500; I-Ball Notebook khat, Le-nevo Laptop leh School File bakah Wallet, Nokia Mobile Phone pakhat, Rs. 25,500 manhu bakah Pau-lianhau in Rs. 21,000-a an chawk thar Samsung Gal-axy J7Pro Mobile Phone khawm mansa a nih.

Mr Paulianhau chun ama khata hieng thil hi a thaw a ni thu le inruithei thaw/ching a ninaw thu Police kuoma an puong a, CCPur khawpui sunga Col-lege pakhata BA First Year inchuklai nia hril a ni bawk. Paulianhau hin School Register Book pawimaw iemanizat a lakhmang a, hieng a thil lakhmang hai a suksiet nawna dingin Rs. 2,00,000 ngenna lekhaziek a maksan bawk a nih. Po-lice chun thu indawn din-gin an la kawl mek a, Court hmaah inlangtir an tih. August 19, 2017 zan ma khan rukru han Pi Mansi-alching of Lanva In chu an rawk a, Gas Cylinder pak-hat an inruk hmang.

Ginsuanhau MLA in Singn-

gat panna lam-pui a enfel-P4

Manipuri Language Day Vawi 26-na inser a nih

IMPHAL: Manipuri \awng, Indian Constitution 8th Scheduled ah a umna kum 26 a tlingna le inzawmin Pathi-enni August 20 khan, Iboyai-ma Shumang Leela Shan-glen, Palace Compound, Imphal ah hunser nei a nih. Hi huna khuol lien IPR Minister Thongam Biswa-jit Singh chun, Manipuri \awng indar zauna ding le humhalna ding chun tulai \hangtharhai an pawimaw thu a hril a. Hi kawnga awareness khawm nasataka thaw a \ul thu hrilin, DIPR khawmin Manipuri \awng sukhmasâwn le humal a \ûl

zie inhrilhrietna a la buotsai ding niin a hril bawk. “Manipuri \awng hi classical language-a up-grade le pawisa note-a a chuong ve theina dinga hma la dingin Chief Min-ister khawm a hril ka ta. A \ûl chun Cabinet khawmin thutlukna siem el a tih” tiin a hril. Education Minis-ter Mr Th Radheshyam chun, \awng humhal le sukhmasâwnna ding chun lekha ziektu (writers), hlaphuoktu (Lyricists), hla-saktu (singers) le perform-ing arts hai an pawimaw a.

Chuonglai zingin ins>lna thienghlim (debate), hril r$k insiek (recitation), thuz-iek sei (essay writing) hai Manipuri \awngin level hran hranhai thaw uor a \ûl tiin a hril. Revenue Minister Mr Karam Shyam chun, Ma-nipuri \awng hi thil tamtak hril theina a nih a. |awng danghai nêkin a hausa leiin humhal le sukhmasâwn a \ûl a nih tiin, BJP sawrkâr chun ei state ah ‘political change’ inumtir a tum niin a hril. Functional President Professor Th Tombi chun, Manipuri language Indian Constitution 8th Scheduled hnuoia ziek lût dinga ngênna le nawrna nasatak kum 30 vêl liemtaa khan lo nei a nih dânhai a hril a. Kha move-ment fe dân le thaw dân, a ra suokhai kha \hang le thar peihai hriet dinga \ha taka ziek-hre-\hat (documented) an \ûl a nih tiin a hril.

AR han pasal 1 drugs leh an man

IMPHAL : August 19, 2017 chawhnung dar 2:35 vel khan 12 Assam Rifles han Khudengthabi Vehicle Check Post-ah Moreh a inthawka Imphal Pan tum Maruti Van pak-hat sukchawlin an dap a, Heroin grams 60 le WY mum 11900 an dapdawk a, hi motor khaltu leh an man a, Customs Authori-ties, Moreh kutah an pek niin IGAR (South) thu-suok chun a hril. Mana um Heroin le WY mum hi Rs. 89.50 lakh manhu vel nia hril a nih.

CMRF-ah \hangpuina thawlawm Rs. 1,40,300IMPHAL : Manipur a tuilien leia harsatna tuorhai \hangpuina ding sum chu Chief Min-ister’s Relief Fund (CMRF) ah a la lut zing. Zani khawm khan Teacher’s and Medical Of-ficers’ Association (TAMOA), RIMS, Imphal chun CMRF-ah Rs. 1,40,300 an peklut. CM N. Biren Singh chun RIMS Medical Officers le Zirtirtuhai chungah lawmthu a hril.

American nu-pui pakhat an nui nasa taluo leiin a thi pha

-P3

Page 2: THLAZING(AUGUST) 21, 2017 THAw|ANNI … Thar/2017/August/HT-21-08...2017/08/21  · vawnghim ngei nisien \ha an ti thu an hril. P arbung Govt. Hr. Sec. School a retired Geog-raphy

Hmasawnna Thar2 THLAZING (AUGUST) 21, 2017THAw|ANNI (MoNdAy) ArTICLE/HEALTH & EMPLoyMENT NEwS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUIChuongchun i tluksan ta chu hre zing la, simin, i thaw hmasa takhai kha thaw nawk rawh; chuon-gnawchun i kuomah hung ka ta, i sim naw chun i khawnvar siena kha a hmuna inthawkin sawn ka tih. -Johan Thupuon 2:5

EditorialRingzo le innghatnatlak

Police ei mamaw

ALL INDIA RADIO: CHURACHANDPUR PROGRAMMEdate: August 21 2017 (Thaw\anni)

TrANSMISSIoN- FM-101.4 Megahertz

Hours Studio/ Programme

4.53pm CR/P Signature

4.55pm Vande Mataram, Time Reading, Opening Announcement

5.00pm P Hyms to God (Paite): N. Thangbiakmuan

5.05pm P Local Announcement/Prog. Summary

5.10pm P Minor Dialect (Vaiphei): S. Mangboi & party (mod)

5.25pm PScience Hints(Paite): “Uses & Nutritional facts of Banana” by

Khamsanglian

5.30pm PPAITE Prog. Sig. Tune & Announcement

Announcer:Grace Ngaibiaksiam1. Listener’s Choice modern songs

6.00pm PHMAR Prog., sig. Tune & Announcement

Announcer:Kamminlun1. Listener’s Choice modern songs

6:30PM PTHADOU Prog., sig. Tune & Announcement

Announcer: Nehkholet1. Listener’s Choice modern songs

7:00PM

Farm & Home: Paite1. Mary Biakching (dev)2. Talk: “Overcoming stigma and discrimination” by Haupaul Guite

August 21, 2017-AIR, CCPur station Zingkar programme5:55AM- Hyms to God (Paite)6:05AM- News In English6:10AM - Local Announcement6:15AM - Paite prog.:- devotional songs 6:40AM - Hmar Prog:- dev. songs 7:05AM- Thadou prog:- Jenny Touthang (dev. songs)7:30AM- Regional news in Manipuri7:45 AM- Morning Information Service (Paite)8.15 le 8:30AM haiah morning news le NE news8:35 AM- Minor Dialect: Kabui (dev)8:50AM - Minor Dialect: Zou (dev)9:05AM- Minor Dialect: Gangte (folk)

HNAM ro HUMHAL-2By: L. Keivom

Pipu tienami le Pathien thu thlung kawpa Hmar \awnga sakhaw hla phuok hmasa tak chu Pastor Thangngur a ni el thei. Pathien hmangaina thu hrilna dingin thiem takin tienami a hmang a. A tienami hming phurtu le a chanchin hril si loin, a saktu taphawtin pipu tienami tekhia a hmang a nih ti chieng taka hriet thei ding siin, Tiena phunchawng, kur duom duom rawh, nu, Ka sang a dang a châr; An hril anga kûr duom duom Van Lal hmangaina chun, H r i n g n a t u i a m i h u n g i n d a w n tiin mawi le inril takin a khek suok a. A zai chu zawmin, lungsi takin, tu chen khawm hin khuong leh dar leh ei la lămpui suou suou a nih. Ei thupuia ei lut hmain, Thangngur hla phuok ei hung thur suok hi sak thei dinga Sap\awnga ka’n let \uma ka buoina chu ‘tiena phunchawng’ ti hih a nih. A ngiel a nganin ‘ancient cotton tree’ tiin inlet inla, miin a mik a mak an hriet naw bakah an nuizat el thei. Chuleiin, sak thei bawk ding le a umzie phur suok thei ding lema ringin, ‘tiena phunchawng’ \hang ta loin, hieng hin ka sie tawp el a nih: O Mother Tree, bend down, I plead, My sister is thirsty; The love of Heavenly Son is also bending like Mother Tree, To feed me the water of life.Thangngur chungchuongna pakhat chu tekhina \awngkam thar mawi tak tak ser a thiem kha a nih. Entirnan, Pielral Nisa, Mansoul khawpui, Muonglei, Saron par mawi, Hlimna Zing-ârsi, Hlimna Lungpui, Mihrâng Tlantu, Inremna Thing, Cherhling lukhum, Hrêngkawl, Salem Puonzâr, Suokna Dâr, Bethlehem dar, Thim lal pheisen râl, Van mi ril Bûngdawntuoi, Damna fiertui inthieng, Adam suon le pâr, Thlemna râl, Thlemna turni, Thlemna phaivuo, Thlemna tuifawn, Van in tuipui ral, Hringna khawpui, Lungzûr Sandamtu lengna (van ram), Van khawpui pŭr, Thi muong theina le a dang dang a hlaah ei hmu a. Chuonghai lai chun, literechar tak bitna zawnga inkhi le bŭk chun, ‘tiena phunchawng’ ti \awngkam hi a bŭk khǐn pawl tak a ni ka ring. Umzie pahnih inril tak a fûn a. Pakhatna chu, pipu tienamia phunchawng, a nau dangchar le phing\amin a parzu hning a dawk theina dinga kûr duom duom chu a nih. Chu chu nuin a nau a hmangaina le a \hangpui thei dan tawpkhawk inentirna a nih. Pahnina, Johan ‘Thupuong’ 5:12 dungzula kum 1925-a Upa L. Kamlala hla phuok, “Leilung pian laia talh tawh Beramno, A thisenin khawvel chhandam rawh se” (Aw Haleluia! Lalpa ropui ber-MKHTB No. 170) ti ang khan, leilung insieng tir lai le hmaa inthawka hmangaina tawptai nei lo, Iengkim Pathienin mihriem intlanna sin a lo buotsai thu hrilnaa ‘tiena phunchawng’ ti \awngkam hmang chu a ni hlie hlie a nih. Chu ‘phunchawng’ chu hnuoi phunchawng ni ta loin van phunchawng, hmangaina phunchawng, Kalvari phunchawng, Chatuon phunchawng a hung ni ta daih a nih. Pi le puhai khan nu le pa thu awi le awi naw ra suok hrilna dingin thing inang phunchawng le inpâng an hmang hlak a. Thing duop le in\hang nuom, in\uo ang bawka panga hling nei, a sena mawi taka par chi, a ra (pângpat) chu pat innem le jâng tak, lukhama \ha tak el a nih. Naupang laia an mi’n fuina hlak chu: Phunchawng hin thu a awi leiin zawl, hmun remah a mawng a, inpâng ruok chun thu a awi naw leiin \ênbaramah a mawng a, thli hrâtin sun le zan inrim takin a nuoi hlak a; chuong ang bawkin, nu le pa thu awihai chun vangneina an dawng a, thu awi nawhai chu dam sungin vangduoinan nuoiin a nawt buoi hlak, ti a nih. Hi thu le Efesi kohran kuoma Paula lekhathawna naupanghai zawm dinga a thucha (6:1-3) hi an inkhuongruol khawp el. Chun, Davida’n Israelhai thusima an lo hril hlak, mupui a tar pha a vun inhlip a, vun thar puta a hung tleirawl thar nawk hlak thu chuh besana hmanga, Thil \ha tinrênga chawm tlaiin, Mupui angin i tleirawlna, A tuoi tharpek nawk chê a nih (Sam 103:5)a ti ang khan, ei tienami le thusimhai hi nuompawnga hnuolsuot el loa hmang \angkaina kawng taphawta Pathien thu le inrem taka hruol kawp le hmang thiem ei inchuk ve a ngai. Tienami phîr Ei hla thur suoka phunchawng kur duom duom hi khaw lai tienamia inthawka a lak am ning a ta? A tam lem chun Mauruong tienamia inthawk ni dingin ei ngai ka ring. Mauruong tienami hi a sei le tawi a um bakah a tienami chie hmang si, a changtunu Mauruong ni loa pasal naupang ni lem daih, a tienami

hming khawm ‘Fahra Rethei’ ti ni daih (Ref. C.Vanlawma, ‘Hman lai hian mawm…’ p 39-41) a um a. A dang nawka chuh, a changtu chu unau nuhmei te pahnih, Sakhi Lawngdar le pakhattepa nauhai an ni daih a, a tienami hming puttu khawm ‘Sakhi Lawngdar’ a nih. Hi tienami pathumhaia hin ‘phunchawng kûr duom duom’ a \hang vawng. Hieng laia tienami hril hlaw tak le sei tak chu Mauruong changna a nih. Kum 2008 August 18-a Mauruong tienami Sap\awnga Malsawmi Jacob inlet an tlang zar \uma an thluoina thuhmaa chun, “There are some human qualities that Mizos of all times value highly. These qualities are epitomized in Mauruangi, a folklore heroine. Folklores express the ethos of a people. They are means of passing on value systems from one generation to another. There are some human qualities that Mizos, both ancient and modern, regard highly. Some of these are courage, patience, perseverance, diligence and skill with work. Along with these, beauty, humility, hospitality and skill in spinning and weaving are considered very desirable in women in particular.

Mauruangi, a legendary heroine, is perhaps the epitome of ideal womanhood. In spite of all imaginable suffering under a callous father and true-to-tradition wicked step mother, she grows up into a lovely woman. She possesses all the virtues, triumphs over all odds and has a happy ending..” tiin an ziek a.Hmar \awngin: “Ieng hun khawma Zohnathlakhaiin mihriem nungchanga an ngai hlutzawng a um a. Pipu tienamia a changtu Mauruong hin chu nungchanghai chu a phur zo hle. “Pipu tienamihai hi khawtlang thlêk zawng thil puong langna a nih. |hang la thar pei dinghai kuoma an thil hluthai an inhlan sawng pei thei dan a nih. Tien lai le tu laia Zohnathlakhai ngaisang le hlut rawp laia mi chu huoisenna, teirei peina, tuorselna, taimakna le sin thiem a nih. Chuong baka chun hmel \ha, thuhnuoirawl, hawihawm, inlenghai lawm thiem mi an ni bakah patkher le puonkhawng dam hi nuhmeiin an thiem ngei dinga thil dituma ngai a nih. “Tienamia changtu Mauruong hi duthusama \haa ngai nuhmei nungchang neitu a nih. Pa dukdak lo le nuhrawn suol tak hnuoia rinum hril seng lo tuora seilien khawm ni sien, nuhmei ditum takin a hung suok a. Mi ngaihlut le ditsakna changin, harsatna tinreng tuor muolsuoin, hlim takin a nun a hmang zo a nih”. Hieng tienami pathum ti naw khawm hi ‘phunchawng kûr duom duom’ inlangna tienami dang iemani zat a um el thei. Chuonghai zawng suok ding chun Zohnathlak hnam hrang hrangin hi tienami ei hriet danhai lak khawm a, indik dinga ngai tak chu besana hmanga siem phuisui ding a nih. Ei tienami-a Vai lal an hung inlangna hrim hrim hi Vai le ei inpaw hnunga an phuok amanih an belsa a ni ring a um. Neilal le |uoni chanchin amanih tienami ei hril vet khawm hi Takam (Chakma) lalin sie khawn dinga Mizoram a hung rŭn \uma thil tlung ni-a ei pawm ding chun, Chakmahai laka Mizoram \hanghmun khaw nasa takin a kei phet thei leiin, Vai lal \hangna hrim hrim tienami a iengkhawm hi fimkhur taka ennawn a ngai. Tienami mei mei ei tihai hi a hun laia an chengna khawvel hlimthla tarlangtu darthlalang a ni leiin, tienami-a miin an mi rǐn lut tah chun, intâl suok a harsa hlak.Thangngur ‘tiena phunchawng’ Kum 1974-78 laia ‘Hmar Hla Suina’ ka ziekin pipu tienami hre deua ka ngai mi iemani zat kuomah Thangngurin a ‘phunchawng kur duom duom’ a lakna hnar ni dinga an ring ka’n dawn a. A tam lemin Mauruong tienami-a inthawk nia an ngai thu an mi hril a. Chuleiin, “Hi hi Mauruong chanchin le a kei mat an naw leh khawm tienami chuong ang deu le inhnaia inthawka a lak a nih ti an hriet” (p.161) tin ka ziek a. Sienkhawm, “Ka sang a dang a châr” ti a um tlat a. Mauruong amanih Fahra Rethei tienami-ah sang an nei si naw leiin, tienami dang ka dap pei a, ‘Sakhi Lawngdar’ tienamia mi a lo nih ti ka hung hmu suok tah a nih. Sakhi Lawngdar tienami in\anna ei sui chun lunginsietna leia thilthaw ra suok danglam tak ei hmu a, chu chun sungkuo inthuruol le hlawtling tak a hring suok a. Tlûkna leiin chu sungkuo chu sukdarin a um a, sienkhawm nu hmangaina chun tungding tumin phunchawng le phuhlip nei lo ngapuia inchangin a nauhai chu a sawmdawl ngat ngat a. A tawpa chuh tienami pathumhai hin sansuokna sin thawin an insui khawm vawng a nih. Chu chu a nih inhril tlâk.

(July 13, 2017 Delhi).

Police-hai hi misuolhai mantu ding chau an ni ringawt naw a, mihai \hangpuitu, khawtlâng le mipui himna dinga thawktu pawimaw, ei mangang, buoi le harsat nikhuo haiah khawm ei râwn, ei pan hlak, ei innghatna, ei thlamuongna, mipui harsatna sutkieng pektu, thil thaw dan ding kawkhmutu le an harsatna chi hran hran hai chingfel pektu an nih. POLICE ti thumala hawrawp (letter) tinhai hin umzie pawimaw tak tak a nei nia hril a ni hlak a, chuhai chu, P-Politeness, O-Obedience, L-Loyalty, I-Intelligence, C-Courage, E-Efficiency ti an nih. Hieng thumal hran hran umzie a inthawk hin Police-hai chu mi hawihawm tak, ringum taka thuawi ding an nina dam, mi thil chik mi, mi huoisen tak le ringtlak taka um ding an nina hai a hung inlang thei a nih. Tuta hma chu naupang \ap hai in\hinain Police hi ei hmang hlak. I \ap chun Police in an man ding che a nih dam ei ti hlak. Hi lei hin naupangin Police le Sipai an hmu pha an \i hlak. Amiruokchu, hi thil hi ei mâwl lei le ei khawnghat a lo sei tâwk naw leia Police or Sipai hai hi naupanghai in\hinaa ei lo hmang hlak a nih. Ei hung hmasawnin ei hung changkang ve pei a, thuhin chu Police le Sipaihai chu naupanghai in\hinain ei hmang ta naw a, a mi vêngtu, a mi \hangpuitu, ei mangang le harsat hun haiah khawm ei innghatna le ei pan tak an ni thu ei hril ta lem a nih. Hieng laizing hin Police-hai laia \henkhat mani nina le ngîrhmun hre lo le dan kala mipui sukthlabar zawnga che dam, pawisa ngen dam le a san mumal um lova mi chunga kutthlak ching dam an lo um hlak a. Hi thil hin Police hming a suksiet bâkah Police-hai hlutna nasa takin a sukhnuoi pha hlak. Hi lei hin Po-lice ei tihai hin an nina, an ngîrhmun le an thawding (duty) hi hriezinga thil an thaw hlak a pawimaw hle a nih. Khawvel hmasâwnna le changkangna tinrengin ei kawtkhar bul a hungtlung phâk ta leiin Police-hai ta ding khawmin suol le mâwl taka thil thaw chi an ta nawh. Amiruokchu, a changpo leh barbarian-hai hun lai anga che Police hi an lo um nawk zeu hlak a, hi thil hi thil pawi tak el a nih. Police le mipui inlaichinna suksetu a nih. Hi lei hin Police-hai hi an fimkhur hle a ngai a nih. Police-hai po po hi an suol vawng naw a, sienkhawm Police-hai lai a suol pawl an lo um hlak hin Manipur Police-hai hming a suksietin a suk muolpho hlak a nih. Ei hriet sêng angin Manipur Police-hai lai hin drug ad-dict dam, Zu ngawlvawi dam, rukru dam, indiklo taka mihai sum la pektu dam, drug sumdâwngna \hang dam, tuolthatnaa inrawl dam, nuhmei suolluinaa \hang dam, mi \huoihmangnaa \hang dam, mi vautu dam le suolna chi tum tum haia \hang ve hlak an lo um ve leiin Police-hai hi mipui han an en dan le an inkhi dan a \ha thei ta nawh. Hi lei hin mipui han Police-hai hi innghatnatlak le ringzotlakah an ngai ta naw pha a, a pawi takzet a nih. Hieng a ni lei hin ei State Police-hai hi an insiem\hat a \ul a nih. Police \ha le fel tak tak an um laizinga Police suol an lo um hin Police Department hmêl nasa takin a suksiet a nih. Zani hmasa lai el khawm khan Police motor in rak-zu tam tak a phur a, a eksiden leiin mipui hmaah Police an muolpho a nih. Zu mantu le zu khaptu ding han zu an phur a, an dawn a, sumdawngnain an hmang chun zu hi khapzo ni ngai naw ni a, pung deu deu a tih. Hi thil hin Police-hai hming chau a suksiet naw a, State Sawrkar hming khawm a suksietin a suk muolpho a nih. Hi thil le inzawma inrawlna nei Police 4 an sin haia inthawk suspend an ni a, an tura an sik a nih. Manipur Police Department a hin Civil Police, Ma-nipur Rifles (MR), Indian Reserve Battalion (IRB), Po-lice Commando, Jail Police, Cyber Crime Police, CID Branch, Crime Branch, Narcotics Cell, Manipur Police Radio & Mechanic an um a. An sin sêng hi indik takin thaw thei hai sienla chu ei ram hin a sawr \angkai hle ding a nih. A ringum naw pawl, an dik naw pawl le a suol pawl an um lei hin Manipur Police hi a hming a se hle a, mipui ringzo an hlâw naw a, ngaisang le inzatla-kin an um naw pha a nih. Hi lei hin Manipur Police-hai hi mipui ringzo le innghatnatlak Police ni ngei dingin an hung insiem\hat a \ul a nih.

Zingkar zat National Anthem insaktir zieKArIMNAGAr: Telangana-a Karimnagar district sun-ga Jammikunta khawpuia chun hmun hran hran 16 haiah laudspeakers in\hutin zingkar dar 7:54 zatin Indian Na-tional Anthem played (insaktir) zie hlak a nih. National Anthem sak sung hin khawpui sunga motor inlawn hai popo bakah kea school fe le mipui lama fe lai hai le thil iengkim chu an chawl vawng a, Anthem played zo minutes 52 hnungah a pangngaiin an chechang nawk chau hlak nia hril a nih. Hi thil hi karkhat liemtaa inthawka kha Jammi-

kunta Town Police inspector P. Prashanth Reddy in a thaw \an a ni a, khawpui sunga cheng mipui 90% velin Jana gana mana ti bak chu a tawp chena sak zo thei an um nawh ti a hmusuok leia a hung thaw \an a ni a, a thil thaw hin lawm a hlaw hle niin Inspector Reddy chun a hril. Hienganga zingkar zat National Anthem played hin suol thaw dinga suok tam tak lungril khawm a \ha za-wnga ngaituona an neitir pha ngei a beisei thu Reddy chun a hril. (IE)

IITs le Central Universities haiah post ruok tam

NEw dELHI: Sawrkar thlungpui enkawlna hnu-oia um Indian Institutes of Technology (IITs), Na-tional Institutes of Tech-nology (NITs) le Central Universities tum tum haia chun post ruok a tam hle a, hi le inzawm hin sawrkar thungpui chun recruitment drive inhmaw taka thaw a tum a, tukum kum tawp

chena hin post ruok hai laia 75% bek lak hman tum a ni thu Union human resource development minister Prakash Javadekar chun a hril. Central Universities thar haia post ruok umzat chu 53.28% a ni a, NITs haiah 47% le IITs hawng thar haia khawm post ruok 35% a um mek. (TNN)

NCERT textbook-ah sut suol 1,300 chuong

NEw dELHI: National Council of Educational Research and Training (NCERT) in a sut inchuk-laibu chu ennawnna sin thaw mek a ni a, sut suol 1,300 chuong hmu a nita a, hieng sutsuol hai chu coun-cil in sukdik vawng a tih tiin human resource devel-opment minister Prakash Javadekar chun a hril. Lekhabu ennawnna fe mek le inzawm hin teach-

ers 900 vel deuthaw han textbook sukdikna dinga thurawn an peklut ta niin Javadekar chun a hril bawk. NCERT hin \hangkhat chuong zet liemtah kum 2007-a kha National Cur-riculam Framework (NCF), 2005 dungzui hnuoia le-khabu hi a lo sut a ni a, up-date \ul tam tak a um ta leia NCERT in ennawn \ula a hriet ta leia ennawnna sin hi thaw a nih. (TNN)

Kum 5 liemta sung In-dia rama Rel eksiden

vawi 586 NEw dELHI: India rama chun kum 5 liemta sung khan Rel eksiden tum tum vawi 586 a tlung a, hi laia 53 pecent hai chu a lampui hraw \hel leia eksiden tlung an nih. Zani hmasa zantienga Uttar Pradesh-a Muzzafar-nagar hmuna Utkal Express rel eksiden tlung khawm kha lampui hraw \hel leia eksiden ni dinga ring a nih. Kha Rel eksiden a khan mi 20 chuongin thina an tuok bakah midang 90 chuong zetin hliemna an tuok a nih.

November, 2014 a inthawk tuchena hin rel eksiden vawi 20 a tlung ta a, sienkhawm a tamlem chu eksiden lientham ni lo (mi-nor eksiden) an nih. India rama Rel eksiden leia sietna nasa tak le mi thi rawn \umna tak la nia hriet chu November 20, 2016-a Kanpur bul laia Indore-Patna Express Rel eksiden kha a ni a, kha \um khan mi 150 in thina an tuok a, midang 150 chuongin hliemna an tuok pha a nih. (PTI)

Bawng tam tak thi leiin BJP leader jail-ah

RaipuR: Chhattisgarh-a Ran enkawlna (cattle shel-ter) neitu BJP leader Har-ish Verma chu a cattle shel-ter-a Bawng 28 chuong zet phing\ama an thi leiin zani hmasa khan Durg District Police han Durg district Court hmaah an inlangtir a, court chun jail-a khum din-gin a chungthu a rel. Durg administration chun, Mr Verma in a en-kawl government-aided cow shelter a hin ni 3

liemta sung khan Bawng 28 zet an thi niin an hril a, sienkhawm tuolsungmi hai chun hi hmuna Bawng thi hi 200 an chuong tah an ring thu an hril. Bawng hai hi iengleia thi am an nih ti chieng taka hriet a la ninaw a, sienkhawm thuneitu han preliminary investigation an thaw dungzui chun ph-ing\am lei le enkawl \hat tawk an ninaw leia thi ni dinga ring an nih. (ENS)

O. Panneerselvam in Dy. CM post a hung chel el thei

Chennai: Ms Jayala-litha thi hnunga Tamil Nadu-a AIADMK sunga buoina le pawl pahnia in\he mek hai chu pawl pakhata insungkhawm nawk dan ding ngaituoin tulai hin an indawrtuo mek. AIADMK faction pahni hai hi Chief Minister Edappadi K. Palaniswa-mi (EPS) le CM hlui O.Panneerselvam (OPS) hai inrawi an ni a, OPS in CM post a ngen nia hrilna um chu OPS chun a hniel a, sienkhawm party gener-

al secretary le tuta jail-a in-tang mek Ms V.K. Sasikala party a inthawk peithlak dinga a phutna ruok chu nghet takin a la fepui zing. An hung inrem thei chun OPS hin Tamil Nadu Deputy Chief Minister a hung chel el theia hril a nih. Faction pahnia an um lei le a ziding lem nia an inhril ve ve lei hin Elec-tion Commission chun AIADMK symbol (hna pahni lim) chu a hrentang pek mek a nih.(TNN)

Special Forces hai hak ding AC Jacket ensin mek: ParrikarNEw dELHI: Ram lumna hmuna hun sawt tak duty Special forces hai hak hak ding ‘air-conditioned’ jacket siem tumin sawrkar chun a ensin mek a nih tiin defence minister hlui Mr Manhar Parrikar chun a hril. AC Jacket a ding hin ieng technology le ieng material (hmangruo) am hmang ding ti ruok chu a hrillang nawh. Hi thu hi tuta zanita Panaji khawpuia student hai an

pawlpui huna tuta Goa Chief Minister hung nitah Mr Par-rikar in a hril a ni a, ensinna sin thaw zing a nih tiin a hril. US Army hai chun an awmphaw hnuoiah an pang sukdeina ding zakuo hnuoi an hak ta zing a, a sungah bat-tery chite inbuk a ni a, chu chun an phaw hnuoia zakhuo an hak chu a sukdei niin US department of Defence report chun a hril.

New Delhi-ah meeting an nei dingNEw dELHI : Vawisun hi New Delhi-ah PM Nar-endra Modi, BJP National President Amit Shah, BJP CMs le Dy. CMs han meet-ing nei an ta, Sawrkar fepui mek dan, hmasawnna, Party \hangruol dan ding, hmatienga Assembly le Lok Sabha election huna an Party hmalak dan dinghai

hriltlang an tih. Mani-pur CM N. Biren Singh khawma March 15, 2017 a inthawka Manipur BJP Sawrkar hmalak dan hai PM kuomah report pein PM chu National Sports University indinna ding lungphumna hung nei din-ga a fiel ring a nih tiin ei thu dawngna chun a hril.

Page 3: THLAZING(AUGUST) 21, 2017 THAw|ANNI … Thar/2017/August/HT-21-08...2017/08/21  · vawnghim ngei nisien \ha an ti thu an hril. P arbung Govt. Hr. Sec. School a retired Geog-raphy

Hmasawnna Thar3 THLAZING (AUGUST) 21, 2017THAw|ANNI (MoNdAy) NATIoNAL/INTErNATIoNAL & AdvErTISEMENT

LAKTAwI

tABlet InstAlMent!!!Internet khawvela hrietna in\hangpei lai hin nang-stu-dent, Competitive Exam dinga in buotsai mek le tulai deua in update nuom hai ta dingin installment in TAB-LET 4G support dual SIM mit sawl bek loa lekha tiem, ziek theina inman deuin kan pek thei che. Hrietna in\hangpeina khawvela hin HLAWTLING dingin kan ditsak che a, mi hung pan rawh lo \hangpui kan che.

Add: systechRengkai Road, CCPur

Opp: Dr Chinkholal’s ResidenceContact Nos. 8729905213/ 8258051965

(10,

12,1

4,17

,19,

21,2

3,25

,27,

29)

Office of the

pHerZAwl dIstrICt spOrts AssOCIAtIOnPherzawl District, Manipur-795128

Regd. No. 10/SR/2017-CCP

INHRIETTIRNAPherzawl, the 19th August, 2017

Pherzawl District sunga Sports Club (Athletics le Foot-ball) hai po po chun PDSA hnuoia Affiliation thaw seng dinga fiel le inhriettir ei nih. 1. Affiliation Fee Rs. 3000/- 2. Affiliation thawna ding chu Mr Lalzarlawm, Gen. Secretary (Contact No. 9774625646) 3. Affiliation thaw thei hun sung chu an hnu takah December, 2017 ning a tih.

Sd/-LalzarlawmGeneral Secretary, PDSA(19,20,21)

SbI-rSETI: CHUrACHANdPUr

AdMISSIoN NoTICE SBI-RSETI, Bijang (Near Partnership Mission Society), Churachandpur will be conducting a free short term training programmes for unemployment youth in the age group of 18 to 45 years who can read and write (prefer-ably BPL category). Interested persons may take form free of cost and submit at the Institute before tentative date given below.

training programmes for the month of september

Sl. No.

Name of pro-gramme

No. of days/du-

ration

No. of seats

Tentative date of training

1 Videography and photography 30 25 04/09/17

2 Piggery 10 25 12/09/17

3 Mushroom 10 25 25/09/17

4 Beauty Parlour Management 30 25 30/09/17

Sd/- directorSBI-RSETI, Churachandpur.(20,21)

Eksiden leiin TV actor 2 thi

MUMbAI: Maharashtra-a Mumbai-Ahmedabad highway a chun zanikhan mythological television se-ries ‘Mahakali - Anth Hi Aarambh Hai’ actor Gagan Kang le Arjit Lavania hai chu an chuongna Car in Truck ngir lai an baw leiin an thi. Gagan le Lavania hai hi Gujarat hmuna ni 2 sung shooting an thaw zoa Mumbai tienga hungkir an nih. (ANI)

Srinagar BJP Office bulah bomb a puokSRinagaR: August 19, 2017 zan dar 9:15 vel khan Srinagar-a BJP office bul lai bomb a puok niin Srinagar a CRPF spokesman Rajesh Yadav chun a hril. Amiruok-chu, hi bomb puok leia thi le hliemna tuok an um thu hriet a ni nawh. (ENS)

Sonia le Rahul han an tuorpui thu

NEw dELHI: Zani hma-saa Uttar Pradesh-a Mu-zaffarnagar hmuna Utkal Express Rel eksident leia thi le hliemna tuok hai an sunpui le tuorpui thu Con-gress President Sonia Gan-dhi le Vice President Rahul Gandhi han an puong.(PTI)

Zu phurtu Truck le mi pakhat man

LUCKNow: Uttar Pradesh Special Task Force (STF) chun zani hmasa khan Firozabad hmuna Truck pakhat sukchawla an dapnaah Truck sunga inthawk Zu Rs. 22 lakh zet an dapdawk a, hi le inzawm hin Mr Balkaran Singh chu manin thu indawnna an nei. Mr Singh chun Zu hi Punjab-a inthawka hung phur, Shikobhad hmuna mi pahni hai kuta peksawng dinga a phur niin STF hai hmaah an puong. (PTI)

PM in a Ministers hai 5-Star Hotel-a um lo dinginNEw dELHI: Prime Minister Narendra Modi chun a ministers hai chu five-stars ho-tels haia um lo dingin a hril. Ministers \henkhat sawrkarin umna dinga a peka um nuom lova five-star hotels haia um an thlang lem chun PM hi a suklawmnaw hle niin an lang a. Hi lei hin official duty-a an suok hunah sawrkarin umna dinga a ruot pek haia um dingin a minister hai a hril a nih. Hi baka hin minister \henkhatin an

ministries a official motor mimal thila hmang an umna thua khawm a lawmnaw thu minister hai chu a hril a, hienganga of-ficial motor hmangsuolna hi a remti ngain-aw ding thu PM chun a hril bawk. Kum 2019 a general election hung um nawk el ta ding a ni leiin PM chu a sawrkar fe lai mek hi hming hlieuna inneitir a nuom naw a, hi lei hin a minister hai chu fimkhur hle dingin an fui bawk a nih. (TNN)

August 23-ah Postal Strike

NEw dELHI: National Federation of Postal Em-ployees chun August 23, 2017 khin sawrkar-a thil ngen charter of demands points 10 an nei hai suk-puitling dinga ngennain nikhat sung aw strike nei an tum a. Strike NE circle a postal staff hai khaw-min an zawm ve ding a nih.

TN-ah electric in mi 2 a manhlum

THANJAvUr: Tam-il Nadu-a Ammapet-tai bula chun zani hmasa khan Chief Minister K. Palaniswami lawmlutna ding flex board siem hunah electric hrui an tawkfuk pal leiin mi pathum electric in a manhliem a, pahni hai chu damzo lovin an thi. Electric in a manhlum hai chu Maniarasan (26) le Karnan (46) hai an ni a, hospital panpui hman lova a hmuna thi nghal an nih. Hliemna tuok dang pakhat chu Sathyaraj (22) a ni a, Thanjavur Medical College hospital-ah enkawl mek a nih. CM K. Palaniswami hi AIADMK founder (L) MG Ramachandran puola hun hmangnaa \hang dinga Tiruvarur hmuna zani hma-saa kha van zin a nih. (PTI)

North Korea-in US le South Korea Military Drill |hul A NgenP y o N G y A N G : A tawngbau miin iengah an ngai naw a, mena an thlak vet ta nâwna ding le a tul chun US kap theina ding ICBM siem hlâwtling taa inhril, thil umdân la enkai dinga la ‘nghak met’ dinga inhril North Korea chun, a thil vengthawng tak le dit naw tak, kum tina US le South Korea han an sipai le râlthuom tuoinamna dinga an nei hlak “Ulchi Freedom Guardian (UGF) Joint military exercise, kar thara nei an tum chu \hul dingin a hril. Tuta Pyongyang le Washington kar thu buoi le boruok sosang laia South Korea le US han joint military exercise Korea tuipui laia an hung nei nawk chu “Meichawka khawnvartui bur sa ang” a nih ding a nih tiin, an lung a sen dan ding a hril a. A \

ul chen US (Guam) a kap el ding thu a hril bawk. Nor th Korea chun an military exercise hi an tawpsan/thul naw chun, kar hmasak khan Guam a kap lo thul tah sienkhawm a tul chun la kap thei zing a nih thu a hril a. Chuonga an thi zing lai khawm chun US le South Korea hai ruok chun Thaw\anni-a an tan ding Ulchi Freedom Guardian chu an thul naw ding thu an puong bawk. Hi military training an nei vet hi North Korea chun an ram runna dinga ‘training’ le ‘chophawkna’ niin a hril. An ram beina dinga ‘training’ angin a ngai tlat leiin himah an ngai thei nawh a nih. An newspaper Rodong Sinmun Sunday editorial chun, “Hi Joint Exercise hi keini mi hmusitna le mi deusâwna, mi nekna dinga an thaw chieng taka inlang

chu a nih a. Tukhawma hi Exercise hi a taka inrunna or indonain zui nawng a tih an ti thei nawh” tiin a ziek. “ H i j o i n t m i l i t a r y exercise, Ulchi Freedom Guardian an ti hi zalenna siemtu nêkin meichawka khawnvartui burna a ni lem a, Korean Peninsula nasa nawk zuola hlieutu ding meipui a nih” tiin, “Thunun thei ta lo nuclear war-in a zui ding a nih” tiin a hril bawk. “US of America hin Korean khawmuolpui laia indona hi a tuol a inthawka hla tak, ama chawk buoi ve phak lo dingah a ngai chun a ngai suol hle ding a nih. Pacific tuipui ral tieng daia buoina tlung anga a ngai chun, a ring ang ni naw nih” tiin Pacific tuipui vuong kana Missile kap theina nei tahin an hril a nih. US le South Korea ha i r uok chun , 1976

laia inthawka lo nei tah ‘computer-stimulated UFG exercise hi an thul el thei naw thu an puong a. Sipai an hmang hlak zat 17, 500 khawm hi suktlâwm ding le ding naw thu comment Iengkhawm an hril nawh. Seoul defence ministry hril dan chun tu kuma 17, 500 sipai hmang ding hi ni kuma mi nêka tlâwm an ni tah tiin a hril. No r th Korea news Yonhap ruok chun US le South Korea han a tira vuongna l ien pahni h i Exercise-a thang dinga tihai ruok chu in\hangtir nawk ta lo dingin an rel thar niin a hril. South Korea top military officer chun Pathienni khan, Korea laia boruok chu a sosang nasa tah em em a. “Ni dang nêkin a sosang tah a, invêng lo thei lo a nih” tiin, North Korea chu a hung kap/run vai vai chun

indawina um lek lova bei let a ni ve ding thu a hril bawk.“North Korea hin a hun kap/run vai vai chun, kan sipaihai chun an theinghil nawk ta ngai lo ding khawpin beilet/thung an tih” tiin General Jeong Kyeong-Doo, Chairman, Joint Chiefs of Staff chun a hril. Koran hai khi tawng inrang le rorum chi rêng rêng an nih a. Taima le tumru, hrawmhraw tak an ni leiin a tutu khawm baudam le zaidama inbiekpui chu a thei lai zingin, a nêka inrang lema khakdei chi niin an inlang. Chu tak chu Trump khawmin thaw a tum hlak a nih. “ Inpawngnekna l e intiveina, lululna, thuhnung dawn naw” hai hi mimal nun chau ni lovin rambung nungchang ah khawm a um hlak a, hun nuhnung inchûkna a nih.

American nupui pakhat an nui nasa taluo leiin a thi pha

wASHINGToN: American nupui pakhat kum 50 mi, school zirtirtu chu an châwl laia Mexico-a a ruolnu an pan laiin fiem thawa an innui lai, an nui nasa taluo leiin Insawng (balcony) a inthawkin a tla a, a thi tiin Fox News in a hril. Ms Sharon Rego l i Ciferno (50), Charles A Huston Middle School, Pennsylvania-a kai chu a naunu leh Mexico rama an ruolnu kawlah an fe a. “Insawng (balcony) \hungna anga hmang dawkan ah an thung a. Fiemthu an thawa an innui pei a, an nui nasa (tum) taluo a, a lu a hnungtieng hei thin/tang a tum leh insawng a inthawkin a tla a, a hmunah a thi nghâl a nih” tiin Fox News a hril. David hril dan chun, “Insawng a inthawka a tla khan, hnuoi cement chang ah a luru a tet kawi a, a luthluokah thisen tamtak

a lut leiin, a taksa hliemna tamtak leh a thipui tah a nih” tiin a hrila. Zu dawn lei an nawh. Mexico rama building bawl dânhai chu US angin an fet ve nawh a. Balcony vengna ding a um ve naw a nih” tiin Regoli chun a hril. Ms Regoli Ciferno hi summer châwl an nei zo school lut nawk tum lai mek a nih a. Tawite a ruolnu la hei pan zawk dinga fe a nih. A pasal le an nauhai pahni a thisan a nih. A unaupa David chun, “Sungkuo inngai thei tak le inhmangai tak kan nih a. A thina hin a mi \hawng em em a nih” tiin a hril. Innui (hlim) khawm hi a thaa chu ‘hlim taluo’ le uor taluo, fimkhur lo hi chu a lo tha naw ma ma chu a nih. Hlimtaka innui puma thi a nia chu, a thi hma char boruoka a tlâk lai chun thlaphangnain man hman a ta, hlim taka thi ti chu nih kher naw nih.

Boston Mipui Nuorin lam An Hraw Ve Nawk, Boruok SosangboSToN: Kar liemtaa Char lo t t e sv i l l e , Wes t Virginia-a ‘ring-wing’ han “Free Speech” rally an nei pawl dangin an lo chawkbuoi a inthawk khan buoina mei chun khaw dang dang a kang sa peia. Boston ah khawm zani khan migrants le Juda mi thlierhrangtuhai an ditnaw zie entirna dingin, pawl khatin lam hrawna (protest) an nei nawka, boruok a sosang hle. The Boston Herald ziek dan chun, mi 30, 000 vel chu Boston Common-a lam hrawnaa hin an thang a. Mipui chi hran hran, hmun hran hrana inthawka hung khawmhai chun, “No Nazis, No KKK, No Fascist in the USA” tia khekin, banner hran hran, “Stop pretending your Racism is patriotism” ti dam an chawi bawk a. Police in an veng zinga, buoina dang suok lovin a tumtiek

niin a hril. Boston Mayor Marty Walsh chun lam hrawtuhai chu intheidana le inhnamna chi tu ding ni lova hmangaina le inditsakna tu dinga an hung leia a lâwmthu a hril a. “Ei khawpui Nazi le White Supremacy hung lut mekhai dang dinga in hung pen suok leiin in chungah ka lâwm hle a nih” tiin a hril. B o s t o n R a l l y h i informal sector-a umhai,

sin det le sûngkuo det nei, ‘White Supremacy’ an tihai anga American sûngkuo mumal taka inthawk an tam nawh a, migrants le US a lut/inpem le sin thaw dam an ni leiin an inthuruolna khawm “free speech” le “human rights” a nih a. An inko khawmna social media haia communication infuk lo a lo um bawk, thuoitu an mumal naw bawk leiin harsatna an tuok met niin Reuters chun

a hril ve. A n n i l a i a t h u o i t u pakhat organizer chun, “ m i s i n f o r m a t i o n i n med ia” a um a , chu chu kan organization hi Charlotteville a mi ang khan an mi ngaia, an nawh, tiin a hril a. “Freedom of Speech” kan promote zing laiin, midanghai theidanna ding le hnâmna tawngbau hrilna ding ruok chun phal a ni nawh” tiin hrilfiena a siem a. “Mi danghai hnuoisiena le mani insie sangna “White supremacy, Racism le Bigotry hai hi kan dit nawh. Mani ngaidân chau ngaisang mi, mani chau hnam var le insanga inngai, hnam ropui lema inngaina hi kan ngai thei nawh” tiin a hril. Kar hmasaka West Virginia rally an nei khan “Juda le hnam hnufuol haiin mi hluo suok thei naw ni hai” tia khêk pawl, American

indikttak inti han slogan an khêk a. South tieng mi an hmusit zie an suklang bawk lei khan abîkin South tieng mi le hnuoihnunghai lung a suksen zuol a nih. Buoi intanna chun Duke University, North Carolina chun South Confederates army General Robert E. Lee lim, an chapel tuola ngir chu hmun dangah sawn an rawt a. South tieng mi hmusitnaa ngaiin North tienga hotu General Washington, President Jefferson monument hai lak sawn ve an rawt a. Chuonga inhrietthiem nâwna hung zuol pei a nih. University president Vincent Price chun, a kar hmasaka rukru han University an rawk leiin a him lemna ding thaw tum a ni thu a hrila chu an awi ta naw laklâw a, buoina a zuol pei tah a nih.

Darjeeling-a Police station-ah bomb sukpuok; GJM chief case file khum

dArJEELING: West Ben-gal-a Kalimpong Police sta-tion-a chun zani hmasa zan thawkhni zet bomb sukpuok a ni leiin mi pakhatin thina a tuok. Bomb hmasa lem hi zani hmasa zan 10:30PM a kha puok a ni a, a pahnina hi 11:30PM vela sukpuok nawk a ni a, bomb puoka hin Home Guard pakhat le SSB jawan pakhatin hliem-na an tuok bawk niin Ka-limpong District Magistrate Dr Bishwanath chun a hril. Hieng bomb (grenade) pahni sukpuokna le inza-wma thina tuok hi civic Police Rakesh Raut a nih. Hospital panpui a ni hnun-gah a hliemna tuorzo lova thi a nih.

Bomb sukpuokna le inzawm hin Police chun Gorkha Janmukti Morcha (GJM) chief Bimal Gurung le GJM leader dang dang hai chun-gah case an registered. Zani zingkar 12:50AM khawm khan Chowkbazar-a old supermarket Singamari Motor Syndicate bul lai

bomb sukpuok nawk a ni a, thi le hliemna tuok um naw hai sienkhawm dawr ieman-izat bomb puok hin a suksiet niin police thusuok chun a hril. GJM in Gorkhaland state hran ngenna le inza-wma tiemchin um lova Dar-jeeling shutdown an thaw hi thla 2 a chuong ta a nih.

Article 35A thuah Special Session ko dinginSrINAGAr: India Constitution Article 35A hnuoia Jammu and Kash-mir state special status pek chungthua chona um mek le inzawmin Oppo-sisition CPI (M) leader M.Y. Tarigami le In-dependent MLA Hakim Yaseen hai chun Jammu and Kashmir Special

Assembly ko dingin zan-ikhan an phut. Constitution Article 35A hnuoia J&K spe-

cial status peka um hlip a hung ni chun state ta dingin buoina nasa tak an tlun ding leiin hi chun-gthu fumfe taka ngaituo le hriltlangna dingin an rang thei anga special Assembly nei a \ul a nih tiin Tarigami le Yaseen han zanita joint statement an insuoa chun an ziek.

Punjab Vigilance in Capt. Amarinder Clean Chit LUdHIANA: Punjab Vig-ilance Bureau chun tuta Punjab Chief Minister hung nitah Captain Amarinder Singh le midang 30 hai chu Ludhiana City Centre scam thuah Clean Chit an pek. Hi scam le inzawm hin March, 2007-a kha FIR registered-a lo um tah, tu-kum March thlaa inthawka kha Vigilance Bureau in an hung sui thar nawk a nih. Ludhiana City Cen-tre project hi kum 2006 a

kha \an ta a ni a, hi project hnuoia hin building com-plexes, malls le a dang dang bawl dinga ti a nih. Hi thua hin Vigilance Bureau chun Captain Amarinder le a team hai chu Delhi-based

company in sinthawna an chang theina dinga dan le dun sukchingpenin an in-tum a nih. Hi scam-a intum hai lai hin Mr Amarinder makpa Raminder Singh, a naupa Raninder le state Congress Chief hlui HS Hans pal bakah Ludhi-ana improvement trust Wing Commander (re-tired) Parajit Singh So-nia hai khawm an \hang. (AIR)

NIA hai leiin J&K-a lung dengna a tlahnuoi: Rajnath

LUCKNow: National In-vestigation Agency (NIA) in Jammu and Kashmir-a che Terrorist/separatist hai fund hmuna hnar (terror funding) suizuina ngawr taka an nei mek le inzaw-min Jammu and Kashmir-a chun ni dang angin lunga indengna a tam tanaw a, a tlahnuoi pei ta a nih tiin Home Minister Rajnath Singh chun zanikhan a hril. Kum 3 liemtaa inthawk khan India rama chun Nax-alites/Maoists hai le ter-ror chetna tlakhnuoi tieng a pan ta a nih tiin zanita Lucknow hmuna NIA of-fice le residential complex a hawngnaa Mr Singh in thu a hrilnaah a hril. Naxalism, terrorism le extremism hai hneban ning an tih. Kum 3 liemta khan

India hmarsak biela ex-tremist hai chetna 75% in a tlahnuoi a, Naxalist hai chetna khawm 35-40% in a tlahnuoi a nih tiin Singh chun a hril bawk. Terror funding thua chun, pawisa lem le pawisa (fund) an laklutna hrui ei keibawng chun ter-rorist han harsatna nasa tak an hung tuok ding a nih. NIA in sin an thaw \ha hle, a hming ringawt khawm hin terror funding a inrawl hai chu \iin an inthin el a nih tiin Rajnath Singh chun a hril bawk. Hi huna \hang Ut-tar Pradesh Chief Minis-ter Yogi Adityanath chun, NIA le state agencies han thla 6 dan peia meeting nei thei hai sien tiin rawtna a siem.

Thla 9 zet hlaw an lak ta nawh

NEw dELHI : Delhi Metro Rail Corporation (DMRC) hnuoia thawktu le contractors 1,600 hai chun thla 9 zet hlaw an lak ta nawh. An hlaw pek ding hi Rs. 25 Crore vel nia hril a nih. Manipur State a chau ni lovin State danga Sawrkar thawktuhai khaw-min thla tam tak hlaw la thei lovin an lo um ve hlak tho a ni awm hi!

Thina tuok hai zangnadawmna Rs. 3.5 lakh seng pek ding

LUCKNow: Zani hmasa zana Uttar Pradesh-a Ut-kal Express Rel eksiden leia thina tuok sungkuo hai kuomah zangnadawmna Rs. 3.5 lakh seng pek an ni dign thu Union Railway Minister Suresh Prabhu chun a puong a, hliem inrik hai \hang-puina Rs. 50,000 seng le hliem n arak lo hai Rs. 25,000 seng pek an ni ding

thu a puong. Chun, UP CM Yogi Ad-ityanath khawmin thina tuok sungkuo hai kuomah zang-nadawmna Rs. 2 lakh seng le hliem hai Rs. 50,000 seng pek dingin a puong bawk. Utkal Express Rel eksiden a khan mi 23 in thina an tuok bakah midang 150 chuongin hliemna an tuok a nih.

Nuhmei hai 40% seat huolpek tum: NaqviNEw dELHI: Minis-ter of state for Minor-ity Affairs Mukhtar Ab-bas Naqvi chun, hnam tlawmlem (minority) hai chengna bielah sawrkar thlungpui chun Novadaya ang Schools 100 hawng a tumm tiin a hril a, hieng schools hawng thar tum

haia hin nuhmei hai ta dingin seats 40% huolpek tum a nih tiin a hril. Higher education in-stitutes 5 haia khawm mi-nority student hai ta din-gin reservation hi hmang dingin sawrkar thlungpui chun rawtna a siem a nih tiin a hril bawk.

Page 4: THLAZING(AUGUST) 21, 2017 THAw|ANNI … Thar/2017/August/HT-21-08...2017/08/21  · vawnghim ngei nisien \ha an ti thu an hril. P arbung Govt. Hr. Sec. School a retired Geog-raphy

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLAZING (AUGUST) 21, 2017THAw|ANNI (MoNdAy)

Tuolsung & Imphal zawmna .. .. Rod Steward( 72), a naupa naupangtak Aidan (6) leh Bazar kai

LoS ANGELES: Legend-ary rocker, kum 72 a tling taa chu stage ah la perform pap pap thei Rod Stewart (72) chu, a nauhai pariet laia a naupa naupangtak Aidan (6) le a nuhmei nuhnungtak Penny Lancaster leh Zirtâw-pni zântieng khan Beverly Hills, California ah bazaar an kai/lêng lai hmu a nih. Rod Stewart hi a var vawngin an chei a, tarmit dum leh a sam eng tho halin a um a, pavanglai a la hawi a nih. An nu “Loose Women” changtunu Penny khawm nipui zakuo inphan, a dar hruia inkhai insing hâkin a dar lai po an hawng vawng a. Nupui indiktak angin Starbucks-a ice cream-in an naupa a thlem a, a thlem lungawi thei chauh niin an lang. Rod Steward le Penny hin nau pali an nei a, an fena na an \huoi hlak. A upatak Alastair (11) tuta \um chu a \hang naw tlat a. A unau dang pahni pasal hai khawm an inlang naw bawk. Anni pali hi a nau nuhnungtakhai an nih a. A nau danghai chu Kimberly (37) le Sean (36), Alana Hamilton le an neihai an nih. A naunu Kimberly hin Benicio Del Toro leh nau kum 5 mi, Delilah an nei tah a, tu mawng ben ve an tah. Chauh chu an nawh, Australian model hmingth-ang Rachel Hunter leh khawm nau pahni Renee (25) le Liam (22) hai an nei bawk a. Rachel hunter le tuta a nuhmei thar tak Penny

Lancaster leh inpâwl thei tak, ruol\ha an la nih. Kum 72-a la rock thei rod Stewart naulutir chu Sarah, kum 51 a nih tah a. A naupang laia ‘adopted’ dinga peksuok a nih a. Mod-el Kelly Emberg leh khawm Ruby (27) nau a nei bawk. Zirtawpnia an bazaar kai hi an innei kum 20 tlingna le inzawma thu intiem tharna an nei zo hlima an kaina hmasatak a nih. Rod Stewart chu an nu Penny chanchin Hello mag-azine kuomah, Penny hi ka ta dinga Iengkim a nih. Hmangaina hin mi hran hran chungah umzie hran hran a nei a. Keia ding chun ka nei po po in\awmpui ka nuomna hi a nih. Penny hi tu midang nêkin ka hmangaih zuol deu deu a nih, thil thei ngai a nih chun” tiin an nu a hmangaih zie thu a hril.

English Premier League:

Man.United an hrat zan Arsenal chu Stoke City lakah an tlawmInrinni zan khan English Premier League inkhel pas-ari a um a. Chu lai chun a hmasa tieng Swansea City chun Manchester United an mikhuol a. United hai chu khuolr^lah 0-4 taw-pin hratna an va chang. Hi dungzui hin kar hni sung goal li tawp an thun zawm tina a nih.United ta ding hin Eric Bailly chun minute 45 naah goal hmasa a thun a. Chu hnung minute 80, 82 le 84 haiah inzawm zatin Rom-elu Lukaku, Paul Pogba le Anthony Martial haiin goal khat seng an thun a, muol-neitu Swansea ta dingin beiseina a um ta nawh. Inkhel dangah Arsenal chu Stoke city lakah 1-0 in an tlawm a, hi taka Stoke city hratna le goal um sun

thuntu chu Jese Rodriguez a nih. Ama hin half zo char minute 47 naa a thun a nih. AFC Bournemouth chun Watford an lo mikhuol ve a, Watford chun 0-2 in hn-ena an va chang. Watford ta dinga goal thuntuhai chu Richarlison(73`) le Etienne Capoue(86`) hai an nih. Inkhel dangah Burnley chu an khelmuolah West

brom lakah 0-1 in an tlawm a, Leicester City ruok chu an khelmuolah 2-0 in Brighton lakah an hrat vet hung. Liverpool khawma an khelmuolah Crystal Pal-ace chu 1-0 in an lo hne hr^m a, Southampton le West Ham inkhelah goal panga tawp lutin South-ampton 3-2 in an hne ve thung.

Spanish Premier League:

Girona le Atletico Madrid inhne tawk zan Griezmann chun red card a hmuh

Spanish Premier league chu Zirtawpni zan khan season thar \an a ni a. Inkhel hmasa takah Lega-nese chun Alaves hai 1-0 in an khelmuolah an lo hne. Hi inkhela hin minute 17 naah Alaves chun penalty an hmu a, an’achu Manu Garcia chun a thun nawh. Chu hnung minute 24 naah Gabirle chun Leganese ta dingin goal khat a thun a, chu chu an hratpui ta a nih.

Inrinni zan khan inkhel pathum a um a, Valencia chun an khelmuolah Las palmas hai 1-0 in an lo hne a, Celta Vigo chu Real Sociedad lakah 2-3 in an tlawm bawk. A tawpna takah League-a kai thar Girona le Atletico Madrid an inkhel a. Minute 22 le 25 naah Cristian Stu-ani chun Girona ta dingin goal a thun nghal a. Madrid tiengin goal thun tumin

theitawp an suo a, an’achu minute 67 naah Antoine Griezmann chun red card a hmu leiin an inkhel a buoi hle. Griezmann red card hmu hi Girona chun an hmang \angkai ring a ni laiin Madrid tiengin minute 78 le 85 haiah Angel Cor-rea le Jose Gimenez hai hmangin goal an hung thun ve tlat leiin hun tawp che-nah goal pahni ve ve neiin an inhnetawk ta a nih.

Antonio Conte chu kum tam tak Chelsea-a la um a nuomChelsea manager Antonio Conte chun Chelsea a ngainat thu le kum tam tak la um a nuom thu a hril. Ama hi kum thum dai dingin nikum khan Chelsea a zawm a, tuhin chu neka sawt lem chu um a nuom ta a nih. Tuhin Chelsea hin an khelmuol siem\hatna ding phalna an nei mek a, iengti ta sunzawm ding am ti ruok chu an la rel fel nawh. Conte chun hieng anga stadium thar an bawl thei chun ama ta dinga inchik tlak a ni ding thu a hril bawk. Chun, hi sta-dium thar hi an hma thei anga bawl ni sien a nuom thu khawm a hril sa.

Ama chun, ‘Club tharah sin thar ei nei chun hun sawt tak ch^m ei nuom hlak a. Chu ang char chun Chelsea-a ch^m hi ka nuom a nih. Stamford Bridge hi ka hman-gai a, ka in ang tluka ka ngai a nih,’ tiin a hril.

Championship Club Leeds United-a inthawk Chris Wood chu Burnley in an lak dingKum 25 mi Leeds United striker Chris Wood chu Burnley chun an lak fel ta ding niin thusuok an siem. Ama hi a hma khan Leices-ter City-ah a lo inkhel hlak a, kum 2015 khan a man zat puong lang lovin Leeds hi a lo zawm a nih. Leeds-a a um sung hin vawi 88 an lang hman a, goal khawm 44 tawp a thun hman bawk. Wood hi zani khan medical test a nei a, chu zo-

vah hi club thar hi a zawm nghal dinga ngai a nih. In-rinni khan Leeds United le Sunderland hai an inkhel a, kha \um khawm khan ama le ama inkhela \hang lo dingin an siem a nih. Ama

chun, ‘Inkhelna insang tak (premier league)-a inkhel hi ka lo nuom hlak a, vawisuna kan khel naw hi a \ha lem a nih,’ tiin a twitter-ah thu a post nghe nghe.

(L) Lianboi Simte Memorial Dist. Super Divn. League 2017 Venue: Peace Ground, Tuibong, Churachandpur.August 21, 2017 Fixtures :1. Ahsijoleng FC vs Rangers USS @ 12:00 pm.2. Gothol FC vs New Lamka YC @ 2:00 pm.

English Premier League Top 5 standing as on 20th August 2017

Pos. Team Played GD PtsManchester United 2 8 6West Brom 2 2 6Watford 2 2 4Liverpool 2 1 4Southampton 2 1 4

teAM stAndIng As On 19tH Aug., 2017Team P W D L GF GA GD Pts.UKB 3 3 0 0 1 11 +10 9HSC 4 3 0 1 7 5 +2 9AFC 3 2 1 0 10 3 +7 7LSC 3 1 1 1 5 7 -2 4KYU 3 1 1 1 3 5 -2 4NLYC 4 1 1 2 2 5 -3 4RUSS 2 1 0 1 3 3 0 3RACC 3 0 0 3 4 10 -6 0GFC 3 0 0 3 3 9 -6 0

Selena Gomez-in Music Video Thar An Suo

LoS ANGELES: Texas nunghâk, latin chi thla pawl, Disney star le social media star Selena Gomez chun ni danga a music video hai naw ang takin thingtlang nuhghak (country girl) anga a umna music video thar, sexy deu deuva ‘behind the scene’ a umdanhai suklangna a siem thar a, en le hril a hlâw hle. Music video puitling hai anga a hla tluontling a sakna hai ang a ni nawh a. Music video single siemna ‘behind the scene’ hai minute 2 vel chauh suklangna a nih a. A tawia chu a danglamna le a tak tak a nina le a chêt dan sexy tak chun a music video danghai nêkin nal dan chi khat a nei a nih. Video a hin thingtlang (rural) nunghâk Skirt simple deu eng hakin choka tuong lai zala an iel vel lai dam, thingtlang (rural – country) thingbuk hnuoi a thliin a sam khui lo a mut lêng hieu hieu laia inhawi ti taka a lêngna mei mei dam a nia chu ngainat a hlâw hle. YouTube ah a upoad a inthawka sawtnawte-n nuoi tel ‘liked’ a hmu nghâl a nih. Anachu a video hi Fetish (sexy tieng deu thil or thil iemani ngaisang/ngainat bik neia thil thawna) a nih a. July 25 a kha \ha an ti dan dana an hmang dinga tlângzar a nih taa, Selena hin a social site ah a upload thar ve nawk a nih. A video

music hai laia sexy taka an pose na a la nih a. Choka tuongah sexy taka an iel vel lai le sabon le glass a fak lai dam a um a. A hmêl ah khawm a lungril an dik zan naw, inrui nei, a hawi bawk. Fetish video rêng rêng chu pangngai nêka maksak deuva nuhmei pasal thil thawna le suklang a nih a. Hieng ang video a siem vawikhatna a la ni bawk. Kum 25 a tling hnung hin ‘puitling’ nun a hmang \an ve tah a, abîkin The Weeknd le an inzui hnungin Justin Bieber le an inngaizâwng lai 2011 le khan chu a danglam ta hle. V i d e o d i r e c t o r Petra Collins leh Dazed magazine-a hril dan chun, hieng ang video iengleia a siem am ti zawna dawnin, “Behaving Badly” saktu hin, “Him le kim inti nâwna hi ka la nei tlat a. Ka thla dam a la phang hlak a. Ka sungrilah hin iemani tak ka la paw fuk lo, mi tukhawmin an la paw phâk lo umin ka hriet bawk

a” “Chu chu zawng suok ding le phawr suok dingin hrâtna le inringzona nei tawkin ka lan hriet nawh a. Hun sâwt taka inthawkin heing ang thil, huoisen taka sexy deuva in pose, hi ka thaw ngam ngai nawh a, mani inringzona ka nei naw leiin. Mani inringzona suksângna ding khawmin thaa ka hriet leiin ka thaw/siem el a nih” tiin The Weeknd ngaizawngnu, nunghâk laia nupa nun intem tana inphawr lang \an ve mek Selena Gomez chun a hril. N i danga kum 15 tleirawl hlasak thiem, hmêl innocent deu le fai var, lungril inthieng le hmêl inno sieu nu ang kha chu kum 25 a hung tling hnung hin chu a ni ve ta naw hi, mihriem taksa inthang dan ding rêng lem chu a nih a. Amiruokchu, a taksa in\hang \hat ang hin a lungril an \hang \ha sa ve dim chu hriet an nawh. A râwl ruok chu a la tha hle.

Lady Diana Mo Fawm Rs.29 Lakh man a umna hriet ta loLoNdoN: Nuhmei an mawi ni tak chu pasal an nei ni, mo fawm an hak ni a nih a. An mawina tak chu an mo fâwm a nih. Lady Diana khawm Prince Charles le an innei July 29, 1981 kha a mawina ni a nih. A mo fâwm hnungtieng meter 40 zeta sei infuol duoi duoi mo\hien (bridesmaids) pahniin an veng hlawl kha, a mawi em em vei leh a umna hriet a nih tah naw tlat! Diana Spencer le Prince Charles an inhuol lai khan Diana chu kum 19 chauh a la nih a. Innei dinga an inbiekfel hnung chun kum 21 a tlingna ding char a nih. A mo fâwm siemtu dinga ruothai khawm London-a mo fâwm siem thiema hril Brook Street-a show room neia sinthaw Elizabeth Emmanuel le a pasal David an nih a. Mo fâwm siem dinga hril an nih khawm khan Diana ta ding a nih ti an hriet nawh. January 8, 1981-in telephone a inthawkin order an hmu a. An order hmu dan khawm chu nunghâk pakhat a hming “Debra” mo fâwm \huipek ding ti a nih. Dar 2.30pm a Diana a va fe chun, Elizabeth chun, “Prince Charles le an inhuola inthawkin chanchinbu haiah a hmêl ka hmu rawn tah leiin ka lo hriet tah a. Zen zak in-sâng zatin a hmêl \hat dan chu hril lo, complexion sawisêl bo le mitmeng inno, a taka a hmêl \hat dan chu thlalâk han an suklang zo nawh a nih” tiin a hril nghe nghe. Debra chu Diana a lo nih zing a. A mo fâwm

chu an hang design \an tah a. Vawi 15 neka tam Diana hin a va pana an fit a nih. Fit 5 inchi 10 zeta insâng Diana chu, February thlaa an inhuolna thu puong lai khan a kâwng 29 inchi a nih a. An fit sung ni tin a chêr tiel tiel leiin an sukchin pei a. An zofel chena chu inchi 23.5 chau a ni tah. Diana varna chu a dung Charles nêka an sang ding an lau leiin a pheikhawk khawm a lo sukhnuoi a nih.Bodice khawm a taksa a chêr tiel tiel leiin size chi nga inringna dingin an siem bawk a. Lace le embroidery hai ruok chu a man tam chi ngawt Silk-a siem a nih. A Skirt chu Silk puon le Saiha (Ivory) cheimawia siem a nih a. A bodice hmawr, ban le puonbil sirhai chu lace, lunghlu (Pearls) 10, 000 le mother-of-pearl Sequin 3mm a chei-mawi an nih.

A mo fâwm, tulai rate-a ding chun Rs. 19 Lakh (Pound 35, 500) man ding zet kha a siemna khawm lunghlu le embroidery \hui khawm velah lalnu Queen Elizabeth chen khawm va \hangin ‘idea’ a lo va pek ve a, lal sûngkuo kha an rêngin molawmna dinga khan an ‘involved’ hle niin Elizabeth chun a hril. Diana mo fâwm The Dress ang char kha ‘back-up’ ding pahni dang siem sa a nih a. A umna an hriet ta naw vawng thu a hril a. Diana khawm a hmu nuhnungtakna chu a zakuo-puonbil (Gown) danghai Christie-in a lilam hun, a thi hma ni 2 ah niin a hril. “Mo fâwm inang char, Madame Tussauds a sie ding le Diana ‘second choice’ hai kan siem a. Khawlam an um tah tukhawma kan hriet tah nawh. |henkhat chu zâwr nawk dinga pekkir dam kan nih a. Kan intlan sâwng nawk khawm an um. Diana mo fawmhai ruok chu kan hmu phâk tah nawh. Ka ngainat em em vei leh” tiin ama kutsuok ngat chu la sie\hat khawm a nuom thu a hril bawk. Diana thi hnung iemani chena inthawk khan a mimal thilhai chu a chinchâng hriet lova boral tamtak an um a, \henkhat lilam an um bawk a. Tlawmte la umhai chu a naupa William le Harry han vawnghim tumin Kensington Palace ah a thi kum 20 tling hrietzingnain an siem a, a \hen a zar an la hum thei.

Gender Equality thuah Seminar nei

CCPUr/IMPHAL: Kuki Inpi, Manipur a Women Affairs Department chun August 19, 2017 khan Kuki Inn, Imphal hmunah “Is there Gender Equality in our Society?” ti thupuia hmangin One Day Consul-tative Seminar a buotsai. Seminar hi Rev. S. Prim Vaiphei in a hawng a, Dr. Tara. Manchin Hangzo, Chairperson, Women Af-fairs Department, Kuki Inpi Manipur in seminar hi a \huoi a nih. Hi hunser a hin hnam dang dang le hmun dang dang a inthawk mi 40 bawr vel \hangin, zing dar 11 a tanin zantieng dar 3 a suk-tawp niin report ei dawng. Resource person Dr. Vi-jaylakshmi Brar in “Domes-tic Violence prevalent in our Society - Are we doing something about it?” ti thu-pui hmangin paper a present a, Ms. Nandini Thockcom in “Decision Making Pro-cess/Mechanism in Society”

ti thupui le inzawmin hrilt-langna hun a \huoi. Dr. Immanuel Z. Varte chun “Tribal Customary Laws - Is it favourable to women?” thupui neiin hun a hmang ve a, Rev. Ben-jamin Shakum in “Church Domain - Role of men and women in the Church” ti thupui hmangin hun a hmang ve. Resource person hai baka hin Ms. Sarah Be-gum (All Manipur Mus-lim Women), Ms. Rose Mangshi ( KWU), Ms. Ngaineikim (KWHR) le Ms. J. L. Sawmi ( HWA) haia inthawk gender equal-ity chungthu le thurawn ngaithlak a nih. Resource person le fekhawm hai hin gender awareness chungthu nasa-takin an hriltlang a, nuhmei pasal inthlier hranna chu insung le inchukna haia inthawk a intan a ni zie, ngaidan indik lo kulmut tak tak lo practise hai suk-

tawp a tul zie le hlutna inth-lier hranna hai chu gender equality khawtlanga a um theina ding a sukbo a tul thu an hril. Hi seminar hin khawt-lang a nuhmei le pasal in ang tlang taka um theina dinga lampui dap tha an ti a, hieng ang seminar hi uor lem le tam lem la nei pei tha an ti thu ei chanchin lakna chun a hril. (Jr. Amo)

Singngat panna lampui a enfelCCPUr: 60-Singngat A/C MLA le Chairman, MANI-REDA chun zanikhan Singngat panna lampui ngirhmun enfelna a nei. Hi lampui siet dan Facebook le WhatsApp haiah thlalak nasa taka thedar hmu ding a um thu, lampui siem\hat dan ngaituoin August 8, 2017 khan New Delhi a lo tlung ta thu, thlalak hai khawm WhatsApp a kapdar hai Delhi-a inthawk a lo hmu thu a hril a. Lampui siemna ding le inzawmin

Social and Infrastructure Development Fund (SIDF) chun National Highway & Infrastructure Develop-ment Corporation Lim-ited (NHIDCL) fethlengin Tender insuo sienkhawm Tender dawntu an umnaw leia kansel nawk a ni thu, tuhin a tharin Tender in-suo ning a ta, lampui siem hmaa mipui harsatna sawk-zangkhaina dingin zinga inthawk Special Contractor Khamthang enkaina hnu-oiah siem a ni ding thu a hril.

CCPur –Singngat lam-pui hi Assembly Constitu-ency pahni huop sunga um a ni leiin CCPur A/C MLA V Hangkhanlian in Lam-zang chen a siem ding thu a hril a, lampui inkhurna hmun hai chawlkarkhat sunga hrukbit vawng a ni ding thu, lampuiin a hraw khuo lal hai chu sinthawna thlawp seng dinga ngenin, fund umsa umlo a ni leiin a mimal sum le Local Area Development fund hmanga lampui hi siem a ni dign thu a hril.

Phaitong khuoah Health Check-upCCpuR: Dr Chingou, MO i/c Sinzawl PHC le a staff hai chun zanikhan Phaitong khuoah Health Check-up an nei. Singngat Sub-Divi-sion sunga Kangkap khuoa natna hri inleng le inzawma Health Check-up hi an huoi-hawt a ni a, hi huna hin nau-pang kum 1-12 inkar tam tak hai hriselna enfel a ni a, damdawi \ul hai a thlawnin damdawi an pek bawk.

Damnaw an en hai laia tamlem khawsik, luoksuok

le luna, pang na le a dang dang an nitawl.

Dhaka Court in mi 10 thi dingin a rel

dHAKA: July 20, 2000 a Awami League \huoitu le Bangladesh Prime Minister hlui Sheikh Hasina that tumna le inzawma in-rawlna neia intum mi 10 hai chu zanikhan Dhaka Court chun thi dingin an chungthu a rel. Ms Hasina that tumna thubuoia hin midang 9 hai chu kum 20 sung jail intang dinga an chungthu rel a ni bakah April, 2017 khan Ms

Hasina that tumna case pahni haia thiemnaw inchangtira um mi 25 hai laia Harkat-ul-Jihad-ul-al-Islam \huoitu lien Mufti Hanan chu sukhlum a lo ni ta bawk. Kum 2000-a Sheikh Hasina in Katalipara school field-a elec-tion campaign naa thu a hrilna ding dawsang (stage) hnuoiah Police han kg. 76 ve vea rik bomb pahni an dapdawk a nih.

Lampui siemna sunzawm

CCPUr: CCPur khawpui sung lampui sietna hmun hai siem\hatna sin thaw mek ruotui thlak leia chawl-sana um chu sunzawm nawk mek a ni a, August 20, 2017 khan Red Cross Road lampui siemna sin \an a nih. DC Bungalow a inthawk VK Tawna college panna lampui inkhurna hmun hai zanikhan siem a nih.