ผลกระทบของการสงออก การลงทนทางตรงจากตางประเทศและการลงทนทางออม (ตราสารหนและตราสารทน) จากตางประเทศตอการกระจายรายไดของประเทศไทย

กลนดา แววรววงศ*

บทคดยอ

งานศกษาฉบบนมวตถประสงคหลกเพอเปรยบเทยบผลกระทบของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศตอการกระจายรายไดของประเทศไทย ซงผลการศกษาทไดเปนประโยชนตอผก าหนดนโยบายในการจดสรรงบประมาณทมอยอยางจ ากดในการกระตนการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศทจะสงผลดตอทงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการกระจายรายไดทเทาเทยมกนยงขน โดยวธการศกษาไดประยกตใชแบบจ าลองบญชเมตรกซสงคมทางการเงนป 2551 ของประเทศไทยเปนฐานขอมลหลกซงประกอบดวยภาคการผลต 15 สาขา ปจจยการผลต 3 ประเภท ไดแก แรงงานนอกภาคเกษตร แรงงานในภาคเกษตรและปจจยทน และกลมครวเรอน 5 กลมตามระดบชนรายได ในสวนของการวเคราะหแบบจ าลองไดประยกตใชทฤษฎ Leontief Fixed Price Multiplier ส าหรบการประมาณการผลกระทบทเกดขน จากการศกษาพบวา การขยายตวทเทากนของทงการสงออก การลงทนทางตรงจากตางประเทศและการลงทนทางออมจากตางประเทศ จะสงผลกระทบตอการผลตและการกระจายรายไดทแตกตางกน โดยการขยายตวของการลงทนทางออมจากตางประเทศจะชวยกระตนการผลตไดมากทสดแตกอใหเกดความเหลอมล าของการกระจายรายไดระหวางครวเรอนสงทสด ในทางตรงกนขามการขยายตวของการสงออกกลบชวยกระตนการผลตไดนอยทสดแตกอใหเกดการกระจายรายไดระหวางครวเรอนทเทาเทยมกนมากทสด สวนการขยายตวของการลงทนทางตรงจากตางประเทศจะมผลกระทบตอการผลตและการกระจายรายไดในระดบปานกลาง ค าส าคญ : การสงออก การลงทนทางตรงจากตางประเทศ การลงทนทางออมจากตางประเทศ การกระจายรายไดแบบจ าลองบญชเมตรกซสงคมทางการเงน ตวทวคณ *นกศกษาเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 118 ถนนเสรไทย แขวงคลองจน เขตบางกะป กรงเทพฯ 10240

2

บทน า

ในหลายประเทศมการเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจอยางตอเนองตงแตอดตจนถงปจจบน โดยการคาระหวางประเทศนนถอไดวาเปนจดเรมตนของการเปลยนแปลงเพราะการคากบตางประเทศชวยกระตนการผลตของภาครฐและภาคเอกชนเพมขน สงผลใหเศรษฐกจของประเทศนนๆมการเจรญเตบโตอยางตอเนอง แตการผลตเพอการคาเพยงอยางเดยวไดสงผลใหทรพยากรภายในประเทศทมอยอยางจ ากดมปรมาณลดลง ประเทศผผลตจงจ าเปนตองลงทนในการหาแหลงทรพยากรทสมบรณในประเทศอนๆเพอใชประเทศเหลานนเ ปนฐานการผ ลต การลงทนขามชา ต ในลกษณะ น เ ร ยกว า การลง ทนทางตรงจาก ตา งประ เทศ (ForeignDirectInvestment: FDI) และยงมการลงทนจากตางประเทศอกประเภทหนงทเรยกวา การลงทนทางออม (Foreign Portfolio Investment: FPI) หรอการลงทนในตราสารหนและตราสารทนซงถอไดวาเปนการลงทนจากตางประเทศอกรปแบบหนงทมความส าคญในปจจบนเพราะเปนแหลงเงนทนทมขนาดใหญและมความเคลอนไหวอยางรวดเรวจงเปนอกแหลงเงนทนของภาครฐ ภาคเอกชนและสถาบนการเงนของประเทศผก เพอน าไปลงทนในภาคการผลตหรอเพอด าเนนธรกจของตนเองไดทงในระยะสนและระยะยาว

ส าหรบประเทศไทยในอดตกไดมการตดตอคาขายกบตางประเทศมากมายเชนกน ซงสวนใหญเปนการคาขายสนคาเกษตรกรรมเปนสนคาหลกเพราะเปนประเทศทมความสมบรณทางธรรมชาตคอนขางสง และในชวงนนประเทศไทยยงเปนประเทศทดอยพฒนาจงท าใหยงคงมทรพยากรธรรมชาตทสมบรณและอดมไปดวยทรพยากรมนษยประเทศไทยจงเปนอกประเทศหนงทไดรบความสนใจจากนกลงทนตางชาตใหเขามาลงทนเพอเปนฐานการผลตโดยเฉพาะการลงทนทางตรงจากตางประเทศในสาขาอตสาหกรรมจงสงผลใหโครงสรางเศรษฐกจของประเทศเปลยนแปลงจากการผลตสนคาเกษตรมาเปนสนคาอตสาหกรรมซงเปนสนคาหลกทสรางรายไดใหกบประเทศมากทสด อกทงยงสงผลใหเศรษฐกจเตบโตอยางกาวกระโดด ส าหรบการลงทนทางออมจากตางประเทศในประเทศไทยนนไดเรมมบทบาทส าคญมากขนนบตงแตธนาคารแหงประเทศไทยเรมผอนคลายกฎเกณฑ ขยายขอบเขตการด าเนนงานของสถาบนการเงน รวมถงการปรบปรงประสทธภาพระบบการเงน ท าใหกลายเปนแหลงเงนทนใหมและเปนโอกาสใหกบภาครฐและภาคเอกชนไดเขาถงแหลงเงนมากขนเพอน าไปด าเนนธรกจของตนและกระตนใหเศรษฐกจมการเตบโต

เมอพจารณารายไดตอหวของประชากรภายในประเทศ (GDP per capita) (ดภาพท 1) กจะพบวามแนวโนมไปในทศทางเดยวกนกบการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศซงอธบายไดวาเมอมการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศเพมขน รายไดตอหวของประชากรกจะมแนวโนมเพมมากขนดวยเชนกน ดงนนภาครฐจงไดออกนโยบายเพอกระตนการสงออก การลงทนทางตรง และการลงทนทางออม (ตราสารหนและตราสารทน) จากตางประเทศมาอยางตอเนอง เพราะคาดหวงวาการสงออก การลงทนทงทางตรงและทางออมจากตางประเทศจะมสวนชวยใหภาคการผลตขยายตว กอใหเกดการจางงานและการใชทนอยางเตมท จนน าไปสการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและกระจายรายไดไปยงครวเรอนเจาของปจจยการผลตตางๆ แตจากสถตทผานมากลบพบวาแมการขยายตวของการสงออก การลงทนทางตรงและทางออมจากตางประเทศจะสงผลใหเศรษฐกจของประเทศไทยเตบโตอยางรวดเรว แตการกระจาย

3

รายไดของแตละครวเรอนยงคงมความไมเทาเทยมกนดงภาพท 2ซงแสดงใหเหนถงดชนวดชองวางของการกระจายรายได (GINI Coefficient) ในประเทศไทยตงแตป พ.ศ.2531 – 2552 ทพบวาความไมเทาเทยมของรายไดยงคงมอยแตไมมแนวโนมทชดเจนวาดชนชองวางของการกระจายรายไดจะเปนอยางไร ภาพท 1 แนวโนมของ Export FDI และ FPI ตอ GDP per capita

ทมา : ขอมลจากธนาคารแหงประเทศไทยและส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ภาพท 2ดชนวดชองวาง (GINI Coefficient) ของการกระจายรายไดในประเทศไทยตงแตป พ.ศ.2531 – 2552

ทมา : ขอมลจากการส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาต

งานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศกยงไมไดขอสรปทชดเจนวาการขยายตวของการสงออกและการลงทนทางตรงและทางออมจากตางประเทศจะมผลกระทบทแตกตางกนอยางไรตอการกระจายรายไดของครวเรอน งานวจยชนนจงมวตถประสงคหลกเพอเปรยบเทยบผลกระทบของการสงออก การลงทนทางตรงและ

4

การลงทนทางออมจากตางประเทศตอการกระจายรายไดของประเทศไทยซงปจจบนยงไมมงานวจยทศกษาในแนวน ผลการศกษาทไดจะเปนประโยชนตอผก าหนดนโยบายเพอการจดสรรงบประมาณทมอยจ ากดในการกระตนการสงออก การลงทนทางตรง และการลงทนทางออมจากตางประเทศทจะสงผลดตอทงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการกระจายรายไดทเทาเทยมกนยงขน

ในสวนถดไปของบทความนจะเปนการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของทงตางประเทศและในประเทศ หลงจากนนเปนการน าเสนอวธการศกษาของแบบจ าลองบญชเมตรกซสงคมทางการเงนและการประยกตใชทฤษฎ Leontief Fixed Price Multiplier เพอประมาณการผลกระทบทเกดขนสวนตอมาเปนการน าเสนอผลการศกษาและการวเคราะหผลและในสวนสดทายเปนการสรปและขอเสนอแนะจากการศกษา

ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

ทฤษฎทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ ทฤษฎทเกยวของกบการคาระหวางประเทศสวนใหญจะเปนการวดความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบของ

ประเทศตางๆ ทจะกอใหเกดการคาระหวางประเทศดวยกน ไมวาจะเปนการวดความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบดานตนทนตามแนวคดของ David Ricardo ทอธบายวาถาหากตนทนโดยเปรยบเทยบของสนคาสองชนดในสองประเทศแตกตางกนการคาระหวางประเทศจะเกดขนไดหากประเทศนนๆเลอกผลตและสงออกสนคาทประเทศตนสามารถผลตไดโดยมตนทนโดยเปรยบเทยบต ากวาสนคาอกชนดหนงอยางไรกตามแนวคดของ Ricardoยงไมไดครอบคลมประเดนดานความสามารถในการผลตของแตละประเทศทแตกตางกน

Heckscher-Ohlin จงไดน าเสนอแนวคดเพมเตมเกยวกบความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบดานปจจยการผลตภายในประเทศวาประเทศหนงๆ จะสงออกสนคาทผลตโดยใชปจจยการผลตทมอยมากโดยเปรยบเทยบแตจะน าเขาสนคาทผลตโดยใชปจจยการผลตทมอยนอยโดยเปรยบเทยบ ซงตอมาแนวคดดงกลาวนยงถกน ามาประยกตใชเพอวเคราะหผลกระทบของการใชมาตรการคมกนทางการคาโดยวธการตงก าแพงภาษตอการกระจายรายไดระหวางประเทศโดย Stolper-Samuelson ซงไดเพมขอสมมตวาการตงก าแพงภาษจะมผลท าใหราคาภายในประเทศของสนคาทผลตแขงขนกบสนคาน าเขาเพมสงขนเมอเปรยบเทยบกบราคาสนคาสงออก และการตงก าแพงภาษจะไมท าใหรปแบบการคา (Trade pattern) เปลยนแปลงไป นอกจากนแลวแนวคดของHeckscher-Ohlin ยงถกน ามาประยกตใชในการวเคราะหผลกระทบของการเพมปจจยการผลตชนดใดชนดหนงโดย Rybszynski ซงอธบายวาถาปจจยการผลตชนดใดชนดหนงเพมขนแลวโดยทปจจยการผลตอกชนดหนงมจ านวนคงท ผลผลตของสนคาทใชปจจยการผลตทมปรมาณเพมขนเปนปจจยหลกจะมจ านวนเพมขน ในขณะทผลผลตของสนคาทใชปจจยการผลตทมปรมาณคงทเปนปจจยหลกจะมจ านวนลดลง เมอราคาสนคาและราคาปจจยการผลตคงท

ทฤษฎทเกยวของกบการลงทนจากตางประเทศ ถงแมวาการคาระหวางประเทศจะสงผลใหมการผลตเพมขนในแตละประเทศ มการใชประโยชนจาก

ทรพยากรธรรมชาตและปจจยการผลตในประเทศนนๆอยางเตมท ท าใหเกดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการกระจายรายไดแกปจจยการผลตในประเทศนนๆ แตทรพยากรธรรมชาตและปจจยการผลตในแตละประเทศ

5

ตางกมอยอยางจ ากดจงน าไปสการหาแหลงทรพยากรและปจจยการผลตทสมบรณแหงใหมเพอโยกยายฐานการผลต ซงสอดคลองกบแนวคด Product Life Cycle ของ Raymond Vernon ทเสนอวาในระยะแรกเปนชวงของการเกดผลตภณฑใหมในประเทศทพฒนาแลวเพอขายภายในประเทศเทานน และในระยะถดมาเปนชวงของการเจรญเตบโตและพฒนาคณภาพผลตภณฑเพอการสงออกไปขายในตางประเทศ และในชวงตอมาจงเปนการลงทนยายฐานการผลตไปยงประเทศก าลงพฒนาอนๆ เนองจากการขยายตวของการผลตสงผลใหราคาปจจยการผลตทใชผลตผลตภณฑชนดนนมราคาสงขน จงเปนแรงผลกดนส าคญทท าใหเกดการลงทนยายถนฐานการผลตไปยงประเทศอนๆ ทจะไดรบผลตอบแทนทสงกวาในประเทศของตน

การลงทนจากตางประเทศแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ การลงทนทางตรงจากตางประเทศ (Foreign Direct Investment(FDI))ซงเปนการลงทนในรปแบบของบรษทขามชาตทมอ านาจในการควบคมดแลกจการ โดยมบรษทแมอยในประเทศทเปนเจาของทนและมบรษททเปนสาขาอยในประเทศอนๆ ซงมเปาหมายส าคญ คอ การลดตนทนการผลต การหาแหลงทรพยากรและวตถดบราคาต า เปนตน สวนการลงทนอกประเภทคอการลงทนทางออมจากตางประเทศ (Foreign Portfolio Investment (FPI)) ซงเปนการลงทนในรปแบบการซอขายตราสารทนและตราสารหน ทงในรปแบบของพนธบตร ตวเงนในตางประเทศรวมทงการกเงนจากตางประเทศทงระยะสนและยาวโดยผลงทนซงสวนใหญจะเปนปจเจก-บคคลหรอรปแบบของกองทนตางๆ จะไมมอ านาจในการบรหารหรอควบคมดแลกจการนนๆอยางไรกตาม การขยายตวของการลงทนจากตางประเทศทง 2 ประเภทในประเทศผทไดรบการลงทน ไมวาจะเปนการลงทนในรปแบบใดกตาม กจะกอใหเกดการขยายตวของการผลตในประเทศทไดรบการลงทน สงผลใหเกดการเตบโตทางเศรษฐกจและเกดการกระจายรายไดใหแกปจจยการผลตในประเทศทไดรบการลงทนนนๆ

ทฤษฎทเกยวของกบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ นกเศรษฐศาสตรหลายทานไดเสนอแนวคดในการอธบายปจจยทสงผลใหเศรษฐกจมความเจรญเตบโต

และการกระจายรายไดดขนหนงในนนคอ Solow Growth Model ทระบวาตวชวดอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจขนอยกบปจจยทน ปจจยแรงงาน และปจจยความกาวหนาทางเทคโนโลยโดยความกาวหนาทางเทคโนโลยจะสงผลกระทบตอการผลตแมวาปรมาณปจจยทนจะเทาเดมกตาม แตกสามารถผลตสนคาไดมากขนและสงผลใหเศรษฐกจเตบโตมากขนดวย ในอกดานหนงกระบวาประเทศทมการลงทนในปจจยทนมากกวายอมมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงกวาประเทศทมการลงทนในปจจยทนนอยกวา แตการลงทนในปจจยทนจะเพมขนหรอไมนนจะขนอยกบปรมาณการออมดวย ถามการออมเพมขนในปจจบน เงนออมเหลานนกจะน ามาลงทนในปจจยทนเพมมากขนในปถดไป แตทรพยากรในแตละประเทศมอยอยางจ ากด ดงนนเมอถงจดหนงผลผลตทไดเพมขนกจะลดนอยถอยลงและสงผลใหการเจรญเตบโตชะลอตว ดงนนประเทศก าลงพฒนาทมการออมและการลงทนสงจะมโอกาสสรางรายไดใหเทาเทยมกบประเทศทพฒนาแลวได

ทฤษฎ Endogenous growth1ซงไดพฒนามาจาก Solow Growth Modelกลบมองวาปจจยการออม

และการลงทนยงไมเพยงพอทจะท าใหเศรษฐกจเตบโตไดอยางมนคงในระยะยาวได แตตองขนอยกบบทบาท

1คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม สบคนจากเวบไซต เมอวนท 26 มนาคม 2557

6

ของการวจยและพฒนา และการเพมประสทธภาพของทนมนษยดวย จงจะท าใหเศรษฐกจขยายตวไดภายใตทรพยากรทมอยางจ ากดแตในปจจบนมการเปลยนแปลงแนวคดจากการเจรญเตบโตแบบดงเดมทเรงรดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในอตราสงๆไปสการเจรญเตบโตแบบมสวนรวม (Inclusive Growth)2หรอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทมสวนรวมโดยคนสวนใหญ (Broad-based growth) ซงเปนการเตบโตแบบทเปดโอกาสใหประชาชนสวนใหญไดมสวนรวมหรอมโอกาสในการจางงานในวงกวางส าหรบประชาชนทกคน และประชาชนสวนใหญไดรบประโยชนจากการเตบโตทางเศรษฐกจ แนวคดใหมนจงมงเนนทการสรางโอกาสในการท างานและการกระจายรายไดทยตธรรม โดยไมใหความส าคญกบรปแบบของการเตบโตและอตราการเจรญเตบโตทสง แตจะใหความส าคญกบมตความย งยนของการเตบโตและการพฒนาเศรษฐกจในระยะยาว เพราะหากเศรษฐกจทมการเจรญเตบโตควบคไปกบการจางงานทมประสทธภาพ และประชาชนสวนใหญมงานท า ไมมปญหาการวางงาน เมอนนความเหลอมล าของการกระจายรายไดจะลดลงดวย

งานวจยเกยวกบการคา การลงทนจากตางประเทศ การเตบโตทางเศรษฐกจและการกระจายรายได งานวจยของ Frankel and Romer (1999) และ Kahnamoui (2012) เหนพองกนวาการคาระหวาง

ประเทศจะสงผลใหเกดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยเฉพาะในประเทศผสงออก สวนการลงทนทางตรงจากตางประเทศนนใหผลสอดคลองกบBorensztein, et al. (1995) และ JawaidandRaza (2012) ทชใหเหนวาการลงทนทางตรงจากตางประเทศท าใหมถายโอนเทคโนโลย เกดประสทธภาพการผลตทสงขนและสงผลดตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในประเทศทมรายไดต ามากทสด แตส าหรบงานวจยของ Durham (2003) และDuasa and Kassim (2009) กลบพบวา การลงทนทางออมจากตางประเทศไมมอทธพลตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

เ มอพจารณาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจควบคไปกบการกระจายรายไดน นงานวจยของCelikandBasdas (2010) พบวาการกระจายรายไดจะดขนหรอแยลงขนอยกบระดบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศนนๆ กลาวคอในประเทศทพฒนาแลวการคาระหวางประเทศท าใหการกระจายรายไดแยลงเพราะรายไดของแรงงานทไมมทกษะลดลง แตการลงทนทางตรงจากตางประเทศท าใหการกระจายรายไดดขนเพราะท าใหเกดการจางงานเพมขน สวนในประเทศทก าลงพฒนาทงการคาระหวางประเทศและการลงทนทางตรงจากตางประเทศท าใหการกระจายรายไดดขน และในประเทศทดอยพฒนา การคาระหวางประเทศท าใหการกระจายรายไดดขนแตการลงทนทางตรงจากตางประเทศท าใหการกระจายรายไดแยลงเพราะมการกดคาจางใหต าลงเพอดงดดการลงทน ซงแยงกบงานวจยของ Mah(2003) ทแสดงใหเหนวาในประเทศเกาหลซงเปนประเทศทพฒนาแลว แตทงการคาระหวางประเทศและการลงทนทางตรงจากตางประเทศกลบไมสงผลใดๆตอการกระจายรายได ส าหรบงานวจยในประเทศไทยไดมผลการศกษาทแตกตางออกไป โดยงานวจยของไพรตน กล าทอง(2007) พบวาถามการผลตสนคาเกษตรเพอการสงออกจะสงผลดตอแรงงานทอยในภาคการเกษตร แตการผลตสนคาอตสาหกรรมเพอการสงออกกลบสงผลดตอแรงงานทมทกษะสงเทานน สวนการลงทนทางตรงจากตางประเทศ

2การเตบโตของเศรษฐกจแบบมสวนรวม (Inclusive Growth) โดย ดร.อาภรณ ชวะเกรยงไกร คอลมนสตประจ าคอลมน "สองกลองเศรษฐกจ" สบคนจากเวบไซต เมอวนท 26 มนาคม 2557

7

ไดผลการวจยสอดคลองกบสนตและวศษฐ ชยศรสวสดสข (2008) ทพบวาการลงทนในภาคอตสาหกรรมสงผลใหการกระจายรายไดแยลงเพราะเปนการลงทนทมการใชเทคโนโลยในการผลตซงใชปจจยทนเขมขน ท าใหการจางงานลดลง สวนการลงทนในภาคเกษตรกรรมมการกระจายรายไดทไมชดเจนเพราะมการลงทนในมลคานอย แตในระยะยาวมเพยงการลงทนทางตรงจากตางประเทศเทานนทมบทบาทชวยใหเกดการจางงาน ในขณะทบทบาทของการลงทนทางออมจากตางประเทศตอการจางงานยงไมชดเจน

งานวจยทเกยวของทประยกตใชแบบจ าลองบญชเมตรกซสงคม แบบจ าลองบญชเมตรกซสงคม (Social Accounting Matrix: SAM) นยมน ามาใชในการวเคราะห

หาผลกระทบตางๆจากนโยบายรฐหรอปจจยภายนอกอนๆ อยางเชนงานวจยของ Cemal (2002) ทใช Turkish

SAM 1990 ในการวเคราะหผลกระทบของการเปดเสรทางการคาตอการกระจายรายได โดยพบวาในระยะยาวการเปดเสรทางการคาสงผลใหเศรษฐกจเจรญเตบโต ท าใหมการใชปจจยการผลตเพมขน สงผลใหรายไดของครวเรอนดขน แตงานวจยของ Truong and Nguyen (2009) กลบพบวาในประเทศเวยดนามการสงเสรมการคาระหวางประเทศท าใหครวเรอนมรายไดเพมขน ความยากจนลดลงแตการกระจายรายไดกลบแยลง

สวนในดานการศกษาผลกระทบจากการลงทนจากตางประเทศนนงานวจยของ Peter et al. (2006) พบวาการลงทนทางตรงจากตางประเทศท าใหเศรษฐกจเตบโต ความยากจนลดลง แตการกระจายรายไดกลบแยลงเพราะวาการลงทนทางตรงจากตางประเทศเปนการจ ากดทกษะแรงงานของคนจนทมประสทธภาพนอยกวา ส าหรบประเทศไทยมเพยงการศกษาเดยวทเกยวของคองานวจยของส านกงานเศรษฐกจการคลง (2008) ทพบวาการลงทนทางตรงจากตางประเทศชวยเพมรายได การจางงานและเพมประสทธภาพการผลตอกทงยงไดชวยเพมเงนทนและการเขาถงแหลงเงนทนกบผทมรายไดนอยโดยผานสถาบนการเงน แตเนองจากเงนทนมสวนท าใหการแขงขนสงขน จงสงผลใหคนจนทไมมความรและความสามารถในการปรบตวไดรบผลเสยมากกวา

งานวจยชนนชวยเพมเตมคณคาทางวชาการทเกยวของกบการศกษาผลกระทบของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศตอการกระจายรายไดภายใตบรบทเศรษฐกจของประเทศไทยซงนบวายงมจ านวนงานวจยดานนไมมากนก นอกจากนแลวงานวจยชนนยงไดท าการเปรยบเทยบความแตกตางของผลกระทบจากทงสามกรณ รวมถงการจดอนดบความแตกตางของสาขาการผลตทสงผลกระทบตอการเตบโตทางเศรษฐกจและการกระจายรายไดของครวเรอนดวย

วธการศกษา

งานวจยทเกยวของขางตนสวนใหญใชแบบจ าลองเศรษฐมตในการวเคราะหซงเปนแบบจ าลองทไมสามารถอธบายความเชอมโยงระหวางภาคการผลต ปจจยการผลตและการกระจายรายไดของครวเรอนทเปนเจาของปจจยการผลตตางๆ สวนงานวจยชนนประยกตใชแบบจ าลองบญชเมตรกซสงคม (Social Accounting

Matrix : SAM) ตามแนวคดของ Pyatt and Round (1979) บนฐานขอมลบญชเมตรกซสงคมทางการเงนป 2551 ของไทย จดเดนของแบบจ าลองนคอสามารถอธบายโครงสรางทางเศรษฐกจของประเทศไดอยางครบวงจร พรอมทงสามารถอธบายความเชอมโยงระหวางภาคการผลต ปจจยการผลตและการกระจายรายไดของครวเรอนไดอยางครบถวน สามารถหาผลกระทบโดยรวมของการเปลยนแปลงในตวแปรภายนอก เชน การ

8

เปลยนแปลงของรายจายของรฐบาลหรอการเปลยนแปลงในภาคตางประเทศตอระบบเศรษฐกจ และสามารถจดอนดบสาขาการผลตทสงผลกระทบใหเศรษฐกจเตบโตทสดและจดอนดบสาขาการผลตทสงผลกระทบใหมการกระจายรายไดทดทสด ซงเปนประโยชนตอการก าหนดนโยบายในการจดสรรงบประมาณ

บญชเมตรกซสงคม (Social Accounting Matrix: SAM) แบบจ าลองบญชเมตรกซสงคม (ดภาพท 3) เปนเครองมอทไดรบการพฒนามาจากตารางปจจยการผลต

และผลผลต (Input – Output Table: IO) ซงมรายละเอยดของโครงสรางภาคการผลตทเปนสวนหนงของตาราง SAM โดยตาราง SAM แบงออกเปนบญชมหภาคและบญชภาคการผลตในรปของรายรบและรายจายในบญชดลของกจกรรมการผลตและสถาบน ซงจะเหนวาตาราง SAM เปนตารางทมขนาดใหญและมรายละเอยดทมากกวาตาราง IO ท าใหสามารถเหนภาพการไหลเวยนของระบบเศรษฐกจไดอยางชดเจนแบบจ าลองบญชเมตรกซสงคมจงเปนตารางทไดรวบรวมธรกรรมทางเศรษฐกจตางๆเขามาไวดวยกน โดยมความเชอมโยงกนอยางเปนระบบครบถวนทกๆ บญช โดยแตละบญชมความสมดลทงในระบบบญชแตละบญชและในระดบภาพรวม แถวนอนของตารางบญชเมตรกซสงคมแสดงถงรายรบของบญชในแถวนน ในขณะทแถวตง (ซงมล าดบเดยวกนกบแถวนอน) แสดงถงคาใชจายของบญชในแถวตงนนๆ เนองจากการบนทกบญชเปนระบบบญชค ดงนนรายรบของบญชแตละบญชจะตองเทากบรายจายของบญชนนดวย เชน ชอง (i,j) แทนรายรบของบญช i จากบญช j และผลรวมของแนวนอนท i ตองเทากบผลรวมของแนวตงท i และจ านวนบญชของแถวนอนตองเทากบแถวตง ในตาราง SAM การไหลเวยนของเงนในระบบจะถกบนทกไวอยางครบถวน รายรบของแตละบญชกตองน าเอาไปใชเพอสงใดสงหนงซงหมายถงการออมดวย ภาพท 3 ความเชอมโยงความสมพนธของ Social accounting matrix

ทมา : Kelly Wong Kai Seng*, M. Azali and Lee Chin; Department of Economics, Faculty of Economics and

Management, Universiti Putra Malaysia

ในขนแรกของการวเคราะหตองท าการแยกบญชออกเปนบญชภายนอกและบญชภายในใหเหนอยาง

ชดเจน ตวอยางบญชภายนอกเชน บญชของภาครฐ การลงทนของธรกจและภาคตางประเทศ เปนตน สวนบญชภายใน เชน บญชทเกยวของกบการผลต ปจจยการผลต ครวเรอน และรายจายประจ าของธรกจ เปนตน

9

ก าหนดใหสดสวนแตละบญชในแนวตงท 1 ตอผลรวมบญชในแนวตงท 1 เปนดงน

e1_1 = E1_1 / y1

e2_1 = E2_1 / y1

…. …….

e8_1 = E8_1 / y1

ในท านองเดยวกน สดสวนแตละบญชในแนวตงท 2 – 8 ตอผลรวมบญชในแนวตงท 2 – 8 คอ

e1_2 = E1_2 / y2

e2_2 = E2_2 / y2

….. ……

e8_8 = E8_8 / y8

โดยสามารถหาผลรวมในแนวนอนไดดงน

y1 = e1_1 y1 + e1_2 y2 + …. + e1_8 y8 + x1_9+ …. + x1_13

y2 = e2_1 y1 + e2_2 y2 +…. + e2_8 y8 + x2_9+ …. + x2_13

: : :

y13 = e13_1 y1 + e13_2 y2 + …. + e13_8 y13 + x13_9+ …. + x13_13

เขยนในรปเมตรกซ ไดดงน

y1 e1_1 e1_2 …. e1_8 y1 x1_9 +x1_10 + …. + x1_13

y2 = e2_1 e2_2 …. e2_8 y2 + x2_9 +x2_10 + …. + x2_13

: : : : :

y13 e8_1 e8_2 …. e8_8 y13 x8_9 +x8_10 + …. + x8_13

Y = EY + X

Y = (I - E) -1

X โดยท I = Identity Matrix

ถามการเปลยนแปลงของตวแปรภายนอกหรอเวคเตอร X จะสงผลท าใหตวแปรภายในเกดการเปลยนแปลงไปดวยเทากบ Inverse ของเมตรกซ (I – E) คณดวยเวคเตอร X ตามสมการดงกลาว ซงสามารถน าไปใชในการวเคราะหผลกระทบของตวแปรภายนอกทมตอระบบเศรษฐกจไดเรยกเมตรกซผกผน (Inverse matrix) (I – E)

-1นวาตวทวคณของบญชเมตรกซสงคม (SAM Multiplier) ดงนนเมอตวแปรในบญชภายนอกมการเปลยนแปลงกจะท าใหเกดการเปลยนแปลงในตวแปรภายในY โดยผานคาของตวทวคณนนเอง (ศภรตน2547)

บญชเมตรกซสงคมทางการเงน (Financial Social Accounting Matrix: FSAM) ส าหรบการศกษานไดประยกตใชบญชเมตรกซสงคมทางการเงน (Financial Social Accounting

Matrix: FSAM) ดงภาพท 4ซงมลกษณะคลายกบตาราง SAM โดยทวไปแตมความแตกตางกนตรงทบญชทน โดยตาราง SAM ทวไปนนบญชทนจะบนทกการออมและการลงทนของสถาบนตางๆ ทแสดงใหเหนถงการ

10

หมนเวยนของทนเทานน แตส าหรบตารางFSAM จะมรายละเอยดของโครงสรางทางการเงนทเกยวกบแหลงทมาและการใชไปของสถาบนตางๆ ไดแก กระแสเงนสดเงนฝากพนธบตรและสนเชอ ซงถอครอบครองโดยครวเรอน บรษท สถาบนการเงนรฐบาลและตางประเทศ ดงนนตาราง FSAM จงมขนาดทใหญกวาตาราง SAM ปกต ภาพท 4 Financial social accounting matrix (FSAM)

ทมา : Emini (2002) และ Kelly Wong Kai Seng, M. AzaliI and Lee Chin; Department of Economics, Faculty of

Economics and Management, Universiti Putra Malaysia

ตาราง FSAM แบงออกเปน 3 สวนหลกๆ คอ สวนท 1 คอสวนของ Real SAM (ใน Area 1) ซงไมม

บญชการออมและบญชทนสนคา แตใน Current account สามารถทจะเพมบญชสถาบนการเงนเพอแสดงการถายโอนทางการเงนระหวางสถาบนการเงนและสถาบนอนๆ เชน ดอกเบยเงนฝาก ดอกเบยเงนกและอนๆ ไดสวนท 2 คอสวนรายละเอยดของบญชทนซงแสดงถงการออมของแตละสถาบน (ใน Area 2) และสวนท 3 คอสวนพเศษทเพมขนมาเพอแสดงถงการไหลของสนทรพยและหนสนทางการเงน(ใน Area 3)

การค านวณหาคาเมตรกซผกผน (Inverse matrix) ของตารางFSAM เหมอนกบการค านวณในตารางSAM โดยทวไป ซงสรปไดดงน

Yn(r,f)

= ( A n(r,f)

x y n(r,f)

) + F n(r,f)

Yn(r,f)

= ( I –A n(r,f)

)-1

x F n(r,f)

Yn(r,f)

= M a(r,f)

x F n(r,f)

โดยท Yn(r,f) รายไดบญชภายใน r ภาคเศรษฐกจ

A n(r,f) สดสวนของรายไดทจายไปตามบญชตางๆ f ภาคการเงน

F n(r,f) ผลกระทบจากบญชภายนอก M a

(r,f) FSAM multiplier

11

การวเคราะหผลกระทบจากแบบจ าลองขางตนใชวธ Leontief Fixed Price Multiplier ซงมขอสมมตวาเมอเกดการเปลยนแปลงของตวแปรภายนอกอนไดแกการสงออกการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศแลวราคาตางๆในระบบเศรษฐกจจะอยในระดบคงทแตปรมาณการผลตทแทจรงจะมการเปลยนแปลงเพอเขาสดลยภาพใหมทแทจรงขอสมมตนมความเหมาะสมกบวตถประสงคของการศกษาเพราะท าใหทราบผลกระทบทแทจรงตอการกระจายรายไดซงไมไดเปนผลมาจากการเปลยนแปลงของราคาใดๆในระบบเศรษฐกจ

กระบวนการของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ ในการค านวณหาคาตวทวคณผลผลตเพอวเคราะหผลกระทบของการสงออก การลงทนทางตรงและ

การลงทนทางออมจากตางประเทศ ตามวธการในขางตนจ าเปนตองก าหนดบญชภายในและบญชภายนอกเสยกอน แตเนองจากวากระบวนการการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศมความแตกตางกนจงท าใหเกณฑในการก าหนดบญชภายในกบบญชภายนอกจงมความแตกตางกนดวย (ดตารางท 1) ซงจะสงผลใหตวทวคณผลผลตจากทงสามกรณไมเทากน ตารางท 1 การแบงบญชภายในและบญชภายนอกของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ

การสงออก FDI FPI

บญชกจกรรมการผลต 15 สาขา / / /

บญชปจจยการผลต 3 กลม / / /

บญชสนคาภายในประเทศ 15 สาขา / / / บญชครวเรอนแบงตามระดบชนรายได ของครวเรอนรอยละ 20 จ านวน 5 กลม / / / บญชสนคาน าเขาจากตางประเทศ 15 สาขา

บญชภาษทางออม บญชภาครฐบาล บญชภาครฐวสาหกจ บญชภาคสถาบนการเงน บญชภาคตางประเทศ

/ /

บญชทนภาคครวเรอน

/

บญชทนภาครฐบาล

/

บญชทนภาคธรกจเอกชน

/

บญชทนภาครฐวสาหกจ

/

บญชทนภาคสถาบนการเงน

/ บญชทนภาคตางประเทศ

บญชทางการเงน 9 ประเภท *หมายเหต เครองหมาย / ก าหนดใหเปนบญชภายใน ชองวางก าหนดใหเปนบญชภายนอก

12

การสงออกเปนกระบวนการทอยในสวนของ Real Sector นนคอ Export – Import (การสงออก – การน าเขา) ซงเปนกระบวนการผลตสนคาภายในประเทศโดยภาครฐและภาคเอกชน และมการใชปจจยการผลตทงปจจยทนและปจจยแรงงานในการผลต โดยผลตอบแทนจากปจจยทนจะเปนรายไดแกครวเรอนและธรกจทเปนเจาของปจจยทน สวนผลตอบแทนจากปจจยแรงงานจะเปนรายไดแกครวเรอนทเปนผใชแรงงานดงนนจะเหนไดวาการสงออกจะน าไปสการกระจายรายไดผานกระบวนการใชปจจยการผลตในการผลตสนคาเพอการสงออกนนเอง

การลงทนโดยตรงจากตางประเทศจะอยในสวนของ Financial SectorและRest of the world

(ROW) ซงเปนเงนออมจากบญชทนภาคตางประเทศทน ามาลงทนในภาคผลตโดยตรง กลาวคอตางประเทศสามารถน าเงนทนมาลงทนในสาขาการผลตตางๆภายในประเทศไดโดยตรง โดยไมตองผานภาครฐบาลดงนนเมอมการลงทนทางตรงจากตางประเทศเพมมากขนในภาคการผลตทเกยวของ อปทานของวตถดบและปจจยการผลตทเกยวของกเพมขนตามโครงสรางการผลตดวยสงผลใหเจาของทนและแรงงานกจะมรายไดเพมมากขน จงเหนไดวาการลงทนทางตรงจากตางประเทศจะน าไปสการกระจายรายไดโดยผานกระบวนการใชปจจยการผลตในการผลตสนคาเชนกน

การลงทนทางออมจากตางประเทศแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอการลงทนในตราสารหนและการลงทนในตราสารทน ซงทงสองประเภทอยในสวนของ Financial Sector และ Rest of the world (ROW)เชนเดยวกนกบการลงทนทางตรงจากตางประเทศ แตการลงทนในตราสารหนนนจะมก าหนดระยะเวลาช าระคนทแนนอนและมอตราดอกเบยก าหนดไวเปนคาตอบแทนของการใหกยม ตราสารหนเปนตราสารทผซอตราสารหนหรอผลงทนในตราสารหนมฐานะเปนเจาหนของผออกตราสารนน ตราสารหนทนยมออกจ าหนายในตลาดทนระหวางประเทศ ไดแก ตราสารพาณชย หนก พนธบตร เปนตน แตส าหรบการลงทนในตราสารทนจะมความแตกตางจากการลงทนในตราสารหนในประเดนของการแสดงสทธในความเปนเจาของกจการ เมอตางประเทศเขามาซอตราสารทนกจะมสทธในความเปนเจาของธรกจนนดวย เมอภาครฐและภาคธรกจไดเงนทนจากการออกตราสารหนและตราสารทนกบภาคตางประเทศแลว กจะน าไปท าการลงทนตอไปทงในภาคการผลตและด าเนนการในธรกจของตวเอง ดงนนเมอมการลงทนจากตางประเทศในทงตราสารหนและตราสารทนเพมมากขนในภาคการผลตทเกยวของ อปทานของวตถดบและ ปจจยการผลตทเกยวของกเพมขนตามโครงสรางการผลต สงผลใหเจาของทนและแรงงานกจะมรายไดเพมมากขนจากการขยายตวในการผลต

การประมาณคาตวทวคณผลผลต ตวทวคณผลผลตเปนคาทใชวดผลการเปลยนแปลงของอปสงคขนสดทายของสาขาเศรษฐกจใดสาขา

เศรษฐกจหนงวาจะกอใหเกดการเปลยนแปลงตอมลคาของผลผลตในทกสาขาเศรษฐกจคดเปนมลคาเทาไรและมทศทางการเปลยนแปลงอยางไร การเปลยนแปลงของอปสงคขนสดทายน าไปสการเปลยนแปลงอปสงคทมตอวตถดบของสาขาเศรษฐกจนนๆ รวมทงการเปลยนแปลงการผลตวตถดบตางๆ และท าใหเกดการเปลยนแปลงการผลตในสาขาเศรษฐกจอนๆทมความเกยวของ นนคอตวทวคณผลผลตของสาขาเศรษฐกจท j คอ ผลของการเปลยนแปลงของอปสงคขนสดทาย 1 หนวยของสาขาเศรษฐกจท j วาจะกอใหเกดการเปลยนแปลงในมลคาของผลผลตของสาขาเศรษฐกจทงหมดอยางไร

13

การวดผลกระทบจากคาตวทวคณผลผลตในการศกษานสามารถแยกผลกระทบเปนผลทางตรง ไดแก ผลกระทบของการสงออก การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ และการลงทนทางออมจากตางประเทศตอสาขาการผลตนนๆโดยตรง และผลทางออม ไดแก ผลกระทบของการสงออก การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ และการลงทนทางออมจากตางประเทศตอสาขาการผลตอนๆ โดยออมผานการขยายตวของสาขาการผลตทไดรบผลกระทบโดยตรงและสงผลตอเนองเปนลกโซไปยงสาขาการผลตอนๆ

การประมาณคาความเหลอมล าทางรายได การค านวณความเหลอมล าทางรายไดของครวเรอนทรวยทสด (กลมครวเรอน 20% ท 5 รวยทสด) และ

ครวเรอนทจนทสด (กลมครวเรอน 20% ท 1 จนทสด) แสดงในตารางท 2– 4 ตารางท 2 เปนการก าหนดตวแปรเพอความสะดวกในการค านวณ ตารางท 3 เปนการค านวณหาสวนเพมรายไดของแตละกลมครวเรอนจากการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ ตามสตรดานลาง สวนตารางท 4 เปนผลของความเหลอมล าทางรายไดของครวเรอนทรวยทสดและกลมครวเรอนทจนทสด

สวนเพมของรายไดจาการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ

= {(รายไดเดมกอนการเปลยนแปลง x ตวทวคณผลผลต) – รายไดเดมกอนการเปลยนแปลง}

ตารางท 2 แสดงการก าหนดตวแปรรายไดเดมกอนการเปลยนแปลงและสวนเพมรายไดของครวเรอนแตละระดบชนจากการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ

กลมระดบชนรายได รายไดเดม

กอนการเปลยนแปลง (ลานบาท)

รายไดใหม จากการสงออก (ลานบาท)

รายไดใหม จาก FDI (ลานบาท)

รายไดใหม จาก FPI (ลานบาท)

กลมครวเรอน 20% ท 1 จนทสด P a f k

กลมครวเรอน 20% ท 2 Q b g l

กลมครวเรอน 20% ท 3 R c h m

กลมครวเรอน 20% ท 3 S d i n

กลมครวเรอน 20% ท 5 รวยทสด T e j o

หมายเหต ผลลพธของสวนเพมรายไดทเกดจากทงสามกรณ จะขอก าหนดเปนตวอกษร a – o

ตารางท 3 แสดงการค านวณสวนเพมรายไดจากจาการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ รวมถงการค านวณความเหลอมล าระหวางครวเรอนท 1 กบครวเรอนท 5 (เทา)

กลมระดบชนรายได สวนเพมรายไดจาก Export

สวนเพมรายไดจาก FDI

สวนเพมรายไดจาก FPI

กลมครวเรอน 20% ท 1 จนทสด {(a - P)/P}% {(f - P)/P}% {(k - P)/P}%

กลมครวเรอน 20% ท 2 {(b - Q)/Q}% {(g - Q)/Q}% {(l - Q)/Q}%

กลมครวเรอน 20% ท 3 {(c - R)/R}% {(h - R)/R}% {(m - R)/R}%

กลมครวเรอน 20% ท 3 {(d - S)/S}% {(i - S)/S}% {(n - S)/S}%

กลมครวเรอน 20% ท 5 รวยทสด {(e - T)/T}% {(j - T)/T}% {(o - T)/T}%

ความเหลอมล าระหวาง ครวเรอนท 1 กบครวเรอนท 5 (เทา)

{(e - P)/P}%

{(a - T)/T}%

{(j - P)/P}%

{(f - T)/T}%

{(o - P)/P}%

{(k - T)/T}%

14

ผลการศกษา เมอมการขยายตวทเทากนของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศจะ

สงผลกระทบตอการผลตและการกระจายรายไดทแตกตางกนไป นนคอ เมอเปรยบเทยบการขยายตวทเทากนของทงสามกรณพบวาการขยายตวของการลงทนทางออมจากตางประเทศจะชวยกระตนการผลตไดมากทสด แตกอใหเกดความเหลอมล าของการกระจายรายไดระหวางครวเรอนสงทสด ในทางตรงกนขามการขยายตวของการสงออกกลบชวยกระตนการผลตไดนอยทสด แตกอใหเกดการกระจายรายไดระหวางครวเรอนทเทาเทยมกนมากทสด สวนการขยายตวของการลงทนทางตรงจากตางประเทศจะมผลกระทบตอการผลตและการกระจายรายไดในระดบปานกลาง ซงสามารถอธบายไดดงตอไปน

เมอพจารณาขนาดของผลกระทบทมตอการกระจายรายไดดงตารางท 4 พบวาการขยายตวของการสงออกสงผลใหรายไดสวนเพมของครวเรอนทรวยทสดมากกวารายไดสวนเพมของครวเรอนทจนทสดอย 4.06 เทาในขณะทการขยายตวของการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศสงผลใหรายไดสวนเพมของครวเรอนทรวยทสดมากกวารายไดสวนเพมของครวเรอนทจนทสดสงถง 5.15 และ 5.54 เทาตามล าดบจงชใหเหนวาการขยายตวของการสงออกสรางความเหลอมล าของการกระจายรายไดนอยทสดเมอเทยบกบการขยายตวของการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ แตทงนกจะเหนวาการขยายตวของการลงทนทางออมจากตางประเทศกอใหเกดสวนเพมรายไดในแตละทกครวเรอนเพมขนมากทสด ตารางท 4 เปรยบเทยบความเหลอมล าทางรายไดระหวางครวเรอนท 1 และครวเรอนท 5 จากการขยายตวทงการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ

ทมา : จากการค านวณของผวจย

การขยายตวทเทากนของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศจะมความเชอมโยงไปสการผลต การสรางมลคาเพมใหกบปจจยการผลตและการสรางประโยชนตอครวเรอนเจาของปจจยการผลตแตกตางกนไป เมอพจารณาขนาดของผลกระทบทมตอการผลตดงตารางท 5 พบวาการขยายตวของการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศจะกระตนการผลตในบางสาขาทมการลงทนโดยสาขาทมการขยายตวมากทสดคอสาขาพลงงานและเชอเพลงโดยคาตวทวคณผลผลตของการลงทนทางออมจาก

กลมระดบชนรายได สวนเพมรายไดจาก Export

สวนเพมรายไดจาก FDI

สวนเพมรายไดจาก FPI

กลมครวเรอน 20% ท 1 จนทสด 17.11% 19.01% 19.36% กลมครวเรอน 20% ท 2 11.70% 15.18% 16.05% กลมครวเรอน 20% ท 3 12.62% 18.11% 19.70% กลมครวเรอน 20% ท 4 21.21% 30.77% 33.69% กลมครวเรอน 20% ท 5 รวยทสด 69.50% 97.96% 107.18%

ความเหลอมล าระหวาง ครวเรอนท 1 กบครวเรอนท 5 (เทา)

4.06 5.15 5.54

15

ตางประเทศในสาขาพลงงานและเชอเพลงมคาสงถง 14.05 เทาในขณะทคาตวทวคณผลผลตของการลงทนทางตรงจากตางประเทศในสาขาเดยวกนนเทากบ 12.90 เทาเพราะวาสาขาพลงงานและเชอเพลงเปนสาขาทมก าลงการผลตคอนขางสง จ าเปนตองใชสาขาการผลตอนๆเปนปจจยการผลตขนกลางมากทสดโดยเฉพาะสนคาสาขาอตสาหกรรม และจ าเปนตองใชปจจยทนเปนจ านวนมาก

ในขณะทการขยายตวของการสงออกจะกระตนการผลตในแตละสาขานอยทสดเมอเทยบกบการขยายตวของการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศโดยสาขาทมการขยายตวจากการสงออกมากทสดคอสาขาการคาปลกและคาสงโดยคาตวทวคณผลผลตของการสงออกในสาขาการคาปลกและคาสงเทากบ 6.17 เทา เพราะวาสาขาการคาปลกและคาสงเปนสาขาทสรางสวนเหลอมทางการคาคอนขางสงและมมลคามาก ทงจากขนตอนระหวางโรงงานผลตกบพอคาคนกลางหรอสถานประกอบการอนๆและขนตอนระหวางพอคาคนกลางกบผบรโภคขนสดทาย ตารางท 5 เปรยบเทยบเมตรกซผกผนของสมประสทธเทคโนโลยการผลต (I - A)-1ส าหรบตวทวคณของทงการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ

Export FDI FPI

การเกษตร* 4.80 10.90 11.83 การประมง 5.35 10.25 11.12

พลงงานและเชอเพลง* 1.60 (1) 12.90 (1) 14.05

อตสาหกรรม* 3.56 (2) 12.25 (2) 13.36

ไฟฟาและน าประปา 3.88 10.48 11.51

การกอสราง* 5.03 (3) 11.54 (3) 12.66

การคาปลกและคาสง* (1) 6.17 11.18 12.30 การโรงแรมและภตตาคาร 4.95 10.77 11.83 คมนาคมขนสงและสอสาร* 4.78 11.32 12.41 สถาบนการเงน 4.51 8.79 9.80 ธรกจอสงหารมทรพย* 4.06 7.02 7.80

การบรหารราชการ (2) 5.67 10.98 12.53 ดานการศกษา 5.42 10.05 11.33

สาธารณสข (3) 5.43 10.38 11.54 ดานบรการอนๆ 3.35 12.37 13.59

ทมา : มาจากการค านวณของผวจย และ เครองหมาย * คอ สาขาการผลตทมการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศเทานน

16

ผลกระทบตอการผลตขางตนยอมสรางผลกระทบตอการสรางมลคาเพมในปจจยการผลต พจารณาการสรางมลคาเพมตอปจจยการผลตเมอมการขยายตวทเทากนของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศจากตารางท 6 พบวาการขยายตวของทงสามกรณตางสรางมลคาเพมใหแกปจจยทนมากทสด โดยเฉพาะการลงทนทางออมจากตางประเทศ รองลงมาคอการลงทนทางตรงจากตางประเทศ ซงทงสองกรณไดสรางมลคาเพมใหกบปจจยทนในสาขาพลงงานและเชอเพลงมากทสดซงเปนสาขาทขยายตวมากทสดสอดคลองกบผลของขนาดผลกระทบตอผลผลตในตารางท 5 สาขาพลงงานและเชอเพลงเปนสาขาทจ าเปนตองใชปจจยทนและเงนทนเปนจ านวนมาก ดงนนผทไดรบประโยชนมากทสดจงเปนเจาของปจจยทน

แตส าหรบการลงทนทางตรงจากตางประเทศนน นอกจากเจาของปจจยทนในสาขาอตสาหกรรมจะไดรบประโยชนมากแลว แรงงานอกภาคเกษตรกไดรบประโยชนมากดวยเนองจากลกษณะของการลงทนทจ าเปนตองใชแรงงานเพมขนในการผลตในอตสาหกรรมสวนการสงออกสรางมลคาเพมใหกบปจจยการผลตทงสามประเภทนอยทสดเมอเทยบกบการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ ซงจากตารางท 6 จะเหนวาการลงทนทางออมจากตางประเทศนนไดสรางมลคาเพมใหแกแรงงานในภาคเกษตรไดมากทสดเมอเทยบกบอกสองกรณโดยเฉพาะในสาขาการเกษตร แสดงวาแรงงานในภาคการเกษตรสามารถไดรบประโยชนจากการลงทนทางออมจากตางประเทศไดเชนกน เพราะเปนแหลงเงนทนอกประเภท จงเปนไปไดวาแรงงานในภาคเกษตรทมโอกาสเขาใกลแหลงเงนทนมากกวากจะไดรบมลคาเพมมากขนดวย

ตารางท 6 เปรยบเทยบการสรางมลคาเพมตอปจจยการผลต เมอมการขยายตวของทงการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ

ปจจยการผ

ลต

การเก

ษตร*

การป

ระมง

พลงงาน

และเช

อเพลง

*

อตสาหก

รรม*

ไฟฟา

และน

าประปา

การกอส

ราง*

การคาปลก

และค

าสง*

การโรงแรมแ

ละภต

ตาคาร

คมนา

คมขน

สงแล

ะสอส

าร*

สถาบนก

ารเงน

ธรกจ

อสงห

ารมท

รพย*

การบ

รหารสว

นราชการ

ดานก

ารศก

ษา

สาธารณ

สข

ดานบ

รการอน

ๆ

Ex

po

rt NAL 0.154 0.158 0.046 0.182 0.206 0.295 0.405 0.301 0.269 0.342 0.164 0.806 0.551 0.427 0.272

AL 0.236 0.237 0.003 0.021 0.013 0.020 0.025 0.041 0.018 0.018 0.015 0.025 0.024 0.021 0.013

K 0.730 0.874 0.186 0.380 0.611 0.615 0.720 0.644 0.626 0.788 0.975 0.681 0.857 0.787 0.327

FD

I

NAL 0.476 0.417 0.643 0.640 0.555 0.640 0.670 0.609 0.615 0.568 0.320 1.087 0.796 0.689 0.748

AL 0.276 0.269 0.076 0.078 0.056 0.062 0.057 0.079 0.061 0.046 0.034 0.060 0.054 0.053 0.071

K 1.408 1.418 1.440 1.344 1.344 1.339 1.276 1.290 1.353 1.263 1.305 1.271 1.371 1.336 1.329

FP

I

NAL 0.526 0.464 0.704 0.700 0.610 0.699 0.730 0.666 0.674 0.623 0.362 1.171 0.865 0.751 0.814

AL 0.282 0.274 0.083 0.084 0.062 0.069 0.064 0.086 0.067 0.052 0.039 0.069 0.062 0.060 0.079

K 1.512 1.516 1.569 1.469 1.460 1.463 1.402 1.409 1.475 1.377 1.392 1.445 1.515 1.466 1.465

ทมา : จากการค านวณของผวจย และ เครองหมาย * คอ สาขาการผลตทมการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศเทานน หมายเหต ; NAL คอ แรงงานนอกภาคเกษตร AL คอ แรงงานในภาคเกษตร K คอ ปจจยทน

17

พจารณาการกระจายรายไดของแตละระดบชนรายไดของครวเรอนเมอมการขยายตวทเทากนของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศเนองจากแตละครวเรอนเปนเจาของปจจยการผลตทแตกตางกน ดงนนการขยายตวของทงสามกรณจะสงผลตอการกระจายรายไดของแตละครวเรอนแตกตางกนจากตารางท 7 จะเหนวาเมอมการขยายตวทเทากนของการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศพบวาครวเรอน 20% ท 5 (ครวเรอนรวยทสด) ไดรบประโยชนจากการขยายตวของทงสามกรณมากทสด โดยเฉพาะการลงทนทางออมจากตางประเทศ แตส าหรบครวเรอน 20% ท 1 (ครวเรอนจนทสด) กลบไดรบประโยชนจากทงสามกรณนอยทสดแตจะไดรบประโยชนจากการลงทนทางออมจากตางประเทศมากทสดโดยเปรยบเทยบกบอกทงสองกรณ

ตารางท 7 เปรยบเทยบการกระจายรายไดแตละครวเรอน เมอมการขยายตวของทงการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศ

ระดบ

ชนรายไดข

องครวเร

อน

การเก

ษตร*

การป

ระมง

พลงงานแล

ะเชอเพ

ลง*

อตสาหก

รรม*

ไฟฟาแล

ะน าประปา

การกอส

ราง*

การคาปลก

และค

าสง*

การโรงแรมแ

ละภต

ตาคาร

คมนาคม

ขนสง

และส

อสาร

*

สถาบนก

ารเงน

ธรกจ

อสงห

ารมท

รพย*

การบ

รหารสว

นราชการ

ดานก

ารศก

ษา

สาธารณ

สข

ดานบ

รการอน

ๆ

Ex

po

rt

HH1 0.086 0.089 0.004 0.013 0.015 0.017 0.021 0.024 0.017 0.02 0.022 0.02 0.023 0.021 0.01

HH2 0.100 0.105 0.009 0.026 0.033 0.038 0.047 0.046 0.037 0.045 0.044 0.061 0.057 0.050 0.025

HH3 0.100 0.107 0.015 0.041 0.054 0.064 0.081 0.071 0.062 0.077 0.069 0.119 0.103 0.086 0.046

HH4 0.132 0.146 0.026 0.073 0.097 0.116 0.147 0.123 0.112 0.14 0.123 0.221 0.188 0.157 0.084

HH5 0.282 0.318 0.073 0.21 0.279 0.34 0.438 0.352 0.325 0.411 0.334 0.699 0.568 0.468 0.258

FD

I

HH1 0.111 0.109 0.05 0.048 0.042 0.043 0.041 0.048 0.043 0.037 0.034 0.042 0.041 0.041 0.046

HH2 0.147 0.143 0.096 0.093 0.084 0.089 0.086 0.091 0.088 0.078 0.067 0.102 0.093 0.088 0.095

HH3 0.174 0.167 0.152 0.147 0.134 0.143 0.142 0.141 0.142 0.129 0.105 0.184 0.159 0.146 0.155

HH4 0.261 0.25 0.267 0.257 0.238 0.255 0.254 0.247 0.251 0.231 0.186 0.334 0.286 0.262 0.276

HH5 0.656 0.618 0.766 0.742 0.684 0.739 0.745 0.709 0.726 0.674 0.516 1.024 0.851 0.771 0.811

FP

I

HH1 0.115 0.112 0.054 0.053 0.046 0.048 0.045 0.052 0.047 0.041 0.037 0.048 0.046 0.045 0.051

HH2 0.154 0.15 0.105 0.102 0.092 0.097 0.095 0.099 0.096 0.086 0.073 0.114 0.103 0.097 0.104

HH3 0.185 0.178 0.166 0.161 0.147 0.157 0.156 0.154 0.155 0.142 0.114 0.203 0.175 0.161 0.170

HH4 0.281 0.269 0.291 0.281 0.26 0.278 0.278 0.27 0.274 0.253 0.202 0.368 0.314 0.287 0.302

HH5 0.714 0.673 0.837 0.811 0.748 0.809 0.815 0.774 0.794 0.737 0.564 1.121 0.931 0.844 0.886

ทมา : จากการค านวณของผวจย และ เครองหมาย * คอ สาขาการผลตทมการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศเทานน หมายเหต ; HH1 - HH5 คอ ครวเรอน 20% ชนท 1 (จนทสด) - ครวเรอน 20% ชนท 5 (รวยทสด)

18

ผลการศกษาในตารางท 6 และ 7 สามารถระบไดวาทงการสงออก การลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศไดสรางมลคาเพมใหกบปจจยทนมากทสดและสรางมลคาเพมใหกบแรงงานในภาคเกษตรนอยทสด จงเปนไปไดอยางมากวาครวเรอน 20% ท 5 (ครวเรอนรวยทสด) ซงสวนใหญจะเปนเจาของปจจยทนจะไดรบประโยชนจากการขยายตวของการลงทนทางออมจากตางประเทศมากทสด รองลงมาคอการลงทนทางตรงจากตางประเทศ และการสงออกเปนอนดบสดทาย สวนครวเรอน 20% ท 1 (ครวเรอนจนทสด) ซงสวนใหญจะเปนแรงงานในภาคเกษตรจะไดรบประโยชนจากการขยายตวของการสงออกมากทสด

สรปผลการศกษา ผลการศกษาท าใหทราบสาเหตทการขยายตวของการลงทนทางออมจากตางประเทศสามารถกระตน

การผลตไดมากทสดแตกอใหเกดความเหลอมล าของการกระจายรายไดระหวางครวเรอนสงทสดเพราะครวเรอนผทมรายไดสงสามารถเขาถงแหลงเงนทนและสามารถน าเงนทนไปด าเนนธรกจของตนเองไดมากกวา โดยครวเรอนกลมทรวยทสดนสวนใหญเปนเจาของปจจยทนส าคญของประเทศจงไดรบประโยชนมากทสดจากการลงทนทางออมจากตางประเทศในขณะทการลงทนทางตรงจากตางประเทศเปนการลงทนเขามาในบางสาขาการผลตเทานนซงสวนใหญแลวจะเปนสาขาทตองใชแรงงานทมทกษะสงเชนสาขาพลงงานและเชอเพลง และสาขาอตสาหกรรมเปนตนสงผลใหครวเรอนเจาของแรงงานทมทกษะสงซงสวนใหญเปนแรงงานนอกภาคเกษตรไดรบประโยชนสงสดจากการลงทนทางตรงจากตางประเทศนอกจากนแลวการลงทนทางออมจากตางประเทศจะเขามาลงทนในสาขาการเกษตรในสดสวนทนอยมากเมอเทยบกบสาขาการผลตอนๆจงสงผลใหแรงงานในภาคเกษตรซงเปนกลมผทมรายไดต าเขาถงแหลงเงนทนไดนอยกวากลมครวเรอนทมรายไดสงอยางไรกตามการขยายตวของการสงออกกลบเปนประโยชนตอแรงงานในภาคเกษตรมากทสดและสรางรายไดใหกบครวเรอนกลมทจนทสดไดดกวาการลงทนทางตรงและทางออมจากตางประเทศ ดงนนหากภาครฐใชการสงออกการลงทนทางตรงและการลงทนทางออมจากตางประเทศเปนเครองมอในการกระตนเศรษฐกจใหเตบโตควบคไปกบการกระจายรายไดทดขนแลวภาครฐควรก าหนดนโยบายสนบสนนการผลตในภาคเกษตรกรรมเพอมงเนนการสงออกเพราะเปนหวใจส าคญในการเพมรายไดใหกบครวเรอนทยากจนนอกจากนแลวภาครฐควรสงเสรมและพฒนาทกษะแรงงานนอกภาคเกษตรใหมความรความสามารถทสอดคลองกบความตองการของสาขาการผลตเปาหมายของการลงทนทางตรงจากตางประเทศทก าลงขยายตวเพมขนและสดทายเพอใหการขยายตวของการลงทนทางออมจากตางประเทศเปนประโยชนตอครวเรอนรายไดต าภาครฐควรเพมชองทางเขาใกลแหลงเงนทนใหกบกลมครวเรอนทมรายไดต านเพอใชเปนแหลงเงนทนประกอบกจการ

19

เอกสารอางอง

ฉลองภพ สสงกรกาญจน และปราณ ทนกร. 2541. บญชเมตรกสงคมและการวเคราะหผลกระทบการใชจายงบประมาณ. กรงเทพมหานคร : มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย.

ชนนภา มหาพฒนไทย. 2550. บทบาทของเงนทนตางประเทศทมตการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: วทยานพนธปรญญาโทคณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ไพรตน กล าทอง. 2549. ความสมพนธของโลกาภวตนกบการกระจายรายไดในประเทศไทย.กรงเทพมหานคร: วทยานพนธปรญญาโทคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เวทางค พวงทรพยและคณะ. 2551. โลกาภวตนดานเงนทนและเศรษฐกจฐานรากของไทยในทศวรรษหนา. ส านกงานเศรษฐกจการคลง กระทรวงการคลง.

ศภรตน ปนจนดา. 2547. การวเคราะหผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาของ WTO ทมตออตสาหกรรมไกสดแชแขงของประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: วทยานพนธปรญญาโท คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สรย แซเบ. 2544. ผลกระทบของนโยบายการคลงโดยใชบญชเมตรกซสงคม. กรงเทพมหานคร : วทยานพนธปรญญาโทคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อทธ พศาลวานช. 2543. เมตรกซบญชสงคมและตารางปจจยผลผลตเพอวเคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจ. กรงเทพมหานคร: คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยหอการคาไทย.

Cemal Atici. 2002. The Impact of a Complete Trade Liberalization On Household

Groups In Turkish Economy: A CGE Approach, METU VI.International Conference in

Economics. Sepember 11-14, 2002

Eduardo Borensztein, Jose De Gregorio, Jong-Wha Lee. 1995. How Does Foreign Direct

Investment Affect Economic Growth?, NBER Working Paper No.5057

Emini, C. A.and H. Fofack. 2004. A Financial Social Accounting Matrix for the

Integrated Macroeconomic Model for Poverty Analysis Application to Cameroon with a Fixed-

Price Multiplier Analysis. World Bank, Policy Research Working Paper, No. 3219 , February

Farrokh Kahnamoui. 2012. Do Trade Restrictions or Openness Affect Economic Growth

Differently in the Presence of Export Credits? Business and Economics Journal, Vol. 2013: BEJ-

69

Graham Pyatt and Jeffery I.Round.1979.Accounting and Fixed Price Multipliers in a

Social Accounting Matrix Framework.The Economic Journal, Vol. 89, No. 356. (Dec, 1979),

P.850-873

J. Benson Durham. 2003. Foreign Portfolio Investment, Foreign Bank Lending, and

Economic Growth.Board of Governors of the Federal Reserve System International Finance

Discussion Papers ,No. 757 ,February 2003

JaritaDuasa and Salina H.Kassim.2009.Foreign Portfolio Investment and Economic

Growth in Malaysia.The Pakistan Development Review 48 : 2 (Summer 2009) pp. 109 – 123

Jeffrey A. Frankel and David Romer.1999. Does Trade Cause Growth? The American

Economic Review; Vol. 89, No. 3, June 1999

20

Mah, J.S. 2003.A note on globalization and income distribution - the case of Korea, 1975

- 1995.Journal of Asian Economics Vol. 14, Issue 1, Feb 2003, P.157–164

Peter Nunnenkamp, Rainer Schweickert and Manfred Wiebelt.2007.Distributional Effects

of FDI: How the Interaction of FDI and Economic Policy Affects Poor Households in

Bolivia.Development Policy Review Vol.25, Issue 4, P.429–450, July 2007.

Sadullah Çelik and Ulkem Basdas. 2010. How Does Globalization Affect Income

Inequality? A Panel Data Analysis.International Atlantic Economic Society 2010; IntAdv Econ

Res (2010) 16:358 – 370

Shahzad, Imran and Mahmood. 2009. Globalization and Income Distribution: Evidence

From Pakistan. European Journal of Social Sciences, Vol. 8, No.4, pp. 683-691,2009.

Syed TehseenJawaid and Syed Ali Raza. 2012. Foreign Direct Investment, Growth and

Convergence Hypothesis: A Cross Country Analysis. MPRA Paper No. 39000, posted 24. May

2012

Troung Ba Thanh and Nguyen ManhToan.2009. The Effect of Trade Liberalization On

Income Distribution in Vietnam – Dynamic CGE

Approach.http://www.apeaweb.org/confer/cruz09/papers/thanh-toan.pdf